Báo Cáo Thực Tập Pháp Luật Về Căn Cứ Ly Hôn Tại Tòa Án.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com - Tải miễn phí - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
____________
BÁO CÁO THỰC TẬP
ĐỀ TÀI: PHÁP LUẬT VỀ CĂN CỨ LY HÔN VÀ THỰC TIỄN ÁP
DỤNG TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN TP. PHAN THIẾT
Giảng viên hướng dẫn:
Họ và tên SV :
MSSV :
MSSV :
Lớp :
Khóa :
BÌNH Thuận, ngày tháng năm 2022

____________
BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI: PHÁP LUẬT VỀ CĂN CỨ LY HÔN VÀ THỰC TIỄN ÁP
DỤNG TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN TP. PHAN THIẾT
Giảng viên hướng dẫn:
Họ và tên SV :
MSSV :
MSSV :
Lớp :
Khóa :
Bình Thuận, ngày tháng năm 2022

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn quý thầy cô trong khoa Luật Kinh tế
trường Đại học Phan Thiết đã truyền đạt cho em nhiều kiến thức quý báu.
Đặc biệt em xin gửi đến Cô Ths. là người đã tận tình hướng dẫn, góp ý để em
hoàn thành bài báo cáo thực tập này lòng biết ơn sâu sắc nhất.
Em xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh Đạo cùng các phòng ban của Tòa án
nhân dân TP. Phan thiết đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi trong suốt quá
trình thực tập tại Tòa.
Đồng thời em cũng xin chân thành cảm ơn chị Hồ Nữ Kiều Mỹ (Thẩm phán)
và chị Lê Thị Quỳnh Trang (Thư ký) đã giúp đỡ, cung cấp những số liệu thực tế để
em hoàn thành tốt chuyên đề tốt nghiệp này
Cuối cùng, với lòng quý trọng và biết ơn sâu sắc em xin kính chúc Cô dồi
dào sức khỏe và thành đạt hơn nữa trong sự nghiệp, chúc quý cơ quan đạt được
nhiều thành tích trong thời gian tới.
Bình Thuận, ngày tháng năm 2022
Sinh viên thực hiện

1
A. GIỚI THIỆU ĐƠN VỊ THỰC TẬP
1. Lịch sử hình thành
Ngày 15/5/1976, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam đã
ban hành sắc luật số 01/SL-76 quy định về tổ chức Tòa án nhân dân và tổ chức Viện
Kiểm sát nhân dân. Tiếp đó, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam
Việt Nam ra Quyết định số 29-QĐ-76 ngày 27/5/1976 thành lập Tòa án nhân dân
đặc biệt xét xử tội phạm lũng đoạn, đầu cơ tích trữ, phá rối thị trường. Ngày
10/8/1976, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ra Quyết định số 08/TATC về việc
thành lập các Tòa án cấp huyện phía Nam, trên cơ sở đó, các Tòa án nhân dân cấp
huyện thuộc tỉnh lần lượt được thành lập.
Năm 1976, Tòa án nhân dân thị xã Phan Thiết được thành lập. Trụ sở tại: 68
Nguyễn Văn Trỗi, Phan Thiết.
Tòa án nhân dân thành phố Phan Thiết là đơn vị Tòa án cấp huyện đầu tiên của tỉnh
được Quốc hội cho phép tăng thẩm quyền xét xử, là đơn vị luôn dẫn đầu về số
lượng các vụ án phải giải quyết so với các đơn vị Tòa án cấp huyện trong tỉnh. Số
lượng án giải quyết bình quân 3 năm 2020 – 2022 là vụ, việc các loại.
Thành tích đơn vị đã đạt được: Nhiều năm được công nhận tập thể lao động xuất
sắc, Bằng khen của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
2. Cơ cấu tổ chức
Toà án nhân dân TP. Phan Thiết gồm:
-Tòa hình sự
-Tòa dân sự
-Bộ máy giúp việc (văn phòng)
3. Công việc thực tập
Tôi được phân công làm việc tại phòng Dân sự số 09. Nhận được sự giúp đỡ và
hướng dẫn nhiệt tình của Thư ký và Thẩm phán tôi đã được tiếp cận với các hồ sơ
án thực tế về Dân sự, Hình sự, Hôn nhân gia đình,…

2
B. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đời sống hôn nhân gia đình luôn là một vấn đề rất nhạy cảm và phức tạp.
Hiện nay, tình trạng ly hôn ngày càng có xu hướng tăng cao. Lĩnh vực hôn nhân, gia
đình đã được nhà nước ta quan tâm từ rất lâu thể hiện qua các văn bản Luật điều
chỉnh lĩnh vực này. Vậy Luật Hôn nhân & Gia đình (sau đây được viết tắt là
HN&GĐ) 2014 thay thế cho Luật HN&GĐ năm 2000 đã có những qui định như thế
nào về căn cứ ly hôn và việc áp dụng các thực tiễn này trong thực tiễn xét xử ra
sao?
Thực tiễn thời gian qua cho thấy, số lượng vụ án ly hôn xảy ra rất nhiều và
có xu hướng tăng mạnh. Khi đời sống hôn nhân không thể duy trì được nữa thì ly
hôn là một giải pháp cần thiết cho cả đôi bên vợ chồng cũng như cho xã hội. Ly hôn
có thể coi là điểm cuối của hôn nhân khi mối quan hệ ̣này thực sự tan rã. Ly hôn
giải thoát cho các căp vợ chồng và những thành viên trong gia đình khỏi xung đột,
mâu thuẫn bế tắc trong cuộc sống. Dù quan hệ gia đình có đổ vỡ thì sự bình đẳng về
quyền và lợi ích giữa vợ và chồng vẫn được đảm bảo. Luật hôn nhân và gia đình
năm 2014 ra đời đã bảo vệ quyền lợi của mọi thành viên trong gia đình, hướng tới
xây dựng hạnh phúc, mô hình xã hội chủ nghĩa là căn cứ để Tòa án giải quyết các
vụ việc hôn nhân gia đình một cách thấu tình đạt lý. Bằng các quy định về ly hôn
Nhà nước cũng hướng tới bảo vệ lợi ích của gia đình, của xã hội khi xác định những
điều kiện cho phép chấm dứt quan hệ ̣hôn nhân trước pháp luật, gọi chung là căn cứ
ly hôn.
Với mong muốn tìm hiểu rõ hơn về các căn cứ ly hôn và thực tiễn áp dụng,
nên em chọn đề tài “Pháp luật về căn cứ ly hôn và thực tiễn áp dụng tại Tòa án nhân
dân TP. Phan Thiết”. Từ đó, bản thân em sẽ được nâng cao hiểu biết về các căn cứ
ly hôn theo quy định của pháp luật HN&GĐ Việt Nam.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Mục đích nghiên cứu của đề tài là phân tích, đánh giá các quy định của pháp
luật hiện hành về căn cứ ly. Đồng thời, thông qua việc tìm hiểu hoạt động xét xử và

3
thực tiễn áp dụng pháp luật của TAND Tp. Phan Thiết. Từ đó đưa ra kiến nghị
nhằm bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật trong lĩnh vực này.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và thực tiễn pháp lý
của quy định về căn cứ ly hôn theo Luật HN&GĐ năm 2014.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài này không nghiên trình tự, thủ tục tố tụng về ly hôn và không có yếu
tố nước ngoài, mà chỉ tập trung nghiên cứu về vấn đề những căn cứ khi ly hôn của
vợ chồng đối với quan hệ hôn nhân trong nước theo pháp luật Việt Nam từ thực tiễn
xét xử của TAND Tp. Phan Thiết.
4. Phương pháp nghiên cứu
Cơ sở phương pháp luận nghiên cứu đề tài là phép duy vật biện chứng, duy
vật lịch sử và các quan điểm của Đảng, pháp luật của Nhà nước điều chỉnh quan hệ
hôn nhân và gia đình.
Phương pháp nghiên cứu cụ thể: Trong quá trình nghiên cứu, tôi sử dụng
phương pháp hệ thống, phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp dựa trên các
báo cáo thống kê, phân tích các bản án, quyết định của TAND Tp. Phan Thiết.
5. Cơ cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
đề tài gồm 02 chương:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận về ly hôn và pháp luật về căn cứ ly hôn
theo Luật HN&GĐ năm 2014.
Chương 2: Thực tiễn áp dụng căn cứ ly hôn tại TAND Tp. Phan Thiết và
kiến nghị hoàn thiện.

