Ευριπίδη Ελένη, Πάροδος, στ. 192 - 436
9 likes58,802 views
Ευριπίδη Ελένη, Πάροδος, στ. 192 - 436, Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Γ΄ Γυμνασίου
![Η πένθιμη ατμόσφαιρα (λυρικό στοιχείο) εκφράζεται με τους παρακάτω τρόπους:
συσσώρευση
λέξεων και
φράσεων που
υποδηλώνουν
θρήνο,
συμφορές,
έντονη
συναισθηματική
φόρτιση [κλάμα
βαθύ (στ. 192),
θλίψη τρανή
(192), πόνο
μεγάλο κι
ασήκωτο (193),
λυπητερούς,
μακρόσυρτους
σκοπούς (203),
…]
επαναλήψεις,
αναδιπλώσεις
[πικρό πικρό
τραγούδισμα
(208), ήρθε
ένας ναύτης
Αχαιός, ήρθε
και πόνους
μου ’φερε
(226-227)]
Επίκληση
της Ελένης
στις
Σειρήνες και
την
Περσεφόνη
Αντιθέσεις
των εικόνων
του Α΄
στροφικού
συστήματος
(θρήνοι
Ελένης ≠
ειδυλλιακή
σκηνή
ακροθαλασσιάς
με γυναίκες
που
απλώνουν
ρούχα)
Επανάληψη
πληροφοριών
Τεύκρου από
την Ελένη και
το Χορό στο
Β΄ στροφικό
σύστημα
δημιουργεί
καταθλιπτική
ατμόσφαιρα
ασύνδετο
σχήμα [με
θρήνους, με
βόγγους, με
δάκρυα
(195)]
ρητορικές
ερωτήσεις
[Ποια
συμφορά
σου λείπει
τάχα;
(251)]
παρομοιώσεις
[καθώς μια
νύμφη.....ο
Πάνας
(218-223)]
μεταφορές
[πόνο
ασήκωτο
(193), τ’
όνομά μου
… το
λερώνει
φήμη
(287)]
επιφωνηματικές
λέξεις –
φράσεις [Αα!
Τύχη
πολυστέναχτη
και πικραμένη
μοίρα που
έχεις! (244-
245)]](https://image.slidesharecdn.com/random-161108170432/85/192-436-22-320.jpg)
Ευριπίδη Ελένη, Πάροδος, στ. 192 - 436
- 4. Σειρήνα, Μελανόμορφη οφθαλμωτή κύλικα, 6ος αι. π.Χ. The Walters Art Museum, 48.37 Ο Οδυσσέας δεμένος στο κατάρτι του πλοίου του δέχεται επίθεση από τις Σειρήνες. Ερυθρόμορφος στάμνος του Ζωγράφου των Σειρήνων, 480-470 π.Χ.
- 5. John William Waterhouse, 1891, ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες.
- 6. ▲Το ψηφιδωτό στον τάφο της Αμφίπολης. Τύμβος Καστά Τοιχογραφία της αρπαγής της Περσεφόνης από τον τάφο Α της Μεγάλης Τούμπας της Βεργίνας ( μέσα 4ου αιώνα) ►
- 10. Η Πάροδος είναι το τραγούδι που τραγουδά ο Χορός όταν πρωτομπαίνει στην ορχήστρα. Ο Χορός στο αρχαίο θέατρο εμφανιζόταν κατά κανόνα με κάποια επισημότητα, με ρυθμικά βήματα και τελετουργικό τρόπο. Τα τραγούδια του (τα ΛΥΡΙΚΑ ΜΕΡΗ της τραγωδίας) συνόδευε πάντα μουσική. Έτσι, ήταν αναγκαία η συμμετοχή ενός αυλητή σε όλη τη διάρκεια του έργου. Το θέαμα, λοιπόν, στις αρχαίες παραστάσεις ήταν πλούσιο, αφού συνδύαζε λόγο, (υποκριτές), κίνηση (Χορός), μουσική (τραγούδια του Χορού με συνοδεία αυλητή).
- 12. Στη Β΄ στροφή συγκεφαλαιώνεται όλη η οδύνη της Ελένης για το διασυρμό του ονόματός της, για τη μητέρα της, για τα αδέλφια της και για τον άντρα της.
