คำวินิจฉัย (ฟัตวา) จุฬาราชมนตรี : การทำประกันชีวิตของผู้นับถือศาสนาอิสลาม
0 likes2,904 views
ISLAM
คำวินิจฉัย (ฟัตวา) จุฬาราชมนตรี : การทำประกันชีวิตของผู้นับถือศาสนาอิสลาม
- 1. 36 รวมค�ำวินิจฉัย (ฟัตวา) จุฬาราชมนตรี | يةزيزع فـتاوى ค�ำวินิจฉัย (ฟัตวา) จุฬาราชมนตรี ที่ 05/2556 เรื่อง การท�ำประกันชีวิตของผู้นับถือศาสนาอิสลาม ค�ำถาม : ผู้นับถือศาสนาอิสลามสามารถท�ำประกันชีวิตได้หรือไม่ ? ค�ำวินิจฉัย : وبعد ... أمجعني وصحابته آله وعلى حممد سيدنا على والسالم والصالة العاملني رب هلل احلمد ด้วยรูปแบบการท�ำประกันชีวิตที่แพร่หลายอยู่ในปัจจุบัน เป็นประเด็นการท�ำธุรกรรมที่ นักนิติศาสตร์อิสลามร่วมสมัยมีความเห็นต่างกัน สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ทัศนะดังนี้ 1. นักนิติศาสตร์อิสลามส่วนมากมีทัศนะว่า ไม่อนุญาตให้ท�ำธุรกรรมนี้ ไม่ว่าจะเป็นการ ประกันชีวิต หรือการประกันภัยก็ตาม ส่วนหนึ่งในบรรดานักนิติศาสตร์กลุ่มนี้ได้แก่ ชัยค์ฺมุฮัมมัด บะคีต อดีตมุฟตีย์ของประเทศอียิปต์และชัยค์อับดุรเราะห์มาน ตาจญ์อดีตชัยคุลอัซฮัร เป็นต้น 2. นักวิชาการร่วมสมัยบางส่วนมีความเห็นว่า อนุญาตให้ท�ำธุรกรรมประกันภัยได้ทุกประเภท โดยมีเงื่อนไขว่าต้องปลอดจากดอกเบี้ย 3. นักวิชาการบางส่วนมีความเห็นว่า ประกันภัยบางประเภทเป็นสิ่งที่อนุญาตและบางประเภท ไม่เป็นที่อนุญาต (1) ซึ่งค�ำวินิจฉัยนี้ให้น�้ำหนักไปทางทัศนะของนักวิชาการกลุ่มที่สาม กล่าวคือ การประกันบางประเภทเป็นสิ่งที่อนุญาต เช่น ประกันสังคม (Social Insurance) ที่ด�ำเนินการโดย รัฐวิสาหกิจ (2) และการประกันแบบตะกาฟุล (Jointly Insurance) ซึ่งมีค�ำฟัตวา (ค�ำวินิจฉัย) ของ ดารุลอิฟตาอ์อัล-มิศรียะฮ์ (ส�ำนักมุฟตีย์อียิปต์) ได้รับรองไว้ (3) เป็นต้น ในขณะที่รูปแบบการ ท�ำประกันบางประเภทเป็นสิ่งที่ขัดต่อหลักศาสนบัญญัติในหมวดการท�ำธุรกรรม (อัล-มุอามะลาต) ว่าด้วยประเภทสัญญาที่เป็นโมฆะ การค�้ำประกัน การชดใช้ค่าเสียหาย การเข้าร่วมหุ้น การลงทุน (1) ฮาซา ฮาลาล วะ ฮาซา ฮารอม; อับดุลกอดิร อะห์มัด อะฏอ : หน้า 378 (2) เกาะรอรอต วะ เตาศิยาต อัล–ฟัตเราะฮ์ อัษ-ษานียะฮ์ ลิมัจญมะอ์ อัล-บุฮูษ อัล-อิสลามียะฮ์ : หน้า 26 (3) อัล-ฟัตวา มินดาริลอิฟตาอ์ อัล-มิศรียะฮ์ : 7/2462 พฤษภาคม ค.ศ. 1963
