![10 11
Źródło autorytetu nie wynika z pozycji, tylko -
w tym momencie wynika - z tego, co wiem, co
jest użyteczne. I to jest chyba jedyna skuteczna,
ale chyba bardzo trudna recepta, bo z kolei łamie
schemat działania takich hierarchicznych spo-
łeczeństw. System edukacji taki był, a wynikał
chyba też ze sposobu, w jaki traktowaliśmy wie-
dzę i ją nabywaliśmy. Hierarchia była wyrazem
stopni wtajemniczenia i sposobu docierania do
wiedzy. Dzisiaj widać, że jest zupełnie inaczej.
Wiedza jest innym projektem. Jest znacznie
szerszym i znowu zaczyna pasować ta metafora
bazy danych, a nie pewnej hierarchii - to jest
symptomatyczne. Koniec projektu Britannici,
która już w papierze więcej się nie ukaże. To
na młodych działa, bo oni są bardzo nastawieni
właśnie na taką wrażliwość, na efektywność.
Więc pokazywanie pewnych rzeczy, ale wła-
śnie nie z pozycji siły i przemocy, tylko właśnie
z pozycji argumentu, który odwołuje się do ich
wrażliwości, może być bardzo skuteczne. No
i tutaj też jest taka konstrukcja dzikiego, cy-
frowego tubylcy, który jest właśnie zanurzony
w tym Internecie, w którym my nie jesteśmy tak
dobrzy, a zwłaszcza już ci, którzy w ogóle nie
korzystają z Internetu i nie wiedzą w ogóle o co
chodzi - no więc sobie wyobrażają, co się tam
może dziać. I...są dobre rzeczy i są złe rzeczy. No
więc są to bardzo kompetentni technologicznie
ludzie, ale z drugiej strony odspołecznieni. Ileś
takich stereotypów kojarzę. A rzeczywistość
jest inna. To znaczy ona jest inna - nie taka. Ale
rzeczywiście ci ludzie są inni niż ich rówieśnicy
pięćdziesiąt lat temu - i to jest różnica antropo-
logiczna, w niektórych aspektach. Jest już część
badań takich, które pokazują, że jest to wręcz
różnica neurofizjologiczna, że po prostu umysł
kształtuje się pod wpływem mediów, z których
się korzysta. Inaczej jest skonstruowany umysł
człowieka piśmiennego, no inaczej takiego, który
więcej czasu spędza z Internetem, z telewizorem.
W ślad za tym idą przemiany rozumienia para-
mentów antropologicznych, które nigdy też nie
miały charakteru esencjonalnego. Nawet pojęcie
czasu, czy przestrzeni zawsze było konstruowane
kulturowo i adekwatnie do pewnej epoki i me-
diów, jakich się używało. Tak jak zmieniło się
kiedyś pojęcie czasu i przestrzeni po wynalazku,
chociażby telegrafu i kolei. Tak samo jest dzisiaj,
w dobie telefonów komórkowych i Internetu, i wi-
dać wyraźnie coraz trudniejszą zdolność młodych
ludzi do myślenia w kategoriach linearnych. Niby
używamy tych samych słów, a okazuje się, że
zupełnie co innego rozumiemy. Nie ma dobrej
recepty na rozwiązanie tego problemu poza jed-
ną, którą Finowie zastosowali w swoim systemie
szkolnictwa - być może jeszcze gdzieś indziej, ale
o nich nie wiem - że po prostu zmienia się rola.
Nie rezygnujemy z takiej prostej transmisji, ze
starszego pokolenia na młodsze, tylko wspólnie
się uczymy. Pokazujemy, jakie mamy zasoby, co
ja wiem jako starszy, co ty wiesz jako młodszy
i teraz każdy może być źródłem dobrej wiedzy.
The source of authority does not result from
one’s position—at this moment— but from what
one knows and what is useful. This is probably
the only effective recipe but also a very difficult
one, because it breaks the action scheme of
hierarchical societies. The former system of
education was like this but was probably also
resulting from the way we treated knowledge
and how we were obtaining it. Hierarchy was
an expression of the degree one was initiated
and the way one got to knowledge. Today it is
clear that it is completely different. Knowledge
is a different project. It is much broader and fits
the metaphor of a database more than that of
a hierarchy—this is symptomatic. The Britanni-
ca has stopped printing its paper version. This
has its effect on young people because they
are geared to this kind of sensibility, to effecti-
veness. Therefore, showing certain things, not
from a position of power and force but from
a position of reasoning that concerns itself with
their sensibility might be very effective. Here
there is a wild construction of a digital native
who is submerged in the Internet in which we
aren’t that good. And those who do not use the
Internet at all have completely no clue what it is
all about. So they imagine what may be going
on there. There are… good things and there are
bad things. So these are very technologically
competent people but on the other hand not very
sociable. I recall a few stereotypes like that. But
the reality is different. Indeed nowadays young
people are different than their peers fifty years
ago and this difference is anthropological in some
of the cases. I can think of a certain number of
these kinds of stereotypes. But the reality is
different. Reality is not like that. Naturally people
are different than people of their age fifty years
ago. It is an anthropological difference in some
aspects. There are already some researches
that say this difference is even neurophysiologic,
that the mind develops itself under influence
of the mass media that it uses. The mind of
a literate person is constructed differently than
mind of a person who spends more time on the
Internet or in front of the television. Following
this idea there are changes in understanding the
anthropological parameters, which never had an
essential character. Even the concepts of time
and space were always constructed according
to cultures and were suited to certain epochs
and media that were used. That is how once
the understanding of time and place changed
after inventions, even if only of the telegraph
and the train. The same happens today in the
age of mobile phones and the Internet. We can
see clearly that young people are less and less
capable of thinking in linear categories. It seems
that we use the same words but we understand
something completely different. There is no
good recipe for a solution to this problem other
than the one that the Finns introduced in their
educations system—and maybe somewhere
else as well but I am not aware of that. They
simply change roles. Let’s not resign from the
simple transmission from the older generation
to the younger but let’s learn together. We show
what resources we have, what I know as an older
person, what you know as a younger person and
now all could be the source of good knowledge.
EDWIN BENDYK (ur.1965) – polski
dziennikarz, publicysta, zajmujący
się problematyką cywilizacyjną i wpły-
wem technologii na życie społeczne.
Obecnie związany z tygodnikiem „Po-
lityka”, gdzie jest publicystą działu na-
ukowego. Zajmuje się problematyką
cywilizacyjną, kwestiami modernizacji,
ekologii i rewolucji cyfrowej. Publikuje
także w tygodniku „Computerworld”,
„Res Publice Nowej”, „Krytyce Poli-
tycznej”, „Przeglądzie Politycznym”
i magazynie „Mobile Internet”. Jest
także nauczycielem akademickim,
wykłada w Collegium Civitas, gdzie
kieruje Ośrodkiem Badań nad Przy-
szłością, a także w Centrum Nauk
Społecznych PAN. Został też człon-
kiem rady Fundacji Nowoczesna
Polska oraz rady programowej Zie-
lonego Instytutu. Wybrane publika-
cje: „Zatruta studnia. Rzecz o władzy
i wolności”, W.A.B., Warszawa 2002;
„Antymatrix – człowiek w labiryncie
sieci”, W.A.B., Warszawa 2004; „Mi-
łość, wojna, rewolucja. Szkice na czas
kryzysu”, W.A.B., Warszawa 2009;
„Bunt sieci”, Polityka Spółdzielnia
Pracy, Warszawa 2012.
[Źródło z dnia 24.11.2012: http://
pl.wikipedia.org/wiki/Edwin_Bendyk]
[Zdjęcia: kadry z materiału filmowego
- archiwum Fundacji Citizen Project]
EDWIN BENDYK (Born in 1965) – Po-
lish journalist and publicist with a fo-
cus on problems of civilization and
the impact of technology on society.
Currently he is a science publicist for
the weekly “Polityka”. He deals with
subjects of civilisation, modernisation,
ecology and the digital revolution. He
also publishes in weekly magazine
“Computerworld”, “Res Publica Nowa”,
“Krytyka Polityczna”, “Przeglad Poli-
tyczny” and “Mobile Internet” maga-
zine. He is also an academic teacher
at Colegium Civitas where he heads
the Research Centre on the Future
and at the Centre for Social Studies
of the Polish Academy of Science. He
was also elected as board member of
the Modern Poland Foundation and of
the Programme Council of the Green
Institute. Selected publications: Zatru-
ta studnia. Rzecz o władzy i wolności,
W.A.B., Warsaw 2002; Antymatrix
– człowiek w labiryncie sieci, W.A.B.,
Warsaw 2004; Miłość, wojna, rewolu-
cja. Szkice na czas kryzysu, W.A.B.,
Warsaw 2009; Bunt sieci, Polityka
Spółdzielnia Pracy, Warsaw 2012.
[Source: http://pl.wikipedia.org/
wiki/Edwin_Bendyk, accessed on
24.11.2012] [Pictures: frames from the
film archive of Fundacja Citizen Project]
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja fragments from a conversation on camera - transcript
EDWIN BENDYK. GDAŃSK. DN. 14 IV 2012 EDWIN BENDYK. GDAŃSK. 14.4.2012
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja Fragments from a conversation on camera - transcript](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-6-320.jpg)
![12 13
Dla młodych ludzi, potrzeba wolności związana
jest z zupełnie innym obszarem, niż nam się
wydawało. Myśmy, w latach osiemdziesiątych,
walczyli o takie podstawowe prawa do zrzesza-
nia się, do przestawiania swoich poglądów, do
swobody poruszania się po Europie i po Świe-
cie. Natomiast, w oczywisty sposób, byliśmy
niechętni inwigilowaniu nas. Natomiast młodzi
ludzie, dzisiaj, mają swobodę poruszania się,
realnego i wirtualnego, mają poczucie wolności,
w sensie wszystkich norm, reguł, konstytucji,
mechanizmów demokratycznych, ale też gdzieś
mają takie poczucie, że w tej rzeczywistości
cyfrowej chcieliby, aby nikt nie wchodził w ich
obszar. Istotą nowoczesnego państwa jest to,
aby dawało ludziom różne dobra - i to dawało
w sposób bezpłatny- bo to jest warunek rozwo-
jowy. W tym sensie nabiera znaczenia dome-
na publiczna, która przez technologie cyfrowe
zwiększa zasięg oddziaływania. Ludzie, w dru-
giej połowie XIX wieku, rozumieli świat, który
ich otaczał, rozumieli wynalazki, wynalazców,
rozumieli kulturę, która się przy tym tworzyła,
rozumieli procesy społeczne - my musimy zrobić
to samo, żebyśmy się rozwijali. Nigdy nie należy
wierzyć pierwszej, napotkanej informacji. Istotą
umysłu ludzkiego jest poszukiwanie… A może
to jest tak? A może to jest trochę inaczej? To
też nie jest pełna relatywizacja, ale to jest jakby
uświadamianie sobie, że świat składa się z wielu
oblicz i z wielu wymiarów. Nie ma rzeczy jed-
nowymiarowych. Tożsamość, poczucie identy-
fikacji, rozpoznania samego siebie, jest czymś,
czego człowiek potrzebuje. I budujemy naszą
tożsamość, zarówno przez to, co zostaje sferą
prywatną, tylko i wyłącznie dla nas, jak i co jest
tą sferą prywatną, odkrywaną przed innymi. Ten
spór, który się toczy na naszych oczach, poka-
zuje, że ludzie mają poczucie prywatności i że
traktują Internet jako swoje domostwo. Ochrona
tego domu, tej prywatności w Internecie powin-
na istnieć, ale nie można również mówić, że
jakakolwiek próba pilnowania bezpieczeństwa,
śledzenia przestępców i eliminowania, ograni-
czania przestępczości, to już jest samo w sobie
naruszeniem prywatności. Bo to nie Internet jest
sferą wolności, tylko człowiek w określonym
obszarze Internetu buduje tę sferę wolności.
Young people’s need of freedom is associated
with a completely different area than we thought.
In the eighties we have fought for basic rights, for
freedom of association, for freedom of thought
and for freedom of movement across Europe and
the world. Of course, we were against invigilation.
Young people today have the freedom to move in
the real and the virtual world, they have a feeling
of freedom in sense of all rules, laws, the con-
stitution and democratic mechanisms. But they
also feel that they would not want anyone to tread
their territory in this digital world. The essence
of a modern state is to provide several public
goods to citizens and to do that for free. This is
a necessity in order to develop. In this sense the
public domain gains importance because digital
technology increases the scope of its impact.
People in the first half of the nineteenth century
understood the world around them, inventions,
inventors, they understood the developing culture
and social processes. In order to develop we
need to do the same. We should never believe
the first information we find. The essence of the
human mind is seeking. Perhaps it is like this?
Maybe it is a bit different? This is no full relati-
vism but it is making yourself conscious of the
fact that world has many faces and consists of
many dimensions. There are no one-dimensio-
nal things. Identity, the feeling of identification,
getting to know ourselves, those are things that
humans need. We build our identity by both our
private sphere that is available only to us and by
the private sphere that is discovered by others.
The current controversy that takes place before
our eyes proves that people have a feeling of
privacy and that they treat the Internet as their
homes. Protection of this home and this privacy
on the Internet should exist. But on the other hand
we cannot say that providing security, tracking
and eliminating criminals or crime prevention is
an invigilation of this privacy. Because it is not
the Internet that is a sphere of freedom but it is
man who builds this sphere of freedom in certain
areas of the Internet.
MICHAŁ BONI (ur. 1954 r.) – polski
polityk, kulturoznawca, minister pra-
cy w rządzie Jana Krzysztofa Bie-
leckiego, poseł na Sejm I kadencji,
w pierwszym rządzie Donalda Tuska
sekretarz stanu w KPRM, a od 2009
do 2011 r. minister-członek Rady Mi-
nistrów i przewodniczący Komitetu
Stałego Rady Ministrów. Obecnie, od
18 listopada 2011 r. minister admini-
stracji i cyfryzacji w drugim rządzie
Donalda Tuska. W 1977 r. ukończył
studia na Wydziale Polonistyki Uni-
wersytetu Warszawskiego w zakresie
kulturoznawstwa. W 1986 r. obronił
pracę doktorską z socjologii kultu-
ry. Specjalizuje się w zarządzaniu
zasobami ludzkimi. Jako ekspert
współpracował z fundacjami polskimi
i międzynarodowymi, m.in. z Centrum
Analiz Społeczno-Ekonomicznych
(CASE), Centrum Stosunków Między-
narodowych, Polsko-Amerykańską
Fundacją Wolności, Instytutem Nauki
o Człowieku w Wiedniu.
[Źródło z dnia 24.11.2012: http://pl.wi-
kipedia.org/wiki/Michał_Boni] [Zdjęcia:
kadry z materiału filmowego - archiwum
Fundacji Citizen Project]
MICHAŁ BONI (Born in 1954) –
Polish politician, culture expert,
Minister of Labour and Social
Policy in the government of
Krzysztof Bielecki. He was an MP
in the first term of the Sejm. In the
first government of Donald Tusk he
was the Secretary of State in The
Chancellery of the Prime Minister.
In 2009-2011, he served as a Mi-
nister – Member of the Council of
Ministers and Chairman of the Per-
manent Committee of the Council of
Ministers. Currently he is the Minister
of Administration and Digitization. In
1997 he has graduated from the Fa-
culty of Polish Language Studies of
the University of Warsaw with a spe-
cialization in cultural studies. In 1986
he has obtained his Ph.D. degree
by defending his dissertation on the
sociology of culture. He specializes
in human resources management. As
an expert he cooperated with Polish
and international foundations, inter
alia, with the Center for Social and
Economic Research, the Center for
International Relations, the Polish-
-American Freedom Foundation and
the Institute for Human Sciences in
Vienna (IWM).
[Source: http://pl.wikipedia.org/wiki/
Michał_Boni, accessed on 24.11.2012]
[Pictures: frames from the film archive
of Fundacja Citizen Project]
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja fragments from a conversation on camera - transcript
MICHAŁ BONI. WARSZAWA. DN. 1 IV 2012
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja Fragments from a conversation on camera - transcript
MICHAŁ BONI. WARSAW. 01.04.2012](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-7-320.jpg)
![14 15
JAROSłAW KURSKI. WARSAW. 30.3.2012
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja Fragments from a conversation on camera - transcript
Ja kiedyś byłem bardziej liberalny, uważałem, że
trzeba się bardziej otwierać. Ale dzisiaj uważam,
że prywatność jest...powinniśmy jej chronić, bo
to chroni naszą tożsamość, naszą tajemnicę.
Każdy człowiek jest tajemnicą. Jest zagadką,
jakąś enigmą. Jeżeli się tak rozłożymy, jak ga-
zeta na podłodze i opowiemy wszystko o sobie,
to może się wyjawić dosyć smutna prawda, że
w nas nic nie ma i że jesteśmy tylko tym, co
potrafimy powiedzieć. Ja myślę, że im człowiek
bardziej wartościowy i ciekawszy, tym mniej
o sobie mówi. Ludzie boją się milczeć, bo czują
się bezpieczni, jak się cały czas werbalizuje
„coś”. Ja myślę, że ludzie eksponując siebie
w mediach - coś sobie załatwiają, zasypują ja-
kąś pustkę. Rekompensują jakąś próżnię, jakiś
defekt, jakiś brak. Może z czasem przyjdzie taki
rodzaj refleksji u każdego, starszego, dojrzałego
człowieka - że ważniejsze to, co w środku, niż to,
co na zewnątrz. Nie należy narzucać się z tym,
co się ma do powiedzenia. Każdy niesie w sobie
jakąś własną prawdę. Internet zwłaszcza, ma
tę dobrą zaletę - jest ich niewiele, ale ta jest
dobra - że można w nim wyszukać dowolną
ilość informacji. Jak się potrafi odpowiednio to
zrobić, także dotyczących swoich krewnych - ale
żeby zrozumieć kim byli ci ludzie, jak żyli, jakie
wartości reprezentowali, co było dla nich ważne…
Ja myślę, że każdy z nas powinien taką podróż
odbyć, bo wtedy łatwiej zrozumie, kim jest, albo
kim nie jest - dowie się o sobie jakiejś prawdy.
Przez całe życie poznajemy siebie samych i trud-
no nie mówić o sobie, albo kłamać o sobie, jak
do końca się nie wie, kim się jest, jakim się jest.
Ja tutaj jakby w dwóch rolach występuję, tak...
dla mnie, prywatnie - dla Kurskiego Jarosława,
zaznaczanie swojej obecności, boksowanie się,
mówienie „oto jestem”, „uważam to i to” - nie
ma znaczenia. Natomiast dla mnie, jako szefa
gazety - to jest zupełnie inna rola.
Back in the days I was more liberal, I thought
that it was needed to be more open. Yet today,
I believe that privacy is… we need to protect it
because it protects our identity, our secret. Each
man is a secret. Each man is a riddle, a kind of
enigma. If we spread wide open like a newspa-
per on the floor and we tell everything about
ourselves, then a rather sad truth may reveal
itself - that there is nothing inside of us and that
we are only that what we capable of saying. In my
opinion the more valuable and interesting person
is, the less this person reveals. People are afraid
of being silent because they feel safe when they
are verbalizing “something” all the time. I believe
that people who are trying to become popular in
the media, arrange something for themselves – fill
some kind of emptiness. They try to compensate
some kind of void, some kind of defect, some
kind of lack of something. Perhaps with time in
each older and mature person a kind of reflection
will appear that what is inside is more important
than what is outside. We should not force what
we want to say upon others. Each of us carries
our own truth inside. The Internet has an advan-
tage—there is not many of them but this one is
good—that you can find as much information as
you want. If you know how to do it in the right
way you can find out about your relatives in order
to understand who they were, how they lived,
what their values were and what was important
to them… I think that all of us should undertake
such a journey because it makes it easier to
understand what we are and what we are not.
By taking such a journey we can discover some
truth about ourselves. Through all our life we are
trying to get to know ourselves and it is difficult
not to talk or lie about ourselves, if we do not
really know who we are. I am here today in two
different roles, one role… is me privately Kurski
Jarosław and marking my presence, boxing and
saying “Here I am, I think this and that”… this
has no meaning. But the second role of me as
the head of “Gazeta Wyborcza” is a completely
different role.
JAROSŁAW KURSKI (ur.1963r.) – pol-
ski dziennikarz i publicysta. Pierw-
szy zastępca redaktora naczelnego
„Gazety Wyborczej”. W czasach PRL
działał w opozycji demokratycznej.
Należał do Ruchu Młodej Polski. Od
października 1989 do lipca 1990 r.,
zajmował stanowisko rzecznika pra-
sowego Lecha Wałęsy. Funkcję tę
przestał pełnić w trakcie tzw. „wojny
na górze”. W 1991 r. opublikował kry-
tyczną wobec Lecha Wałęsy książkę
pod tytułem „Wódz”. Jej poszerzony
przekład zatytułowany: „Lech Wałęsa.
Democrat or dictator”? został wydany
w 1992 r. w Stanach Zjednoczonych.
Wybrane publikacje: „Jan Nowak
Jeziorański. Emisariusz wolności”,
wyd. Bertelsmann Media, Warszawa
2005; „Pokój z widokiem na historię.
Biografia intelektualna Raymonda
Arona”, Wołomin 2005; „Wódz”, wyd.
PoMost, Warszawa 1991; „Wódz. Mój
przyczynek do biografii”, wyd. Agora,
Warszawa 2008.
[Źródło z dnia 24.11.2012: http://pl.wiki-
pedia.org/wiki/Jaroław_Kurski] [Zdjęcia:
kadry z materiału filmowego - archiwum
Fundacji Citizen Project]
JAROSŁAW KURSKI (Born in 1963) –
Polish journalist and publicist. First
deputy editor-in-chief of the “Gazeta
Wyborcza”. Active participant of the
democratic opposition in the period
of the PRL (People’s Republic of Po-
land). Member of the “Ruch Młodej
Polski” (the Young Poland Movement).
Between October 1989 and July 1990
he held the position of Lech Wałęsa’s
spokesperson. He has lost this posi-
tion during the period of the so-called
“war at the top”. In 1991 he published
a book, “Wódz”, which was critical
about Lech Wałęsa. The translated
version of the book was published
in the United States of America in
1992 under the title “Lech Walesa.
Democrat of dictator?”.
Selected publications: Jan Nowak
Jeziorański. “Emisariusz wolno-
ści”, Publisher: Bertelsmann Media,
Warsaw 2005; „Pokój z widokiem
na historie. Biografia intelektualna
Raymonda Arona, Sprawy Polityczne”,
Wołomin 2005; „Wódz”, Publisher:
PoMost, Warsaw 1991; „Wódz. Mój
przyczynek do biografii”, Publisher:
Agora, Warsaw 2008.
[Source: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ja-
roław_Kurski, accessed on 24.11.2012]
[Pictures: frames from the film archive
of Fundacja Citizen Project]
fragments from a conversation on camera - transcript
JAROSŁAW KURSKI. WARSZAWA. DN. 30 III 2012
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-8-320.jpg)
![16 17
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja
Mieliśmy najliczniejsze manifestacje od `89 roku
- właśnie w obronie komunikacji w Internecie.
To jest taki znak, trochę właśnie charaktery-
styczny dla Polski. To nie był przypadek, że to
Polska, za komuny, miała najsilniej działające
media niezależne. Te wolne media, które dzia-
łały wtedy, tak jakby one wynikały z pewnej
potrzeby i ta potrzeba nadal istnieje. I ACTA
pokazała, że walka o wolność słowa - to jest
jedna z tych rzeczy, które rzeczywiście Polaków
angażują. Musimy się zastanowić, czym tak
naprawdę to prawo autorskie - które jest tutaj
problemem - jest. I są tacy, którzy twierdzą, że
ono jest własnością właśnie. Ale to oczywiście
nie jest prawda, ponieważ prawo autorskie jest
rodzajem sztucznego monopolu. Ja, oczywiste
– co nie jest tajemnicą – stoję na stanowisku, że
ten system jest rozdmuchany ponad wszelką
miarę i należy go w jakiś sposób zracjonalizować.
Ten system praw autorskich musi ulec zmianie,
dzięki której, normalny obywatel będzie mógł
normalnie komunikować się z innymi. Ale wydaje
mi się także, że należy walczyć o to, żeby po
pierwsze – były gdzieś granice tej interwencji
w naszą prywatność; z drugiej strony - potrzebu-
jemy większej swobody wyrażania siebie. I tutaj
wracamy trochę do kwestii prawa autorskiego.
My codziennie wyrażamy siebie, nadając komu-
nikaty w przestrzeń publiczną i bardzo często są
to komunikaty, których nie jesteśmy autorami. To
są zabawne rysunki, które znaleźliśmy w sieci,
fajne cytaty, linki do artykułów. My to publikuje-
my na swoich blogach, na forach internetowych,
w portalach społecznościowych. I oczywiście
ogromna część tych aktów komunikacyjnych,
publicznych, to jest łamanie praw autorskich.
Nie może zwykły obywatel naruszać prawa,
przy takiej bardzo podstawowej komunikacji
z innymi. Jeśli narusza prawo mówiąc do innych
ludzi, to znaczy, że coś nie tak jest z prawem, no
bo przecież nie z obywatelem. Oczywiście się
cieszę, że kiedy byłem w liceum i robiłem różne,
strasznie głupie rzeczy – że wtedy jeszcze nie
było kamer w telefonach komórkowych. Nikt
tego nie nagrał, nie wrzucił do Internetu. Dzi-
siejsza młodzież jest w zupełnie innej sytuacji,
bo będzie iść przez życie ze wszystkimi swoimi
błędami. Ale z drugiej strony, tak sobie myślę, że
być może to także zmieni naszą kulturę w jakiś
ciekawy sposób. Może to jest tak, że zmienią
granice tego, co jest społecznie akceptowane.
Może się okaże, że wszystko to, co do tej pory
było zamiatane pod dywan, teraz nagle stanie
się dozwolone społecznie? A może będzie tak,
że ludzie zaczną się przyzwoiciej, lepiej, bardziej
świadomie, bardziej pod kontrolą zachowywać?
We had the largest demonstrations since 1989
to defend Internet communication. This is a sign
which is rather characteristic for Poland. It is no
coincidence that Poland in the period of commu-
nism had the most active functioning indepen-
dent media. The free media that existed back
then were the result of certain needs and these
needs still exist. Protests against ACTA showed
that fighting for freedom of speech is one of the
matters that engages Poles. We have to think
what copyright is – which is what causes the
problem here. And those who claim that it is
a kind of ownership. Obviously this is not true
because copyright is a kind of artificial monopoly.
Of course I believe – and that is not a secret – that
this system of intellectual property is inflated bey-
ond belief and should be somehow rationalized.
This system has to be adjusted so that ordinary
citizens are able to communicate normally with
others. However, in my opinion, we have to fight in
the first place for some limits to the interventions
in our privacy. On the other hand, we need gre-
ater freedom to express ourselves. At this point
we have to go back to the subject of copyright.
Each day we express ourselves by statements
and very often were are not the authors of these
statements. These may be funny cartoons we
have found on the Internet, interesting quotes or
links to articles. We publish them on our blogs,
on Internet forums or on social networks. Of
course a vast number of these messages is
breaching copyrights. Ordinary citizens should
not breach the law by using this very basic form
of communication. If speaking to others means
breaking the law, this means that something is
wrong with the law, and not with the citizen. Of
course I am happy that there were no mobile
phones around yet when I was a high school
student and I did several stupid things. Nobody
recorded any of this or published it on the Internet.
Today’s youth is in a completely different situation.
They will be followed around their whole lives by
the mistakes they made. But on the other hand,
I think that perhaps this will change our culture
in an interesting way. Perhaps the boundaries
of what is socially acceptable today will change
in the future or maybe all of the things that are
being swept under the carpet today will become
socially acceptable? Or maybe people will start
to control themselves, to behave properly, better
and more consciously.
JAROSŁAW LIPSZYC (ur. 1975 r.) - pol-
ski poeta, były dziennikarz „Aktivista”
i „Życia Warszawy” oraz działacz
na rzecz wolnej kultury. Członek ze-
społu „Krytyki Politycznej”, prezes
Fundacji Nowoczesna Polska, która
prowadzi kilka projektów, w ramach
których tworzone są otwarte zasoby
edukacyjne, dostępne na wolnych
licencjach: Wolne Lektury (szkolna
biblioteka internetowa), Wolne pod-
ręczniki oraz Czytamy słuchając (au-
diobooki z lekturami). Na przełomie
stycznia i lutego 2012 r. włączył się
aktywnie w protesty przeciw przyjęciu
przez Polskę umowy ACTA. Jego
wypowiedzi były cytowane m.in.
w „Gazecie Wyborczej” i PAP. Był
również współorganizatorem Im-
prowizowanego Kongresu Wolnego
Internetu. Wydał trzy tomiki: „Bólion
w kostce” (Warszawa 1997, Lampa
i Iskra Boża), „Poczytalnia” (War-
szawa 2000, „Lampa i Iskra Boża”)
i „Mnemotechniki” (Warszawa 2008,
Wydawnictwo Krytyki Politycznej).
[Źródło z dnia 24.11.2012: http://pl.wi-
kipedia.org/wiki/Jarosław_Lipszyc]
[Zdjęcia: kadry z materiału filmowego
- archiwum Fundacji Citizen Project]
JAROSŁAW LIPSZYC (Born in 1975)
– Polish poet, former journalist of “Ak-
tivista” and “Zycie Warszawy” and
a Polish free culture activist. Member
of “Krytyka Polityczna”, chairman of
the Modern Poland Foundation (Fun-
dacja Nowoczesna Polska), which is
involved in several projects in which
open education resources are cre-
ated that are available under open
licenses: Wolne Lektury (an Internet
school library), Wolne Podręczniki
(free textbooks) and Czytamy słucha-
jąc (audio books). In late January and
early February of the 2012 he actively
participated in the protests against
adopting the ACTA agreement by Po-
land. He was quoted by newspapers,
inter alia, by “Gazeta Wyborcza” and
the Polish Press Agency. He was also
one of the organizers of the Improvi-
sed Free Internet Congress. He publi-
shed three volumes: “Bólion w kostce”
(Warsaw 1997, Lampa I Iskra Boza),
“Poczytalnia” (Warsaw 2000, Lampa
I Iskra Boza) and „Mnemotechniki”
(Warsaw 2008, Publisher: Krytyka
Polityczna)
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Jarosław_
Lipszyc, accessed on 24.11.2012] [Pic-
tures: frames from the film archive of
Fundacja Citizen Project]
fragments from a conversation on camera - transcript
JAROSŁAW LIPSZYC. WARSZAWA. DN. 2 IV 2012
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja
JAROSŁAW LIPSZYC. WARSAW. 2.4.2012
Fragments from a conversation on camera - transcript](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-9-320.jpg)
![18 19
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja
Dzisiaj szkoła słabych wyrzuca, a silniejsi są
raczej nastawieni na walkę ze sobą. Podstawo-
wy problem jest moim zdaniem taki, że według
wszelkich danych, dzisiejsza szkoła - szkoła
polska przynajmniej, ale wydaje mi się, że nie
tylko szkoła polska - nie buduje żadnej wspólnoty.
Zostało coś zaniedbane, nie umiemy nawiązać
kontaktu z tymi młodymi ludźmi. Ja to mówię
trochę wbrew własnemu doświadczeniu, bo
ja znam bardzo wielu młodych ludzi, z którymi
mam kontakt i z którymi mogę się dogadywać.
Jeżeli się współpracuje z młodymi ludźmi, to
można się od nich bardzo dużo dowiedzieć. Oni
bardzo dużo wiedzą, tylko chodzi o to, żeby to
wydobyć. By umieć nawiązywać ten kontakt
pomiędzy pokoleniami. Nawet w okresie PRL-
-u były pewne kryteria, którymi ludzie starali
się posługiwać i były pewne autorytety. Jeżeli
ludzie przyzwyczają się i to od początku, do
tego, że Internet tworzy taką silną więź, to on
będzie tworzył silną więź. Ludzie znacznie rza-
dziej spotykają się na rozmowę o tym „kim są”
i „kim powinni być” - i to jest etyka „kim jestem”,
i „kim jestem” wobec drugiego. Dla mnie kontakt
zarówno telefoniczny, jaki i kontakt przez Internet
nie jest żadnym kontaktem - ja muszę usiąść,
rozmawiać. W Internecie następuje jakieś roz-
mycie własności intelektualnej. Ci, którzy tworzą
własność intelektualną, są pokrzywdzeni w sto-
sunku do tych, którzy dystrybuują tę własność.
Jeszcze nigdy nie było - to nie jest walka - ale
takiej różnicy między pokoleniami. Pokolenie
naszych dzieci, naszych wnuków żyje w zupeł-
nie innym świecie, tworzą się nowe stosunki, to
jest taki „międzyczas”. Parafrazując klasyków
marksizmu, rodzi się typ człowieka - nowy, jakiś,
ale jaki - tego nie wiemy.
Nowadays schools throw the weakest students
out while the strongest are rather competing
among themselves. The fundamental problem
in my opinion is that the contemporary school
according to all data - at least the Polish school
but I think not only the Polish school - does not
build any community. Something was neglected.
We cannot communicate with young people. I am
saying this a bit against my own experiences
because I know a lot of young people with whom
I know to communicate and how to get along. If
you cooperate with young people, you may learn
very many things. They know a lot but you have
to know how to extract this knowledge from them.
You need to know how to communicate with other
generations. Even in the period of the PRL [the
People’s Republic of Poland] there were certain
criteria people were trying to respect and there
were certain authorities. If people are from the
very beginning being accustomed to the idea
that the Internet creates a strong relation, then
the Internet will create it. People do not meet so
often to talk about “who they are” and “who they
should be” and this is about the ethics of “who
am I” and “who am I” according to others. To me
telephone calls or Internet communication are
no communication at all. I need to sit down and
talk face to face. On the Internet, the subject of
copyright is somehow omitted. Those who are
owners of copyright are being harmed by those
who distribute their property. There has never
been – and this is not a struggle—such a big
difference between generations before. The ge-
nerations of our children and of our grandchildren
live in a completely different world. New relations
are being created. This is a kind of a “in between
time”. Paraphrasing Marxist classics we can say
that there is new kind of a man being created,
but what kind we do not know yet.
JAN LITYŃSKI (ur. 1946) – polski poli-
tyk, działacz opozycji w czasach PRL,
poseł na Sejm X, I, II i III kadencji. Od
12 października 2010 r. doradca Pre-
zydenta RP ds. kontaktów z partiami
i środowiskami politycznymi. W 1976 r.
był współzałożycielem „Biuletynu In-
formacyjnego KSS »KOR«„, pierwsze-
go pisma ukazującego się poza cen-
zurą. Autor publikacji w prasie polskiej
i zagranicznej, m.in.: ”Krytyka”, ”Puls”,
”Tygodnik Mazowsze”, ”Res Publica”
i inne pisma poza cenzurą przed
1989 r. Publikacje w prasie krajowej
i zagranicznej po roku 1989, m.in.:
”Gazeta Wyborcza”, ”Rzeczpospolita”,
”Dziennik”, ”Polityka”, ”Newsweek”,
”Zeszyty Literackie”. Publikacje książ-
kowe, m.in.: „PSL 1945-47 - Model
oporu”, „Solidarność - problemy, znaki
zapytania”, „Książę jest nagi - uwagi
o socjotechnice komunizmu” (wspól-
nie z Pawłem Śpiewakiem).
[Źródło z dnia 24.11.2012: http://pl.wi-
kipedia.org/wiki/Jan_Lityński] [Zdjęcia:
kadry z materiału filmowego - archiwum
Fundacji Citizen Project]
JAN LITYŃSKI (Born in 1946) – Po-
lish politician, activist of opposition
during the People’s Republic of Po-
land, he was elected MP to the tenth
session of the Sejm as well as the
first, the second and the third. Since
the 12th of October 2010 he holds
the position of advisor to the Presi-
dent responsible for contacts with
political parties and the political envi-
ronment. In 1976 he has cofounded
„Biuletyn Infromacyjny KSS »KOR«„
which was a first paper that evaded
censorship. He was writing for the
Polish and the press abroad, inter
alia, for “Krytyka”, “Puls”, “Tygodnik
Mazowsze”,“Res Publica” and other
uncensored press before 1989. After
1989 his texts were published in the
national press and abroad, inter alia,
in “Gazeta Wyborcza”, Rzeczpospo-
lita”, “Dziennik”, “Polityka”, “Newswe-
ek”, “Zeszyty Literackie”. Books he
has written among others are: “PSL
1945-47 – Model oporu”, “Solidarność
– problemy, znaki zapytania”, “Książe
jest nagi – uwagi o socjotechnice
komunizmu” (co-written with Pawel
Spiewak).
[Source: http://pl.wikipedia.org/wiki/
Jan_Lityński, accessed on 24.11.2012]
[Pictures: frames from the film archive
of Fundacja Citizen Project]
fragments from a conversation on camera - transcript
JAN LITYŃSKI. WARSZAWA. DN. 29 III 2012
Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja
JAN LITYŃSKI. WARSAW. 29.3.2012
Fragments from a conversation on camera - transcript](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-10-320.jpg)
![20 21
ABOUT THE PROJECT
Wstęp Introduction
Dynamiczna Tożsamość to edukacyjny projekt
interdyscyplinarny. Edycja 2012 projektu otrzymała
dofinansowanie z Programów Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego – 2012 [nazwa pro-
gramu: Edukacja kulturalna i diagnoza kultury;
nazwa priorytetu I: Edukacja kulturalna].
Dynamiczna tożsamość a edukacja
medialna
Głównym założeniem projektu jest to, że nasze
dane online są ważne: dane, którymi dzielimy się
w Internecie (o sobie) oraz dane, które inni o nas
umieszczają w Internecie. Ze wszystkich tych
danych tworzy się nasza digitalna tożsamość.
Właśnie ta digitalna tożsamość jest głównym
tematem projektu.
Nasza digitalna tożsamość nie jest statyczna.
Nowe dane i nowe konteksty, ciągle zmieniają tę
tożsamość. To powoduje, iż nasza tożsamość
digitalna jest dynamiczna. Nasza dynamiczna
tożsamość jest ważną częścią naszej ogólnej
tożsamości. To, kim jesteśmy w Internecie, jest
coraz ważniejsze dla naszej autodefinicji i dla opinii
innych o nas. Niestety, niewiele osób rozumie,
jak nasza dynamiczna tożsamość w Internecie
się tworzy i jak ta tożsamość jest interpretowana.
Rozumienie swojej dynamicznej tożsamości online
jest istotne, przede wszystkim dla młodzieży, dla
której świat online jest drugim domem.
Projekt Dynamiczna Tożsamość tworzy interdy-
scyplinarne warsztaty, jako sposób zbliżenia się do
tematu. Warsztaty mają wywoływać refleksję, jak
świadomie „być online” i jak interpretować innych
online. Poprzez konfrontacje ze sobą, dyskusje,
prezentacje w zarysie tematów, takich jak: tożsa-
mość, komunikacja i publikacja, strategie etyczne
Dynamic Identity (Dynamiczna Tożsamość) is
an interdisciplinary educational project. The
2012 edition of the project is co-financed by the
Polish Minister of Culture and National Heritage
programmes – 2012 [Programme name: Cultural
education and the diagnosis of culture. Priority
I: Cultural educa tion]
Dynamic identity and media education
The main hypothesis of the project is that online
data matter: the data that we share online (about
ourselves) and data that others publish about us
on the Internet. From all of these data combined
our digital identity emerges. This digital identity
is the main theme of the project.
Our digital identity is not static. New data
and new contexts constantly change our identity.
And this is why our digital identity is dynamic.
Our dynamic identity is an essential part of our
general identity. Who we are on the Internet is
becoming more and more important for our auto-
-definition and for opinions by others about us.
Unfortunately, not many people understand how
our dynamic identity on the Internet is being built
and how this identity is interpreted. Understanding
one’s identity online is essential, especially for
youngsters for whom the Internet is a second
home.
The Dynamic Identity project created an inter-
disciplinary workshop as a means to approach the
subject. The workshop is to trigger reflections on
how to consciously be online and how to interpret
others online. Workshop participants develop
skills how to consciously, critically and creatively
use the Internet by means of confrontations with
themselves, discussions and presentations on
introduction
O projekcie
Wstęp](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-11-320.jpg)
![24 25
wersję warsztatów w grupie licealistów. Obecnie
narodowa edycja projektu 2012 realizowana jest
przez Fundację Citizen Project, a dofinansowana
ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Naro-
dowego. Patronat honorowy objęły: Ministerstwo
Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Minister-
stwo Administracji i Cyfryzacji. Natomiast Naro-
dowe Centrum Kultury wspiera nasze działania
m.in. poprzez Platformę Kultury.
O przyszłości projektu
Edycja projektu 2012-2015 otrzymała dofinanso-
wanie z Unii Europejskiej w programie Lifelong
Learning [podprogram: Comenius Multilateral
Projects]. Podczas ewaluacji wniosku przez Edu-
cation, Audiovisual and Culture Executive Agency.
Projekt oceniony został jako “zupełnie nowy”.
Executive Agency opisała projekt m.in.: „taki
produkt nie jest obecny w tej formie” i, że jest:
„ważnym instrumentem w edukacji”. Innowacyj-
ność projektu otrzymała najwyższą oceną: 5 na
5 możliwych punktów.
Ta edycja projektu 2012-2015 o europejskim
zasięgu, realizowana będzie we współpracy
ośmiu partnerów z 4 krajów UE: m.in. z Uni-
wersytetem Lejda (Holandia), Uniwersytetem
Amsterdamskim (Holandia) oraz z organizacjami
w Grecji i na Cyprze.
I co dalej?
Planujemy rozwijanie form warsztatowych i na-
rzędzi dydaktycznych. Pracujemy nad konceptem
warsztatu, pod roboczym tytułem „Konfrontacja
ze sobą onoffline”. Natomiast dzięki wsparciu
Fundacji Ezzev możemy planować i rozwijać kon-
cept edukacyjnej gry w technologii Augmented
Reality, jako warsztatu online. Istotna będzie rów-
nież metoda pracy nad grą, która oparta będzie
na współpracy w czasie godzin wychowawczych
z młodzieżą szkolną - młodzieżą wykluczoną
i zagrożoną wykluczeniem społecznym.
Książka dynamiczna tożsamość
- o co chodzi? Warsztaty
interdyscyplinarne 2012
Książka Dynamiczna Tożsamość 2012 jest
wynikiem edycji 2012 projektu. Treść książki
znajduje się również na stronie projektu: http://
www.dynamicznatozsamosc.org jako e-book
pod licencją CC.
W tej książce znajdują się wszystkie materiały,
które są niezbędne dla nauczycieli, pedagogów,
edukatorów, aby sami mogli prowadzić takie
warsztaty:
■ Struktura warsztatów
■ Jak organizować warsztaty
■ Wymagania techniczne
■ Dydaktyka
■ Przebieg warsztatów w schematach
■ Szczegółowy przebieg warsztatów
■ Ewaluacja
Życzymy miłego czytania i - przede wszystkim
- powodzeniem w organizowaniu i prowadzeniu
warsztatów.
W razie potrzeby chętnie Państwu pomożemy.
Można kontaktować się z nami poprzez stronę
projektu: www.dynamicznatozsamosc.org
Autorzy Projektu,
Beata Staszyńska i Onno Hansen
The 2012-2015 edition of the project has been
granted co-funding by European Union under the
Lifelong Learning programme [subprogramme:
Comenius Multilateral Projects]. The project ap-
plication evaluation by the Education, Audiovisual
and Culture Executive Agency of the European
Union judged the project to be “completely new“.
The Executive Agency stated that “this product
was not available in this form yet” and that it is
“an important instrument in education”. The in-
novativeness of the project received the highest
mark possible: 5 out of 5.
The 2012-2015 European edition of the pro-
ject will be realized in cooperation with eight
partners from four European countries, among
others with Leiden University (the Netherlands),
University of Amsterdam (the Netherlands) and
organizations from Greece and Cyprus.
What is next?
We are planning to develop both the workshop
instrument and its didactic tools further. We work
on the concept of a new workshop under the
working title “Self-confrontation onoffline”. And,
thanks to support of Ezzev Foundation, we can
plan and develop Augmented Reality educational
game concepts in the form of online workshops.
Essential will be the cooperation with school stu-
dents – who are socially excluded or under the
threat of becoming so - during educational hours
as method of working on the game concepts.
The dynamic identity book - what is it all
about? Interdisciplinary workshop 2012
The book Dynamic Identity 2012 is the result of the
2012 edition of the project. The book can also be
found on the project website, http://www.dynamicz-
natozsamosc.org, as an e-book under a CC licence.
In this book you will find all the material that is
needed for teachers, pedagogues and educators
to conduct the current workshop:
■ Workshop Structure
■ What is needed to organize the workshop
■ Technical Requirements
■ Didactics
■ Workshop Walk-Through Scheme
■ Detailed Walk-Through
■ Evaluation
We wish you a good time reading and, first of
all, we wish you good luck in organizing and
conducting the workshop.
If you need any assistance feel free to contact
us. You can contact us by means of the project
website: www.dynamicznatozsamosc.org.
The authors of the project,
Beata Staszyńska and Onno Hansen
introductionWstęp](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-13-320.jpg)
![26 27
Wstęp Introduction
Szanowni Państwo!
Zapraszamy serdecznie do zapoznania się
z wynikami projektu Dynamiczna Tożsamość.
W powstałej publikacji, w formie podręcznika dla
nauczycieli, pedagogów i edukatorów pracują-
cych z uczniami gimnazjum, znajdziecie Państwo
przede wszystkim scenariusze warsztatów i po-
mocnicze materiały dydaktyczne umożliwiające
samodzielne przeprowadzenie warsztatów inter-
dyscyplinarnych dla uczniów gimnazjów, które
mają wywoływać refleksję jak świadomie „być
online” i jak interpretować innych online.
W książce znajdziecie Państwo również wy-
powiedzi dorosłych uczestników tegorocznych
warsztatów pilotażowych, a także wypowiedzi
osób, których doświadczenia pozwalają na reflek-
sję o tym, czym jest tożsamość online, digitalny
obywatel i ogólnie pojęta edukacja medialna.
Publikacja jest dwujęzyczna i dostępna w In-
ternecie [ www.dynamcznatozsamosc.org ] na
licencji CC, wraz dodatkowymi aplikacjami i ma-
teriałami potrzebnymi każdemu, kto podejmie
się realizacji warsztatów.
Dynamiczna Tożsamość – tożsamość online.
O co chodzi? Dlaczego to ma być ważne dla
was - nas – ciebie - mnie?
Takie warsztaty to możliwość doświadczenia,
podniesienia umiejętności, a przede wszystkim
komunikacji i dialogu między pokoleniami w świe-
cie, gdy z jednej strony dostęp do informacji jest
otwarty, a z drugiej każdy może być nadawcą
i odbiorą w jednej chwili. Jak to interpretować?
Kim jesteśmy w Internecie, jest coraz waż-
niejsze dla naszej auto-definicji i dla opinii innych
o nas. Niestety niewiele osób rozumie jak nasza
digitalna tożsamość dynamicznie buduje się
i jak jest interpretowana. Przede wszystkim dla
młodzieży, dla której świat online jest drugim
domem, jest to dużym problemem. Technicznie
świetnie sobie radzą, ale nie rozumieją jak dużą
cześć ich tożsamości tworzą komunikując się
i klikając online. Nie widzą, jak nowe dane i nowe
konteksty ciągle zmieniają ich tożsamość.
Nasza edukacja medialna to dialog między-
pokoleniowy o skutkach korzystania z digital-
nych środków masowego przekazu – przede
wszystkim jak to korzystanie wpłynie na naszą
tożsamość, zarówno digitalną, jak i rzeczywistą.
Ważne pytania to: Kim jestem do teraz? Jak mam
to interpretować?
Stawiamy pytania, szukamy dróg do poznania
i zrozumienia świata, który nas otacza. My auto-
rzy projektu - jako ludzie – urodzeni w czasach
„bez Internetu”, a jednak poszukujący znaczenia
i będąc praktykującymi profesjonalnie jego użyt-
kownikami, zapraszamy do wspólnej refleksji,
ponieważ sadzimy, że mamy odpowiedzialność
wobec pokolenia, które przyszło na świat już
w czasach „z Internetem”. Poprzez tą publika-
cję nie dajemy odpowiedzi – budujemy kolejne
pytania o naszą tożsamość online. Chcemy,
poprzez lekturę tej publikacji, zachęcić Państwa
do auto-refleksji, a następnie praktycznej próby
zmierzenia się z rzeczywistością online w czasie
własnych warsztatów, gdy w dialogu z młodymi
ludźmi może też zobaczycie siebie samych.
Dziękujemy wszystkim, którzy bezpośrednio
i pośrednio przyczynili się do realizacji projektu
i powstania tej publikacji.
Autorzy, Beata Staszyńska i Onno Hansen.
Esteemed ladies and gentlemen!
We cordially invite you to acquaint yourself with the
outcome of the project Dynamiczna Tożsamość. In
this publication in the form of a handbook for teachers,
pedagogues and educators working with Junior
High School students, you will find, most importantly,
workshop scenarios and didactic support material that
should enable you to organize the interdisciplinary
workshops for students by yourself. The workshop is
to evoke reflection on how to consciously “be” online
and how to interpret others online.
In this book you will also find comments by
adult participants in this year’s pilot workshop and
comments by people whose experiences allow
for reflection on what is a digital identity, what
is a digital citizen and what is media education.
The publication is bilingual and also available
online [on: http://dynamicznatozsamosc.org/] under
a CC license, together with additional applications
and material that is essential for all those who want
to undertake the organization of this workshop.
Dynamic identity – digital identity. What is
this all about? Why should that be important to
you all, to us, to you, to me?
The workshop is an option to experience, to
raise your capacities, and, most of all, to enga-
ge in communication, in a dialogue between
generations in a world, when on the one hand
there is an open access to information and on
the other hand all can be sender and receiver
at the same time. How am I to interpret this?
Who we are on the Internet becomes ever
more important for our auto-definition and for the
opinions others have on us. Unfortunately, not
many people understand how our digital identity
dynamically builds itself and how it is interpreted.
Most importantly for youngsters, for whom the
online world has become a second home, this
has become a serious problem. Technically they
master what they are doing, but they do not un-
derstand what a significant part of their identity
they build while communicating with others and
clicking online. They do not see how new data and
new contexts change their identity all the time.
For us media education is a dialogue between
generations about the effects of using digital mass
media, most importantly how this use affects our
identity, both digital and real. Important questions
are: Who am I until now? How am I to interpret this?
We ask questions and look for roads to get to
know and understand the world that surrounds us.
We, the authors, as people raised in times “without
Internet” but nevertheless searching for meaning
and being practical professional users, invite you
to reflect together with us, because we think that
we have a responsibility towards generations who
came into this world when this world was already
“with Internet”. In this publication we do not provide
answers. We rather construct new questions about
our online identity. We would like to stimulate you to
auto-reflection by means of this publication and to
accept the challenge of this reality online through
practical tests. During the workshop which you’ll
conduct yourself you can also see yourself in the
dialogue with young people.
We thank all who directly and indirectly con-
tributed to the realization of the project and this
publication.
The authors of the project,
Beata Staszyńska and Onno Hansen
introduction
O książce ABOUT THE BOOK
Wstęp](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-14-320.jpg)
![56 57Warsztaty
the workshop can be downloaded here [in Polish]:
http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/.
HOW TO REGISTER PARTICIPANTS [pictures
and answers on camera, block 2 and 4]
Task: WHO ARE YOU UNTIL NOW?
Task: HOW DO I SEE MYSELF
Important! We would like to remind you of an
important rule and that is that we do not have
the right to publish any audio-visual material
that is part of the workshop method either on
the Internet or on other electronic or paper
media. This concerns photo and film material
that will be created as workshop elements in
the tasks described below: WHO ARE YOU
UNTIL NOW? and HOW DO I SEE MYSELF.
Only documenting material from the course of
the workshop may be published – documenting
pictures, group pictures or clips that are filmed
during the workshop and edited – but only as
long as the material is in line with the signed
participant agreements on portrait rights.
In the course of the workshop we have four
sessions [two photo tasks and two on camera
tasks]. The photo tasks are always realized wi-
thin the group – one participant is realizing them
and the group is watching, refraining from com-
ments. The on camera task is always realized
individually – the participant and the instructor
are in a different space than the group. The
group is listening to introductions by the second
instructor in parallel.
The task WHO AM I UNTIL NOW. What do
we need for this task to get answers on came-
ra? We need equipment to register sound and
vision [a mobile phone, a photo camera with
a video registration functionality or a camera].
It is important to test the equipment before use
and to test our own abilities: filming, copying the
material to the computer and editing. We should
also inspect the places where the tasks will take
place even before the workshop starts: two
spaces to record the answers on camera [one of
these spaces should be a modest, minimalistic
space providing an anonymous background; the
second space should have such dimensions
that the participant can decide on the size of
the film shot they’ll be in; the background should
be rather formal].
The task HOW DO I SEE MYSELF. What
do we need for this task to gain photos taken
by means of a computer? We need a computer
with previously installed and tested software to
take photos. Then we will decide in the space
where the task will be performed about what
surroundings we need during the workshop. It
is important that this is decided before and not
while all participants are watching us. The space
should be chosen in such a way that the space
as seen by the computer camera makes the
participants feel at ease during the first round
of pictures and gives the participants the option
to chose their preferred film shot size during the
second round. For this task we need two pieces
of paper and one black writing marker per par-
ticipant. The workshop can be conducted more
effectively if the majority of decisions concerning
the space are taken during an inspection that
takes place before the workshop [concerning
the space, light, the amount of chairs, the ava-
ilable Internet connection, the locations where
the individual devices should be].
First we will concentrates on the tasks in
block 2. The first registration of each participant
answering the question WHO ARE YOU UNTIL
NOW? and watching in the camera objective is
difficult, but some simple hints from a director’s
point of view will help to get this done effectively.
The most important factor is to engage in friendly
relations with the participant without endearing
yourself to someone or joking or displaying irony.
The invitation to the recording is a short message
that needs to be constructed in such a way that
it represents the rhythm and the tempo of the
task. The next step, when we are present in the
separate space, is that our recording devices
are tested and ready – as we know this can be
a mobile phone, a photo camera with a video
registration functionality or a camera. It would
be good to have a tripod as well but if there is
none then be prepared to steadily film manually.
It is important that we have decided on one film
shot size – the fragment of the surroundings
flamastra, na kartce papieru formatu A4. Mogą to
być rysunki, słowa lub akronimy. Po pierwszych
dwóch zdjęciach, uczestnicy są pojedynczo
proszeni o zaprezentowanie przed obiektywem
swoich kartek A4, przedstawiających ich naj-
bliższą osobę lub osoby oraz wydarzenie lub
moment w życiu. Uczestnicy mogą być widoczni
lub niewidoczni na zdjęciu.
Instrukcje do tego zadania powinny być wcze-
śniej przygotowane. Te użyte podczas pilotażo-
wych warsztatów można pobrać ze strony: http://
dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/.
