21.6.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 181/105


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Δέσμη νομοθετικών προτάσεων που ευθυγραμμίζονται με το νέο νομοθετικό πλαίσιο» (Εφαρμογή της δέσμης νομοθετικών πράξεων για τα προϊόντα)

COM(2011) 764 final — 2011/0358 (COD)

COM(2011) 765 final — 2011/0351 (COD)

COM(2011) 766 final — 2011/0352 (COD)

COM(2011) 768 final — 2011/0350 (COD)

COM(2011) 769 final — 2011/0353 (COD)

COM(2011) 770 final — 2011/0354 (COD)

COM(2011) 771 final — 2011/0349 (COD)

COM(2011) 772 final — 2011/0356 (COD)

COM(2011) 773 final — 2011/0357 (COD)

2012/C 181/19

Μόνος εισηγητής: οκ. Bernardo HERNÁNDEZ BATALLER

Στις 20 Δεκεμβρίου 2011 και στις 30 Νοεμβρίου 2011, και σύμφωνα με το άρθρο 114 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιστοίχως, αποφάσισαν να ζητήσουν τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την

Δέσμη νομοθετικών προτάσεων που ευθυγραμμίζονται με το νέο νομοθετικό πλαίσιο (Εφαρμογή της δέσμης νομοθετικών πράξεων για τα προϊόντα)

COM(2011) 764 τελικό — 2011/0358 (COD)

COM(2011) 765 τελικό — 2011/0351 (COD)

COM(2011) 766 τελικό — 2011/0352 (COD)

COM(2011) 768 τελικό — 2011/0350 (COD)

COM(2011) 769 τελικό — 2011/0353 (COD)

COM(2011) 770 τελικό — 2011/0354 (COD)

COM(2011) 771 τελικό — 2011/0349 (COD)

COM(2011) 772 τελικό — 2011/0356 (COD)

COM(2011) 773 τελικό — 2011/0357 (COD)

Το ειδικευμένο τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 9 Μαρτίου 2012.

Κατά την 479η σύνοδο ολομέλειας, της 28ης και 29ης Μαρτίου 2012 (συνεδρίαση της 28ης Μαρτίου 2012), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 115 ψήφους υπέρ, 4 κατά και 10 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Η ΕΟΚΕ κρίνει θετική την υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των προτάσεων τροποποίησης δέκα οδηγιών τεχνικής εναρμόνισης, οι οποίες αφορούν την εφαρμογή της λεγόμενης «δέσμης νομοθετικών πράξεων για τα προϊόντα», μέσω της ευθυγράμμισης των οδηγιών αυτών προς την απόφαση αριθ. 768/2008/ΕΚ (1) (κοινό πλαίσιο εμπορίας των προϊόντων).

1.2   Θα ήταν σκόπιμο, στο μέλλον, να διευκρινίζεται η φύση και το ελάχιστο όριο των κυρώσεων που θα πρέπει να εξασφαλίζει η νομοθεσία των κρατών μελών, δεδομένου ότι, από το σύνολο των σχετικών διατάξεων, συνάγεται μόνον η υποχρέωση των εθνικών αρχών να θεσπίζουν κανόνες για τις κυρώσεις που θα επιβάλλονται στις παραβάσεις, χωρίς να προσδιορίζονται, για παράδειγμα, σε υπερεθνικό επίπεδο η τυπολογία τους και άλλα στοιχεία των κυρώσεων.

1.3   Η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει υπόψη της τις παρατηρήσεις που διατύπωσε η ΕΟΚΕ στη γνωμοδότησή της, της 13ης Δεκεμβρίου 2007, σχετικά με το οριζόντιο νομικό πλαίσιο (2), ως προς την ανάγκη αύξησης του συντονισμού και ενίσχυσης των δραστηριοτήτων εποπτείας της αγοράς.

1.4   Όσον αφορά την νομική προστασία της αγοράς της ΕΚ, θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα νέο σύστημα για τον προσδιορισμό της προέλευσης και την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων, προκειμένου να βελτιωθεί η πληροφόρηση των καταναλωτών.

