Regulamin wewnętrzny Rady Unii Europejskiej

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja 2009/937/UE dotycząca przyjęcia regulaminu wewnętrznego Rady

JAKIE SĄ CELE REGULAMINU WEWNĘTRZNEGO?

• W regulaminie wewnętrznym ustanowiono przepisy regulujące prace Rady Unii Europejskiej (Rady).
• Kompetencja do przyjmowania regulaminu wewnętrznego została przyznana Radzie w art. 240 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
• Załącznik III jest zmieniany co roku z myślą o odzwierciedleniu zmian liczby ogółu ludności państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) i liczby ludności poszczególnych państw członkowskich na potrzeby stosowania procedury dotyczącej głosowania w Radzie większością kwalifikowaną.
• Ponadto regulamin wewnętrzny był dwukrotnie zmieniany w szerszym zakresie: w 2014 r. (decyzja 2014/692/UE, Euratom) – w odniesieniu do głosowania większością kwalifikowaną – oraz w 2022 r. (decyzja (UE) 2022/1242) – w odniesieniu do zasady głosowania używanej w przypadku decyzji Komitetu Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich (Coreper) o zastosowaniu zwykłej procedury pisemnej.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rada jest instytucją UE, w ramach której spotykają się przedstawiciele państw członkowskich. Każde z państw członkowskich jest reprezentowane przez jednego przedstawiciela w randze ministra, który może zaciągać zobowiązania w imieniu rządu tego państwa. Rada, wspólnie z Parlamentem Europejskim, pełni funkcje prawodawcze. Przyjmuje ona akty ustawodawcze zgodnie ze zwykłą lub specjalną procedurą ustawodawczą. Rada, wspólnie z Parlamentem, pełni funkcje budżetowe. Rada uczestniczy też w formułowaniu polityk i pełni funkcję koordynującą.

Składy Rady

• Rada zbiera się na posiedzenia w dziesięciu różnych składach, w zależności od tematu obrad.
• Wykaz składów, z wyjątkiem dwóch składów (Rada do Spraw Ogólnych i Rada do Spraw Zagranicznych), nie jest określony traktatowo i wynika z praktyki.
  • Rada do Spraw Ogólnych gwarantuje spójność prac różnych składów Rady. Przygotowuje ona posiedzenia Rady Europejskiej. Jest odpowiedzialna za ogólną koordynację polityk, zagadnień instytucjonalnych i administracyjnych oraz spraw horyzontalnych, które wywierają wpływ na różne kierunki działania UE.
  • Rada do Spraw Zagranicznych jest odpowiedzialna za prowadzenie całości zewnętrznych działań UE, mianowicie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, wspólnej polityki handlowej oraz współpracy na rzecz rozwoju i pomocy humanitarnej.

Prezydencja w Radzie

• Prezydencja w Radzie, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych, jest sprawowana przez 18 miesięcy przez uprzednio ustaloną grupę trzech państw członkowskich. Każdy członek takiej grupy przewodniczy wszystkim składom Rady, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych, przez sześć miesięcy. Taka grupa trzech państw członkowskich przygotowuje projekt programu działań Rady w 18-miesięcznym okresie. Jest on przedmiotem publicznej debaty, po czym podlega zatwierdzeniu przez Radę do Spraw Ogólnych.
• Rada do Spraw Zagranicznych ma stałego przewodniczącego: Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa. Wysoki Przedstawiciel może zostać zastąpiony przez państwo członkowskie sprawujące prezydencję w Radzie. Zazwyczaj dzieje się tak, gdy Rada jest zwoływana w celu omawiania kwestii wspólnej polityki handlowej.
• Prezydencja stanowi siłę napędową prac prowadzonych przez Radę.

Coreper, komitety i grupy robocze

• Rada jest wspierana przez Coreper i przez ponad 150 wyspecjalizowanych grup roboczych oraz komitetów, które stanowią organy przygotowawcze Rady.
• Coreper przygotowuje prace wszystkich posiedzeń Rady i wykonuje zadania powierzone mu przez Radę. W skład Coreper 2 wchodzą stali przedstawiciele, natomiast w skład Coreper 1 wchodzą zastępcy stałych przedstawicieli.
• Coreper:
  • zapewnia spójność polityk i działań UE oraz przestrzeganie zasad legalności, pomocniczości i proporcjonalności, a także przepisów określających kompetencje instytucji, organów i jednostek UE oraz przepisów proceduralnych i przepisów dotyczących przejrzystości i jakości redakcyjnej;
  • z wyprzedzeniem analizuje wszystkie punkty porządku obrad posiedzeń Rady i odpowiada za przygotowanie wszystkich spraw przedstawianych Radzie;
  • dokłada starań, aby we wszystkich sprawach osiągnąć porozumienie na etapie swoich prac i następnie przedłożyć takie porozumienie Radzie;
  • może tworzyć komitety lub grupy robocze mające na celu przeprowadzanie prac przygotowawczych lub analiz;
  • może przyjmować szereg decyzji proceduralnych, na przykład decyzję o tym, że posiedzenie Rady ma się odbyć w miejscu innym niż Bruksela lub Luksemburg, decyzję o zastosowaniu procedury pisemnej itp.