JAK NAGRYWAĆ UCZESTNIKÓW [zdjęcia i wy-
powiedzi do kamery BLOK 2 i 4]
Zadanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”
Zadanie: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?”
Ważne! Chcemy przypomnieć, że należy prze-
strzegać ważnej zasady, iż nie mamy prawa pu-
blikować ani w Internecie, ani w innych mediach
elektronicznych i papierowych, jak i przekazywać
osobom trzecim, żadnych materiałów audio-wi-
zualnych, będących częścią metody warszta-
towej. Dotyczy to zdjęć i filmowych materiałów
nagrywanych jako elementy warsztatów w niżej
opisywanych zadaniach: „KIM JESTEŚ DO TE-
RAZ?” i „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?”. Publikować
można i należy tylko dokumentację z przebiegu
warsztatów - wspólne zdjęcie. Warsztaty można
filmować, następnie ich fragmenty montować - i też
jej publikować - ale wszystko zgodnie z podpisaną
Zgodą na wykorzystanie wizerunku.
W przebiegu całych warsztatów mamy 4
sytuacje [2 x zadanie zdjęciowe (BLOK 2 i 4) i 2
x zadanie przed kamerą (analogicznie BLOK 2
i 4)]. Zadanie zdjęciowe realizowane jest zawsze
w grupie - jeden uczestnik je realizuje, grupa widzi
to, ale nie komentuje. Zadanie przed kamerą jest
zawsze realizowane indywidualnie - uczestnik
i instruktor znajdują się w innej sali niż grupa.
Grupa w tym czasie jest z drugim instruktorem.
Zadanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Cze-
go potrzebujemy do zadania (odpowiedź przed
kamerą)?: sprzętu rejestrującego obraz i dźwięk
[telefon komórkowy, aparat z funkcją rejestracji
filmowej lub kamera]. Należy przetestować ten
sprzęt wcześniej oraz nasze umiejętności: fil-
mowania, przenoszenia materiału do komputera
i montowania. Musimy jeszcze przed warsztatami
zrobić dokumentację miejsc, gdzie będziemy
realizować warsztaty - w ten sposób przygotu-
jemy: 2 pomieszczenia do nagrania odpowiedzi
przed kamerą [pierwsze nagranie ma odbyć się
w skromnym pomieszczeniu, na minimalistycz-
nym - anonimowym tle, drugie pomieszczenie
ma być takich gabarytów, aby uczestnik mógł
decydować o wielkości planów, a tło za nim było
charakterystyczne formalnie].
Zadanie: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?”. Czego
potrzebujemy do zadania (zdjęcia przed kompu-
terem)?: komputera, który posiada wcześniej za-
instalowany i przetestowany program do robienia
zdjęć; następnie decydujemy, gdzie będziemy
realizować warsztaty i jaka przestrzeń będzie
potrzebna w czasie ich trwania. Ważne jest, aby
decyzja ta zapadła wcześniej, a nie na oczach
grupy, w czasie trwania warsztatów. Chodzi o to,
aby kamera komputera mogła widzieć przestrzeń
sali w taki sposób, aby uczestnik mógł w pierw-
szym swoim ćwiczeniu czuć się swobodnie, a w
drugim, świadomie decydować o tym, ile będzie
widać go w kadrze. Do tego ćwiczenia potrzebu-
jemy także biały papier A4 i czarne flamastry [dla
każdego uczestnika 2 kartki i flamaster]. Dobrze
jest, dla skutecznego przebiegu warsztatów,
gdy jak najwięcej decyzji podejmiemy w czasie
dokumentacji przedwarsztatowej [instruktorzy
sprawdzają wszystko - od pomieszczenia, światła,
ilości ławek, dostępu do sieci internetowej- do
ustawienia poszczególnych urządzeń].
Najpierw skoncentrujmy się na zadaniach
w BLOKU 2. Pierwsze nagranie każdego uczest-
nika, gdy ten odpowiada na pytanie: „KIM JE-
STEŚ DO TERAZ?” w jednym zdaniu, patrząc
w obiektyw - jest trudne, ale kilka prostych wska-
zówek z warsztatu reżysera pomoże w skutecz-
nym jego zrealizowaniu. Najważniejsze jest to,
aby nawiązać miłą relację z uczestnikiem, ale
nie przymilać się, nie żartować i nie ironizować.
Zaproszenie do nagrania – krótki komunikat –
należy tak skonstruować, aby nadać rytm i tempo
zadaniu. Krok następny - gdy znajdziemy się
w oddzielnym pomieszczeniu, gdzie będziemy
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-29-320.jpg)
![58 59Warsztaty
that we will cover with our camera depending
on the distance the camera has to the filmed
object, see in Polish: http://pl.wikipedia.org/
wiki/Plan_filmowy - to film the participants in
block 2. This is your most crucial formal task.
During the recording – the first of the work-
shop – we clearly mark our decision and do not
enter into a discussion with any participant. We
do not even give them the chance to discuss.
Think of it like a quick invitation by a TV crew
to provide a quick answer. The director of pho-
tography knows the film shot size, whether this
has been planned beforehand or is improvised,
and has as a goal, as established together with
the reporter, to show something or to position
the person who will be answering in a context.
The recorded sound and vision are a source
of information and it is on this that we want to
concentrate. The answer will constitute a part
of interpersonal communication. The verbal
communication – the recording – to us has
important nonverbal communication aspects.
What is visible of the person in the film shot
and in front of what kind of background they
provide their answers are important sources
of information that will be interpreted later to
show what meaning our decisions evoke. Of
course the reception is constituted on the basis
of more filmic visual elements that we can call
film language grammar, such as light, compo-
sition, the staging of the main character. But
within the workshop task we concentrate on the
chosen element of the film shot size. In addition,
we become more sensitive to the meaning of
backgrounds.
Let’s return to the details of the recording.
The suggested film size plan would be Medium
Close-up (MCU) – the participant is visible from
the top of their head to halfway their breast. This
is important because the participant will get to
choose the film shot size themselves – how
much of them will be visible - in block four after
they have become acquainted with all film shot
sizes. In summary: in block two the instructor
decides on the film shot size, while in block four
the participant decides how much of them will
be visible.
The question we ask in block two and four –
WH ARE YOU UNTIL NOW? – is identical. One
more hint will help you to observe discipline
during the recording. In order to record what
we want – the answer of the participant in one
sentence and an introduction by means of a first
name and a last name – we use commands as
used on the film set: “Silence on the set, camera
ready, go, action”. We employ the command
“Silence on the set” when we are already with
the participant in the recording space and we
have placed the participant in such a place
where the background is the most anonymous
and giving away the least clues as to where we
are – preferably having one bland color.
Important! We will record all participants in the
space against the same background.
When the participant is standing in front
of us and we are ready to record, we will say
quietly that we will record an answer to one qu-
estion. We will make clear that we record both
the question and the answer. We ask: “Can we
start?” And then we begin: “Silence on the set.”
We say the command gently to the participant.
We do not ask the question yet. First there is
a second command: “Camera ready.” That is
a command to ourselves. We should have our
device ready to start by means of only one
click. We choose our film shot size in a similar
way to what we know from TV – horizontally.
[Our device is parallel to the floor and renders
a rectangle image. The TV image is 16 to 9.]
“Go”. At this command we push the button and
start our recording. Because the commands
“Silence on the set” and “Go” are not direc-
ted at the participant but at ourselves we may
also say them in our heads only or with a soft
voice but with intensity. Both methods build
a communication form between instructor and
participant in a different way. They both have
an impact on the effectiveness of the task. And
now it is time for the command: “Action”. This
is an interesting moment because now we will
record both our question and the answer of the
participant. Hence we must maintain discipline.
Most importantly we have to ask the question:
WHO ARE YOU UNTIL NOW? while clearly
gotowi do nagrania - to moment, gdy my [ instruk-
torzy] mamy już wcześniej sprawdzony sprzęt,
którym nagrywamy [jak wiemy, to może być
telefon komórkowy, aparat z funkcją rejestracji
filmowej lub kamera, dobrze będzie jeśli na sta-
tywie, ale jeśli nie ma takiej możliwości, musimy
tylko być przygotowani, aby statycznie trzymać
urządzenie]. Ważne jest – czy ze statywem, czy
bez – abyśmy to my ustalili jedną wielkość planu
filmowego [plan filmowy – rozmiar kadru obejmu-
jącego fragment przestrzeni; określony sposób
kadrowania, wynikający z odległości kamery od
filmowanego obiektu] - url: http://pl.wikipedia.org/
wiki/Plan_filmowy], w jakim filmujemy uczestnika
w BLOKU 2. To formalne sedno zadania.
W czasie tego nagrania (pierwszego) - wyraź-
nie zaznaczamy naszą decyzję i nie dyskutujemy
z uczestnikiem. Nie dajemy mu szansy na dyskusję.
To taka symulacja nagrania przed kamerą, gdy
ekipa telewizyjna szybko prosi o wypowiedź. Ope-
rator wie, co widać w kadrze, ma to zaplanowane
lub improwizuje, jednak zawsze on i dziennikarz
ma cel i chce coś pokazać lub usytuować w kon-
tekście osobę wypowiadającą się. Nagrywany
obraz i dźwięk to zbiór informacji o osobie - na tym
chcemy się skoncentrować. Odpowiedź będzie
częścią komunikacji interpersonalnej. Ten werbalny
komunikat – nagranie - ma dla nas ważne cechy
komunikatu niewerbalnego. To, ile widać osoby
w kadrze i na jakim tle uczestnik wypowiada się,
buduje zbiór informacji, które pozwolą nam na
późniejszą interpretację tego, co mogą znaczyć
decyzje jakie podejmiemy. Oczywiście na pełny
odbiór wpływa więcej elementów obrazu filmowego,
m.in.: światło, kompozycja, inscenizacja bohatera,
które można nazywać elementami gramatyki języ-
ka filmowego. Jednak w tym zadaniu warsztato-
wym koncentrujemy się na wybranych elementach:
wielkości planów, a dodatkowo uwrażliwiamy się na
znaczenie tła. Wracamy do szczegółów nagrania.
Sugerowany plan to plan półzbliżenie/popiersie
– gdy widać w kadrze [na ekranie naszego urzą-
dzenia] osobę od czubka głowy do połowy klatki
piersiowej. To ważne, ponieważ w BLOKU 4, gdy
uczestnicy będą znali elementy gramatyki języka
filmowego – właśnie wielkości planów – będą
decydować o tym, ile będzie ich widać w kadrze.
Podsumowując: W BLOKU 2 instruktor narzuca
sytuację przed kamerą [wielkość planu filmowego],
a w BLOKU 4 to uczestnik decyduje, ile ma być go
widać w kadrze [sam decyduje o wielkości planu
filmowego].
Pytanie zadawane każdemu uczestnikowi:
„KIM JESTEŚ DO TERAZ?” w obu BLOKACH [2
i 4] pozostaje takie samo. Jeszcze jedno wsparcie
w czasie nagrania, polegające na utrzymaniu
dyscypliny nagrania. Aby nagrać to, co zamie-
rzamy – czyli odpowiedź uczestnika na jedno
pytane, w jednym zdaniu, a potem przedsta-
wienie się imieniem i nazwiskiem – stosujemy
komendy, jak z planu filmowego: -„cisza na pla-
nie, - kamera gotowa, - poszła, - akcja”. Jak to
zastosować w naszym przypadku?: -„cisza na
planie” - mówimy wtedy, gdy znajdujemy się już
sami z uczestnikiem w pomieszczeniu, gdzie
nagrywamy i ustawiliśmy uczestnika w takim
miejscu, aby tło było jak najbardziej anonimowe
i nieczytelne [np. na tle jednokolorowej ściany].
Uwaga! Każdego uczestnika nagrywamy
w tym samym pomieszczeniu i na tym samym
tle. Gdy uczestnik stoi przed nami, a my jeste-
śmy gotowi do nagrania, mówimy spokojnie,
że nagramy teraz odpowiedź na jedno pyta-
nie. Uprzedzamy o tym, że będziemy nagrywać
i pytanie i odpowiedź. Pytamy uczestnika: ...-
„czy możemy zacząć?”. I zaczynamy. - „cisza
na planie” - komendę mówimy delikatnie i do
uczestnika. Pytania jeszcze nie wypowiadamy;
najpierw druga komenda: -„kamera gotowa” – to
komenda dla nas samych, gdyż musimy mieć
nasz sprzęt gotowy do użycia poprzez jedno
przyciśnięcie. Kadrujemy osobę w taki sposób,
aby dłuższa krawędź monitora naszego urządze-
nia, np. telefonu, była ustawiona równolegle do
podłogi [czyli kadrujemy tak, jak widzimy emisję
w telewizji, w standardowych telewizorach – obec-
nie to format prostokątny 16 na 9]; - „poszła”
– to komenda też tylko do nas samych (wtedy
wciskamy przycisk urządzenia i rozpoczynamy
nagranie). Komendy: -”kamera gotowa” i -”po-
szła”, nie są kierowane do uczestnika, dlatego
mogą być wypowiedziane w myślach lub bardzo
cicho (albo na tym samym poziomie natężenia
głosu, co pozostałe komunikaty). Obie decyzje,
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-30-320.jpg)
![60 61Warsztaty
articulating and in a straight manner. While we
ask the question we maintain at all times the
same film shot size while filming the participant.
That is important. Then the participant speaks
up or not – the silence may last ten to twenty
seconds. You should not press for an answer.
You wait and then you ask the participant quietly
to introduce themselves to the camera. Every
recording ends with this introduction.
Let’s remember that in the room nearby the
workshop continues and that the participant
has no way to tell others what just happened
when they return. For the task this is better. It
is important that the second instructor who is
not involved in the recording also remembers
this.
Let’s create a secret. The recorded mate-
rial should go next to the editing stage. [Film
editing is the act of connecting at least two
film frames.] Now we should edit a short film
for every participant that will be used in the
Augmented Reality application. This film should
consist of our question from the moment that
we said “Action” (“off”) plus the answer to the
question by the participant and the introduction
of the participant involving their first and last
name. Thus after block two a file should come
into existence that will be used in block four. It
should be a short fragment without any subtitles.
But this is not the end of editing. After block four
the next session will occur. Then we will add to
the existing film the newly recorded material in
block four so that we have our films ready for
the summary in block six.
Help on how to edit you’ll find in the Technical
Requirements section.
In summary, the most important realization
aspect in this film task is to conscientiously
follow all the steps and to not be afraid to enter
the role of film maker, if only for a minute with
your main character – the participant. In block
two, when we register for the first time, we have
40 minutes to record all. This is not a lot of time
for twelve participants. Per participant we have
a meager three minutes.
Please remember that the space in which we
record in the proximity of the other workshop
space does not have to be big: 1.5 to 2.5 meters
of surface should already be enough [we recor-
ded at such a small surface the pilot recordings].
But it is important that there is a window present.
Here is a technical remark – think about the light.
We could use whatever light is present in the
given space, even artificial light from a ceiling
lamp, but day light from behind the window is
more interesting. When we create the setting
for the recording we should create space for
the participant near the window and we invite
them to stand there, so that we obtain delicate
light on their faces. Of course the amount of
light depends on whether it is a sunny day or
a clouded day. Creating a narrative by means of
images is a complicated art of decision making
and noticing the meaning of these decisions in
relation to the situation as it already exists on
the film set of for instance a documentary film.
The details of the composition that is built with
light are important. We should undertake test
filming when we inspect the spaces.
Let’s observe during our inspection how our
devices register sound and vision [we check the
quality of the registered sound too]. Let’s look
at the visible image after it has been exported
to the computer [remember that we have to
be sensitive to various merits of the recording,
also the graphics, because later we will show
the recordings to the group]. Invite your partner
instructor over and film them. Conduct a full test
setting with them – in a technical and organi-
zational sense. We ourselves must get used to
the recording setting so that in the workshop
participants intuitively feel that we know what we
are doing. That is a real interesting task, both
as a confrontation with ourselves and the ability
to be consciously involved in an interpersonal
communication by means of a visual narrative.
The recording of the answers to the same
question in block four differs time-wise – we
have thirty minutes now – but also we now know
the participants better and the participants now
know about film shot sizes. It is important now
to introduce two new parameters to the task.
The first is that we record in a different space.
[Naturally you should inspect this space before
w różny sposób, budują komunikację między
nami - a ta jest ważnym elementem skuteczności
ćwiczenia. A teraz czas na komendę - „akcja!”
(tu jest ciekawy moment, ponieważ będziemy
nagrywać zarówno nasze pytanie jak i odpowiedź
uczestnika, a więc musimy również zachować
dyscyplinę - przede wszystkim wyraźnie i wprost
zadać pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”). Za-
dając to pytanie filmujemy uczestnika cały czas
nie zmieniając kadru – to ważne. Gdy uczestnik
wypowie się lub nie – np. milczenie uczestnika
może trwać 10 – 20 sekund, nie należy naciskać,
tylko spokojne poprosić o przedstawienie się
do kamery. Uczestnik po każdym nagraniu po-
winien się przedstawić. Co ciekawe - a wynika
to naszych z doświadczeń w czasie warsztatów
– każdy reaguje indywidualnie w czasie nagrania.
Zarówno sposób odpowiedzi jak i ekspresja,
są zróżnicowane - opisują indywidualne cechy
uczestnika, które są dla nas wskazówkami, jak
współpracować dalej z każdym z uczestników
warsztatów, aby uszanować jego odrębność.
Wracamy do przebiegu nagrania. Po wyłącze-
niu urządzenia nagrywającego [np. telefonu],
dziękujemy uczestnikowi i prosimy, aby poprosił
następną osobę. Pamiętajmy, że w sali obok
odbywa się część warsztatu i powracająca oso-
ba nie będzie mogła opowiedzieć innym, co ją
spotkało - to dobre dla treści zadania. Ważne,
aby instruktorzy o tym pamiętali.
Budujmy tajemnicę. Nagrany materiał na-
stępnie musi trafić na montaż [montaż filmowy:
techniczna operacja filmowa polegająca na po-
łączeniu co najmniej dwóch kadrów: url:http://
pl.wikipedia.org/wiki/Montaż_filmowy] - musimy
zmontować na początek dla każdego uczestnika
krótki film, w celu przygotowania plików wideo
dla technologii Augmented Reality, który składać
się ma: z naszego pytania: „KIM JESTEŚ DO
TERAZ?” z off-u [to ten fragment nagrania, gdy
po komendzie - „akcja” wypowiadaliśmy pytanie:
„KIM JESTEŚ DO TERAZ?”] + odpowiedź uczest-
nika + fragment, gdy przedstawia się imieniem
i nazwiskiem.
Czyli po BLOKU 2 ma powstać plik wideo dla
każdego uczestnika, który w BLOKU 4 będzie ele-
mentem aplikacji Augmented Reality. To ma być
krótka wypowiedź bez żadnych podpisów. Ale to
nie koniec montażu. Po BLOKU 4, kolejny montaż.
Będziemy dodawać do istniejących wypowiedzi
z [BLOKU 2] nowe wypowiedzi uczestników
[nagrane w BLOKU 4]. Teraz nasza praca na
montażu to przygotowanie materiału do BLOKU
6 - do podsumowania.
Najważniejsze jest to, aby przestrzegać su-
miennie każdego kroku i nie bać się wchodzić
w role filmowca – nawet na minutę z każdym
bohaterem – uczestnikiem. W BLOKU 2, gdy
nagrywamy pierwszy raz, mamy 40 minut na
całe nagranie, więc to niedużo, a z drugiej stro-
ny - jeśli mamy grupę 12 uczestników - to mamy
ponad 3 minuty na każda osobę.
Prosimy pamiętać, aby pomieszczenie, w któ-
rym będziemy nagrywać, było blisko sali, gdzie
trwają równolegle zajęcia (może być to nawet
pomieszczenie 1,5 x 2 metry). I na koniec – pa-
miętajmy o oświetleniu. To znaczy korzystajmy
z tego, co nas zastanie w danej sali - nawet ze
światła sztucznego[lampa sufitowa]; ciekawe może
być również użycie światła dziennego. Jeśli usta-
wimy nagranie w taki sposób, aby uczestnik stał
blisko okna - możemy dostrzec delikatny rysunek
światła na jego twarzy. To oczywiście zależy czy
jest dzień słoneczny, czy pochmurny. Narracja
obrazem to skomplikowana sztuka podejmowania
decyzji oraz dostrzegania znaczenia tych decyzji
wobec zastanej sytuacji rejestracji, już w czasie
planu filmowego, np. w czasie zdjęć do filmu do-
kumentalnego. Przeprowadzając dokumentację,
przeprowadźmy koniecznie próbę nagrania.
Przyjrzyjmy się w czasie próby jak nasze
urządzenie rejestrują obraz i dźwięk. Popatrzmy
na widocznym w ekranie obraz, ale sprawdźmy
też, jak wygląda ten przegrany do komputera
[pamiętajmy, że musimy dbać o różne walory
nagrania, także plastyczne, ponieważ później
będziemy pokazywać to nagranie w grupie].
Przeprowadźmy pełną próbę techniczną i re-
alizacyjną. Sami też musimy się oswoić z sy-
tuacją nagrania, aby w momencie warsztatów
uczestnik czuł intuicyjne, że wiemy co robimy.
To naprawdę zadania ciekawe - zarówno pod
kątem konfrontacji ze sobą – jak i umiejętności
świadomego dysponowania sobą w komunikacji
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-31-320.jpg)
![62 63Warsztaty
too.] The second is that now the participant
will decide how much of them will be visible in
the film shot [we will consciously use film shot
sizes]. We will make very clear that we will just
record and that the decision of how much of
the participant will be recorded is entirely up to
them. Nevertheless, we decide in which space
the recording takes place.
In our pilot workshop we used the school
aula where interesting elements could be found.
Light fell through the window creating interesting
shapes on the wall that was to serve as backgro-
und. In every school we can a workshop place
that is both functional and film-wise magical.
The task HOW DO I SEE MYSELF is a photo
task in which four thematic photos are to be cre-
ated by each of the participants under guidance
of the instructors. As a result an auto-portrait will
emerge consisting of four pictures. Photo one:
auto-portrait, portrait, show your face. Photo two:
auto-portrait, clothing, what defines you. Photo
three: the photo should symbolically represent
the person or persons nearest to you. Photo
four: the photo should symbolically represent
an important moment in your life. Write a word
on a sheet of paper or draw what describes
them. The task will be conducted not in private
but with the group present.
It is essential that we now use the camera
that is imprisoned in the computer to take photos.
We can compare this situation with the set-
ting that we experience when we are online and
use the computer camera as a photo camera
- for instance when we talk to somebody on a vi-
deo messaging device or when we create our
profile on a social network or when we want to
quickly send a picture of ourselves to another
person. The task should be conducted in such
a way that the participants fulfill it intuitively. But
the participants should also have the impression
that the instructors know how to handle the
technology involved.
In block four we repeat the task but now
the participants are aware of the available film
shot sizes and – similar to the situation with the
recording – they now themselves decide how
much of them is visible on the pictures.
The task starts with the instructors reading
the instruction description. When there should
be any technical questions the instructors will
answer them. It would be good to give a short
presentation of how this task should look in
reality. The instructor who is not serving the
computer quickly demonstrates all photo tasks
one by one. The participants have more time.
At first they have five minutes to prepare their
symbolic representations [Photo three: the photo
should symbolically represent the person or
persons nearest to you. Write a word on a sheet
of paper or draw what describes them. Photo
four: the photo should symbolically represent
an important moment in your life. Write a word
on a sheet of paper or draw what describes
them].
When all are ready we invite a volunteer to
take the first pictures. One instructor assists,
holding the participant’s sheets of paper and
handing them over when needed. After the four
pictures have been taken the participant’s two
sheets of paper remain at the instructors. All
the time we try to maintain an atmosphere of
seriousness and concentration.
Next the pictures that were created need
to be organized and prepared for an analysis
in block six. The analysis is presented in the
shape of a PowerPoint presentation which is
rather straightforward in structure [http://dy-
namicznatozsamosc.org/pobieralnia/]. First
an introduction FILM SHOT SIZES. FRAME
+ FRAMING? DECISIONS? WHAT CAN BE
SEEN? WHAT DOES THAT MEAN? plus [when
all participants have five slides:] FIRST NAME
and LAST NAME of the PARTICIPANT + DAY
when the first series were taken [block two] +
4 pictures of the participant on one slide [in the
order when they were taken during the task] +
a slide with the picture task description [Photo
one: auto-portrait, portrait, show your face.
Photo two: auto-portrait, clothing, what defines
you. Photo three: the photo should symbolically
represent the person or persons nearest to
you. Photo four: the photo should symbolically
represent an important moment in your life.] +
a slide with the text WHO AM I. This presentation
interpersonalnej poprzez narrację obrazem.
Nagranie odpowiedzi na to samo pytanie
w BLOKU 4 różni się także czasem – teraz mamy
30 minut, ale też zastajemy inną sytuację – zna-
my już uczestników lepiej i uczestnicy wiedzą
o wielkościach planów. Teraz ważne jest, że po-
jawiają się nowe 2 parametry zadania. Pierwszy:
nagrywamy w innym pomieszczeniu [oczywiście
i w tym pomieszczeniu robimy wcześniej próbę];
drugi: to uczestnik decyduje o tym, ile widać go
w kadrze [stosujemy świadomie wielkości planów],
ale wyraźnie zaznaczamy, że my tylko filmujemy,
a decyzja - ile go widać w kadrze – musi należeć
do niego. Jedynie o tle, czyli miejscu nagrania,
decydujemy wcześniej sami. Nagrany, następ-
nie zmontowany materiał, posłuży najpierw do
„konfrontacji ze sobą” w technologii Augmented
Reality w BLOKU 4, a potem będzie wykorzystany
w BLOKU 6 do analizy.
W naszych pilotażowych warsztatach w 2012
roku korzystaliśmy z auli – gdzie były ciekawe
elementy. Światło wpadało przez okno, rysując
ciekawe wzory na ścianie, która była tłem. Każ-
da szkoła to miejsce, gdzie możemy odszukać
takie przestrzenie warsztatowe- z jednej strony
funkcjonalne, a drugiej - filmowo magiczne.
Zadanie: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?”. To zdję-
ciowe zadanie, które jako ramę tematyczną ma
zrobienie sobie zdjęcia [4 zdjęć]. Każdy z uczest-
ników robi sobie z pomocą Instruktorów 4 zdję-
cia. Powstanie autoportret każdego uczestnika.
ZDJĘCIE NR 1: Autoportret - Portret - Pokaż
swoją twarz …ZDJĘCIE NR 2: Autoportret -
Ubranie - Co cię określa? ZDJĘCIE NR 3: Zdjęcie,
które robisz ma symbolicznie pokazać najbliż-
szą osobę/ osoby – napisz słowo na kartce lub
narysuj to, co ją lub je opisuje. ZDJĘCIE NR 4:
Zdjęcie, które robisz ma symbolicznie pokazać
ważny moment w twoim życiu – napisz słowo
na kartce lub narysuj to, co je opisuje. Zadanie
realizowane będzie w otoczeniu całej grupy.
Istotne jest, że używamy teraz kame-
ry „uwięzionej” w komputerze - jako aparatu
fotograficznego.
Można porównać taką sytuację również do
używania kamery komputera jako aparatu, w cza-
sie, gdy jesteśmy online, np. rozmawiamy z kim
przez komunikator lub sami tworzymy, np. nasz
profil na portalu społecznościowym lub chce-
my szybko wysłać komuś przez Internet nasze
zdjęcie. We wszystkich opisach i wskazówkach
stawiamy nacisk na to, aby w BLOKU 2 uczestnik
warsztatów postępował raczej intuicyjnie. Jednak
każdy uczestnik ma czuć, że instruktorzy panują
nad technologią.
W BLOKU 4 powtórzymy to zadanie, tylko
teraz uczestnicy będą już świadomi wielkości
planów i podobnie jak w czasie nagrania przed
kamerą – to oni będą decydować o tym, co wi-
dać i ile ich widać w kadrze. Przebieg zadania
zaczyna się od tego, że każdy uczestnik czyta
opis zadania - i jeśli są pytania techniczne –
instruktorzy je wyjaśniają. Dobrze jest zrobić
prezentację - jak ma wyglądać to zadanie w prak-
tyce. Instruktor, który nie obsługuje komputera,
wypełnia wszystkie 4 polecenia z opisu zadania,
ale robi to szybko. Natomiast uczniowie mają
czas na zadanie. 5 minut na przygotowanie 2
symbolicznych rysunków [ZDJĘCIE NR 3: Zdjęcie,
które robisz ma symbolicznie pokazać najbliż-
szą osobę/ osoby – napisz słowo na kartce lub
narysuj to, co ją lub je opisuje. ZDJĘCIE NR 4:
Zdjęcie, które robisz ma symbolicznie pokazać
ważny moment w twoim życiu – napisz słowo
na kartce lub narysuj to, co je opisuje].
Gdy wszyscy są gotowi, prosimy ochotnika
lub wybieramy osobę, która zaczyna robić sobie
zdjęcia. Jeden instruktor asystuje po kolei każde-
mu uczestnikowi, przytrzymuje kartki, następnie
po jednej mu podaje. Po zrobieniu 4 zdjęć, kartki
ze zdjęciami 3 i 4 trafiają do instruktora. W czasie
zdjęć staramy się utrzymać atmosferę powa-
gi i koncentracji w grupie. Następnie zrobione
zdjęcia mają być porządkowane i przygotowane
do analizy w BLOKU 6. W PowerPoint struktu-
ra prezentacji jako podsumowania jest prosta
[http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/]:
początek: WIELKOŚĆ PLANÓW. KADR + KA-
DROWANIE? DECYZJE? CO WIDAĆ? CO TO
ZNACZY? + [jak w przykładzie każdy uczestnik
ma 5 slajdów] IMIĘ I NAZWISKO UCZESTNIKA
+ DATA zrobienia pierwszej serii zdjęć [BLOKU
2] + 4 ZDJĘCIA na jednym slajdzie [po kolei jak
w kolejności zadania] + DATA zrobienia drugiej
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-32-320.jpg)
![64 65Warsztaty
will support the analysis of the pictures in block
six and will fixate the knowledge about film shot
sizes.
In both tasks in both blocks some points are
important.
BLOCK TWO: The recording in front of the
camera takes place in private while the taking of
the photos takes place in a group setting. The
pictures will be taken in the same space. The
setting where to record should have the follo-
wing characteristics: small, tight, anonymous
background, close to the main workshop space.
We conduct a full test. For instance: we act
out the role of a participant. We take them intu-
itively through the whole tasks – the recording
and the taking of photos. We do not disclose
that the task will be repeated. We will help but
we will not think for them. It would be good to
provide an example of how to take the pictures.
It is important that the instructor that operates
the computer to take the pictures wsill not help
the participants on the level of composition but
will just give them technical hints. The space
where we will take our pictures has to be the
same main space where the workshop daily
takes place.
BLOCK FOUR: The recording in front of the
camera takes place in private while the taking of
the photos takes place in a group setting. The
pictures will taken in the same space. The setting
where to record should have the following cha-
racteristics: big, spacious, characteristic, stylish
background, close to the main workshop space,
We conduct a full test. For instance: we
act out the role of a participant. We take them
through the whole tasks – the recording and the
taking of photos – while they are supported by
their knowledge about film shot sizes and by
the instructors. Important is that the instructor
who will take the pictures with the computer will
provide hints regarding composition in a dia-
logue, not just technical hints. For instance it
could be necessary to tilt the computer to point
at something that is on the floor, for instance
a shoe. The space where we will take our pic-
tures has to be the same main space where the
workshop daily takes place.
Please remember that the material that we
gather is the source of the analyses that we
provide in block six. The analyses will take place
in the form of a conversation and a discussion.
The theme of the analyses will be what meaning
may hide in our visual auto-presentation if we
look at their characteristics and at the meaning
resulting from decisions that were taken intuiti-
vely and decisions that were taken consciously
with elements from film language grammar
[film shot sizes] in mind and at the meaning
of interpersonal communication [nonverbal
communication].
The next task takes place in block three. Each
participant is asked to show their worst mo-
ment online. If the participant would refuse or
would claim not to have bad moments online,
the participant is requested to present an in-
stance online that is in their eyes embarrassing
or immoral.
During the presentation of the worst mo-
ment or embarrassing or immoral instance, the
participant is to be asked by the instructors why
they have chosen this example. Others are then
invited to join in a short dialogue.
In block five, the group faces a common task:
to play an Augmented Reality game. The so-
called IDentifEYE game, result of an European
project that was co-financed by the European
Commission, is about the mechanisms of creat-
ing online identities.
The game in effect is an interactive question-
naire. The group of participants is confronted
with twenty dilemmas that need an answer. The
choice is between predefined multiple choice
answers. The preferred answer is presented to
the game by showing an answer marker to the
computer camera.
The game is played by one of the instructors
or participants in front of a laptop. The camera
displays them on the laptop screen and on a con-
nected big screen. All participants contribute to
the game by reading, one-by-one a dilemma
as shown on the screen and by proposing an
answer. The whole group then discusses the
serii zdjęć [BLOKU 4] + 4 ZDJĘCIA na jednym
slajdzie [po kolei jak w kolejności zadania]+
SLAJD Z OPISEM ZADANIA: ZDJĘCIE NR
1: Autoportret - Portret - Pokaż swoją twarz …
ZDJĘCIE NR 2: Autoportret - Ubranie - Co cię
określa? ZDJĘCIE NR 3: Zdjęcie, które robisz
ma symbolicznie pokazać najbliższą osobę/
osoby – napisz słowo na kartce lub narysuj to, co
ją lub je opisuje. ZDJĘCIE NR 4: Zdjęcie, które
robisz ma symbolicznie pokazać ważny moment
w twoim życiu – napisz słowo na kartce lub nary-
suj to, co je opisuje. + SLAJD Z NAPISEM: KIM
JESTEM? Ta prezentacja posłuży w BLOKU 6
do podsumowania i analizy połączonej z utrwa-
leniem wiedzy o wielkości planów.
W obu zdaniach i obu blokach ważne są
pewne stałe punkty postępowania:
BLOK 2: nagranie przed kamerą odbywa się
indywidualnie w odosobnieniu; robienie zdjęć
odbywa się w obecności grupy; zdjęcia robione są
zawsze w tej samej sali; pomieszczenie powinno
być: małe, ciasne, anonimowe, blisko sali głównej,
gdzie odbywają się warsztaty; robimy pełną próbę
– np. odgrywamy rolę uczestnika; uczestnik pro-
wadzony jest przez zadania [nagranie odpowiedzi
i zdjęcia] intuicyjnie; nie zdradzamy, że zadania
będą wykonywane raz jeszcze; pomagamy, ale
nie wyręczmy; dobrze jest pokazać w przypadku
robienia zdjęć, jak prawidłowo je wykonać [nie
jest to konieczne-zależy od ekspresji grupy];
ważne, aby obsługujący komputer instruktor, nie
pomagał uczestnikowi na poziomie kompozycji,
tylko udzielał technicznych wskazówek. Miejsce,
gdzie będziemy robić zdjęcia, ma być tym samym,
w którym codziennie będą odbywały się nasze
warsztaty.
BLOK 4: nagranie przed kamerą odbywa się
indywidualnie w odosobnieniu; robienie zdjęć
odbywa się w obecności grupy; pomieszczenie
powinno być: duże , przestronne, charaktery-
styczne – stylowe tlo, blisko sali głównej, gdzie
odbywają się warsztaty; robimy pełna próbę – np.
odgrywamy rolę uczestnika; uczestnik prowa-
dzony jest przez zadania [ nagranie odpowiedzi
i zdjęcia ] z wiedzą własną o wielkości planów
filmowych i wparciem instruktorów; ważne, aby
obsługujący komputer instruktor, nie pomagał
uczestnikowi na poziomie kompozycji, tylko udzie-
lał technicznych wskazówek, np. trzeba będzie
lekko nachylić monitor komputera lub laptopa,
aby zobaczyć coś w kadrze, co jest na podłodze
- np. but. Miejsce, gdzie będziemy robić zdjęcia,
ma być tym samym, w którym codziennie będą
odbywały się nasze warsztaty.
Pamiętajmy, że zebrany materiał pozwoli nam
na jego interpretację w procesie wspólnej analizy,
w czasie warsztatów [BLOK 6]. Analiza odbędzie
się w procesie rozmowy i dyskusji. Tematem
analizy będzie: jakie znaczenia mogą kryć nasze
autoprezentacje w formie obrazowej, jeśli spoj-
rzymy na ich cechy i znaczenia przez połączenia
decyzji wynikających z użycia intuicyjnego i/ lub
świadomego elementów gramatyki języka filmo-
wego [wielkości planów] i znaczeń komunikacji
interpresonalnej [komunikatów niewerbalnych].
Następne zadanie rozpoczyna się w bloku trze-
cim warsztatów. Każda z osób uczestniczących
jest proszona o przedstawienie swojej najgorszej
chwili online. Jeżeli któraś z osób odmówi lub
stwierdzi, że nie przeżyła złych chwil online, jest
proszona o wyszukanie przykładów w Internecie,
które w ich opinii są wstydliwe lub niemoralne.
Przy przedstawianiu najgorszych chwil lub
wstydliwych i niemoralnych przykładów, instrukto-
rzy pytają daną osobę, dlaczego właśnie tę chwilę
lub właśnie ten przykład postanowili przedstawić.
Reszta uczestników jest zachęcana do wzięcia
udziału w dyskusji.
W bloku piątym, uczestnicy biorą udział we wspól-
nym zadaniu. Tym zadaniem jest gra w techno-
logii Rozszerzona Rzeczywistość. Tak zwana
gra IDentifEYE jest rezultatem europejskiego
projektu współfinansowanego przez Komisję
Europejską i dotyczy mechanizmów powstawania
tożsamości online.
Gra jest w rezultacie interaktywną ankie-
tą, w której przedstawionych jest dwadzieścia
dylematów, które trzeba rozwiązać, podając
odpowiedź. Pytania są w formie zamkniętej,
wielokrotnego wyboru. Odpowiedź podaje się
za pomocą specjalnego markera pokazanego
do kamery komputera.
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-33-320.jpg)
![82 83Warsztaty
that can only be committed online, such as send-
ing so many messages to a server that it col-
lapses and spreading viruses or sending spam.
And then there is irritating online behavior
that is not a crime. For instance within certain
limits it is allowed to pretend to be someone else
online as well as it is allowed to spread untrue
rumors. It is also allowed to complain and nag
about information online – trolling. And it is al-
lowed to invite thousands of people to a party
that is not yours.
While all this irritating behavior is not illegal,
it is sure to trigger a lot of angry reactions.
Often social networks themselves forbid certain
types of information or actions even though
these are not illegal per se. YouTube for in-
stance checks newly uploaded content against
a database of copyrighted material. If there is
too much of an overlap with a film or a music
track that falls under the ownership of a third
party a film or music track cannot be uploaded.
Facebook forbids negative photoshopped
images of people, pictures of drunk or uncon-
scious people, violent speech, racial com-
ments, support for people primarily known
for violence, hate symbols, human or animal
torture or mutilation, pictures or movies of
human internal organs, the comparing of two
people and school fight videos that are part of
cyber bullying. On the other hand gory pictures
of deep flesh wounds and excessive blood
are ok, as well as breast-feeding, gay kissing,
marijuana pictures and hate speech when this
is meant as a joke.
Quite a few real criminals have been arrested
because they were bragging about their deeds
online, either by writing comments or by posting
pictures. Some planned these crimes online.
Others announced their deeds online.
Quite a few youngsters have been arrested
for writing seemingly threatening messages.
Quite a few people have been arrested for
stalking and for contact a person, even though
a court order forbade them. There is even
a case of someone getting a prison sentence
for poking a person on Facebook, while there
was a court order against them contacting the
other person.
A handful of people have been arrested
for publishing nude pictures or nude videos of
people against their will.
Once in a while someone is spotted on a so-
cial network site as being married to someone
while already being married to another person
somewhere else.
And some youngsters have been convicted
for stealing virtual items, like furniture from
Habbo Hotel.
Elements of film language grammar
Film art can also be seen as a broad field of
knowledge in which practice and concrete pro-
fessional abilities can easily verify theory while
technical and technological developments are
capable of revolutionizing the poetics of film
statements. But behind a film story there is
always an author or a group of creators. So one
could say that it is a subjective report of reality
[in the case of a documentary film] or a report
based on fantasy [in the case of a feature film].
This, of course, are no definitions – just descrip-
tions of a certain point of view.
Could one think of film In the same way
as one thinks of auto-presentation? Or of
personal statements? For the purposes of this
publication we suppose one can. Even the
smallest element of a static film, a frame, has
a meaning. It can be interpreted. Is that the
same as for a picture? Yes. One could argue,
and some certainly do, that a frame by itself
is so strong that it can evoke reflections like
a picture. These considerations are valuable
when we sit down in front of a computer, a tel-
evision. Even when we look out the window of
a train or of a car images appear. Some are in
motion relative to us [for instance film], and in
relation to others we are moving. That is the
space of communication. The human need for
communication has built and will build new
narrative languages. Curiosity on the one hand
and practicality on the other are the driving
forces behind new forms of expression also
Facebook z kolei zabrania publikowania ne-
gatywnych, edytowanych komputerowo zdjęć
oraz zdjęć przedstawiających pijanych, nieprzy-
tomnych, przemawiających w sposób agresywny,
komentarzy na tle rasowym, ludzi propagujących
przemoc, symbole nienawiści, torturowanie lub
znęcanie się nad zwierzętami, zdjęcia i filmy
wewnętrznych organów ludzkich, porównujących
dwie osoby oraz bójek szkolnych, które wpisują
się w zjawisko cyberprzemocy. Z drugiej jednak
strony, dozwolone są zdjęcia przedstawiające
duże ilości krwi, krwawe i głęboki rany, karmienie
piersią, pocałunki par homoseksualnych, mari-
huanę oraz przemowy propagujące nienawiść,
jeżeli są one formą żartu.
Wielu przestępców zostało aresztowanych po
tym jak ci przechwalali się w Internecie swoimi
wykroczeniami. Robili to w komentarzach i na
zdjęciach, a niektórzy z nich, planowali nawet
swoje przestępstwa w Internecie.
Nieliczne dzieci zostały zatrzymane za wy-
syłanie widomości przypominających groźby.
Kilkoro ludzi zostało zatrzymanych za nę-
kanie oraz próby nawiązywania kontaktu, po-
mimo wydanego zakazu sądowego. W jednym
z przypadków, pewna osoba trafiła do więzienia,
po tym jak zaczepiła inną osobę na Facebooku,
pomimo zakazu sądowego.
Kilkoro ludzi trafiło do więzienia z powodu
publikowania zdjęć lub filmów z nagimi ludźmi,
którzy nie zgodzili się na te publikacje.
Od czasu do czasu zdarza się, że na portalu
społecznościowym zostaje wychwycona żonata
albo zamężna osoba, która jak się później oka-
zuję, jest w związku małżeńskim z jeszcze inna
osobą.
Kilkoro dzieci zostało oskarżonych o kradzież
wirtualnych przedmiotów, takich jak meble w grze
Habbo Hotel.
Elementy gramatyki języka filmowego
Sztuka filmowa to także obszerna dziedzina
wiedzy, w której praktyka i warsztat może z ła-
twością weryfikować teorię, a rozwój techniczny
i technologiczny, potrafią rewolucjonizować po-
etykę wypowiedzi filmowej. Ale za opowiadaniem
filmowych zawsze stoi autor lub grupa twórców.
A więc można założyć, że to subiektywna relacja
rzeczywistości [jak film dokumentalny] lub relacja
z wyobraźni [jak film fabularny]. Oczywiście to
nie są definicje, tylko opisy pewnych punktów
widzenia.
Czy można myśleć więc o filmie jak o auto-
prezentacji? Jak o autorskiej wypowiedzi? Dla
celów tej publikacji - założymy, że tak. Każda,
najmniejsza jednostka statyczna filmu [kadr], ma
znaczenie - można ją interpretować. Czy tak jest
też ze zdjęciem? Tak. Można polemizować i takie
głosy znajdą się z pewnością. Czy kadr jest sa-
modzielnie tak silny, że patrząc na niego jak na
zdjęcie, możemy mieć refleksję? Te rozważania
są cenne, gdy zasiądziemy przed komputerem
lub telewizorem, a nawet zza okna pociągu, sa-
mochodu. Będą pojawiać się obrazy. Jedne będą
w ruchu wobec nas[np. film], a wobec innych my
będziemy w ruchu. To przestrzeń komunikacji.
Ludzka potrzeba komunikacji budowała i buduje
nowe języki narracji. Ciekawość z jednej strony,
praktyczność z drugiej, są motorem napędo-
wym nowych form ekspresji - także w filmie.
Eksperymenty filmowe podążające w kierunku
coraz to nowych form projekcji - przez 3D - do
hologramów. Co pozostanie filmem, a co nim
nie będzie?
Jest wiele pytań, które należy sobie stawiać, jeśli
operujemy wypowiedzią zawierającą obrazy[zdję-
cia i filmy]. Dlaczego? Ponieważ istnieją jednak
zasady, które niezmiennie budują podstawy
warsztatu filmowca. To gramatyka języka filmo-
wego. Zasób zasad, znaczeń, praktyk i określeń,
które zawiera - mogą być przydatne na wielu
poziomach naszej aktywności.
Chcemy tu - dla celów warsztatowych - zaryso-
wać ramy do interpretacji, ale z zasadą samody-
scypliny do refleksji i szukania swojego punktu
widzenia. Będziemy zajmować się elementem
gramatyki języka filmowego, dzięki któremu
można również świadomiej postrzegać znacze-
nia w fotografii.Ten element to wielkości planów
filmowych.
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-42-320.jpg)
![84 85Warsztaty
in film. Film experiments move all the time
in the direction of new projection methods,
ranging from 3D to holograms. What will be
the shape of film and what will not?
There are many question that one should
ask when we utter statements concerning im-
ages [photos and films]. Why? Because there
are nevertheless rules that invariably build the
fundament of the professional abilities of the
moviemaker. That is the film language gram-
mar. A source of rules, meaning, practice and
limitations of which the ingredients could be
helpful to many spheres of our activities.
We want to sketch here a framework for
interpretation for our workshop purposes, but
ruled by self-discipline towards reflection and
by the searching of one’s own point of view.
We will concern ourselves with one element
of the film language grammar that will help us
to also perceive meaning in photography. That
elements is the size of film shots.
In Polish film theory an interesting project
was and maybe still is Bolesław Lewicki’s
film language grammar project [Bolesław
W. Lewicki, Gramatyka języka filmowego,
„Kwartalnik Filmowy”, 1959, nr 1]. He drew
the consequences from existing conception.
He designated film grammar as a discipline
of film theory “which concerns itself … with
the morphological construction of a film, its
permanent elements. Film grammar defines
itself in an exact way as a science on edit-
ing film shot sizes and settings.” B.Lewicki
judged that the subject of research on film
grammar is the so-called film language “in
its fundamental, logical form”. Film grammar
thus researches and codifies communicativity
of film, not concerning itself with its artistic
expression. As Lewicki noticed the name “film
grammar” should be understood to a certain
extent as metaphorically, because it was ex-
tracted “from the sphere of linguistics to film
theory because of concrete structural and
morphological kinship occurring between
film works and works of literature.” What now
– when the language of film storytelling does
not submit itself to a loosely or forced quest
for norms or attempts to judge the meaning
of film language? Isn’t it worth it to research
the visible narrative – film, photos – by means
of elements of film language grammar?
Times have changed. An easy access to both
to amateur film equipment and even profes-
sional equipment changing and shortening the
technological processes of producing a film
as well as a geographically unlimited option
to publish and distribute directly, sketch for us
an interesting area of reflections, such as the
ability to reflect consciously and auto-reflection,
presentation and auto-presentation, that build
a narrative that is a challenge in the era of the
Internet. We see a task that stands before the
young generation but also before adults who use
visible narratives in natural, available communi-
cation channels. Do they understand what their
messages mean and how they are interpreted?
This is the framework of our quest. The quest
for educational tools - for workshop methods
- that base themselves on stable theories and
practices from film art, that is a synthesis of
several fields of artistic expression and builds
a narrative in time. Film reaches the viewer
thus awakening their individual and collective
capabilities for interpreting meaning.
Film language came into existence at the mo-
ment that the first creators of moving images
understood the difference between loosely
connected images representing the different
stages of movement and the idea, where im-
ages can remain in definite contexts to each
other. By means of connecting two different
symbols new meanings come into existence,
gaining a new way to show emotions or ideas.
Basic film units are:
■ Frame: the smallest statistical unit of film ;
■ Take: the smallest dynamic content unit be-
tween to editing cuts;
■ Scene: a place where an action is played out;
every new place of action in a film is a scene;
a scene can consist of one or more takes;
■ Sequence: a series of scenes or takes that
W polskim filmoznawstwie interesujący był -
i można go nadal za taki uznać - projekt gra-
matyki języka filmowego proponowany przez
Bolesława Lewickiego[Bolesław W. Lewicki,
Gramatyka języka filmowego, „Kwartalnik Filmo-
wy”, 1959, nr 1], który wyciągał konsekwencje
z ówczesnych koncepcji. Uznawał on gramatykę
filmu za dyscyplinę teorii filmu, która „zajmuje się
[...] budową morfologiczną dzieła filmowego, jego
stałymi elementami. Gramatykę filmu definiuje
się w sposób ścisły jako naukę o montażowym
systemie planów i ustawień”. B.Lewicki sądził,
że przedmiotem badań gramatyki filmu jest tzw.
język filmowy „w jego podstawowym, logicznym
kształcie”. Gramatyka filmu bada i kodyfikuje więc
komunikatywność dzieła filmowego, nie zajmując
się bezpośrednio jego wyrazem artystycznym.
Jak zauważał Lewicki, nazwa ‘gramatyka filmu’
była rozumiana w pewnym stopniu w sposób
przenośny,ponieważ została wzięta „z terenu
językoznawstwa do teorii filmu ze względu na
konkretne pokrewieństwa strukturalne i morfo-
logiczne, zachodzące między dziełem filmowym
a dziełem literackim”. A co teraz? Teraz, kiedy
język opowiadania filmowego nie poddaje się już
ani swobodnie, ani na siłę poszukiwaniu norm
czy próbom wartościowania znaczeń języka
filmowego? Czy nie warto badać narrację obra-
zem - film- zdjęcie - poprzez elementy gramatyki
języka filmowego?
Zmieniły się czasy. Łatwy dostęp zarówno do
sprzętu filmowego amatorskiego (a nawet pro-
fesjonalnego), zmienione i skrócone procesy
technologiczne produkcji filmu, nieograniczona
terytorialnie możliwość natychmiastowej publi-
kacji i dystrybucji, rysują dla nas ciekawy obszar
rozważań o tym, jak umiejętności świadomej
refleksji i autorefleksji, prezentacji i autoprezen-
tacji, budują narrację, która w dobie Internetu
jest wyzwaniem. Widzimy zadnie jakie stoi przed
młodym pokoleniem, ale i osobami dorosły-
mi, którzy w naturalnych, dostępnych kanałach
komunikacji używają narracji obrazem. Czy
rozumieją co znaczą ich komunikaty albo jak są
interpretowani? To jest rama naszych poszukiwań.
Poszukiwań narzędzi edukacyjnych - metod
warsztatowych - wpierających się na stabilnych
teoriach i praktykach tej ze sztuk, która dyscy-
plinując różne dziedziny ekspresji artystycznej,
buduje narracje w czasie i jako film dociera do
widza, pobudzając jego indywidualne i zbiorowe
pokłady do interpretacji znaczeń.
„Język filmu powstał w momencie, kiedy twórcy
pierwszych obrazów ruchomych pojęli różnicę
pomiędzy dowolnym łączeniem ujęć, przed-
stawiających różne stadia ruchu a ideą, gdzie
obrazy te mogą pozostawać względem siebie
w określonym kontekście. Poprzez połączenie
dwóch różnych symboli osiąga nowe znaczenia,
zyskując inny sposób przekazywania emocji
lub idei.
Podstawowe jednostki filmu to :
■ kadr - najmniejsza jednostka statystyczna
filmu, jedna klatka (film) lub ramka (TV);
■ ujęcie - najmniejsza jednostka dynamicz-
na, zawarta pomiędzy dwoma cięciami
Montażowymi;
■ scena – miejsce, w którym rozgrywa się akcja;
każde nowe miejsce akcji filmu jest sceną,
scena może składać się z jednego lub więcej
ujęć;
■ sekwencja – seria scen lub ujęć stanowiących
jedną całość;
■ przebitka – krótkie ujęcie pokazujące reakcję
aktora w zbliżeniu lub fragmentów sceny
■ mastershot – długie ujęcie rejestrujące całą
scenę;
■ plan - odległość kamery od głównego obiektu
filmowanego w danym ujęciu, jeden z głów-
nych elementów kompozycji, której miarą
jest postać ludzka”.[http://www.medialarts.pl/
download/skrypty/Podstawy-sztuki-operator-
skiej.pdf]
Rodzaje planów filmowych [w oparciu o http://
pl.wikipedia.org/wiki/Plan_filmowy] :
Totalny – przedstawia ogólną topografię prze-
strzeni akcji (panoramę), postać ludzka jest
niewielka, wkomponowana w obszerne tło lub
nieobecna; stosowany do ogólnych opisów miej-
sca akcji oraz prezentacji plenerów1
.
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-43-320.jpg)
![86 87Warsztaty
create a whole;
■ Cut in shot: a short take showing an ac-
tor’s reaction in close-up or fragments of
a scene
■ Film shot: the distance of the camera to the
main object that is filmed in a given take, one
of the main composition elements which me-
asure is the human figure
Film shot sizes
Extreme wide shot: presents the complete
topography of the action environment (pano-
rama); the human figure is small immersed in
an enormous background or absent; used for
general descriptions of a place or the presenta-
tion of an open space;
Very wide shot: the full picture of the place of
action; the human silhouette is distinguishable;
very well visible is the open air or the decora-
tion; usually serves to sketch the relationships
between the characters and their surroundings
or to show general information about the place
of action;
Wide shot: this is a cut-out from the very wide
shot; in the frame the human silhouette fits as
a whole; only a part of the decoration is visible;
popular in silent movies;
American: presents a cut-out from the wide shot;
the human figure is shown from their knees up
and dominates the film shot; most often used
in dialogue scenes;
Medium close up: from halfway the chest up;
the figure dominates the film shot; presents
a bigger stress on mimics than the American
film shot does;
Close up: the head or another object fills the
majority or the whole film shot; enables the ac-
curate observation of details or of facial mimics;
Extreme close up: a detailed form of zooming
in; a film shot which is filled by a body detail
or an essential action detail; it is the film shot
size that attracts the most attention; as a rule
serves to heighten emotional tension.
For instructors interested in film art. further reading:
Gramatyka Języka filmowego. Grammar of
the Film Language [2008] Autor: Daniel Arijon
Cierpliwe oko [1977], Bez fikcji [1985], Odczytać
czas [1999], Rozmowa o dokumencie [2000]
Autor: Kazimierz Karabasz [BIBLIOTEKA
PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY FIL-
MOWEJ TELEWIZYJNEJ I TEATRALNEJ IM.
