CURIOSITAS ET SCIENTIA LIBERANT

Yani “Merak ve Bilim Özgürleştirir”, liderlik yolculuğunda rehberlik edebilecek bir kavrayışı temsil eder. Bu ifade, başarılı bir liderin sahip olması gereken iki temel unsuru işaret eder: öğrenme arzusunu besleyen merak (curiositas) ve bu merakı anlamlı bir eyleme dönüştüren bilgi (scientia). Geçmişten günümüze büyük liderlerin ortak özelliği, bilinmeyene duydukları ilgi ve yeni yollar arama cesareti olmuştur. Bu yazıda, liderlik açısından merakın ve öğrenmenin nasıl özgürleştirici bir güç olduğunu inceleyeceğiz.

Merak: Liderin En Temel Yetkinliği

Liderlik, çoğu zaman bilinmeyene yapılan bir yolculuktur. Ortadoğu mistisizmi, merakı insanın kendini ve çevresini keşfetmesini sağlayan en önemli güçlerden biri olarak ele alır. Mevlânâ Celaleddin Rumi’nin, “Kim olursan ol, yine gel” çağrısı, liderlikte öğrenmeye ve anlamaya açık olmanın değerini ifade eder. Rumi’ye göre hakikati arayan kişi, ön yargılarından kurtulmalı ve sürekli soru sormayı bir alışkanlık haline getirmelidir.

Bir liderin merakı, yalnızca bireysel gelişimle sınırlı kalmaz; aynı zamanda ekibinin potansiyelini ortaya çıkarır. Rumi’nin “Fil Hikâyesi” bu durumu mükemmel şekilde özetler. Lider, yalnızca kendi gördüğü parçaya odaklanmak yerine, tüm ekibinin görüşlerini dinleyerek bir bütüne ulaşabilir. Bu, liderin sadece karar veren değil, aynı zamanda anlam arayan bir rehber olduğunu gösterir.

Paradoks: Daha Çok Bilen Daha Çok Sorgular

Başarılı bir liderin merakı, bildikçe azalmaz; aksine, daha çok öğrenme arzusuyla büyür. İslam felsefesinin önemli isimlerinden Farabi, liderliği “kamil insan” idealine bağlar ve bunun ancak sürekli öğrenme ve merak yoluyla mümkün olacağını savunur. Lider, yalnızca mevcut bilgiyi kullanmakla kalmaz, aynı zamanda yeni sorular sorarak kendi bilgeliğini ve vizyonunu genişletir.

İbn Sina’nın tıp ve felsefe alanındaki çalışmaları, liderlikte merakın önemini somut bir şekilde ortaya koyar. O, karşılaştığı her problemi derinlemesine incelemiş ve her çözümü yeni sorularla taçlandırmıştır. Liderler için bu, bir problemi çözmekle yetinmeyip o çözümün ekibini ve organizasyonunu nasıl etkilediğini sorgulama sorumluluğunu simgeler.

Liderlikte Bilgi ve Merak Dengesi

Bilgi ve merak, liderlikte birbirini tamamlayan iki unsurdur. Bilgi, liderin yolunu aydınlatırken; merak, o yolu sürekli olarak genişletir. Bu bağlamda, Ortadoğu’nun Altın Çağı’nda yaşamış büyük düşünürler, liderlikte bu iki unsurun dengesini kurmanın önemini vurgulamıştır. İbn Rüşd, akıl ve inanç arasında denge kurarak bir liderin karar alırken yalnızca bilgisine değil, aynı zamanda sorgulama yeteneğine de güvenmesi gerektiğini savunmuştur. Bu, liderlerin yalnızca mevcut bilgiyle yetinmemesi, aynı zamanda yeni öğrenme fırsatları yaratması gerektiği fikrini destekler.

Meraksızlık: Liderlikte Tıkanma Noktası

Liderlikte meraksızlık, bireyin ve organizasyonun gelişimini durdurur. Mevlânâ, meraksız bir kişinin kendi zihninin sınırlarında hapsolacağını söyler. Lider, değişen koşulları anlamak ve ekibinin ihtiyaçlarına cevap verebilmek için sürekli öğrenme ve keşfetme halinde olmalıdır. Ortadoğu mistisizmi, liderin nefsine yenik düşmeden, hem kendi potansiyelini hem de ekibinin potansiyelini açığa çıkarma çabası içinde olmasını önerir.

Modern iş dünyasında bu anlayış, özellikle hızlı değişim dönemlerinde liderler için kritik bir değer taşır. Merak etmeyen liderler, organizasyonlarını yenilikten ve büyümeden mahrum bırakırken, merak eden liderler fırsatları görür ve harekete geçer.

Sonuç: Merakla Özgürleşen Liderlik

“Mutlak özgür irade yoktur, ama daha özgürleşmiş irade vardır.” Bu özgürlük, merakla başlar. Liderlik, statik bir otorite değil, sürekli gelişen bir rehberlik rolüdür. Merak, lideri yalnızca daha bilgili değil, aynı zamanda daha etkili ve ilham verici yapar. Mevlânâ’nın dediği gibi, “Düşüncen gül olursa, dünyan da gülistan olur.” Lider, düşüncelerini merakla beslerse, ekibini ve organizasyonunu da bu şekilde zenginleştirebilir.