2.   Εισαγωγή

2.1   Η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων είναι μία από τις τέσσερις βασικές ελευθερίες στις οποίες θεμελιώνεται η εσωτερική αγορά. Αναγνωρίζεται ρητώς από τις Συνθήκες (άρθρα 28 και επόμενα της ΣΛΕΕ) και αποτελεί αντικείμενο πλούσιας νομολογίας του Δικαστηρίου, η οποία έχει ενσωματωθεί στο κοινοτικό κεκτημένο.

2.1.1   Η υιοθέτηση, το 1985, της νομοθετικής τεχνικής της «νέας προσέγγισης», βάσει της οποίας οι νομικές απαιτήσεις περιορίζονται στα ουσιώδη, ενώ οι τεχνικές πτυχές εξετάζονται λεπτομερώς σε εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα, συνετέλεσε στην επιτάχυνση της διαδικασίας εναρμόνισης, χάρη στην οποία ολόκληροι κλάδοι μπορούν να επωφεληθούν από την ελεύθερη κυκλοφορία.

2.1.2   Στο παράγωγο δίκαιο, η απόφαση 90/683/ΕΟΚ (3) του Συμβουλίου εισήγαγε τη λεγόμενη «σφαιρική προσέγγιση», ενώ αργότερα αντικαταστάθηκε από την απόφαση 93/465/ΕΟΚ (4), η οποία θεσπίζει γενικές κατευθύνσεις και λεπτομερείς διαδικασίες για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης, οι οποίες πρέπει να χρησιμοποιούνται στις οδηγίες της «νέας προσέγγισης».

2.2   Τον Ιούλιο του 2008, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο υιοθέτησαν νέο νομοθετικό πλαίσιο, προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία της εμπορευματοποίησης αγαθών στην εσωτερική αγορά, με την υιοθέτηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 765/2008 (5) σχετικά με τη διαπίστευση και την εποπτεία και της απόφασης αριθ. 768/2008/ΕΚ που θεσπίζει κοινό πλαίσιο εμπορίας των προϊόντων.

2.2.1   Στόχος της δέσμης του 2008 ήταν η προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας ασφαλών εμπορευμάτων, χάρη στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την ασφάλεια των προϊόντων, στη βελτίωση της προστασίας των καταναλωτών και στη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τους οικονομικούς φορείς. Όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, αυτό το νέο οριζόντιο νομικό πλαίσιο του 2008 πρέπει να συμπληρωθεί με τη νομοθεσία για την τυποποίηση των προϊόντων.

2.2.2   Οι δύο αυτές νομικές πράξεις προχωρούν πολύ πέρα από μια απλή επανεξέταση της «νέας προσέγγισης» και θεσπίζουν πράγματι ένα νέο νομοθετικό περιβάλλον για τον εναρμονισμένο χώρο, καθώς πρόκειται για συμπληρωματικές πράξεις, που συνδέονται άρρηκτα και μεταξύ τους και με την κλαδική νομοθεσία, την οποία υποστηρίζουν και συμπληρώνουν.

2.3   Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 765/2008 θεσπίζει την ενίσχυση των κανόνων διαπίστευσης των προϊόντων και εποπτείας της αγοράς, ώστε να εντοπίζονται εύκολα τα μη συμμορφούμενα προϊόντα και να αποσύρονται από την αγορά. Κύριος στόχος του είναι να διασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων στον εναρμονισμένο κλάδο, χάρη στα εξής:

ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας, ώστε η διαπίστευση να μπορεί να επιτελεί αποτελεσματικά τον ρόλο της ως τελικό επίπεδο ελέγχου, σε σχέση με τη σωστή λειτουργία της νομοθεσίας της ΕΕ·

θέσπιση πλαισίου για την αναγνώριση ενός ήδη υπάρχοντος οργανισμού, της Ευρωπαϊκής Συνεργασίας για τη Διαπίστευση (ΕΣΔ), ώστε να εξασφαλιστεί η αυστηρή αξιολόγηση των εθνικών οργανισμών διαπίστευσης από ομοτίμους·

θέσπιση κοινοτικού πλαισίου για την εποπτεία της αγοράς και τον έλεγχο των προϊόντων που εισέρχονται στην αγορά της ΕΕ, το οποίο θα εξασφαλίζει τη στενότερη συνεργασία μεταξύ εσωτερικών αρχών και τελωνειακών αρχών, την ανταλλαγή πληροφοριών και τη συνεργασία μεταξύ εθνικών αρχών, όσον αφορά τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά περισσοτέρων κρατών μελών·

εφαρμογή εναρμονισμένων και σαφών κανόνων σε όλους τους κλάδους, ασφάλεια δικαίου και συνεκτικότητα των μέτρων, άμβλυνση των απαιτήσεων που πρέπει να πληρούνται πριν από την διάθεση ενός προϊόντος στην αγορά και μείωση μερικών από τις επιβαρύνσεις που συνεπάγεται η αξιολόγηση της συμμόρφωσης.