Funkcjonowanie Rady

• Siedzibą Rady jest Bruksela, jednak jej kwietniowe, czerwcowe i październikowe posiedzenia odbywają się w Luksemburgu.
• Sesje Rady są zwoływane przez przewodniczącego, z własnej inicjatywy lub na wniosek jednego z członków Rady albo Komisji Europejskiej. Przewodniczący ustala wstępny porządek obrad każdego posiedzenia Rady.
• Przed przystąpieniem do głosowania należy sprawdzić, czy zostało osiągnięte kworum. Oznacza ono fizyczną obecność większości członków Rady. Rada głosuje z inicjatywy swojego przewodniczącego. Ponadto przewodniczący rozpoczyna procedurę głosowania z inicjatywy członka Rady lub z inicjatywy Komisji, pod warunkiem że postanowi tak większość członków Rady.

Głosowanie większością kwalifikowaną

1 listopada 2014 r. wprowadzono nową procedurę dotyczącą głosowania większością kwalifikowaną – zasadę podwójnej większości.

• Jeśli Rada głosuje nad wnioskiem Komisji lub Wysokiego Przedstawiciela UE do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, większość kwalifikowana jest osiągnięta, gdy spełnione są dwa warunki:
  • 55 % członków Rady głosuje za – tj. 15 z 27 państw (od momentu wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE);
  • wniosek popierają członkowie Rady reprezentujący co najmniej 65 % ogółu ludności UE.
• Jeżeli Rada nie głosuje nad wnioskiem pochodzącym od Komisji lub Wysokiego Przedstawiciela, decyzja zostaje podjęta, gdy:
  • 72% członków Rady głosuje za; oraz gdy
  • ci członkowie reprezentują co najmniej 65% ludności UE.

Głosowanie pisemne (zwykła procedura pisemna)

• W pilnych sprawach akty Rady mogą być przyjmowane w głosowaniu pisemnym, jeśli Rada jednomyślnie zadecyduje o zastosowaniu tej procedury lub jeśli Coreper zadecyduje o użyciu tej procedury zgodnie z zasadami głosowania mającymi zastosowanie w przypadku przyjmowania danych aktów Rady.
• W wyjątkowych okolicznościach zastosowanie tej procedury może zaproponować również przewodniczący – w takim przypadku głosowanie pisemne można przeprowadzić, jeśli wszyscy członkowie Rady wyrażą na to zgodę.

Przejrzystość i publikacja aktów Rady

• Treść obrad Rady i przebieg głosowań nad projektami aktów ustawodawczych są jawne.
• Pierwsze obrady Rady w sprawie ważnych nowych wniosków odnoszących się do aktów o charakterze nieustawodawczym zawierających prawnie wiążące przepisy w państwach członkowskich lub dla państw członkowskich są otwarte dla publiczności.
• Zgodnie z decyzją podjętą przez Radę lub Coreper Rada odbywa debaty jawne dotyczące ważnych zagadnień mających wpływ na interesy UE i jej obywateli. Rada przeprowadza także szereg jawnych debat orientacyjnych.
• Akty ustawodawcze podlegają publikacji w Dzienniku Urzędowym, podobnie jak rozporządzenia i dyrektywy kierowane do wszystkich państw członkowskich, decyzje, które nie wskazują adresatów, oraz umowy międzynarodowe zawierane przez UE. W art. 17 regulaminu wewnętrznego wskazuje się inne akty publikowane w Dzienniku Urzędowym, w tym akty publikowane w sytuacji, gdy taką decyzję podejmie Rada lub Coreper.

OD KIEDY REGULAMIN WEWNĘTRZNY MA ZASTOSOWANIE?

Ma on zastosowanie od 1 grudnia 2009 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Co robi Rada UE? (Rada Unii Europejskiej).

GŁÓWNY DOKUMENT

Decyzja Rady 2009/937/UE z dnia 1 grudnia 2009 r. dotycząca przyjęcia regulaminu wewnętrznego Rady (Dz.U. L 325 z 11.12.2009, s. 35–61).

Kolejne zmiany decyzji 2009/937/UE zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Ostatnia aktualizacja: 26.04.2024