1. Öğr. Gör. Mustafa SARIÖZ
TCP/IP’NİN YAPISI VE IP
ADRESLEME
BİLGİSAYAR TEKNOLOJİLERİ VE PROGRAMLAMA BÖLÜMÜ
BİLG 121 AĞ TEKNOLOJİLERİNİN TEMELLERİ DERSİ
2. BİLG 121
TCP/IP Nedir?
İnternet protokol takımı, İnternet'in çalışmasını sağlayan bir
iletişim protokolleri bütünüdür. Bazen TCP/IP protokol
takımı olarak da adlandırılır.
TCP/IP'de, yollanan veriler katmanlara göre paketlenerek
yollanır ve alıcıda bu paketler teker teker açılıp veri
ulaştırılır. Bu yöntem, yollanan veri, yollama şekli ve
yollama yolunu birbirinden ayırarak birlikte çalışmayı
kolaylaştırır: örneğin bir bilgisayarda bağlantı olarak
Ethernet yerine Wi-fi kullanılması, üzerinde başka bir web
tarayıcı kullanılmasını gerektirmez.
3. BİLG 121
TCP/IP Katmanları
1. Uygulama Katmanı (Application Layer)
Bu katmanda veriyi göndermek isteyen uygulama ve
kullandığı dosya formatı bulunur.
Örneğin "HTTP üzerinden HTML formatında yazılmış
Fatih Üniversitesi ana sayfası"
2. Taşıma Katmanı (Transport Layer)
Bu katmanda verinin ne şekilde gönderildiği gösterilir.
TCP veya UDP gibi protokoller bu katmandadır.
4. BİLG 121
TCP/IP Katmanları
1. Ağ Katmanı (Network Layer/Internet Layer/Internetwork
Layer)
Bazen IP katmanı olarak da anılan bu katman, IP adreslerinin veriye eklendiği
noktadır. Bu katmandaki uygulamalar IP veya IPv6 gibi iletişim protokolleri
olabileceği gibi ICMP, IGMP veya ARP gibi durum bildirme ve katmanlar arası
bağ protokolleri de olabilir.
2. Fiziksel Katman (Network Access Layer/Link and Physical
Layer)
En alt katman olan fiziksel katmanda Ethernet, Wi-fi, modem, token ring,
ATM gibi protokoller bulunur.
6. BİLG 121
TCP/IP’de Veri İletimi
Terminal A
Terminal B
İşlem
Gönderimi
İşlem
Alımı
Veri
Uygulama
Taşıma
Ağ
Fiziksel
1
2
3
4
01110011110111100111100111011110
1
Fiziksel veri aktarımı; Kablolar
vb…
Veri
Veri TCP B.
Veri
Veri
TCP B. IP B.
TCP B. IP B.
CRC MAC B.
Uygulama
Taşıma
Ağ
Fiziksel 1
2
3
4
CRC: Hata kontrol kodu
7. BİLG 121
TCP/IP’de Veri İletimi
Browser’ıma (internet
explorer)
www.fatih.edu.tr
adresini yazıp Enter
tuşuna basmamla ana
sayfanın çıkması
arasında geçen sürede
neler oluyor dersiniz?
8. BİLG 121
TCP/IP’de Veri İletimi
Bilgisayarınızın browser’ına (Internet Explorer)
www.fatih.edu.tr sayfasını yazdığımda;
Uygulama katmanında HTTP protokolünde tanımlı bir sayfa
isteği mesajı oluşturulur. Bir alt katmana şu veriyi şu adrese
şu porttan yolla" komutu verir
Sistem, bu çıktıya öncelikle taşıma katmanının bilgilerini
iliştirir, yani paketin başına port bilgisini ve paket boyunu
yazar.
Ardından, deminki pakete bu sefer de ağ katmanı bilgileri,
başka bir deyişle karşı bilgisayarın ve sizin bilgisayarınızın IP
adresleri ve paketin toplam boyu, eklenir.
9. BİLG 121
TCP/IP’de Veri İletimi
Son olarak, paket fiziksel katmanın eline geçer ve o katman da
fiziksel adresleri ve paketin yeni boyunu da yazarak paketi gönderir.
Paket, dünya etrafında küçük bir tur attıktan sonra Fatih
Üniversitesinin Web Sunucusuna (Server) ulaşır. Yol boyunca
değişik makineler paketi alır, açar, ihtiyaca ve ağ durumuna göre
tekrar paketler. Paket sonunda Web sunucusuna ulaştığında Web
sunucusu da önce fiziksel paketi, ardından ağ paketini, ardından
taşıma paketini ve en son da uygulama paketini açar.