2.4   Η απόφαση αριθ. 768/2008/ΕΚ είναι ιδιάζουσα απόφαση (sui generis), που ανακλά τη δέσμευση του ευρωπαϊκού νομοθέτη για την εφαρμογή του περιεχομένου της όσο το δυνατόν πιο συστηματικά σε όλες τις νομικές πράξεις που αφορούν προϊόντα (περασμένες, σημερινές και μελλοντικές), ώστε να διευκολύνεται η εφαρμογή τους από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

2.4.1   Η απόφαση θεσπίζει γενικό οριζόντιο πλαίσιο συνεκτικότητας για την νομοθεσία περί ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, το οποίο περιλαμβάνει:

εναρμονισμένους ορισμούς, κοινές υποχρεώσεις για τους οικονομικούς φορείς, κριτήρια επιλογής των οργανισμών αξιολόγησης της συμμόρφωσης, κριτήρια για τις εθνικές αρχές κοινοποίησης και κανόνες για τη διαδικασία της κοινοποίησης·

κανόνες για την επιλογή των διατυπώσεων αξιολόγησης της συμμόρφωσης και μια σειρά εναρμονισμένων διαδικασιών για την αποφυγή επαχθών επικαλύψεων·

ενιαίο ορισμό της σήμανσης CE (με τις σχετικές ευθύνες και ρήτρες διασφάλισης)·

διαδικασία ενημέρωσης και εποπτείας της αγοράς, ως προέκταση του συστήματος που δημιουργήθηκε βάσει της οδηγίας για την ασφάλεια των προϊόντων·

εναρμονισμένες διατάξεις για τους μελλοντικούς μηχανισμούς διασφάλισης, ως συμπλήρωμα των διατάξεων που αφορούν την εποπτεία της αγοράς.

2.5   Η ΕΟΚΕ, στη γνωμοδότησή της για τις δύο αυτές προτάσεις, είχε επισημάνει τα εξής:

ότι έχει μεγάλη σημασία η εξασφάλιση της πλήρους εφαρμογής της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, προκειμένου τα προϊόντα που κυκλοφορούν νόμιμα σε ένα κράτος μέλος να μπορούν να κυκλοφορούν απρόσκοπτα σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ·

ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς και ότι η ενίσχυση και ο εκσυγχρονισμός των όρων εμπορίας ασφαλών και ποιοτικών προϊόντων συνιστούν βασικά στοιχεία για τους καταναλωτές, για τις επιχειρήσεις και για τους ευρωπαίους πολίτες.

Εν κατακλείδι, η ΕΟΚΕ υποστήριζε τις προτάσεις της Επιτροπής, ενώ διατύπωνε κάποιες παρατηρήσεις και προτάσεις και για τις δύο πράξεις.

2.6   Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 765/2008 τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2010 και οι διατάξεις του είναι άμεσα εφαρμοστέες από την ίδια ημερομηνία. Εφαρμόζονται από τις εθνικές αρχές, με συντονισμό εκ μέρους της Επιτροπής.

2.7   Η απόφαση αριθ. 768/2008/ΕΚ είναι νομική πράξη που απευθύνεται στα θεσμικά όργανα της Ένωσης, χωρίς δεσμευτική ισχύ για τις επιχειρήσεις, τα φυσικά πρόσωπα ή τα κράτη μέλη. Ο ρόλος της είναι να λειτουργεί ως οριζόντιο πλαίσιο, το οποίο διέπει τις διατάξεις που αποτελούν κοινό στοιχείο της νομοθεσίας περί τεχνικής εναρμόνισης. Οι τυποποιημένες αυτές διατάξεις πρέπει να περιλαμβάνονται σε κάθε νέα ή αναθεωρημένη νομοθετική πράξη.

