4. • Aplikazioak eta programak
Programak: ordenagailuak
interpretatu eta exekutatu dezakeen
agindu multzoa.Adb: bios, etxetresna
baten programa.
Aplikazioak: Funtzio zehatz
baterako erabiltzen diren programak:
adb: testu prozesatzailea
5. • Sistema eragileak:
o Ordenagailua funtzionatzeko software nagusia eta funtsezkoena da.
o Programez eta funtzioz osaturik dago.
o Funtzioa:
Erabiltzailea eta hardwaren arteko interfaz (komunikazioa).
Hardwarea eta programa guztiak kontrolatu eta funtzionarazten
ditu.
Aplikazioen eta informazioa biltegiratzearen kudeaketaz
arduratzen da.
7. Sistema eragileak: Sailkapena
• Erabiltzaile bakarreko SE(1) / Erabiltzaile anitzeko SE (2)
1.Sistemarekin erabiltzaile bakarra egiten ahal du lan.
2.Datu eta errekurtsoak erabiltzaile desberdinen artean
konpartitzen dira.
• Monoataza (1) / Multiataza (2)
1.Prozesadoreak bere denbora ataza bakar bati eskaintzen dio.
2.Ataza bat baino gehiago burutzeko ahalmena du (denbora
banatu egiten da ataza desberdinen artean). Programa bat
baino gehiago aldi berean erabiltzea ahalbidetzen da.
8. ADIBIDEAK
• Erabiltzaile bakarrarentzako
eta ataza bakarrerakoak:
PDAk erabiltzen dituztenak,
MS-DOS.
• Erabiltzaile bakarrarentzako
baina aldi berean hainbat
ataza kudeatzen dituztenak:
mahai gaineko ordenagailu
pertsonalek eta ordenagailu
eramangarriek: Windows XP
edo MacOS.
10. MS-DOS sistema eragilea
• MicroSoft Disk Operating System
• Erabiltzaile bakarrekoa eta Monoataza
• Erabilpena
o Diskoko datuen kudeaketa
o Periferikoen arteko datu transferentzia
• Programen karga eta exekuzioa
• Windows-aren oinarria.
11. WINDOWS SISTEMA ERAGILEA
• Ingurune grafikoa.
• Sagua edo pareko zerbait behar du.
• Programa bat baino gehiago aktibatuta mantentzeko
aukera: multiataza.
• Erabiltzaileak programa batetik beste batera
edozein unetan pasa daiteke.
• Gaur egun oso zabaldua ordenagailu pertsonalen
atalean.
13. Mac Os sistema
eragilea
• Apple-ren sistema eragilea eta beraz
Appleren ordenagailuetan erabiltzera
zuzendua.
• Unix-en oinarrituta dago.
• Grafikoki, oso indartsua eta erakargarria.
Interfaz grafikoa erabiltzen lehena izan
zen.
• Teknikoki ere oso sistema eragile ona da,
oso egonkorra delako
• “Snow Leopard” izeneko 10.6 bertsioa da
berriena.
14. Unix sistema
• 1970eko hamarkadan Bell laborategietan.
• Hainbat erabiltzaile eta hainbat ataza aldi berean onartzen dituena.
• Goi-mailako programazio-hizkuntza batean idatzitako lehena. (edozein
ordenagailutan funtzionatzeko aukera)
• Malgutasunak eta merkeak; unibertsitate-munduan nagusi.
• Bell laborategiek iturburu-hizkuntzan zabaldu; edonork molda lezakeela
bere beharretarako. Estandarizatzeko premia sortu zen.
15. GNU/Linux
• Kode irekiko sistema eragilea, librea eta
dohakoa.
• Multiataza, erabili anitzekoa eta momentuz
oso segurua.
16. • Banatzaileak
o Windows: microsoft
o Linux:
Red Hat (enpresek eskaintzen duten GNU/Linuxetatik
erabilienetarikoa)
Ubuntu (Debia-en oinarritua oso edatua egun)
Debian (guztiz askea dena)
OpenSuSE (SuSE-ren bertsio askea)
"SuSE" (bertsio komertziala, ez guztiz askea)
Mandriva (Free bertsioa guztiz askea, eta Powerpack
bertsioak ez dira guztiz askeak)
Fedora Core (Red Hataren SE askea)
Gentoo
17. • Software librea, pribatua eta
dohainekoa:
o Pribatua: enpresa batek garatu eta
saldu egiten du.
o Librea: behin eskuratu ondoren
erabili, kopiatu, aztertu, aldatu eta
libreki birbanatu daiteke.
o Dohainekoak: dirurik ez dute balio,
baina erabiltzaileek ezin dute
eraldatu.
18. • Software librearen baldintzak:
o Aplikazioa exekutagarria izan behar du.
o Aplikazioa aztertu eta aldatu ahal izatea,
horretarako iturburu kodeak eskuragarri
egon behar du.
o Kopiatu ahal izatea.
o Aplikazioa hobetu eta hobekuntza horiek
argitaratzea.
19. • LIZENTZIAK
o Software egilea eta software
erabiltzailearen arteko kontratua da.
o Bertan erabiltzaileak software hori
nola erabili ahal duen zehazten da.
20. • ARTXIBO SISTEMA
• Definizioa: Informazioa gorde eta aldatzea ahalbidetzen
duen estruktura da.
• Partizio bat erabili ahal izateko ze artxibo sistema
kudeatuko duen definitu behar dugu. Prozesu honi,
partizioari formatoa ematea esaten zaio.
• Artxiboa edo fitxeroa: Izena eta extensioa bitartez
izendatzen dugun informazio multzoa da