- 2. يةزيزع فـتاوى | รวมค�ำวินิจฉัย (ฟัตวา) จุฬาราชมนตรี 37 การหาผลก�ำไรและการมีระบบดอกเบี้ยเข้ามามีส่วนเกี่ยวข้องในการท�ำธุรกรรม เป็นต้น (1) ซึ่งการ กระท�ำที่เข้าข่ายว่าขัดต่อหลักศาสนบัญญัติในการประกันประเภทที่ไม่อนุญาตนี้ ถือเป็นสัญญา ที่โมฆะ ไม่เข้าข่ายว่าเป็นการค�้ำประกัน (กะฟาละฮ์) และการชดใช้ค่าเสียหาย (เฎาะมาน) และไม่ เข้าข่ายว่าเป็นการเข้าร่วมหุ้น (ชะริกะฮ์) ขาดองค์ประกอบส�ำคัญในเรื่องการลงทุน (มุฎอเราะบะฮ์) และการแสวงหาผลก�ำไร (มุรอบะหะฮ์) ตลอดจนการมีระบบดอกเบี้ย (ริบา) เข้ามาเกี่ยวข้องตาม หลักนิติศาสตร์อิสลามในหมวดการท�ำธุรกรรม (อัล-มุอามะลาต) อันได้แก่ การประกันอุบัติเหตุส่วน บุคคล การประกันวินาศภัยและการท�ำประกันชีวิต เป็นต้น (2) อย่างไรก็ตาม นักวิชาการบางส่วน มีทัศนะว่า เฉพาะการท�ำประกันชีวิตเท่านั้นที่ไม่อนุญาต ส่วนการประกันประเภทอื่นๆ นั้นเป็นที่ อนุญาตให้กระท�ำได้ (3) เช่น การท�ำประกันภัยรถยนต์ อัคคีภัย และการประกันสุขภาพ เป็นต้น (4) ในขณะที่ ชัยค์ฺอาลี ญุมอะฮ์มุฟตีย์ของอียิปต์ มีความเห็นว่าการประกันทุกรูปแบบเป็นสิ่งที่อนุญาต ให้กระท�ำได้ โดยไม่มีข้อห้ามแต่อย่างใด (5) ดังนั้น เมื่อพิจารณาทัศนะทั้งหมดของบรรดานักนิติศาสตร์อิสลามร่วมสมัยและหลักฐาน ตลอดจนการวิเคราะห์ในเชิงวิชาการเพื่อสนับสนุนทัศนะของแต่ละฝ่ายแล้ว จึงวินิจฉัยได้ว่า การ ประกันบางประเภทซึ่งเป็นการท�ำธุรกรรมในปัจจุบันนั้น เป็นสิ่งที่อนุญาตให้กระท�ำได้เมื่อปลอด จากเรื่องของดอกเบี้ย และการประกันบางประเภทเป็นสิ่งที่ขัดต่อหลักศาสนบัญญัติในทัศนะของ นักวิชาการมุสลิมร่วมสมัยส่วนใหญ่ เช่น การประกันอุบัติเหตุส่วนบุคคลและการท�ำประกันชีวิต เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ค�ำวินิจฉัยนี้เป็นการให้น�้ำหนักแก่ทัศนะของนักวิชาการส่วนใหญ่เท่านั้น มิใช่ เป็นค�ำวินิจฉัยที่เด็ดขาด เนื่องจากประเด็นปัญหาเรื่องการประกันภัยหรือการท�ำประกันชีวิตนั้น เป็นประเด็นของความเห็นต่างในหมู่นักนิติศาสตร์อิสลามและนักวิชาการผู้สันทัดกรณี อันเกิดจาก การวิเคราะห์ด้วยก�ำลังสติปัญญา การตีความตามหลักเกณฑ์ทางนิติศาสตร์อิสลามและการตั้ง สมมติฐานที่ต่างกัน เป็นผลท�ำให้มีค�ำวินิจฉัยต่างกัน จึงต้องละเรื่องนี้ไว้ให้อยู่ในดุลยพินิจของพี่น้อง มุสลิมที่จะต้องใช้วิจารณญาณและความตระหนักในการประพฤติตนที่ห่างไกลจากสิ่งที่คลุมเครือ และไม่ชัดเจน (1) อัร-ริบา วัล-กอรฎ์ ฟิลฟิกฮิลอิสลามีย์; ดร.