3.   Τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων

3.1   Στόχος των δύο νομοθετικών πράξεων είναι η αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων που έχουν παρατηρηθεί σε ορισμένους βιομηχανικούς κλάδους που ρυθμίζονται βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την τεχνική εναρμόνιση, δηλαδή της νομοθεσίας που θεσπίζει τις κοινές απαιτήσεις για τη διάθεση των προϊόντων στην αγορά.

3.2   Το κυριότερο μέλημα αφορούσε την κατοχύρωση της ασφάλειας των πολιτών και την μείωση του αριθμού των προϊόντων που κυκλοφορούν στην αγορά χωρίς να πληρούν τις απαιτήσεις της κοινοτικής νομοθεσίας. Άλλος στόχος ήταν η βελτίωση της ποιότητας του έργου που επιτελούσαν οι οργανισμοί δοκιμής και πιστοποίησης των προϊόντων. Επιπλέον, το νέο οριζόντιο πλαίσιο καλούνταν να καταστήσει πιο συνεκτικό το σύνολο του ρυθμιστικού πλαισίου για τα προϊόντα και να απλουστεύσει την εφαρμογή του.

3.3   Προβλήματα παραβίασης των ισχυουσών απαιτήσεων

3.3.1   Ένας σημαντικός αριθμός προϊόντων που κυκλοφορούν στην αγορά δεν πληροί τις απαιτήσεις που ορίζουν οι οδηγίες. Ορισμένες επιχειρήσεις απλώς προσθέτουν το σήμα συμμόρφωσης CE στα προϊόντα τους, παρά το γεγονός ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την επίθεση του σήματος.

3.3.2   Οι εισαγωγείς και διανομείς δεν διεξάγουν όλοι τους ελέγχους που απαιτούνται για να βεβαιωθούν ότι διαθέτουν στην αγορά μόνο προϊόντα που συμμορφώνονται προς την νομοθεσία. Για τις αρχές εποπτείας της αγοράς, συχνά είναι δύσκολο να εντοπίσουν τους οικονομικούς φορείς που διαθέτουν τα προϊόντα, ιδίως όταν αυτά προέρχονται από τρίτες χώρες.

3.4   Τα κράτη μέλη επιβάλλουν επίσης διαφορετικές υποχρεώσεις στους εισαγωγείς και διανομείς, προκειμένου να εξακριβώνουν ότι τα προϊόντα πληρούν τις εφαρμοστέες απαιτήσεις. Επιπλέον, οι ενέργειες που αναλαμβάνουν οι εθνικές αρχές σχετικά με τα προϊόντα που δεν συμμορφώνονται προς την νομοθεσία, εμφανίζουν ενίοτε διαφορές μεταξύ κρατών μελών.

3.5   Προβλήματα από τη δραστηριότητα ορισμένων διαπιστευμένων οργανισμών

3.5.1   Ορισμένες οδηγίες απαιτούν την πιστοποίηση των προϊόντων από «διαπιστευμένους οργανισμούς» (φορείς που πραγματοποιούν δοκιμές και ελέγχους και πιστοποιούν τα προϊόντα). Παρότι οι περισσότεροι διαπιστευμένοι οργανισμοί επιτελούν το έργο τους ευσυνείδητα και υπεύθυνα, υπήρξαν περιπτώσεις που δημιούργησαν αμφιβολίες ως προς την επάρκεια ορισμένων οργανισμών και την αξιοπιστία των πιστοποιητικών που εκδίδουν.

3.5.2   Η αξιολόγηση και ο έλεγχος της επάρκειας των διαπιστευμένων οργανισμών εκ μέρους των διαφόρων κρατών μελών παρουσιάζουν διαφορές ως προς τη μεθοδολογία και τον βαθμό αυστηρότητας. Ιδιαίτερη ανησυχία γεννά η επάρκεια των θυγατρικών ή υπεργολάβων που βρίσκονται εκτός ΕΕ.

3.6   Συγκεκριμένες ανακολουθίες της ισχύουσας νομοθεσίας

3.6.1   Οι οδηγίες περί ελεύθερης κυκλοφορίας των προϊόντων συχνά υιοθετούν μια προσέγγιση βάσει της επικινδυνότητας, ενώ ενίοτε μπορεί στο ίδιο προϊόν να είναι εφαρμοστέες διάφορες οδηγίες. Για τους κατασκευαστές, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εφαρμόζουν στο προϊόν όλες τις απαιτήσεις.

