2011.03.24

Óëñûí àíõäóãààð èõ õóðàë

Á¿ãä íàéðàìäàõ çàñàã òîãòîîõ çîðèëò õýðýãæñýí íü: ÁÍÇ òîãòîîõ çîðèëò õýðýãæèæ áàéõ ¿åä áóþó 1924.05.20íä õýìæýýò ýðõò Áîãä õààí òààëàë òºãñ÷ýý. 1924.06.07íû ºäºð ÌÀÕÍ-ûí ÒÕ-ñ Ìîíãîëä ÁÍÇ òîãòîîõ òóõàé òîãòîîëûã õýëýëöýí áàòëàâ. Óã òîãòîîëä òºðèéí äýýä ýðõèéã àðä ò¿ìíèé ñîíãîñîí òºëººëºã÷äººñ á¿ðäñýí ÓÈÕ áàðèõààð çààæýý. Èõ õóðàë õóðàëäóóëàõ áýëòãýëèéã õàíãàæ: ¯íäñýí õóóëèéí òºñºë áîëîâñðóóëàõ ÓÈÕ-ûí ä¿ðìèéã áîëîâñðóóëàõ ÓÈÕ-ûí òºëººëºã÷äèéí ñîíãóóëèéã çîõèîí áàéãóóëàõ àæëûã õèéâ.

ÌÀÕÍ-ûí ÒÕ-íû III á¿ãä õóðëûí òîãòîîëä ÁÍÇ òîãòîîõ òóõàé õýðõýí òóñãàñàí áàéñàí áý?

ÌÀÕÍ-ûí ÒÕ-íû III á¿ãä õóðëûí òîãòîîëîîñ: „ Áîãä õààí òààëàë òºãññºí ó÷ðàà îäîî àðäûí ýðõòýé óëñûí ¸ñîíä íèéö¿¿ëýí Á¿ãä Íàéðàìäàõ Çàñãèéã ÿâóóëàõ òóõàé õýðãèéã õýëýëöýýä, Á¿ãä íàéðàìäàõ àðä óëñûí çàñãèéã ÿâóóëáààñ ç¿éòýé áîëîõ áà Äà Æóíòóí õýìýýõ èõ åðºíõèé äàðãûã ñîíãîõã¿é, óëñûí äýýä ýðõèéã ÓÈÕ-ûí ä¿ðìèéí ¸ñîîð òóñ õóðàëä õàäãàëàõ......“ õýìýýæýý .

Àíõ ¯íäñýí õóóëü áîëîâñðóóëàõ êîìèññûã õýäýí îíä ÿìàð á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàéãóóëñàí áý?

ÓÈÕ-ûí õýëýëöýõ àñóóäëóóäààñ õàìãèéí ãîë áºãººä ÿðâèãòàé íü ¯íäñýí õóóëèéí òºñºë áîëîâñðóóëàõ àæèë áàéâ. Òºñëèéã áîëîâñðóóëàõ òóñãàé êîìèññ áàéãóóëæ àæèëóóëñàí áàéíà. Ìîíãîëûí òºðèéí ç¿òãýëòí¿¿ä ¿¿íä èõýýõýí íóõàöòàé õàíäàæ, îëîí òàëààñ íü íÿãòëàí çºâëºëäºæ áàéâ. ¯íäñýí õóóëü áîëîâñðóóëàõ êîìèññ õýä õýäýí óäàà ººð÷ëºãäºæ áàéâ. Àíõ 1922.05.19íä ¯Õ áîëîâñðóóëàõ êîìèññûã Ø¿¿õ ÿàìíû ñàéä Í. Ìàãñàðæàâ õóðö, Æ. Öýâýýí, Áàò-Î÷èð íàðûí á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàéãóóëæýý. Óã á¿ðýëäýõ¿¿í ãàäààä óëñûí õóóëèàñ /Àíãëè, Øâåä, Áåëüãè, Ãîëëàíä ã.ì/ òîâ÷ëîí àâ÷ ýä¿ãýýãèéí çàñãèéí áàéäàëä íèéë¿¿ëýí çîõèîõ óäèðäàìæ ºã÷, ìºí ººð áîëîâñðîíãóé õ¿ì¿¿ñèéã óðèí àâ÷ õýðãýëýõ ýðõ îëãîæ, òºñºë áîëîâñðóóëàõûã äààëãàâ.