4
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ LY HÔN VÀ
PHÁP LUẬT VỀ CĂN CỨ LY HÔN THEO LUẬT HN&GĐ
NĂM 2014
1.1. Khái niệm ly hôn
Hôn nhân được coi là một trong những khía cạnh quan trọng nhất của cuộc
sống.Ở nước ta, nghi lễ và nghi lễ tôn giáo đóng một vai trò rất lớn trong hôn nhân
và vì khía cạnh tôn giáo này, quan niệm hôn nhân vẫn được coi là một cuộc hôn
nhân bất khả xâm phạm. Do đó, khái niệm về sự thánh thiện đi kèm với hôn nhân
làm cho khái niệm ly hôn rất xa lạ. Khái niệm ly hôn không được chấp nhận trong
thời kỳ tiền độc lập. Nhưng với sự thay đổi của thời gian, mọi người bắt đầu chấp
nhận ly hôn không phải là tội lỗi mà là một biện pháp khắc phục dành cho một cá
nhân trong những tình huống mà họ không thể tiếp tục cuộc hôn nhân của mình. Đó
là một lựa chọn cho phép vợ chồng bước ra khỏi cuộc hôn nhân của họ trong những
tình huống không thể hàn gắn
Hôn nhân là một cam kết thiêng liêng giữa một người nam và một người nữ.
Các cặp vợ chồng yêu cầu phải duy trì trạng thái cân bằng trong cuộc sống với nhau
để đáp ứng đầy đủ những mong đợi của đối tác và để thực hiện nghĩa vụ hôn nhân
của họ. Nhưng sự mất cân bằng của những tình huống như vậy dẫn đến ly hôn. Xã
hội hiện đại đang phải đối mặt với vấn đề gia tăng tỷ lệ ly hôn, do đó đang ảnh
hưởng đến cuộc sống cá nhân và xã hội của rất nhiều người. Đối tượng chịu ảnh
hưởng trực tiếp của ly hôn là các thành viên trong gia đình, đặc biệt là con cái của
họ. Lịch sử Trước đây, ly hôn ở nước ta chỉ được chấp nhận với yêu cầu của người
nam. Sự tồn tại của xã hội phụ hệ khiến phụ nữ ít có quyền nói lên bản thân mình,
do đó họ không có quyền ly hôn. Khi phụ nữ được trao quyền bình đẳng về mọi thứ,
chẳng hạn như quyền thừa kế, quyền ly hôn,… Với quá trình hiện đại hóa, rất nhiều
gia đình đã tan vỡ và họ chuyển đến các thành phố để định cư. Đó là khi mọi người
thay đổi thái độ đối với việc ly hôn. Những thay đổi về chuẩn mực và giá trị gắn
liền với hôn nhân đã đóng một vai trò quan trọng trong việc đổ vỡ hôn nhân. Xã hội
của chúng ta luôn thay đổi và với xã hội thay đổi nhanh chóng này, đã xuất hiện
thêm nhiều lý do mới khiến mọi người chọn ly hôn.
Một số lý do dẫn đến ly hôn như là:

5
- Mọi người đều đang chạy theo tiền bạc, do vậy nên vợ chồng không thể dành thời
gian cho nhau. Ở một giai đoạn nhất định, họ nhận ra rằng không ràng buộc với
nhau sẽ thoải mái hơn cho cả hai. Vì vậy, họ quyết định ly hôn để có một cuộc sống
tốt hơn.
- Giáo dục luôn là một phần quan trọng trong cuộc sống để phát triển bản thân. Ít
người biết rằng giáo dục nhiều hơn sẽ dẫn đến ít thành công hơn trong cuộc sống
hôn nhân. Nhiều người được giáo dục và kiếm tiền, hơn nữa người đó cảm thấy
quyền lực khi thể hiện trước mặt vợ / chồng của họ. Do đó làm phát sinh một vấn đề
ích kỷ.
- Con người của xã hội hiện đại dường như ít khoan dung hơn đối với mọi thứ. Do
đó, vợ và chồng có xu hướng gây gổ với nhau rất thường xuyên. Dẫn đến càng ít
bao dung cho nhau, từ đó khó có thể sống chung dưới một mái nhà.
- Ngày càng có nhiều người di cư đến các thành phố lớn để tìm kiếm cơ hội và định
cư, điều này dẫn đến nhiều cặp vợ chồng phải sống xa nhau. Hậu quả là sự xuất
hiện của người thứ ba làm gia tăng khoảng cách giữa vợ chồng.
- Là một người ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa nữ quyền, tôi chấp nhận thực tế rằng đôi
khi chủ nghĩa nữ quyền đã vượt qua giới hạn của nó. Trong thời hiện đại, phụ nữ
đang tiến lên vì quyền được sống theo ý mình. Nhưng đôi khi họ từ chối làm những
việc mà họ phải làm. Từ những trạng thái khó chịu của mình, người đàn ông chống
lại những hành vi như vậy của phụ nữ bằng những bình luận mang tính áp bức. Dẫn
đến sự đổ vỡ của cuộc hôn nhân.
- Tính tương thích vẫn là một vấn đề lớn trong các cuộc hôn nhân. Vợ chồng phải
hợp nhau về mọi mặt, tình cảm, trí tuệ, tình dục,…
Hậu quả của ly hôn Sau khi hôn nhân tan vỡ, vợ chồng tự đặt ra một số câu hỏi
liên quan đến hậu quả của cuộc sống của họ như thế nào. Họ cũng thường phải đối
mặt với một vấn đề liên quan đến con của họ. Nếu quan sát kỹ, nạn nhân chính của
một cuộc ly hôn là đứa trẻ được sinh ra từ sự kết hợp. Đứa trẻ phải đối mặt với một
số mất cân bằng trong cuộc sống của mình. Ảnh hưởng của việc cha mẹ ly hôn đối
với đứa trẻ thường rất nghiêm trọng. Bản thân đứa bé bắt đầu có rất nhiều câu hỏi
trong đầu, chẳng hạn như: “Nó có phải là lý do mà bố mẹ đang ly hôn? Liệu nó có
thể gặp lại bố mẹ mình trong tương lai không? Ai là người mà nó sẽ ở cùng?” Ly
hôn có thể tạo ra một sự luân chuyển tình cảm cho cả gia đình. Nhưng ly hôn thì