L.SCHILLERA W Łodzi]
Jeśli to fiolet, ktoś umrze. - Teoria koloru w filmie.
If It’s Purple, Someone’s Gonna Die: The Power
of Color in Visual Storytelling
[ 2009 ] Autor: Patti Bellantoni
Opowiadanie obrazem.Tworzenie struktury
wizualnej w filmie, Tv i mediach cyfrowych.
Creating the Visual Structure of Film, TV and
Digital Media [2010] Autor: Bruce Block
Okiem filmowca. Nauka i łamanie zasad filmowej
kompozycji.
The Filmmaker’s Eye: Learning (and Breaking)
the Rules of Cinematic Composition. [2011]
Autor: Gustavo Mercado
Relacje interpersonalne. Proces porozumie-
wania się. Interplay. The Process of Interper-
sonal Communication [2006] Autorzy: Adler
Ronald, Russell Proctor II , Lawrence Rosenfeld
Mit Syzyfa. The myth of Sisyphus [1942] Autor:
Albert Camus
Kino i wyobraźnia [1975] Autor: Edgar Morin
Perspectives and communication
In times before the Internet people thought that
it was very important to understand ourselves.
It was thought that if we would have deep re-
flections on ourselves and if we would be very
honest about what we do and why we do that,
we would be happier.
Our identity, our Self, was seen as the core
of us. This core was seen as something that
could be improved over time.
It was also thought that the result of all our
reflecting and thinking and understanding was
a story about ourselves – our auto-narration.
This narrative would represent the way we think
about ourselves.
It was believed there was room for only one
narrative at the time. This auto-narration could
change a lot over time. But whenever we would
have a newer version of the narrative, we would
dismiss the older version and would not feel
that we have changed a lot.
ogólny – to pełny obraz miejsca akcji, sylwetka
ludzka jest zauważalna, dobrze widoczny jest
plener lub dekoracje, służy zazwyczaj zary-
sowaniu związków postaci z otoczeniem oraz
przekazaniu ogólnych informacji o miejscu akcji1 4
.
pełny – to wycinek z planu ogólnego, w kadrze
mieści się cała sylwetka ludzka, widać część
dekoracji. Popularny w kinie niemym1
amerykański – stanowi wycinek planu pełnego,
postać ludzka jest pokazana od kolan w górę
i dominuje w kadrze; najczęściej stosowany
w scenach dialogowych1
średni – kadruje postać ludzką od pasa w górę,
kładąc większy nacisk na mimikę, niż plan
amerykański5
półzbliżenie – obejmuje popiersie, postać jest
dominująca wobec tła1
zbliżenie – twarz lub inny obiekt zajmuje więk-
szą lub całą część kadru, umożliwia dokładne
obserwowanie detali obiektu lub mimiki twarzy1
detal – szczególna forma zbliżenia, plan szcze-
gółu ciała lub istotnego detalu akcji, który wypeł-
nia kadr; jest to plan o maksymalnym skupieniu
uwagi, służy zazwyczaj zwiększeniu napięcia
emocjonalnego1
Przypisy:
1
Plan filmowy. W: Marek Hendrykowski: Słownik
terminów filmowych. Poznań: Ars Nowa, 1994.
4
Jerzy Płażewski: Język filmu. Warszawa: 1982, s. 43.
5
Stefan Czyżewski: Kamera i jej rola w filmie.
Jeśli skoncentrujemy się na próbie interpretacji
tego co widzimy w kadrze [na zdjęciu], następnie
w rozmowie – dialogu, przejdziemy ten proces in-
terpreatcji i twórczej konforntacji, istnieje szansa,
że w ten spsób uda nam się trenować umiejętno-
ści świadomej obecności w Internecie. Możemy
tam eksperymentować, jednak trzeba pamiętać,
że raz zostawiony ślad w sieci pozostaje w niej
na zawsze. Ale to nie pozód do obawy, tylko
inspiracja do świadomego i odpowiedzialnego
uczestniczenia w tej komunikacji werbalnej i nie-
werbalnej otwartej, jakim można nazwać Internet.
Element gramatyki języka filmowego – wielkości
planów – są jednym z podstawowych norm,
jednak wyróżnia je otwartość ich interpretacji
i niejednoznaczność. Dlatego mogą mieć bardziej
pozytywny wpływ na autonarrację, rozumianą
w ramach warsztatów, jako jeden z ważnych
procesów tworzenia się tożsamości online.
Dla instruktorów zainteresowanych sztuką fil-
mową, lektury:
Gramatyka języka filmowego. Grammar of the
Film Language [2008] Autor: Daniel Arijon
Cierpliwe oko [1977], Bez fikcji [1985], Odczytać
czas [1999], Rozmowa o dokumencie [2000]
Autor: Kazimierz Karabasz [BIBLIOTEKA PAŃ-
STWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY FILMOWEJ,
TELEWIZYJNEJ I TEATRALNEJ IM. L.SCHIL-
LERA W Łodzi]
Jeśli to fiolet, ktoś umrze. - Teoria koloru w filmie.
If It’s Purple, Someone’s Gonna Die: The Power
of Color in Visual Storytelling
[ 2009 ] Autor: Patti Bellantoni
Opowiadanie obrazem.Tworzenie struktury wi-
zualnej w filmie, Tv i mediach cyfrowych.
Creating the Visual Structure of Film, TV and
Digital Media [2010] Autor: Bruce Block
Okiem filmowca. Nauka i łamanie zasad filmowej
kompozycji.
The Filmmaker’s Eye: Learning (and Breaking)
the Rules of Cinematic Composition. [2011]
Autor: Gustavo Mercado
Relacje interpersonalne. Proces porozumiewa-
nia się. Interplay. The Process of Interpersonal
Communication [2006] Autorzy: Adler Ronald,
Russell Proctor II , Lawrence Rosenfeld
Mit Syzyfa. The myth of Sisyphus [1942] Autor:
Albert Camus
Kino i wyobraźnia [1975] Autor: Edgar Morin
Perspektywy i komunikacja
W czasach, gdy Internet jeszcze nie istniał, ludziom
wydawało się, że ważne jest to, aby zrozumieć
samych siebie. Uważano, że jeśli zastanowimy
się głęboko nad sobą, będziemy uczciwi w tym,
co i dlaczego robimy, że będziemy szczęśliwsi.
Nasza tożsamość - my Sami - byliśmy po-
strzegani jako fundament człowieka, który można
doskonalić.
Uważano też, że rezultaty naszych przemy-
śleń i tego, co zrozumieliśmy, są historią o nas
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-44-320.jpg)
![100 101Warsztaty
Important! Please have a look at Marcin
Zieliński’s presentation “DECYZJA KALKU-
LACJA ZAUFANIE” (in Polish): http://dynamic-
znatozsamosc.org/prezentacjemz/. It is worth
to show in the sixth block.
Discussions
Even though the introductions aim to transfer
cognitive knowledge to the participants, they
should not equal one-way-communications.
Every participant should feel invited to share
their thoughts during or after the introductions.
The tone of voice in the discussions should be
that of a dialogue: everybody is respected and
no one is judged. Reactions should be framed
as much as possible as questions.
Discussion are to take place not only during
and after the introductions. Some of them rather
take the form of an enquiry of how participants
deal with aspects of their lives (online):
■ How does it feel to be recorded and observed
all the time (block two)
■ Whom to turn to with problems (block three)
For an introduction to the subject, please read:
http://identifeye.wordpress.com/2012/11/06/
media-education-is-a-dialogue-between-gen-
erations/
For an analysis of the situation of Polish young-
sters online and the way they deal with online
problems and safety issues, see: Lucyna Kirwil’s
EU Kids Online: Polskie dzieci w Internecie.
Zagrożenia i bezpieczeństwo – część 2 [in Pol-
ish]: http://www2.lse.ac.uk/media@lse/research/
EUKidsOnline/ParticipatingCountries/PDFs/
PL%20PolishReport.pdf
For an analysis of the situation of European
youngsters online and the way they deal with
online problems and safety issues, see: http://
www2.lse.ac.uk/media@lse/research/EUKid-
sOnline/EU%20Kids%20II%20(2009-11)/EU-
KidsOnlineIIReports/Final%20report.pdf
■ What do you show – and to whom (block three)
■ What do you think about technology at school
(block five)
To read more on how gamification can be
effectively used for delivering instructions, see:
https://identifeye.wordpress.com/2012/10/18/
how-gamification-can-be-effectively-used-for-
delivering-instructions/
For more information on adopting new
technology in the class, read: https://
identifeye.wordpress.com/2012/10/14/
adopting-new-technologies-in-the-class/
For more information on gaming and learn-
ing, see: https://identifeye.wordpress.
com/2012/09/27/gaming-and-learning/
For further reading on serious gaming that
works, read: https://identifeye.wordpress.
com/2012/10/16/serious-gaming-that-works/
Questionnaires
Questionnaires bring concentration and silence
to the workshop. While tasks can be loud (HOW
DO I SEE MYSELF, IDentifEYE game) or intense
(WHO ARE YOU UNTIL NOW?, the confronta-
tions with one’s self) and the introductions and
discussions might involve a lot of information to
digest, the questionnaires allow the participant
to take a step back and reflect on what they’ve
just experienced or heard. At the same time the
questionnaires also provide an opportunity for
the participants to present their views uninter-
rupted. For participants who are more shy than
others, the questionnaires bring the satisfaction
of being able to speak one’s mind.
For the instructors, the questionnaires pre-
sent valuable condensed material about where
individual participants stand. The questionnaires
function as an additional point of reference to
that what is being said during the discussions
and done during the tasks.
The first (block one) and the last (number
eight, block six) questionnaire are identical.
They concern questions about the core themes
of the workshop – on identity, Internet, online
identity, life online, by whom the participant is
seen online, what the participant publishes on-
line, what others are allowed to know about the
participant and why it is important that others
get to know elements of the participant online.
The second questionnaire (block one)
concerns itself with communication between
uczestnikom wiedzę poznawczą, nie powinny
one przybierać formy jednotorowej komunikacji.
Wszyscy uczestnicy powinni czuć się zaproszeni
do wyrażania swoich myśli podczas, i po każdym
ze wstępów. Ton głosu dyskusji powinien być taki,
aby zapewniał, że każdy jest szanowany i nikt
nikogo nie ocenia. Reakcje uczestników oraz
zadawane pytania powinny być jak najbardziej
ograniczone do tematyki dyskusji.
Dyskusje nie muszą odbywać się tylko
po lub w czasie wstępów. Niektóre z dysku-
sji, powinny raczej przyjmować formę pytań
dotyczących tego, jak uczestnicy radzą sobie
z różnymi aspektami swojego życia online:
■ Jak czują się będąc stale nagrywanymi i ob-
serwowanymi? (blok drugi)
■ Do kogo zwracają się z problemami? (blok
trzeci)
Aby zapoznać się z wprowadzeniem dotyczącym
tej tematyki, proszę odwiedzić stronę: http://
identifeye.wordpress.com/2012/11/06/media-
education-is-a-dialogue-between-generations/
Aby zapoznać się z analizą tego, jak polskie
dzieci radzą sobie z problemami i bezpieczeń-
stwem w Internecie, proszę odwiedzić stronę:
Lucyna Kirwil „EU Kids Online”: Polskie dzie-
ci w Internecie. Zagrożenia i bezpieczeństwo
– część 2: http://www2.lse.ac.uk/media@lse/
research/EUKidsOnline/ParticipatingCountries/
PDFs/PL%20PolishReport.pdf .
Analiza sytuacji dzieci w Europie i tego, jak radzą
sobie one z problemami i bezpieczeństwem
w Internecie, znajduje się tutaj: http://www2.
lse.ac.uk/media@lse/research/EUKidsOnline/
EU%20Kids%20II%20(2009-11)/EUKidsOnline-
IIReports/Final%20report.pdf .
■ Co pokazujesz i komu? (blok trzeci)
■ Co myślisz na temat technologii w szkole?
(blok piąty)
Więcej o tym, jak efektywniej używać gier
w przedstawianiu instrukcji, znajduje się na stro-
nie: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/18/
how-gamification-can-be-effectively-used-for-
delivering-instructions/ .
Więcej informacji o wprowadzaniu nowej tech-
nologii do klas: https://identifeye.wordpress.
com/2012/10/14/adopting-new-technologies-
-in-the-class/ .
Więcej na temat grania i uczenia się: https://
identifeye.wordpress.com/2012/09/27/gaming-
-and-learning/ .
Dodatkowe informacje o grach „serious games”,
które dobrze się sprawdzają: https://identifeye.
wordpress.com/2012/10/16/serious-gaming-
-that-works/ .
ANKIETY
Ankiety wprowadzają koncentrację i ciszę. Pod-
czas niektórych zadań może być głośno („JAK
JA WIDZĘ SIEBIE”, gra IDentifEYE). Inne mogą
wywoływać intensywne emocje („KIM JESTEŚ
DO TERAZ?”, Konfrontacja z sobą) lub dostar-
czać dużą ilość informacji do analizy (Wstępy
i Dyskusje). Natomiast ankiety pozwalają uczest-
nikom na refleksje i przemyślenie tego, czego
doświadczyli i co usłyszeli. Jednocześnie, ankiety
zapewniają szansę uczestnikom na spokojne
przedstawienie swoich opinii. Jest to również
szansa dla bardziej nieśmiałych osób na wyra-
żenie swoich myśli.
Z kolei instruktorzy, dzięki ankietom, zyskują
źródło skondensowanych, cennych informacji
dotyczących uczestników. Ankiety są dodatko-
wym punktem odnośnym do tego, co zostało
powiedziane podczas dyskusji i zadań.
Pierwsza (blok pierwszy) oraz ostatnia ankieta
(blok ósmy, blok szósty) są identyczne. Dotyczą
one fundamentalnych wątków warsztatów: toż-
samości, Internetu, digitalnej tożsamości, życia
online, tego, kto widzi uczestników w Internecie,
co publikują w Internecie, tego, co inni mogą
wiedzieć o uczestniku i dlaczego ważne jest,
aby inni znali pewne informacje o uczestnikach.
Druga ankieta (blok pierwszy) dotyczy ko-
munikacji między pokoleniami. Ma on uzyskać
odpowiedzi na to, czego ogólnie uczestnicy po-
trzebują, żeby otworzyć się przed drugą osobą,
czego potrzebują, żeby otworzyć się przed kimś
w Internecie i tego, żeby otworzyć się przed kimś
z innego pokolenia. Ankieta stara się również
uzyskać odpowiedź na to, kiedy uczestnik czuje
się na równi z kimś z innego pokolenia.
Ankieta numer trzy (blok trzeci) jest ustną
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-51-320.jpg)
![102 103Warsztaty
generations. It asks what is needed to open
oneself up to another person in general, on-
line and to a person belonging to another gen-
eration. It also enquires when the participant
feels equivalent to an individual from another
generation.
Questionnaire number three (block three) is
the verbal version of the four pictures task (block
two and four). In it questions can be found on
the participant’s dressing style, the participant’s
nearest person(s) and the participant’s most
important event or moment in life.
In questionnaire number four (block four)
the participant is asked about the experience
of seeing themselves in Augmented Reality.
Participants get to answer whether they are
satisfied with the way they look and with the
way they answered the question. They are also
asked to describe their emotions while seeing
themselves in Augmented Reality.
Questionnaires number five and six (block
five) are follow-ups on the serious Augmented
Reality game. Questionnaire number five is
a drawing assignment. Participants are request-
ed to draw their online identities. In question-
naire number six they are asked about the role
technology should play at schools and about
the value of Augmented Reality in general and
the game in particular.
Questionnaire seven (block six) is a proper
evaluation. It is modeled on the evaluation form as
prescribed by the Ministry of Culture for projects.
The questionnaires that were used during the
pilot versions of the workshop can be down-
loaded here: http://dynamicznatozsamosc.org/
pobieralnia/.
In addition there is also a work sheet that is part
of the introduction Elements of film language
grammar (block three). In this work sheet par-
ticipants are to visualize the different frame
sizes that were mentioned in the introduction.
The worksheet that was used during the
pilot versions of the workshop can be down-
loaded here: http://dynamicznatozsamosc.org/
pobieralnia/.
Analyses
Analyses are reflections by the instructors
concerning particular recordings and pictures
gathered during second and fourth block of
the workshop.
Directives for the instructors’ own interpretations.
The area of both analyses is a connection
of forms of interpersonal communication [a
nonverbal communication channel] and ele-
ments of film language grammar as an artistic
expression. In these analyses we focus on non-
verbal transmission which is to be interpreted
on the ground of two forms of visual units: film
and pictures. What is the background of our
reflections in the analyses? It is the Internet as
a space for our activities. We assume that we
have a say about what visual information may
be published or is published on the Internet
about us and this is a part of our online identity
that can be interpreted both by people who we
know in person and by people we have never
met in real life. What can we do so that those
content-information-meanings about us would
be as we would want to show to others?
When we decided to introduce these tasks
into the workshop programme we were and we
are convinced that connecting skills of interper-
sonal communication [also in its group forms]
with artistic expression [understood here as the
conscious use of film plan sizes for narration and
auto-narration purposes] constitute a method of
developing skills to consciously, critically and
creatively use the Internet as a mass medium
in the process of experiencing of how to build
one’s auto-representation.
The following three questions should lay the
ground for our tools of analyses. What is interper-
sonal communication? What is nonverbal com-
munication? Why are film plan sizes important?
Interpersonal communication (from the Latin
communucatio – conversation, exchange, con-
nectivity), is a psychological process during
which people are trying to share meaning by
means of symbolic (sound, letters, words) in-
formation (communicates). The simplest model
of communication consists of a sender who
transmits a message (verbal or nonverbal) and
formą zadania czterech zdjęć (blok drugi i czwar-
ty). Pytania tej ankiety określają styl ubioru da-
nego uczestnika i przedstawiają jego najbliższą
osobę oraz najważniejszy moment lub wydarze-
nie w życiu.
W ankiecie czwartej (blok czwarty) uczestni-
cy są proszeni o opisanie swoich doświadczeń
dotyczących technologii Rozszerzonej Rzeczywi-
stości. Uczestnicy są pytani, czy są zadowoleni
z tego, jak wyglądają i z odpowiedzi, której udzie-
lili. Pytania dotyczą również emocji uczestników,
które odczuwali widząc siebie w Rozszerzonej
Rzeczywistości.
Ankieta piąta i szósta (blok piąty) mają być
wypełnione po grze. Ankieta numer pięć jest
przeprowadzana w formie rysunku. Uczestnicy
są proszeni o narysowanie ich digitalnych tożsa-
mości. W ankiecie szóstej natomiast, uczestnicy
przedstawiają swoje opinie na temat ogólnej
roli i przydatności technologii Rozszerzonej
Rzeczywistości w szkole oraz w szczególności
gry Rozszerzona Rzeczywistość.
Ankieta siódma (blok szósty) służy ocenie.
Jest ona oparta na formularzu oceny projek-
tu, sporządzonego przez Ministerstwo Kultury
i Dziedzictwa Narodowego.
Ankiety, które zostały użyte podczas pilotażo-
wych warsztatów, można pobrać ze strony: http://
dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/.
Dodatkowo istnieje arkusz roboczy, dołączony
do Wstępu do Elementów gramatyki języka fil-
mowego (blok trzeci). W arkuszu tym, uczestnicy
są proszeni o przedstawienie różnych rozmiarów
kadrów, które zostały omówione podczas wstępu.
Arkusz roboczy, którego użyto w czasie pilota-
żowych warsztatów, można pobrać ze strony:
http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/.
ANALIZY
Analizy to refleksje instruktorów dotyczące po-
szczególnych nagrań i zdjęć zebranych podczas
bloku drugiego i czwartego.
Wskazówki do własnej interpretacji dla
instruktorów.
Obszar obu analiz to połączenie form ko-
munikacji interpersonalnej [kanał komunikacji
niewerbalnej] i elementów gramatyki języka
filmowego jako ekspresji artystycznej [wielkości
planów]. W tych analizach koncentrujemy się na
przekazie niewerbalnym, który interpretować
będziemy na podstawie dwóch form formacji
obrazowych: zdjęcie i film. Jakie jest tło naszych
refleksji w analizach? To Internet jako przestrzeń
naszych aktywności. Zakładamy, że możemy
decydować o tym, jakie informacje obrazowe
mogą być lub są publikowane w Internecie o nas
- i że to część naszej tożsamości online, którą
mogą interpretować zarówno osoby, które znają
nas w świecie realnym, ale także osoby, których
nigdy nie spotkaliśmy na żywo. Co możemy
zrobić, aby takie treści-informacje-znaczenia
o nas, były tym, co chcemy o nas przekazywać
innym?
Decydując się na wprowadzenie do progra-
mu warsztatów tych zadań, mieliśmy i mamy
przekonanie, że umiejętność komunikacji in-
terpersonalnej [a także grupowe jej formy]
w połączeniu z ekspresją artystyczną [tu ro-
zumianą jako świadome użycie wielkości pla-
nów w celu narracji i autonarracji], są metodą
rozwijającą umiejętności świadomego, twór-
czego i krytycznego korzystania z środków
masowego przekazu - Internetu - w procesie
doświadczania jak budować swój autoportret.
Te trzy pytania powinny budować obszar dla
narzędzi analizy. Co to jest komunikacja inter-
personalna? Co to jest komunikacja niewerbalna?
Dlaczego używamy wielkości planów filmowych?
Komunikacja interpersonalna (z łaciny commu-
nicatio – rozmowa, wymiana, łączność), proces
psychologiczny, podczas którego ludzie dążą
do dzielenia się znaczeniami za pośrednictwem
symbolicznych (dźwięki, litery, słowa) informacji
(komunikatów). Najprostszy model komunikowa-
nia się polega na przekazywaniu przez nadawcę
komunikatu (werbalnego lub niewerbalnego)
i odebraniu go przez odbiorcę. Komunikowanie
się może być realizowane przez wypowiedzi
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-52-320.jpg)
![104 105Warsztaty
a recipient who receives that message. Com-
munication may take place by expressing oneself
in oral, written and visual form or by means of
so-called body language — for instance by us-
ing gestures, colors and tones of voice or facial
mimics. Communication may be one-directional
– the sender sends information without expecting
a confirmation by the recipient or two-directional,
in which sender gets a confirmation that the
message was received, for example in the form
of questions asked by the recipient.
The definition was translated and taken from
“Słownik encykopedyczny Edukacja Obywatelska”
Publisher: Europa. Atuhors: Roman Smolski,
Marek Smolski, Elżbieta Helena Stadmuller.
ISBN 83-85336-31-1. Year of publication: 1999
[http://portalwiedzy.onet.pl/87607,,,,komunikacja_
interpersonalna,haslo.html]
Verbal communication is a form of communica-
tion that uses natural language, or speech, as
a means of communication. It is a basic way
of interpersonal communication. Verbal com-
munication in its rudimentary form can also be
observed among animals, for example among
chimpanzees that in some cases have even
developed the ability to use metaphors. For
verbal communication to take place two people
are needed: a sender and a receiver. They use
a code (language) that both of them have to know.
Verbal communication often is accompanied
by nonverbal communication. During a conver-
sation the transmitted content is being accom-
panied by gestures and facial mimics which in
accepted language code and certain cultures
confirm verbalized messages. More on this
subject:
[ h t t p : / / p l . w i k i p e d i a . o r g / w i k i /
Komunikacja_werbalna]
Non-verbal communication [body language]
comprises of a set of nonverbal communicates
sent and received by all human at all nonverbal
channels at once. They inform about basic emo-
tional states, intentions, expectations and char-
acteristics of temperament. More on this subject:
[ h t t p : / / p l . w i k i p e d i a . o r g / w i k i /
Komunikacja_niewerbalna]
We would like to invite you to read and to look
for other authors: A.Pease: Język ciała - jak
czytać myśli ludzi z ich gestów.[How to read
people’s mind by their gestures] Cracow, 1992,
Z. Nęcki: Komunikacja międzyludzka.[Inter-
personal Communication]. Cracow, 1996, M.
Argyle: Psychologia stosunków międzyludzkich.
[Psychology of interpersonal relation] Warsaw,
1991, E.Aronson: Psychologia społeczna-serce
i umysł. [Social Psychology – heart and mind]
Warsaw 1997
Information on elements of film language gram-
mar – information on film set sizes – can be
found in this section under “Introductions”.
Analyses course
Both tasks WHO ARE YOU UNTIL NOW? and
HOW DO I SEE MYSELF? result in interesting
material for analyses. Analyses are seen by us
as reflections by the instructors.
During these analyses in block 6 the material
will be presented that was previously recorded
and prepared by the instructors.
The analyses will follow a course that is
founded on the basis of the dialogue of the
instructors with the participants. The dialogue
will be steered by elements from the presen-
tation. But it will be an open form of thoughts
exchange, moderated by the instructors.
The analysis of the task HOW DO I SEE MY-
SELF? is to make participants present their
opinions. The instructors are to provoke this
analysis by asking questions:
“What new elements did you learn about
yourself?” Each participant should answer that
question. You have to avoid irony and direct
personal criticism. No one is judged. We only
interpret formal decisions. First the intuitive
choosing of the film set size and then the con-
scious choosing of it. During this analysis it is
good to use definitions of film set sizes and to
build sentences in a way that phrases concern-
ing film sets will appear in them—use film set
sizes, apply them; create meaning by means of
them. But what is important we do not ask about
the symbolic content that was written or drawn
ustne, pisemne i różne formy wizualne oraz
tzw. mowę ciała (z angielskiego body langu-
age), np. różnego rodzaju gesty, barwę i ton
głosu, mimikę twarzy. Komunikowanie się może
być jednokierunkowe – nadawca przekazuje
informacje bez oczekiwania ich potwierdzenia
przez odbiorcę, lub dwukierunkowe – nadawca
uzyskuje potwierdzenie przekazanej informacji,
np. w formie pytań zadawanych przez odbiorcę.
Hasło opracowano na podstawie “Słownika
Encyklopedycznego Edukacja Obywatelska”
Wydawnictwa Europa. Autorzy: Roman Smolski,
Marek Smolski, Elżbieta Helena Stadtmüller.
ISBN 83-85336-31-1. Rok wydania 1999. [http://
portalwiedzy.onet.pl/87607,,,,komunikacja_inter-
personalna,haslo.html]
Komunikacja werbalna – komunikacja z użyciem
języka naturalnego, czyli mowy jako środka
komunikacji. Jest to podstawowy sposób komu-
nikacji międzyludzkiej. W szczątkowej postaci ko-
munikacja werbalna występuje także u zwierząt,
np. u szympansów, które rozwinęły w niektórych
przypadkach także zdolność posługiwania się
metaforą. Aby komunikacja werbalna mogła
mieć miejsce, muszą istnieć osoby: mówiąca
i słuchająca. Posługują się one kodem (językiem),
który musi być znany obu osobom.
Komunikacji werbalnej najczęściej towarzy-
szy komunikacja niewerbalna. W trakcie roz-
mowy przekazywanym treściom towarzyszą
gesty oraz mimika, które w przyjętym kodzie
językowym w danej kulturze potwierdza-
ją komunikaty zwerbalizowane. Więcej tu:
[ h t t p : / / p l . w i k i p e d i a . o r g / w i k i /
Komunikacja_werbalna]
Komunikacja niewerbalna [mowa ciała, język cia-
ła] - zespół niewerbalnych komunikatów nadawa-
nych i odbieranych przez ludzi na wszystkich nie-
werbalnych kanałach jednocześnie. Informują one
o podstawowych stanach emocjonalnych, inten-
cjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji
społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samo-
ocenie, cechach temperamentu. Więcej tu: [http://
pl.wikipedia.org/wiki/Komunikacja_niewerbalna]
Zachęcamy do lektury i poszukiwania własnych
autorów: A.Pease: Język ciała - jak czytać my-
śli ludzi z ich gestów. Kraków, 1992, Z. Nęcki:
Komunikacja międzyludzka. Kraków, 1996, M.
Argyle: Psychologia stosunków międzyludzkich.
Warszawa, 1991, E.Aronson: Psychologia spo-
łeczna-serce i umysł. Warszawa 1997
O elementach gramatyki języka filmowego - wielko-
ściach planów w tym rozdziale, w akapicie „Wstępy”.
Przebieg analiz
Oba zadania: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” i „JAK
JA WIDZĘ SIEBIE?” wypracowują interesujący
materiał do analiz. Analizy widzimy jako refleksje
instruktorów.
W czasie tych analiz w BLOKU 6, pokazane
będą materiały, które wcześniej zostały nagrane
i później opracowane przez instruktorów.
Analizy będą miały przebieg oparty na osi dia-
logu instruktorów z uczestnikami. Ten dialog
podporządkowany będzie elementom prezentacji.
Będzie jednak otwartą formą wymiany myśli,
moderowaną przez instruktorów.
W analizie zadania: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?”
chodzi o to, aby to uczestnicy wypowiadali się.
Instruktorzy mają prowokować analizę poprzez
pytanie:
Czego więcej dowiadujesz się o sobie? Na takie
pytanie powinien odpowiedzieć każdy z uczest-
ników. Nie należy dopuścić do ironii i krytyki
skierowanej personalnie. Nikt nikogo nie ocenia.
Tylko interpretujemy decyzje formalne. Najpierw
wybór wielkości planów intuicyjny, a potem
świadomy. Dobrze jest w czasie tej analizy uży-
wać określeń wielkości planów. I tak budować
wypowiedź instruktora, aby pojawiały się frazy
- używać wielkości planów, stosować wielkości
planów; budować znaczenia poprzez użycie wiel-
kości planu. Jednak, co jest ważne, nie pytamy
o znaczenia symbolicznych treści na kartkach.
Zdjęcia 3 i 4 analizujemy do wielkości planów
również. Zawsze jesteśmy gotowi na zasadę
analizy porównawczej, z tym co widzimy na
zdjęciach z BLOKU 2 i 4. Jeżeli widzimy zmianę
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-53-320.jpg)
![106 107Warsztaty
on the sheets of paper. Regarding photos 3 and
4 it is also the film set size that is analyzed. We
are always ready for a comparative analysis of
what we see on the photos as taken in block
2 and 4. If we see a decision change of about
50% or more we ask: Why?
In analysis of the task “WHO ARE YOU UNTIL
NOW?” we want participants express their opin-
ions as well. Instructors should provoke analysis
through questions: What would you change and
what you would not change in this recording and
why? Each of the participants should answer this
question. You have to avoid irony and direct per-
sonal criticism. No one is judged. We only interpret
formal decisions. First the intuitive choosing of the
film set size and then the conscious choosing of
it. During this analysis it is good to use definitions
of film set sizes and to build sentences in a way
that phrases concerning film sets will appear in
them—use film set sizes, apply them; create
meaning by means of them. It is important that
we don’t ask about verbal communication. We
only talk about nonverbal communication – here
understood as the choice of film set sizes. We
are always ready for a comparative analysis of
what we see on the films as recorded in block 2
and 4. If we see a decision change of about 50%
or more we ask: Why?
To conduct analyses we have to prepare our-
selves in several ways.
■ First of all for every analysis of each of the
tasks we have prepared material: WHO ARE
YOU UNTIL NOW? [the edited answers of
all of the participants from block 2 and 4];
HOW DO I SEE MYSELF? [the presentation
consisting of all pictures from block 2 and 4].
■ Additionally we have to remember about the
tight schedule for the analyses, 15 minutes for
HOW DO I SEE MYSELF? and 25 minutes
for WHO ARE YOU UNTIL NOW?.
Here are a few practical propositions:
Most importantly we should understand the
participants on the level of their emotional sensi-
bility. After five meetings we have knowledge of
the personal and individual characteristics that
each person has. Also during the recording and
the editing of the material we have a chance to
get closer to each participant without crossing
the boundary of their privacy and without forc-
ing our opinions upon them.
Therefore it is important that we should take
notes during the work outside the workshop
when we edit and prepare the presentations.
Reflective notes. This does not dismiss us from
our role of instructor. The notes should consist
of attempts to project answers to these ques-
tions that we will use later during the analysis,
as if we would enter the role of the participant.
These may be a few sentences or reflections
concerning answers given in questionnaires.
Analyses are common reflection that will not
instantly become fruitful but only with time. It
will appear that participants have drawn their
conclusions and that their skills have improved.
It is worthwhile it to meet each other again, after
the end of the workshop, during educational
hours – even more so if the participants in the
group are all from one school.
Other elements
Besides greeting the participants at the begin-
ning of block one and thanking them at the
end of block six, there are two additional other
elements. The first of them is the trailer about
Media Education that was created during the
project. The text of the trailer can be found
in the section Media education and Dynamic
Identity. This trailer provides a good introduc-
tion to both the topics of the workshop and it’s
the tone of voice.
The trailer can be found here: http://dynamic-
znatozsamosc.org/film/.
The second other element is the handing out
of certificates at the end of the workshop. The
handing out of the certificates is a ceremonial
closure of the workshop and provides the par-
ticipants with a formal memento.
The certificate that was used during the pilot ver-
sion of the workshop can be downloaded here:
http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/.
o 50 procent w decyzji - zapytajmy: Dlaczego?
W analizie zadania: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”
chodzi o to, aby uczestnicy również wypowiadali
się. Instruktorzy mają prowokować analizę po-
przez pytanie: Co chcesz, a czego nie chcesz
zmienić w tym obrazie i dlaczego? Na takie pyta-
nie powinien odpowiedzieć każdy z uczestników.
Nie należy dopuścić do ironii i krytyki skierowanej
personalnie. Nikt nikogo nie ocenia. Tylko inter-
pretujemy decyzje formalne. Najpierw wybór
wielkości planów intuicyjny, a potem świadomy.
Dobrze jest w czasie tej analizy używać określeń
wielkości planów. I także budujemy wypowiedź
instruktora, aby pojawiały się frazy - używać
wielkości planów, stosować wielkości planów,
budować znaczenia poprzez użycie wielkości
planu. Jednak co jest ważne, nie pytamy o prze-
kaz werbalny. Rozmawiamy tylko o niewerbalnym
kanale komunikacji - tu rozumianym jako wielkość
planu. Zawsze jesteśmy gotowi na zasadę ana-
lizy porównawczej, z tym co widzimy na filmach
nagrane w BLOKU 2 i 4. Jeżeli widzimy zmianę
o 50 procent w decyzji - zapytajmy: Dlaczego?
Aby przeprowadzić analizy, musimy przygotować
się na kilku poziomach:
■ Po pierwsze, do analizy każdego z zadań
mamy materiał: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”
[zmontowane wypowiedzi z BLOKÓW 2 i 4
wszystkich uczestników]; „JAK JA WIDZĘ
SIEBIE?” [prezentacja zawierająca wszystkie
zdjęcia z BLOKU 2 i 4].
■ Po drugie, pamiętajmy o dyscyplinie czasowej
na analizę zadania: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?”
mamy 15 minut, a na analizę zadania: „KIM
JESTEŚ DO TERAZ?” mamy 25 minut.
Teraz kilka praktycznych propozycji:
Przede wszystkim powinniśmy rozumieć
uczestników na poziomie ich wrażliwości emo-
cjonalnej. Po pięciu spotkaniach mamy już wie-
dzę, jakie wyraźne osobowościowe i osobnicze
cechy reprezentuje każdy z osobna. Dodatkowo
w czasie i nagrywania i opracowania materiałów
mamy szansę zbliżyć się do każdego uczestnika,
nie naruszając jego prywatności i nie narzucając
mu swoich opinii.
Dlatego ważne jest, aby w czasie pracy poza
warsztatami - gdy montujemy i przygotowujemy
prezentację - prowadzić swoje notatki. Notatki
refleksyjne. Wprowadzenie takiego określenia
nie zwalania nas z dyscypliny instruktora. Takie
notatki powinny zawierać próby projektowania
odpowiedzi na te pytania, które później wykorzy-
stamy w czasie analizy, gdybyśmy weszli w rolę
uczestnika. To może być kilka zdań, to mogą
też być refleksje związane z odpowiedziami
w ankietach.
Analizy są wspólną refleksją, która zaowo-
cuje nie od razu, ale w czasie. Okaże się, że
uczestnicy wyciągnęli wnioski i mają wyż-
sze umiejętności. Warto jest po zakończeniu
warsztatów - tym bardziej jeśli to jest gru-
pa uczniów z jednej szkoły - spotykać się
jeszcze w czasie godzin wychowawczych.
INNE ELEMENTY
Poza przywitaniem uczestników na początku
pierwszego bloku i podziękowaniem im na koń-
cu bloku szóstego, są jeszcze dwa dodatkowe
elementy. Pierwszy z nich to zwiastun dotyczący
Edukacji Medialnej, który został stworzony pod-
czas trwania projektu. Tekst zwiastuna znajduje
się w dziale Edukacja Medialna i Dynamiczna
Tożsamość. Zwiastun jest dobrym wprowadze-
niem do tematów warsztatów oraz oddaje ton
w jakim są prowadzone.
Zwiastun znajduje się tu:
http://dynamicznatozsamosc.org/film/.
Drugim elementem jest rozdanie certyfikatów,
które odbywa się wraz z ceremonią zakończenia
warsztatów. Certyfikaty są formalną pamiątka
potwierdzającą uczestnictwo w warsztatach.
Certyfikat użyty podczas pilotażowych warsz-
tatów, można pobrać ze strony: http://dynamicz-
natozsamosc.org/pobieralnia/.
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-54-320.jpg)
![114 115Warsztaty
■ Information on Facebook or Twitter;
■ An announcement in the city’s information
leaflet.
II Prepare and share the recruitment regulations,
the recruitment questionnaire and establish a re-
cruitment point (with people present, information,
collecting questionnaires)
III Appoint a Recruitment Commission –with
members of the pedagogical board, the asso-
ciation of parents and the students’ association.
The members of the commission will then appoint
a chairman.
IV The preparation of the participant’s contracts.
V The commission prepares a long and a short
list of participants.
Note: The criteria of student access to the work-
shop: no collision with the compulsory framework
of compulsory formal education requirements.
It was found that, a group of around twelve stu-
dents is the most practical to conduct the work-
shop. Hosting a bigger group would mean that
the tasks would take more time to perform. The
alternative would be to have the tasks performed
by parallel groups which would enforce the com-
ing into existence of subdivisions in the group
– a tendency that already is looming in a bigger
group anyway. Subdivisions then would hinder
the dialogue form. It is also harder in a bigger
group to stimulate all students individually to be
involved all the time.
Once the twelve-or-so students are recruited, it is
crucial to acquire consent of the parents, both for
the participation of the students in the workshop
and for the instructors to record and publish
photo and filmed material that will be gathered
during the workshop. Since your participants
will be minors, this signed agreement for every
individual student is a must-have.
The agreements need to be distributed in
advance to the parents of the future workshop
participants. It is advisable that the agreements
are signed and returned a week before the actual
start of the workshop.
It must be made clear, both to the parents
and to the future workshop participants, that
the signed agreement document is essential
for participation in the workshop. Without this
signed document a student cannot be allowed
to the workshop.
If it appears a week before the start of the
workshop that some signed agreements are
missing, the relevant parents should be notified
with the urgent request to sign these agreements
immediately.
The agreement document that we used during
the pilot workshop can be found here: http://
dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/.
The next step is to plan the workshop. The work-
shop consists of six ninety-minutes blocks. Ideally
these blocks will take place at the very beginning
of school days, since the students at that mo-
ment in time are still fresh and do not behave in
school-mode yet.
Since there are some activities that the instruc-
tors will need to perform in addition to conducting
the six workshop blocks, breaks were planned
during the pilot workshop. During the pilot the
first block was organized on a Friday, the second
block on a Monday, the third block on a Tuesday,
on Wednesday there was a break, the fourth
block was organized on a Thursday, the fifth on
a Friday and the sixth on a Monday.
The additional activities that need to be per-
formed during the workshop are the following:
■ Nonstop: publishing of material to a special
workshop Facebook project page that needs
to be created before the workshop starts – see
below;
■ Before the third block the series of four pictures
by the students as taken in block two (HOW
DO I SEE MYSELF) need to be analyzed and
a presentation needs to be created;
■ Before the fourth block the registrations of the
individual students (WHO ARE YOU UNTIL
NOW?) need to be edited and uploaded to the
Augmented Reality application. This activity
was undertaken during the Wednesday break
during the pilot;
■ emisja komunikatów w szkolnym radiowęźle;
■ cykliczna informacja na godzinie
wychowawczej;
■ informacja na Facebook, Twitter;
■ ogłoszenia w informatorach miejskich typu
„Herold”, „Ratusz” [od red. to przykład z Gdań-
ska ].
II Przygotowanie i udostępnienie regulaminu
i ankiety rekrutacyjnej oraz ustalenie punktu re-
krutacyjnego (dyżury, informacje, zbieranie ankiet)
III. Wyłonienie Komisji Rekrutacyjnej – przedsta-
wiciel z grona pedagogicznego, rady rodziców
i rady uczniowskiej - komisja spośród swych
członków wybiera przewodniczącego)
IV Przygotowanie umowy uczestnictwa
w projekcie
V Stworzenie przez komisję krótkiej i długiej
listy uczestników.
Uwagi: kryterium dostępu dla uczestników pro-
jektu – uczeń nie ma szczególnych problemów
w ramach obowiązujących wymagań obowiąz-
kowej edukacji formalnej.
Ustalono, że najbardziej praktyczną grupą uczest-
ników do prowadzenia warsztatów jest grupa
dwunastoosobowa. Większa grupa uczestników
spowoduje, że wykonywanie zadań zajmie więcej
czasu. Alternatywą dla zadań, które zajmowa-
łyby zbyt dużo czasu, byłoby stworzenie dwóch
równoległych grup, co wymusiłoby powstanie
podgrup. Podgrupy utrudniają prowadzenie
warsztatów w formie dialogu. A tendencja do
ich powstawania i tak się pojawia przy większych
grupach. Ponadto, duże grupy utrudniają utrzy-
manie zaangażowania wszystkich uczestników.
Po zebraniu grupy około dwunastu uczestników,
należy uzyskać zgody rodziców uczestników na
udział, nagrywanie i publikowanie zdjęć oraz fil-
mów zebranych podczas warsztatów. Ponieważ
uczestnikami będą nieletni, zgody są niezbędne.
Zgody muszą być rozdane wcześniej, aby
rodzice mieli czas na ich podpisanie. Najlepiej
zbierać podpisane zgody tydzień przed rozpo-
częciem warsztatów.
Należy jasno podkreślić rodzicom i uczestni-
kom, że zgody są niezbędne do uczestnictwa
w warsztatach. Bez podpisanej zgody uczestnik
nie może wziąć udziału w warsztatach.
Jeżeli na tydzień przed rozpoczęciem warsz-
tatów okaże się, że nie wszyscy posiadają pod-
pisane zgody, należy bezzwłocznie powiado-
mić rodziców o potrzebie natychmiastowego jej
podpisania.
Wzór zgody użytej podczas pilotażo-
wych warsztatów, można znaleźć tutaj:
http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/.
Następnym krokiem jest zaplanowanie warsz-
tatów. Warsztaty składają się z sześciu dzie-
więćdziesięciominutowych bloków. Ideal-
ną sytuacja jest, gdy warsztaty odbywają
się na samym początku dnia, ponieważ uczest-
nicy są wtedy wypoczęci i nie przestawili się
jeszcze na „tryb szkolny”.
Między wszystkimi sześcioma blokami
warsztatów, instruktorzy muszą przeprowa-
dzać dodatkowe przygotowania. Z tego powo-
du, podczas warsztatów pilotażowych, bloki
były oddzielone przerwami. Blok pierwszy
odbywał się w piątek, drugi w poniedziałek,
trzeci we wtorek, w środę następowała przerwa,
czwarty blok odbywał sie w czwartek, piąty w pią-
tek a ostatni, szósty, w poniedziałek.
Dodatkowe przygotowania, które muszą prze-
prowadzić instruktorzy to:
■ Ciągłe publikowanie materiałów na specjalnej
stronie projektu na Facebooku, która musi
zostać stworzona przed rozpoczęciem warsz-
tatów – patrz niżej;
■ Przed blokiem trzecim muszą przeanalizować
serie czterech zdjęć, zebranych podczas bloku
drugiego;
■ Przed blokiem czwartym muszą edytować
nagrania odpowiedzi uczestników na pytanie:
„KIM JESTEŚ DO TERAZ?” oraz wgrać je do
aplikacji Rozszerzona Rzeczywistość. Edy-
towania podczas pilotażowych warsztatów
odbyły się w przerwie w środę;
■ Tuż przed rozpoczęciem bloku piątego muszą
uruchomić i przetestować grę Rozszerzona
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-58-320.jpg)
![120 121Warsztaty
Wymagania techniczne
Warsztaty
The basic tool used during the workshop is a com-
puter (PC or MAC) connected to a multimedia
projector. This set-up will be used in almost every
workshop block. We suggest preparing and
checking the functionalities of all these devices
before starting the workshops.
Basic configuration
Requirements:
■ A computer (PC or MAC) – preferably a com-
puter with a built-in webcam
■ A webcam (if not already present in the
computer)
■ A multimedia projector (beamer)
■ Speakers
■ A screen to project on (or a white wall in the
classroom)
Configuration comments:
■ The speakers are important elements since
a lot of the material that is presented during
the workshop comes with sound. The qu-
ality of built-in computer speakers often is
insufficient.
■ Depending on the optical possibilities the pro-
jector needs to be placed at a proper distance
from the screen.
■ You need access to the Internet.
Connecting:
1. Webcam - computer
All modern USB webcams are automatically
activated when connected to the computer.
Caution! Not all cameras may work with speci-
fied computers – you need to make sure whether
your camera will work with your PC (or MAC).
What to do when your computer can’t activate
your camera? Often your webcam came with
a CD containing a driver which needs manual
installing. In that case put your CD in your com-
puter and wait for:
■ An automatic start of the installer
■ A pop-up window with the option of playing
your disc, and then choose Autostart
■ Manually start set-up by going to My Computer,
click with the right mouse button on the CD/
DVD disc station and then start the installer.
Sometimes you need to open the files present
on the CD and click Setup.
Then, step by step, we follow the set-up instruc-
tions. Sometimes you need to restart your com-
puter to finish the installation.
2. A built-in webcam – computer
A built-in webcam is automatically activated
by the computer and it doesn’t need additional
installers. Any program used in the workshop
will automatically trigger the webcam.
Often a built-in webcam comes with a pro-
gram that allows you to take pictures. To start it
up, you usually need to hold the function key on
the keyboard (Fn) and simultaneously click the
key with an icon of a camera. When these keys
are lacking you can always start the program
using the Start menu.
Below you’ll find how to install additional
software that enables you to take pictures.
3. A multimedia projector - computer
Podstawowym narzędziem wykorzystywanym
podczas warsztatów jest komputer (PC lub MAC)
połączony z rzutnikiem multimedialnym. Taki
zestaw będzie wykorzystywany praktycznie
w każdym bloku warsztatów. Zalecam przygoto-
wanie i sprawdzenie funkcjonalności wszystkich
urządzeń przed rozpoczęciem warsztatów.
Podstawowa konfiguracja.
Wymogi:
■ komputer (PC lub MAC) – najlepiej z wbudo-
waną kamerą internetową;
■ kamera internetowa (o ile nie jest już wbudo-
wana w komputer);
■ projektor multimedialny;
■ głośniki;
■ ekran do projekcji obrazu [ewentualnie biała-
(jasna) ściana w sali].
Uwagi do konfiguracji:
■ głośniki są istotnym elementem, ponieważ wie-
le materiałów prezentowanych na warsztatach
jest z wykorzystaniem dźwięków, a uczest-
nicy muszą je wyraźnie słyszeć, dlatego np.
wbudowane głośniki w laptopie mogą być
niewystarczające, by dobrze nagłośnić salę;
■ w zależności od możliwości optycznych pro-
jektora, należy go ustawić w odpowiedniej
odległości od ekranu;
■ dostęp do Internetu jest konieczny.
Podłączenie:
1. zewnętrzna kamera internetowa – komputer
Wszystkie współczesne kamery internetowe,
podpinane na USB do komputera, automatycznie
się instalują wraz z momentem podpięcia.
Uwaga! Nie wszystkie kamery mogą współpra-
cować z określonymi komputerami, trzeba się
upewnić, czy dana kamera będzie współpraco-
wać z komputerami PC (lub MAC w zależności
od posiadanego systemu).
Co robić gdy komputer nie umożliwia zainstalo-
wania kamery? Czasami do zakupionej kame-
ry dodawana jest płyta ze sterownikiem, który
wymaga ręcznego zainstalowania. W takim
przypadku umieszczamy płytę w stacji dysków
CD/DVD, a następnie czekamy na :
■ automatyczne uruchomienie się programu
instalacyjnego;
■ pojawienie się okna z opcjami odtwarzania,
następnie wybieramy opcję uruchamiania
(autoodtwarzania);
■ ręcznie wywołujemy instalator poprzez wejście
w Mój Komputer i kliknięcie prawym klawiszem
myszy na ikonę stacji dysków CD/DVD, a na-
stępnie uruchomienie instalatora. Zdarzają się
sytuacje, gdy trzeba otworzyć pliki znajdujące
się na płycie, a następnie kliknąć Setup.
Następnie krok po kroku postępujemy zgodnie
z instrukcjami instalatora. Czasami wymagana jest
konieczność ponownego uruchomienia komputera.
2. wbudowana kamera internetowa – komputer
Wbudowana kamera internetowa jest automatycz-
nie instalowana przez producenta i nie wymaga
dodatkowych instalatorów. Będzie ona automa-
tycznie wyszukiwana przez wykorzystywane
aplikacje podczas warsztatów.
Workshop
Technical requirements
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-61-320.jpg)
![128 129
Blok 1: Rozmowa
W tym bloku wykorzystujemy podstawową kon-
figurację komputera i projektora.
Zadania:
1. puszczenie zwiastuna
Głównym zadaniem technicznym jest puszczenie
zwiastuna warsztatów Dynamicznej Tożsamości.
Jak to wykonać:
a. w przypadku podłączenia do Internetu, możliwe
jest puszczenie zwiastuna z youtube’a poprzez
przeglądarkę - zalecam stosowanie Google
Chrome [http://www.google.com/intl/pl/chrome/
browser/ ] lub Mozilla Firefox [http://www.mozilla.
org/pl/firefox/new/ ]), zwiastun dostępny tu http://
www.youtube.com/watch?v=g0ChmeDBCKE
Konfiguracja przeglądarek:
Warto ustawić jedną z tych przeglądarek jako
domyślną, żeby bez problemu wywoływać okre-
ślone strony.
b. w przypadku braku podłączenia do Internetu,
należy pobrać zwiastun, a następnie go otwie-
rać przy pomocy VLC Mediaplayer [ http://www.
videolan.org/vlc/ ] bezpośrednio z pliku
Konfiguracja VLC Mediaplayer:
Klikamy Pobierz VLC; nastąpi przekierowanie
na inną stronę, gdzie nastąpi automatyczne
pobieranie pliku. Pod niektórymi przeglądarkami
pojawia się dodatkowe okno, w którym należy
wybrać docelowe miejsce zapisu. Klikamy na
plik instalacyjny i klikamy Uruchom. Wybieramy
język instalatora.
Następnie podążamy za wskazówkami instalato-
ra. Gdy dojdziemy do poniższego okna, możemy
wybrać pliki wideo, które będą domyślnie otwie-
rane przez nasz odtwarzacz. Na pewno warto
zaznaczyć formaty: .avi,.divx, .f4v, .flv, .m4v,
.mov, .mp4, .mpeg, .mpg, .wmv. Spowoduje to,
iż pliki wideo w tych formatach (a takie będą na
pewno używane na warsztatach), będą otwierane
automatycznie przez ten program.
Następnie dalej podążamy za wskazówkami
instalatora.
By wywołać film, klikamy dwukrotnie na nasz
film. Jeżeli nie otworzy się przy pomocy VLC
Mediaplayer, najlepiej go zamknąć. Wtedy kli-
kamy prawym klawiszem myszy na nasz plik,
wybieramy Otwórz za pomocą i wybieramy VLC
Mediaplayer. Jeżeli nasz odtwarzać nie znajduje
się na krótkiej liście to wybieramy opcję Wybierz
program domyślny, a następnie zaznaczamy na
liście VLC Mediaplayer.
Warto również od razu zaznaczyć opcję Zawsze
używaj wybranego programu do otwierania tego
typu plików, co spowoduje, iż zawsze, przy po-
mocy dwukliku myszką, będzie wywoływany
nasz film.
Warsztaty
Block 1: Conversation
In this block we use the basic configuration of
the computer and the projector.
Tasks:
1. Playing the Dynamic Identity workshop trailer
This is how to do it:
a. If you have an Internet connection you can
open it online with your browser (preferably
Google Chrome [http://www.google.com/intl/pl/
chrome/browser/] or Mozilla Firefox [http://www.
mozilla.org/pl/firefox/new/] - the trailer is available
here: http://www.youtube.com/watch?v=g0Ch-
meDBCKE and on the Dynamic Identity website:
http://www.dynamicznatozsamosc.org
Browser configuration
It’s preferable that you install and set one of the
mentioned browsers as a default.
b. If you don’t have an Internet connection du-
ring the workshop, you need to download the
trailer before the workshop from [URL] and use
the VLC Mediaplayer [http://www.videolan.org/
vlc/] to play it.
VLC Mediaplayer configuration
Click Download VLC, then you’ll be directed to
other site from which the download will start
automatically. In some browsers there will be
additional pop-up window that will allow you to
choose the destination where to save the installer.
If that happens, please decide where you would
want to store the player.
Now click on the installer file and then choose
Run. We choose the language of the installer.
Then we follow the instructions of the installer.
When we get to the window below, it would be
best to choose these video formats : .avi ,.divx,
.f4v, .flv, .m4v, .mov, .mp4, .mpeg, .mpg, .wmv.
It will allow those movie files to be opened au-
tomatically by means of this player - these are
the formats you’ll be using during the workshop.
Then we follow the instructions of the installer.
To open a movie after we have installed the
player we just double click on it. If it won’t open
by means of the VLC Mediaplayer, then close
the movie. Next click with right mouse button on
the file and click the option Open with and then
choose VLC Mediaplayer. If it isn’t on the short
list, chose option Choose default program and
then choose VLC Mediaplayer from the long list.
It is also easier to cho-
ose Always use the
selected program to
open this kind of files
which allows for ope-
ning movies by means
of a double click.
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-65-320.jpg)
![130 131
Blok 2: Autonarracja
W tym bloku również wykorzystujemy podsta-
wową konfigurację komputera.
Zadania:
1. Rejestracja uczestników („KIM JESTEŚ DO
TERAZ?”)
Rejestracja uczestników następuje w dodatko-
wym pomieszczeniu (nie w głównej sali warsz-
tatów). Każdy z uczestników jest wywoływany
pojedynczo do nagrania.
Rejestracji dokonuje się przy pomocy dowolnego,
dostępnego urządzenia rejestrującego wideo.