- 13. David Roberts, 1832, Η Άλωση της Τροίας
- 16. Η ομάδα του Χορού (15 Χορευτές) ήταν ένα ομοιογενές σύνολο, μια ομάδα ανθρώπων με κοινά χαρακτηριστικά. Δεν είναι 15 διαφορετικοί ρόλοι, αλλά ένας! Ο Χορός συνήθως αποτελείται από γυναίκες ή γέροντες. Από ανθρώπους που δεν έχουν δύναμη ή εξουσία, δηλαδή, να επέμβουν δραστικά και να αλλάξουν τη ροή των πραγμάτων. Συνήθως, συμμετέχουν συναισθηματικά, συμβουλεύουν, συμπάσχουν με τον τραγικό ήρωα και παρακολουθούν την πορεία του, αλλά μέχρι εκεί.
- 17. Από ποιους αποτελείται ο Χορός που εισέρχεται τώρα στην ορχήστρα; Γιατί διάλεξε αυτή τη σύνθεση ο Ευριπίδης;
- 19. Από ποιους αποτελείται ο Χορός που εισέρχεται τώρα στην ορχήστρα; Γιατί διάλεξε αυτή τη σύνθεση ο Ευριπίδης; Το Χορό τον αποτελούν γυναίκες που είναι Ελληνίδες και σκλάβες, θύματα πειρατών. Η επιλογή αυτή εξυπηρετεί συγκεκριμένους δραματικούς στόχους: Είναι γυναίκες για να συμφωνούν με το φύλο της ηρωίδας. Έτσι μπορούν να ταυτιστούν συναισθηματικά μαζί της. Είναι σκλάβες, εξόριστες παρά τη θέλησή τους και νοσταλγούν την πατρίδα τους, όπως η Ελένη. Είναι φυσικό να αισθάνονται δεμένες με την Ελένη και να την υποστηρίζουν. Είναι Ελληνίδες, άρα γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις της Ελλάδας. Συμπάσχουν συναισθηματικά με την ηρωίδα, δείχνουν ευαισθησία, τη στηρίζουν ψυχολογικά, αλλά επειδή είναι αδύναμες δεν μπορούν να επέμβουν δραστικά και να αλλάξουν τη ροή του δράματος.
- 21. Αγνώστου, σχολής Ferrarese,17ου αιώνα, Η αρπαγή της ωραίας Ελένης.
- 22. Η πένθιμη ατμόσφαιρα (λυρικό στοιχείο) εκφράζεται με τους παρακάτω τρόπους: συσσώρευση λέξεων και φράσεων που υποδηλώνουν θρήνο, συμφορές, έντονη συναισθηματική φόρτιση [κλάμα βαθύ (στ. 192), θλίψη τρανή (192), πόνο μεγάλο κι ασήκωτο (193), λυπητερούς, μακρόσυρτους σκοπούς (203), …] επαναλήψεις, αναδιπλώσεις [πικρό πικρό τραγούδισμα (208), ήρθε ένας ναύτης Αχαιός, ήρθε και πόνους μου ’φερε (226-227)] Επίκληση της Ελένης στις Σειρήνες και την Περσεφόνη Αντιθέσεις των εικόνων του Α΄ στροφικού συστήματος (θρήνοι Ελένης ≠ ειδυλλιακή σκηνή ακροθαλασσιάς με γυναίκες που απλώνουν ρούχα) Επανάληψη πληροφοριών Τεύκρου από την Ελένη και το Χορό στο Β΄ στροφικό σύστημα δημιουργεί καταθλιπτική ατμόσφαιρα ασύνδετο σχήμα [με θρήνους, με βόγγους, με δάκρυα (195)] ρητορικές ερωτήσεις [Ποια συμφορά σου λείπει τάχα; (251)] παρομοιώσεις [καθώς μια νύμφη.....ο Πάνας (218-223)] μεταφορές [πόνο ασήκωτο (193), τ’ όνομά μου … το λερώνει φήμη (287)] επιφωνηματικές λέξεις – φράσεις [Αα! Τύχη πολυστέναχτη και πικραμένη μοίρα που έχεις! (244- 245)]