6
con cái căng thẳng hơn. Việc cha mẹ chia tay thường gây ra vấn đề về việc đứa trẻ
sẽ được lớn lên như thế nào. Một số đủ mạnh để phục hồi nhanh chóng, trong khi
một số mất cả đời để vượt qua. Trong quá trình trưởng thành, chứng kiến một mối
quan hệ mà đứa trẻ từng lý tưởng hóa tan vỡ, nó cảm thấy khó khăn để tạo dựng và
tìm ra một mối quan hệ mới. Ngoài đứa trẻ, một số trường hợp không dễ để các bên
ly hôn có cuộc sống ổn định sau khi ly hôn. Trong quá trình tìm kiếm một cuộc
sống mới và cải thiện, một người bắt đầu đối mặt với những vấn đề mới từ các góc
độ khác nhau của xã hội, bắt đầu từ chính gia đình của mình. Các vấn đề là khác
nhau cho cả hai bên. Nếu ly hôn sớm, áp lực tái hôn thường do gia đình gây ra. Tuy
xã hội đã ngày càng văn minh hơn nhưng ở một số khu vực nông thôn, vẫn có
những lời chỉ trích với người phụ nữ, họ phải đối mặt trực tiếp hoặc gián tiếp có thể
ảnh hưởng đến tâm lý.
Quyền ly hôn có thể được coi là một khía cạnh của quyền sống và quyền tự do
cá nhân. Quyết định ly hôn không phải lúc nào cũng xấu. Các cuộc ly hôn bằng sự
đồng ý của cả hai thường là những cuộc ly hôn trong hòa bình. Lựa chọn có một
cuộc sống bình yên phía trước theo sự lựa chọn của riêng mỗi cá nhân. Người ta
thấy rằng các bên trong vụ ly hôn tìm thấy cảm giác thư thái trong cuộc sống của họ
vì những cuộc chiến đã kết thúc. Họ tìm thấy hy vọng rằng cuộc sống của họ sẽ tốt
hơn trong tương lai gần. Cảm giác tự hào về trải nghiệm của cuộc hôn nhân của họ
và những điều họ biết về bản thân tạo niềm tin cho họ rằng họ có đủ khả năng để có
một tương lai tươi sáng hơn. Việc cha mẹ ly hôn được chứng minh là một quyết
định tốt hơn đối với đứa trẻ. Những trận đánh nhau thông thường mà đứa trẻ từng
chứng kiến sẽ kết thúc. Nếu khi ly hôn, cha mẹ hạnh phúc thì họ có thể chăm sóc
con mình một cách tốt hơn trước đây. Người ta cũng thấy rằng con cái của họ đã
học được từ những sai lầm mà họ đã mắc phải, do đó họ tránh lặp lại điều tương tự
trong tương lai của mình.
Ly hôn là giải pháp cho cả vợ và chồng cùng các thành viên khác khi mà tình cảm
vợ chồng đã thực sự tan vỡ. Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, quan điểm
của chủ nghĩa Mác – Lênin thể hiện quyền tự do kết hôn của nam nữ nhằm xác lập
quan hệ vợ chồng và quyền tự do ly hôn của vợ chồng nhằm chấm dứt quan hệ vợ
chồng và quyền tự do ly hôn theo đúng bản chất của một sự kiện – đó là hôn nhân
"đã chết". sự tồn tại của nó chỉ là bề ngoài và lừa dối.

7
Pháp luật về ly hôn của mỗi nước trên thế giới là khác nhau. Pháp luật của Nhà
nước xã hội chủ nghĩa công nhận quyền tự do ly hôn chính đáng của vợ chồng
không cấm hoặc đặt ra những những điều kiện nhằm hạn chế quyền tự do ly hôn.
1.2. Khái niệm căn cứ ly hôn
Hệ thống pháp luật HN&GD Việt Nam từ năm 1945 đến nay đã quy định căn
cứ ly hôn ngày càng hoàn thiện, phù hợp, là cơ sở pháp lý cho tòa án giải quyết các vụ
án kiện ly hôn.
Quy định căn cứ ly hôn theo quan điểm Mác-Lênin là thể hiện quyền tự do kết
hôn giữa nam nữ để xác lập quan hệ vợ chồng và quyền tự do ly hôn của vợ chồng
nhằm chấm dứt quan hệ vợ chồng và quyền tự do ly hôn theo đúng bản chất của một sự
kiện - đó là hôn nhân “đã chết”, sự tồn tại của nó chỉ là bề ngoài và lừa dối. Đương
nhiên, không phải ý chí của nhà lập pháp, cũng không phải sự tùy tiện của mỗi cá nhân,
mà chỉ bản chất của sự kiện mới quyết định được cuộc sống hôn nhân này “đã chết”
hay chưa. Nhà lập pháp chỉ có thể xác định những điều kiện bản chất của mối quan hệ,
theo đó những trường hợp nào về mặt pháp lý ly hôn được coi là sự tan vỡ, hôn nhân tự
nó đã phá vỡ và việc tòa án cho phép phá bỏ hôn nhân chỉ là việc ghi biên bản công
nhận sự tan vỡ đó.
Hệ tư tưởng tôn giáo luôn có ảnh hưởng tới các quy định của pháp luật, đặc biệt
là vấn đề ly hôn là quan hệ tình cảm, bị chi phối bởi tư tưởng tôn giáo và xã hội đương
thời. Đối với những nước chịu ảnh hưởng của tôn giáo theo kinh thánh, hôn nhân là sự
tác hợp của chúa - không thể tự ý xóa bỏ nên nhiều nước chịu ảnh hưởng của tôn giáo
không cho phép vợ chồng ly hôn. Chế độ Ngô Đình Diệm với Luật gia đình năm 1959
quy định về việc ly thân nhưng cấm ly hôn.
Căn cứ ly hôn được quy định theo điều kiện kinh tế, xã hội, văn hóa theo từng
thời kỳ lịch sử. Ở thời kỳ xã hội chủ nghĩa hiện nay, khi kinh tế phát triển, vị thế của
người phụ nữ ngày càng được nâng cao. Các quy định của pháp luật về ly hôn nói
chung và căn cứ ly hôn nói riêng có sự quy định cụ thể, rõ ràng hơn, bình đẳng hơn
giữa vợ và chồng, nhằm bảo vệ quyền lợi giữa các bên.
Sắc lệnh 159/SL quy định căn cứ ly hôn vẫn dựa trên cơ sở “lỗi” của vợ chồng.
Luật HN&GD năm 1959 (điều 26), Luật HN&GD năm 1980 (điều 40), Luật HN&GD
năm 2000 (điều 89), Luật HN&GD năm 2014 (điều 55 và điều 56) đã quy định căn cứ
ly hôn theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin. Luật HN&GD Việt Nam trước đây

8
không quy định những căn cứ ly hôn riêng biệt mà quy định căn cứ ly hôn chung nhất,
dựa vào bản chất của quan hệ hôn nhân tan vỡ.
1.3. Pháp luật về căn cứ ly hôn theo luật HN&GĐ năm 2014
1.3.1. Áp dụng căn cứ ly hôn khi vợ chồng thuận tình ly hôn
Điều 55 Luật HN&GĐ năm 2014 quy định: "Trong trường hợp vợ chồng cùng
yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc
chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm
quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn; nếu không
thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ
và conthì Tòa án giải quyết việc ly hôn".
Theo quy định của điều luật này, vợ chồng thuận tình ly hôn thì cả vợ và chồng
phải cùng yêu cầu ly hôn. Vợ chồng được coi là thuận tình ly hôn được thể hiện qua hai
khía cạnh sau: Vợ chồng cùng thể hiện ý chí là mong muốn được ly hôn và sự thể hiện
ý chí phải thống nhất giữa hai bên vợ chồng. Thứ nhất, vợ chồng cùng thể hiện ý chí là
mong muốn ly hôn: đó là hai bên vợ chồng cùng thể hiện ý chí muốn ly hôn vào cùng
một thời điểm và được thể hiện bằng đơn yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn, đây là
quyền gắn liền với nhân thân của vợ chồng, là đặc trưng để phân biệt với trường hợp ly
hôn theo yêu cầu một bên và ý chí là yếu tố quan trọng nhất trong trường hợp thuận
tình ly hôn. Nguyên nhân có thể do cuộc sống vợ, chồng có nhiều mâu thuẫn, nhiều
khúc mắc, không có điểm tương đồng, không giải quyết được dẫn đến mục đích của
hôn nhân không đạt được nên cùng mong muốn được ly hôn để có cuộc sống mới thực
sự hạnh phúc. Thứ hai, sự thể hiện ý chí phải thống nhất với ý chí của hai bên vợ
chồng: Đó phải là sự tự do lý trí, không bên nào bị cưỡng ép, lừa dối. Khoản 9 Điều 3
Luật HN&GĐ năm 2014 quy định cưỡng ép ly hôn là việc đe dọa, uy hiếp tinh thần,
hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để buộc người khác phải ly hôn
trái với ý muốn của họ. Vợ chồng chỉ được coi là tự nguyện ly hôn nếu mỗi bên vợ,
chồng đều không bị tác động bởi bên kia hay bất kì bên nào khác khiến họ phải ly hôn
trái với nguyện vọng của mình. Khoản e Điều 5 Luật HN&GĐ năm 2014 quy định về
cấm các hành vi ảnh hưởng đến chế độ hôn nhân trong đó có “cưỡng ép ly hôn, lừa dối
ly hôn, cản trở ly hôn”. Ngoài ra luật còn quy định người có hành vi vi phạm về cưỡng
ép ly hôn có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 55 Nghị định số
167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định về hành vi cưỡng ép ly