Najlepszym wyborem byłaby kamera ustawiona
na statywie, co pozwoliłoby uzyskać najlepszą
jakość i uniknąć niestabilnego obrazu. Jednak
rozwiązaniem może też być telefon komórkowy
i filmowanie bezpośrednio z ręki.
Przed rozpoczęciem rejestracji , musimy upewnić
się o posiadaniu odpowiedniej ilości wolnego
miejsca na dysku naszego urządzenia. Dodat-
kowo musimy upewnić się czy mamy naładowa-
ną baterię albo podpiąć ją do źródła zasilania.
Ważne, aby posiadać odpowiedni kabel (lub
stację dokującą, która umożliwi nam zgranie
nagranego materiału na komputer).
Wszystkich uczestników warsztatów staramy się
nagrać jednym ciągiem, bez przerywania nagra-
nia, co ułatwi późniejszy montaż. Rozpoczynamy
nagranie poprzez wciśnięcie odpowiedniego
przycisku na urządzeniu, najczęściej oznaczo-
nego kolorem czerwonym z napisem REC. Za-
trzymanie nagrania wykonujemy tym samym
przyciskiem, co rozpoczynaliśmy nagrywanie.
Po nagraniu wszystkich materiałów i zakończeniu
bloku warsztatów, zgrywamy je na komputer, do
jednego folderu. Po podłączeniu naszego urządze-
nia do komputera, powinna nastąpić automatyczna
rejestracja sterowników. Poprzez Mój Komputer,
wchodzimy w dysk (lub kartę pamięci) i szuka-
my folderu z nagraniami (najczęściej oznaczany
jako DCIM, Camera, Movies – przy czym każde
urządzenie może mieć inaczej oznaczony folder
z nagraniami, dlatego warto samemu upewnić się,
gdzie zapisywane są poszczególne nagrania). Po
zlokalizowaniu materiałów, kopiujemy je do wybra-
nego folderu na komputerze, poprzez przeciągnię-
cie myszą i upuszczenie do folderu [lub poprzez
opcję Kopiuj (po zaznaczeniu odpowiednich plików)
i Wklej (w odpowiednim miejscu)]. Folder warto
umieścić na pulpicie, by później nie było proble-
mów z odnalezieniem materiałów. Warto również
oznaczyć sobie, który film jest danego uczestnika
(np. utworzyć listę wg której będą nagrywani) tak,
by mieć pewność przy późniejszym montowaniu
i wykorzystaniu tych materiałów.
2. Robienie zdjęć („JAK JA WIDZĘ SIEBIE”)
Proszę obejrzeć nasz TUTORIAL: http://dyna-
micznatozsamosc.org/tutorial/.
Podczas robienia zdjęć, projektor wyświetla
obraz na ekranie, zatem uczestnicy warsztatów
też widzą obraz z monitora komputera.
Przed przystąpieniem do tego zadania, warto
mieć wcześniej przygotowane foldery, opisane
imionami i nazwiskami uczestników (lub przy-
najmniej oznaczone kolejnymi numerami - wtedy
trzeba zrobić listę numerów odpowiadającym
danym uczestnikom), co wprowadzi uporządko-
wanie w materiałach i ułatwi dalszą pracę. By
tworzyć foldery, klikamy prawym przyciskiem my-
szy, wybieramy opcję Nowy, a następnie Folder.
MAC:
Wykorzystujemy program
Photo Booth, który jest
wbudowanym programem
systemowym. Dostępny jest
on z dolnego paska z progra-
mami - jego ikona wygląda
następująco:
PC:
Program Photo Booth nie jest wbudowanym
programem pod systemami Windows, zatem
musimy go uprzednio pobrać przed warsz-
tatami. By pobrać program, wchodzimy na
Warsztaty
Block 2: Auto-narration
In this block we also use the basic computer
configuration.
Task:
1. The registration of participants (WHO ARE
YOU UNTIL NOW?)
The filming of the participants is done in an addi-
tional room, not in the main workshop classroom.
The filming is done by means of any device with
a video recording capability. The best solution
is to use a video camera on a tripod. This would
allow for recording in best quality while avoiding
shaken images. But also you could use a mobile
phone and film the participant while holding the
phone in your hands.
Before starting the recording make sure you
have enough free space on the hard drive of
your device. Also check whether your battery is
charged (or plug it into a power source). Addi-
tionally make sure you have a cable (or docking
station) at hand to download your recordings
onto your computer.
Register all individual answers in one take (witho-
ut pausing the recording). This is because you do
not want to interfere with the answers. And, it will
make the movie editing process easier for you.
Start the filming by pressing the right button on
the device, usually a red button marked as REC.
Stop the recording with the same button you’ve
started the recording with.
After the recording is completed, you’ll need to
download the material. After connecting your
device to the computer, it should automatically
install all the necessary drivers.
Using My Computer then click on the icon of
the device to open the hard drive of the device (or
memory card) and look for the folder containing
the recordings (usually marked DCIM, Camera,
Movies – this differs from device to device so
please search the relevant folder). After finding
the recorded material you’ll need to copy it to
a folder of your choice on your computer. We
do this by dragging the material and dropping
it to the target folder (or by using the Copy and
Paste options). You’re advised to place the target
folder on the desktop of your computer to provide
easy access to the material. Now rename the
individual files to a name containing the name of
the participant recorded by you in order to make
life easier for you when editing.
2. Taking four pictures (HOW DO I SEE MYSELF)
See also our TUTORIAL (in Polish): http://dyna-
micznatozsamosc.org/tutorial/.
For this task use your computer. Make sure that
your computer screen is projected by the projector
to the big screen so all participants can see the
proceedings.
Before starting this task you should prepare an
individual folder for each participant. In this folder
the pictures of an individual participant should
be stored. Name the folders after the individual
participants’ first names and surnames. To create
folder click the right mouse button, then choose
New and then Folder.
MAC:
When on a MAC we use the
built-in system software Photo
Booth. It’s available from the
programs bar. It’s icon looks
like this:
PC:
Since the Photo Booth program is not a built-
-in program in PCs we need to download it. To
download visit: http://photo-booth-for-windows-7.
softonic.pl/download. Now click Safe download.
The program will start to download automatically.
This site (as many do nowadays unfortunately)
downloads a „downloading manager” which al-
lows you to download the program that you want
by means of special downloading software. If you
clicked on the link, don’t worry – the downloading
Workshop](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-66-320.jpg)
![144 145Warsztaty
2. Analysis of the pictures (.ppt presentation)
Course of action
The action concerns the analysis of the pictures
that were created in block 2. We use the basic
computer and projector configuration. Then:
a. If the computer we prepared has Microsoft
Office or Open Office installed we open the pre-
sentation by double clicking on the file (or by right
clicking on the file, choosing Open with and choose
Power Point or Openoffice Impress). If the software
isn’t on the list, click Choose default program and
then choose the program from the list.
After opening, now click F5 on the keyboard.
This allows you to display the presentation in full
screen. You can navigate through slides with
right-left arrows on the keyboard or with the left
button of the mouse.
b. If the computer doesn’t have Microsoft Office
or Open Office installed, the best solution is to
download and install Microsoft Powerpoint Viewer.
The software can be downloaded from here for
MAC: http://www.tucows.com/preview/206534/
PowerPoint-Viewer?q=powerpoint and here
for Windows: http://www.microsoft.com/pl-pl/
download/details.aspx?id=13. After the installing
this software PowerPoint Viewer will open your
power point presentations by default.
Caution! In this software there’s no option to
edit presentations.
After opening, now click F5 on the keyboard.
This allows you to display the presentation in full
screen. You can navigate through slides with
right-left arrows on the keyboard or with the left
button of the mouse.
Block 4: Confrontation with yourself
In this block we also use the basic computer
configuration.
Tasks:
1. Confrontation with yourself in AR
The participants will be watching themselves
answering the question Who am I till now? with
the help of Augmented Reality technology (AR).
AR allows you to play movies under the browser
when you show special marker to the webcam.
First of all you need a computer standing on
a higher platform so that the screen is nearly of
face level. The computer needs to be placed in
a place with direct and steady light. It would be
best if the light source is beyond the webcam
and the light shines on the person standing in
front of the computer.
Before the workshop begins you need to
download the AR application from [URL] and
extract it (using WinRAR) onto your computer.
Before the workshop please get to know the
functionality of the AR application.
See our TUTORIAL (in Polish):
http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/.
When the workshop
is under way you
need to have your
edited movies of par-
ticipants answering
the question Who am
I untill now?. The mo-
vies need to be in .flv
format and need to
have a resolution of
480 x 360 pixels with
25 fps.
See our TUTORIAL
(in Polish):
http://dynamicznatoz-
samosc.org/tutorial/.
To convert a movie after editing to the appropria-
te .flv format you can use a converter such as
EasyFLV Converter (http://download.cnet.com/
EasyFLV-FLV-Converter/3000-2194_4-10723477.
html ). After clicking Download now, the download
manager will be downloaded and you will need
to run it. Then you’ll see a screen:
Workshop
2. Analiza zdjęć (prezentacja .ppt)
Przebieg:
Analiza zdjęć polega na puszczeniu uprzednio
przygotowanej prezentacji, zawierającej zdjęcia
Jak ja widzę siebie?, wykonane podczas Blo-
ku 2. Przy podstawowej konfiguracji komputera
i rzutnika.
a. Jeżeli komputer, który przygotowaliśmy, zawiera
pakiet Microsoft Office lub Open Office, otwieramy
naszą prezentację poprzez dwukrotne kliknięcie
na nią (lub poprzez kliknięcie prawym klawiszem
myszy na nasz plik, wybieramy Otwórz za pomocą
i wybieramy Power Point lub Openoffice Impress).
Jeżeli nasz odtwarzacz nie znajduje się na krót-
kiej liście, to wybieramy opcję Wybierz program
domyślny, a następnie zaznaczamy na liście
Power Point lub Openoffice Impress.
Po otworzeniu, klikamy na przycisk F5 na
klawiaturze, co spowoduje wyświetlenie prezen-
tacji na pełnym ekranie. Slajdy możemy przerzucać
przy pomocy strzałek prawo – lewo na klawiaturze
lub przy pomocy lewego przycisku myszy.
b. Jeżeli komputer nie posiada pakietu Mi-
crosoft Office lub Open Office, to najlepszym
rozwiązaniem jest pobranie i zainstalowanie
programu Microsoft Powerpoint Viewer. Pro-
gram można pobrać tu dla MAC: http://www.
tucows.com/preview/206534/PowerPoint-
Viewer?q=powerpoint a tu dla Windows’a
http://www.microsoft.com/pl-pl/download/de-
tails.aspx?id=13 . Po zainstalowaniu, program,
ten będzie domyślnie otwierał prezentacje do
oglądania. Uwaga! W tym programie nie ma
możliwości edycji prezentacji.
Po otworzeniu, klikamy na przycisk F5 na
klawiaturze, co spowoduje wyświetlenie prezen-
tacji na pełnym ekranie. Slajdy możemy przerzucać
przy pomocy strzałek prawo – lewo na klawiaturze
lub przy pomocy lewego przycisku myszy.
Uwagi: Podczas rozmów i dyskusji z uczestni-
kami warto umieścić stronę projektu na ekranie,
tak by nie obserwować przez cały czas pulpitu.
Blok 4: Konfrontacja z sobą
W tym bloku również wykorzystujemy podsta-
wową konfigurację komputera.
Zadania:
1. Konfrontacja z sobą w AR
Uczestnicy będą oglądać swoje nagrane odpo-
wiedzi na pytanie Kim jesteś do teraz? przy pomo-
cy technologii Augmented Reality (Rozszerzona
Rzeczywistość), w skrócie AR. AR umożliwia
wywołanie filmu pod przeglądarką, przy pomocy
specjalnego markera pokazywanego do kamery.
Komputer ustawiamy w miejscu, gdzie jest jasno
i dużo światła, przy czym staramy się ustawić
go tak, by światło padało na nas zza kamery.
Przed warsztatami należy pobrać aplikację AR ze
strony i wypakować ją do folderu na komputerze.
Tu znajduje się nasz TUTORIAL (po polsku):
http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/.
Dodatkowo potrzebujemy wcześniej zmontowane
filmy uczestników odpowiadających na pytanie
Kim jesteś do teraz? Filmy muszą mieć rozdziel-
czość maksymalną: 480 x 360 pikseli, ilość klatek
na sekundę: 25 fps oraz rozszerzenie .flv .
Tu znajduje się nasz TUTORIAL (po polsku):
http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/.
Jeżeli po montażu od razu nie wyeksportowaliśmy
filmów do .flv, to możemy skorzystać z konwertera,
np. EasyFLV Converter (http://download.cnet.com/
EasyFLV-FLV-Converter/3000-2194_4-10723477.
html ). Po kliknięciu Download now, zostanie po-
brany menedżer pobierania, który uruchamiamy.
Po dojściu do ekranu:](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-73-320.jpg)
![156 157Warsztaty
When a new window will pop-up, chose the loca-
tion for the saved result and click Open. When
another window appears (named Text import),
choose “only comma” as the only separator
option and Field in quotation as text option and
then click OK.
In Insert sheet window now choose the option:
Before current sheet and click OK.
As a result, you’ll get a sheet with two columns:
in left one you’ll have all the questions, and in
the right one you’ll have all the answers given.
If we have problems with the game, i.e. we have
no picture from our camera, we need to check
whether we have the newest version of MS Sil-
verlight installed, whether we have internet ac-
cess, or whether our application sees our camera
(click with the right mouse button on the screen,
choose Silverlight, and then Webcam/microphone
and choose from the menu the proper camera).
Sometimes it is worth refreshing the page or
closing the browser and opening it again. For
more information on the game, please read
the document Guide on http://www.ezzev.eu/
identifeye/guide.html.
Important! Although a lot of information is en-
tered in the game – even pictures are taken
optionally – and the game is played over the
Internet, no information is shared with anyone.
All information entered and rendered stays on
the local machine you are playing on. Even
this information will be automatically deleted
after you exit the game. Therefore, the game
in no way infringes personal data norms and
legislation.
Block 6: Calculation
In this part we use basic computer setup.
Tasks:
1. Photo analysis (HOW DO I SEE MYSELF)
The photo analysis is conducted in a similar
way as described for block 3. However, this
presentation is longer, since it consists of eight
photos of each participant (four photos from
each block).
2. Confrontation with yourself in a movie (WHO
ARE YOU UNTIL NOW) – playing the edited
movie
The movie is edited as a one file, so we play and
watch it as a whole, without breaks. We play it
by means of the VLC Mediaplayer, see block 1.
Workshop
W oknie Wstaw Arkusz, wybierz opcję Przed
bieżącym arkuszem i kliknij Ok.
Jako wynik uzyskamy arkusz z dwiema ko-
lumnami, gdzie pierwszą z nich będą pytania,
a drugą z nich będą odpowiedzi na pytania.
W przypadku braku obrazu należy sprawdzić czy
mamy aktualną wersję MS Silverlight, czy mamy
zapewniony dostęp do Internetu, oraz czy apli-
kacja wykrywa naszą kamerę (klikamy prawym
na ekran, następnie Silverlight, a następnie Ka-
mera internetowa/mikrofon i z rozwijanego menu
wybieramy odpowiedni sprzęt). Czasami warto
też odświeżyć stronę (wtedy tracimy dane, jeżeli
jesteśmy w trakcie gry) lub zamknąć przeglądarkę
i otworzyć ją ponownie. W przypadku problemów
z grą, należy się zapoznać z przewodnikiem po
grze ( po angielsku) dostępnym tu [http://www.
ezzev.eu/identifeye/guide.html].
Ważne! Choć wiele informacji zostanie wpro-
wadzonych do gry – opcjonalnie nawet zdjęcia
– a gra będzie rozgrywała się przez Internet,
Państwa dane nie zostaną nikomu udostępnione.
Wszystkie dane wprowadzone i renderowane,
zostają na Państwa lokalnej maszynie, z której
będziecie korzystać (a nawet te lokalne dane
zostaną automatycznie usunięte po zakończeniu
gry). W żaden sposób gra nie narusza norm
i przepisów danych osobowych.
Blok 6: Kalkulacja
W tym bloku również wykorzystujemy podsta-
wową konfigurację komputera.
Zadania:
1. Analiza zdjęć („JAK JA WIDZĘ SIEBIE)
Analiza zdjęć przebiega analogicznie do analizy
zdjęć w Blok 3. Prezentacja ta jest jednak więk-
sza, bo posiada osiem zdjęć każdego uczestnika
(po cztery z każdego dnia).
2. Konfrontacja z sobą w filmie („KIM JESTEŚ
DO TERAZ?”) – puszczenie zmontowanego filmu.
Film zmontowany jest jako całość, zatem oglą-
damy go bez przerwy. Wywołujemy go progra-
mem VLC Mediaplayer, podobnie jak to było
przedstawione w Blok 1.](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-79-320.jpg)
![186 187
subject of pictures number three and four are:
the participant’s closest person(s) and most im-
portant event or moment in life. The participant is
asked to represent the most important person(s)
and event (or moment) by means of a writing
with marker on one A4-sized piece of paper
per subject. The representation can consist of
a drawing or words or acronyms. In picture three
and four, the participants are asked to show their
personal A4s to the camera, one-by-one, with
or without them being visible themselves.
As was written above, an unwanted object like
a trash can or a colorful folded coat is present in
the background within the designated frame for
the pictures. The unwanted object is there to test
whether participants actually notice what is in the
frame together with them. If a participant removes
the item an instructor is to put it back in place for the
next participant, if possible without being noticed.
When all individual participants have been
recorded by the camera on the second loca-
tion, the first instructor returns to the group. All
instructors and participants are now present at
the first location so the picture task can begin.
The first participant is asked to step in front
of the computer camera to be photographed.
One of the instructors is taking the pictures by
means of the photo software on the computer.
Once the four pictures have been taken the
participant returns to their seat and the instructor
saves the four pictures in the relevant individual
folder that has been created in advance – see
above.
Now the other participants follow one-by-one
until all have been photographed.
While the participants are being photographed
the other participants are to watch. The atmos-
phere may be light but should be supportive of
the participant standing in front of the camera.
During the pilot the instructors gave a small
applause after each performance. Most partici-
pants gladly joined in.
The second block ends with a discussion with
the participants on how it feels to be observed
and recorded.
Before block three
The following preparations need to have taken
place before the participants enter the class room:
■ The pictures as taken in block two are analyzed.
■ A PowerPoint presentation is prepared in
which all participant have their own section
consisting of one slide containing their name
and the dates of the recording and four slides
containing the four pictures taken.
■ The relevant sections have been read of Lu-
cyna Kirwil’s EU Kids Online: Polskie dzieci
w Internecie. Zagrożenia i bezpieczeństwo –
część 2 [in Polish]: – that is: Part I – Threats on
the Internet (pages: 16–23) and Part II (pages
24–42). http://www2.lse.ac.uk/media@lse/re-
search/EUKidsOnline/ParticipatingCountries/
PDFs/PL%20PolishReport.pdf
■ A list of recent Internet crimes has been com-
piled by the instructors.
At the class room:
■ Chairs and tables need to be placed in the
class room in the shape of a U. The open part
of the U points towards the big screen.
■ The computer with an Internet connection,
beamer, speakers and big screen are present
and tested.
■ The computer camera registers a chosen part
of the class; the resulting stream is projected
to the big screen.
■ Twelve (or as many as there are participants)
individual computers with an Internet con-
nection are present and tested as well as an
application to project each individual desktop
screen to the big screen.
■ Photo cameras are present.
■ Questionnaire (number three) and the work-
sheet are printed out and copied in sufficient
amounts.
Block three
Block three begins fill the filling out of question-
naire number three.
Then one of the instructors presents the
introduction on Anonymity.
After that examples are given by the instruc-
tors of (recent) Internet crimes and of incidents
that might be morally reprehensible but are no
Warsztaty Workshop
lub osoby i najważniejszy moment (lub wydarze-
nie) w życiu, za pomocą czarnego flamastra, na
dwóch kartkach papieru formatu A4 - jedna kartka
na jeden temat. Mogą to być rysunki, słowa lub
akronimy. Następnie, uczestnicy są pojedynczo
proszeni o przedstawienie swojego trzeciego
i czwartego rysunku przed kamerą. Uczestnicy
mogą być widoczni lub niewidoczni na zdjęciu.
Zgodnie z tym, co zostało napisane wcze-
śniej, w tle ramki zdjęcia powinien znajdować się
niepożądany przedmiot, taki jak puszka, śmieć
lub złożony, kolorowy płaszcz. Umieszczenie
niepożądanego obiektu ma na celu sprawdze-
nie, czy uczestnicy zwrócą uwagę na to, co
znajduję się w ramce zdjęcia wraz z nimi. Jeżeli
uczestnik usunął niepożądany przedmiot z ramki
zdjęcia, instruktor powinien ponownie go tam
umieścić. Jeżeli to możliwe, powinien zrobić to
niepostrzeżenie.
Kiedy wszyscy uczestnicy zostali nagrani w dru-
gim pomieszczeniu, pierwszy instruktor wraca do
grupy. Wszyscy instruktorzy oraz uczestnicy są
teraz obecni w pierwszym pomieszczeniu, wiec
można rozpocząć „Zadanie czterech zdjęć”.
Pierwsza osoba spośród uczestników jest
proszona o ustawienie się przed kamerą kompu-
terową, która zrobi jej zdjęcia. Następnie jeden
z instruktorów robi zdjęcia przy pomocy kamery
i oprogramowania komputerowego.
Po zrobieniu czterech zdjęć, uczestnik wraca
na miejsce, a instruktor zapisuje zdjęcia w indywi-
dualnych dla każdego uczestnika folderach, które
zostały wcześniej przygotowane – patrz: wyżej.
Teraz wszyscy uczestnicy, jeden po drugim,
ustawiają się do zdjęć.
Podczas gdy jedna z osób jest fotografowa-
na, reszta uczestników ją obserwuje. Atmosfe-
ra może być luźna, jednak uczestnicy powinni
wspierać fotografowaną osobę.
Podczas pilotażowych warsztatów, instrukto-
rzy klaskali każdemu uczestnikowi po zrobieniu
wszystkich, czterech zdjęć. Większość z uczest-
ników dołączała się i klaskała radośnie wraz
z instruktorami.
Drugi blok kończy się dyskusją na temat
tego, jakie to uczucie być obserwowanym
i nagrywanym.
Przed rozpoczęciem bloku trzeciego
Przed rozpoczęciem bloku trzeciego oraz przed
udaniem się do klasy, należy:
■ Przygotować analizę zdjęć, zebranych podczas
trwania bloku drugiego warsztatów;
■ Przygotować prezentację PowerPoint, w której
każdemu uczestnikowi będzie przypisana
sekcja. Każda sekcja powinna składać się
z jednego slajdu zawierającego imię i datę
nagrania oraz czterech slajdów zawierających
cztery, wcześniej zrobione zdjęcia;
■ Zapoznać się z wybranymi sekcjami publikacji
Lucyny Kirwil EU Kids Online: Polskie dzieci
w Internecie. Zagrożenia i bezpieczeństwo
– część 2: wybrane sekcje to: Część I - Za-
grożenia w Internecie (s.: 16-23) oraz Część
II (s. 24-42). http://www2.lse.ac.uk/media@
lse/research/EUKidsOnline/ParticipatingCo-
untries/PDFs/PL%20PolishReport.pdf
■ Przygotować listę aktualnych przestępstw
internetowych.
W klasie:
■ Krzesła i ławki należy ustawić w kształt litery
U. Otwartą część litery U, skierować w stronę
dużego ekranu;
■ Sprawdzić poprawność działania komputera
z dostępem do Internetu, projektora, głośników
oraz dużego ekranu;
■ Sprawdzić, czy kamera rejestruje wybraną
część klasy oraz czy obraz z kamery jest
wyświetlany na dużym ekranie;
■ Sprawdzić poprawność działania dwunastu
komputerów (komputerów może być więcej,
w zależności od ilości uczestników) oraz
aplikacji komputerowej, która pozwala na
wyświetlanie pulpitu każdego z komputerów,
na dużym ekranie;
■ Przygotować aparaty fotograficzne;
■ Ankieta (numer trzy) wydrukowana oraz sko-
piowana w wystarczającej ilości.
Blok trzeci
Blok trzeci rozpoczyna się wypełnianiem ankiety
numer trzy.
Jeden z instruktorów rozpoczyna „Wstęp do
Anonimowości”.](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-94-320.jpg)
![194 195
■ The four game answer markers have been
printed out and are present. You’ll find the
markers when opening the game.
■ Chairs and tables need to be placed in the
class room in the shape of a U. The open part
of the U points towards the big screen.
■ The computer, beamer, speakers and big
screen are present and tested.
■ The computer camera registers a chosen part
of the class; the resulting stream is projected
to the big screen.
■ The game has been opened and has been
tested and adapted to the local conditions
and the designated player. When the playing
of the game proves too hard there could be an
alternative chosen for playing the game: pre-
sent the game dilemmas and answer options
to the participants and to start discussion
on the topics. For the game questions and
answers, please visit: [link].
■ Photo cameras are present.
■ Two questionnaires (number five and six) are
printed out and copied in sufficient amounts.
■ One black drawing marker per participant is
present.
Block five
When the participants enter the class room the
game should be ready to play. The instructors
start off the fifth block by giving a short introduc-
tion on Augmented Reality and on the game. It
should be explained that the whole group will
play the game, although only one person will
actually take place behind the laptop camera to
show the markers and to be augmented.
When the instructors have chosen that a par-
ticipant will play the game, this participant will be
asked to take place behind the laptop. Since the
participant, who is playing the game, has already
tested the game, they will feel that they are one
step ahead of the group. It is important that the
instructors empower that feeling, because the
mood of this participant and their level of con-
centration have a big impact on the atmosphere
in the group, because this participant will be vis-
ible throughout the game on the big screen. It is
important that the face of the participant will be
permanently present on the screen during the
game, also when discussions are going on.
If it was decided that an instructor should play
the game, this instructor now assumes their position.
The easiest way to play the game is to have
the participants taking the lead in specific game
elements one-by-one. Then the instructors should
involve the whole group, including the optional
participant who is sitting in front of the laptop. At
the end the representative of the group in front of
the laptop should implement the group decision.
The first participant starts by reading out
aloud the fields to fill out before starting up the
game. One of the instructors now asks the group
whether the requested information should be pro-
vided or not. When the group should come to the
decision that no information should be provided,
the group representative will be asked to move
on in the game without providing any information.
If the group, on the other hand, should decide
to provide information to the game, the instruc-
tors will ask whether this information should be
true or false. When a decision is reached, the
individual fields will be filled out by the group
representative according to the group’s wishes.
This mechanism can be maintained through-
out the whole game. This way all feel individually
responsible and engaged from time to time while
they are also being drawn into the group process
– by means of discussions and voting. If voting on
a subjects ends in a draw the group representative
sitting in front of the camera gets to decide.
It is important that the atmosphere while
playing the game is light, so that there is a lot of
space to talk freely about the subjects at hand.
Within this light atmosphere it could happen that
participants open up a lot more than you would
have anticipated. Therefore, it is important that
you are prepared for any eventuality to happen
and have a plan at hand for these kinds of even-
tualities – see the section Didactics.
Once the game has been played and the
lesson plan has been followed, the game result
is to be discussed.
Next, each of the participants receives ques-
tionnaire number five and a writing marker and
are requested to draw their online identities. The
Warsztaty Workshop
W klasie:
■ Przed rozpoczęciem bloku piątego należy
przetestować grę w warunkach oświetlenia
klasy, w której gra będzie użyta. Jeżeli jeden
z instruktorów będzie graczem, powinien on
dostosować grę do swojej barwy skóry. Jeżeli
jedna z osób uczestniczących w warsztatach
będzie grać w grę, należy zaprosić wyznaczoną
osobę, co najmniej dwadzieścia minut przed
rozpoczęciem warsztatów, aby dostosować
grę do jej barwy skóry;
■ Należy wydrukować i przygotować cztery
markery odpowiedzi. Markery odpowiedzi
pojawiają się po uruchomieniu gry;
■ Krzesła i ławki należy ustawić w kształt litery
U. Otwartą część litery U, skierować w stronę
dużego ekranu;
■ Sprawdzić poprawność działania komputera,
projektora, głośników oraz dużego ekranu;
■ Sprawdzić, czy kamera rejestruje wybraną
część klasy oraz czy obraz z kamery jest
wyświetlany na dużym ekranie;
■ Włączyć, przetestować i dostosować grę do
panujących warunków oraz wyznaczonego
gracza. Jeżeli granie w grę okaże się zbyt trud-
ne, można skorzystać z alternatywy w postaci
dyskusji. Należy wtedy zapoznać uczestników
z dylematami przedstawionymi w grze oraz
możliwymi opcjami odpowiedzi, a następnie
rozpocząć dyskusję. Pytania i odpowiedzi
znajdują się na stronie: [link]. [QR code]
■ Przygotować aparaty fotograficzne;
■ Wydrukować i skopiować dwie ankiety (numer
pięć i sześć) w wystarczającej ilości;
■ Przygotować po jednym czarnym flamastrze
dla wszystkim uczestników.
Blok piąty
W momencie, gdy uczestnicy wchodzą do klasy,
gra powinna być gotowa. Instruktorzy rozpoczy-
nają piąty blok warsztatów przez krótki wstęp do
technologii Rozszerzonej Rzeczywistości i samej
gry. Należy wyjaśnić grupie, że wszyscy uczestnicy
będą brali udział w grze, pomimo tego, że tylko
jedna osoba zajmie miejsce przed kamerą i będzie
pokazywać markery do kamery laptopa.
Jeżeli instruktorzy zdecydowali, że osobą przed
kamerą laptopa będzie wyznaczony uczestnik, należy
poprosić tę osobę o zajęcie wyznaczonego miejsca.
Jako że wyznaczona osoba grała w grę już wcze-
śniej, będzie ona czuła, że jest o jeden krok dalej
w stosunku do reszty grupy. Ważne, aby instruktorzy
umacniali to uczucie, ponieważ nastrój oraz poziom
koncentracji wyznaczonej osoby ma duży wpływ na
atmosferę w całej grupie. Jest to spowodowane tym,
że wyznaczona osoba będzie widoczna na dużym
ekranie przez cały okres trwania gry. Twarz osoby
przed kamerą laptopa powinna być stale widoczna
na ekranie, nie tylko podczas aktywnego grania, ale
również w czasie toczących się dyskusji.
Jeżeli to instruktor będzie grał w grę, powinien
on teraz zająć miejsce przed kamerą laptopa.
Najłatwiejszą metodą grania w grę, jest pozwo-
lenie każdej z osób uczestniczących, na byciem
prowadzącym specyficznych części gry po kolei.
Instruktorzy powinni zaangażować cała grupę,
włącznie z osobą przed kamerą laptopa, w podej-
mowanie decyzji. Gdy decyzja zostanie podjęta,
osoba przed kamerą powinna podać odpowiedź
zgodną z decyzją grupy.
Przed rozpoczęciem gry, jeden uczestnik od-
czytuje pola do wypełnienia. Jeden z instruktorów
pyta całą grupę, czy wymagane informacje powinny
lub nie powinny zostać udzielone. Jeżeli grupa po-
dejmie decyzję, aby nie udzielać informacji, osoba
przed kamerą przechodzi dalej, bez podawania
informacji. Jeżeli grupa podejmie decyzję, aby ją
udzielić, instruktorzy pytają czy odpowiedzią ma
być prawda czy fałsz. Gdy decyzja zostanie podjęta,
osoba przed kamerą powinna udzielić odpowiedzi
w grze, zgodną z decyzją grupy.
Ta metoda może być stosowana przez cały czas
trwania gry. W ten sposób uczestnicy, od czasu do
czasu, czują się osobiście odpowiedzialni i zaanga-
żowani, jednocześnie działając, jako grupa.
Ważne, aby atmosfera podczas gry była luźna, tak,
aby uczestnicy mieli możliwość swobodnej rozmowy
na temat podejmowanych decyzji. W takiej atmosferze
uczestnicy mogą otworzyć się bardziej. Dlatego trzeba
być gotowym na wszelkie możliwe ewentualności,
które mogą się pojawić – patrz: dział Dydaktyka.
Po zakończeniu gry i przeprowadzeniu planu
lekcji, następuje omówienie wyników gry.
Następnie, uczestnicy otrzymują ankietę numer](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-98-320.jpg)
![232 233
sake, then, the more public a stand, the more
reluctant we will be to change it.”
Please, do not worry about this too much.
Even when participants hold on to their stand
reflections will take place anyway.
Therefore, do not expect to measure very
much change between the measure points. Ra-
ther, expect participants to cling to their original
views. Cialdini: “Once a stand is taken, there is
a natural tendency to behave in ways that are
stubbornly consistent with the stand.” If a chan-
ge would be measured nevertheless this would
mean that an enormous step has been taken by
the participant.
Because of the interference of the human
need for consistency, also evaluative elements
have been introduced in the workshop that do
not trigger this mechanism as strongly: the me-
asurement of the same elements in various ways.
There are two crucial elements that are me-
asured in various ways:
■ The answer to the question: “WHO ARE YOU
UNTIL NOW?” is requested at the very beginning
of the first block when the participants are asked
to introduce themselves. Then, of course, they
are asked twice in front of the camera (WHO
ARE YOU UNTIL NOW?). And they are asked to
draw themselves after having played the game
in block five (questionnaire number five).
■ The answer to the question how do I dress,
who is the person the closest to me and what
is the most important event in my life so far
is given visually in block two and four, while
taking pictures [HOW DO I SEE MYSELF,
pictures: two, three and four], and in writing
when filling out questionnaire number three
(block three).
Since the interference of the need for consistency
will be far less, you will find a far greater variation
in measurements in these elements. During the
pilots individual participants we not prompted
for reflections on the variations that occurred
because negative effects were anticipated as
a result of the need for consistency.
Thirdly, there is the evaluative questionnaire
(block six) where two questions request the
participant to describe themselves before and
after the workshop. It was expected that the need
for consistency would strike here as well, but the
pilot answers to these questions were surprising:
rzetelna i solidna. Nic więc dziwnego, że ludzie
starają się unikać wrażenia, że brak im regular-
ności. Dla zachowania choćby jej pozorów, im
bardziej upublicznione jest jakieś ich stanowisko,
tym bardziej są skłonni się go trzymać”.
Jednak proszę się tym za bardzo nie martwić.
Nawet, jeżeli uczestnicy będą trzymać się swoich
poprzednich stanowisk, warsztaty będą wywoływać
w nich refleksje.
Proszę więc nie spodziewać się dużej różnicy
w stanowiskach początkowych i końcowych
uczestników. Proszę się spodziewać, że uczestni-
cy, będą raczej trzymać się swoich początkowych
stanowisk. Cialdini: „Kiedy już jakieś stanowisko
zostanie raz zajęte, pojawia się naturalna ten-
dencja do postępowania uparcie zgodnego z tym
stanowiskiem”. Gdyby jednak uczestnicy zmienili
swoje stanowiska, byłby to ogromny postęp.
Z powodu tej wkradającej się ludzkiej potrzeby
bycia konsekwentnym, w warsztatach przed-
stawiono również elementy ewaluacyjne, które
pomogą uniknąć aktywowania tego mechani-
zmu (ocena tych samych elementów, na różne
sposoby).
Istnieją dwa ważne elementy służące ocenie,
na różne sposoby:
■ Odpowiedzi na pytanie: „KIM JESTEŚ DO
TERAZ?”, które jest zadawane na samym
początku pierwszego bloku, w czasie, kiedy
uczestnicy są proszeni o przedstawienie się.
Później oczywiście, są oni proszeni o zrobienie
tego dwukrotnie, przed kamerą („KIM JESTEŚ
DO TERAZ?”). Dodatkowo uczestnicy są
proszeni o narysowanie samych siebie, po
odbyciu zadania z grą, w bloku piątym (ankieta
numer pięć).
■ Odpowiedzi na pytania, jak się ubieram, kto
jest moją najbliższą osobą i jaki jest najważ-
niejszy moment (lub wydarzenie) w życiu, są
przedstawiane w formie wizualnej, podczas
robienia zdjęć („JAK JA WIDZĘ SIEBIE”),
w blokach drugim i czwartym. Dodatkowo, są
one również przedstawione w formie pisemnej,
w ankiecie numer trzy (blok trzeci).
Ponieważ w tym przypadku potrzeba bycia konse-
kwentnym będzie dużo mniejsza, zróżnicowanie
w ocenach tych dwóch elementów będzie większe.
Podczas pilotażowych warsztatów uczestnicy nie
byli pytani o ich refleksje na temat pojawiających
się różnic, z powodu negatywnego efektu potrzeby
bycia konsekwentnym, który mógł się pojawić.
Warsztaty Workshop
Kim byłaś/byłeś przed warsztatami? Kim jesteś teraz?
Sobą Osobą, która nie wstydzi się jaka jest
Osobą, która była zamknięta i stłamszona systemem,
stereotypami
Zrozumiałam, że można łamać te zasady i że każdy
mnie wysłucha, że jest więcej takich ludzi jak ja
Przed warsztatami byłem osobą, która nie w pełni
potrafiła doceniać cechy ludzi
Po warsztatach jestem zdecydowanie innym człowie-
kiem, który wiele nauczył się z wykładów
Przed warsztatami byłem człowiekiem kształcącym
się w dziedzinie informatyki
Jestem człowiekiem, który zaczął spostrzegać świat
pod wieloma względami
Przed warsztatami byłem niepewny siebie Teraz jestem pewny siebie
Zawstydzoną dziewczyną, która bała się kamery Pewna siebie (ale nie 100%) dziewczyną, którą będzie
mówić głośno o swoich uczuciach
Uczennicą , zawodnikiem i przyjaciółką Teraz również jestem uczennicą, zawodnikiem, przyja-
ciółką, ale ludzie się zmieniają i po warsztatach czuję
się bardziej otwarta na ludzi
Osobą niezdecydowaną i niezbyt pewną siebie Osobą bardziej pewną siebie
Byłem całkiem innym człowiekiem, który patrzył na
wszystko krytycznym okiem
Teraz potrafię więcej rzeczy i myślę nad swoimi wy-
borami , wszystko analizuję
Zwykłym uczniem. Osoba, która inaczej postrzega świat Internetu.
Who were you before the workshop? Who are you now?
Myself A person who is not ashamed of how he is
A person who was closed and smothered in systems
and stereotypes
I understood that one can bend the rules and that all
listen to me. That there are more people like me.
Before the workshops I was a person who could not
value characteristics of other people
After the workshops I am most certainly a different
person who learned a lot from the introductions
Before the workshop I was a person who concerned
himself with informatics
I’m a person who began to perceive the world in many
ways
Before the workshop I had no self-confidence Now I have self-confidence
An ashamed girl who was afraid of a camera A self-confident (but not a hundred percent) girl who
will talk loud about her feelings
Student, sports contestant, friend Now I still am a student, a sports contestant and a friend
but people change and after the workshop I feel more
open to people
An indecisive and not so self-confident person A more self-confident person
I was a completely different person who looked at
everything with a critical eye
Now I can do more and I think about my choices and
analyze everything
A normal student A person who looks different at the world of internet](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-117-320.jpg)
![238 239
Osoby podatne na uzależnienie od Internetu
można podzielić na dwie podgrupy. Do jednej
z nich należą osoby stale poszukujące nowości,
łatwo rozpraszające uwagę, o słabym stopniu
zorganizowania, niskim poziomem odpowiedzial-
ności oraz wytrwałości. Traktują bycie w sieci
jako sposób na nudę i wypełnienie wolnego
czasu. Drugą podgrupę stanowią osoby często
pesymistyczne, wycofane i bierne, dla których
Internet jest jedynym miejscem, w którym mogą
nawiązać udane relacje z innymi. Poprzez sieć
internetową mają okazję rozwijać swoje zain-
teresowania z innymi, nabyć poczucia własnej
wartości oraz określić swoją identyfikację spo-
łeczną, przez to dojść do odnalezienia obrazu
samego siebie i swojej tożsamości.
Birch a., Malim T. (1998). Psychologia rozwo-
jowa w zarysie. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa.
Stasiński P., Chodkiewicz J. (2005). Uzależnienie
od Internetu – problem wirtualny? Świat proble-
mów 6-7 (149-150), 45-50.
Suler J. (1997). The Psychology of Cyberspace.
http://users.rider.edu/~suler/psycyber/psycyber.html
subgroup belong people who are constantly look-
ing for novelties, who are easily distracted, and
have a low level of commitment, responsibility
and perseverance. They treat being online as
a way to deal with boredom and spend free time.
To the second subgroup belong people who are
often pessimistic, withdrawn and passive. For
them the Internet is the only place where they
can create successful relations with others. By
means of the Internet network they have an
opportunity to develop their interests together
with others, to increase their self-esteem and
to define their social identification. In this way,
they find their own image and their own identity.
Birch a., Malim T. (1998). Psychologia rozwo-
jowa w zarysie.[Developmental Psychology]
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Stasiński P., Chodkiewicz J. (2005). Uzależnienie
od Internetu – problem wirtualny? [Internet ad-
diction – virtual problem?] Świat problemów 6-7
(149-150), 45-50
Suler J. (1997). The Psychology of Cyberspace.
http://users.rider.edu/~suler/psycyber/psycyber.html
Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-120-320.jpg)
![248 249Refleksja Reflection
Refleksja Reflection
Czym są autoportret, autonarracja, autoprezen-
tacja? Stawiam to pytanie, ponieważ rozdział
nazwaliśmy ...refleksją. I w ogóle dobrze jest
zastanowić się nad tym, kim jesteśmy. Bo obszary
widzialne i niewidziane, uświadomione i nie-
uświadomione naszej tożsamości - to my...chyba
my? Kim jestem...do teraz? Pytam się, ponieważ
pytaliśmy o to innych w tym projekcie. W czasie
pierwszych warsztatów, pilotażowych, jeszcze nie
w ramach tego projektu - w 2011 roku – widzia-
łam, jak buduje się autoportret poprzez refleksję
prowadzącą do autorefleksji. I ja wtedy miałam
swoje doświadczenia w procesie konfrontacji ze
sobą, gdy - ku własnemu zaskoczeniu - w audy-
cjach radiowych o projekcie, usłyszałam siebie.
W kilku długich wypowiedziach, gdzie tylko gło-
sem komunikując - werbalnie i parawerbalnie
- poprzez ton, napięcie, natężenie głosu i rytmy
wypowiedzi, zmontowany został mój przekaz. Czy
to prawda o mnie? Jaka jej część? Kim jestem?
Czasem taka odpowiedź to krzyk, czasem milcze-
nie. Ja. To z pewnością nieskończona opowieść.
I cudem jest, że mogę tak myśleć nie tylko ja.
Każdy ma swoją historię i lubię w to wierzyć,
i świadomie swoje opowiadanie budować, jed-
nak nie wbrew instynktom i przeczuciom. Jeśli
zaczynamy ją pisać sami, to znaczy, że jeszcze
żyjemy, a jeśli pisze ktoś o nas - bez nas, to
albo nas nie ma na tej planecie, gdzie bez tlenu
trudno egzystować..., albo ktoś nas opisuje i nie
zawsze wiadomo w jakim celu. I robi to czy tego
chcemy, czy nie. No tak - ten Internet - tam może
zdarzyć się wszystko... Czy aby na pewno? We-
dług mnie, jeszcze nie wszystko może przenieść
się w przestrzeń online, natomiast cudem jest
możliwość rozproszonej komunikacji i dostępu
do zasobów treści w czasie równoległym. A co
z naszym „ja” online? Nasza prywatność to dla
mnie obszary tajemnicy o mnie, którą dzielić
będę się, gdy tego zechcę. Gdy piszę to i czytam,
po chwili czuję niepokój, ale czuję też szansę
wyboru, jaką daje świat Internetu. Jednak czy
obecność w Internecie jest pewnego rodzaju
wolnością? Wszystko zależy od nas - tak mówię
często i tak często myślę. Jednak zdaję sobie
sprawę, że wpadając w rutyny, można tak samo
szybko z nich rezygnować, wybierając nowe
rozwiązania.
Uczyłam się myślenia filmem w czasach linio-
wych [gdy montaż, np. w telewizji - na sprzęcie
bardzo drogim i profesjonalnym, musiał być prze-
myślany wcześniej, a nie w procesie, budować
się i ulegać dowolnym zmianom, jak to możliwe
jest teraz w montażu nieliniowym]. To jest reflek-
sja a nie nostalgia za posiadaniem ograniczeń,
które generowały czas, by jak najlepiej wykonać
swoją pracę. Szkoda, że świat tak pędzi - jest
tyle drobnych spraw, które mogą przynieś radość
innym i nam. Czego uczą się młodzi ludzie od
nas? Patrzą na nas, jak pędzimy i...powtarzają
nasze schematy. To chyba niedobrze. Edukacja
medialna powinna zwierać elementy edukacji
i treningu komunikacji. W naszych projektowych
obserwacjach, badaniach i doświadczeniach,
wśród młodzieży i dorosłych, rozmowa-dialog-
-dyskusja są znane z definicji, ale w praktyce nie
funkcjonują dobrze. Myślę, że świadome „ja” to
pierwszy krok do skutecznej komunikacji.
Teraz mamy czasy, kiedy możemy kształtować
siebie i swój wizerunek bez ograniczeń - prawie...
What are auto-portrait, auto-narration and auto-
-presentation? I ask that question because we have
named the chapter… reflection. In general it is good
to think about who we are. Because visible and
invisible, conscious and unconscious environments
of our identity— that’s us ... perhaps it is us? Who
am I… until now? I ask myself because we have
asked others this question in this project. During
the first workshop in 2011, the pilot workshop that
was not conducted within framework of this project,
I knew how we build our self-representation through
reflection that leads to auto-reflection. And I had
my experiences in the process of confrontations
with myself, when in a radio show on the project
– and that was a shock – I heard myself talking.
My account was edited to a few long sentences,
where I was only communicating with my voice –
verbally and paraverbally – by means tone, tension
and the intensity of my voice and by the rhythms
of my answers. Is this the truth about me? Some
part of it? Who am I? Sometimes the answer to
this is a scream and sometimes it is silence. I. This
is surely a never-ending story. And it is a miracle
that not only I can think that.
Each individual has its own story and I like to
believe in that and to consciously build my story,
but not against my instincts and intuition. If we
start to write our story ourselves it means we are
alive. But if someone writes about us – without
us – then either we are not on this planet where it
is hard to survive without oxygen… or someone
is describing us but their aim is unclear. Do they
want we want, or don’t want. Well yes, the Internet,
there everything can happen... Is that really true?
According to me - although not everything can be
transferred to the online environment – this option
of scattered communication and simultaneous
access to resources of content is a miracle. And
what about our “I” online? Our privacy is to me the
space of my secrets that I will share when I want
to. When I write this and read it I feel unrest for
a little and at the same time I also feel the chances
of the choice that the world of the Internet brings.
But is online presence a certain kind of freedom?
It all depends on us—I often say that and I often
think that. But still I am aware that by falling into
routines we can as quickly withdraw from them by
choosing new solutions.
I learned film thinking in linear time [editing for
television for example, by means of very expensive
and professional equipment, had to be carefully
thought out, and not created during the process and
relying on freely changing anything, as is possible
today in not-linear editing]. This is a reflection and
not a nostalgia for times of limitations that generated
time to do one’s job in the best possible way. It is
a shame that this world is in such a rush—there are
so many little things that can bring us and others
joy. What do young people learn from us? They see
us in a hurry… and repeat our conventions. That is
maybe not good. Media education should consist
of educational elements and of communication
training. In our project’s observations, researches
and experiments among youngsters and adults,
conversation-dialogue-discussion are known by
definition but do not function well in practice. I be-
lieve that a conscious “I” is the first step to effective
communication.
Now we live in times where we can sha-
pe ourselves and our representation without
Beata staszyńska Beata staszyńska](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-125-320.jpg)
![250 251Organizator projektu Project organizer
To pokusa i szansa, którą daje Internet, w którym
w jednym momencie możemy być nadawcą i od-
biorcą [autorem i widzem]. Dla mnie - reżysera
filmowego - rama takich obserwacji to kolejna
możliwość zbliżenia się do prawdy o człowieku,
o bohaterze. Uprawiam dokument refleksyjny
i pytając swoich bohaterów: Dlaczego życie
warte jest trudu, aby je przeżyć? - szukam dróg
poznania i zrozumienia, jak funkcjonuje świat
pełen różnych, pięknych ludzi, którzy maja prawo
– jak i ja - marzyć! Z pewnością szukam również
zrozumienia dla siebie samej i odpowiedzi...kim
jestem? Miałam szansę, ponieważ poznałam
w życiu kilka osób, które podzieliły się ze mną
swoim doświadczeniem i słuchały mnie, gdy mia-
łam swoje dylematy, czy gdy chciałam wyrazić
swoje przekonania…. Szukamy luster, w których
odbijamy się piękniejsi, mądrzejsi o doświadcze-
nia. Gdy patrzę na swoją ukochaną Mamusię,
która przeżyła II wojnę światową, a teraz bez
zahamowań i lęku porusza się w Internecie
zupełnie sama - mailując, wyszukując informa-
cji - cieszę się z jednej strony, że Internet jest
otwartą przestrzenią, a z drugiej - podziwiam
siłę doświadczenia i charakteru tego pokolenia.
Jednak, gdy patrzę na codzienną ulicę miasta...
Gdańska i smutne twarze w tramwajach, szkoda
mi, że czas ucieka ludziom i nie cieszą się ży-
ciem... Oczywiście to subiektywne obserwacje.
Te warsztaty, które wspólnie z Onno Hanse-
nem postanowiliśmy realizować, uczą także mnie,
jaką wartością jest własne poczucie tożsamości
jako procesu świadomej komunikacji. Procesu,
nad którym częściowo można panować, a czę-
ściowo płynąc z nurtem chronić przed niezro-
zumieniem i interpretacyjnym chaosem. Widzę
w praktyce, że pomysł uczenia się od siebie
nawzajem – między pokoleniami - sprawdza się.
Jednak dobra wola potrzebna jest z obu stron.
I nie jest istotne, kto zacznie - chodzi o to, aby
mądrze realizować obietnice - bo tak buduje
się zaufanie. A to zaufanie kształtuje charakter.
Czy rozmowa, dialog i dyskusja wystarczą, aby
budować więzi między nami – ludźmi? Nie - je-
śli pozostaną ramą, a nie treścią. Po naszych
warsztatach widzę ile delikatnych, wrażliwych
dzieci i ilu uczniów chciałoby przekazać coś
ważnego, istotnego. Tak po prostu, w czasie
lekcji - godziny wychowawczej. Dziękuję Wam:
Arku, Magdo, Sandro, Sebastianie, Kamilu, Kubo,
Macieju, Agnieszko, Magdaleno i Zosiu, że otwo-
rzyliście się w czasie naszych spotkań. Mam
nadzieję, że coś w Was z tego zostanie. Mam też
nadzieję, że dorośli, których spotkaliśmy w tym
roku - z którym mam nadzieję, będziemy dalej
współpracować - są otwarci, aby kontynuować
naszą pracę. Dziękuję serdecznie wszystkim,
którzy brali udział w naszym projekcie.
W procesie edukacji to wychowanie może
być tajemnicą ochrony indywidualności, która
buduje nasze „ja”. Kim jestem? Do teraz? A ty?
limitations—almost… This is a temptation and
a chance that is provided by the Internet in which we
can at the same time be both sender and recipient
[author and spectator]. To me, as a film director, the
frame of these kinds of observations is a subse-
quent occasion to get closer to the truth about the
human being, about a main character. I produce
reflective documental films and I ask my heroes,
: “Why is life worth the trouble to live on?” I try to
find a road to get to know and to understand how
does this world function so full of diverse, beautiful
people who have the right to dream—just like me.
Certainly I also try to understand myself and to
find the answer to a question “who am I?”. I had
the chance to do that because in my life I have
met several people who shared their experiences
with me and who listened to me when I had my
dilemmas or I wanted to share my convictions…
I look for mirrors in which we look more beautiful,
more clever because of experience. When I look
at my beloved Mamusia who lived through World
War II and now freely browses the Internet without
fear, completely on her own—emailing, searching
information—I am happy on one hand that the
Internet is such an open space but on the other
hand, I admire the power of experience and the
character of this generation. However, when I look
at the everyday streets of the city of… Gdańsk
I see sad faces of people in tramways and I feel
bad that people are running out of time while not
being simply happy with their lives... Of course
these are my subjective observations.
This workshop that I and Onno Hansen decided
to realize is also teaching me how important it is
to have my own sense of identity as a process of
conscious communication. This process can be
partially controlled and partially protected against
a lack of understanding and interpretational chaos
while floating with the stream. I see in practice
that the idea to learn from each other—between
different generations—proves to be right. Howe-
ver, good will is needed from both sides. And it is
not important who starts it because it is all about
cleverly keeping one’s promises, which is how
trust is build. And this trust shapes characters.
Are conversations, dialogues and discussions
enough to build relations between us — people?
No — if they remain a frame and are no content.
Thanks to our workshop I see how many delicate,
sensible children-students would like to show so-
mething important, something essential. Just like
that, during educational hours. I thank you: Arku,
Magdo, Sandro, Sebastianie, Kamilu, Kubo, Ma-
cieju, Agnieszko, Magdaleno and Zosiu that you
have opened up during our meetings. I hope that
something will remain. I also hope that the adults
that we have met this year, with whom I hope we
will continue to cooperate, are still willing to continue
our work. I cordially thank everyone who took part
in this project.
In the process of education the upbringing may
be the secret to protecting one’s individuality that
is building our “I”. Who am I? Until now? And you?](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-126-320.jpg)
![272 273Organizator projektu Project organizer
i współautorami. Otrzymaliśmy dofinansowanie
na lata 2012-2015 od Unii Europejskiej w progra-
mie Lifelong Learning [podprogram: Comenius
Multilateral Projects], w którym będziemy mogli
weryfikować program warsztatów, ich metodo-
logię i dydaktykę. Wciąż szukamy skutecznego
zastosowania nowych technologii, skupiając się
na Rozszerzonej Rzeczywistości i jej możliwo-
ściach. Możemy to realizować dzięki partnerskiej
współpracy z holenderską fundacją Ezzev i no-
watorskim pomysłom Onno Hansena. Fundacja
Citizen Project została powołana przez Beatę
Staszyńską w 2011 roku z siedzibą w Gdańsku. Od
początku z organizacją związana jest Katarzyna
Marczewska, która pełni funkcję Wiceprezesa
Zarządu, a jako specjalista finansowy dba o for-
malną stronę naszej działalności.
www.dynamicznatozsamosc.org
LifeLong Learning programme [subprogramme:
Comenius Multilateral Projects] in which we can
evaluate the workshop program, its methods and
its didactics. We are constantly searching for
effective uses of technology, concentrating on
Augmented Reality and its possibilities. We can
realize this thanks to cooperation with the Dutch
Ezzev Foundation and the innovative ideas of
Onno Hansen. The Citizen Project Foundation
with its seat in Gdańsk was founded in 2011 by
Beata Staszyńska. Katarzyna Marczewska, who
functions as the foundation’s vice-chairperson,
is associated with the organization from the
beginning. As a financial specialist she watches
over the formal side of our activities.
www.dynamicznatozsamosc.org](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-137-320.jpg)
![274 275Organizator projektu Project organizer
Organizator projektu Project organizer
[ur. w 1970 r.] Magister sztuki. Ukończyła Państwową
Wyższą Szkołę Filmową, Telewizyjną i Teatralną im.