3.6.2   Όταν διάφορες οδηγίες είναι ταυτόχρονα εφαρμοστέες σε ένα και το αυτό προϊόν, ενδέχεται να προκύψουν δυσχέρειες στη διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης, ιδίως όταν οι οδηγίες χρησιμοποιούν την ίδια «ενότητα» αξιολόγησης, αλλά το κείμενο της ενότητας διαφέρει από τη μία στην άλλη.

4.   Η πρόταση της Επιτροπής

4.1   Λόγω της υιοθέτησης του νέου πλαισίου τον Ιούλιο του 2008, οι υπηρεσίες της Επιτροπής αναζήτησαν, στη νομοθεσία περί προϊόντων, νομικές πράξεις που να προβλέπεται να αναθεωρηθούν κατά τα επόμενα χρόνια, για κλαδικούς λόγους, οι περισσότερες εκ των οποίων ως μεμονωμένες αναθεωρήσεις που προβλέπονταν στο πρόγραμμα εργασιών της Επιτροπής.

4.2   Με τη σημερινή πρόταση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει τον εκσυγχρονισμό της υφιστάμενης νομοθεσίας της «νέας προσέγγισης» που αφορά ορισμένους κλάδους, με βάση τους νέους κανόνες που θεσπίζει η απόφαση αριθ. 768/2008/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, προβλέπεται η εναρμόνιση προς την απόφαση αυτή των εξής δέκα οδηγιών:

Οδηγία 2006/95/ΕΚ σχετικά με το ηλεκτρολογικό υλικό που προορίζεται να χρησιμοποιηθεί εντός ορισμένων ορίων τάσεως.

Οδηγία 2009/105/ΕΚ σχετικά με τα απλά δοχεία πίεσης.

Οδηγία 2009/23/ΕΚ σχετικά με τα όργανα ζύγισης μη αυτόματης λειτουργίας.

Οδηγία 93/15/ΕΟΚ σχετικά με την εναρμόνιση των διατάξεων περί της εμπορίας και του ελέγχου των εκρηκτικών υλών εμπορικής χρήσης.

Οδηγία 94/9/ΕΚ σχετικά με την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών για τις συσκευές και τα συστήματα προστασίας που προορίζονται για χρήση σε εκρήξιμες ατμόσφαιρες.

Οδηγία 95/16/ΕΚ για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τους ανελκυστήρες.

Οδηγία 97/23/ΕΟΚ για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τον εξοπλισμό υπό πίεση.

Οδηγία 2004/22/ΕΚ για τα όργανα μετρήσεων.

Οδηγία 2004/108/ΕΚ για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα και για την κατάργηση της οδηγίας 89/336/ΕΟΚ.

Οδηγία 2007/23/ΕΚ σχετικά με τη διάθεση στην αγορά ειδών πυροτεχνίας.

4.2.1   Το μείζον κοινό χαρακτηριστικό των οδηγιών αυτών είναι η ομοιόμορφη δομή τους: ορισμοί, κύριες απαιτήσεις υγιεινής και ασφάλειας, παραπομπή σε εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα, απαιτήσεις για τους κατασκευαστές, απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας και απαιτήσεις αξιολόγησης της συμμόρφωσης, μηχανισμοί διασφάλισης.

4.2.2   Οι ρυθμίσεις αφορούν πολύ σημαντικούς βιομηχανικούς κλάδους που αντιμετωπίζουν σοβαρό διεθνή ανταγωνισμό και συνεπώς θα αποκομίσουν οφέλη από την απλούστευση και την εγγύηση ίσων όρων ανταγωνισμού στην αγορά της ΕΕ.

4.2.3   Ωστόσο, στην πρόταση αυτή, η Επιτροπή προτείνει την προσαρμογή στην απόφαση αριθ. 768/2008/ΕΚ μιας δέσμης οδηγιών που δεν προβλεπόταν να αναθεωρηθούν τώρα, για τις οποίες όμως θα ήταν επωφελής η υιοθέτηση διατάξεων σχετικά με την εποπτεία της αγοράς και με άλλα διακλαδικά ζητήματα, χωρίς να τεθεί θέμα εξέτασης καθαρά κλαδικών ζητημάτων.