9
hôn bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000đ đến 300.000đ. Thậm chí nặng hơn có
thể bị xử lý hình sự theo quy định tại Điều 181 BLHS năm 2015 quy định về tội cưỡng
ép ly hôn đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh
cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 3 năm. Ví dụ
như nhiều trường hợp có thể do mâu thuẫn, xích mích mẹ chồng, em chồng với nàng
dâu hoặc do mẹ chồng không thích nàng dâu hoặc nàng dâu chậm sinh con hoặc không
sinh được conmà nhiều mẹ chồng thường ép contrai mình phải ly hôn với vợ…
Như vậy, theo quy định của Luật HN&GĐ năm 2014 trong trường hợp hai vợ
chồng yêu cầu thuận tình ly hôn, thì ý chí tự nguyện của hai vợ chồng phải bảo đảm
thật sự nghiêm túc, chắc chắn, hiểu biết được hậu quả sau khi ly hôn, không bị cưỡng
ép, không bị lừa dối, khi đó là căn cứ để Tòa án quyết định cho vợ, chồng ly hôn. Việc
cho ly hôn trong trường hợp thuận tình này đối với Tòa án không phải là dễ, bởi vì khó
có thể định lượng khi chỉ dựa trên yếu tố tự nguyện thật sự của hai vợ chồng nếu không
xem xét đến tình trạng mâu thuẫn vợ chồng đến đâu, mức độ ảnh hưởng đến cuộc sống
hôn nhân đến cấp độ nào và gắn với việc thỏa thuận của họ đến đâu về việc chăm sóc,
nuôi dưỡng, giáo dục con cái, phân chia tài sản sau khi ly hôn. Thực tế, có nhiều đôi vợ
chồng yêu cầu Tòa án giải quyết cho họ được ly hôn là do tình cảm hai vợ chồng bị rạn
nứt do một trong hai bên đã không làm tròn nghĩa vụ của mình với gia đình hay vì tự ái
cá nhân hoặc hiểu lầm trong quan hệ của vợ hoặc chồng…, chưa đến mức độ mâu
thuẫn lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của
hôn nhân không đạt được. Do vậy, thẩm phán cần phải sử dụng các biện pháp nghiệp
vụ, tiến hành điều tra, xác minh để làm rõ nguyên nhân, động cơ xin ly hôn, tình trạng
trầm trọng của hôn nhân để tiến hành hòa giải. Thông qua công tác hòa giải, nhiều cặp
vợ chồng đã rút đơn yêu cầu ly hôn, thông cảm, chia sẻ cho nhau và đoàn tụ với nhau,
khi đó Tòa án không phải giải quyết ly hôn và các vấn đề về con cái, tài sản kéo theo.
Thêm vào đó, tại Điều 55 Luật HN&GĐ năm 2014, trong việc thuận tình ly
hôn, ngoài ý chí thật sự tự nguyện xin thuận tình ly hôn của vợ chồng, đòi hỏi hai vợ
chồng còn phải có sự thoả thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm
sóc, giáo dục con trên cơ sở đảm bảo quyền lợi chính đáng của vợ và con, xảy ra 02
trường hợp sau:
+ Trường hợp thứ nhất: hai bên đã thỏa thuận được việc chia tài sản, việc trông
nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con và sự thỏa thuận này đảm bảo quyền lợi

10
chính đáng của vợ và con thì Tòa án ra Quyết định công nhận thuận tình ly hôn. Qua
thực tiễn nghiên cứu các trường hợp thuận tình ly hôn cho thấy, thông thường các cặp
vợ chồng thuận tình ly hôn thì tự thỏa thuận về việc chia tài sản và nuôi con. Tuy
nhiên, trên thực tế, có nhiều trường hợp sự thỏa thuận của vợ chồng về việc xác định
khối tài sản chung và chia tài sản chung đó không phù hợp với các quy định của pháp
luật. Chẳng hạn, có trường hợp vợ chồng có tài sản chung, cũng đã tự thỏa thuận để
chia cho một bên, nhưng trước tòa họ lại khai rằng không có tài sản chung và Tòa án
trong bản án cũng nhận định rằng không có tài sản chung, như vậy việc Tòa án nhận
định là không phù hợp với thực tế, do đó không bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp
của các bên. Do vậy, Tòa án cần hết sức cẩn trọng trong việc đánh giá thực chất các
quan hệ nhân thân giữa vợ chồng và xác định khối tài sản chung của vợ chồng trong
việc giải quyết các trường hợp thuận tình ly hôn. Đối với việc chia tài sản chung của vợ
chồng, khi họ không tự thỏa thuận được mà yêu cầu Tòa án giải quyết thì Tòa án cần
quán triệt các nguyên tắc của việc chia tài sản của vợ chồng khi ly hôn để các quyết
định của Tòa án về việc chia tài sản chung phù hợp với pháp luật, bảo vệ được quyền,
lợi ích hợp pháp của đương sự.
+ Trường hợp thứ hai: hai bên không thỏa thuận được việc chia tài sản, việc
trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con hoặc có thỏa thuận nhưng việc thỏa
thuận không đảm bảo được quyền lợi chính đáng của vợ và con. Trong trường hợp này,
quan hệ vợ chồng bản chất đã tan vỡ, là trường hợp chuyển hóa từ thủ tục giải quyết
việc dân sự sang vụ án dân sự do trong quá trình xuất hiện tranh chấp cần giải quyết.
Ngoài ra, trên thực tế còn xảy ra trường hợp các bên đã đồng thuận ly hôn và tự thỏa
thuận về tài sản, con cái, tuy nhiên sau đó một trong các bên đương sự đã thay đổi thỏa
thuận về việc phân chia tài sản hay việc nuôi dưỡng con cái và có đơn yêu cầu tòa án
giải quyết thì Tòa án đình chỉ việc công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con,
chia tài sản khi ly hôn, Tòa án thụ lý vụ án theo thủ tục dân sự chung quy định tại
BLTTDS.
Về mặt thủ tục, Điều 396, 397 BLTTDS năm 2015 quy định thủ tục giải quyết
yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con và chia tài sản khi ly hôn cụ
thể như sau: vợ, chồng yêu cầu Tòa án công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi
con, chia tài sản khi ly hôn phải có đơn yêu cầu. Vợ, chồng cùng yêu cầu Tòa án công
nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn phải ký tên hoặc