L. Schillera w Łodzi. Jest reżyserem i producentem.
Reżyserka w swoich portretach filmowych pokazuje
ludzi w drodze, towarzyszy im w takich momentach,
kiedy uda się dostrzec ich wahanie, niepewność,
lęk. Według słów samej reżyserki „te portrety mają
w sobie optymizm abstrakcyjny, taki optymizm, który
każdy nosi w sobie, który czasem boli, ale i pozwala
nam podnieść się po najgorszym nawet upadku...,
ale czym jest, nie wie nikt i może warto to pytanie
zostawić bez odpowiedzi, bo uprawiając dokument
refleksyjny, szuka tych odpowiedzi...a szukanie, to
droga do poznania…”. W dorobku filmowym ma
m.in. portrety filmowe o prof. Jadwidze Staniszkis
i prof. Krzysztofie Matyjaszewskim, zrealizowane
dla Telewizji Polskiej i Fundacji na Rzecz Nauki
Polskiej. Interesuje się nowymi mediami jako proce-
sem powstawania nowych znaczeń, umiejętności ich
rozumienia i interpretacji; eksperymentuje z narzę-
dziami komunikacyjnymi - w celu budowania nowej
architektury kontaktów między ludźmi. Ma w swoim
doświadczeniu zawodowym kilka znaczących doko-
nań w sferze edukacji przez sztukę i poszukiwania
nowych języków komunikacji i narracji. Współpraca
z osobami niepełnosprawnymi [zespół Downa i au-
tyzm], z Teatrem integracyjnym. Organizacja - statut
instruktora/ opiekuna – obozów warsztatowych dla
grup mieszanych, z wykorzystaniem warsztatu re-
żysera teatralnego i filmowego, stanowią podstawy
merytoryczne, które stale wykorzystuje w rozwoju
metod warsztatowej edukacji pozaformalnej. Od 4 lat
współpracuje z Zespołem Szkół Ogólnokształcących
nr 6 w Gdańsku, mając na koncie warsztaty filmo-
we. A ukończone pracą dyplomową „Semanticweb”
w 2010 roku podyplomowe studia w Wyższej Szkole
Bankowej w Gdańsku na kierunku „Aplikacje i usługi
internetowe”, dają reżyserce podstawowe umie-
jętności do łączenia elementów gramatyki języka
filmowego i najnowszych technologii w badaniach
nad nową komunikacją i autoprezentacją rozumianą
jako elementy edukacji medialnej. Jest współautorką
interdyscyplinarnego projektu społecznego Oby-
watel Solidarność – w 2010 roku była kierownikiem
artystycznym edycji tego projektu. Projekt był
finansowany ze środków Narodowego Centrum
Kultury. Te badania nad nową komunikacją i au-
toprezentacją rozumianą jako elementy edukacji
medialnej, są ściśle związane z autorskim Projek-
tem Dynamiczna Tożsamość. W 2011 r. powołała
Fundację Citizen Project, której jest Prezesem.
2012 rok to realizacja Projektu Dynamiczna Toż-
samość, dofinansowanego ze środków Ministra
Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest także
współautorką i partnerką europejskiego projektu
dla dzieci o tożsamości: Dynamic Identity realizo-
wanym w latach 2012-2015. Ceni sobie doświad-
czenia innych, jednak najwięcej czerpie z własnych
obserwacji, doświadczeń i pracy, które koncentrują
się na dostrzeganiu szczegółów jako mechanizmu
procesów myślowych, a w praktyce pozwala jej to
na refleksję i autorefleksję. Dzięki spotkaniu w 2009
roku z Onno Hansenem, może realizować szerzej,
zarówno merytorycznie i logistycznie, swoje pomysły.
Ma nadzieję, że także w przyszłości tworzyć będą
zespół, który będzie wspierać się i mądrze realizować
plany, aby powstawały narzędzia, formy i narracje,
które mogą pomagać innym i im samym w procesie
poznawania i rozumieniu świata – bo każdy ma do
tego prawo, jaki i do…pewnego rodzaju wolności.
[Born in 1970] Master of Fine Arts. She graduated
from The Łódż Film School. She is a film director
and producer. As a film director in her film portraits
she depicts people on the road. She accompanies
them in their moments of uncertainty, hesitance or
anxiousness. In her own words: “These portraits
have an optimism in them, an optimism that each of
us have inside. This optimism is sometimes painful
but it also gives us the strength to stand up even
after the worse fall… but nobody knows what it is, so
perhaps it is better to leave this question unanswered.
Creating reflective documents is looking for these
answers… and seeking is a road to knowing…”. Her
work includes film portraits of Professor Jadwiga
Staniszkis and Professor Krzystof Matyjaszewski
realized for the Polish Television and the Foundation
for Polish Science. She is interested in the subject of
new media as a process of creation new meanings
and the skills to understand and interpret them. She
experiments with communication tools in order to build
a new architecture of contacts between people. In her
work experience in the area of education through art
and researches of new languages of communication
and narration she has some significant accomplish-
ments to her name. By means of cooperation with
challenged people [with Down syndrome and autism],
Integration Theater and the organization of workshop
camps for mixed groups with usage of theatrical and
film director skills — in the position of instructor/ gu-
ardian — she lays her groundwork that is constantly
used to develop methods of non-formal workshop
education. For four years she has been cooperating
with the ZSO school Nr6 in Gdańsk where she has
conducted film workshops. With her dissertation
“Semanticweb” she has finished postgraduate studies
at the Gdansk School of Banking with a specializa-
tion in Applications and Internet Services. There
she obtained the skills to combine elements of film
language grammar with the newest technology in
research on new communications and self-presen-
tation, understood as elements of media education.
She is co-author of the interdisciplinary social project
“Citizen Solidarity” (“Obywatel Solidarność”). In its
2010 edition she held a position of the artistic director.
The project was funded by the National Center for
Culture. In 2011 she established the Citizen Project
Foundation and became its chairman. The earlier
mentioned research on new communication and
self-presentation understood as elements of media
education is strictly related to the project “Dynamic
Identity” (“Dynamiczna Tożsamość”). She is co-author
of the project which is being realized in 2012. The
project is co-funded by the Minister of Culture and
National Heritage. She is also co-author and partner
of the European project “Dynamic Identity” that will
be realized in the years 2012-2015. Although she
values the experience of others, she mostly draws
from her own observations, experiences and work.
She focuses on seeing details as mechanism of tho-
ught processes which in practice allows her to reflect
and auto-reflect. Thanks to her meeting in 2009 with
Onno Hansen she can realize her ideas both con-
tent-wise and logistically in a broader fashion. She
hopes that also in the future they will create a team
that will support each other and will wisely realize
plans to create applications, forms and narratives
that will help others and them to get to know and
understand the world because everybody has the
right to get to know and understand the world and
to… a certain kind of freedom.
AUTOR PROJEKTU/ Beata staszyńska PROJECT CO-AUTHOR/ BEATA STASZYŃSKA](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-138-320.jpg)
![278 279Zespół projektu Project team
Zespół projektu
Zespół projektu
Project team
Project team
Ekonomistka, księgowa z zawodu. Od dwóch lat
zaangażowana w działalność organizacji poza-
rządowych. Zawsze gotowa udzielić profesjonal-
nego wsparcia. Drąży każdy temat sumiennie, do
końca. Zatrudniona od wielu lat jako samodzielna
księgowa w dużej firmie odzieżowej, wcześniej
pracowała jako specjalista ds. kontroli finansowej,
rozliczeń i realizacji umów. Absolwentka Wyż-
szej Szkoły Bankowej w Gdańsku na kieruneku:
rachunkowość, specjalność: rachunkowości
i controlling [studia magisterskie uzupełniające].
Wolny czas dzieli między wspinaczką a pisaniem
tekstów do utworów muzycznych.
Operator filmowy. Absolwent Łódzkiej Filmówki.
W swojej pracy zawodowej współpracował z wie-
loma stacjami telewizyjnymi - od globalnych, jak
CNN czy BBC - po bardziej lokalne, jak Telewizja
Łotewska czy Słowacka. Na co dzień pracuje
w gdańskim oddziale Telewizji Polskiej.
Economist, accountant by profession. Since two
years engaged in NGO activities. Always there
to provide professional support. Treats every
theme conscientiously, to the end. Works since
many years as an autonomous accountant for
a large clothing company. Before she worked as
a financial controller who settled and handled
contracts. Graduated from the Higher Banking
School in Gdańsk on accounting, specializing
on accounting and controlling (additional ma-
ster study). Her free time is spent on mountain
climbing and writing texts for pieces of music.
Director of film. Graduated from the Polish Natio-
nal Film School in Łódż. During his professional
life he has worked with many TV stations – from
global, like CNN and BBC to very local like Te-
lewizja Łotewska or Słowacka. Works at the
Gdańsk branch of Telewizja Polska.
KATARZYNA MARCZEWSKA
Krzysztof Iglikowski
KATARZYNA MARCZEWSKA
Krzysztof Iglikowski](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-140-320.jpg)
![288 289Zespół projektu Project team
Zespół projektu Project team
[ur. w 1983 r.] Absolwentka realizacji programów
dziennikarskich w Państwowej Wyższej Szkole
Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona
Schillera w Łodzi (uzyskanie tytułu magistra
w 2012 r.), filologii polskiej z kulturoznawstwem
Uniwersytetu Szczecińskiego (uzyskanie tytułu
magistra w 2008 r.) oraz Państwowej Szkoły Mu-
zycznej I stopnia im. Ignacego Paderewskiego
w Słupsku (1998).
Od 2012 r. rzecznik prasowy w Wyższej
Hanzeatyckiej Szkole Zarządzania w Słupsku
oraz redaktor portalu www.gazetakaszubska.
pl. Od 2010 r. nauczycielka języka polskiego,
oligofrenopedagog, wychowawca, opiekun koła
filmowo – dziennikarskiego w Gimnazjum nr 2.
im. Jana Heweliusza w Gdańsku.
Współreżyserka filmu dokumentalnego ,,Była
w moim życiu solidarność’’, zrealizowanego dla
Europejskiego Centrum Solidarności, emitowa-
nego w TVP Gdańsk oraz TVP Info (premiera
filmu odbyła się 14 sierpnia 2010 r. w Kinie Ka-
meralnym w Gdańsku); autorka książki ,,Europa
i Solidarność. Rozmowy, reportaże, świadectwa’’
dzięki Stypendium Marszałka Województwa
Pomorskiego dla twórców kultury w roku 2009;
współreżyserka filmu dokumentu ,,Sarmacja jest
w nas… Pawła Huelle podróż do Lublina’’ dla TVP
Gdańsk oraz TVP Info (2008); autorskie reporta-
że do programu interwencyjnego ,,Patrol repor-
terów’’ dla TVP Gdańsk; współpraca reżyserska
i scenariuszowa przy multimedialnym programie
,,Debata na dwa głosy” dla TVP Gdańsk; teksty
interwencyjne ,,Patrol reporterów’’ na łamach
Gazety Wyborczej Trójmiasto; ,,Fabuła jest tyl-
ko podstępem’’ - wywiad z Danielem Odiją na
łamach miesięcznika literackiego ,,Lampa’’(2008);
współpraca przy realizacji cyklu dokumentów
,,Misja Gryf – podziemny Szczecin’’ dla TVP
Szczecin (2006); zdobycie I miejsca w IV Ogólno-
polskim Konkursie Poezji Śpiewanej w kategorii
„Recytacja z akompaniamentem” (2001).
[Born in 1983.] Graduated journalistic program
realization at the Polish National Film School in
Łódż (2012), Polish philology and cultural studies
at the University of Szczecin (2008) and first level
at the State School of Music in Słupsk (1998).
She is press spokesperson for the Hanse-
atic Higher Management School since 2012
and editor at the portal www.gazetakaszubska.
pl. She is teacher Polish language since 2010,
oligophrenopedagogue, educator and tutor at
the film and journalism club in Jan Heweliusz
2nd Junior High School in Gdańsk. Editor of the
portal wwwgazetakaszubska.pl.
She is co-director of the documentary ,,Była
w moim życiu solidarność’’, realized by the Eu-
ropean Solidarity Centre and emitted by TVP
Gdańsk and TVP Info (the premiere of the film
took place on 14.9.2010 in cinema Kameralne in
Gdańsk); author of the book ,,Europa i Solidar-
ność. Rozmowy, reportaże, świadectwa’’, made
possible by a stipendium for creators of culture
by the Marshall of the pomorskie Voievodeship
in 2009; co-director of the documentary film
,,Sarmacja jest w nas… Pawła Huelle podróż do
Lublina’’ for TVP Gdańsk and TVP Info (2008),
created her own reports for the intervention
program ,,Patrol reporterów’’ for TVP Gdańsk;
did director’s and scenarist’s work for the multi-
media program ,,Debata na dwa głosy” for TVP
Gdańsk; wrote intervention columns ,,Patrol
reporterów’’ for Gazety Wyborczej Trójmiasto;
conducted an interview with Daniel Odija in the
monthly litera column ,,Lampa’’(2008); supported
the realization of the documentary cycle ,,Misja
Gryf – podziemny Szczecin’’ for TVP Szczecin
(2006); won the first place at the IV national
Polish Sung Poetry Concourse in the category
“recital with accompaniment” (2001).
Milena Misztal Milena Misztal](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-145-320.jpg)
![290 291Podziękowania WORDS OF THANKS
PODZIĘKOWANIA WORDS OF THANKS
Dziękujemy za wspólną drogę tym,
którzy uczestniczyli w pilotażowych warsztatach
Projektu w 2012 roku [w porządku alfabetycznym]:
warsztaty dla uczniów gimnazjum
[maj 2012]
AGNIESZKA MILEWSKA
AREK TOMASIEWICZ
KAMIL JACKIEWICZ
KUBA KWIEK
MACIEJ SZYMAŃSKI
MAGDALENA MAJCHRZAK
MAGDALENA SZEJNER
SANDRA BEDNARCZYK
SEBASTIAN BACH
ZOFIA SZYMIKOWSKA
warsztaty dla nauczycieli
[maj – czerwiec 2012]
AGNIESZKA KRAUSE
BOŻENNA SUCHARSKA
EWELINA BILIŃSKA-SZCZUPLIŃSKA
GRZEGORZ ŁĄTKA
MARIOLA GÓRSKA
MONIKA NOWIK
ROBERT LEWANDOWSKI
warsztaty dla otoczenia szkoły
[wrzesień 2012]
ALEKSANDRA WYSOCKA
ANNA BARANOWSKA
BEATA GLOCK
BEATA REGULSKA
MONIKA PIOTRZKOWSKA–DZIAMSKA
EWA ZWIERZCHOWSKA
HONORATA MATOLICZ
JOANNA ORŁOWSKA
KAROLINA ORWID–PLUTA
KATARZYNA GĘBA
MAGDALENA SKIBA
MAŁGORZATA WERNICKA
SKRZYDLIŃSKI DARIUSZ
ZBIGNIEW KOWALCZYK
warsztaty dla nauczycieli [wrzesień 2012]
ALEKSANDRA DOBKE
ANNA TUROWSKA
GIZELA TURSKA
JOANNA ŻÓŁTOWSKA
MARIUSZ WESOŁOWSKI
MILENA MISZTAL
OLGA ZACZENIUK
Dziękujemy za wspólną drogę tym, którzy
uczestniczyli w pilotażowych warsztatach w 2011
roku [w porządku alfabetycznym]:
warsztaty dla uczniów liceum
[ZSO nr 6 w Gdańsku. Wrzesień 2011]
ADAM NOWOCIEŃ
ALEKSANDRA OZIMKOWSKA
ALEKSANDRA WOŁODKIEWICZ
ARTUR SERUGA
DANIELA GRZESZKOWIAK
DANIELA GRZESZKOWIAK
EWA ŁAKOMA
IWONA BORAWSKA
ŁUKASZ GUŻEL
MARTYNA CHUŚĆ
NICOLA CISIAK
NICOLA GÓRNA
OSKAR KUCIŃSKI
PIOTR BIAŁOBRZESKI
PIOTR RADOSZ
TOMASZ TWARDOWSKI
Dziękujemy także za udział w działaniach projektu
uczniom, absolwentom i współpracownikom ZSO
nr 6 w Gdańsku:
ALEKSANDRA PIERZCHAŁA
ARTUR SERUGA
KLAUDIA LIPIŃSKA
PAULINA ŁYŚ
PIOTR RADOSZ
URSZULA ŻEBROWSKA
Dziękujemy wszystkim pracownikom ZSO nr
6 w Gdańsku, którzy angażowali się w projekt
i wspierali nas w codziennych obowiązkach:
pani Teresie, Pani Barbarze, Paniom i Panom
z portierni i Paniom Dyrektorkom.
Dziękujemy wszystkim Instytucjom, Organizacjom
- Partnerom projektu, ale w szczególności osobom,
które swoim zaangażowaniem i wsparciem
uczestniczyły w naszych działaniach.
Dziękujemy za zaufanie, wspólną drogę
i doświadczenia. Dziękujemy Uczniom, Rodzicom,
Nauczycielom, Pracownikom sekretariatów,
Dyrektorom, Psychologom, Pedagogom,
Terapeutom, Policjantom, Urzędnikom miejskim
i Ministrom, Naszej Mamusi i każdemu, kto
z otwarciem chciał nam pomagać. Przed nami
kolejne wyzwania – mamy nadzieję, że będziemy
nadal rozwijać relacje, które udało nam się
z Państwem zbudować.
Z Wyrazami Szacunku,
Beata Staszyńska i Onno Hansen
Autorzy projektu Dynamiczna Tożsamość
For the road that we walked together we
thank those who participated in the project pilot
workshop 2012 [in alphabetical order]:
workshop for junior high school students
[May 2012]
AGNIESZKA MILEWSKA
AREK TOMASIEWICZ
KAMIL JACKIEWICZ
KUBA KWIEK
MACIEJ SZYMAŃSKI
MAGDALENA MAJCHRZAK
MAGDALENA SZEJNER
SANDRA BEDNARCZYK
SEBASTIAN BACH
ZOFIA SZYMIKOWSKA
workshop for teachers
[May – June 2012]
AGNIESZKA KRAUSE
BOŻENNA SUCHARSKA
EWELINA BILIŃSKA-SZCZUPLIŃSKA
GRZEGORZ ŁĄTKA
MARIOLA GÓRSKA
MONIKA NOWIK
ROBERT LEWANDOWSKI
workshop for the school Umfeld
[September 2012]
ALEKSANDRA WYSOCKA
ANNA BARANOWSKA
BEATA GLOCK
BEATA REGULSKA
MONIKA PIOTRZKOWSKA–DZIAMSKA
EWA ZWIERZCHOWSKA
HONORATA MATOLICZ
JOANNA ORŁOWSKA
KAROLINA ORWID–PLUTA
KATARZYNA GĘBA
MAGDALENA SKIBA
MAŁGORZATA WERNICKA
SKRZYDLIŃSKI DARIUSZ
ZBIGNIEW KOWALCZYK
workshop for teachers
[September 2012]
ALEKSANDRA DOBKE
ANNA TUROWSKA
GIZELA TURSKA
JOANNA ŻÓŁTOWSKA
MARIUSZ WESOŁOWSKI
MILENA MISZTAL
OLGA ZACZENIUK
For the road that we walked together we thank
those who participated in the project pilot workshop
2011 [in alphabetical order]:
workshop for high school students
[ZSO nr 6 w Gdańsku. September 2011]
ADAM NOWOCIEŃ
ALEKSANDRA OZIMKOWSKA
ALEKSANDRA WOŁODKIEWICZ
ARTUR SERUGA
DANIELA GRZESZKOWIAK
DANIELA GRZESZKOWIAK
EWA ŁAKOMA
IWONA BORAWSKA
ŁUKASZ GUŻEL
MARTYNA CHUŚĆ
NICOLA CISIAK
NICOLA GÓRNA
OSKAR KUCIŃSKI
PIOTR BIAŁOBRZESKI
PIOTR RADOSZ
TOMASZ TWARDOWSKI
We also thank students, graduates and co-workers
of the ZSO Nr 6 school in Gdańsk for their activities
in the project
ALEKSANDRA PIERZCHAŁA
ARTUR SERUGA
KLAUDIA LIPIŃSKA
PAULINA ŁYŚ
PIOTR RADOSZ
URSZULA ŻEBROWSKA
We thank all the employees of the ZSO Nr 6 school
in Gdańsk who were engaged in the project and
who supported us in performing our daily tasks:
Ms. Teresa, Ms. Barbara, the people staffing the
entrance desk, and the directors.
We thank all institutions and organizations –
project partners – but most of all the people who
participated in our activities with their engagement
and support.
We thank you for the trust, the common road
we walked together and the experiences. Thank
you students, parents, teachers, secretary staff,
directors, psychologists, pedagogues, therapists,
police staff, local and national civil servants, our
Mamusia and all who wanted to thank us with your
openness. Before us lies the next challenge – we
hope that we will further develop the relations with
you that we have built together so far.
Kind regards,
Beata Staszyńska and Onno Hansen
Authors of the project Dynamiczna Tożsamość](https://image.slidesharecdn.com/dynamicznatozsamosc-151012021020-lva1-app6891/85/Dynamiczna-Tozsamosc-manual-146-320.jpg)
Dynamiczna Tozsamosc manual
- 2. DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO CO-FINANCED WITH MEANS OF THE MINISTER OF CULTURE AND NATIONAL HERITAGE OF THE REPUBLIC OF POLAND
- 3. 4 5 Media education and Dynamic Identity Edwin Bendyk. Gdańsk. 14.4.2012 Michał Boni. Warsaw. 1.4.2012 Jarosław Kurski. Warsaw. 30.3.2012 Jarosław Lipszyc. Warsaw. 2.4.2012 Jan Lityński. Warsaw. 29.3.2012 About the project About the book What does the workshop bring Why organize this kind of workshop in these times Workshop structure How to organize the workshop Technical requirements Didactics Schematic workshop content Detailed workshop content Block 1 – 6 (Junior High School 2012) Adults Youngsters and adults Block 1 – 5 (High School 2011) Evaluation From the point of view of the school Umfeld Reflections Citizen Project Foundation Beata Staszyńska Onno Hansen Project team Words of thanks Honorary patronages Partners 5 9 11 13 15 17 19 25 29 45 51 109 119 161 175 179 197 209 217 219 229 235 247 269 273 275 277 289 290 292 4 8 10 12 14 16 18 24 28 44 50 108 118 160 174 178 196 208 216 218 228 234 246 268 272 274 276 288 290 292 Edukacja medialna a Dynamiczna Tożsamość Edwin Bendyk. Gdańsk. Dn. 14 IV 2012 Michał Boni. Warszawa, Dn. 1 IV 2012 Jarosław Kurski. Warszawa, Dn. 30 III 2012 Jarosław Lipszyc. Warszawa, Dn. 2 IV 2012 Jan Lityński. Warszawa, Dn. 29 III 2012 O projekcie O książce Co dają warsztaty Jaki jest sens realizowania takich warsztatów w tych czasach Struktura warsztatów Jak organizować warsztaty Wymagania techniczne Dydaktyka Przebieg warsztatów w schematach Szczegółowy przebieg warsztatów Blok 1 - 6 (Gimnazjum 2012) Dorośli Młodzież i dorośli Blok 1 - 5 (Liceum 2011) Ewaluacja Z punktu widzenia otoczenia szkoły Refleksja Fundacja Citizen Project Beata Staszyńska Onno Hansen Zespół projektu Podziękowania Patronaty honorowe Partnerzy Spis treści Table of contents Spis treści Table of contents
- 4. 6 7 SCHOOLS PROVIDE INSUFFICIENT MEDIA EDUCATION. WHO? WHAT? WHAT FOR? WHY? WHAT IS THIS ABOUT? MEDIA EDUCATION IS THE SHAPING OF THE ABILITY TO CONSCIOUSLY, CRITICALLY, CREATIVELY AND SELECTIVELY USE MEANS OF MASS COMMUNICATION... HOW AM I TO UNDERSTAND THIS? WHY SHOULD THIS BE IMPORTANT TO ME? WHAT DOES THIS MEAN TO ME? WHAT DOES THIS MEAN TO YOU? WHAT DOES THIS MEAN TO YOU? WHAT DOES THIS MEAN TO US? THAT DOES NOT INTEREST ME. THAT DOES INTEREST ME. I KNOW THAT. I DON’T KNOW. I DON’T WANT TO KNOW. I READ. I WRITE. I WATCH. I SEE. I LISTEN. I CHAT. I HAVE A BLOG. I HAVE A PROFILE. I HAVE A WEBSITE. I CREATE FILMS. I TAKE PICTURES. IS THIS TRUE? IS THIS ETHICAL? HOW SHOULD I INTERPRET THIS? HOW SHOULD I UNDERSTAND THIS? WHEN IS SOMEBODY A FRIEND ONLINE? WHO IS READING ME? IS IT ALLOWED TO PUBLISH ANYTHING? IS ADVERTISEMENT ALSO MEDIA? WHO NEEDS TO KNOW WHO I AM? (…) TREAT WITH RESERVE... THAT WHAT YOU HEAR, WHAT YOU SEE... RATHER ASK, ASK YOURSELF. HAVE YOUR OWN UNDERSTAN- DING AND WHEN YOU TALK ABOUT SOME- THING TO OTHERS, CONSIDER WHAT YOU SAY... MAYBE KEEP SILENT ABOUT SOMETHING (…) FREEDOM OF SPEECH. FREEDOM. INTELLECTUAL FREEDOM. I PUBLISH. I TAG. I QUOTE. I LINK. I ADD A COMMENT. I SHARE. I LIKE. WHO AM I? ISTNIEJE BRAK DOSTATECZNEJ EDUKACJI MEDIALNEJ W SZKOŁACH. KTO? CO? PO CO? DLACZEGO? O CO CHODZI? EDUKACJA MEDIALNA TO KSZTAŁTO- WANIE UMIEJĘTNOŚCI ŚWIADOMEGO, KRYTYCZNEGO, TWÓRCZEGO, SELEK- TYWNEGO KORZYSTANIA ZE ŚRODKÓW SPOŁECZNEGO PRZEKAZU… JAK MAM TO ROZUMIEĆ? DLACZEGO TO MA BYĆ WAŻNE DLA MNIE? CO TO ZNACZY DLA MNIE? CO TO ZNACZY DLA CIEBIE? CO TO ZNACZY DLA WAS? CO TO ZNACZY DLA NAS? TO MNIE NIE INTERESUJE. TO MNIE INTERESUJE. JA TO WIEM. NIE WIEM. NIE CHCĘ TEGO WIEDZIEĆ. CZYTAM. PISZĘ. OGLĄDAM. WIDZĘ. SŁUCHAM. CZATUJĘ. MAM BLOGA. MAM PROFIL. MAM STRONĘ. ROBIĘ FILMY. ROBIĘ ZDJECIA. CZY TO JEST PRAWDA? CZY TO JEST ETYCZNE? JAK MAM TO INTERPRETOWAĆ? JAK MAM TO ZROZUMIEĆ? KIEDY KTOŚ JEST PRZYJACIELEM ONLINE? KTO MNIE CZYTA? CZY MOŻNA WSZYSTKO PUBLIKOWAĆ? CZY REKLAMA TO TEŻ MEDIA? KTO MA WIEDZIEĆ, KIM JESTEM? (…) TRAKTUJ Z DYSTANSEM… TO CO SŁYSZYSZ, WIDZISZ…RACZEJ SAM PYTAJ - SIEBIE, MIEJ WŁASNY ROZUM, A GDY MÓWISZ COŚ INNYM, ZASTANÓW SIĘ CO MÓWISZ…A MOŻE COŚ PRZEMILCZ (…) WOLNOŚĆ SŁOWA. WOLNOŚĆ. WOLNOŚĆ INTELEKTUALNA. PUBLIKUJĘ. TAGUJĘ. CYTUJĘ. LINKUJĘ. DODAJĘ KOMENTARZ. UDOSTĘPNIAM. LUBIĘ TO. KIM JA JESTEM? Tekst zwiastuna Trailer text EDUKACJA MEDIALNA A DYNAMICZNA TOŻSAMOŚĆ MEDIA EDUCATION AND DYNAMIC IDENTITY Tekst zwiastuna Trailer text
- 5. 8 9 Zwiastun marker URL: http://www.dynamicznatozsamosc.org/ar/bin/index68.html Trailer marker URL: http://www.dynamicznatozsamosc.org/ar/bin/index69.html
- 6. 10 11 Źródło autorytetu nie wynika z pozycji, tylko - w tym momencie wynika - z tego, co wiem, co jest użyteczne. I to jest chyba jedyna skuteczna, ale chyba bardzo trudna recepta, bo z kolei łamie schemat działania takich hierarchicznych spo- łeczeństw. System edukacji taki był, a wynikał chyba też ze sposobu, w jaki traktowaliśmy wie- dzę i ją nabywaliśmy. Hierarchia była wyrazem stopni wtajemniczenia i sposobu docierania do wiedzy. Dzisiaj widać, że jest zupełnie inaczej. Wiedza jest innym projektem. Jest znacznie szerszym i znowu zaczyna pasować ta metafora bazy danych, a nie pewnej hierarchii - to jest symptomatyczne. Koniec projektu Britannici, która już w papierze więcej się nie ukaże. To na młodych działa, bo oni są bardzo nastawieni właśnie na taką wrażliwość, na efektywność. Więc pokazywanie pewnych rzeczy, ale wła- śnie nie z pozycji siły i przemocy, tylko właśnie z pozycji argumentu, który odwołuje się do ich wrażliwości, może być bardzo skuteczne. No i tutaj też jest taka konstrukcja dzikiego, cy- frowego tubylcy, który jest właśnie zanurzony w tym Internecie, w którym my nie jesteśmy tak dobrzy, a zwłaszcza już ci, którzy w ogóle nie korzystają z Internetu i nie wiedzą w ogóle o co chodzi - no więc sobie wyobrażają, co się tam może dziać. I...są dobre rzeczy i są złe rzeczy. No więc są to bardzo kompetentni technologicznie ludzie, ale z drugiej strony odspołecznieni. Ileś takich stereotypów kojarzę. A rzeczywistość jest inna. To znaczy ona jest inna - nie taka. Ale rzeczywiście ci ludzie są inni niż ich rówieśnicy pięćdziesiąt lat temu - i to jest różnica antropo- logiczna, w niektórych aspektach. Jest już część badań takich, które pokazują, że jest to wręcz różnica neurofizjologiczna, że po prostu umysł kształtuje się pod wpływem mediów, z których się korzysta. Inaczej jest skonstruowany umysł człowieka piśmiennego, no inaczej takiego, który więcej czasu spędza z Internetem, z telewizorem. W ślad za tym idą przemiany rozumienia para- mentów antropologicznych, które nigdy też nie miały charakteru esencjonalnego. Nawet pojęcie czasu, czy przestrzeni zawsze było konstruowane kulturowo i adekwatnie do pewnej epoki i me- diów, jakich się używało. Tak jak zmieniło się kiedyś pojęcie czasu i przestrzeni po wynalazku, chociażby telegrafu i kolei. Tak samo jest dzisiaj, w dobie telefonów komórkowych i Internetu, i wi- dać wyraźnie coraz trudniejszą zdolność młodych ludzi do myślenia w kategoriach linearnych. Niby używamy tych samych słów, a okazuje się, że zupełnie co innego rozumiemy. Nie ma dobrej recepty na rozwiązanie tego problemu poza jed- ną, którą Finowie zastosowali w swoim systemie szkolnictwa - być może jeszcze gdzieś indziej, ale o nich nie wiem - że po prostu zmienia się rola. Nie rezygnujemy z takiej prostej transmisji, ze starszego pokolenia na młodsze, tylko wspólnie się uczymy. Pokazujemy, jakie mamy zasoby, co ja wiem jako starszy, co ty wiesz jako młodszy i teraz każdy może być źródłem dobrej wiedzy. The source of authority does not result from one’s position—at this moment— but from what one knows and what is useful. This is probably the only effective recipe but also a very difficult one, because it breaks the action scheme of hierarchical societies. The former system of education was like this but was probably also resulting from the way we treated knowledge and how we were obtaining it. Hierarchy was an expression of the degree one was initiated and the way one got to knowledge. Today it is clear that it is completely different. Knowledge is a different project. It is much broader and fits the metaphor of a database more than that of a hierarchy—this is symptomatic. The Britanni- ca has stopped printing its paper version. This has its effect on young people because they are geared to this kind of sensibility, to effecti- veness. Therefore, showing certain things, not from a position of power and force but from a position of reasoning that concerns itself with their sensibility might be very effective. Here there is a wild construction of a digital native who is submerged in the Internet in which we aren’t that good. And those who do not use the Internet at all have completely no clue what it is all about. So they imagine what may be going on there. There are… good things and there are bad things. So these are very technologically competent people but on the other hand not very sociable. I recall a few stereotypes like that. But the reality is different. Indeed nowadays young people are different than their peers fifty years ago and this difference is anthropological in some of the cases. I can think of a certain number of these kinds of stereotypes. But the reality is different. Reality is not like that. Naturally people are different than people of their age fifty years ago. It is an anthropological difference in some aspects. There are already some researches that say this difference is even neurophysiologic, that the mind develops itself under influence of the mass media that it uses. The mind of a literate person is constructed differently than mind of a person who spends more time on the Internet or in front of the television. Following this idea there are changes in understanding the anthropological parameters, which never had an essential character. Even the concepts of time and space were always constructed according to cultures and were suited to certain epochs and media that were used. That is how once the understanding of time and place changed after inventions, even if only of the telegraph and the train. The same happens today in the age of mobile phones and the Internet. We can see clearly that young people are less and less capable of thinking in linear categories. It seems that we use the same words but we understand something completely different. There is no good recipe for a solution to this problem other than the one that the Finns introduced in their educations system—and maybe somewhere else as well but I am not aware of that. They simply change roles. Let’s not resign from the simple transmission from the older generation to the younger but let’s learn together. We show what resources we have, what I know as an older person, what you know as a younger person and now all could be the source of good knowledge. EDWIN BENDYK (ur.1965) – polski dziennikarz, publicysta, zajmujący się problematyką cywilizacyjną i wpły- wem technologii na życie społeczne. Obecnie związany z tygodnikiem „Po- lityka”, gdzie jest publicystą działu na- ukowego. Zajmuje się problematyką cywilizacyjną, kwestiami modernizacji, ekologii i rewolucji cyfrowej. Publikuje także w tygodniku „Computerworld”, „Res Publice Nowej”, „Krytyce Poli- tycznej”, „Przeglądzie Politycznym” i magazynie „Mobile Internet”. Jest także nauczycielem akademickim, wykłada w Collegium Civitas, gdzie kieruje Ośrodkiem Badań nad Przy- szłością, a także w Centrum Nauk Społecznych PAN. Został też człon- kiem rady Fundacji Nowoczesna Polska oraz rady programowej Zie- lonego Instytutu. Wybrane publika- cje: „Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności”, W.A.B., Warszawa 2002; „Antymatrix – człowiek w labiryncie sieci”, W.A.B., Warszawa 2004; „Mi- łość, wojna, rewolucja. Szkice na czas kryzysu”, W.A.B., Warszawa 2009; „Bunt sieci”, Polityka Spółdzielnia Pracy, Warszawa 2012. [Źródło z dnia 24.11.2012: http:// pl.wikipedia.org/wiki/Edwin_Bendyk] [Zdjęcia: kadry z materiału filmowego - archiwum Fundacji Citizen Project] EDWIN BENDYK (Born in 1965) – Po- lish journalist and publicist with a fo- cus on problems of civilization and the impact of technology on society. Currently he is a science publicist for the weekly “Polityka”. He deals with subjects of civilisation, modernisation, ecology and the digital revolution. He also publishes in weekly magazine “Computerworld”, “Res Publica Nowa”, “Krytyka Polityczna”, “Przeglad Poli- tyczny” and “Mobile Internet” maga- zine. He is also an academic teacher at Colegium Civitas where he heads the Research Centre on the Future and at the Centre for Social Studies of the Polish Academy of Science. He was also elected as board member of the Modern Poland Foundation and of the Programme Council of the Green Institute. Selected publications: Zatru- ta studnia. Rzecz o władzy i wolności, W.A.B., Warsaw 2002; Antymatrix – człowiek w labiryncie sieci, W.A.B., Warsaw 2004; Miłość, wojna, rewolu- cja. Szkice na czas kryzysu, W.A.B., Warsaw 2009; Bunt sieci, Polityka Spółdzielnia Pracy, Warsaw 2012. [Source: http://pl.wikipedia.org/ wiki/Edwin_Bendyk, accessed on 24.11.2012] [Pictures: frames from the film archive of Fundacja Citizen Project] Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja fragments from a conversation on camera - transcript EDWIN BENDYK. GDAŃSK. DN. 14 IV 2012 EDWIN BENDYK. GDAŃSK. 14.4.2012 Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja Fragments from a conversation on camera - transcript
- 7. 12 13 Dla młodych ludzi, potrzeba wolności związana jest z zupełnie innym obszarem, niż nam się wydawało. Myśmy, w latach osiemdziesiątych, walczyli o takie podstawowe prawa do zrzesza- nia się, do przestawiania swoich poglądów, do swobody poruszania się po Europie i po Świe- cie. Natomiast, w oczywisty sposób, byliśmy niechętni inwigilowaniu nas. Natomiast młodzi ludzie, dzisiaj, mają swobodę poruszania się, realnego i wirtualnego, mają poczucie wolności, w sensie wszystkich norm, reguł, konstytucji, mechanizmów demokratycznych, ale też gdzieś mają takie poczucie, że w tej rzeczywistości cyfrowej chcieliby, aby nikt nie wchodził w ich obszar. Istotą nowoczesnego państwa jest to, aby dawało ludziom różne dobra - i to dawało w sposób bezpłatny- bo to jest warunek rozwo- jowy. W tym sensie nabiera znaczenia dome- na publiczna, która przez technologie cyfrowe zwiększa zasięg oddziaływania. Ludzie, w dru- giej połowie XIX wieku, rozumieli świat, który ich otaczał, rozumieli wynalazki, wynalazców, rozumieli kulturę, która się przy tym tworzyła, rozumieli procesy społeczne - my musimy zrobić to samo, żebyśmy się rozwijali. Nigdy nie należy wierzyć pierwszej, napotkanej informacji. Istotą umysłu ludzkiego jest poszukiwanie… A może to jest tak? A może to jest trochę inaczej? To też nie jest pełna relatywizacja, ale to jest jakby uświadamianie sobie, że świat składa się z wielu oblicz i z wielu wymiarów. Nie ma rzeczy jed- nowymiarowych. Tożsamość, poczucie identy- fikacji, rozpoznania samego siebie, jest czymś, czego człowiek potrzebuje. I budujemy naszą tożsamość, zarówno przez to, co zostaje sferą prywatną, tylko i wyłącznie dla nas, jak i co jest tą sferą prywatną, odkrywaną przed innymi. Ten spór, który się toczy na naszych oczach, poka- zuje, że ludzie mają poczucie prywatności i że traktują Internet jako swoje domostwo. Ochrona tego domu, tej prywatności w Internecie powin- na istnieć, ale nie można również mówić, że jakakolwiek próba pilnowania bezpieczeństwa, śledzenia przestępców i eliminowania, ograni- czania przestępczości, to już jest samo w sobie naruszeniem prywatności. Bo to nie Internet jest sferą wolności, tylko człowiek w określonym obszarze Internetu buduje tę sferę wolności. Young people’s need of freedom is associated with a completely different area than we thought. In the eighties we have fought for basic rights, for freedom of association, for freedom of thought and for freedom of movement across Europe and the world. Of course, we were against invigilation. Young people today have the freedom to move in the real and the virtual world, they have a feeling of freedom in sense of all rules, laws, the con- stitution and democratic mechanisms. But they also feel that they would not want anyone to tread their territory in this digital world. The essence of a modern state is to provide several public goods to citizens and to do that for free. This is a necessity in order to develop. In this sense the public domain gains importance because digital technology increases the scope of its impact. People in the first half of the nineteenth century understood the world around them, inventions, inventors, they understood the developing culture and social processes. In order to develop we need to do the same. We should never believe the first information we find. The essence of the human mind is seeking. Perhaps it is like this? Maybe it is a bit different? This is no full relati- vism but it is making yourself conscious of the fact that world has many faces and consists of many dimensions. There are no one-dimensio- nal things. Identity, the feeling of identification, getting to know ourselves, those are things that humans need. We build our identity by both our private sphere that is available only to us and by the private sphere that is discovered by others. The current controversy that takes place before our eyes proves that people have a feeling of privacy and that they treat the Internet as their homes. Protection of this home and this privacy on the Internet should exist. But on the other hand we cannot say that providing security, tracking and eliminating criminals or crime prevention is an invigilation of this privacy. Because it is not the Internet that is a sphere of freedom but it is man who builds this sphere of freedom in certain areas of the Internet. MICHAŁ BONI (ur. 1954 r.) – polski polityk, kulturoznawca, minister pra- cy w rządzie Jana Krzysztofa Bie- leckiego, poseł na Sejm I kadencji, w pierwszym rządzie Donalda Tuska sekretarz stanu w KPRM, a od 2009 do 2011 r. minister-członek Rady Mi- nistrów i przewodniczący Komitetu Stałego Rady Ministrów. Obecnie, od 18 listopada 2011 r. minister admini- stracji i cyfryzacji w drugim rządzie Donalda Tuska. W 1977 r. ukończył studia na Wydziale Polonistyki Uni- wersytetu Warszawskiego w zakresie kulturoznawstwa. W 1986 r. obronił pracę doktorską z socjologii kultu- ry. Specjalizuje się w zarządzaniu zasobami ludzkimi. Jako ekspert współpracował z fundacjami polskimi i międzynarodowymi, m.in. z Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE), Centrum Stosunków Między- narodowych, Polsko-Amerykańską Fundacją Wolności, Instytutem Nauki o Człowieku w Wiedniu. [Źródło z dnia 24.11.2012: http://pl.wi- kipedia.org/wiki/Michał_Boni] [Zdjęcia: kadry z materiału filmowego - archiwum Fundacji Citizen Project] MICHAŁ BONI (Born in 1954) – Polish politician, culture expert, Minister of Labour and Social Policy in the government of Krzysztof Bielecki. He was an MP in the first term of the Sejm. In the first government of Donald Tusk he was the Secretary of State in The Chancellery of the Prime Minister. In 2009-2011, he served as a Mi- nister – Member of the Council of Ministers and Chairman of the Per- manent Committee of the Council of Ministers. Currently he is the Minister of Administration and Digitization. In 1997 he has graduated from the Fa- culty of Polish Language Studies of the University of Warsaw with a spe- cialization in cultural studies. In 1986 he has obtained his Ph.D. degree by defending his dissertation on the sociology of culture. He specializes in human resources management. As an expert he cooperated with Polish and international foundations, inter alia, with the Center for Social and Economic Research, the Center for International Relations, the Polish- -American Freedom Foundation and the Institute for Human Sciences in Vienna (IWM). [Source: http://pl.wikipedia.org/wiki/ Michał_Boni, accessed on 24.11.2012] [Pictures: frames from the film archive of Fundacja Citizen Project] Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja fragments from a conversation on camera - transcript MICHAŁ BONI. WARSZAWA. DN. 1 IV 2012 Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja Fragments from a conversation on camera - transcript MICHAŁ BONI. WARSAW. 01.04.2012
- 8. 14 15 JAROSłAW KURSKI. WARSAW. 30.3.2012 Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja Fragments from a conversation on camera - transcript Ja kiedyś byłem bardziej liberalny, uważałem, że trzeba się bardziej otwierać. Ale dzisiaj uważam, że prywatność jest...powinniśmy jej chronić, bo to chroni naszą tożsamość, naszą tajemnicę. Każdy człowiek jest tajemnicą. Jest zagadką, jakąś enigmą. Jeżeli się tak rozłożymy, jak ga- zeta na podłodze i opowiemy wszystko o sobie, to może się wyjawić dosyć smutna prawda, że w nas nic nie ma i że jesteśmy tylko tym, co potrafimy powiedzieć. Ja myślę, że im człowiek bardziej wartościowy i ciekawszy, tym mniej o sobie mówi. Ludzie boją się milczeć, bo czują się bezpieczni, jak się cały czas werbalizuje „coś”. Ja myślę, że ludzie eksponując siebie w mediach - coś sobie załatwiają, zasypują ja- kąś pustkę. Rekompensują jakąś próżnię, jakiś defekt, jakiś brak. Może z czasem przyjdzie taki rodzaj refleksji u każdego, starszego, dojrzałego człowieka - że ważniejsze to, co w środku, niż to, co na zewnątrz. Nie należy narzucać się z tym, co się ma do powiedzenia. Każdy niesie w sobie jakąś własną prawdę. Internet zwłaszcza, ma tę dobrą zaletę - jest ich niewiele, ale ta jest dobra - że można w nim wyszukać dowolną ilość informacji. Jak się potrafi odpowiednio to zrobić, także dotyczących swoich krewnych - ale żeby zrozumieć kim byli ci ludzie, jak żyli, jakie wartości reprezentowali, co było dla nich ważne… Ja myślę, że każdy z nas powinien taką podróż odbyć, bo wtedy łatwiej zrozumie, kim jest, albo kim nie jest - dowie się o sobie jakiejś prawdy. Przez całe życie poznajemy siebie samych i trud- no nie mówić o sobie, albo kłamać o sobie, jak do końca się nie wie, kim się jest, jakim się jest. Ja tutaj jakby w dwóch rolach występuję, tak... dla mnie, prywatnie - dla Kurskiego Jarosława, zaznaczanie swojej obecności, boksowanie się, mówienie „oto jestem”, „uważam to i to” - nie ma znaczenia. Natomiast dla mnie, jako szefa gazety - to jest zupełnie inna rola. Back in the days I was more liberal, I thought that it was needed to be more open. Yet today, I believe that privacy is… we need to protect it because it protects our identity, our secret. Each man is a secret. Each man is a riddle, a kind of enigma. If we spread wide open like a newspa- per on the floor and we tell everything about ourselves, then a rather sad truth may reveal itself - that there is nothing inside of us and that we are only that what we capable of saying. In my opinion the more valuable and interesting person is, the less this person reveals. People are afraid of being silent because they feel safe when they are verbalizing “something” all the time. I believe that people who are trying to become popular in the media, arrange something for themselves – fill some kind of emptiness. They try to compensate some kind of void, some kind of defect, some kind of lack of something. Perhaps with time in each older and mature person a kind of reflection will appear that what is inside is more important than what is outside. We should not force what we want to say upon others. Each of us carries our own truth inside. The Internet has an advan- tage—there is not many of them but this one is good—that you can find as much information as you want. If you know how to do it in the right way you can find out about your relatives in order to understand who they were, how they lived, what their values were and what was important to them… I think that all of us should undertake such a journey because it makes it easier to understand what we are and what we are not. By taking such a journey we can discover some truth about ourselves. Through all our life we are trying to get to know ourselves and it is difficult not to talk or lie about ourselves, if we do not really know who we are. I am here today in two different roles, one role… is me privately Kurski Jarosław and marking my presence, boxing and saying “Here I am, I think this and that”… this has no meaning. But the second role of me as the head of “Gazeta Wyborcza” is a completely different role. JAROSŁAW KURSKI (ur.1963r.) – pol- ski dziennikarz i publicysta. Pierw- szy zastępca redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej”. W czasach PRL działał w opozycji demokratycznej. Należał do Ruchu Młodej Polski. Od października 1989 do lipca 1990 r., zajmował stanowisko rzecznika pra- sowego Lecha Wałęsy. Funkcję tę przestał pełnić w trakcie tzw. „wojny na górze”. W 1991 r. opublikował kry- tyczną wobec Lecha Wałęsy książkę pod tytułem „Wódz”. Jej poszerzony przekład zatytułowany: „Lech Wałęsa. Democrat or dictator”? został wydany w 1992 r. w Stanach Zjednoczonych. Wybrane publikacje: „Jan Nowak Jeziorański. Emisariusz wolności”, wyd. Bertelsmann Media, Warszawa 2005; „Pokój z widokiem na historię. Biografia intelektualna Raymonda Arona”, Wołomin 2005; „Wódz”, wyd. PoMost, Warszawa 1991; „Wódz. Mój przyczynek do biografii”, wyd. Agora, Warszawa 2008. [Źródło z dnia 24.11.2012: http://pl.wiki- pedia.org/wiki/Jaroław_Kurski] [Zdjęcia: kadry z materiału filmowego - archiwum Fundacji Citizen Project] JAROSŁAW KURSKI (Born in 1963) – Polish journalist and publicist. First deputy editor-in-chief of the “Gazeta Wyborcza”. Active participant of the democratic opposition in the period of the PRL (People’s Republic of Po- land). Member of the “Ruch Młodej Polski” (the Young Poland Movement). Between October 1989 and July 1990 he held the position of Lech Wałęsa’s spokesperson. He has lost this posi- tion during the period of the so-called “war at the top”. In 1991 he published a book, “Wódz”, which was critical about Lech Wałęsa. The translated version of the book was published in the United States of America in 1992 under the title “Lech Walesa. Democrat of dictator?”. Selected publications: Jan Nowak Jeziorański. “Emisariusz wolno- ści”, Publisher: Bertelsmann Media, Warsaw 2005; „Pokój z widokiem na historie. Biografia intelektualna Raymonda Arona, Sprawy Polityczne”, Wołomin 2005; „Wódz”, Publisher: PoMost, Warsaw 1991; „Wódz. Mój przyczynek do biografii”, Publisher: Agora, Warsaw 2008. [Source: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ja- roław_Kurski, accessed on 24.11.2012] [Pictures: frames from the film archive of Fundacja Citizen Project] fragments from a conversation on camera - transcript JAROSŁAW KURSKI. WARSZAWA. DN. 30 III 2012 Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja
- 9. 16 17 Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja Mieliśmy najliczniejsze manifestacje od `89 roku - właśnie w obronie komunikacji w Internecie. To jest taki znak, trochę właśnie charaktery- styczny dla Polski. To nie był przypadek, że to Polska, za komuny, miała najsilniej działające media niezależne. Te wolne media, które dzia- łały wtedy, tak jakby one wynikały z pewnej potrzeby i ta potrzeba nadal istnieje. I ACTA pokazała, że walka o wolność słowa - to jest jedna z tych rzeczy, które rzeczywiście Polaków angażują. Musimy się zastanowić, czym tak naprawdę to prawo autorskie - które jest tutaj problemem - jest. I są tacy, którzy twierdzą, że ono jest własnością właśnie. Ale to oczywiście nie jest prawda, ponieważ prawo autorskie jest rodzajem sztucznego monopolu. Ja, oczywiste – co nie jest tajemnicą – stoję na stanowisku, że ten system jest rozdmuchany ponad wszelką miarę i należy go w jakiś sposób zracjonalizować. Ten system praw autorskich musi ulec zmianie, dzięki której, normalny obywatel będzie mógł normalnie komunikować się z innymi. Ale wydaje mi się także, że należy walczyć o to, żeby po pierwsze – były gdzieś granice tej interwencji w naszą prywatność; z drugiej strony - potrzebu- jemy większej swobody wyrażania siebie. I tutaj wracamy trochę do kwestii prawa autorskiego. My codziennie wyrażamy siebie, nadając komu- nikaty w przestrzeń publiczną i bardzo często są to komunikaty, których nie jesteśmy autorami. To są zabawne rysunki, które znaleźliśmy w sieci, fajne cytaty, linki do artykułów. My to publikuje- my na swoich blogach, na forach internetowych, w portalach społecznościowych. I oczywiście ogromna część tych aktów komunikacyjnych, publicznych, to jest łamanie praw autorskich. Nie może zwykły obywatel naruszać prawa, przy takiej bardzo podstawowej komunikacji z innymi. Jeśli narusza prawo mówiąc do innych ludzi, to znaczy, że coś nie tak jest z prawem, no bo przecież nie z obywatelem. Oczywiście się cieszę, że kiedy byłem w liceum i robiłem różne, strasznie głupie rzeczy – że wtedy jeszcze nie było kamer w telefonach komórkowych. Nikt tego nie nagrał, nie wrzucił do Internetu. Dzi- siejsza młodzież jest w zupełnie innej sytuacji, bo będzie iść przez życie ze wszystkimi swoimi błędami. Ale z drugiej strony, tak sobie myślę, że być może to także zmieni naszą kulturę w jakiś ciekawy sposób. Może to jest tak, że zmienią granice tego, co jest społecznie akceptowane. Może się okaże, że wszystko to, co do tej pory było zamiatane pod dywan, teraz nagle stanie się dozwolone społecznie? A może będzie tak, że ludzie zaczną się przyzwoiciej, lepiej, bardziej świadomie, bardziej pod kontrolą zachowywać? We had the largest demonstrations since 1989 to defend Internet communication. This is a sign which is rather characteristic for Poland. It is no coincidence that Poland in the period of commu- nism had the most active functioning indepen- dent media. The free media that existed back then were the result of certain needs and these needs still exist. Protests against ACTA showed that fighting for freedom of speech is one of the matters that engages Poles. We have to think what copyright is – which is what causes the problem here. And those who claim that it is a kind of ownership. Obviously this is not true because copyright is a kind of artificial monopoly. Of course I believe – and that is not a secret – that this system of intellectual property is inflated bey- ond belief and should be somehow rationalized. This system has to be adjusted so that ordinary citizens are able to communicate normally with others. However, in my opinion, we have to fight in the first place for some limits to the interventions in our privacy. On the other hand, we need gre- ater freedom to express ourselves. At this point we have to go back to the subject of copyright. Each day we express ourselves by statements and very often were are not the authors of these statements. These may be funny cartoons we have found on the Internet, interesting quotes or links to articles. We publish them on our blogs, on Internet forums or on social networks. Of course a vast number of these messages is breaching copyrights. Ordinary citizens should not breach the law by using this very basic form of communication. If speaking to others means breaking the law, this means that something is wrong with the law, and not with the citizen. Of course I am happy that there were no mobile phones around yet when I was a high school student and I did several stupid things. Nobody recorded any of this or published it on the Internet. Today’s youth is in a completely different situation. They will be followed around their whole lives by the mistakes they made. But on the other hand, I think that perhaps this will change our culture in an interesting way. Perhaps the boundaries of what is socially acceptable today will change in the future or maybe all of the things that are being swept under the carpet today will become socially acceptable? Or maybe people will start to control themselves, to behave properly, better and more consciously. JAROSŁAW LIPSZYC (ur. 1975 r.) - pol- ski poeta, były dziennikarz „Aktivista” i „Życia Warszawy” oraz działacz na rzecz wolnej kultury. Członek ze- społu „Krytyki Politycznej”, prezes Fundacji Nowoczesna Polska, która prowadzi kilka projektów, w ramach których tworzone są otwarte zasoby edukacyjne, dostępne na wolnych licencjach: Wolne Lektury (szkolna biblioteka internetowa), Wolne pod- ręczniki oraz Czytamy słuchając (au- diobooki z lekturami). Na przełomie stycznia i lutego 2012 r. włączył się aktywnie w protesty przeciw przyjęciu przez Polskę umowy ACTA. Jego wypowiedzi były cytowane m.in. w „Gazecie Wyborczej” i PAP. Był również współorganizatorem Im- prowizowanego Kongresu Wolnego Internetu. Wydał trzy tomiki: „Bólion w kostce” (Warszawa 1997, Lampa i Iskra Boża), „Poczytalnia” (War- szawa 2000, „Lampa i Iskra Boża”) i „Mnemotechniki” (Warszawa 2008, Wydawnictwo Krytyki Politycznej). [Źródło z dnia 24.11.2012: http://pl.wi- kipedia.org/wiki/Jarosław_Lipszyc] [Zdjęcia: kadry z materiału filmowego - archiwum Fundacji Citizen Project] JAROSŁAW LIPSZYC (Born in 1975) – Polish poet, former journalist of “Ak- tivista” and “Zycie Warszawy” and a Polish free culture activist. Member of “Krytyka Polityczna”, chairman of the Modern Poland Foundation (Fun- dacja Nowoczesna Polska), which is involved in several projects in which open education resources are cre- ated that are available under open licenses: Wolne Lektury (an Internet school library), Wolne Podręczniki (free textbooks) and Czytamy słucha- jąc (audio books). In late January and early February of the 2012 he actively participated in the protests against adopting the ACTA agreement by Po- land. He was quoted by newspapers, inter alia, by “Gazeta Wyborcza” and the Polish Press Agency. He was also one of the organizers of the Improvi- sed Free Internet Congress. He publi- shed three volumes: “Bólion w kostce” (Warsaw 1997, Lampa I Iskra Boza), “Poczytalnia” (Warsaw 2000, Lampa I Iskra Boza) and „Mnemotechniki” (Warsaw 2008, Publisher: Krytyka Polityczna) [http://pl.wikipedia.org/wiki/Jarosław_ Lipszyc, accessed on 24.11.2012] [Pic- tures: frames from the film archive of Fundacja Citizen Project] fragments from a conversation on camera - transcript JAROSŁAW LIPSZYC. WARSZAWA. DN. 2 IV 2012 Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja JAROSŁAW LIPSZYC. WARSAW. 2.4.2012 Fragments from a conversation on camera - transcript
- 10. 18 19 Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja Dzisiaj szkoła słabych wyrzuca, a silniejsi są raczej nastawieni na walkę ze sobą. Podstawo- wy problem jest moim zdaniem taki, że według wszelkich danych, dzisiejsza szkoła - szkoła polska przynajmniej, ale wydaje mi się, że nie tylko szkoła polska - nie buduje żadnej wspólnoty. Zostało coś zaniedbane, nie umiemy nawiązać kontaktu z tymi młodymi ludźmi. Ja to mówię trochę wbrew własnemu doświadczeniu, bo ja znam bardzo wielu młodych ludzi, z którymi mam kontakt i z którymi mogę się dogadywać. Jeżeli się współpracuje z młodymi ludźmi, to można się od nich bardzo dużo dowiedzieć. Oni bardzo dużo wiedzą, tylko chodzi o to, żeby to wydobyć. By umieć nawiązywać ten kontakt pomiędzy pokoleniami. Nawet w okresie PRL- -u były pewne kryteria, którymi ludzie starali się posługiwać i były pewne autorytety. Jeżeli ludzie przyzwyczają się i to od początku, do tego, że Internet tworzy taką silną więź, to on będzie tworzył silną więź. Ludzie znacznie rza- dziej spotykają się na rozmowę o tym „kim są” i „kim powinni być” - i to jest etyka „kim jestem”, i „kim jestem” wobec drugiego. Dla mnie kontakt zarówno telefoniczny, jaki i kontakt przez Internet nie jest żadnym kontaktem - ja muszę usiąść, rozmawiać. W Internecie następuje jakieś roz- mycie własności intelektualnej. Ci, którzy tworzą własność intelektualną, są pokrzywdzeni w sto- sunku do tych, którzy dystrybuują tę własność. Jeszcze nigdy nie było - to nie jest walka - ale takiej różnicy między pokoleniami. Pokolenie naszych dzieci, naszych wnuków żyje w zupeł- nie innym świecie, tworzą się nowe stosunki, to jest taki „międzyczas”. Parafrazując klasyków marksizmu, rodzi się typ człowieka - nowy, jakiś, ale jaki - tego nie wiemy. Nowadays schools throw the weakest students out while the strongest are rather competing among themselves. The fundamental problem in my opinion is that the contemporary school according to all data - at least the Polish school but I think not only the Polish school - does not build any community. Something was neglected. We cannot communicate with young people. I am saying this a bit against my own experiences because I know a lot of young people with whom I know to communicate and how to get along. If you cooperate with young people, you may learn very many things. They know a lot but you have to know how to extract this knowledge from them. You need to know how to communicate with other generations. Even in the period of the PRL [the People’s Republic of Poland] there were certain criteria people were trying to respect and there were certain authorities. If people are from the very beginning being accustomed to the idea that the Internet creates a strong relation, then the Internet will create it. People do not meet so often to talk about “who they are” and “who they should be” and this is about the ethics of “who am I” and “who am I” according to others. To me telephone calls or Internet communication are no communication at all. I need to sit down and talk face to face. On the Internet, the subject of copyright is somehow omitted. Those who are owners of copyright are being harmed by those who distribute their property. There has never been – and this is not a struggle—such a big difference between generations before. The ge- nerations of our children and of our grandchildren live in a completely different world. New relations are being created. This is a kind of a “in between time”. Paraphrasing Marxist classics we can say that there is new kind of a man being created, but what kind we do not know yet. JAN LITYŃSKI (ur. 1946) – polski poli- tyk, działacz opozycji w czasach PRL, poseł na Sejm X, I, II i III kadencji. Od 12 października 2010 r. doradca Pre- zydenta RP ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi. W 1976 r. był współzałożycielem „Biuletynu In- formacyjnego KSS »KOR«„, pierwsze- go pisma ukazującego się poza cen- zurą. Autor publikacji w prasie polskiej i zagranicznej, m.in.: ”Krytyka”, ”Puls”, ”Tygodnik Mazowsze”, ”Res Publica” i inne pisma poza cenzurą przed 1989 r. Publikacje w prasie krajowej i zagranicznej po roku 1989, m.in.: ”Gazeta Wyborcza”, ”Rzeczpospolita”, ”Dziennik”, ”Polityka”, ”Newsweek”, ”Zeszyty Literackie”. Publikacje książ- kowe, m.in.: „PSL 1945-47 - Model oporu”, „Solidarność - problemy, znaki zapytania”, „Książę jest nagi - uwagi o socjotechnice komunizmu” (wspól- nie z Pawłem Śpiewakiem). [Źródło z dnia 24.11.2012: http://pl.wi- kipedia.org/wiki/Jan_Lityński] [Zdjęcia: kadry z materiału filmowego - archiwum Fundacji Citizen Project] JAN LITYŃSKI (Born in 1946) – Po- lish politician, activist of opposition during the People’s Republic of Po- land, he was elected MP to the tenth session of the Sejm as well as the first, the second and the third. Since the 12th of October 2010 he holds the position of advisor to the Presi- dent responsible for contacts with political parties and the political envi- ronment. In 1976 he has cofounded „Biuletyn Infromacyjny KSS »KOR«„ which was a first paper that evaded censorship. He was writing for the Polish and the press abroad, inter alia, for “Krytyka”, “Puls”, “Tygodnik Mazowsze”,“Res Publica” and other uncensored press before 1989. After 1989 his texts were published in the national press and abroad, inter alia, in “Gazeta Wyborcza”, Rzeczpospo- lita”, “Dziennik”, “Polityka”, “Newswe- ek”, “Zeszyty Literackie”. Books he has written among others are: “PSL 1945-47 – Model oporu”, “Solidarność – problemy, znaki zapytania”, “Książe jest nagi – uwagi o socjotechnice komunizmu” (co-written with Pawel Spiewak). [Source: http://pl.wikipedia.org/wiki/ Jan_Lityński, accessed on 24.11.2012] [Pictures: frames from the film archive of Fundacja Citizen Project] fragments from a conversation on camera - transcript JAN LITYŃSKI. WARSZAWA. DN. 29 III 2012 Fragmenty z rozmowy przed kamerą – transkrypcja JAN LITYŃSKI. WARSAW. 29.3.2012 Fragments from a conversation on camera - transcript