4.2.4   Στόχος της συγκεκριμένης δέσμης είναι να τροποποιηθούν οι δέκα οδηγίες αποκλειστικά όσον αφορά την ενσωμάτωση των οριζόντιων διατάξεων της απόφασης, και τούτο όλες μαζί και μέσω μιας απλουστευμένης διαδικασίας, χωρίς την εξέταση κλαδικών πτυχών, ούτως ώστε όσο το δυνατόν περισσότεροι κλάδοι να αντλήσουν τα άμεσα οφέλη από το νέο νομοθετικό πλαίσιο. Το περιεχόμενο των τροποποιήσεων περιορίζεται αυστηρά στην ευθυγράμμιση προς την οδηγία των εξής στοιχείων: ορισμοί, απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας, υποχρεώσεις των οικονομικών φορέων, κριτήρια και διαδικασίες επιλογής των οργανισμών αξιολόγησης της συμμόρφωσης και απαιτήσεις αξιολόγησης της συμμόρφωσης.

4.2.5   Για την επίτευξη της βέλτιστης δυνατής ποιότητας της νομοθεσίας, η Επιτροπή προέκρινε την νομοθετική τεχνική της αναδιατύπωσης, η οποία συνίσταται στην «έκδοση νέας νομικής πράξης που ενσωματώνει σε ενιαίο κείμενο τόσο τις τροποποιήσεις ουσίας που επιφέρει σε μια προϋπάρχουσα πράξη όσο και τις διατάξεις της τελευταίας που παραμένουν αμετάβλητες. Η νέα νομική πράξη αντικαθιστά και καταργεί την προϋπάρχουσα». Επιπλέον, οι οδηγίες πρέπει να ευθυγραμμιστούν με την ορολογία και τις διατάξεις της Συνθήκης της Λισαβόνας.

4.3   Κατά την Επιτροπή, η προσαρμογή των δέκα οδηγιών θα μπορούσε να συνοψισθεί ως εξής:

4.3.1

Μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος της μη συμμόρφωσης:

Υποχρεώσεις των εισαγωγέων και διανομέων·

Υποχρεώσεις των κατασκευαστών·

Απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας·

Αναδιοργάνωση της διαδικασίας της ρήτρας διασφάλισης (εποπτεία της αγοράς).

4.3.2

Μέτρα για την εξασφάλιση της ποιότητας του έργου των κοινοποιημένων οργανισμών:

Ενίσχυση των απαιτήσεων κοινοποίησης για τους κοινοποιημένους οργανισμούς·

Αναθεώρηση της διαδικασίας κοινοποίησης·

Απαιτήσεις για τις κοινοποιούσες αρχές·

Υποχρεώσεις πληροφόρησης.

4.3.3

Μέτρα για την εξασφάλιση μεγαλύτερης συνεκτικότητας μεταξύ των οδηγιών:

Προσαρμογή των ορισμών και της ορολογίας που χρησιμοποιούνται συνήθως·

Προσαρμογή του κειμένου των διαδικασιών αξιολόγησης της συμμόρφωσης.

4.3.4

Ωστόσο, η πρόταση δεν περιλαμβάνει τις πτυχές που άπτονται της εφαρμογής της πολιτικής της ΕΕ για την τυποποίηση, η οποία ενδέχεται να έχει αντίκτυπο στην εφαρμογή των οδηγιών που καλύπτει. Οι πτυχές αυτές θα εξεταστούν σε άλλη νομοθετική πρωτοβουλία.

5.   Γενικές παρατηρήσεις

5.1   Η ΕΟΚΕ αξιολογεί θετικά την υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των προτάσεων τροποποίησης δέκα οδηγιών τεχνικής εναρμόνισης, οι οποίες αφορούν την εφαρμογή της λεγόμενης «δέσμης νομοθετικών πράξεων για τα προϊόντα», μέσω της ευθυγράμμισης των οδηγιών αυτών προς την απόφαση αριθ. 768/2008/ΕΚ (κοινό πλαίσιο εμπορίας των προϊόντων).