11
điểm chỉ vào đơn yêu cầu. Kèm theo đơn yêu cầu, người yêu cầu phải gửi tài liệu,
chứng cứ chứng minh thỏa thuận về thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản
khi ly hôn là có căn cứ và hợp pháp. Trong thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu, trước khi
tiến hành hòa giải để vợ chồng đoàn tụ, khi xét thấy cần thiết, Thẩm phán có thể tham
khảo ý kiến của cơ quan quản lý nhà nƣớc về gia đình, cơ quan quản lý nhà nước về trẻ
em về hoàn cảnh gia đình, nguyên nhân phát sinh mâu thuẫn và nguyện vọng của vợ,
chồng, con có liên quan đến vụ án. Thẩm phán phải tiến hành hòa giải để vợ chồng
đoàn tụ, giải thích về quyền và nghĩa vụ giữa vợ và chồng, giữa cha, mẹ và con, giữa
38 các thành viên khác trong gia đình, về trách nhiệm cấp dưỡng và các vấn đề khác
liên quan đến HN&GĐ. Trường hợp sau khi hòa giải, vợ chồng đoàn tụ thì Thẩm phán
ra quyết định đình chỉ giải quyết yêu cầu của họ. Nếu hòa giải đoàn tụ không thành,
Tòa án lập biên bản về việc đồng thuận ly hôn và hòa giải không thành. Trong thời hạn
15 ngày, kể từ ngày lập biên bản, nếu vợ hoặc chồng hoặc cả hai vợ chồng không thay
đổi ý kiến và Viện kiểm sát không phản đối thì Tòa án ra quyết định công nhận ly hôn
mà không phải mở phiên tòa khi có đầy đủ các điều kiện sau: Hai bên đã tự thỏa thuận
được với nhau về việc phân chia hoặc không chia tài sản; Hai bên đã tự thỏa thuận
đƣợc với nhau về việc trông nom, nuôi dưỡng, giáo dục, chăm sóc con; Sự thỏa thuận
của hai bên về tài sản và con trong từng trường hợp cụ thể này là bảo đảm quyền lợi
chính đáng của vợ và con. Quyết định công nhận thuận tình ly hôn có hiệu lực pháp
luật ngay, các bên không có quyền kháng cáo, Viện kiểm sát không có quyền kháng
nghị theo trình tự phúc thẩm. Ngƣợc lại, trong trường hợp hòa giải tại Tòa án thiếu một
trong các điều kiện sau thì tòa án lập biên bản về việc hòa giải đoàn tụ không thành:
Hai bên không thỏa thuận được với nhau về việc phân chia hoặc không chia tài sản;
hoặc hai bên không thỏa thuận được với nhau về việc trông nom, nuôi dưỡng, giáo dục,
chăm sóc con; Hoặc sự thỏa thuận của hai bên về tài sản và con trong từng trường hợp
cụ thể này không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con. Trong đó nêu rõ những
vấn đề hai bên không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận được nhưng không bảo đảm
được quyền lợi chính đáng của vợ và con, đồng thời tiến hành mở phiên tòa xét xử vụ
án ly hôn theo thủ tục chung.
Ngoài ra, trên thực tế, có nhiều trường hợp các bên “giả tự nguyện ly hôn” và
“giả thỏa thuận ly hôn” nhằm lừa dối cơ quan có thẩm quyền vì một mục đích nào đó.
Việc ly hôn “để đạt mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân” xem

12
là hành vi ly hôn giả tạo và bị xử phạt hành chính. Khoản 15 Điều 3 Luật HN&GĐ
2014 có quy định về khái niệm ly hôn giả tạo: “Ly hôn giả tạo là việc lợi dụng ly hôn
để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách, pháp luật về dân số hoặc để đạt
được mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân”. Hiện tượng ly hôn
giả tạo nhằm mưu cầu lợi ích riêng. Họ tự nghĩ ra mâu thuẫn và lý do chính đáng
nhưng thực tế họ lại không mong muốn chấm dứt quan hệ vợ chồng và giữa họ không
hề có mâu thuẫn. Ví dụ hiện nay, rất nhiều đôi vợ chồng khi vay tiền, chỉ có một trong
hai người đứng ra ký giấy vay nợ. Sau một thời gian do làm ăn thua lỗ, không có khả
năng thanh toán nợ, họ đã dùng kế hoạch ly hôn giả để nhằm mục đích trốn tránh nghĩa
vụ trả nợ với bên thứ ba. Khi ly hôn, họ thỏa thuận chia tài sản hết cho người không
đứng ra vay tiền, để người vay tiền không có điều kiện trả nợ, từ đó họ không phải trả
nợ và vẫn bảo toàn được số tài sản hiện có. Đây được coi là ly hôn giả tạo và là một
trong những hành vi bị cấm được quy định tại Điểm b Khoản 2 Điều 5 Luật HN&GĐ
năm 2014.
Tóm lại, căn cứ ly hôn trong trường hợp thuận tình ly hôn theo quy định của
Luật HN&GĐ năm 2014 là sự tự nguyện ly hôn thực sự của vợ chồng, vợ hoặc chồng
không có nghĩa vụ phải chứng minh hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống
chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được. Mà trên cơ sở tự
nguyện ly hôn thực sự của vợ, chồng.
1.3.2. Áp dụng căn cứ ly hôn khi một bên vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn
Trường hợp 1: Có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc
vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng
Đây là trường hợp ly hôn theo yêu cầu của một bên vợ hoặc chồng. Khoản 1
Điều 56 Luật HN&GĐ năm 2014 quy định: “Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà
hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về
việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa
vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung
không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được”. Quyền yêu cầu giải
quyết ly hôn chỉ bị hạn chế đối với người chồng trong trường hợp vợ đang có thai,
sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi được quy định tại Khoản 3 Điều 51
Luật HN&GĐ năm 2014.

13
Trước tiên, khi có yêu cầu ly hôn của vợ hoặc chồng, Toà án phải tiến hành
điều tra và hoà giải, nếu hoà giải không thành thì Toà án cần xác định tình trạng của
quan hệ hôn nhân, xem có căn cứ ly hôn không để giải quyết. Việc giải quyết ly hôn
cần phải chính xác. Nếu xét xử đúng, kết quả đó sẽ phù hợp với nguyện vọng của
các bên, bảo vệ quyền và lợi ích của các thành viên trong gia đình. Ngược lại, nếu
việc giải quyết không chính xác sẽ dẫn tới tan vỡ hạnh phúc gia đình, phá huỷ một
cuộc hôn nhân còn có thể cứu vãn đƣợc và gây ra hậu quả không đáng có.
Thứ nhất, đối với trường hợp có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực
gia đình.
Luật HN&GĐ năm 2014 đã quy định hành vi bạo lực gia đình là căn cứ để
Tòa án giải quyết cho ly hôn. Tình trạng bạo lực trong gia đình ngày càng gia tăng
và thể hiện tính chất nghiêm trọng của nó. Bạo lực giữa người chồng đối với người
vợ trong gia đình có thể thấy là dạng bạo lực phổ biến nhất trong gia đình hiện nay.
Hành vi người chồng gây ra chủ yếu và lớn nhất là bạo lực về thể chất, đây là dạng
dễ nhận thấy và bị lên án mạnh mẽ nhất. Sở dĩ đa phần người đàn ông sử dụng nắm
đấm để dạy vợ là do họ không nhận thức được hành vi của mình là vi phạm pháp
luật. Tuy nhiên không phải tất cả hành vi bạo lực của người chồng đều là bạo lực về
thể chất mà có những lúc, họ dùng nhiều cách khác để gây ra những tổn thương về
tâm lý cho người vợ như mắng mỏ, chửi bới, xúc phạm danh dự. Bên cạnh đó, trong
xã hội ngày nay, hiện tượng người vợ sử dụng bạo lực đối với người chồng cũng
không phải là hiếm. Không chỉ dừng lại ở lời lẽ chửi bới, những cách ứng xử thô
bạo mà họ còn trực tiếp gây ra những tổn thương về thể chất hoặc tính mạng của
người chồng. Tình trạng bạo lực trong gia đình xảy ra do nhiều nguyên nhân khác
nhau: có thể nguyên nhân thuộc về nhận thức, do xã hội chúng ta vẫn tồn tại những
quan niệm về định kiến giới, tư tưởng trọng nam khinh nữ, cho rằng nam giới có
quyền lực và có quyền “dạy” vợ; hoặc là cộng đồng và xã hội vẫn coi bạo lực gia
đình là chuyện riêng của gia đình mà không can thiệp kịp thời, chưa tạo ra dư luận
rộng rãi; hoặc là những nguyên nhân về kinh tế và các tệ nạn xã hội như nghiện
rượu, cờ bạc, ma túy, mại dâm đƣợc coi là những nguyên nhân cơ bản. Hậu quả của
bạo lực gia đình là một nỗi đau đặc biệt nghiêm trọng, nó không chỉ gây tổn thương
đến cuộc sống, sức khỏe, tinh thần, danh dự của người vợ hoặc người chồng mà còn
ảnh hưởng đến con cái trong gia đình, vi phạm tới các chuẩn mực đạo đức xã hội,