- 11. 20 21 ABOUT THE PROJECT Wstęp Introduction Dynamiczna Tożsamość to edukacyjny projekt interdyscyplinarny. Edycja 2012 projektu otrzymała dofinansowanie z Programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 2012 [nazwa pro- gramu: Edukacja kulturalna i diagnoza kultury; nazwa priorytetu I: Edukacja kulturalna]. Dynamiczna tożsamość a edukacja medialna Głównym założeniem projektu jest to, że nasze dane online są ważne: dane, którymi dzielimy się w Internecie (o sobie) oraz dane, które inni o nas umieszczają w Internecie. Ze wszystkich tych danych tworzy się nasza digitalna tożsamość. Właśnie ta digitalna tożsamość jest głównym tematem projektu. Nasza digitalna tożsamość nie jest statyczna. Nowe dane i nowe konteksty, ciągle zmieniają tę tożsamość. To powoduje, iż nasza tożsamość digitalna jest dynamiczna. Nasza dynamiczna tożsamość jest ważną częścią naszej ogólnej tożsamości. To, kim jesteśmy w Internecie, jest coraz ważniejsze dla naszej autodefinicji i dla opinii innych o nas. Niestety, niewiele osób rozumie, jak nasza dynamiczna tożsamość w Internecie się tworzy i jak ta tożsamość jest interpretowana. Rozumienie swojej dynamicznej tożsamości online jest istotne, przede wszystkim dla młodzieży, dla której świat online jest drugim domem. Projekt Dynamiczna Tożsamość tworzy interdy- scyplinarne warsztaty, jako sposób zbliżenia się do tematu. Warsztaty mają wywoływać refleksję, jak świadomie „być online” i jak interpretować innych online. Poprzez konfrontacje ze sobą, dyskusje, prezentacje w zarysie tematów, takich jak: tożsa- mość, komunikacja i publikacja, strategie etyczne Dynamic Identity (Dynamiczna Tożsamość) is an interdisciplinary educational project. The 2012 edition of the project is co-financed by the Polish Minister of Culture and National Heritage programmes – 2012 [Programme name: Cultural education and the diagnosis of culture. Priority I: Cultural educa tion] Dynamic identity and media education The main hypothesis of the project is that online data matter: the data that we share online (about ourselves) and data that others publish about us on the Internet. From all of these data combined our digital identity emerges. This digital identity is the main theme of the project. Our digital identity is not static. New data and new contexts constantly change our identity. And this is why our digital identity is dynamic. Our dynamic identity is an essential part of our general identity. Who we are on the Internet is becoming more and more important for our auto- -definition and for opinions by others about us. Unfortunately, not many people understand how our dynamic identity on the Internet is being built and how this identity is interpreted. Understanding one’s identity online is essential, especially for youngsters for whom the Internet is a second home. The Dynamic Identity project created an inter- disciplinary workshop as a means to approach the subject. The workshop is to trigger reflections on how to consciously be online and how to interpret others online. Workshop participants develop skills how to consciously, critically and creatively use the Internet by means of confrontations with themselves, discussions and presentations on introduction O projekcie Wstęp
- 12. 22 23 - uczestnicy rozwijają umiejętności świadomego, krytycznego i twórczego korzystania z Internetu. Używane metody dydaktyczne budują nową formę edukacji medialnej. Prawo, filozofia, gramatyka języku filmowego, psychologia społeczna – to ważne dla projektu teoretyczne dziedziny, które tworzą jego merytoryczną oś. Projekt Dynamiczna Tożsamość o interdyscy- plinarno-badawczym charakterze, wykorzystuje najnowsze międzynarodowe badania w dziedzinie obecności online, nową technologię (Augmented Reality) oraz film i zdjęcia, jako narrację obrazem. Program warsztatów skupia się na Internecie, jako środku społecznego przekazu. W ramach edycji projektu DYNAMICZNA TOŻSA- MOŚĆ – WARSZTATY INTERDYSCYPLINARNE 2012 organizowane były trzy rodzaje pilotażowych warsztatów i szkolenie: ■ warsztaty dla uczniów gimnazjum (maj); ■ warsztaty dla nauczycieli gimnazjum (maj, wrzesień); ■ warsztaty dla otoczenia szkoły (wrzesień); ■ szkolenie dla nauczycieli (wrzesień). Metody dydaktyczne warsztatów projektu w sze- ściu 90-minutowych sesjach składają się z: ■ Wykładów (wstępy o różnych aspektach i po- ziomach tożsamości i tożsamości online; o wa- runkach, skutkach, śladach i interpretacjach bycia online; o publikacji i komunikacji online; o teorii gramatyki języka filmowego); ■ Dialogów (dyskusje na te same tematy); ■ Ekspresji artystycznej oraz konfrontacji ze sobą, poprzez aktywności (robienie sobie kreowanych zdjęć o swojej tożsamości; wy- powiadanie się do kamery, odpowiadając na pytanie: „Kim jesteś do teraz?”- następnie oglądanie wyników prezentacji w grupie, w for- mie technologii Augmented Reality i w formie pokazu filmowego) ■ Analiz tej ekspresji artystycznej; ■ Gry Augmented Reality „IDentifEYE”, która pokaże w magicznym lustrze, jak decyzje online zmieniają naszą digitalną tożsamość; ■ Ankiet ewaluacji wyników aktywności, które monitorują rozwój świadomości uczestników. Wszystkie metody dydaktyczne mają wywoływać refleksję, jak świadomie „być online” i jak interpre- tować innych online. Im bardziej młodzież i dorośli zrozumieją, jak kształtują się ”dynamiczne tożsa- mości”, tym bezpieczniej będą czuć się online. Negatywne zdarzenia będą ich dotykać mniej. O początkach projektu Projekt powstał w 2011 roku, kiedy Fundacja Citizen Project, razem z holenderską Fundacją Ezzev i partnerem Zespołem Szkół Ogólnokształ- cących nr 6 w Gdańsku, testowała pierwszą subjects like identity, communication and publica- tion, and ethical strategies. The didactic methods employed by the workshop create a new kind of media education. Theoretical fields that are essential for the project and constitute its content are law, philosophy, film language grammar and social psychology. The interdisciplinary research project Dynamic Identity uses the latest international research in the field of being online and a new technology (Augmented Reality) as well as film and pictures as narrative through images. The workshop pro- gramme focuses on the Internet as a mass medium. Within the framework of the 2012 edition of the project DYNAMIC IDENTITY – INTERDISCIPLI- NARY WORKSHOP there were three types of pilot workshops organized plus a training session: ■ A workshop for Junior High School students (May); ■ Two workshops for Junior High School te- achers (May, September); ■ A workshop for school Umfeld (September); ■ The teachers then went through a training (September). The didactic methods of the six 90-minutes work- shop sessions consist of: ■ Lectures (introductions about different aspects and levels of identity and online identity; about conditions, effects, traces and interpretations of being online; about publication and com- munication online; about the theory of film language grammar); ■ Dialogues (discussions on the same subjects); ■ Artistic expression and self-confrontation by means of activities (taking arranged pictures of one’s self on subject of one’s identity; talking to a video camera by answering the question “Who are you until now?” and then watching the result in a group by means of Augmented Reality technology and on film); ■ Analyses of these artistic expressions; ■ The Augmented Reality “IDentifEYE” game which shows how decisions made online chan- ge our digital identity as in a magic mirror; ■ Questionnaires evaluating activity results that monitor the awareness development of the participants. All these didactic methods are to trigger reflec- tions on how to be consciously online and how to interpret others online. The more youngsters and adults will understand the subject of dynamic identities, the safer they will feel online. Negative situations will affect them less. The beginnings of the project Project came into existence in 2011 when the Citizen Project Foundation together with the Dutch Ezzev Foundation and their partner, the ZSO Nr6 school, tested out the first version of the workshop on a group on students. The current nation-wide Polish 2012 edition of the project is realized by the Citizen Project Foundation and co-financed by the Polish Minister of Culture and National Heritage. The project has honourable patronage of the Polish Ministry of Culture and National Heritage and the Polish Ministry of Administration and Digitalization. Moreover, the National Center for Culture supports the project, inter alia, by means of the Culture Platform. The future of the project introductionWstęp
- 13. 24 25 wersję warsztatów w grupie licealistów. Obecnie narodowa edycja projektu 2012 realizowana jest przez Fundację Citizen Project, a dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Naro- dowego. Patronat honorowy objęły: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Minister- stwo Administracji i Cyfryzacji. Natomiast Naro- dowe Centrum Kultury wspiera nasze działania m.in. poprzez Platformę Kultury. O przyszłości projektu Edycja projektu 2012-2015 otrzymała dofinanso- wanie z Unii Europejskiej w programie Lifelong Learning [podprogram: Comenius Multilateral Projects]. Podczas ewaluacji wniosku przez Edu- cation, Audiovisual and Culture Executive Agency. Projekt oceniony został jako “zupełnie nowy”. Executive Agency opisała projekt m.in.: „taki produkt nie jest obecny w tej formie” i, że jest: „ważnym instrumentem w edukacji”. Innowacyj- ność projektu otrzymała najwyższą oceną: 5 na 5 możliwych punktów. Ta edycja projektu 2012-2015 o europejskim zasięgu, realizowana będzie we współpracy ośmiu partnerów z 4 krajów UE: m.in. z Uni- wersytetem Lejda (Holandia), Uniwersytetem Amsterdamskim (Holandia) oraz z organizacjami w Grecji i na Cyprze. I co dalej? Planujemy rozwijanie form warsztatowych i na- rzędzi dydaktycznych. Pracujemy nad konceptem warsztatu, pod roboczym tytułem „Konfrontacja ze sobą onoffline”. Natomiast dzięki wsparciu Fundacji Ezzev możemy planować i rozwijać kon- cept edukacyjnej gry w technologii Augmented Reality, jako warsztatu online. Istotna będzie rów- nież metoda pracy nad grą, która oparta będzie na współpracy w czasie godzin wychowawczych z młodzieżą szkolną - młodzieżą wykluczoną i zagrożoną wykluczeniem społecznym. Książka dynamiczna tożsamość - o co chodzi? Warsztaty interdyscyplinarne 2012 Książka Dynamiczna Tożsamość 2012 jest wynikiem edycji 2012 projektu. Treść książki znajduje się również na stronie projektu: http:// www.dynamicznatozsamosc.org jako e-book pod licencją CC. W tej książce znajdują się wszystkie materiały, które są niezbędne dla nauczycieli, pedagogów, edukatorów, aby sami mogli prowadzić takie warsztaty: ■ Struktura warsztatów ■ Jak organizować warsztaty ■ Wymagania techniczne ■ Dydaktyka ■ Przebieg warsztatów w schematach ■ Szczegółowy przebieg warsztatów ■ Ewaluacja Życzymy miłego czytania i - przede wszystkim - powodzeniem w organizowaniu i prowadzeniu warsztatów. W razie potrzeby chętnie Państwu pomożemy. Można kontaktować się z nami poprzez stronę projektu: www.dynamicznatozsamosc.org Autorzy Projektu, Beata Staszyńska i Onno Hansen The 2012-2015 edition of the project has been granted co-funding by European Union under the Lifelong Learning programme [subprogramme: Comenius Multilateral Projects]. The project ap- plication evaluation by the Education, Audiovisual and Culture Executive Agency of the European Union judged the project to be “completely new“. The Executive Agency stated that “this product was not available in this form yet” and that it is “an important instrument in education”. The in- novativeness of the project received the highest mark possible: 5 out of 5. The 2012-2015 European edition of the pro- ject will be realized in cooperation with eight partners from four European countries, among others with Leiden University (the Netherlands), University of Amsterdam (the Netherlands) and organizations from Greece and Cyprus. What is next? We are planning to develop both the workshop instrument and its didactic tools further. We work on the concept of a new workshop under the working title “Self-confrontation onoffline”. And, thanks to support of Ezzev Foundation, we can plan and develop Augmented Reality educational game concepts in the form of online workshops. Essential will be the cooperation with school stu- dents – who are socially excluded or under the threat of becoming so - during educational hours as method of working on the game concepts. The dynamic identity book - what is it all about? Interdisciplinary workshop 2012 The book Dynamic Identity 2012 is the result of the 2012 edition of the project. The book can also be found on the project website, http://www.dynamicz- natozsamosc.org, as an e-book under a CC licence. In this book you will find all the material that is needed for teachers, pedagogues and educators to conduct the current workshop: ■ Workshop Structure ■ What is needed to organize the workshop ■ Technical Requirements ■ Didactics ■ Workshop Walk-Through Scheme ■ Detailed Walk-Through ■ Evaluation We wish you a good time reading and, first of all, we wish you good luck in organizing and conducting the workshop. If you need any assistance feel free to contact us. You can contact us by means of the project website: www.dynamicznatozsamosc.org. The authors of the project, Beata Staszyńska and Onno Hansen introductionWstęp
- 14. 26 27 Wstęp Introduction Szanowni Państwo! Zapraszamy serdecznie do zapoznania się z wynikami projektu Dynamiczna Tożsamość. W powstałej publikacji, w formie podręcznika dla nauczycieli, pedagogów i edukatorów pracują- cych z uczniami gimnazjum, znajdziecie Państwo przede wszystkim scenariusze warsztatów i po- mocnicze materiały dydaktyczne umożliwiające samodzielne przeprowadzenie warsztatów inter- dyscyplinarnych dla uczniów gimnazjów, które mają wywoływać refleksję jak świadomie „być online” i jak interpretować innych online. W książce znajdziecie Państwo również wy- powiedzi dorosłych uczestników tegorocznych warsztatów pilotażowych, a także wypowiedzi osób, których doświadczenia pozwalają na reflek- sję o tym, czym jest tożsamość online, digitalny obywatel i ogólnie pojęta edukacja medialna. Publikacja jest dwujęzyczna i dostępna w In- ternecie [ www.dynamcznatozsamosc.org ] na licencji CC, wraz dodatkowymi aplikacjami i ma- teriałami potrzebnymi każdemu, kto podejmie się realizacji warsztatów. Dynamiczna Tożsamość – tożsamość online. O co chodzi? Dlaczego to ma być ważne dla was - nas – ciebie - mnie? Takie warsztaty to możliwość doświadczenia, podniesienia umiejętności, a przede wszystkim komunikacji i dialogu między pokoleniami w świe- cie, gdy z jednej strony dostęp do informacji jest otwarty, a z drugiej każdy może być nadawcą i odbiorą w jednej chwili. Jak to interpretować? Kim jesteśmy w Internecie, jest coraz waż- niejsze dla naszej auto-definicji i dla opinii innych o nas. Niestety niewiele osób rozumie jak nasza digitalna tożsamość dynamicznie buduje się i jak jest interpretowana. Przede wszystkim dla młodzieży, dla której świat online jest drugim domem, jest to dużym problemem. Technicznie świetnie sobie radzą, ale nie rozumieją jak dużą cześć ich tożsamości tworzą komunikując się i klikając online. Nie widzą, jak nowe dane i nowe konteksty ciągle zmieniają ich tożsamość. Nasza edukacja medialna to dialog między- pokoleniowy o skutkach korzystania z digital- nych środków masowego przekazu – przede wszystkim jak to korzystanie wpłynie na naszą tożsamość, zarówno digitalną, jak i rzeczywistą. Ważne pytania to: Kim jestem do teraz? Jak mam to interpretować? Stawiamy pytania, szukamy dróg do poznania i zrozumienia świata, który nas otacza. My auto- rzy projektu - jako ludzie – urodzeni w czasach „bez Internetu”, a jednak poszukujący znaczenia i będąc praktykującymi profesjonalnie jego użyt- kownikami, zapraszamy do wspólnej refleksji, ponieważ sadzimy, że mamy odpowiedzialność wobec pokolenia, które przyszło na świat już w czasach „z Internetem”. Poprzez tą publika- cję nie dajemy odpowiedzi – budujemy kolejne pytania o naszą tożsamość online. Chcemy, poprzez lekturę tej publikacji, zachęcić Państwa do auto-refleksji, a następnie praktycznej próby zmierzenia się z rzeczywistością online w czasie własnych warsztatów, gdy w dialogu z młodymi ludźmi może też zobaczycie siebie samych. Dziękujemy wszystkim, którzy bezpośrednio i pośrednio przyczynili się do realizacji projektu i powstania tej publikacji. Autorzy, Beata Staszyńska i Onno Hansen. Esteemed ladies and gentlemen! We cordially invite you to acquaint yourself with the outcome of the project Dynamiczna Tożsamość. In this publication in the form of a handbook for teachers, pedagogues and educators working with Junior High School students, you will find, most importantly, workshop scenarios and didactic support material that should enable you to organize the interdisciplinary workshops for students by yourself. The workshop is to evoke reflection on how to consciously “be” online and how to interpret others online. In this book you will also find comments by adult participants in this year’s pilot workshop and comments by people whose experiences allow for reflection on what is a digital identity, what is a digital citizen and what is media education. The publication is bilingual and also available online [on: http://dynamicznatozsamosc.org/] under a CC license, together with additional applications and material that is essential for all those who want to undertake the organization of this workshop. Dynamic identity – digital identity. What is this all about? Why should that be important to you all, to us, to you, to me? The workshop is an option to experience, to raise your capacities, and, most of all, to enga- ge in communication, in a dialogue between generations in a world, when on the one hand there is an open access to information and on the other hand all can be sender and receiver at the same time. How am I to interpret this? Who we are on the Internet becomes ever more important for our auto-definition and for the opinions others have on us. Unfortunately, not many people understand how our digital identity dynamically builds itself and how it is interpreted. Most importantly for youngsters, for whom the online world has become a second home, this has become a serious problem. Technically they master what they are doing, but they do not un- derstand what a significant part of their identity they build while communicating with others and clicking online. They do not see how new data and new contexts change their identity all the time. For us media education is a dialogue between generations about the effects of using digital mass media, most importantly how this use affects our identity, both digital and real. Important questions are: Who am I until now? How am I to interpret this? We ask questions and look for roads to get to know and understand the world that surrounds us. We, the authors, as people raised in times “without Internet” but nevertheless searching for meaning and being practical professional users, invite you to reflect together with us, because we think that we have a responsibility towards generations who came into this world when this world was already “with Internet”. In this publication we do not provide answers. We rather construct new questions about our online identity. We would like to stimulate you to auto-reflection by means of this publication and to accept the challenge of this reality online through practical tests. During the workshop which you’ll conduct yourself you can also see yourself in the dialogue with young people. We thank all who directly and indirectly con- tributed to the realization of the project and this publication. The authors of the project, Beata Staszyńska and Onno Hansen introduction O książce ABOUT THE BOOK Wstęp
- 15. 28 29
- 16. 30 31 Co da nauczycielom prowadzenie warsztatu? Drodzy Nauczyciele! Chociaż już sam tytuł warsztatu „Dynamiczna Tożsamość” może wprawić Cię w pewne zakło- potanie, nie bój się! Możesz zmierzyć się ze swoimi poglądami, spojrzeć z innej perspektywy - a co najważniejsze - dotkniesz nowoczesnej technologii, za którą niekoniecznie przepadasz. Jednak ona jest. Dla Twoich uczniów jest bardzo ważna. Świat się zmienia, ale tylko dla nas. Nasi uczniowie nie dostrzegają tej różnicy. Dla nich życie to „bycie online”. Często nie wiedzą, że narażają się na niebezpieczeństwo, nierozważ- nie umieszczając w sieci, nawet najintymniejsze informacje. Zapominają o tym, że najważniejsze to być z prawdziwym człowiekiem w „realu”. Nie wiedzą też, jak to, co przekazują o sobie, może wpłynąć na ich życie. Dzięki Tobie, drogi kolego, mogą się tego nauczyć. Musimy zapomnieć o epoce kredy! Dzisiaj to zdecydowanie za mało! Musisz poznać i zrozumieć, dlaczego Internet jest tak ważny dla młodych ludzi. Zrozumieć, to znaczy nieco go odczarować (dla siebie) i nieco pokierować (uczniami), by ci świadomie z nie- go korzystali. Nie zapominaj, że nowoczesna technologia to nie tylko same kłopoty. Wprost przeciwnie - może dostarczyć wielu satysfakcji Tobie i Twoim wychowankom. Pozwól, by była skutecznym narzędziem. Przekonasz się, jak wiele nowych rzeczy dowiesz się o innych, a może również o sobie. Co da uczniom gimnazjum udział w warsztacie? Drodzy Uczniowie! Pewnie jesteście zdziwieni zaproszeniem na warsztat „Dynamiczna Tożsamość”. O co tak właściwie chodzi? Chcę zachęcić Was do dyskusji, z której wiele mogę się od Was na- uczyć. Wiem, że Wasza znajomość nowocze- snych technologii przewyższa moje techniczne możliwości. Wspólnie zmierzymy się z trudnymi pytaniami dotyczącymi tego, co wolno, a czego nie wolno robić w Internecie? Może wszystko jest dozwolone? Warsztat, który Wam proponuję, pozwoli zo- baczyć, jak ważna jest komunikacja. Dla młodych ludzi, podstawowym narzędziem nawiązywania nowych znajomości i podtrzymywania starych, jest Internet. Rzeczywiście, komputer to do- skonałe narzędzie ułatwiające życie, ale czy tylko? Czy wiesz, że możesz w ten sam sposób, czasami nieświadomie narazić siebie i innych na problemy? Podczas naszych bardzo praktycznych warsz- tatów, zdobędziesz wiedzę, która będzie przy- datna przez całe życie. To naprawdę nie jest trudne. Będziesz robił to, co lubisz robić w wol- nym czasie! Komputer będzie bardzo ważny! Nie zapomnimy jednak o człowieku! Opowiemy Ci o czasach, gdy Internet nie był dostępny w każ- dym domu! Trudno w to uwierzyć? A jednak! Nie chcemy powiedzieć, że Twój sposób spędzania wolnego czasu jest nieodpowiedni, chcemy byś miał refleksję nad tym, co robisz, fotografujesz, publikujesz. Zapraszamy! What benefits will the workshop bring teachers? Dear Teacher! Although the name of the workshop „Dyna- miczna Tożsamość” alone may get you confused, don’t be afraid! You can match your own views, have a look from different perspectives, and most importantly, to get to know the up-to-date technology which is not necessarily something that you are fond of. Yet it exists and it is very important to your students. The world is chan- ging, but only to us. Our students don’t see this change. For them life is to be „online”. Very often they expose themselves to threats by carelessly publishing even the most intimate information on the Internet. They forget what is the most important: to be a real person in the real world. They don’t know that what they show to others may have an impact on their lives. Thanks to you dear colleague, they may learn it. Forget the stone-age! This is not enough for today’s world! You have to understand why Internet and all that comes with it is so important to young people. To understand means to make it a bit less mythical for yourself and to steer your students a bit. Don’t forget that the newest technology is not only trouble. Actually it is the opposite. It may provide a lot of satisfaction to you and your students. Allow it to be an effective tool. See for yourself how much new things you can find out about others and yourself. What benefits will the workshop bring students? Dear students! Probably you are surprised by the invitation to the workshop „Dynamiczna Tożsamość”. What is it all about? I invite you to a discussion from which I can learn a lot. I know that your knowledge of the newest technology is greater than mine. Together we will face difficult qu- estions of what we should and what we should not do on the Internet. Perhaps everything is allowed? Workshop will allow you to see how impor- tant communication is. For young people the Internet is the basic tool for make new and to keep in contact with old friends. Indeed the computer is a great tool making our life easier, but is it the only one? Do you know that in this way you can sometimes unconsciously get yourself and others into trouble? During our very practical workshop you will gain knowledge that will be useful throughout your whole life. Really, it will not be difficult. You will be doing things that you like to do in your free time! The computer will be very im- portant! However, don’t forget about people! I will tell you about times when computers were not available at each home! Is that hard to believe? But it is true! We don’t want to say that the way you spend your free time is wrong. We want you to reflect on what you do, what you are taking pictures of and what you publish. We invite you to join the workshop! Aleksandra Dobke – pedagog w Gim- nazjum nr 19 w Gdańsku, nauczy- cielka języka rosyjskiego, organiza- torka międzynarodowych wyjazdów uczniów. Aleksandra Dobke – pedagogue at the 19th Junior High School in Gdańsk, Russian language teacher and or- ganiser of international students exchanges. Co dają warsztaty What does the workshop bring ALEKSANDRA DOBKE, PEDAGOG, NAUCZYCIELKA ALEKSANDRA DOBKE, PEDAGOGUE AND TEACHER Co dają warsztaty What does the workshop bring
- 17. 32 33 Co dają warsztaty What does the workshop bring Co da rodzicom świadomość, że ich dziecko uczestniczyć może w takich warsztatach? W dzisiejszej dobie Internetu, gdzie Internet staje się drugim domem dla dzieci - świadomość, że moje dziecko uczestniczyć może w warsztatach „Dynamiczna Tożsamość”, da mi radość i pew- ność, że doświadczy nowej wiedzy, nabierze umiejętności „bycia online”. Znając metody, jakie są stosowane podczas warsztatów, wiem, że moje dziecko w sposób ciekawy, inspirujący pozna tematykę internetowej tożsamości – toż- samości online. Jako rodzic, nie zawsze potrafię trafić do dziecka, bo jest to ogromne wyzwanie - w szczególności, jeśli chodzi o Internet. Dla- tego jest we mnie ogromna radość, że powstał projekt Dynamiczna Tożsamość – nadzieja dla naszych dzieci i dla nas, gdyż może uchronić nas wszystkich przed popełnianiem „kardynalnych” błędów w „byciu online”. Co da uczniom gimnazjum udział w takich warsztatach? Udział w warsztatach „Dynamiczna Tożsamość” da uczniom gimnazjów – przede wszystkim - świadome „bycia online”. Gimnazjaliści nie zdają sobie sprawy, że nasze dane „online” są bardzo ważne i że zawsze pozostaje ślad, po „byciu online”. Dla uczniów, Internet to drugi dom, do którego idą chętnie. Na warsztatach, młodzież pozna, jak buduje się ich internetowa tożsamość i jak ją odczytywać, interpretować. Uczniowie gimnazjów mają ciekawe umysły, zadają wiele pytań i szukają odpowiedzi. Udział w warszta- tach „Dynamiczna Tożsamość” da im odpowiedź, jak świadomie, krytycznie i twórczo korzystać z Internetu, uzyskają odpowiedź, jak być bez- piecznym „online”. Podziękowania Dziękuję autorom Projektu „Dynamiczna Tożsa- mość” - Pani Beacie Staszyńskiej i Panu Onno Hansen za pomysł i za jego realizację. Dziękuję Wam za trud, że dokonujecie tak pięknego dzieła z myślą o naszych dzieciach. Projekt ten nie tylko buduje świadomość „online”, ale wykorzystuje nową technologię Augmented Realisty. Przyj- mijcie wyrazy mojej wdzięczności – dziękuję. Honorata Matolicz rodzic What benefits will the workshop bring parents when their children participate? In the contemporary world where the Internet has become a second home for children, participa- tion of my child in the workshop „ Dynamiczna Tożsamość „ gives me joy and the certainty that my child will gain new knowledge and skills on how to be online. Because I know the methods that are used during the workshop, I am certain that my child will get to know the subject matter of digital identity in an inspiring and interesting way. As a parent I don’t always know how to deal with my child because it is a great challenge, especially when it comes to the Internet. There- fore, I feel great joy that the project „Dynamiczna Tożsamość” has come into existence. It gives us and our children hope and may protect us from making cardinal mistakes in our online lives. What benefits will the workshop bring students? In the first place, participation in the workshop „ Dynamiczna Tożsamość „ will give students the ability to be online consciously. Students are not aware of the fact that our online data are very important and that we always leave traces of our online activities. To students the Internet is a second home which they visit very willingly. During the workshop students will learn how their digital identity is created, how to read into it and interpret it. Students have interesting minds. They ask a lot of questions and seek answers. Partici- pation in the workshop „ Dynamiczna Tożsamość „ will provide them the answer to the question of how to use the Internet consciously, critically and creatively, as well as how to be safe online. Acknowledgements I am thankful to the authors of the project „ Dyna- miczna Tożsamość „, to Beata Staszynska and Onno Hansen, for the idea and its implementation. Thank you for all of your efforts you put into this beautiful creation which is to help our children. This project not only is raising online awareness but also uses Augmented Reality technology. Please accept my thanks and my appreciation for your work. Honorata Matolicz Parent Honorata Matolicz - ur. 11.02.1977r. w Cygance; mieszkam i pracuję obec- nie w Gdańsku; zawodowo spełniam się na stanowisku zastępcy kierow- nika w branży handlowej; społecznie przez sześć lat należałam do Rady Rodziców w Szkole Podstawowej nr 92 na Zaspie; obecnie jestem w Ra- dzie Rodziców w Gimnazjum nr 6 przy ulicy Głębokiej w Gdańsku; prywatnie jestem matką samotnie wychowują- cą dziecko, lubię fotografię, kontakt z przyrodą, umiłowałam spokój. Honorata Matolicz - born on February 11, 1977 in Cyganka. I currently live and work in Gdańsk. I hold the posi- tion of deputy manager in the trade sector. For six year I was a member of the Parents’ Association of the 92nd Elementary School in Gdańsk. Cur- rently I am a member of the Parent Association of the 6st Junior High School located on the Glęboka Street in Gdańsk. Privately I am a single mother. I like photography, contact with nature and I love quietness. HONORATA MATOLICZ, RODZIC HONORATA MATOLICZ, PARENT Co dają warsztaty What does the workshop bring
- 18. 34 35 Co dają warsztaty What does the workshop bring Co da nauczycielom prowadzenie takiego warsztatu? Dzięki warsztatom w oparciu o technologię Au- gmented Reality, nauczyciele będą mogli lepiej poznać swoich uczniów. Uczniowie ci - poprzez grę dydaktyczną IDentifEYE – dostarczą waż- nych informacji na temat swojej wrażliwości i przemyśleń - także psychologom, pedagogom, dyrekcji, a przede wszystkim rodzicom i opieku- nom. Informacje te, będą mogły posłużyć jako materiał w celu pisania programów napraw- czych, zarówno w pracy dydaktycznej, jak i wy- chowawczej; dostosowywaniu tematów godzin wychowawczych - zgodnie z oczekiwaniami i potrzebami uczniów; indywidualizacji pracy z uczniem, z uwzględnieniem jego mocnych i słabych stron. Co da uczniom gimnazjum udział w takich warsztatach? Poprzez warsztaty, uczniowie będą mieli możli- wość odpowiedzi na pytania, które mogą pomóc im w zdefiniowaniu siebie. Siebie w relacji z ko- legami, sympatiami, czy dorosłymi. Będą mogli również lepiej poznać swoich kolegów z zespołu klasowego – zrozumieć ich indywidualność, po- trzeby czy też lęki. Nieocenioną korzyścią dla jednych jak i drugich będzie z pewnością rozwinięcie świadomości życia online. Poznaniem zasad, korzyści, ale także niebezpieczeństw z niego wynikających - a w konsekwencji - świadomym zarządzaniem swoim wizerunkiem. What benefits will the workshop bring teachers? Thanks to the workshop based on Augmented Reality technology, teachers will be able to get to know their students better. These students - by means of the didactic game IDentifEYE - will provide important information on the subject of their sensibilities and thoughts to psychologists, guidance counsellors, school authorities and most importantly, to their parents and guardians. This information may serve as material to write adjustment programs, both in the field of didactics and education, for tailoring education lessons to the needs and expectations of students and for customizing individual work with students with consideration for their weaknesses and strengths. What benefits will the workshop bring students? By means of the workshop students will be able to find answers that will help them define them- selves. Themselves in relation to friends, to close ones and to adults. They will also have a chance to get know each their colleagues in the class room better - their individuality, their needs and fears. An invaluable benefit for all of them will certainly be the development of consciousness about life online. They will get to know the rules and ben- efits, and also the benefits stemming from this life online and – as a consequence – be able to consciously manage their own image. Milena Misztal – od 2010 r. nauczy- cielka języka polskiego, oligofreno- pedagog, wychowawca, opiekun koła filmowo – dziennikarskiego w Gim- nazjum nr 2. im. Jana Heweliusza w Gdańsku; redaktor portalu www. gazetakaszubska.pl. Absolwentka realizacji programów dziennikarskich w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewi- zyjnej i Teatralnej im. Leona Schil- lera w Łodzi (2010), filologii polskiej z kulturoznawstwem Uniwersytetu Szczecińskiego (2008) oraz Państwo- wej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Ignacego Paderewskiego w Słupsku (1998). Milena Misztal – Polish language teacher since 2010. Oligophreno- pedagogue, educator and tutor at the film and journalism club in Jan Heweliusz 2nd Junior High School in Gdańsk. Editor of the portal www. gazetakaszubska.pl. Graduated journalism at the Polish National Film School in Łódż (2010), Polish philology and cultural studies at the University of Szczecin (2008) and first level at the State School of Music in Słupsk (1998). MILENA MISZTAL, NAUCZYCIELKA, DZIENNIKARKA MILENA MISZTAL, TEACHER AND Journalist Co dają warsztaty What does the workshop bring
- 19. 36 37 Co da nauczycielom prowadzenie takiego warsztatu? Prowadząc zajęcia, nauczyciel ma możliwość poznania takiego wirtualnego świata, jakiego nie zna na co dzień. Może dowiedzieć się, jak wygląda wirtualna rzeczywistość z punktu widze- nia młodego człowieka, jak młodzi ludzie chcą przedstawiać siebie innym, jakimi chcą siebie widzieć. Nauczyciel może bliżej poznać ucznia, jego oczekiwania, sposób postrzegania przez niego świata wirtualnego i realnego oraz innych ludzi. Może porozmawiać z uczniem na tej samej płaszczyźnie, jak z równym sobie partnerem. Warsztaty umożliwiają mu w pośredni sposób przekazanie tych wszystkich treści, których nie udałoby się przekazać z takim samym skutkiem podczas zwykłej lekcji. Może nawiązać bliższy kontakt z uczniem oraz poznać język, jakim posługuje się młodzież w wirtualnym świecie. Co da uczniom gimnazjum udział w takim warsztacie? Warsztaty mają pokazać, że Internet to nie tyl- ko zagrożenie, ale również promocja siebie. Uczniowie mają możliwość nauczenia się, jak świadomie korzystać z Internetu, jak budować swoją tożsamość online. Mogą pozyskać odpo- wiednie narzędzia do świadomego tworzenia swojego wizerunku w sieci. Warsztaty mają ich zachęcić do autorefleksji, przygotować ich do podejmowania dobrych, odpowiedzialnych i samodzielnych wyborów. Gimnazjaliści mają możliwość swobodnego dialogu z dorosłymi na temat komunikacji przez Internet, mogą pokazać, jak wygląda wirtualna rzeczywistość z ich punktu i skonfrontować swoje wyobrażenia z wyobra- żeniami dorosłych. Młodzież uświadomi sobie, że w wirtualnym świecie każdy człowiek może wpływać na kreowanie swojego wizerunku, który nie musi być zgodny z rzeczywistym obrazem. Warsztaty na pewno wpłyną na uzmysłowienie uczniom, że życia w wirtualnym świecie nie można przenieść do świata rzeczywistego. What benefits will the workshop bring teachers? When conducting the workshop, teachers have an opportunity to become acquainted with a virtual world that they didn’t know before. They have a chance to get to know the point of view of young people on the virtual world, how these young people want to present themselves to others and how they want to be seen by themselves. Teachers may get to know the students better, their expectations, the way they see the virtual and the real world and other people. Teachers have an opportunity to talk with students on the same level as equal partners. The workshop indirectly enables teachers to pass on all of the information that they wouldn’t be able to pass on during normal lessons with the same effect. Teachers have the possibility to create a closer contact with students and to get to know the language youngsters use in the virtual world. What benefits will the workshop bring students? The workshop is to show that the Internet is not only a threat but also a means to promote one’s self. Students have a chance to learn how to use the Internet consciously and how to build their digital identity. They get to know the relevant tools to consciously create their image on the Internet. The workshop is to invite them to auto-reflection and to prepare them to make good, responsible and independent choices. Students have the opportunity to freely talk to adults on the subject of Internet communication, to show their point of view on the virtual world and to confront their reflections with reflections of adults. Youngsters will realize that in the virtual world every person can influence their own image, which doesn’t have to be the same as to how they really perceive themselves. The workshop will surely affect the awareness of students that life in the virtual world cannot be transferred to the real world. Anna Turowska – nauczycielka in- formatyki i wychowania fizycznego (Gimnazjum nr 2 im. Jana Heweliusza w Gdańsku). Funkcje/zadania w szkole: ■ Koordynator szkolnego Zespołu ds. Promocji Zdrowia; ■ Koordynator programu edukacyj- nego „Trzymaj Formę”; ■ Koordynator programu „Znajdź właściwe rozwiązanie”; ■ Koordynator programu „6 – 10 – 14 dla zdrowia”; ■ Wprowadzanie i formatowanie tek- stów w elektronicznej wersji Księgi Protokołów; W ramach koła fotograficznego – pro- wadzenie dokumentacji fotograficznej wydarzeń z życia szkoły (do zamiesz- czenia na stronie internetowej szkoły i w kronice szkolnej). Anna Turowska – computer science and physical education teacher (Jan Heweliusz 2nd Junior High School in Gdansk). Positions/tasks in school: ■ Coordinator of the School Health Promotion Unit; ■ Coordinator of the educational programme “Keep in shape”; ■ Coordinator of the “Find the right solution” programme; ■ Coordinator of the „6 – 10 – 14 for health” programme; ■ Entering and editing records in the electronic Book of protocols; In the context of the photography club: documenting school life in pictures (which are published on the school website and in the school chronicles). ANNA TUROWSKA, NAUCZYCIELKA ANNA TUROWSKA, TEACHER Co dają warsztaty What does the workshop bring Co dają warsztaty What does the workshop bring
- 20. 38 39 Co da nauczycielom prowadzenie takiego warsztatu? Każda innowacja niesie z sobą niepewność, ale też i nadzieję na zmiany. Będąc uczestnikiem warsztatów Dynamiczna Tożsamość sama poznałam wiele nowych dla mnie rzeczy, haseł, sformułowań. Nie do końca wiedziałam, czego będą dotyczyć zajęcia i czego mam się po nich spodziewać, ale jestem zado- wolona z tego, że tu jestem. Gubię się jeszcze w gąszczu haseł świata digitalnego, ale wiem, że w momencie, kiedy zaopatrzona zostanę w odpowiedni pakiet materiałów dydaktycznych, rozjaśni mi się wiele rzeczy i bardziej zrozu- miem to, czego jeszcze nie do końca potrafiłam wchłonąć. Uważam, że jeśli podejmę się trudu prowa- dzenia warsztatów, to mam świadomość tego, że one mnie samą wzbogacą i jeszcze dostarczą cennej wiedzy na temat uczniów - tak bardzo potrzebnej w procesie wychowawczym. Ich re- akcje, odpowiedzi, zaangażowanie, pozwolą mi zrozumieć postępowanie młodego człowieka, ale też i zrozumieć siebie. W początkowym etapie prowadzenia warsz- tatów, na pewno zmuszona będę do większej aktywność na polu mi mniej znanym, ale pozna- wanie czegoś nowego, zawsze wzbogaca. Co da uczniom gimnazjum udział w takim warsztatcie? Odkąd młodzi ludzie nauczyli się korzystać z komputera, zaczęli wpadać w sieć gier kompu- terowych, czy portali społecznościowych - świat wirtualny stał się dla nich realnym. Coraz częściej, młodzi mają problemy w odróżnianiu iluzji od rzeczywistości. Uważają też, że gry online to nie tylko gry, ale poczucie wspólnoty. Rzeczywiści przyjaciele zmieniają się w przyjaciół wirtualnych, których często nigdy nie spotkaliby w realnym świecie.. Dzięki warsztatom, mają okazję poznać dobrą stronę online, w której młodzież i dorośli mogą budować swoje tożsamości, równolegle jako ten, który nadaje i ten odbierający. Będą mogli bardziej poznać i zrozumieć system zagrożeń, jaki niesie ze sobą Internet, wcielając się w różne role, pozyskać podstawową wiedzę na temat aspektów tożsamości, porozmawiać o prywat- ności, własności, wolności naszej i drugiej osoby w cyfrowym świecie i w tym realnym. Warsztaty zmuszą ich do myślenia na tema- ty dla nich oczywiste, ale do tej pory widziane z innej perspektywy. Będą i tacy, którym nie przyjdzie to łatwo, albo tacy, którzy nie będą chcieli w nich uczestniczyć, jednak w tych przy- padkach konieczna będzie skuteczna interwencja moderatora… What benefits will the workshop bring teachers? Each innovation brings uncertainty but also hope for changes for the better. As a participant of the workshop “Dynamiczna Tożsamość” I learned many new things, termino- logy and phrases. I was not completely certain what the workshop would be about and what to expect but now I am happy that I am here. I still lose myself in the thick of terminology and phrases concerning the digital identity world. However, I know that when I will be equipped with the necessary didactical materials many things will become clearer and I will be able to understand all of the things I did not get at the beginning. I am aware of the fact that if I decide to conduct the workshop it will enrich myself and will provide valuable knowledge to students on a subject which is so essential in the process of their education. Their reactions, answers and engagement are going to allow me to understand the behavior of young people and to understand myself. When conducting the workshop I will be surely forced to become more active in a field I am less familiar with in the initial phase. But experiencing new things always enriches people. What benefits will the workshop bring students? Since young people have learned how to use the computer they entered the world of computer games and social networks. The virtual world became a real world to them. Now, more often than not, young people have a problem distingu- ishing between illusion and reality. They believe that computer games are not only games but also communities. Real friends are now virtual friends with whom young people will probably never meet in the real world… Thanks to the workshop they will have the opportunity to get to know the better side of the Internet in which youngsters and adults can bu- ild their identities in parallel, as people who are transmitting and receiving. They will be able to recognize and understand the threats that the Internet carries inside. By means of playing dif- ferent roles they will gain knowledge on different aspects of identity. They will have an opportunity to talk about privacy, property and their freedom and that of others in the digital and the real world. The workshop will force them to think about subjects that are obvious to them but are pre- sented from a different perspective. Surely there will be students to whom this will not come easy and there will be those who will be unwilling to participate. In these cases the instructor needs to intervene effectively… Gizela Turska – jestem nauczycie- lem - bibliotekarzem w Gimnazjum nr 19 w Gdańsku. Poza działalnością biblioteczną i informacyjną proponuję młodzieży bogatą ofertę profilaktycz- no-turystyczną: orienteering, rajdy i poznawanie małej ojczyzny z klubem „Miłośnika Gdańska”. Gizela Turska – I am a teacher and a li- brarian at the 19th Junior High School in Gdańsk. Besides my librarian and informational activities I also provide a wide range of outdoors activities to students: orienteering, hiking and tours with the club “Milośnik Gdańska” to familiarize students with their little homeland. GIZELA TURSKA, NAUCZYCIELKA GIZELA TURSKA, TEACHER Co dają warsztaty What does the workshop bring Co dają warsztaty What does the workshop bring
- 21. 40 41Co dają warsztaty What does the workshop bring Co dają warsztaty What does the workshop bring Co da nauczycielom prowadzenie takiego warsztatu? Wielu nauczycieli ma problem ze zrozumieniem świata wartości młodego człowieka, a co za tym idzie braku akceptacji dla tego świata. Warszta- ty mogą pomóc nauczycielom zrozumieć świat młodych ludzi, ich kulturę, zachowanie i język. Zrozumienie, niebędące nacechowane oceną danych zachowań, może prowadzić do nawią- zania prawidłowej relacji nauczyciel-uczeń, a to natomiast może przełożyć się na dobre efekty wychowawcze i dydaktyczne. Nauczyciele mogą w końcu zobaczyć, że Internet niesie za sobą wiele możliwości nie tylko zagrożeń. Co da uczniowi gimnazjum udział w takim warsztacie? Może się dużo dowiedzieć na temat zagrożeń wypływających z publikowania swoich danych w Internecie. Dzięki większej anonimowości online, gimnazjalista może łatwiej nawiązywać kontakt z dorosłymi. What benefits will the workshop bring teachers? Many teachers find it problematic to understand the world of values of young people, or whatever goes by that name, and in consequence they do not accept this world. The workshop may help teachers to understand the world, the culture, the behavior and the language of young people. This understanding, which is not characterized by judging certain types of behavior, may be the starting-point of good teacher-student relations. Consequently this may have good educational and didactical effect. Teachers may finally see that the Internet brings a lot of opportunities and not only threats. What benefits will the workshop bring students? Students may learn a lot on the subject of threats emerging from publishing personal data on the Internet. Thanks to a higher level of anonymity online a Junior High School student may get more easily into contact with adults. MARIUSZ WESOŁOWSKI - pracuję w gimnazjum nr 3 gdańsku, jestem nauczycielem edukacji dla bezpie- czeństwa i wiedzy o społeczeństwie, urodzony w 1980 roku w Wielkopol- sce, w mieście Piła. Nosi mnie po świecie! Kocham podróże, w szcze- gólności góry! Żyje w mieście - bo tak, ale każdą wolną chwilę spędzam na łonie przyrody. Uwielbiam się zmę- czyć, bo jak człowiek zmęczony, to się lepiej śpi potem. Jestem raczej sangwinikiem, czyli wiecznym i nie- poprawnym optymistą z jedną małą różnica staram się zakończyć to, co się da np. porządki w moim pokoju - trwają miesiąc, ale myślę, że kiedyś się skończą. Ludzie to moja pasja, dlatego robię to, co robię i lubię to, co robię. Uwielbiam sporty uprawiać (wspinaczka, siatkówka, koszykówka). Moją pasją jest też muzyka, uwiel- biam jazz! Każdy dzień jest nowym, wspaniałym doświadczeniem. MARIUSZ WESOŁOWSKI – I work in the 3rd Junior High School in Gdańsk. I am teacher for education for safety and social studies. I was born in 1980 in the Greater Poland Voivodeship in the town of Piła. I wonder around the world! I love to travel and espe- cially I love mountains. I live in a city but every moment of my spare time I spend out in nature. I love to tire myself, because when man is tired then he sleeps better. I have a rather sanguine personality which means I am an incorrigible optimist. People are my passion and that is why I do what I do and why I like what I do. I love sports — climbing, volleyball and basketball. Music is also a pas- sion: I love Jazz. Every day is a new, wonderful experience. MARIUSZ WESOŁOWSKI, NAUCZYCIEL MARIUSZ WESOŁOWSKI, TEACHER
- 22. 42 43 Co da nauczycielom prowadzenie takiego warsztatu w szkole? Uważam, że warsztaty te nie powinny być pro- wadzone przez każdego nauczyciela, gdyż nie każdy z nich odczuwa potrzebę i widzi koniecz- ność korzystania z takiej formy pracy z uczniem. Doświadczenie i wiedza, jaką zdobyli przez lata pracy, również przynosi im satysfakcjonujące wyniki. Należy o tym pamiętać. Czasy, technologie, w których przyszło nam żyć, pracować, funkcjonować, wymagają jednak rozszerzenia form pracy. Na pewno znajdą się pedagodzy, którzy docenią zalety takiego warsz- tatu i skorzystają na tym bardzo. Ten warsztat daje możliwość kształtowania w uczniach postawy świadomego użytkownika Internetu. Stwarza możliwość poznania ucznia - i na tyle- na ile jest to możliwe „prostowania” jego zachowania i świadomej obecność w sieci. Nauczy umiejętności autonarracji w sieci. Dostarcza też informacji o tym, jakie pomysły mają młodzi ludzie, jak daleko potrafią się posu- nąć, aby nie tylko dobrze się bawić, ale również rozwijać i wzbogacać te sfery, w których odczu- wają jakieś braki, deficyty. Czasem wiedza ta jest bardzo potrzebna nauczycielowi w dotarciu do ucznia, zrozumienia jego zachowań i postawy. Co da uczniom gimnazjum udział w takim warsztacie? Gimnazjum, to okres, w którym młody człowiek poszukuje, pyta, buntuje się przeciw wszystkim zasadom i ograniczeniom. To bardzo trudny moment - nie tylko dla rodziców i wychowaw- ców - ale również dla tych młodych ludzi. Często starają się oni przekraczać granice bólu, dobrej zabawy, ekstremalnych emocji czy przyjemności. Najłatwiej te granice przekraczać w Internecie. Warsztat ma na celu nauczyć ich świadomego i mądrego korzystanie z tego zasobu. Uczniowie poznają zasady i konsekwencje bycia „online” (często nie zdają sobie sprawy z tego, jak są postrzegani). Owszem, wszelkie kampanie społeczne w dużym stopniu uświa- damiają o zagrożeniach w sieci, ale nie uczą świadomości, nie uczą odpowiedzialności, nie uczą, w jaki sposób kierować sobą w wirtualnym świeci. Jaka jest różnica między tym, co realne a tym, co wirtualne… Dobrym przykładem jest tu gra, która pozwala pokazać, jaka jest różnica między światem realnym a wirtualnym. Tożsamość, jaką zbudują w sieci - dzięki udziale w tych warsztatach - będzie świadomym wyborem opartym na zasadach i wartościach, które są ważne w życiu realnym. Gimnazjalista przestanie być zagubionym i nieświadomym uczestnikiem życia „online”… Chciałabym, aby tak właśnie było. What benefits will the workshop bring teachers? I believe that not all teachers should conduct the workshop. Not all of them feel the need and see the necessity for this type of work with stu- dents. The experience and the knowledge that they have gained throughout the years of their work also bring satisfactory results. We have to remember that. However, the times and technologies in which we currently live, work and function require us to extend our methods of work. Undoubtedly there are pedagogues that will appreciate the advantages of the workshop and they will benefit from it greatly. The workshop will give teachers the possibility to shape student attitudes to consciously use the Internet. It provides the possibility to get to know students better and, as far as that is possible, to “correct” their behavior and their conscious being on the Internet. It will also teach students the ability of auto-narration on the Internet. The workshop also provides information on the ideas young people have and on how far they can go not only to amuse themselves but also to develop and enrich the fields in which they feel some gaps or deficits. Sometimes this knowledge is essential to reach students, to understand their behavior and attitudes. What benefits will the workshop bring students? The Junior High School is a period in young people’s lives when they seek, ask and rebel against all rules and restrictions. It is a very hard time for parents and educators but also for young people themselves. In this period young people often try to cross the boundaries of pain, good fun, extreme emotions and pleasure. The easiest way to cross these boundaries is on the Internet. The workshop has the aim to teach young people to use the Internet consciously and wisely. During the workshop young people will get to know the rules and consequences of being onli- ne. They often do not know how they are being seen by others. Of course all social campaigns make people aware of the threats online to a high degree but they do not teach consciousness, responsibility or how to direct one’s self around in the virtual world. What is the difference between what is real and what is virtual… A good example of this is the game that allows for pointing out the differences between the real and the virtual world. The identity that students will build online will be based on conscious choices, rules and values that are important in the real world, thanks to their participation in the workshop. Junior High School students will stop being lost and unconscious participants in life online… I would like it to be like that. JOANNA ŻÓŁTOWSKA – nauczyciel- ka fizyki i informatyki w Gimnazjum nr 11 w Gdańsku; funkcje w szkole: prowadzenie strony internetowej, koła fizycznego i zajęć wyrównawczych; organizowanie wycieczek edukacyj- nych związanych z fizyką. JOANNA ŻÓŁTOWSKA – teacher of physics and computer sciences at the 11th Junior High School in Gdańsk. Functions at school: maintaining the school website, tutor of the physics club and remedial classes, organiser of trips connected with the subject of physics. JOANNA ZÓŁTOWSKA, NAUCZYCIELKA JOANNA ZÓŁTOWSKA, TEACHER Co dają warsztaty What does the workshop bring Co dają warsztaty What does the workshop bring
- 23. 44 45