10. BİLG 121
TCP/IP’de Veri İletimi
Paketten çıkan veride HTTP protokolü formatına göre
www.fatih.edu.tr anasayfası istenmektedir. Web sunucu
anasayfa bilgilerini HTML formatında yine HTTP protokolünü
kullanarak pakete bindirir ve bir alt katmana iletir. Gelişteki aynı
aşamaları geçerek veri benim bilgisayarımın uygulama
katmanına ulaşır. Veri browser tarafından yorumlanarak sayfa
ekranda oluşturulur.
11. BİLG 121
IP ve MAC Adresleri
Network üzerindeki bilgisayarlar Ethernet kartları
aracılığıyla bir biriyle iletişim kurarlar. Her bir
Ethernet kartının fiziksel olarak bir MAC adresi
vardır. Bu üretimi sırasında karta işlenir. TCP/IP
bakımında ise bir network kartının iki adresi vardır:
IP adresi
MAC adresi (ethernet adresi)
12. BİLG 121
IP Adresi
IP adresleri bir bilgisayarı adreslemeyi amaçlayan 32 bitlik bir bilgidir.
Aynı cadde ve sokak adları gibi bölümlüdür ve tek bir kapı sadece tek
bir IP adresi ile gösterilir. IP adresleri her biri onlu sayı 0 ila 255 arasında
olan 4 gruptan oluşur. Bu gruplar w,x,y,z harfleriyle temsil edilir.
Örneğin: 123.45.35.122. Dörtlü gruplardan her biri 8-bitlik bir Internet
adresini belirtir.
Onlu (desimal) gösterim : 123. 45 . 35 .122
İkili (binary) Gösterim : 11001010. 00101010 . 00100101 . 11010010
13. BİLG 121
Subnet Mask (Alt Ağ Maskesi)
Subnet mask IP adresinin mask kısmını oluşturur.
Böylece TCP/IP, Network adresi ile TCP/IP adresini
birbirinden ayırır. Bu sayede Network ID ve Host ID
birbirinden ayırt edilir. Örneğin: 255.255.0.0 TCP/IP
host'u iletişime başladığında; subnet mask host'un
yerel mi yoksa uzak (remote) olduğunu belirtir.
14. BİLG 121
Subnet Mask (Alt Ağ Maskesi)
Bir Bilgisayarın IP adresi 172.16.122.204 olsun.
Eğer subnet mask’ı 255.255.0.0 ise Network ID ve
Host ID bilgileri nedir?
15. BİLG 121
IP Adresleme
İki bilgisayarın birbirlerini direkt görmeleri için aynı
networkte yer almalılar. Bir başka değişle network ID
bilgisi (ağ adresi) iki bilgisayarın da aynı olmalıdır.
16. BİLG 121
IP Adresleme
PC1 isimli bir bilgisayarin IP adresi
195.134.67.200/24 olsun. (Subnet maskesi
255.255.255.0)
a. PC1’in ağ adresini bulunuz.
b. 195.134.67.56/24 IP adresli PC2 ile PC1
aynı networkte olur mu?
c. IP´ si 195.137.78.56/24 olan PC3, PC1 ile
doğrudan iletişim gerçekleştirebilir mi?
17. BİLG 121
IP Adresleme
a. PC1’in ağ adresini bulunuz.
Bilgisayarimiz bu bilgilere dayanarak bulundugu ağ
tanimlayıcısını yani ağ adresini (Network ID)
bulabilir. Bunu yapabilmek için IP adresi ile subnet
maskesini VE işleminden geçirir. Sonuç olarak
ortaya 195.134.67.0 adresi çikar.
18. BİLG 121
IP Adresleme
b. 195.134.67.56/24 IP adresli PC2 ile PC1 aynı
networkte olur mu?
Bu iki bilgisayar birbirileri ile iletisime geçmek
istediklerinde kendi ag adreslerini saptarlar bunu IP
adresini ve subnet mask´i VE isleminden geçirerek
yaparlar. Iki bilgisayarda bu islemin sonunda
195.134.67.0 adresini bulurlar bu demektir ki bu iki
bilgisayar ayni agda bulunmaktadir. Dogrudan
iletisime geçebilirler.
19. BİLG 121
IP Adresleme
c. IP´ si 195.137.78.56/24 olan PC3, PC1 ile doğrudan
iletişim gerçekleştirebilir mi?
IP´ si 195.137.67.200 olan PC1 ile IP´ si 195.137.78.56
olan PC3 iletişime geçmek isterse dogrudan iletisim
gerçeklesemez. Çünkü PC3’ün n ağ adresi
195.137.78.0 ‘dır. Bu iletisimi saglayabilmek için
PC’lerin router (yönlendirici) kullanmaları gerekir.
Router´ in görevi iki farkli ağdan gelen veri paketlerini
doğru adrese götürmektir.