Òýä àíõ “Õýìæýýò çàñàãòàé Àðä óëñûí ¯íäñýí õóóëü” íýðòýé ¿íäñýí õóóëèéí òºñºë çîõèîñîí áºãººä õîæèì íü óëñûí èõ õóðàëä îðóóëñàí òºñëèéã Á. Öýðýíäîðæ, Æ. Öýâýýí, Ý. Ðèí÷èíî, Ï. Âñåâÿòñêèé, Ãîìáî-Áàäàìæàâ íàð áîëîâñðóóëæýý. ¯Õ-ã áîëîâñðóóëàõàä Ìîíãîëä áàéñàí Êîìèíòåðíèé òºëººëºã÷, Çºâëºëòèéí ìýðãýæèëòýí íàðûí îðîëöîî, ¿çýë õàíäëàãûí íºëºº èõ áàéñàí áîëîâ÷ Ìîíãîëûí òºðèéí ç¿òãýëòýí¿¿ä ººðèéí îðíû îíöëîã, îëîí óëñûí æèøãèéã õàðãàëçàí òºñëèéã áîëîâñðóóëñàí áàéíà.

- Èõ õóðàë õýäýí îíä õóðàëäñàí áý? -Èõ õóðëûí ãîë ¿ð ä¿í þó áàéâ?

Èõ õóðàëä ñîíãîãäñîí 90 ãàðóé òºëººëºã÷äèéí 77 íü õ¿ðýëöýí èðñíèé 71 íü ÿçãóóð óãñààã¿é æèíõýíý àðä áàéâ. Èõ õóðëûí íýã ãîë ¿ð ä¿í íü àíõäóãààð „ ¯íäñýí õóóëü“- èéã áàòàëñàí ÿâäàë þì. ¯Õ-íä ÌÓ-ûã „Á¿ãä Íàéðàìäàõ Ìîíãîë Àðä Óëñ“ õýìýýí, óëñûí íèéñëýëèéã Óëààíáààòàð ãýæ íýðëýí Àðäûí á¿ãä íàéðàìäàõ çàñëàëûã òîãòîîñíîîð ÁÍÌÀÓ ïàðëàìåíòèéí çàñàãëàëòàé óëñ áîëñîí. 1924.11.08-28íä Óëñûí àíõäóãààð Èõ Õóðàë õóðàëäàâ

Óëñûí èõ õóðàë ÿìàð á¿òýöòýé áàéñàí áý?

ÓÁÕ-ûí òýðã¿¿ëýã÷èä Ýäèéí çàñãèéí çºâëºë Óëñûí áàãà õóðàë Çàñãèéí ãàçàð Îðîí íóòãèéí õóðëóóä ßàìä

Óëñûí èõ õóðàë: ÓÈÕ íü ÁÍÌÀÓ-ûí òºðèéí äýýä ýðõèéã áàðèõ, àðä ò¿ìíèé òºëººëºã÷äèéí äýýä áàéãóóëëàãà áºãººä ¯Õ-èéã ººð÷ëºõ, óëñûí äîòîîä ãàäààä áîäëîãûã áîëîâñðóóëàõ, ÓÁÕ, ò¿¿íèé òýðã¿¿ëýã÷èä, çàñãèéí ãàçàð, ÿàìä, òóñãàé ãàçàð, àéìàã õîòûí çàõèðãààíû àæëûí òàéëàíã õýëýëöýæ çîõèõ øèéäâýð ãàðãàõ, Óëñ îðíû õºãæëèéí ¿íäñýí ãîë àñóóäëóóäûã øèéäâýðëýõ , Óëñûí æèëèéí òºñâèéã õýëýëöýí áàòàëäàã áàéâ.

Óëñûí áàãà õóðàë ÓÈÕ-ûí ÷ºëºº öàãò òºðèéí äýýä ýðõèéã áàðüæ, õóóëü òîãòîîõ, óëñ îðíû õºãæëèéí á¿õèé ë òóëãàìäñàí ÷óõàë àñóóäëóóäûã øèéäâýðëýæ áàéäàã òºëººëºã÷äèéí áàéãóóëëàãà áºãººä ÓÈÕ-ä àæëàà òàéëàãíàõ, ÁÕ-ûí òýðã¿¿ëýã÷èä áà Çàñãèéí ãàçðûã ñîíãîí áàéãóóëæ, ¿éë àæèëëàãààíä õÿíàëò òàâèõ, ÷èãëýë ºãºõ, òºðèéí áàéãóóëëàãóóäûí àæëûí òàéëàíã õýëýëöýõ á¿ðýí ýðõòýé áàéâ.

ÓÁÕ-ûí òýðã¿¿ëýã÷èä ÓÁÕ-ûí ãèø¿¿äýýñ ñîíãîãäîæ, ¿éë àæèëëàãààíûõàà òàëààð òàéëàãíàõ áà òýðã¿¿ëýã÷äèéí äàðãà íü ìºí ÓÁÕ-ûí äàðãà áàéâ. ÓÁÕ-ûí äàðãà íü óëñûí Èõ, Áàãà õóðëóóäûí ÷ºëººò öàãò òºðèéí òýðã¿¿íèé ¿¿ðýã ã¿éöýòãýæ áàéâ.