- 24. 46 47 Współczesny człowiek dysponuje, nieznanymi do niedawna, możliwościami dokumentowania swoich aktywności, prezentowania swoich emocji, artykułowania opinii, nawiązywania interakcji z potencjalnie ogromną liczbą innych ludzi w cza- sie rzeczywistym i symultanicznie czyli on-line. Serwery portali społecznościowych, takich jak np. Facebook, zawierają ogromną bazę danych źródłowych o tożsamościach setek milionów osób i ich wzajemnych interakcjach. Powszechne, codzienne funkcjonowanie młodych ludzi w wirtualnej przestrzeni Internetu, odbija się w różny sposób na ich sprawnościach w zdobywaniu wiedzy i umiejętnościach w ra- mach podstawowej edukacji formalnej, progra- mowanej przez władze oświatowe, programy nauczania i systemy egzaminacyjne. Uznając, że młody człowiek, w ramach edu- kacji formalnej, funkcjonuje w świecie coraz silniejszych emocji i doświadczeń wynikających z przebywania na co dzień w wirtualnej rzeczy- wistości, warto jest zidentyfikować ten problem. Edukacja formalna aby była skuteczna, nie może być wyabstrahowana od uczenia refleksji przy okazji kształcenia umiejętności, w tym kwalifikacji zawodowych. Refleksji dotyczących rozumienia świata, w którym się funkcjonuje, świata emocji i doświadczeń, w tym zwłaszcza formowania swoich tożsamości w wirtualnej przestrzeni internetowej. Budowanie wspólnej przestrzeni równowagi między uczniami, nauczycielami, rodzicami/do- rosłymi w obliczu rewolucji wirtualnej wydaje się priorytetowym zadaniem współczesnej szkoły. W polskich szkołach w ramach edukacji formalnej zaplanowane są w systemie klaso- wo-lekcyjnym tzw. lekcje wychowawcze. Wła- dze oświatowe w ramowy sposób określają, co w czasie tych zajęć opiekun, wychowawca klasy powinien robić. Innymi, dość szczątkowymi formami edukacji formalnej w polskim syste- mie oświatowym, są możliwe do prowadzenia w szkołach elementy edukacji medialnej, wpisane w różne przedmiotowe programy nauczania. Wydaje się, że prawne unormowania doty- czące zadań placówek edukacyjnych w sferze wychowawczej, nie nadążają za błyskawicznie postępującymi zmianami w wymiarze global- nym, wynikającymi z rewolucji IT. Sytuacja ta ma wpływ na pojawiające się coraz częściej, zupełnie nowe problemy wychowawcze, relacje interpersonalne oraz na szeroko postrzegany świat emocji. Nowe media dają możliwość zaistnienia każdemu. W tej części świata, który określamy mianem demokratycznego, nie ma możliwości blokowania tego dostępu komukolwiek. Żyjemy w świecie, który podlega radykalnym i przyspie- szonym zmianom - z chwilą wkroczenia facebook ‘a nawet większymi niż rewolucja Gutenberga. Współczesny młody człowiek posiada dostęp do niewyobrażalnie wielkiej ilości informacji tworzonych przez innych i związanych z nimi emocjami. O ile w miarę dobrze mamy rozpozna- ne potencjalne korzyści tej nowej rzeczywistości, w kwestii możliwości szybkiego dostępu do informacji wspomagających edukację formalną, to w wymiarze wychowawczym stoimy przed następującym problemem - jak odpowiadać na pytania o tożsamość i prywatność, własność Currently people posses possibilities that were unknown until recently to record one’s activities, express one’s emotions, articulate one’s opinions and interact with potentially enormous amounts of other people, in real-time and simultaneously – that is online. The servers of social networks like Facebook contain huge source databases consisting of the identities of hundreds of millions of people and their interactions. Common, everyday functioning of young pe- ople in the virtual world in various ways influen- ces their capabilities to gain knowledge and skills within the framework of basic formal education, within education programmes programmed by the education authorities, teaching programmes and examination systems. If we acknowledge that young people within the framework of formal education function in a world with ever stronger emotions and experien- ces resulting from their everyday online presence, it is worth to identify this problem. If formal education is to be effective, it cannot be stripped of teaching reflection when it is te- aching skills such as professional qualifications. Reflection concerning understanding the world in which one functions and reflection on the world of emotions and experiences in which one’s identity is being formed in the virtual environment of the Internet. Building a common environment in balance between students, teachers and parents/adults in the face of the virtual revolution would seem to be a priority task facing the modern school. In Polish schools within the framework of formal education so-called educational hours are plan- ned in the class lesson system. The educational authorities only provide a framework for what educators should do during these educational hours. Other, rather fragmented forms of formal education within the Polish educational system, can also be used to provide media education lessons under the umbrella of a range of subjects in the teaching programme. It seems that legal regulations that would define tasks for institutions of education in the educational upbringing sphere do not keep up with the lighting pace of the changes in the sphere of the IT revolution. This situation has an impact on the occurrence of ever more frequently appe- aring new educational problems, interpersonal relations and the world of emotions in the broad sense of the concept. New media give everybody the opportunity to be somebody. We are not allowed to block this access to anyone in this part of the world that goes under the name of democracy. We live in a world which undergoes radical and accelerated changes that since the popping-up of Facebook are even bigger than the Guttenberg revolution. Currently living young people have access to an unimaginable amount of data created by others and the emotions that come with that. As far as we have identified the potential benefits of this new re- ality concerning the fast access to information that supports formal education, we face the following problems in the educational upbringing sphere: how to answer to questions related to identity, privacy, copyright and fundamental ethical issues? How do we articulate our own emotions? Tomasz Zbierski, nauczyciel dyplo- mowany, dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 6 w Gdańsku. W latach dziewięćdziesiątych ub. w. prowadził m.in. szkolenia metodyczne dla nauczycieli historii województw re- gionu z zakresu konstruowania zadań egzaminacyjnych w ramach programu MEN „nowa matura”. Uczestniczył w programie PHARE - SMART 02. Krajowy System Oceniania oraz w programie MEN „nowa matura” jako przewodniczący regionalnego zespołu historii (woj. gdańskie, słup- skie, elbląskie, toruńskie i bydgoskie); przewodniczył krajowemu zespołowi historii. Odbył szereg szkoleń i warsz- tatów dotyczących m.in. organizacji egzaminów zewnętrznych w Wiel- kiej Brytanii, Holandii oraz w Polsce. Współpracował z Kuratorium Oświaty w Gdańsku przy przygotowywaniu egzaminów dojrzałości z historii oraz z Okręgową Komisją Egzaminacyjną w Gdańsku. W latach 1992 - 2012 kierował placówką składającą się ze szkoły podstawowej (od 1999 gimna- zjum) i liceum ogólnokształcącego obejmującej kształcenie od pozio- mu „0” do matury, w tym oddziały dla uczniów wymagających szczególnej opieki dydaktyczno-wyrównawczej i rewalidacyjnej. Tomasz Zbierski, certified teacher, headmaster of the General Educa- tion School Complex Nr 6 in Gdańsk. He conducted in the nineteen nine- ties among others methodological trainings for history teachers in the Voievodeship region concerning the constructing of examination tasks within the framework of the Ministry of National Education’s programme “new final exams”. He participated in the PHARE – SMART 02 programme. He was in the National Assessment System programme and in the “new final exams” programme of the Mi- nistry of National Education where he headed regional panel for history (Voivodeships Gdańsk, Słupskie, El- błąskie, Toruńskie and Bydgoskie); he also headed the national panel for history. He has participated in a wide range of trainings and workshops concerning, inter alia, the organiza- tion of external examinations in Great Britain, the Netherlands and Poland. He cooperated with the Regional Edu- cation Authority in the city of Gdańsk in preparation of the final exams in the field of history and with the Re- gional Examination Board in Gdańsk. Between 1992-2012 he headed the elementary school (since 1999 Junior High School) and High School. Jaki jest sens realizowania takich warsztatów w tych czasach Why organize this kind of workshop in these times DYREKTOR ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 6 W GDAŃSKU TOMASZ ZBIERSKI GENERAL EDUCATION SCHOOL COMPLEX NR 6 IN GDAŃSK DIRECTOR TOMASZ ZBIERSKI Jaki jest sens realizowania takich warsztatów w tych czasach Why organize this kind of workshop in these times
- 25. 48 49Jaki jest sens realizowania takich warsztatów w tych czasach Why organize this kind of workshop in these times intelektualną, fundamentalne zagadnienia etycz- ne. Jak artykułować własne emocje. System organizacyjny polskiej szkoły nie sprzyja próbom skutecznego zajmowania się nowymi wyzwaniami płynącymi z „facebookowej rewolucji”. Nastawiony on jest, po tzw. reformach ustrojowych z 1999 roku, na przygotowywanie uczniów do finałów poszczególnych etapów edukacji formalnej, w postaci egzaminów ze- wnętrznych, badających w porównywalny spo- sób opanowany zakres wiedzy przedmiotowej w starym ujęciu akademickim. Ze względu na totalną powszechność kształcenia, wymagania tych egzaminów musiały być, zwłaszcza w wy- miarze tzw. matur, znacząco obniżone. Współczesny uczeń polskiej szkoły został w czasie dwunastoletniego, obowiązkowego kształcenia wtłoczony w sztuczną sytuację, w któ- rej znaczącą większość czasu spędza w ławce widząc plecy swoich rówieśników. Rozwiązuje problemy zdefiniowane w arkuszach egzamina- cyjnych wyłącznie samodzielnie. Zakazane jest „ściąganie”, a dydaktyczne sytuacje, w których wymagana jest kooperacja, należą do wyjątków. Jednak już po obowiązkowym dniu nauki ma możliwość wchodzenia w interakcje i kooperację w wirtualnej przestrzeni Internetu. Natomiast na pytania uczniów, nota bene bardzo rzadko formułowane - jak kooperować i współpracować przy rozwiązywaniu różnych problemów z innymi ludźmi, w tym z dorosłymi - szkoła nie potrafi mu przeważnie odpowiedzieć i pomóc. W dorosłym życiu, w obliczu problemów i różne- go rodzaju zadań zawodowych, a także prywatnych, nie rozwiązujemy siedząc w ławce egzaminacyjnej z urzędowym zakazem ściągania. Czy nasi absol- wenci są przygotowani do współpracy i kooperacji ? Czy możemy w placówkach edukacyjnych pominąć to pytanie będące częścią naszej pracy? Proponowany projekt, który nazwaliśmy „Dy- namiczna Tożsamość”, jest próbą wejścia w for- malny system polskiej edukacji z odpowiedzią na istotne pytania sformułowane wyżej oraz prze- kształcenia zajęć wychowawczych w przestrzeń, w której można „ściągać” i budować rzeczywiście konieczne umiejętności i sprawności wynikające z błyskawicznie zmieniającego się świata. The organizational system of Polish schools does not favor attempts to effectively deal with the new challenges stemming from the “Facebo- ok revolution”. This system was created in 1999 after the so-called political reforms to prepare students for the final exams of the specific stages of formal education in the form of external exams to test knowledge on the various subjects in a comparable way – in an old-fashioned acade- mic way. Because of the absolute general scope of education the requirements of these exams, including the final exams, had to be significantly lowered. The current students in their compulsory twelve year long education are forced into an artificial situation in which they spend most of their time sitting behind a desk while watching their peer’s back. They solve the problems as given in the examination papers exclusively on their own. It is forbidden to peek at the work of others and didactic situations in which cooperation is requ- ired are an exception. But when their compulsory day at school is over they have the opportunity to interact and cooperate with others in the virtual world. On questions by students, although very rarely formulated, how to work in a team and how to work with others, including adults, to solve various problems, the school is not capable to provide an answer or to assist them. In our adult life we do not solve the problems that we are faced with or the professional and private challenges that are in front of us while sitting behind an examination desk, in rows with an official ban on peeking. Are our graduates ready to work together and to cooperate with others? Can we in our educational institutions avoid this question which is a part of our job? The proposed project that we have named “Dynamic Identity” is an attempt to enter the formal Polish education system with answers to the questions raised above and to transform the educational hours into an environment in which we are allowed to peek at the work of others and in which we can build really important skills and abilities that result from a world changing in a lighting speed. Jest zwolennikiem wprowadzania do praktyki dydaktycznej szkół elemen- tów edukacji nieformalnej i współpra- cy z organizacjami pozarządowymi. Both schools together were providing education on ‘O” levels final exams, including school divisions for those in need of special didactic compen- sational care and revalidation. He is in favor of introducing elements of non-formal education to the scho- ol’s didactical practice and of coope- ration with NGO’s.
- 26. 50 51
- 27. 52 53Warsztaty Struktura warsztatów Warsztaty Elements The workshops consist of the following elements: ■ Tasks ■ Introductions ■ Discussions ■ Questionnaires ■ Analyses ■ Other The elements are part of a dialogue between instructors and participants. The didactical aspects of this dialogue will be described in the section Didactics. All of the elements aim to support auto- reflection. This auto-reflection is to be a first step towards experiencing a feeling of responsibility for being online and acting online. The workshop tasks and analyses are to confront participants with themselves: with their assumptions, with their attitudes and with their decisions. Out of these confrontations auto-reflections are to emerge. The theoreti- cal introductions are to provide words to this auto-reflection. The discussions and question- naires are to provide opportunities to voice their auto-reflection. Tasks The tasks are the do-elements in the workshop. Together with the discussions and the ques- tionnaires they provide an opportunity for the participants to let themselves be heard. The tasks aim to let participants actively experi- ence the themes of the workshops. They may be perceived as confrontational by participants. The tasks constitute the element that will make the biggest impression on participants. Concrete tasks In the first and the last block the participants are to be photographed as a group. In the first block this serves to create a first feeling of to- getherness and to introduce the group to the notion of being monitored all the time. In the last block the picture is to affirm the process that the participants have gone through together. It is essential that the instructors and all others present – like technical assistants - appear on the picture too as a proof that they are in the process together with the participants. In the first block the instructors introduce the workshop and themselves after which all the participants introduce themselves too but in one sentence, one-by-one. This is a first, seemingly informal, wording of their auto-presentation. This auto-presentation will subsequently become a very important theme of the workshop. For the instructors it is important to make notes already at this point, because this is the first measure point of quite a few to come. A far more intense introduction by the par- ticipants of themselves is constituted by the sessions in which they are individually filmed, out of the sight of the group. Facing a camera the participants are asked in the second block to answer the following question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?”. This is probably one of the hardest questions to be asked for anyone. The Elementy Warsztaty składają się z następujących elementów: ■ Zadania ■ Wstępy ■ Dyskusje ■ Ankiety ■ Analizy ■ Inne Wszystkie elementy warsztatów są częściami dialogu między instruktorami a uczestnikami. Dydaktyczne aspekty tego dialogu opisane są w dziale Dydaktyka. Celem wszystkich elementów warsztatów jest wspieranie autorefleksji. Autorefleksja jest pierwszym krokiem do wywołania poczucia odpowiedzialności za to, kim się jest i co robi się online. Zadania oraz analizy przeprowadzane pod- czas warsztatów, mają skonfrontować uczest- ników z nimi samymi: z ich założeniami, nasta- wieniami i decyzjami. Wynikiem tej konfrontacji, ma być wywołanie wśród uczestników refleksji. Przeprowadzane wstępy teoretyczne mają na- sunąć uczestnikom słowa, które pomogą opisać im swoje autorefleksje. Natomiast ankiety i pro- wadzone dyskusje, mają stworzyć uczestnikom okazję, do użycia tych słów podczas opisywania swoich autorefleksji. Zadania Zadania to aktywne czynności, które są wykony- wane podczas warsztatów. Wraz z dyskusjami i ankietami stwarzają one szansę uczestnikom na to, aby zostali wysłuchani. Zadania mają na celu pozwolenie uczestnikom na aktywne doświadczenie wszystkich wątków warsztatów, które mogą być przez nich postrze- gane jako konfrontacyjne. Zadania stanowią część elementu, który wywrze na nich najwięk- sze wrażenie. Konkretne zadania W pierwszym i ostatnim bloku uczestnicy mają być fotografowani w grupie. Zdjęcie robione podczas bloku pierwszego, ma stworzyć uczucie jedności oraz uświadomić uczestnikom, że są stale obserwowani. Natomiast zdjęcie z ostatnie- go bloku warsztatów, ma upewnić uczestników, że przeszli przez cały proces razem. Istotne, aby instruktorzy oraz wszystkie inne obecne osoby, takie jak np. asystenci techniczni, również znaleźli się na zdjęciach, jako dowód na to, że wszyscy wspólnie przeszli przez ten proces. W pierwszym bloku instruktorzy zaznajamiają uczestników z warsztatami oraz przedstawiają się grupie. Następnie, w jednym zdaniu, po kolei, przedstawiają się uczestnicy. Jest to pierwsza, pozornie nieformalna, autoprezentacja uczest- ników. Ta autoprezentacja stanie się następnie bardzo ważnym wątkiem warsztatów. Ważne, aby instruktorzy już teraz robili no- tatki, ponieważ jest to pierwszy z wielu punktów mierzenia. Bardziej intensywnym przeżyciem jest nagranie, w którym uczestnicy osobno przedstawiają się przed kamerą, z dala od grupy. W drugim bloku Workshop Workshop structure Workshop
- 28. 54 55Warsztaty location where the filming takes place should be small and plain. After the answer is recorded, or the lack of an answer, the participants are asked to tell their first and last name to the camera. Between the workshop blocks the instructors subsequently edit the answers provided by removing all noise. They are not to edit what has actually been or not been said. Following the answer the part with the first and last name is added. The resulting, often short, result is to be shown publicly in the workshop in the fourth block. In this block, each participant is to be confronted with the result while the rest of the group is watching. Their film is projected on a big screen. This task is to trigger the participant the feel- ing that whatever they say will eventually return to them, even if it is at a seemingly uninteresting location and does not make sense at the time. The participant should also experience that even when they feel that they act in a private setting – out of the sight of the group – the ef- fect may be public. The viewing of the results takes place by means of the Augmented Reality technology. As the authors of the Project discovered, in an earlier project, this technology triggers concen- tration and reflection. In essence, the proceedings are simple. The participant stands in front of a laptop. The laptop camera is activated and sees the participant. The resulting camera stream is shown on the laptop screen and, because a beamer is con- nected to the laptop, to a big screen. The participant now shows an A4-sized piece of paper with a sign printed on it to the camera, so that the whole printed sign is seen by the camera. The sign is a personalized marker. When the piece of paper is held perfectly still something magical happens: a video is displayed on the laptop screen – and the big screen – exactly on the place where the sign was displayed before. The video is the result video with the participant’s answer to the question “WHO ARE YOU UNTIL NOW?”. The participant is forced by the technology to stand still and concentrate on the task at hand. If the participant would move the piece of paper in their hands, the video would vanish. Therefore, they cannot escape from looking at themselves and be very still. After the video is finished, the participant is asked to return to their seats. A next participant then is asked to step forward and show their personalized marker to the camera. The participant, who has experienced the session, is asked to write down what they felt while watching themselves – questionnaire number four. When all have taken their turn, the par- ticipants move to a new location to enjoy new introductions by one of the instructors. The other instructor stays at the original location to film each individual participant again, asking the same question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?” The new resulting material is to be edited into a new film – and to be added to the first film. The resulting longer film is to be shown in the sixth block for analysis. The film task is not the only task in block two (and four). It is followed up by yet another active representation task (HOW DO I SEE MYSELF). This time the participants are asked to be pho- tographed four times. The first picture is to be a portrait. In the second picture their clothes need to be the centre of attention, while the subject of pictures number three and four are: the participant’s closest person(s) and most important event or moment in life. Each participant is asked to represent the most important person(s) and event (or mo- ment) in their lives by means of a drawing with marker pen on an A4-sized piece of paper. The representation can consist of a drawing or words or acronyms. In picture three and four, the participants are asked to show the resulting A4s to the camera, one by one, with or without them being visible. Instructions for this task need to be prepared. The instructions used during the pilot version of warsztatów uczestników prosi się o odpowiedź przed obiektywem kamery na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Jest to prawdopodobnie jedno z najtrudniejszych pytań, jakie można ko- muś zadać. Pomieszczenie, w którym uczestnicy są nagrywani, powinno być małe i zwyczajne. Po udzieleniu lub nieudzieleniu odpowiedzi, uczestnik jest proszony o podanie swojego imie- nia i nazwiska do kamery. Między blokami warsztatów, instruktorzy edytują nagrane odpowiedzi, poprzez usuwanie z nich zbędnych dźwięków. Instruktorzy nie edytują tego, co zostało lub nie zostało powiedziane. Na końcu nagrania dodawana jest część z imieniem i nazwiskiem uczestnika. Następnie, często krótkie nagrania, są prezen- towane całej grupie w bloku czwartym warsztatów. Osoba jest konfrontowana z nagraniem swojej odpowiedzi, którą ogląda cała grupa na dużym ekranie. Zadanie to ma uświadomić uczestnikom, że wszystko co powiedzą, ostatecznie do nich wróci - nawet, jeżeli wypowiadają się w pozornie mało interesującym miejscu, a ich wypowiedź zdaje się nie mieć sensu w owym czasie. Uczestnicy powinni również uświadomić sobie, że nawet, jeżeli wydaje im się, że robią coś w odosobnie- niu (z dala od grupy), ich działanie może być upublicznione. Odtworzenie rezultatów odpowiedzi obywa się za pomocą technologii Rozszerzonej Rze- czywistości. Jak zauważyli autorzy projektu, we wcześniejszym projekcie, technologia ta wyzwala w uczestnikach koncentrację i refleksję. Technologia, sama w sobie, jest bardzo prosta. Osoba staje przed kamerą laptopa, która jest włączona i widzi uczestnika. Obraz z kamery jest widoczny na ekranie oraz za pomocą projektora podłączonego do laptopa, na dużym ekranie. Uczestnik pokazuje wydrukowany na kartce formatu A4 symbol, w taki sposób, aby cały był widoczny na ekranie. Każda z osób uczestni- czących w warsztatach otrzymuję swój własny, indywidualny symbol (marker). Jeżeli marker jest trzymany całkowicie nieru- chomo, dzieje się coś magicznego. Na ekranie laptopa oraz dużego ekranu, gdzie wcześniej widoczny był marker, wyświetlany jest film wi- deo. Tym filmem jest nagranie odpowiedzi da- nego uczestnika na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Osoba przed kamerą jest zmuszona przez technologię Rozszerzonej Rzeczywistości do trzymania markera całkowicie nieruchomo i sku- pieniu się na zadaniu. Jeżeli uczestnik poruszy trzymaną w rękach kartką papieru, nagranie zniknie. Dlatego też, uczestnik nie może oderwać wzroku od swojego obrazu w kamerze i musi stać nieruchomo. Gdy nagranie dobiegnie końca, osoba wra- ca na swoje miejsce, a kolejny z uczestników proszony jest o zajęcie miejsca przed laptopem i pokazanie swojego markera do kamery. Osoba, która ukończyła zadanie, jest proszo- na o opisanie tego, co czuła, oglądając siebie na ekranie, w ankiecie numer cztery. Kiedy wszyscy ukończą zadanie, uczestnicy przemieszczają się do innego pomieszczenia, gdzie instruktor rozpocznie kolejny ze wstępów. Drugi instruktor zostaje w pierwszym pomiesz- czeniu, gdzie każda z osób uczestniczących w warsztatach będzie ponownie proszona o od- powiedź do kamery na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Nowe nagranie zostanie edytowane i na- stępnie połączone z poprzednim. Połączone nagrania będą prezentowane i analizowane w bloku szóstym warsztatów. Nagranie nie jest jedynym zadaniem do wy- konania w blokach drugim (i czwartym). Po za- daniu z nagraniem, następuje kolejne, w którym uczestnicy będą prezentować siebie („JAK JA WIDZĘ SIEBIE”). Tym razem, uczestnikom będą zrobione cztery zdjęcia. Pierwsze zdjęcie ma być portretem. Drugie, ma stawiać ubrania uczest- nika w centrum uwagi, zaś tematem trzeciego i czwartego mają być najbliższa uczestnikowi osoba lub osoby oraz najważniejszy moment lub wydarzenie w życiu. Uczestnicy mają przedstawić swoją najbliż- szą osobę lub osoby i najważniejszy moment lub wydarzenie w życiu za pomocą czarnego Workshop
- 29. 56 57Warsztaty the workshop can be downloaded here [in Polish]: http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. HOW TO REGISTER PARTICIPANTS [pictures and answers on camera, block 2 and 4] Task: WHO ARE YOU UNTIL NOW? Task: HOW DO I SEE MYSELF Important! We would like to remind you of an important rule and that is that we do not have the right to publish any audio-visual material that is part of the workshop method either on the Internet or on other electronic or paper media. This concerns photo and film material that will be created as workshop elements in the tasks described below: WHO ARE YOU UNTIL NOW? and HOW DO I SEE MYSELF. Only documenting material from the course of the workshop may be published – documenting pictures, group pictures or clips that are filmed during the workshop and edited – but only as long as the material is in line with the signed participant agreements on portrait rights. In the course of the workshop we have four sessions [two photo tasks and two on camera tasks]. The photo tasks are always realized wi- thin the group – one participant is realizing them and the group is watching, refraining from com- ments. The on camera task is always realized individually – the participant and the instructor are in a different space than the group. The group is listening to introductions by the second instructor in parallel. The task WHO AM I UNTIL NOW. What do we need for this task to get answers on came- ra? We need equipment to register sound and vision [a mobile phone, a photo camera with a video registration functionality or a camera]. It is important to test the equipment before use and to test our own abilities: filming, copying the material to the computer and editing. We should also inspect the places where the tasks will take place even before the workshop starts: two spaces to record the answers on camera [one of these spaces should be a modest, minimalistic space providing an anonymous background; the second space should have such dimensions that the participant can decide on the size of the film shot they’ll be in; the background should be rather formal]. The task HOW DO I SEE MYSELF. What do we need for this task to gain photos taken by means of a computer? We need a computer with previously installed and tested software to take photos. Then we will decide in the space where the task will be performed about what surroundings we need during the workshop. It is important that this is decided before and not while all participants are watching us. The space should be chosen in such a way that the space as seen by the computer camera makes the participants feel at ease during the first round of pictures and gives the participants the option to chose their preferred film shot size during the second round. For this task we need two pieces of paper and one black writing marker per par- ticipant. The workshop can be conducted more effectively if the majority of decisions concerning the space are taken during an inspection that takes place before the workshop [concerning the space, light, the amount of chairs, the ava- ilable Internet connection, the locations where the individual devices should be]. First we will concentrates on the tasks in block 2. The first registration of each participant answering the question WHO ARE YOU UNTIL NOW? and watching in the camera objective is difficult, but some simple hints from a director’s point of view will help to get this done effectively. The most important factor is to engage in friendly relations with the participant without endearing yourself to someone or joking or displaying irony. The invitation to the recording is a short message that needs to be constructed in such a way that it represents the rhythm and the tempo of the task. The next step, when we are present in the separate space, is that our recording devices are tested and ready – as we know this can be a mobile phone, a photo camera with a video registration functionality or a camera. It would be good to have a tripod as well but if there is none then be prepared to steadily film manually. It is important that we have decided on one film shot size – the fragment of the surroundings flamastra, na kartce papieru formatu A4. Mogą to być rysunki, słowa lub akronimy. Po pierwszych dwóch zdjęciach, uczestnicy są pojedynczo proszeni o zaprezentowanie przed obiektywem swoich kartek A4, przedstawiających ich naj- bliższą osobę lub osoby oraz wydarzenie lub moment w życiu. Uczestnicy mogą być widoczni lub niewidoczni na zdjęciu. Instrukcje do tego zadania powinny być wcze- śniej przygotowane. Te użyte podczas pilotażo- wych warsztatów można pobrać ze strony: http:// dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. JAK NAGRYWAĆ UCZESTNIKÓW [zdjęcia i wy- powiedzi do kamery BLOK 2 i 4] Zadanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” Zadanie: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?” Ważne! Chcemy przypomnieć, że należy prze- strzegać ważnej zasady, iż nie mamy prawa pu- blikować ani w Internecie, ani w innych mediach elektronicznych i papierowych, jak i przekazywać osobom trzecim, żadnych materiałów audio-wi- zualnych, będących częścią metody warszta- towej. Dotyczy to zdjęć i filmowych materiałów nagrywanych jako elementy warsztatów w niżej opisywanych zadaniach: „KIM JESTEŚ DO TE- RAZ?” i „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?”. Publikować można i należy tylko dokumentację z przebiegu warsztatów - wspólne zdjęcie. Warsztaty można filmować, następnie ich fragmenty montować - i też jej publikować - ale wszystko zgodnie z podpisaną Zgodą na wykorzystanie wizerunku. W przebiegu całych warsztatów mamy 4 sytuacje [2 x zadanie zdjęciowe (BLOK 2 i 4) i 2 x zadanie przed kamerą (analogicznie BLOK 2 i 4)]. Zadanie zdjęciowe realizowane jest zawsze w grupie - jeden uczestnik je realizuje, grupa widzi to, ale nie komentuje. Zadanie przed kamerą jest zawsze realizowane indywidualnie - uczestnik i instruktor znajdują się w innej sali niż grupa. Grupa w tym czasie jest z drugim instruktorem. Zadanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Cze- go potrzebujemy do zadania (odpowiedź przed kamerą)?: sprzętu rejestrującego obraz i dźwięk [telefon komórkowy, aparat z funkcją rejestracji filmowej lub kamera]. Należy przetestować ten sprzęt wcześniej oraz nasze umiejętności: fil- mowania, przenoszenia materiału do komputera i montowania. Musimy jeszcze przed warsztatami zrobić dokumentację miejsc, gdzie będziemy realizować warsztaty - w ten sposób przygotu- jemy: 2 pomieszczenia do nagrania odpowiedzi przed kamerą [pierwsze nagranie ma odbyć się w skromnym pomieszczeniu, na minimalistycz- nym - anonimowym tle, drugie pomieszczenie ma być takich gabarytów, aby uczestnik mógł decydować o wielkości planów, a tło za nim było charakterystyczne formalnie]. Zadanie: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?”. Czego potrzebujemy do zadania (zdjęcia przed kompu- terem)?: komputera, który posiada wcześniej za- instalowany i przetestowany program do robienia zdjęć; następnie decydujemy, gdzie będziemy realizować warsztaty i jaka przestrzeń będzie potrzebna w czasie ich trwania. Ważne jest, aby decyzja ta zapadła wcześniej, a nie na oczach grupy, w czasie trwania warsztatów. Chodzi o to, aby kamera komputera mogła widzieć przestrzeń sali w taki sposób, aby uczestnik mógł w pierw- szym swoim ćwiczeniu czuć się swobodnie, a w drugim, świadomie decydować o tym, ile będzie widać go w kadrze. Do tego ćwiczenia potrzebu- jemy także biały papier A4 i czarne flamastry [dla każdego uczestnika 2 kartki i flamaster]. Dobrze jest, dla skutecznego przebiegu warsztatów, gdy jak najwięcej decyzji podejmiemy w czasie dokumentacji przedwarsztatowej [instruktorzy sprawdzają wszystko - od pomieszczenia, światła, ilości ławek, dostępu do sieci internetowej- do ustawienia poszczególnych urządzeń]. Najpierw skoncentrujmy się na zadaniach w BLOKU 2. Pierwsze nagranie każdego uczest- nika, gdy ten odpowiada na pytanie: „KIM JE- STEŚ DO TERAZ?” w jednym zdaniu, patrząc w obiektyw - jest trudne, ale kilka prostych wska- zówek z warsztatu reżysera pomoże w skutecz- nym jego zrealizowaniu. Najważniejsze jest to, aby nawiązać miłą relację z uczestnikiem, ale nie przymilać się, nie żartować i nie ironizować. Zaproszenie do nagrania – krótki komunikat – należy tak skonstruować, aby nadać rytm i tempo zadaniu. Krok następny - gdy znajdziemy się w oddzielnym pomieszczeniu, gdzie będziemy Workshop
- 30. 58 59Warsztaty that we will cover with our camera depending on the distance the camera has to the filmed object, see in Polish: http://pl.wikipedia.org/ wiki/Plan_filmowy - to film the participants in block 2. This is your most crucial formal task. During the recording – the first of the work- shop – we clearly mark our decision and do not enter into a discussion with any participant. We do not even give them the chance to discuss. Think of it like a quick invitation by a TV crew to provide a quick answer. The director of pho- tography knows the film shot size, whether this has been planned beforehand or is improvised, and has as a goal, as established together with the reporter, to show something or to position the person who will be answering in a context. The recorded sound and vision are a source of information and it is on this that we want to concentrate. The answer will constitute a part of interpersonal communication. The verbal communication – the recording – to us has important nonverbal communication aspects. What is visible of the person in the film shot and in front of what kind of background they provide their answers are important sources of information that will be interpreted later to show what meaning our decisions evoke. Of course the reception is constituted on the basis of more filmic visual elements that we can call film language grammar, such as light, compo- sition, the staging of the main character. But within the workshop task we concentrate on the chosen element of the film shot size. In addition, we become more sensitive to the meaning of backgrounds. Let’s return to the details of the recording. The suggested film size plan would be Medium Close-up (MCU) – the participant is visible from the top of their head to halfway their breast. This is important because the participant will get to choose the film shot size themselves – how much of them will be visible - in block four after they have become acquainted with all film shot sizes. In summary: in block two the instructor decides on the film shot size, while in block four the participant decides how much of them will be visible. The question we ask in block two and four – WH ARE YOU UNTIL NOW? – is identical. One more hint will help you to observe discipline during the recording. In order to record what we want – the answer of the participant in one sentence and an introduction by means of a first name and a last name – we use commands as used on the film set: “Silence on the set, camera ready, go, action”. We employ the command “Silence on the set” when we are already with the participant in the recording space and we have placed the participant in such a place where the background is the most anonymous and giving away the least clues as to where we are – preferably having one bland color. Important! We will record all participants in the space against the same background. When the participant is standing in front of us and we are ready to record, we will say quietly that we will record an answer to one qu- estion. We will make clear that we record both the question and the answer. We ask: “Can we start?” And then we begin: “Silence on the set.” We say the command gently to the participant. We do not ask the question yet. First there is a second command: “Camera ready.” That is a command to ourselves. We should have our device ready to start by means of only one click. We choose our film shot size in a similar way to what we know from TV – horizontally. [Our device is parallel to the floor and renders a rectangle image. The TV image is 16 to 9.] “Go”. At this command we push the button and start our recording. Because the commands “Silence on the set” and “Go” are not direc- ted at the participant but at ourselves we may also say them in our heads only or with a soft voice but with intensity. Both methods build a communication form between instructor and participant in a different way. They both have an impact on the effectiveness of the task. And now it is time for the command: “Action”. This is an interesting moment because now we will record both our question and the answer of the participant. Hence we must maintain discipline. Most importantly we have to ask the question: WHO ARE YOU UNTIL NOW? while clearly gotowi do nagrania - to moment, gdy my [ instruk- torzy] mamy już wcześniej sprawdzony sprzęt, którym nagrywamy [jak wiemy, to może być telefon komórkowy, aparat z funkcją rejestracji filmowej lub kamera, dobrze będzie jeśli na sta- tywie, ale jeśli nie ma takiej możliwości, musimy tylko być przygotowani, aby statycznie trzymać urządzenie]. Ważne jest – czy ze statywem, czy bez – abyśmy to my ustalili jedną wielkość planu filmowego [plan filmowy – rozmiar kadru obejmu- jącego fragment przestrzeni; określony sposób kadrowania, wynikający z odległości kamery od filmowanego obiektu] - url: http://pl.wikipedia.org/ wiki/Plan_filmowy], w jakim filmujemy uczestnika w BLOKU 2. To formalne sedno zadania. W czasie tego nagrania (pierwszego) - wyraź- nie zaznaczamy naszą decyzję i nie dyskutujemy z uczestnikiem. Nie dajemy mu szansy na dyskusję. To taka symulacja nagrania przed kamerą, gdy ekipa telewizyjna szybko prosi o wypowiedź. Ope- rator wie, co widać w kadrze, ma to zaplanowane lub improwizuje, jednak zawsze on i dziennikarz ma cel i chce coś pokazać lub usytuować w kon- tekście osobę wypowiadającą się. Nagrywany obraz i dźwięk to zbiór informacji o osobie - na tym chcemy się skoncentrować. Odpowiedź będzie częścią komunikacji interpersonalnej. Ten werbalny komunikat – nagranie - ma dla nas ważne cechy komunikatu niewerbalnego. To, ile widać osoby w kadrze i na jakim tle uczestnik wypowiada się, buduje zbiór informacji, które pozwolą nam na późniejszą interpretację tego, co mogą znaczyć decyzje jakie podejmiemy. Oczywiście na pełny odbiór wpływa więcej elementów obrazu filmowego, m.in.: światło, kompozycja, inscenizacja bohatera, które można nazywać elementami gramatyki języ- ka filmowego. Jednak w tym zadaniu warsztato- wym koncentrujemy się na wybranych elementach: wielkości planów, a dodatkowo uwrażliwiamy się na znaczenie tła. Wracamy do szczegółów nagrania. Sugerowany plan to plan półzbliżenie/popiersie – gdy widać w kadrze [na ekranie naszego urzą- dzenia] osobę od czubka głowy do połowy klatki piersiowej. To ważne, ponieważ w BLOKU 4, gdy uczestnicy będą znali elementy gramatyki języka filmowego – właśnie wielkości planów – będą decydować o tym, ile będzie ich widać w kadrze. Podsumowując: W BLOKU 2 instruktor narzuca sytuację przed kamerą [wielkość planu filmowego], a w BLOKU 4 to uczestnik decyduje, ile ma być go widać w kadrze [sam decyduje o wielkości planu filmowego]. Pytanie zadawane każdemu uczestnikowi: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” w obu BLOKACH [2 i 4] pozostaje takie samo. Jeszcze jedno wsparcie w czasie nagrania, polegające na utrzymaniu dyscypliny nagrania. Aby nagrać to, co zamie- rzamy – czyli odpowiedź uczestnika na jedno pytane, w jednym zdaniu, a potem przedsta- wienie się imieniem i nazwiskiem – stosujemy komendy, jak z planu filmowego: -„cisza na pla- nie, - kamera gotowa, - poszła, - akcja”. Jak to zastosować w naszym przypadku?: -„cisza na planie” - mówimy wtedy, gdy znajdujemy się już sami z uczestnikiem w pomieszczeniu, gdzie nagrywamy i ustawiliśmy uczestnika w takim miejscu, aby tło było jak najbardziej anonimowe i nieczytelne [np. na tle jednokolorowej ściany]. Uwaga! Każdego uczestnika nagrywamy w tym samym pomieszczeniu i na tym samym tle. Gdy uczestnik stoi przed nami, a my jeste- śmy gotowi do nagrania, mówimy spokojnie, że nagramy teraz odpowiedź na jedno pyta- nie. Uprzedzamy o tym, że będziemy nagrywać i pytanie i odpowiedź. Pytamy uczestnika: ...- „czy możemy zacząć?”. I zaczynamy. - „cisza na planie” - komendę mówimy delikatnie i do uczestnika. Pytania jeszcze nie wypowiadamy; najpierw druga komenda: -„kamera gotowa” – to komenda dla nas samych, gdyż musimy mieć nasz sprzęt gotowy do użycia poprzez jedno przyciśnięcie. Kadrujemy osobę w taki sposób, aby dłuższa krawędź monitora naszego urządze- nia, np. telefonu, była ustawiona równolegle do podłogi [czyli kadrujemy tak, jak widzimy emisję w telewizji, w standardowych telewizorach – obec- nie to format prostokątny 16 na 9]; - „poszła” – to komenda też tylko do nas samych (wtedy wciskamy przycisk urządzenia i rozpoczynamy nagranie). Komendy: -”kamera gotowa” i -”po- szła”, nie są kierowane do uczestnika, dlatego mogą być wypowiedziane w myślach lub bardzo cicho (albo na tym samym poziomie natężenia głosu, co pozostałe komunikaty). Obie decyzje, Workshop
- 31. 60 61Warsztaty articulating and in a straight manner. While we ask the question we maintain at all times the same film shot size while filming the participant. That is important. Then the participant speaks up or not – the silence may last ten to twenty seconds. You should not press for an answer. You wait and then you ask the participant quietly to introduce themselves to the camera. Every recording ends with this introduction. Let’s remember that in the room nearby the workshop continues and that the participant has no way to tell others what just happened when they return. For the task this is better. It is important that the second instructor who is not involved in the recording also remembers this. Let’s create a secret. The recorded mate- rial should go next to the editing stage. [Film editing is the act of connecting at least two film frames.] Now we should edit a short film for every participant that will be used in the Augmented Reality application. This film should consist of our question from the moment that we said “Action” (“off”) plus the answer to the question by the participant and the introduction of the participant involving their first and last name. Thus after block two a file should come into existence that will be used in block four. It should be a short fragment without any subtitles. But this is not the end of editing. After block four the next session will occur. Then we will add to the existing film the newly recorded material in block four so that we have our films ready for the summary in block six. Help on how to edit you’ll find in the Technical Requirements section. In summary, the most important realization aspect in this film task is to conscientiously follow all the steps and to not be afraid to enter the role of film maker, if only for a minute with your main character – the participant. In block two, when we register for the first time, we have 40 minutes to record all. This is not a lot of time for twelve participants. Per participant we have a meager three minutes. Please remember that the space in which we record in the proximity of the other workshop space does not have to be big: 1.5 to 2.5 meters of surface should already be enough [we recor- ded at such a small surface the pilot recordings]. But it is important that there is a window present. Here is a technical remark – think about the light. We could use whatever light is present in the given space, even artificial light from a ceiling lamp, but day light from behind the window is more interesting. When we create the setting for the recording we should create space for the participant near the window and we invite them to stand there, so that we obtain delicate light on their faces. Of course the amount of light depends on whether it is a sunny day or a clouded day. Creating a narrative by means of images is a complicated art of decision making and noticing the meaning of these decisions in relation to the situation as it already exists on the film set of for instance a documentary film. The details of the composition that is built with light are important. We should undertake test filming when we inspect the spaces. Let’s observe during our inspection how our devices register sound and vision [we check the quality of the registered sound too]. Let’s look at the visible image after it has been exported to the computer [remember that we have to be sensitive to various merits of the recording, also the graphics, because later we will show the recordings to the group]. Invite your partner instructor over and film them. Conduct a full test setting with them – in a technical and organi- zational sense. We ourselves must get used to the recording setting so that in the workshop participants intuitively feel that we know what we are doing. That is a real interesting task, both as a confrontation with ourselves and the ability to be consciously involved in an interpersonal communication by means of a visual narrative. The recording of the answers to the same question in block four differs time-wise – we have thirty minutes now – but also we now know the participants better and the participants now know about film shot sizes. It is important now to introduce two new parameters to the task. The first is that we record in a different space. [Naturally you should inspect this space before w różny sposób, budują komunikację między nami - a ta jest ważnym elementem skuteczności ćwiczenia. A teraz czas na komendę - „akcja!” (tu jest ciekawy moment, ponieważ będziemy nagrywać zarówno nasze pytanie jak i odpowiedź uczestnika, a więc musimy również zachować dyscyplinę - przede wszystkim wyraźnie i wprost zadać pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”). Za- dając to pytanie filmujemy uczestnika cały czas nie zmieniając kadru – to ważne. Gdy uczestnik wypowie się lub nie – np. milczenie uczestnika może trwać 10 – 20 sekund, nie należy naciskać, tylko spokojne poprosić o przedstawienie się do kamery. Uczestnik po każdym nagraniu po- winien się przedstawić. Co ciekawe - a wynika to naszych z doświadczeń w czasie warsztatów – każdy reaguje indywidualnie w czasie nagrania. Zarówno sposób odpowiedzi jak i ekspresja, są zróżnicowane - opisują indywidualne cechy uczestnika, które są dla nas wskazówkami, jak współpracować dalej z każdym z uczestników warsztatów, aby uszanować jego odrębność. Wracamy do przebiegu nagrania. Po wyłącze- niu urządzenia nagrywającego [np. telefonu], dziękujemy uczestnikowi i prosimy, aby poprosił następną osobę. Pamiętajmy, że w sali obok odbywa się część warsztatu i powracająca oso- ba nie będzie mogła opowiedzieć innym, co ją spotkało - to dobre dla treści zadania. Ważne, aby instruktorzy o tym pamiętali. Budujmy tajemnicę. Nagrany materiał na- stępnie musi trafić na montaż [montaż filmowy: techniczna operacja filmowa polegająca na po- łączeniu co najmniej dwóch kadrów: url:http:// pl.wikipedia.org/wiki/Montaż_filmowy] - musimy zmontować na początek dla każdego uczestnika krótki film, w celu przygotowania plików wideo dla technologii Augmented Reality, który składać się ma: z naszego pytania: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” z off-u [to ten fragment nagrania, gdy po komendzie - „akcja” wypowiadaliśmy pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”] + odpowiedź uczest- nika + fragment, gdy przedstawia się imieniem i nazwiskiem. Czyli po BLOKU 2 ma powstać plik wideo dla każdego uczestnika, który w BLOKU 4 będzie ele- mentem aplikacji Augmented Reality. To ma być krótka wypowiedź bez żadnych podpisów. Ale to nie koniec montażu. Po BLOKU 4, kolejny montaż. Będziemy dodawać do istniejących wypowiedzi z [BLOKU 2] nowe wypowiedzi uczestników [nagrane w BLOKU 4]. Teraz nasza praca na montażu to przygotowanie materiału do BLOKU 6 - do podsumowania. Najważniejsze jest to, aby przestrzegać su- miennie każdego kroku i nie bać się wchodzić w role filmowca – nawet na minutę z każdym bohaterem – uczestnikiem. W BLOKU 2, gdy nagrywamy pierwszy raz, mamy 40 minut na całe nagranie, więc to niedużo, a z drugiej stro- ny - jeśli mamy grupę 12 uczestników - to mamy ponad 3 minuty na każda osobę. Prosimy pamiętać, aby pomieszczenie, w któ- rym będziemy nagrywać, było blisko sali, gdzie trwają równolegle zajęcia (może być to nawet pomieszczenie 1,5 x 2 metry). I na koniec – pa- miętajmy o oświetleniu. To znaczy korzystajmy z tego, co nas zastanie w danej sali - nawet ze światła sztucznego[lampa sufitowa]; ciekawe może być również użycie światła dziennego. Jeśli usta- wimy nagranie w taki sposób, aby uczestnik stał blisko okna - możemy dostrzec delikatny rysunek światła na jego twarzy. To oczywiście zależy czy jest dzień słoneczny, czy pochmurny. Narracja obrazem to skomplikowana sztuka podejmowania decyzji oraz dostrzegania znaczenia tych decyzji wobec zastanej sytuacji rejestracji, już w czasie planu filmowego, np. w czasie zdjęć do filmu do- kumentalnego. Przeprowadzając dokumentację, przeprowadźmy koniecznie próbę nagrania. Przyjrzyjmy się w czasie próby jak nasze urządzenie rejestrują obraz i dźwięk. Popatrzmy na widocznym w ekranie obraz, ale sprawdźmy też, jak wygląda ten przegrany do komputera [pamiętajmy, że musimy dbać o różne walory nagrania, także plastyczne, ponieważ później będziemy pokazywać to nagranie w grupie]. Przeprowadźmy pełną próbę techniczną i re- alizacyjną. Sami też musimy się oswoić z sy- tuacją nagrania, aby w momencie warsztatów uczestnik czuł intuicyjne, że wiemy co robimy. To naprawdę zadania ciekawe - zarówno pod kątem konfrontacji ze sobą – jak i umiejętności świadomego dysponowania sobą w komunikacji Workshop