5.2   Η απόφαση αριθ. 768/2008/ΕΚ και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 765/2008 (σχετικά με τη διαπίστευση και την εποπτεία της αγοράς) υιοθετήθηκαν παράλληλα και θέσπισαν κανόνες για τη βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς —με βάση μια πιο συνεκτική προσέγγιση της πολιτικής περί τεχνικής εναρμόνισης σχετικά με την ασφάλεια των προϊόντων, καθώς και ένα αποτελεσματικότερο σύστημα εποπτείας για όλα τα εμπορεύματα που εισάγονται στην αγορά, είτε προέρχονται από την ΕΕ είτε από τρίτες χώρες— και για την ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών στην ενιαία αγορά.

5.2.1   Δεδομένου ότι η προαναφερόμενη απόφαση δεν παράγει αφ’ εαυτής νομικώς δεσμευτικά αποτελέσματα για τρίτους —πρόκειται για πράξη «sui generis» που αντιπροσωπεύει θεσμική δέσμευση— (γεγονός που δεν αποκλείει τον έλεγχο της νομιμότητάς της από το Δικαστήριο), η εφαρμογή ορισμένων από τις διατάξεις της στις παραπάνω οδηγίες θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού εποπτείας της αγοράς χωρίς να απαιτείται τροποποίηση της καθεμιάς από τις οδηγίες.

5.2.2   Κατά συνέπεια, τα νομικά αποτελέσματα των εν λόγω κανόνων θα αποσαφηνιστούν κατά τρόπο ευέλικτο και απλουστευμένο, σύμφωνα με την τεχνική της αναδιατύπωσης της νομοθεσίας, ενώ παράλληλα η δέσμη οδηγιών θα προσαρμοστεί στην ορολογία και σε ορισμένες διατάξεις της Συνθήκης της Λισαβόνας.

5.3   Η ΕΟΚΕ τονίζει επίσης τη συμβολή των εν λόγω νομοθετικών τροποποιήσεων στην επίτευξη άλλων σημαντικών πολιτικών στόχων της ΕΕ, όπως, μεταξύ άλλων, η τόνωση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, η ενίσχυση των στρατηγικών των οικονομικών φορέων στα ενδιαφερόμενα κλαδικά πεδία και η αύξηση των εγγυήσεων για την επίτευξη υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών.

6.   Ειδικές παρατηρήσεις

6.1   Λαμβανομένης υπόψη της ιδιόμορφης νομοθετικής τεχνικής που εφαρμόζει εδώ η Επιτροπή, καθώς και του πεδίου εφαρμογής που άπτεται συντρεχουσών αρμοδιοτήτων (λειτουργία της εσωτερικής αγοράς – άρθρο 4 παράγραφος 2 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ και άρθρο 114 της ΣΛΕΕ), κρίνεται σκόπιμη η διατύπωση κάποιων παρατηρήσεων σχετικά με την ορολογία που χρησιμοποιείται σε ορισμένες διατάξεις της απόφασης αριθ. 768/2008/ΕΚ, με την εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, καθώς και με τον ρόλο της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στην μελλοντική εφαρμογή της δέσμης των δέκα οδηγιών.

6.2   Υπάρχει κάποια έλλειψη ακρίβειας επειδή χρησιμοποιούνται αδιακρίτως οι εκφράσεις «γενικές αρχές» (άρθρο 1 της απόφασης και άρθρο R11 του παραρτήματος Ι) και «κοινές αρχές» (αιτιολογικές σκέψεις 5 και 6 της απόφασης), χωρίς να διευκρινίζεται το νόημα των δύο εννοιών ούτε και η διαφορά μεταξύ τους (εάν υπάρχει), ούτε στο κείμενο της ίδιας της απόφασης ούτε σε καμία από τις οδηγίες που τροποποιούνται βάσει των διατάξεών της. Ομοίως, χρησιμοποιείται η έκφραση «δημόσιο συμφέρον» (αιτιολογική σκέψη 8 και άρθρο 3 της απόφασης, καθώς και άρθρα R31 και R33 του παραρτήματος Ι), χωρίς και πάλι να προσδιορίζεται το περιεχόμενό της στο πεδίο εφαρμογής των συγκεκριμένων κανόνων.