- 27. Ποια στοιχεία συνθέτουν την τραγικότητα της Ελένης; - Νιώθει ενοχές για το χαμό των οικείων της και το θάνατο Ελλήνων και Τρώων. - Η ευτυχισμένη ζωή της στη Σπάρτη μεταστράφηκε σε δυστυχία με το ερχομό του Πάρη. - Υποφέρει αναίτια εξαιτίας της βουλής των θεών που παίρνουν αποφάσεις ερήμην της. - Συγκρούεται με την υπέρτερη θέληση του βασιλιά που την κρατάει αιχμάλωτη. - Η ομορφιά της από ευλογία κατάντησε κατάρα για την ίδια και τους άλλους. - Γύρω από το όνομά της έχει δημιουργηθεί η χειρότερη φήμη, χωρίς η ίδια να φταίει. - Η επιβεβαίωση της αθωότητάς της από το Χορό. - Το αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί Άννα Συνοδινού (Ελένη) Από την παράσταση του Εθνικού θεάτρου το 1977 Στοιχεία που συνθέτουν την έννοια της τραγικότητας είναι: τα συναισθήματα ενοχής, η σύγκρουση με τους θεούς, η αναπόφευκτη μοίρα (ανάγκη), η απότομη μεταστροφή της τύχης, το ότι ο ήρωας πάσχει χωρίς να φταίει ή λόγω υπερβολικής αυτοπεποίθησης (ύβρις). Η τραγική της μοίρα προκαλεί στη ψυχή των θεατών τον «έλεο» και το «φόβο». Ο θεατής την σπλαχνίζεται, συμπάσχει και αγωνιά για την τύχη τόσο της Ελένης, όσο και τη δική του, που θα μπορούσε να βρεθεί στη ίδια θέση.
- 28. Εδώ, ακούμε πάλι το παράπονο της Ελένης (στ. 305-307) και την άδικη δυσφήμισή της, ενώ ήδη ξέρουμε τις συμφορές από τον Πρόλογο. Η επανάληψη είναι δικαιολογημένη γιατί τονίζει την τραγικότητά της και την αδυναμία να ελέγξει τη μοίρα της που την έχει εγκλωβίσει σε ένα πλέγμα ανυπόστατων κατηγοριών. Έτσι, νιώθουμε έλεο (= συμπόνια) για την κατάστασή της.
- 31. Η Ελένη με ψυχραιμία ανακοινώνει την απόφασή της να αυτοκτονήσει και με ωμό ρεαλισμό αναζητά το κατάλληλο φονικό μέσο. Οι αποφθεγματικές φράσεις θίγουν θέματα που ίσως απασχολούσαν τους Αθηναίους εκείνη την εποχή. Πιστεύετε ότι τα θέματα αυτά μας προβληματίζουν και σήμερα; (προφορικά).
- 33. Αποφθεγματικές φράσεις: είναι οι στίχοι εκείνοι που έχουν τη μορφή επιχειρημάτων ή σχολίων και μπορούν να απομονωθούν προβληματίζοντας ακόμα και τους σύγχρονους θεατές πάνω σε πανανθρώπινα ζητήματα, ανεξάρτητα από τον τόπο και το χρόνο
- 34. Ο Χορός λειτουργεί ως υποκριτής: παρεμβαίνει ως ψύχραιμος παρατηρητής βάζοντας φραγμό στα απαισιόδοξα συναισθήματα της Ελένης. Αμφισβητεί τη γνώση που προέρχεται από λόγια και φήμες, δείχνει ένα δρόμο εξόδου από το αδιέξοδο, προωθεί τη δράση και συμμετέχει σ’ αυτή.