อบูสะรีอ์ มุฮัมมัด อับดุลฮาดีย์; ดารุลอิอ์ติศอม : หน้า 104-107 และ อัล-ฟิกฮุลอิสลามีย์ ว่า อะดิลละตุฮู; ดร.วะฮ์บะฮ์ อัซ-ซุฮัยลีย์ : 4/443-445 (2) ฟะตาวา มุอาศิเราะฮ์; ดร.วะฮ์บะฮ์ อัซ-ซุฮัยลีย์ : หน้า 97, อะฮ์สะนุลกะลาม ฟิลฟะตาวา วัล-อะฮ์กาม; ชัยค์ อะฏียะฮ์ ศ็อกร์ : 2/201-213, ฟะตาวา อัล-มุอามะลาต อัช-ชาอิอะฮ์; ดร.อัศ-ศอดิก อับดุร-เราะห์มาน อัล-ฆอรยานีย์ : หน้า 89, ค�ำฟัตวาจากคณะกรรมาธิการฟัตวา มหาวิทยาลัยอัล-อัซฮัรอัช-ชะรีฟ เมื่อ 24 เมษายน ค.ศ.1968 (3) อะฮ์ซะนุลกะลาม ฟิลฟะตาวา วัล-อะฮ์กาม; ชัยค์ อะฏียะฮ์ ศ็อกร์ : 2/210, อัร-ริบา วัลก็อรฎ์ ฟิลฟิกฮิล อิสลามีย์; ดร.อบูสะรีอ์ มุฮัมมัด อับดุลฮาดีย์ : หน้า 109 (4) ฟะตาวา มุอาศิเราะฮ์; ดร.วะฮ์บะฮ์ อัซ-ซุฮัยลีย์ : หน้า 96-97 (5) อัล-กะลิม อัฏ-ฏ็อยยิบ ฟะตาวา อัศรียะฮ์; ชัยค์ อาลี ญุมอะฮ์ : หน้า 147
- 3. 38 รวมค�ำวินิจฉัย (ฟัตวา) จุฬาราชมนตรี | يةزيزع فـتاوى นอกเหนือจากการประกันตามที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว เงินค่าสินไหมที่ทางบริษัทจะจ่ายให้แก่ ผู้เอาประกัน หรือเงินปันผลที่ได้จากการท�ำสัญญาประกันชีวิต เงินคืนรายงวด เงินคืนเมื่อครบ ก�ำหนดสัญญาและเงินค่าสินไหมในการซื้อสัญญาเพิ่มเพื่อคุ้มครองโรค ตลอดจนการชดเชยรายได้ กรณีเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลของผู้เอาประกัน ทั้งหมดที่กล่าวมานี้ หากถือค�ำวินิจฉัยนี้เป็น บรรทัดฐานก็ถือเป็นสิ่งที่ขัดต่อหลักศาสนบัญญัติแห่งศาสนาอิสลาม แต่ถ้าผู้เอาประกันที่เป็นมุสลิม จะถือตามทัศนะของนักวิชาการในฝ่ายที่อนุญาตในการท�ำธุรกรรมดังกล่าว ก็ย่อมเป็นสิทธิในการท�ำ ธุรกรรมดังกล่าวและรับเงินปันผล ค่าสินไหม เงินคืนรายงวดและอื่นๆ ตามประเภทของกรมธรรม์ ที่ท�ำสัญญากับบริษัทได้ โดยอนุโลมตามทัศนะที่อนุญาต ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของผู้เอาประกันที่ ต้องรับผิดชอบในการตัดสินใจนั้น بالصواب اعلم واهلل อาศิส พิทักษ์คุมพล จุฬาราชมนตรี * * *