14
tiếp tay cho sự gia tăng các tệ nạn xã hội như mại dâm, ma túy, người lang thang,
tội phạm vị thành niên, nạn buôn bán trẻ em và phụ nữ, bạo lực gia đình còn ảnh
hưởng xâu xa đến toàn xã hội. Đa phần bạo lực trong gia đình dẫn đến tình trạng vợ
chồng ly hôn, có trường hợp dẫn đến án mạng.
Khoản 2 Điều 1 Luật phòng, chống bạo lực gia đình số 02/2007/QH12 quy
định về khái niệm bạo lực gia đình: "Bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên
gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, kinh tế đối
với thành viên khác trong gia đình". Tại khoản 1 Điều 2 Luật phòng chống bạo lực
gia đình năm 2007 liệt kê cụ thể những hành vi được coi là hành vi bạo lực gia đình:
Hành hạ, ngược đãi, đánh đập hoặc hành vi cố ý khác xâm hại đến sức khoẻ, tính
mạng; Lăng mạ hoặc hành vi cố ý khác xúc phạm danh dự, nhân phẩm; Cô lập, xua
đuổi hoặc gây áp lực thường xuyên về tâm lý gây hậu quả nghiêm trọng; Ngăn cản
việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu, giữa
cha, mẹ và con, giữa vợ và chồng, giữa anh, chị, em với nhau; Cưỡng ép quan hệ
tình dục; Cưỡng ép tảo hôn; Cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự
nguyện, tiến bộ; Chiếm đoạt, huỷ hoại, đập phá hoặc có hành vi khác cố ý làm hư
hỏng tài sản riêng của thành viên khác trong gia đình hoặc tài sản chung của các
thành viên gia đình; Cưỡng ép thành viên gia đình lao động quá sức, đóng góp tài
chính quá khả năng của họ; Kiểm soát thu nhập của thành viên gia đình nhằm tạo ra
tình trạng phụ thuộc về tài chính; Có hành vi trái pháp luật buộc thành viên gia đình
ra khỏi chỗ ở.
Như vậy, gia đình là nơi trú ngụ của hạnh phúc, cái nôi nuôi dưỡng và giáo
dục trẻ thơ, nơi trở về sau mỗi lần vấp ngã đối với mỗi con người. Nhưng trong
nhiều trường hợp, bạo lực đang trở thành một trong những nguy cơ biến gia đình
thành “địa ngục trần gian”. Dù ở bất cứ nơi đâu, trong bất cứ hoàn cảnh nào, bạo
lực gia đình không chỉ để lại hậu quả về thể chất, tinh thần mà còn về mặt kinh tế -
xã hội. Bạo lực gia đình có đối tượng tác động trực tiếp là vợ hoặc chồng hậu quả
thường dẫn đến ly hôn, trong một số trường hợp, hành vi bạo lực gia đình tác động
đến thành viên khác trong gia đình cũng là nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn vợ
chồng, và là nguyên nhân dẫn đến ly hôn giữa vợ, chồng, ví dụ như bố mẹ chồng
bạo lực với con dâu hoặc bố hoặc mẹ bạo lực với con cái,…

15
Thứ hai, đối với trường hợp có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi vi phạm
nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.
Để xác định có việc vi phạm quyền và nghĩa vụ của vợ, chồng dẫn đến việc
một bên yêu cầu ly hôn hay không, cần căn cứ vào quy định của pháp luật về
HN&GĐ và pháp luật khác có quy định về quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng. Khái
quát chung, vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ chồng bao gồm hai dạng
chính là vi phạm quyền, nghĩa vụ về nhân thân và vi phạm quyền, nghĩa vụ về tài
sản và quy định về đại diện giữa vợ, chồng.
Một là, vi phạm quyền và nghĩa vụ về nhân thân giữa vợ, chồng: Quyền nhân
thân là một trong những quyền dân sự cơ bản. Từ sự kiện kết hôn, quyền và nghĩa
vụ về nhân thân của vợ, chồng phát sinh. Quyền, nghĩa vụ về nhân thân giữa vợ,
chồng không chỉ được quy định tại Luật HN&GĐ mà còn đề cập trong Hiến pháp,
BLDS và các văn bản pháp luật khác nên có phạm vi rất rộng. Thông thường,
những vi phạm sau đây là vi phạm nghiêm trọng về nhân thân giữa vợ chồng:
+ Vợ hoặc chồng có hành vi phân biệt đối xử, gây bất bình đẳng nghiêm
trọng về quyền và nghĩa vụ trong gia đình như việc ăn ở, chăm sóc, nuôi dưỡng con
cái, quan hệ với gia đình, họ hàng hai bên; phân biệt đối xử, cản trở vợ hoặc chồng
thực hiện quyền, nghĩa vụ của công dân như chọn nghề nghiệp, việc làm, học tập,
nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn nghiệp vụ, tham gia hoạt động chính trị,
kinh tế, văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, tham gia công tác xã hội,…
+ Vợ hoặc chồng ngoại tình, không chung thủy, chung sống nhƣ vợ, chồng
với người khác, bỏ mặc không quan tâm chăm sóc lẫn nhau, không cùng nhau chia
sẻ và thực hiện công việc gia đình; Vợ hoặc chồng không chung sống với nhau mà
không có lý do chính đáng hoặc không có thỏa thuận gì khác. Mục đích kết hôn
nhằm xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc. Để đạt mục đích kết hôn, vợ
chồng phải thực sự chung sống với nhau, cũng không buộc phải thường xuyên, liên
tục suốt thời kỳ hôn nhân nhưng nếu không chung sống một thời gian dài mà không
có lý do chính đáng và không có thỏa thuận với nhau sẽ ảnh hưởng đến việc thực
hiện quyền, nghĩa vụ giữa vợ chồng và những vấn đề pháp lý khác.
+ Vợ hoặc chồng ràng buộc việc lựa chọn nơi cư trú mà không có thỏa thuận
với nhau. Bên cạnh nghĩa vụ chung sống thì vợ chồng có quyền thỏa thuận lựa chọn
nơi cư trú phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh chung sống và thuận lợi cho việc duy

16
trì mối quan hệ vợ chồng; trường hợp bên vợ hoặc bên chồng ràng buộc về nơi cư
trú của bên kia mà không có sự bàn bạc, đồng ý hoặc hai bên thỏa thuận với nhau là
đã vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ hoặc chồng.
+ Vợ hoặc chồng có hành vi làm ảnh hưởng nghiêm trọng danh dự, nhân
phẩm, uy tín của nhau. Danh dự, nhân phẩm, uy tín là quyền và nghĩa vụ nhân thân,
được pháp luật bảo vệ.
+ Vợ hoặc chồng có hành vi xâm phạm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của
nhau.
Hai là, vi phạm quy định về đại diện giữa vợ, chồng và chế độ tài sản của vợ,
chồng bao gồm:
+ Vợ hoặc chồng có hành vi vi phạm quy định về đại diện giữa vợ, chồng
như tự ý đứng ra xác lập, thực hiện, chấm dứt giao dịch liên quan quyền lợi, nghĩa
vụ của cả vợ chồng, gia đình mà không được sự đồng ý của bên kia làm ảnh hưởng
đến quyền lợi, nghĩa vụ, lợi ích hợp pháp của bên không đứng ra giao dịch hoặc của
cả gia đình.
+ Vợ hoặc chồng từ chối làm ngƣời đại diện cho bên kia mà không có lý do
chính đáng trong những trường hợp pháp luật quy định để bảo đảm quyền và lợi ích
hợp pháp của bên kia.
+ Vợ hoặc chồng vi phạm quy định về bình đẳng quyền, nghĩa vụ trong việc
tạo lập, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung, phân biệt giữa lao động có thu
nhập với lao động trong gia đình, đƣa tài sản chung vào kinh doanh mà không có
thỏa thuận bằng văn bản, không đóng góp tài sản, thu nhập để đáp ứng nhu cầu sinh
hoạt thiết yếu của gia đình, không thực hiện giao dịch nhằm đáp ứng nhu cầu thiết
yếu của gia đình.
+ Vợ hoặc chồng vi phạm quy định về đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng
tài sản chung, không ghi tên của cả hai vợ chồng đối với tài sản chung pháp luật quy
định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng mà không có thỏa thuận khác.
+ Vợ hoặc chồng vi phạm nghĩa vụ chung về tài sản của vợ chồng, về trách
nhiệm liên đới của vợ, chồng.
Luật HN&GĐ năm 2014 quy định vợ hoặc chồng có hành vi bạo lực gia đình
hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng chỉ đủ điều
kiện cho ly hôn khi mức độ, hệ quả là làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm

17
trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
Hiện nay, chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể để đánh giá hành vi bạo lực gia đình
hay vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ chồng đến mức độ nào thì đủ cơ
sở xác định là làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung
không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được.
Trường hợp 2: vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu
ly hôn
Khoản 2 Điều 55 Luật HN&GĐ năm 2014 quy định: “Trong trường hợp vợ
hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải
quyết cho ly hôn”.
Theo Từ điển Tiếng việt: Tuyên bố một người mất tích là một sự kiện pháp
lý nhằm xác định một ngƣời cụ thể “hoàn toàn không rõ tung tích, cũng không rõ
còn sống hay đã chết”. Theo quy định tại Điều 68 BLDS năm 2015: “Khi một người
biệt tích 2 năm liền trở lên, mặc dù đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm
kiếm theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự nhưng vẫn không có tin tức xác
thực về việc người đó còn sống hay đã chết thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi
ích liên quan, Tòa án có thể tuyên bố người đó mất tích…”. Thủ tục giải quyết yêu
cầu tuyên bố một người mất tích được quy định từ Điều 387 đến Điều 390 BLTTDS
năm 2015: Người có quyền, lợi ích liên quan có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố một
ngƣời mất tích theo quy định của BLDS. Kèm theo đơn yêu cầu phải gửi tài liệu,
chứng cứ để chứng minh người bị yêu cầu tuyên bố mất tích đã biệt tích 02 năm liền
trở lên mà không có tin tức xác thực về việc ngƣời đó còn sống hoặc đã chết và
chứng minh cho việc người yêu cầu đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm
kiếm; trường hợp trước đó đã có quyết định của Tòa án thông báo tìm kiếm người
vắng mặt tại nơi cư trú thì phải có bản sao quyết định đó. Trong thời hạn 20 ngày,
kể từ ngày thụ lý đơn yêu cầu tuyên bố một người mất tích, Tòa án ra quyết định
thông báo tìm kiếm ngƣời bị yêu cầu tuyên bố mất tích. Thời hạn thông báo tìm
kiếm người bị yêu cầu tuyên bố mất tích là 04 tháng kể từ ngày đăng, phát thông
báo lần đầu tiên. Trong thời hạn thông báo, nếu người bị yêu cầu tuyên bố mất tích
trở về và yêu cầu Tòa án đình chỉ việc xét đơn yêu cầu thì Tòa án ra quyết định đình
chỉ việc xét đơn yêu cầu tuyên bố một người mất tích. Trong thời hạn 10 ngày kể từ
ngày kết thúc thời hạn thông báo thì Tòa án phải mở phiên họp xét đơn yêu cầu.

18
Trường hợp chấp nhận đơn yêu cầu thì Tòa án ra quyết định tuyên bố một người
mất tích.
Như vậy, Tòa án chỉ thụ lý giải quyết vụ án ly hôn sau khi quyết định của
Tòa án tuyên bố người vợ hoặc chồng mất tích có hiệu lực pháp luật. Căn cứ vào
quy định pháp luật và đơn yêu cầu xin ly hôn của người có chồng hoặc vợ bị mất
tích, Tòa án xem xét, giải quyết cho ly hôn. Trường hợp đồng thời yêu cầu Tòa án
tuyên bố mất tích và yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn, Tòa án chỉ giải quyết cho ly
hôn khi có bằng chứng chứng minh đƣợc chồng hoặc vợ đã biệt tích từ hai năm trở
lên kể từ ngày có tin tức cuối cùng về chồng (vợ), mặc dù đã áp dụng đầy đủ các
biện pháp thông báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự nhưng
vẫn không có tin tức xác thực về việc người đó còn sống hay đã chết. Việc tuyên bố
cá nhân mất tích có ý nghĩa hết sức quan trọng. Nó góp phần bảo vệ lợi ích của cá
nhân cũng như các chủ thể có liên quan. Việc xác định đúng điều kiện và hậu quả
pháp lí của tuyên bố này là cơ sở đảm bảo quyền lợi cho các chủ thể, đồng thời góp
phần thực hiện có hiệu quả những quy định của pháp luật trong tuyên bố các cá
nhân mất tích.
Trong quan hệ HN&GĐ, việc chồng hoặc vợ bị mất tích đã ảnh hưởng sâu
sắc tới quan hệ vợ chồng và các thành viên trong gia đình. Người bị Tòa án tuyên
bố mất tích, ít nhất trong hai năm liền không có mặt ở nhà mà không có lý do,
không cùng gánh vác công việc gia đình, không thực hiện quyền và nghĩa vụ của
mình, không cùng chia sẻ niềm vui, nỗi buồn với người vợ hoặc chồng còn lại chính
sự vắng mặt đó đã làm cho quan hệ vợ, chồng lâm vào tình trạng trầm trọng, đời
sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được. Khi đó, cần
phải giải phóng vợ hoặc chồng thoát khỏi “hoàn cảnh đặc biệt” này, khi họ có yêu
cầu đƣợc ly hôn với người chồng hoặc vợ đã bị Tòa án tuyên bố mất tích. Việc giải
quyết ly hôn trong trường hợp này được đặt ra nhằm bảo vệ quyền, lợi ích cho
người vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố mất tích, bảo đảm những lợi ích về
nhân thân và tài sản cho họ.
Trường hợp 3: cha, mẹ, người thân thích khác yêu cầu ly hôn
Khoản 3 Điều 56 Luật HN&GĐ năm 2014 quy định: “Trong trường hợp có
yêu cầu ly hôn theo quy định tại Khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải

19
quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm
ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia”.
Điều luật này dẫn chiếu đến Khoản 2, Điều 51 Luật HN&GĐ năm 2014 như
sau: "Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu tòa án giải quyết ly hôn khi
một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận
thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do
chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh
thần của họ".
Theo quy định của pháp luật, cha, mẹ, người thân thích khác là người có
quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp này. Vậy, người thân thích gồm những ai?
Theo Khoản 17, 18, 19 Điều 3 Luật HN&GĐ năm 2014, người thân thích là người
có quan hệ hôn nhân, nuôi dưỡng, người có cùng dòng máu về trực hệ và người có
họ trong phạm vi ba đời; những ngƣời cùng dòng máu về trực hệ là những người có
quan hệ huyết thống, trong đó, người này sinh ra người kia tiếp nhau; những người
có họ trong phạm vi ba đời là những người cùng một gốc sinh ra gồm cha mẹ là đời
thứ nhất; anh, chị, em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha là đời thứ
hai; anh, chị, em con chú, con bác, con cô, con cậu, con dì là đời thứ ba.
Bệnh tâm thần là bệnh do rối loạn hoạt động não bộ gây nên những biến đổi
bất thường về lời nói, ý tưởng, hành vi, tác phong, tình cảm,… Bệnh tâm thần điển
hình bao gồm trầm cảm, rối loạn lo âu, tâm thần phân liệt, rối loạn ăn uống và hành
vi gây nghiện. Trường hợp mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được
hành vi là trường hợp vợ hoặc chồng không thể nhận thức, làm chủ hành vi, làm
chủ bản thân.
Người bị tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức và làm chủ
được hành vi của mình không thể là đương sự trong vụ án ly hôn, vì vậy, để đảm
bảo quyền và lợi ích cho người bị tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận
thức và làm chủ hành vi là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây
ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ, pháp luật
thừa nhận quyền yêu cầu ly hôn của cha, mẹ hoặc người thân thích khác. Như đã
phân tích ở trên, người thân thích gồm: cha, mẹ; anh, chị, em cùng cha mẹ, cùng
cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha; anh, chị, em con chú, con bác, con cô, con cậu, con
dì. Còn cha, mẹ theo ý hiểu ở đây gồm cả cha, mẹ của hai bên, bên bị tâm thần hoặc