- 35. Κάκια Παναγιώτου (Θεονόη). Εθνικό Θέατρο,24/06/1962 - 24/06/1962. Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
- 36. Ο Χορός συνήθως παραμένει στην ορχήστρα σε όλη τη διάρκεια του έργου. Οι μεταστάσεις ( οι αποχωρήσεις του από την ορχήστρα) συμβαίνουν σπάνια. Στη σκηνή της Παρόδου έχουμε μια από τις σπάνιες μεταστάσεις του Χορού σε σωζόμενη τραγωδία. Αν ψάξετε στους στίχους 357-371, σε ποιο σημείο ακριβώς προοικονομείται η μετάσταση και ποια αφορμή προβάλλουν οι γυναίκες του Χορού για να αποχωρήσουν; Προοικονομείται στους στίχους 368- 369. Με την πρόφαση της γυναικείας αλληλεγγύης – ηθικής συμπαράστασης οι γυναίκες του Χορού αποχωρούν μαζί με την Ελένη από την Ορχήστρα για να ρωτήσουν τη Θεονόη στο παλάτι αν ζει ή όχι ο Μενέλαος. Η αποχώρηση του Χορού («μετάστασις») είναι σπάνια στην τραγωδία· από τις σωζόμενες τραγωδίες μόνο άλλες δύο του Ευριπίδη («Άλκηστις» και «Ρήσος»), οι «Ευμενίδες» του Αισχύλου και ο «Αίας» του Σοφοκλή έχουν μετάσταση.
- 38. Η Ελένη διστάζει να προσφύγει στη Θεονόη, αγωνιά και φοβάται μήπως επιβεβαιώσει το θάνατο του Μενέλαου και ξεσπά σε νέο θρήνο επιβραδύνοντας την εξέλιξη του μύθου, αλλά και ταυτόχρονα επαναφέροντας το θεατή στην πένθιμη ατμόσφαιρα του κομμού, στο «φόβο» για την απάντηση της μάντισσας και στον «έλεο» για την τραγική μοίρα της ηρωίδας.
- 39. Lelio Orsis, μέσα 16ου αιώνα, ο Απόλλων οδηγεί το άρμα του Ήλιου.
- 40. Francois – Xavier Fabre, 1807-08,Η κρίση του Πάρη. Luigi Garzi, τέλη 17ου – αρχές 18ου αιώνα, Η κρίση του Πάρη.
- 42. ◄ Pietro degli Ingannati, 2ο τέταρτο 16ου αιώνα. Η Ήρα, εκδικούμενη την απιστία του συζύγου της, μεταμορφώνει την Καλλιστώ σε αρκούδα. ◄ Francois Perrierr, 1ο μισό 17ου αιώνα. Δίας και Καλλιστώ.
- 43. ◄ Pietro Antonio Rotari, μέσα 18ου αιώνα. Άρτεμις. ◄Αγνώστου, αρχές 17ου αιώνα. Η Άρτεμις και οι Νύμφες κυνηγούν ελάφια.
- 44. Μπορείτε να συμπληρώσετε τον πίνακα ( Δ: διάνοια, δηλ. ιδέες ηρώων, σκέψεις, φράσεις με διαχρονική ισχύ, Τ.Ε. : τραγική ειρωνεία, ε≠φ : αντίθεση ανάμεσα στο είναι και στο φαίνεσθαι)
- 46. Για ποιο λόγο ο Ευριπίδης θέλει να αποχωρήσει ο Χορός (μετάσταση) και να μείνει άδεια η σκηνή όταν θα πάει μέσα στο παλάτι με την Ελένη για να ακούσει τη μαντεία της Θεονόης μαζί της; Με την πρόφαση της γυναικείας αλληλεγγύης – ηθικής συμπαράστασης, οι γυναίκες του χορού αποχωρούν μαζί με την Ελένη από την ορχήστρα, κάτι που σπάνια συμβαίνει στα σωζόμενα έργα. Για λόγους δραματικής οικονομίας ο Χορός αφήνει κενό το σκηνικό χώρο για να μην πληροφορηθεί έτσι την ταυτότητα του Μενέλαου που θα εισέλθει σε λίγο. Η σκηνή της αναγνώρισης των δύο συζύγων, κεντρικό θέμα της τραγωδίας θα έχανε έτσι το νόημά της.
- 47. Η Ελένη του Ευριπίδη σε comic Ο θρήνος της Ελένης στην Πάροδο και η προσπάθεια του Χορού να της συμπαρασταθεί, να την αποτρέψει από τη σκέψη της αυτοκτονίας και να της δείξει το δρόμο της εξόδου από το αδιέξοδο που βρίσκεται. http://www.neanikiskini.gr/elenicomic/index.html http://taenoikwkaiendimw.blogspot.gr/2012/10/blog-post_17.html