De individuele expert en erfgoedorganisaties – een moeilijke of boeiende LAT-relatie? (Mario Baeck)
- 1. De individuele expert en erfgoedorganisaties: een moeilijke of boeiende LAT-relatie? Mario Baeck lid raad van bestuur ETWIE
- 2. Inhoud - wat is een expert / wie is expert - de individuele expert : professional of vrijwilliger - verhouding vrijwilligers vs erfgoedsector - de individuele expert vs erfgoed-/TWIE- sector & ETWIE
- 3. expert = deskundige = persoon die door beroep of studie in het bijzonder bevoegd is tot het beoordelen van een zaak (Van Dale) > deskundigheid wordt verworven door - er beroepsmatig mee bezig te zijn (doen) - een bijzondere kennis over het onderwerp verworven te hebben (weten en kennen)
- 4. - de individuele expert moet persoonlijk beschikken over voldoende competenties (vaardigheden, kennis en attitudes) - hoe en waar die concreet verworven zijn, is vandaag minder belangrijk
- 5. de individuele expert = 1 professional : verbonden aan een (onderzoeks)instelling of bedrijf geniet van daaruit ‘automatisch’ een zekere mate van erkenning en status 2 vrijwilliger : al dan niet aangesloten bij een gespecialiseerde vereniging dient erkenning en status in grotere mate zelf af te dwingen We focussen op de laatste categorie
- 6. de individuele expert vrijwilliger : 3 basistypes ‘vakman’: bvb automechanicus gespecialiseerd in restauratie van old timers ‘theoreticus’: bvb mijningenieur die zich inspant voor behoud mijnerfgoed ‘verzamelaar’: bvb van oude radio’s en documentatie daarover, gespecialiseerd in herstel van radio’s evenwel niet zuiver af te lijnen
- 7. vrijwilligers vs erfgoedsector in het algemeen: geregeld spanningen bijvoorbeeld tussen heemkundige vrijwilligers en erfgoedcellen Cfr. bijdrage Harrie Vermeir, Het belang van de heemkundigen voor het lokale Erfgoed op Colloquium Lokaal erfgoed: basis of ballast?, Liberaal Archief, 16 april 2010 belangrijkste knelpunten vanuit de vrijwilliger - voelt zich niet voldoende gewaardeerd - heeft weinig mogelijkheid tot inspraak / deelname aan het beleid - er is weinig oog voor (onkosten)vergoedingen - houdt vast aan zijn onafhankelijkheid al wordt de nood aan professionalisering vaak wel erkend - tegenover (gratis) inzet staan vaak (terechte) eisen wat soms op onbegrip stoot
- 8. de individuele expert vs erfgoed-/TWIE-sector bedenkingen vanuit eigen ervaring = - Germanist en bibliothecaris met heel wat publicaties, lezingen en een breed netwerk op dit gebied - Secretaris van bij de stichting in 1988 van de lokale erfgoedvereniging vzw Jozef van Rompay-Davidsfonds-Genootschap O.-L.- V.-Waver met heel wat publicaties, lezingen en een breed netwerk op dit gebied
- 10. - op vraag van Nederlands Tegelmuseum Otterloo, beperkt onderzoek betegelingen Instituut Ursulinen O.-L.-V.-Waver uitgebreid vernieuwend > publicatie door Bestuur M&L > snelle waardering en erkenning, zowel in binnen- als buitenland, ook in vakkringen
- 14. expertiseopbouw via/samen met vakkringen
- 15. Samenwerking ( + & - ) - brengt verse kennis binnen - vergemakkelijkt toegang - levert steun voor publicaties en projecten - levert erkenning en uitstraling - biedt mogelijkheden tot verdere zelfontplooiing > toegelaten tot doctoraat kunstwetenschappen UGent <> - moeilijker zelf greep houden op inhouden - openstellen eigen studiecollectie, die met veel moeite en eigen middelen is samengesteld - alles zonder of met zeer minimale vergoeding
- 16. Conclusies 1. Motivatie en aanleiding om aan netwerking te doen •netwerking biedt inhoudelijke meerwaarde, een beter en ruimer publieksbereik en meer kansen op ondersteuningsmogelijkheden die voor individuen op zichzelf amper bestaan •via netwerking kan de duurzaamheid van kennis en expertise die bij individuen zit beter gegarandeerd worden •Individuele experten kunnen via het netwerk een vorm van erkenning van hun inhoudelijke waarde geëxpliciteerd zien •publicaties spelen een cruciale rol om als individuele expert in beeld te komen en erkend te worden door het netwerk
- 17. 2. Drempels en problemen bij netwerking •Bij netwerk vooral interesse in individuele experts wanneer er een duidelijk voordeel uit samenwerking met hen te halen valt (kennislacunes dichten, toegang tot bronnen of materialen, werk laten verzetten, …) •Vanuit concurrentievrees worden informatiebronnen en verworven kennis door individuele experten ook wel afgeschermd. Er moet een vertrouwensbasis zijn. •Honorering/vergoeding van prestaties is een heikel punt. Gaat het over enkel onkostenvergoeding of ook over een financiële wijze van uitdrukking geven aan waardering en erkenning?
- 18. 3. Wat maakt een samenwerking tussen individu en netwerk geslaagd? het wederzijdse streefdoel moet bestaan uit een eerlijke en verantwoordbare win-win, waarbij het individu zijn kennis, expertise, collectie, documentatie, … niet eenzijdig ziet gebruiken ten bate van het gewin van anderen.
- 19. 4. Mogelijke samenwerkingsvormen van geraadpleegd of ingeschakeld worden in functie van publieksgerichte activiteiten (publicaties, tentoonstellingen, …) tot het structureel ingeschakeld worden door het netwerk voor het uitvoeren van specifieke studieopdrachten. individuele experten hebben relatief vanzelfsprekend een internationaal uitgebouwd adresboek > kunnen sterk bijdragen tot internationale samenwerking
- 20. 5. De link tussen de individuele expertise en de persoonlijke collectie band tussen de individuele expert en zijn collectie in persoonlijk beheer wordt als lastig ervaren. - soms wel interesse voor de collectie maar aanwezige expertise wordt miskend - soms alleen belangstelling voor de rol die de individuele expert kan spelen, collectie onderschat nood aan objectivering van bepalen erfgoedwaarden uitwerken ondersteuning (o.m. bij overdrachtsregelingen) onderzoeken hoe de individueel verankerde expertise overdraagbaar gemaakt kan worden
- 21. Aandacht voor individuele expertise expliciet opgenomen in Actieplan 2013 S.D. 1: Netwerking O.D.1.5: Vlaamse en internationale expertise duurzaam beschikbaar en toegankelijk maken S.D. 3: Immateriële componenten van en expertise over TWIE O.D.3.1: In kaart brengen van expertise in Vlaanderen O.D.3.2: In kaart brengen van bedreigde expertise en van de hiaten in expertise O.D.3.3: Ondersteunen van het borgen van TWIE-expertise