20
mắc bệnh khác mà không nhận thức, làm chủ hành vi và cả bên còn lại là cha, mẹ
của bên có hành vi bạo lực gia đình.
Đối với người bị tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm
chủ được hành vi của mình, Khoản 1 Điều 22 BLDS năm 2015 quy định: “Khi một
người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ
được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ
quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng
lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần”. Trong vụ án ly
hôn, người bị tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được
hành vi của mình phải được Tòa án ra quyết định tuyên bố là người mất năng lực
hành vi dân sự để đảm bảo họ có người giám hộ tham gia tố tụng tại Tòa án để bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Theo quy định tại khoản 1 Điều 53 BLTTDS
năm 2015 và khoản 3 Điều 24 Luật HN&GĐ năm 2014, vợ hoặc chồng bị Tòa án
tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì người còn lại sẽ được xác định là người
giám hộ đương nhiên. Khi thực hiện các giao dịch dân sự hoặc tham gia tố tụng tại
Tòa án với một chủ thể thứ ba thì người giám hộ đại diện và thay mặt họ để thực
hiện. Tuy nhiên, người vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố mất năng lực hành vi
dân sự trong vụ án ly hôn xung đột về lợi ích, xung đột về quyền và nghĩa vụ nên
không đủ điều kiện là người giám hộ, khi đó Tòa án sẽ chỉ định người khác giám hộ
để đại diện cho người bị tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự tham gia tố tụng thực
hiện bảo vệ quyền và lợi ích của họ. Thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố một người
mất năng lực hành vi dân sự được thực hiện theo quy định từ Điều 376 đến Điều
378 BLTTDS năm 2015 như sau: Người có quyền, lợi ích liên quan, cơ quan, tổ
chức hữu quan có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố một người mất năng lực hành vi
dân sự theo quy định của BLDS năm 2015. Trong thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu
cầu, theo đề nghị của ngƣời yêu cầu, Tòa án có thể trƣng cầu giám định pháp y tâm
thần đối với người bị yêu cầu tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự. Khi nhận được
kết luận, Tòa án phải ra quyết định mở phiên họp để xét đơn yêu cầu. Trường hợp
chấp nhận đơn yêu cầu thì Tòa án phải ra quyết định tuyên bố một người mất năng
lực hành vi dân sự. Sau đó, cần phải xác định người đại diện cho người vợ hoặc
chồng bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự tham gia vào vụ án ly hôn.

21
Như vậy, thay vì chỉ vợ, chồng hoặc cả hai người mới có quyền yêu cầu Tòa
án giải quyết ly hôn như trước đây thì kể từ khi Luật HN&GĐ năm 2014 có hiệu
lực pháp luật, cha, mẹ, người thân thích khác cũng có quyền yêu cầu Tòa án giải
quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà
không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của
bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính
mạng, sức khỏe, tinh thần của họ. Quy định này đã tháo gỡ cho nhiều trường hợp
mong muốn xin ly hôn thay cho người thân bị mất năng lực hành vi mà không được
do trước đây chỉ quy định việc ly hôn phải do chính đương sự là vợ hoặc chồng yêu
cầu, trong khi họ lại bị mất năng lực hành vi dân sự dẫn đến không có năng lực
hành vi tố tụng dân sự để xin ly hôn. Chính điều này đã dẫn tới thực trạng có rất
nhiều trường hợp cha, mẹ, người thân thích của người bị mất năng lực hành vi dân
sự muốn người đó được ly hôn nhưng Tòa án không thể tiến hành giải quyết được,
có nhiều vụ việc kéo dài trong rất nhiều năm với nguyên nhân duy nhất là do người
vợ hoặc chồng bị mất năng lực hành vi dân sự. Bên cạnh đó, đối với trường hợp này
các nhà làm luật yêu cầu cha, mẹ, ngƣời thân thích khác của vợ hoặc chồng cần
phải chứng minh được việc người chồng hoặc vợ bị mất năng lực hành vi dân sự
phải là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng
nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ. Quy định như vậy là hoàn
toàn đúng đắn, để phân biệt ly hôn với ngƣời vợ hoặc chồng mắc bệnh tâm thần mà
làm cho tình trạng hôn nhân trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài và mục
đích của hôn nhân không đạt được theo như Khoản 1 Điều 56 Luật HN&GĐ năm
2014, tránh trường hợp người vợ hoặc chồng của người bị tâm thần không có hành
vi bạo lực và không mong muốn ly hôn, muốn tiếp tục chung sống và chăm sóc cho
người chồng hoặc vợ bị tâm thần nhưng cha mẹ hoặc người thân thích khác có đơn
yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án ly hôn, nên nhà làm luật đã quy định người tâm
thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình
phải là nạn nhân của bạo lực gia đình bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh
thần của họ. Theo tác giả, lần đầu tiên trong hệ thống pháp luật HN&GĐ của Nhà
nước ta từ năm 1959 đến nay, đã dự liệu giải quyết ly hôn dựa trên cơ sở “lỗi” của
vợ, chồng. Đó là việc cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu ly hôn
chứng minh được người vợ hoặc chồng có hành vi bạo lực gia đình đối với người

22
chồng hoặc vợ còn lại mà bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác không thể nhận
thức, làm chủ được hành vi của mình khiến cho họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến
tính mạng, sức khỏe, tinh thần thì Tòa án giải quyết cho ly hôn, người yêu cầu ly
hôn không phải chứng minh hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống
chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

23
CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN ÁP DỤNG CĂN CỨ LY HÔN TẠI
TAND THÀNH PHỐ PHAN THIẾT VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN
THIỆN
2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, dân số, điều kiện kinh tế, văn hóa, xã
hội tại Tp. Phan Thiết
2.2. Thực tiễn áp dụng pháp luật về căn cứ ly hôn trong việc giải quyết
các vụ án ly hôn tại TAND Tp. Phan Thiết
2.2.1. Những kết quả đạtđược
Được sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời của Ban cán sự Đảng, lãnh đạo
TAND tỉnh Bình Thuận và Thành Ủy Phan Thiết. Lãnh đạo đơn vị thường
xuyên chú trọng công tác giám sát, kiểm tra đối với tập thể và các cá nhân. Từ
đó phát hiện các khuyết điểm, hạn chế của tập thể
2.2.2. Những vướng mắc, hạn chế
2.2.3. Nguyên nhân của những vướng mắc, hạn chế
2.3. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp
luật về căn cứ ly hôn tại TAND Tp. Phan Thiết
2.3.1. Hoàn thiện quy địnhpháp luật
2.3.2. Mộtsố giải pháp nângcaohiệu quả thực hiện pháp luật

25
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Báo Cáo Thực Tập Pháp Luật Về Căn Cứ Ly Hôn Tại Tòa Án.docx

More Related Content

What's hot (20)

Similar to Báo Cáo Thực Tập Pháp Luật Về Căn Cứ Ly Hôn Tại Tòa Án.docx (20)

More from Viết Thuê Đề Tài Trọn Gói Zalo: 0973287149 (20)

Recently uploaded (20)

Báo Cáo Thực Tập Pháp Luật Về Căn Cứ Ly Hôn Tại Tòa Án.docx