Çàñãèéí ãàçàð Óëñûí Èõ, Áàãà õóðàëä àæëàà òàéëàãíàäàã çàñàãëàí çàõèðàõ, òºðèéí õóóëü, òîãòîîë øèéäâýðèéã ã¿éöýòãýí õýðýãæ¿¿ëýõ áàéãóóëëàãà áºãººä óëñûí àæ àõóéã óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ, óëñûí òºñâèéí ã¿éöýòãýëèéã õÿíàõ, ãàäààä, äîòîîä õóäàëäàà, ñî¸ë, ýð¿¿ëèéã õàìãààëàõ, ãàäààä õàðèëöààíû àæëûã óäèðäàõ, óëñ îðíûã áàòëàí õàìãààëàõ çýðýã àæëûã ã¿éöýòãýíý.

Ýäèéí çàñãèéí çºâëºë Óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí áîäëîãûã áîëîâñðóóëàõ, ýäèéí çàñàã ñàíõ¿¿òýé õîëáîîòîé àñóóäëûã çîõèöóóëàí óäèðäàõ, õÿíàëò òàâèõ á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëæ áàéâ.

Îðîí íóòãèéí õóðëóóä Îðîí íóòàãòàà òºðèéí õóóëü, òîãòîîëûã õýðýãæ¿¿ëýõ, àæ àõóéí ñàëáàðóóäûã õºãæ¿¿ëýõ, ñî¸ë áîëîâñðîëûí àðãà õýìæýýí¿¿äèéã àâ÷ ÿâóóëàõ, îðîí íóòãèéí ÷àíàðòàé àëèâàà àñóóäëûã øèéäâýðëýõ, îðîí íóòãèéí òºñâèéã áàòëàõ, áèåëýëòýíä õÿíàëò òàâèõ ýðõ, ¿¿ðýãòýé áàéâ.

ßàìä Òóñ òóñûí àæëûí ÷èã ¿¿ðãèéí äàãóó ººðñäèéí ñàëáàðûí àæëûã çàõèðàí çîõèöóóëàõ òºðèéí áàéãóóëëàãà þì. Àæëàà òºðèéí ýðõ á¿õèé äýýä áàéãóóëëàãàä òàéëàãíàæ áàéâ.

ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿äèéã îëîí øàòíû õóðëààñ àðâàí ãýð, áàã, ñóì, õîøóó, àéìãààñ òºëººëëèéí àðä÷èëëûí õýëáýðýýð ñîíãîí, àðä ò¿ìíýýñ òºðèéí õýðýãò îðîëöîõ ýðõ ÷ºëººã Ìîíãîëûí ò¿¿õýíä àíõ óäàà õóóëü÷ëàí òóíõàãëàñàí íü à÷ õîëáîãäîëòîé ç¿éë áàéâ. ¯Õ-íä áóñàä îëîí àñóóäëûã õóóëü÷èëñàí þì. Òóõàéëáàë èðãýäèéí ýðõ, ýðõ ÷ºëººòýé õîëáîîòîé îëîí ÷óõàë çààëòóóä îðóóëæýý. Òóõàéëáàë: ¯Õ-èéí III-ð ç¿éëèéí 11-ä „òóñ óëñûí õàðüÿàò àðä ò¿ìýíä óãñàà, øàøèí, ýðýãòýé, ýìýãòýé ãýäýã ÿëãàâàðã¿éãýýð íýãýí àäèë ýðõèéã ýäë¿¿ëáýë çîõèíî“ ãýæýý.

Èéíõ¿¿ ¿íäñýí õóóëèàð èðãýäèéí ýðõ ýðõ ÷ºëººã õóóëü÷ëàí áàòàëãààæóóëñàí áîëîâ÷ çàðèì õ¿ì¿¿ñèéí ýðõèéã õàññàí ýíý íü ÿìàð ÿìàð ýðõèéã õÿçãààðëàñàí áàéñàí áý?

Ãýõäýý õóóëèàð çàðèì õ¿ì¿¿ñèéí òóõàéëáàë áóñäûã õºëñëºí àæèëëóóëàã÷èä, óðüäûí õààä íî¸ä, õóòàãò õóâèëãààä çýðýã èõýñ äýýäýñ áîëîí õ¿ðýý õèéäýä áàéíãà ñóóæ õóðàë íîì õóðäàã ëàì íàðûí óëñ òºðèéí ýðõèéã õàññàí /ñîíãîõ, ñîíãîãäîõ/

2011.03.24

More Related Content

What's hot (20)

Viewers also liked (19)

More from BolortuyaM (20)

2011.03.24