Η αξιέπαινη ευελιξία που αποτελεί η προσφυγή σε αυτήν την τεχνική τροποποίησης των οδηγιών δεν εμποδίζει, βεβαίως, τον επακριβή και λεπτομερή ορισμό των όρων που είναι σημαντικοί για την εφαρμογή τους.

6.3   Ένα από τα πλεονεκτήματα από την έναρξη της ισχύος των οδηγιών θα είναι η ενίσχυση των μηχανισμών εποπτείας και καταγγελίας των αντικανονικών ή παράνομων πρακτικών εκ μέρους των ίδιων των φορέων της αγοράς. Εντούτοις, θα ήταν σκόπιμο να διευκρινιστεί η φύση και το ελάχιστο όριο των κυρώσεων που θα έπρεπε να εξασφαλίζει η νομοθεσία των κρατών μελών, δεδομένου ότι, από το σύνολο των σχετικών διατάξεων, συνάγεται μόνον η υποχρέωση των εθνικών αρχών να θεσπίζουν τους κανόνες για τις κυρώσεις που θα επιβάλλονται στις παραβάσεις (λ.χ. αιτιολογική σκέψη 24 της πρότασης COM(2011) 773 τελικό).

6.3.1   Σε ένα νομικό περιβάλλον κατακερματισμένο σε νομοθετικό και σε διοικητικό επίπεδο, όπως είναι το περιβάλλον των κρατών μελών της ΕΕ στον τομέα αυτόν, υφίσταται σοβαρός κίνδυνος αναποτελεσματικότητας ως προς την επίτευξη των σχετικών στόχων εάν δεν οριστούν πιο συγκεκριμένα οι υποχρεώσεις αυτές σε υπερεθνικό επίπεδο.

6.3.2   Η ΕΟΚΕ ζητά από την Επιτροπή να επιλύσει το πρόβλημα αυτό, που πλήττει σήμερα τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, και να υποβάλει σχετικές προτάσεις, όπως και για άλλες πολιτικές της ΕΕ.

6.4   Οι νομοθετικές τροποποιήσεις δεν ενισχύουν, ούτε αναβαθμίζουν, τον ρόλο των οργανώσεων των καταναλωτών στο έργο της εποπτείας, ενημέρωσης και καταγγελίας, το οποίο, παραδόξως, επαφίεται κυρίως στους φορείς της αγοράς.

6.5   Η επιταγή της ΣΕΕ και της ΣΛΕΕ για ενίσχυση της οριζόντιας επικουρικότητας και, συνεπώς, της αρχής της συμμετοχικής δημοκρατίας και του ρόλου της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στην ΕΕ, πολύ δύσκολα θα μπορέσει να επιτευχθεί με βάση τα προβλεπόμενα στην μοναδική διάταξη της απόφασης (αιτιολογική σκέψη 35) που αναθέτει στις οργανώσεις καταναλωτών έναν παθητικό ρόλο σχετικά με το ζήτημα (να ενημερώνονται από την Επιτροπή σχετικά με τις εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τη σήμανση CE), ενώ θα έπρεπε να είναι ταυτόσημος με αυτόν των παραγωγών.

6.6   Το σημερινό σύστημα σήμανσης δεν εγγυάται ότι το προϊόν έχει περάσει τη διαδικασία διασφάλισης της ποιότητας και της ασφάλειας, πράγμα το οποίο απογοητεύει τις προσδοκίες των καταναλωτών. Η Επιτροπή, οι παραγωγοί και οι καταναλωτές θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας στο μέλλον ενός νέου συστήματος σήμανσης, το οποίο να προσδιορίζει την προέλευση και να εγγυάται την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων, προκειμένου να βελτιωθεί η πληροφόρηση των καταναλωτών.

Βρυξέλλες, 28 Μαρτίου 2012.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Staffan NILSSON


(1)  ΕΕ L 218 της 13.8.2008, σ. 82. Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ: ΕΕ C 120, της 16.5.2008, σ. 1.

(2)  ΕΕ C 120 της 16.5.2008, σ. 1.

(3)  ΕΕ L 380 της 31.12.1990, σ. 13.

(4)  ΕΕ L 220 της 30.8.1993, σ. 23.

(5)  ΕΕ L 218 της 13.8.2008, σ. 30. Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ: ΕΕ C 120, της 16.5.2008, σ. 1.