- 32. 62 63Warsztaty too.] The second is that now the participant will decide how much of them will be visible in the film shot [we will consciously use film shot sizes]. We will make very clear that we will just record and that the decision of how much of the participant will be recorded is entirely up to them. Nevertheless, we decide in which space the recording takes place. In our pilot workshop we used the school aula where interesting elements could be found. Light fell through the window creating interesting shapes on the wall that was to serve as backgro- und. In every school we can a workshop place that is both functional and film-wise magical. The task HOW DO I SEE MYSELF is a photo task in which four thematic photos are to be cre- ated by each of the participants under guidance of the instructors. As a result an auto-portrait will emerge consisting of four pictures. Photo one: auto-portrait, portrait, show your face. Photo two: auto-portrait, clothing, what defines you. Photo three: the photo should symbolically represent the person or persons nearest to you. Photo four: the photo should symbolically represent an important moment in your life. Write a word on a sheet of paper or draw what describes them. The task will be conducted not in private but with the group present. It is essential that we now use the camera that is imprisoned in the computer to take photos. We can compare this situation with the set- ting that we experience when we are online and use the computer camera as a photo camera - for instance when we talk to somebody on a vi- deo messaging device or when we create our profile on a social network or when we want to quickly send a picture of ourselves to another person. The task should be conducted in such a way that the participants fulfill it intuitively. But the participants should also have the impression that the instructors know how to handle the technology involved. In block four we repeat the task but now the participants are aware of the available film shot sizes and – similar to the situation with the recording – they now themselves decide how much of them is visible on the pictures. The task starts with the instructors reading the instruction description. When there should be any technical questions the instructors will answer them. It would be good to give a short presentation of how this task should look in reality. The instructor who is not serving the computer quickly demonstrates all photo tasks one by one. The participants have more time. At first they have five minutes to prepare their symbolic representations [Photo three: the photo should symbolically represent the person or persons nearest to you. Write a word on a sheet of paper or draw what describes them. Photo four: the photo should symbolically represent an important moment in your life. Write a word on a sheet of paper or draw what describes them]. When all are ready we invite a volunteer to take the first pictures. One instructor assists, holding the participant’s sheets of paper and handing them over when needed. After the four pictures have been taken the participant’s two sheets of paper remain at the instructors. All the time we try to maintain an atmosphere of seriousness and concentration. Next the pictures that were created need to be organized and prepared for an analysis in block six. The analysis is presented in the shape of a PowerPoint presentation which is rather straightforward in structure [http://dy- namicznatozsamosc.org/pobieralnia/]. First an introduction FILM SHOT SIZES. FRAME + FRAMING? DECISIONS? WHAT CAN BE SEEN? WHAT DOES THAT MEAN? plus [when all participants have five slides:] FIRST NAME and LAST NAME of the PARTICIPANT + DAY when the first series were taken [block two] + 4 pictures of the participant on one slide [in the order when they were taken during the task] + a slide with the picture task description [Photo one: auto-portrait, portrait, show your face. Photo two: auto-portrait, clothing, what defines you. Photo three: the photo should symbolically represent the person or persons nearest to you. Photo four: the photo should symbolically represent an important moment in your life.] + a slide with the text WHO AM I. This presentation interpersonalnej poprzez narrację obrazem. Nagranie odpowiedzi na to samo pytanie w BLOKU 4 różni się także czasem – teraz mamy 30 minut, ale też zastajemy inną sytuację – zna- my już uczestników lepiej i uczestnicy wiedzą o wielkościach planów. Teraz ważne jest, że po- jawiają się nowe 2 parametry zadania. Pierwszy: nagrywamy w innym pomieszczeniu [oczywiście i w tym pomieszczeniu robimy wcześniej próbę]; drugi: to uczestnik decyduje o tym, ile widać go w kadrze [stosujemy świadomie wielkości planów], ale wyraźnie zaznaczamy, że my tylko filmujemy, a decyzja - ile go widać w kadrze – musi należeć do niego. Jedynie o tle, czyli miejscu nagrania, decydujemy wcześniej sami. Nagrany, następ- nie zmontowany materiał, posłuży najpierw do „konfrontacji ze sobą” w technologii Augmented Reality w BLOKU 4, a potem będzie wykorzystany w BLOKU 6 do analizy. W naszych pilotażowych warsztatach w 2012 roku korzystaliśmy z auli – gdzie były ciekawe elementy. Światło wpadało przez okno, rysując ciekawe wzory na ścianie, która była tłem. Każ- da szkoła to miejsce, gdzie możemy odszukać takie przestrzenie warsztatowe- z jednej strony funkcjonalne, a drugiej - filmowo magiczne. Zadanie: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?”. To zdję- ciowe zadanie, które jako ramę tematyczną ma zrobienie sobie zdjęcia [4 zdjęć]. Każdy z uczest- ników robi sobie z pomocą Instruktorów 4 zdję- cia. Powstanie autoportret każdego uczestnika. ZDJĘCIE NR 1: Autoportret - Portret - Pokaż swoją twarz …ZDJĘCIE NR 2: Autoportret - Ubranie - Co cię określa? ZDJĘCIE NR 3: Zdjęcie, które robisz ma symbolicznie pokazać najbliż- szą osobę/ osoby – napisz słowo na kartce lub narysuj to, co ją lub je opisuje. ZDJĘCIE NR 4: Zdjęcie, które robisz ma symbolicznie pokazać ważny moment w twoim życiu – napisz słowo na kartce lub narysuj to, co je opisuje. Zadanie realizowane będzie w otoczeniu całej grupy. Istotne jest, że używamy teraz kame- ry „uwięzionej” w komputerze - jako aparatu fotograficznego. Można porównać taką sytuację również do używania kamery komputera jako aparatu, w cza- sie, gdy jesteśmy online, np. rozmawiamy z kim przez komunikator lub sami tworzymy, np. nasz profil na portalu społecznościowym lub chce- my szybko wysłać komuś przez Internet nasze zdjęcie. We wszystkich opisach i wskazówkach stawiamy nacisk na to, aby w BLOKU 2 uczestnik warsztatów postępował raczej intuicyjnie. Jednak każdy uczestnik ma czuć, że instruktorzy panują nad technologią. W BLOKU 4 powtórzymy to zadanie, tylko teraz uczestnicy będą już świadomi wielkości planów i podobnie jak w czasie nagrania przed kamerą – to oni będą decydować o tym, co wi- dać i ile ich widać w kadrze. Przebieg zadania zaczyna się od tego, że każdy uczestnik czyta opis zadania - i jeśli są pytania techniczne – instruktorzy je wyjaśniają. Dobrze jest zrobić prezentację - jak ma wyglądać to zadanie w prak- tyce. Instruktor, który nie obsługuje komputera, wypełnia wszystkie 4 polecenia z opisu zadania, ale robi to szybko. Natomiast uczniowie mają czas na zadanie. 5 minut na przygotowanie 2 symbolicznych rysunków [ZDJĘCIE NR 3: Zdjęcie, które robisz ma symbolicznie pokazać najbliż- szą osobę/ osoby – napisz słowo na kartce lub narysuj to, co ją lub je opisuje. ZDJĘCIE NR 4: Zdjęcie, które robisz ma symbolicznie pokazać ważny moment w twoim życiu – napisz słowo na kartce lub narysuj to, co je opisuje]. Gdy wszyscy są gotowi, prosimy ochotnika lub wybieramy osobę, która zaczyna robić sobie zdjęcia. Jeden instruktor asystuje po kolei każde- mu uczestnikowi, przytrzymuje kartki, następnie po jednej mu podaje. Po zrobieniu 4 zdjęć, kartki ze zdjęciami 3 i 4 trafiają do instruktora. W czasie zdjęć staramy się utrzymać atmosferę powa- gi i koncentracji w grupie. Następnie zrobione zdjęcia mają być porządkowane i przygotowane do analizy w BLOKU 6. W PowerPoint struktu- ra prezentacji jako podsumowania jest prosta [http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/]: początek: WIELKOŚĆ PLANÓW. KADR + KA- DROWANIE? DECYZJE? CO WIDAĆ? CO TO ZNACZY? + [jak w przykładzie każdy uczestnik ma 5 slajdów] IMIĘ I NAZWISKO UCZESTNIKA + DATA zrobienia pierwszej serii zdjęć [BLOKU 2] + 4 ZDJĘCIA na jednym slajdzie [po kolei jak w kolejności zadania] + DATA zrobienia drugiej Workshop
- 33. 64 65Warsztaty will support the analysis of the pictures in block six and will fixate the knowledge about film shot sizes. In both tasks in both blocks some points are important. BLOCK TWO: The recording in front of the camera takes place in private while the taking of the photos takes place in a group setting. The pictures will be taken in the same space. The setting where to record should have the follo- wing characteristics: small, tight, anonymous background, close to the main workshop space. We conduct a full test. For instance: we act out the role of a participant. We take them intu- itively through the whole tasks – the recording and the taking of photos. We do not disclose that the task will be repeated. We will help but we will not think for them. It would be good to provide an example of how to take the pictures. It is important that the instructor that operates the computer to take the pictures wsill not help the participants on the level of composition but will just give them technical hints. The space where we will take our pictures has to be the same main space where the workshop daily takes place. BLOCK FOUR: The recording in front of the camera takes place in private while the taking of the photos takes place in a group setting. The pictures will taken in the same space. The setting where to record should have the following cha- racteristics: big, spacious, characteristic, stylish background, close to the main workshop space, We conduct a full test. For instance: we act out the role of a participant. We take them through the whole tasks – the recording and the taking of photos – while they are supported by their knowledge about film shot sizes and by the instructors. Important is that the instructor who will take the pictures with the computer will provide hints regarding composition in a dia- logue, not just technical hints. For instance it could be necessary to tilt the computer to point at something that is on the floor, for instance a shoe. The space where we will take our pic- tures has to be the same main space where the workshop daily takes place. Please remember that the material that we gather is the source of the analyses that we provide in block six. The analyses will take place in the form of a conversation and a discussion. The theme of the analyses will be what meaning may hide in our visual auto-presentation if we look at their characteristics and at the meaning resulting from decisions that were taken intuiti- vely and decisions that were taken consciously with elements from film language grammar [film shot sizes] in mind and at the meaning of interpersonal communication [nonverbal communication]. The next task takes place in block three. Each participant is asked to show their worst mo- ment online. If the participant would refuse or would claim not to have bad moments online, the participant is requested to present an in- stance online that is in their eyes embarrassing or immoral. During the presentation of the worst mo- ment or embarrassing or immoral instance, the participant is to be asked by the instructors why they have chosen this example. Others are then invited to join in a short dialogue. In block five, the group faces a common task: to play an Augmented Reality game. The so- called IDentifEYE game, result of an European project that was co-financed by the European Commission, is about the mechanisms of creat- ing online identities. The game in effect is an interactive question- naire. The group of participants is confronted with twenty dilemmas that need an answer. The choice is between predefined multiple choice answers. The preferred answer is presented to the game by showing an answer marker to the computer camera. The game is played by one of the instructors or participants in front of a laptop. The camera displays them on the laptop screen and on a con- nected big screen. All participants contribute to the game by reading, one-by-one a dilemma as shown on the screen and by proposing an answer. The whole group then discusses the serii zdjęć [BLOKU 4] + 4 ZDJĘCIA na jednym slajdzie [po kolei jak w kolejności zadania]+ SLAJD Z OPISEM ZADANIA: ZDJĘCIE NR 1: Autoportret - Portret - Pokaż swoją twarz … ZDJĘCIE NR 2: Autoportret - Ubranie - Co cię określa? ZDJĘCIE NR 3: Zdjęcie, które robisz ma symbolicznie pokazać najbliższą osobę/ osoby – napisz słowo na kartce lub narysuj to, co ją lub je opisuje. ZDJĘCIE NR 4: Zdjęcie, które robisz ma symbolicznie pokazać ważny moment w twoim życiu – napisz słowo na kartce lub nary- suj to, co je opisuje. + SLAJD Z NAPISEM: KIM JESTEM? Ta prezentacja posłuży w BLOKU 6 do podsumowania i analizy połączonej z utrwa- leniem wiedzy o wielkości planów. W obu zdaniach i obu blokach ważne są pewne stałe punkty postępowania: BLOK 2: nagranie przed kamerą odbywa się indywidualnie w odosobnieniu; robienie zdjęć odbywa się w obecności grupy; zdjęcia robione są zawsze w tej samej sali; pomieszczenie powinno być: małe, ciasne, anonimowe, blisko sali głównej, gdzie odbywają się warsztaty; robimy pełną próbę – np. odgrywamy rolę uczestnika; uczestnik pro- wadzony jest przez zadania [nagranie odpowiedzi i zdjęcia] intuicyjnie; nie zdradzamy, że zadania będą wykonywane raz jeszcze; pomagamy, ale nie wyręczmy; dobrze jest pokazać w przypadku robienia zdjęć, jak prawidłowo je wykonać [nie jest to konieczne-zależy od ekspresji grupy]; ważne, aby obsługujący komputer instruktor, nie pomagał uczestnikowi na poziomie kompozycji, tylko udzielał technicznych wskazówek. Miejsce, gdzie będziemy robić zdjęcia, ma być tym samym, w którym codziennie będą odbywały się nasze warsztaty. BLOK 4: nagranie przed kamerą odbywa się indywidualnie w odosobnieniu; robienie zdjęć odbywa się w obecności grupy; pomieszczenie powinno być: duże , przestronne, charaktery- styczne – stylowe tlo, blisko sali głównej, gdzie odbywają się warsztaty; robimy pełna próbę – np. odgrywamy rolę uczestnika; uczestnik prowa- dzony jest przez zadania [ nagranie odpowiedzi i zdjęcia ] z wiedzą własną o wielkości planów filmowych i wparciem instruktorów; ważne, aby obsługujący komputer instruktor, nie pomagał uczestnikowi na poziomie kompozycji, tylko udzie- lał technicznych wskazówek, np. trzeba będzie lekko nachylić monitor komputera lub laptopa, aby zobaczyć coś w kadrze, co jest na podłodze - np. but. Miejsce, gdzie będziemy robić zdjęcia, ma być tym samym, w którym codziennie będą odbywały się nasze warsztaty. Pamiętajmy, że zebrany materiał pozwoli nam na jego interpretację w procesie wspólnej analizy, w czasie warsztatów [BLOK 6]. Analiza odbędzie się w procesie rozmowy i dyskusji. Tematem analizy będzie: jakie znaczenia mogą kryć nasze autoprezentacje w formie obrazowej, jeśli spoj- rzymy na ich cechy i znaczenia przez połączenia decyzji wynikających z użycia intuicyjnego i/ lub świadomego elementów gramatyki języka filmo- wego [wielkości planów] i znaczeń komunikacji interpresonalnej [komunikatów niewerbalnych]. Następne zadanie rozpoczyna się w bloku trze- cim warsztatów. Każda z osób uczestniczących jest proszona o przedstawienie swojej najgorszej chwili online. Jeżeli któraś z osób odmówi lub stwierdzi, że nie przeżyła złych chwil online, jest proszona o wyszukanie przykładów w Internecie, które w ich opinii są wstydliwe lub niemoralne. Przy przedstawianiu najgorszych chwil lub wstydliwych i niemoralnych przykładów, instrukto- rzy pytają daną osobę, dlaczego właśnie tę chwilę lub właśnie ten przykład postanowili przedstawić. Reszta uczestników jest zachęcana do wzięcia udziału w dyskusji. W bloku piątym, uczestnicy biorą udział we wspól- nym zadaniu. Tym zadaniem jest gra w techno- logii Rozszerzona Rzeczywistość. Tak zwana gra IDentifEYE jest rezultatem europejskiego projektu współfinansowanego przez Komisję Europejską i dotyczy mechanizmów powstawania tożsamości online. Gra jest w rezultacie interaktywną ankie- tą, w której przedstawionych jest dwadzieścia dylematów, które trzeba rozwiązać, podając odpowiedź. Pytania są w formie zamkniętej, wielokrotnego wyboru. Odpowiedź podaje się za pomocą specjalnego markera pokazanego do kamery komputera. Workshop
- 34. 66 67Warsztaty answer options, after which an answer is chosen, either by consent or by voting. If there is a tie, the group’s representative behind the camera gets to choose. The representative then shows the relevant answer marker to the computer camera. As soon as the marker is shown the game reacts by adding a visual element to the screen, on which the representative is visible. This visual element, or augmentation, is different for each answer on each question. The augmentation can be seen as a comment by the game on the answer provided. This comment avoids being moralistic but rather hopes to evoke reflection. At the end of the game all remaining augmen- tations together represent the group’s digital identity, an identity that is normally unseen. All the answers to the dilemmas have contributed to this digital identity in one way or another. While the game is serious in intention, it pre- sents colorful and sometimes absurd augmen- tations. This is intended to stimulate a relaxed atmosphere in which all feel invited to talk lightly, even about the most difficult dilemmas. The game is both a first step towards the summaries at the end of the workshop and a rather laid-back opportunity to touch upon themes that were presented earlier in the workshop. Introductions In the course of the workshop quite a few intro- ductions are to be provided: ■ Law ■ Communication between generations ■ Characteristics and identifiers ■ Privacy ■ Anonymity ■ Online crime ■ Elements of film language grammar ■ Perspectives and communication ■ Augmented Reality technology ■ Profiling ■ Calculation and trust Below you’ll find supporting texts for each of these introductions, as well as further reading advice. Law The fundamental rights youngsters possess are enshrined in the 1989 United Nation’s Conven- tion on the Rights of the Child. This document leans heavily on the UN Universal Declaration of Human Rights. Among the rights that youngsters possess are: ■ The right to live (article 6) ■ The right to a name, to a nationality and the right to know one’s parents and be cared for by one’s parents (article 7) ■ The right not to be discriminated against (article 2) ■ The right to freely form one’s own views and the right to express those views freely (article 12; 13.1) ■ The right to freedom of thought, conscience and religion (article 14) ■ The right to freedom of association and to freedom of peaceful assembly (article 15) ■ The right to the enjoyment of the highest at- tainable standard of health and to facilities for the treatment of illness and rehabilitation of health (article 24) ■ The right to benefit from social security (article 26) ■ The right to a standard of living adequate for the child’s physical, mental, spiritual, moral and social development (article 27) ■ The right to education (article 28) ■ The right to be protected from exploitation and from performing harmful work (article 32) For the themes of this workshop articles 13 and 16 are very important: Article 13 1. The child shall have the right to freedom of expression; this right shall include freedom to seek, receive and impart information and ideas of all kinds, regardless of frontiers, either orally, in writing or in print, in the form of art, or through any other media of the child’s choice. 2. The exercise of this right may be subject to certain restrictions, but these shall only be such as are provided by law and are necessary: (a) For respect of the rights or reputations of Odpowiedzi do gry udziela jeden z instrukto- rów lub wyznaczona osoba spośród uczestników. Postać osoby przed kamerą jest wyświetlana na ekranie komputera oraz dużego ekranu. Wszyscy uczestnicy biorą udział w grze. Każda osoba, po kolei, odczytuje dylemat wyświetlany na ekranie oraz proponuje odpowiedź. Cała grupa omawia odpowiedzi. Wszyscy uczestnicy muszą zgodzić się na jakąś odpowiedź. Jeżeli zdania są podzie- lone, odpowiedź wybierana jest przez głosowanie. W przypadku remisu w głosowaniu, to osoba przed kamerą dokonuje wyboru. Potem udziela odpowiedzi przez pokazanie markera do kamery. Gdy tylko marker zostanie pokazany do ka- mery na ekranie, na którym znajduje się osoba prowadząca grę, pojawi się dodatkowy wizualny element. Każda odpowiedź, na każde z pytań, powoduje pojawienie się innego, dodatkowego elementu („rozszerzenia”). Rozszerzenia mogą być uważane jako komentarz gry do wybranej odpowiedzi, który nie jest moralistyczny, a pró- buje raczej wywołać refleksję. Na końcu gry, wszystkie pozostałe rozsze- rzenia tworzą razem digitalną tożsamość grupy, tożsamość, która normalnie jest niewidoczna. Wszystkie odpowiedzi na dylematy, w jakiś spo- sób, przyczyniły się do powstania tej digitalnej tożsamości. Podczas gdy gra ma poważne intencje, pre- zentowane rozszerzenia są barwne i niekiedy absurdalne. Ma to na celu stworzenie swobodnej atmosfery tak, aby wszyscy swobodnie rozma- wiali o nawet najtrudniejszych dylematach. Gra jest pierwszym krokiem ku podsumo- waniu, które odbędzie się na koniec warszta- tów oraz okazją do swobodnej rozmowy na tematy poruszone w poprzednich blokach warsztatów. Wstępy W czasie trwania warsztatów, instruktorzy przed- stawią uczestnikom kilka wstępów: ■ Wstęp do Prawa ■ Wstęp do Komunikacji między pokoleniami ■ Wstęp do Charakterystyk i identyfikatorów ■ Wstęp do Prywatności ■ Wstęp do Anonimowości ■ Wstęp do Przestępstw online ■ Wstęp do Elementów gramatyki języka filmowego ■ Wstęp do Perspektyw i komunikacji ■ Wstęp do Technologii Rozszerzonej Rzeczywistości ■ Wstęp do Profilowania ■ Wstęp do Kalkulacji i zaufania Poniżej znajdują się teksty pomocnicze do każ- dego ze wstępów oraz dodatkowe publikacje dotyczące tej tematyki. Prawo Podstawowe prawa dziecka są zapisane w Kon- wencji o Prawach Dziecka ONZ z 1989 roku. Ten dokument jest oparty głównie na Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Niektóre z praw, jakie posiadają dzieci, to: ■ Prawo do życia (artykuł 6) ■ Prawo do otrzymania imienia i nazwiska, uzy- skania obywatelstwa oraz, jeśli to możliwe, prawo do poznania swoich rodziców i pozo- stawania pod ich opieką (artykuł 7) ■ Prawo do ochrony przed wszelkimi formami dyskryminacji (artykuł 2) ■ Prawo do kształtowania swych własnych po- glądów oraz prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów (artykuł 12 i 13.1) ■ Prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania (artykuł 14) ■ Prawo do swobodnego zrzeszania się oraz wolności pokojowych zgromadzeń (artykuł 15) ■ Prawo do najwyższego poziomu zdrowia i udogodnień w zakresie leczenia chorób oraz rehabilitacji zdrowotnej (artykuł 24) ■ Prawo do korzystania z systemu zabezpie- czenia społecznego (artykuł 26) ■ Prawo do poziomu życia odpowiadającego jego rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, duchowemu, moralnemu i społecznemu (ar- tykuł 27) ■ Prawo dziecka do nauki (artykuł 28) ■ Prawo do ochrony przed wyzyskiem ekono- micznym, przed wykonywaniem pracy, która może być niebezpieczna (artykuł 32) Workshop
- 35. 68 69Warsztaty others; or (b) For the protection of national security or of public order (ordre public), or of public health or morals. Article 16 1. No child shall be subjected to arbitrary or unlawful interference with his or her privacy, fa- mily, or correspondence, nor to unlawful attacks on his or her honour and reputation. 2. The child has the right to the protection of the law against such interference or attacks. These fundamental rights are not absolute. Most of them represent a right that has to be weighed against other factors. Take for instance article 3.1: “the best interests of the child shall be a primary consideration”. In 3.2 the limitation is stated: “taking into account the rights and duties of his or her parents, legal guardians, or other individuals legally responsible for him or her”. In article 13, as we saw, there are also limita- tions: “respect of the rights or reputations of others” and “the protection of national security ... public order... public health or morals”. Then there is the so-called dynamic perspective – the age of the youngster determines the degree of autonomous rights the youngster possesses - of which article 12.1 is an example: “the views of the child being given due weight in accordance with the age and maturity of the child”. Within European Union legislation an impor- tant document is the Charter of Fundamental Rights of the European Union. This document fully endorses the fundamental UN documents. The EU document does not concern itself with children only but has rights relevant for children covered in a scattered fashion throughout the document. Article 24 of the Charter concerns itself com- pletely with the rights of the child: 1. Children shall have the right to such protection and care as is necessary for their well-being. They may express their views freely. Such views shall be taken into consideration on matters which concern them in accordance with their age and maturity. 2. In all actions relating to children, whether taken by public authorities or private institutions, the child’s best interests must be a primary consideration. 3. Every child shall have the right to maintain on a regular basis a personal relationship and direct contact with both his or her parents, unless that is contrary to his or her interests. Very relevant to the theme of the workshop is article 7 – “Everyone has the right to respect for his or her private and family life, home and communications.” Article 8 on data protection is also very relevant: 1. Everyone has the right to the protection of personal data concerning him or her. 2. Such data must be processed fairly for speci- fied purposes and on the basis of the consent of the person concerned or some other legitimate basis laid down by law. Everyone has the right of access to data which has been collected concerning him or her, and the right to have it rectified. In specialized European legislation fundamental rights are always weighed against other factors. Take the child’s freedom to information (UN article 13). This right could run counter to the fundamental premise that “the best interests of the child shall be a primary consideration” since there could be information that runs counter to the best interest of the youngster. In the first place this concerns information such as chil- dren’s pornography – that is, information that is forbidden for everybody. This information is called “illegal information”. In the second place this is information that is deemed harmful spe- cifically for youngsters, the so-called “harmful information”. Within the European Union this kind of information is not precisely defined but Dla wątków warsztatów bardzo ważne są arty- kuły 13 oraz 16: Artykuł 13 1. Dziecko będzie miało prawo do swobodnej wypowiedzi; prawo to ma zawierać swobodę poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji oraz idei wszelkiego rodzaju, bez względu na granice, w formie ustnej, pisemnej bądź za pomocą druku, w formie artystycznej lub z wykorzystaniem każdego innego środka przekazu według wyboru dziecka. 2. Wykonywanie tego prawa może podlegać pewnym ograniczeniom, lecz tylko takim, które są przewidziane przez prawo i które są konieczne: a) dla poszanowania praw lub reputacji innych osób albo b) do ochrony bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego, bądź zdrowia albo moralności społecznej. Artykuł 16 1. Żadne dziecko nie będzie podlegało arbitralnej lub bezprawnej ingerencji w sferę jego życia prywatnego, rodzinnego lub domowego czy w korespondencję ani bezprawnym zamachom na jego honor i reputację. 2. Dziecko ma prawo do ochrony prawnej prze- ciwko tego rodzaju ingerencji lub zamachom. Żadne z podstawowych praw nie jest absolutne. Większość z przedstawionych praw musi być wyważone względem innych czynników. Takich czynników, jak na przykład artykuł 3.1: Dobro dziecka ma być pierwotną rozwagą. Natomiast, artykuł 3.2 opisuje jeden z czynników ograni- czających: biorąc pod uwagę prawa i obowiązki jego rodziców, opiekunów prawnych lub innych osób prawnie za nie odpowiedzialnych. Wcześniej wspomniany artykuł 13 opisuje również inne ograniczenia: a) dla poszanowania praw lub reputacji innych osób albo b) do ochrony bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego, bądź zdrowia albo moralności społecznej. Tak zwana dynamiczna perspektywa („dynamic perspective”) określa miarę praw autonomicz- nych, jakie posiada dziecko ze względu na wiek. Przykładem tego jest artykuł 12.1 opisujący prawo do: „…wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka, przyjmując je z należytą wagą, stosownie do wieku oraz dojrzałości dziecka”. Ważnym dokumentem prawa Unii Europejskiej jest Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Dokument ten, w pełni popiera fundamentalne dokumenty ONZ. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej obejmuje w swoim zakresie dużo więcej niż tylko prawa dziecka, jednak opisuje ich prawa w różnych częściach dokumentu: Artykuł 24 Karty Praw Podstawowych opisuje tylko i wyłącznie prawa dziecka: 1. Dzieci mają prawo do takiej ochrony i opieki, jaka jest konieczna dla ich dobra. Mogą one swobodnie wyrażać swoje poglądy. Poglądy te są brane pod uwagę w sprawach, które ich dotyczą, stosownie do ich wieku i stopnia dojrzałości. 2. We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, zarówno podejmowanych przez władze publiczne, jak i instytucje prywatne, należy przede wszyst- kim uwzględnić najlepszy interes dziecka. 3. Każde dziecko ma prawo do utrzymywania stałego, osobistego związku i bezpośredniego kontaktu z obojgiem rodziców, chyba, że jest to sprzeczne z jego interesami. Istotnym dla warsztatów jest artykuł 7: – Każdy ma prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, domu i komunikowania się. Artykuł 8 dotyczący ochrony danych osobowych jest również istotny: 1. Każdy ma prawo do ochrony danych osobo- wych, które go dotyczą. 2. Dane te muszą być przetwarzane rzetelnie w określonych celach i za zgodą osoby zainte- resowanej lub na innej uzasadnionej podstawie przewidzianej ustawą. Każdy ma prawo dostępu Workshop
- 36. 70 71Warsztaty often associated with hard sex, hard violence and hard marketing. To protect a child against this harmful infor- mation several roads can be taken. The parents and legal representatives of the child can keep the information away from the child – in line with UN article 3.2. An example of this is the parental filter software that censures online information before it becomes accessible for youngsters. Most of the filtering concerns pornography, fol- lowed by social networks and illegal software. Then the state can protect children against harmful information by regulation. For instance, (hard) sex and hard violence on TV are forbid- den to be transmitted before a certain time in the evening – a time when youngsters are supposed to be in bed sleeping. While already age filters exist for films and games, tage filters will be introduced to the Internet too in the near future. Whereas it is currently sufficient to declare that one is over 18 to get access to adult content this will be replaced by a hard age check of one’s data as registered in one’s passport. A third option to protect youngsters against harmful information comes from the informa- tion producers themselves. They sometimes voluntarily try and block youngsters from ac- cessing this kind of information even when regulation does not require this. This is known as self-regulation. And then there is the option chosen by this workshop - trying to educate youngsters in such a way – media literacy, digital citizenship - that when they encounter harmful information the impact of that information will be minor because youngsters have learned how to deal with in- formation in many forms. A starting point for digital literacy could be the signing the digital citizenship pledge. The pledge consists of promises to “communicate respon- sibly and kindly with one another”, to “protect our own and others’ private information online”, to “stand up to cyber bullying”, to “respect each other’s ideas and opinions” and to “give proper credit when we use others’ work”. The 1989 United Nation’s Convention on the Rights of the Child can be found here: http:// www2.ohchr.org/english/law/crc.htm The Charter of Fundamental Rights of the Eu- ropean Union can be found here: http://www. europarl.europa.eu/charter/pdf/text_en.pdf For the Digital citizen’s pledge see: https:// identifeye.wordpress.com/2012/10/20/ digital-citizenship/ For more on the reasoning behind media education see: http://identifeye.wordpress. com/2012/07/28/lifelong-learning-should-serve- citizenship-not-the-market/ For pressure on the law by Internet-related activities see: http://identifeye.wordpress. com/2012/09/25/lets-interpret-together-the- aftermath-of-project-x-haren/ For an interesting legal question arising from Internet activities see: https://identifeye.word- press.com/2012/08/12/clicking-as-free-speech/ For analyses on fundamental rights and Euro- pean legislation see: https://identifeye.wordpress. com/2012/08/26/summing-up-lets-stop-blurring- fundamental-rights-and-economics/, https://identifeye.wordpress.com/2012/08/01/ economics-erode-our-fundamental-freedoms/, https://identifeye.wordpress.com/2012/07/28/ lifelong-learning-should-serve-citizenship-not- the-market/ and https://identifeye.wordpress.com/2012/07/09/ data-identity-and-eu-legislation/. Further reading: For a profound analysis on Children’s rights in the European Union legislation you could read: https://identifeye.wordpress.com/2012/08/27/ childrens-rights/ . Communication between generations In the pilot workshop serious misunderstandings between youngsters and adults came to light. This misunderstandings could be derived from answers to workshop questionnaires number two and number six. The misunderstandings can be summarized as follows: youngsters do not think that adults are necessarily honest. And on the other hand do zebranych danych, które go dotyczą, i prawo do dokonania ich sprostowania. W prawie Unii Europejskiej fundamentalne prawa zawsze są ważone względem innych czynników. Przykładem może być prawo do informacji ar- tykułu z 13 Konwencji Praw Dziecka ONZ. To prawo, może być sprzeczne z fundamentalnym prawem mówiącym, że dobro dziecka ma być pierwotną rozwagą, jeżeli dana informacja będzie sprzeczna z interesem dziecka. Przykładem może być dostęp do pornografii dziecięcej, do której dostęp jest zabroniony dla wszystkich. Jest to tak zwana „informacja nielegalna” („il- legal information”). Ponadto, są to informacje uznawane za szkodliwe, zwłaszcza dzieciom („harmful information”). W Unii Europejskiej taka informacja nie jest dokładnie zdefiniowana, ale często kojarzy się z nią twardy sex, twarda prze- moc oraz twardy marketing. Jest kilka sposobów, które mogą uchronić dziecko przed takimi szkodliwymi informacja- mi. Rodzice oraz prawni opiekunowie, zgodnie z artykułem 3.2 Konwencji Praw Dziecka ONZ, mają możliwość uchronić dziecko przed takimi informacjami. Przykładem takiej ochrony może być filtr rodzicielski, który blokuje dziecku dostęp do takich informacji. Filtry blokują głównie porno- grafię oraz portale społecznościowe i nielegalne oprogramowanie. Państwo również może uchronić dziecko przed szkodliwymi informacjami za pomocą przepisów prawa. Na przykład, państwo może zabronić wyświetlania w telewizji materiałów zawierających (twardy) sex oraz przemoc, przed jakąś ustaloną godziną wieczorem, zakładając, że po tej godzinie, dzieci są już w łóżkach. Na razie istnieje system klasyfikacji materia- łów pod względem wiekowym dla filmów oraz gier. W niedługiej przyszłości ma powstać taki system także dla Internetu. Dzisiaj, wystarczy jedynie potwierdzić pełnoletniość, aby uzyskać dostęp do informacji przeznaczonych dla dorosłych. W przyszłości, kontrola pełnoletniości będzie surowo przestrzegana poprzez sprawdzanie daty urodzenia podanej w paszporcie. Trzecim sposobem na uchronienie dzieci przed szkodliwymi informacjami, mogą być sami producenci takich materiałów. Czasami sami producenci dobrowolnie blokują dostęp do ta- kich informacji dzieciom, pomimo, że nie wyma- ga tego prawo. Jest to zjawisko samoregulacji („self-regulation”). Istnieje też metoda („media literacy”, „digital citizenship”), proponowana przez warsztaty „Dy- namiczna Tożsamość”. Polega ona na tym, że dzieci poprzez zdobytą wiedzę w czasie edukacji nabywają umiejętności samodzielnego radzenia sobie ze szkodliwymi informacjami. W wyniku tego, negatywny wpływ informacji na dzieci niweluje się. Dobrym początkiem w umiejętnościach korzysta- nia z mediów („media literacy”) może być podpisa- nie Przysięgi Digitalnego Obywatelstwa. Digitalny obywatel zobowiązuje się do komunikowania się z innymi, w sposób odpowiedzialny i uprzejmy, do ochrony prywatnych informacji innych osób oraz własnych, do sprzeciwiania się cyberprze- mocy, do poszanowania opinii i poglądów innych osób, a także do przedstawiania praw autorskich, w przypadku korzystania z czyjejś pracy. Aby zapoznać się z Konwencją Organizacji Naro- dów Zjednoczonych o Prawach Dziecka z 1989 roku, proszę wejść na stronę: http://www.brpd. gov.pl/detail.php?recid=53 Tekst Karty Praw Podstawowych Unii Europej- skiej, znajduje się na stronie: http://libr.sejm.gov. pl/oide/index.php?option=com_content&view=ar- ticle&id=14428&Itemid=360 Tekst Przysięgi Digitalnego Obywatelstwa, znaj- duje się na stronie: https://identifeye.wordpress. com/2012/10/20/digital-citizenship/ Dla lepszego zrozumienia potrzeby Edukacji Me- dialnej, proszę odwiedzić stronę: http://identifeye. wordpress.com/2012/07/28/lifelong-learning- should-serve-citizenship-not-the-market/ O presji, jaką wywierają działania w Inter- necie na prawo: http://identifeye.wordpress. com/2012/09/25/lets-interpret-together-the- aftermath-of-project-x-haren/ O interesującym pytaniu, jakie powstaje w kwe- stii prawnej, dotyczące działań w Internecie: Workshop
- 37. 72 73Warsztaty adults do not know whether youngsters are ca- pable of understanding as much as they should. There are a few hypothesis as to what could cause these misunderstandings between gen- erations. All of these will be part of the upcoming blocks in the workshop. Hypothesis one is that the misunderstandings are not so much between generations as rather between people who are online often and people who are not. According to this hypothesis, the Internet is not a finished product but is a work in progress. Online people create new kinds of meaning about themselves and the world around them, just like they create meaning in their casual phone-calls or during their day-to- day meetings with friends and acquaintances. In this vision, the Internet is not an environ- ment where one creates stories with a neat beginning and an end, divided in logical steps. Rather, it is a messy place where existing vid- eos, pictures and texts can be integrated in communication and where everybody can read everybody, comment upon them and judge them. Commercial content is on the same page as intimate messages. In contrast to other contact, it is rather not one-to-one, like phone calls, it is many-to-many with one-to-one interludes. As a result, on the Internet different mean- ings come into existence than are present in the real world. These different meanings might be the cause for misunderstandings between generations. A second hypothesis tells us that people, who are online a lot, see reality as a world full of blockades, while they see the online world as an easy place to communicate and be. For people, who hardly ever visit the Internet or are online only for practical reasons, this perception is completely the reverse. For them, the online world is full of threats and obstacles while real- ity is their home. Whatever the hypothesis to explain the misunderstanding, the consequence of the https://identifeye.wordpress.com/2012/08/12/ clicking-as-free-speech/ Aby zapoznać się z analizą fundamentalnych praw oraz prawem Unii Europejskiej, proszę wejść na: https://identifeye.wordpress.com/2012/08/26/ summing-up-lets-stop-blurring-fundamental- rights-and-economics/ https://identifeye.wordpress.com/2012/08/01/ economics-erode-our-fundamental-freedoms/ https://identifeye.wordpress.com/2012/07/28/ lifelong-learning-should-serve-citizenship-not- the-market/ oraz https://identifeye.wordpress.com/2012/07/09/ data-identity-and-eu-legislation/ Materiały dodatkowe: Dla zapoznania się z dokładną analizą praw dziecka w prawie Unii Europejskiej, proszę od- wiedzić stronę: https://identifeye.wordpress.com/2012/08/27/ childrens-rights/ Komunikacja między pokoleniami Podczas pilotażowych warsztatów, wyszło na jaw wiele poważnych nieporozumień, jakie pojawiają się miedzy dziećmi a dorosłym. Nie- porozumienia te pojawiły się w odpowiedziach udzielonych przez uczestników w ankietach drugiej i szóstej. Można to podsumować w następujący spo- sób: dzieci uważają, że dorośli nie zawsze są szczerzy. Z kolei dorośli nie są pewni czy dzieci są w stanie zrozumieć wszystko to, co (ich zda- niem) powinny. Jest kilka hipotez na temat przyczyn nie- porozumień między pokoleniami. Wszystkie te przyczyny będą częścią następnych bloków warsztatów. Pierwsza hipoteza zakłada, że nie są to do końca nieporozumienia między pokoleniami, a raczej nieporozumienia między ludźmi, którzy są często i rzadko online. Według tej hipotezy, Internet nie jest ostatecznym produktem a czymś, co stale się rozwija. W Internecie ludzie tworzą nowe znaczenia tego, kim są i świata, który ich otacza. Tak samo, jak robią to przy zwyczajnych rozmowach telefonicznych lub codziennych spo- tkaniach z przyjaciółmi i znajomymi. Ta wizja przedstawia Internet nie jako śro- dowisko, w którym tworzy się uporządkowane, podzielone na logiczne części historie, z jasno określonym końcem i początkiem. Jest to ra- czej niechlujne miejsce, gdzie istniejące pliki wideo, zdjęcia oraz teksty, mogą służyć do ko- munikacji oraz gdzie każdy może dowiedzieć się wszystkiego o każdym, skomentować go i oce- nić. Wiadomości komercyjne są prezentowane na tej samej stronie, co wiadomości prywatne. W porównaniu z innymi metodami, nie jest to komunikacja między dwojgiem ludzi, tak, jak w przypadku rozmowy telefonicznej, ale jest to metoda komunikacji, gdzie wszyscy komunikują się ze wszystkim, z tylko okazyjnymi rozmowami „jeden na jeden”. W rezultacie, w Internecie tworzą się znacze- nia różne od tych w rzeczywistości, i to właśnie te różne znaczenia, mogą być przyczyną niepo- rozumień między pokoleniami. Druga hipoteza zakłada, że osoby, które są często online widzą świat rzeczywisty jako świat pełen blokad. Natomiast Internet widzą, jako miej- sce, gdzie łatwo jest się komunikować i poruszać. Tymczasem osoby, które bardzo rzadko korzysta- ją z Internetu lub używają go jedynie z powodów praktycznych, postrzegają świat online zupełnie odwrotnie. Takie osoby, postrzegają świat online jako świat pełen przeszkód i zagrożeń, a to świat rzeczywisty wydaje się im być miejscem, gdzie czują się swobodnie. Niezależnie od tego, która hipoteza wyjaśnia nieporozumienia, skutkiem nieporozumień jest to, że dorośli i dzieci często różnie postrzegają świat rzeczywisty i wirtualny. W rezultacie, na- uczyciele, władze i rodzice czasami nie wiedzą, jak postępować z dziećmi, jak i odwrotnie. Ważne! Proszę obejrzeć prezentację Marcina Zielińskiego „NOWY TEST TURINGA”: http://dy- namicznatozsamosc.org/prezentacjemz/. Warto pokazać prezentację w pierwszym bloku. Workshop
- 38. 74 75Warsztaty misunderstanding is that youngsters and adults often differ in how they see the virtual world and how they see the real world. As a result teachers, authorities and parents are sometimes lost as to how to react to youngsters – and the other way around. Important! Please have a look at Marcin Zieliński’s presentation “NOWY TEST TURINGA” (in Polish): http://dynamicznatozsamosc.org/prezentacjemz/. It is worth to show in the first block. For more details on the preliminary inter- pretation of the outcomes of project ques- tionnaires number two and six, see: https:// identifeye.wordpress.com/2012/07/10/ misunderstandings-between-generations/ To read more about media education as a dia- logue between generations, see: http://identifeye. wordpress.com/2012/11/06/media-education- is-a-dialogue-between-generations/ On the first hypothesis you can find more here: https://identifeye.wordpress. com/2012/09/11/Internet-2-0-is-no-narrative/, https://identifeye.wordpress.com/2012/10/05/ do-different-scripts-lead-to-different-emotions/ To read more on the second hypothesis, please have a look here: https://identifeye. wordpress.com/2012/10/01/why-young- sters-open-up-easier-online/ and http:// identifeye.wordpress.com/2012/07/30/ youngsters-barriers-in-real-life-not-online/ Examples of parents reacting to their child’s online activities can be found here: http:// identifeye.wordpress.com/2012/11/01/ facebook-children-facebook-parents/ An example of authorities having trouble reacting to youngsters’ online actions can be found here: http://identifeye.wordpress.com/2012/09/22/ Internet-2-0-and-the-authorities-1-0-project- haren-x/, http://identifeye.wordpress.com/2012/09/25/ lets-interpret-together-the-aftermath-of-project- x-haren/, http://identifeye.wordpress.com/2012/09/30/ why-project-x-haren-is-important/ and http://identifeye.wordpress.com/2012/10/14/ project-x-parties-the-sequel/. Characteristics and identifiers What makes us “us”? What defines us as being us and not somebody else? The easiest answer to that question is to define us as being the only member of a special group. But how should such a group look like? Theoretically, there are three ways to create a group of which only one person is a member. The first way is to create a unique description like “the first man on the moon”. To these de- scription only one individual fits. The second way is to list so many character- istics of a person that in the end they apply only to this one person. Often a person’s first and last name plus an address are sufficient – but in exceptional cases, for instance when someone has named their child after the mother or father, an additional characteristic like date of birth needs to be added to create an extensive list of characteristics that identify only this one person. The third way is to use so-called signifiers: words that refer to one person only, like “I” re- fers only to me when I say it or “you” only to you when I talk to you and there is no one else present. While we use all three ways routinely in our daily lives, our laws only accept one of the three ways: the second one. In European legislation the crucial character- istics to identify a single person are defined as: “an identification number or ... one or more factors specific to his physical, psychological, mental, economic, cultural or social identity”. Unfortunately, there is no specification of what these factors might concretely be. This legislation is important for the way we can prove who we are online as we will see below. But the legislation also is important for the safety of our data. In European legislation, it is stated that data are only protected if they can be linked to an individual, that is, if they are somehow con- nected to enough characteristics of a person that this person can be identified as being them and no one else. A loose identification number, Aby zapoznać się ze wstępną interpretacją wy- ników ankiety drugiej i szóstej, proszę wejść na stronę: https://identifeye.wordpress.com/2012/07/10/ misunderstandings-between-generations/ . Więcej na temat Edukacji Medialnej jako dialogu między pokoleniami, znajduje się na stronie: http://identifeye.wordpress.com/2012/11/06/ media-education-is-a-dialogue-between- generations/ . Więcej informacji na temat pierwszej hipotezy znajduje się na stronach: https://identifeye.word- press.com/2012/09/11/internet-2-0-is-no-narrati- ve/ https://identifeye.wordpress.com/2012/10/05/ do-different-scripts-lead-to-different-emotions/ . Aby znaleźć więcej informacji na temat drugiej hipotezy, proszę odwiedzić strony: https://identi- feye.wordpress.com/2012/10/01/why-youngsters- -open-up-easier-online/ , oraz http://identifeye.wordpress.com/2012/07/30/ youngsters-barriers-in-real-life-not-online/ . Przykłady dotyczące reakcji rodziców na działa- nia ich dzieci w Internecie, znajdują się na stronie: http://identifeye.wordpress.com/2012/11/01/fa- cebook-children-facebook-parents/ . Przykłady kłopotów władz w postępowaniu z działaniami dzieci w Internecie, znajdują się na stronach: http://identifeye.wordpress.com/2012/09/22/inter- net-2-0-and-the-authorities-1-0-project-haren-x/ , http://identifeye.wordpress.com/2012/09/25/lets- interpret-together-the-aftermath-of-project-x- haren/ , http://identifeye.wordpress.com/2012/09/30/ why-project-x-haren-is-important/ , oraz http://identifeye.wordpress.com/2012/10/14/pro- ject-x-parties-the-sequel/ . Charakterystyki i identyfikatory Co nas określa? Co definiuje nas jako nas, a nie kogoś innego? Najprostszą odpowiedzią na to pytanie jest zdefiniowanie nas jako jedynego członka jakiejś wyjątkowej grupy. Jak stworzyć taką grupę? Teoretycznie są trzy sposoby stworzenia grupy, która posiada tylko jednego członka. Pierwszy sposób to stworzenie unikatowego opisu, takiego jak „pierwszy człowiek na księży- cu”. Do takiego opisu pasuje tylko jedna osoba. Drugim sposobem jest wymienienie tylu cech danej osoby, że będzie do nich pasowała tylko ona. Często wystarczy jedynie imię i nazwisko oraz adres danej osoby. Jednak zdarzają się nietypowe przypadki, np. takie, gdy dziecko zo- stało nazwane po swojej matce lub ojcu. Wtedy, potrzebne są dodatkowe dane, takie jak data urodzenia oraz szeroka lista cech identyfikująca daną osobę. Trzeci sposób to użycie tak zwanych „elemen- tów oznaczających”: są to słowa, które odnoszą się tylko do jednej osoby, jak na przykład słowo „ja”, które odnosi się tylko do mnie, jeżeli ja je wypowiadam lub słowo „Ty”, które odnosi się jedynie do Ciebie, jeżeli wypowiadam je, kiedy poza nami nie ma nikogo więcej. Podczas gdy na co dzień, rutynowo używamy wszystkich trzech sposobów, prawo akceptuje jedynie drugi. W prawie Unii Europejskiej, kluczowymi ce- chami potrzebnymi do zidentyfikowania danej osoby są: numer identyfikacyjny lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających jej fizyczną, fizjologiczną, umysłową, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość. Niestety, nie ma dokładnych informacji, co do tego, czym takie szczególne czynniki mogą być. Jak zobaczymy poniżej, to prawo jest ważne dla sposobu, w jaki możemy udowodnić swoją tożsamość w Internecie. Ponadto, to prawo chroni również nasze dane. Prawo Unii Europejskiej stanowi, że dane są chronione tylko, jeśli te prowadzą do konkretnej osoby. Jeżeli w jakiś sposób dane zawierają w sobie wystarczającą ilość cech, aby zidenty- fikować konkretną osobę, muszą być chronione. Na przykład, sam numer identyfikacyjny nie jest rozpoznawany jako cecha wystarczająca do zidentyfikowania konkretnej osoby, dlatego sam w sobie nie stanowi on danych osobowych. W Internecie często musimy udowadniać, że Workshop
- 39. 76 77Warsztaty for instance, is not seen as sufficient to identify a person and therefore does not equal personal data as such. Online we often need to prove that we are who we say we are. We need to prove that in order to get access to our Facebook profile, to our email or to our bank account. The methods that we may use to authenticate ourselves are by law limited to the second way: providing characteristics. This providing of characteristics online in practice encompasses three varieties: we provide something that only we know such as a password, we use something that only we have, such as a specific smartcard or a certificate, or we present something that only we have such as our fingerprints or our iris. All three varieties have their setbacks. Take for instance the most often used variety: informa- tion that we know. We can forget information that only we know – and then we are unable to prove that we are who we say we are. Or we can share our information willingly or unwillingly with someone. From that moment on that other person can prove they are us too. Or another person can guess our information – for instance when we use one of the most popular passwords like “password” or “123456” or “12345678” or a PIN like “1234” or “0000” or “1111”. Or another person can search and find our information online. This happens when applications use a so-called control question like “what is the maiden name of your mother?” or “What is the name of your cat?” Why is this so important? Well, if someone else can prove that they are us they can steal our identity. They then have access to our data and can copy them, edit them or delete them. They can also send spam or horrible messages in our name. The next step is that they can lock us out of our own identity, so that we end up being no one. With the growing use of the cloud, where more and more of our data are online and not on our computers, this problem grows and grows. Currently already one in four email accounts have been hacked as well as one in seven social network accounts. Identity fraud is experienced by one to three percent of all citizens. But also our computers can be being breached – as the majority of companies have found out. Important! Please have a look at Marcin Zieliński’s presentation “KIM JESTEM JA” (in Polish): http://dynamicznatozsamosc.org/prezen- tacjemz/. It is worth to show in the second block. jesteśmy tymi, za których się podajemy. Musimy to udowadniać, gdy chcemy uzyskać dostęp do naszego konta na Facebooku, konta e-mail lub konta bankowego. Metody, których możemy użyć do potwierdzenia naszej tożsamość są ograni- czone przez prawo, do opisanego wcześniej drugiego sposobu, czyli za pomocą naszych indywidualnych cech. W Internecie sprowadza się to do trzech moż- liwości: jesteśmy proszeni o podanie czegoś, co wiemy tylko my, jak na przykład hasło; o użycie czegoś, co tylko my posiadamy, jak na przykład karta elektroniczna lub odpowiedni certyfikat; lub o autoryzację poprzez odciski palców lub tęczówkę oka. Wszystkie z tych możliwości mają swoje wady. Przykładowo, najczęściej używana metoda, czyli informacja, którą znamy tylko my, może zostać przez nas zapomniana, co spowoduje, że nie będziemy w stanie udowodnić swojej tożsamości lub umyślnie, lub nieumyślnie możemy taką infor- mację komuś przekazać. Jeżeli tak się stanie, to inna osoba będzie mogła podszyć się pod naszą tożsamość. Natomiast w przypadku haseł, ktoś może odgadnąć jego kombinację, na przykład, gdy używamy bardzo popularnych kombinacji, takich jak „hasło”, „123456”, „12345678” lub po- pularnych kombinacji dla PIN-u karty płatniczej, takich jak „1234”, „0000”, czy „1111”. Możliwe jest też, że ktoś odszuka nasze informacje w Interne- cie. A potem użyje ich do uzyskania dostępu do naszego konta, dzięki aplikacji, która pozwala na odzyskanie hasła przy pomocy pytań pomocni- czych, takich jak: Podaj nazwisko rodowe swojej matki lub Podaj imię swojego kota. Dlaczego jest to takie ważne? Dlatego, że jeżeli ktoś może udowodnić, że jest nami - może on ukraść naszą tożsamość - dzięki czemu, uzyska dostęp do naszych danych, które może kopiować, edytować lub usunąć. Taka osoba, może również wysyłać w naszym imieniu spam lub okropne wiadomości do innych. Możliwe też jest, że taka osoba zablokuje nam dostęp do naszej własnej tożsamości, a my sta- niemy się nikim. Wraz z rosnącą popularnością chmury obliczeniowej, więcej i więcej naszych da- nych jest dostępnych online - i to nie na naszych komputerach. Problem ten cały czas narasta. Obecnie, na cztery konta e-mail, przypada jedno, do którego nastąpiło włamanie. Nato- miast w przypadku portali społecznościowych, włamano się do jednego na siedem kont. Od jednego do trzech procent wszystkich obywateli doświadczyło kradzieży tożsamości. Jak zauważyło większość z firm, również nasze komputery są ofiarami włamań. Ważne! Proszę obejrzeć prezentację Marcina Zielińskiego „KIM JESTEM JA”: http://dynamicz- natozsamosc.org/prezentacjemz/. Warto pokazać prezentację w drugim bloku. Więcej faktów na temat bezpieczeństwa w In- ternecie, w formie grafiki komputerowej, można znaleźć pod adresem: http://mashable.com/2012/10/31/spooky-cyber- security/ . Więcej informacji na temat bezpieczeństwa w Internecie i tożsamości digitalnej znajduje się na stronach: https://identifeye.wordpress.com/2012/08/18/ we-online-people-need-to-emancipate/ , https://identifeye.wordpress.com/2012/08/07/ the-cloud-threatens-to-make-us-nobodies/ . Więcej informacji o śladach internetowych i digitalnej tożsamości, znajdują się na stronie: https://identifeye.wordpress.com/2012/08/05/ online-identities-will-be-more-and-more-like-us/. Osoby zainteresowane informacjami dotyczącymi tego, jak użyć swoich charakterystyk do ochrony własnej tożsamości, powinny odwiedzić stronę: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/27/ lying-to-protect-your-identity/ . Prywatność Prywatność to słowo, które jest powszechnie używane, ale nikt tak naprawdę nie rozumie, co ono znaczy. Zapytani, nie potrafimy zdefiniować tego słowa. Co to jest prywatność? Niektórzy ludzie definiują prywatność norma- tywnie, mówiąc, że jest raczej czymś dobrym, niż opisującym lub neutralnym. Inni definiują Workshop
- 40. 78 79Warsztaty To find more facts on Internet safety, please check this infographic: http://mashable. com/2012/10/31/spooky-cybersecurity/ For more background on online safety and online identity see: https://identif- eye.wordpress.com/2012/08/18/we-on- line-people-need-to-emancipate/, https:// identifeye.wordpress.com/2012/08/07/ the-cloud-threatens-to-make-us-nobodies/ For more information on online trac- es and online identities: https://iden- t i f ey e .w o r d p r e s s . c o m / 2 012 / 0 8 / 0 5 / online-identities-will-be-more-and-more-like-us/ If you would be interested to read more on lying about your characteristics as a strate- gy to protect your identity, please read: htt- ps://identifeye.wordpress.com/2012/10/27/ lying-to-protect-your-identity/ Privacy Privacy is a word that is being used a lot but no one is really sure what it means. When forced to define privacy we get stuck. What is it? Some people define the concept norma- tive – privacy is a good thing – rather than descriptive or neutral. Some define privacy in terms of access others have to our information and control we have over our data. This raises questions like: “Has a person who intentionally posts data on themselves on a social network site lost privacy?” Privacy has to do with the sharing of informa- tion. It has to do with who shares this information and with whom the information is being shared. It has to do with what kind of information is being shared and about whom. In addition we have to see what guidelines are used while sharing the information – is it confidential for instance – and we have to look at the context of the sharing of information. Take an example of a youngster breaking a rule at school. The impact on the youngster’s privacy is different when the teacher talks about it to the youngster’s parent when compared to the situation that a friend talks about it to another friend or a journalist publishes the story to all their readers. For the privacy of the youngster it also matters whether the flow of information is confidential and is treated discretely or whether this flow is under no restriction whatsoever and all freely talk with all about it. If the youngster would break a rule at home then the setting would be different. Then it would not be logical that a teacher talks about it. Rather the parent has to decide what to do. The context matters. If we look at privacy as described above, there is no definitive way to define privacy. We can only have a look at factors that accompany a flow of information and decide whether a line is being crossed or not. There are hardly any absolute answers. Therefore, discussions on privacy are so tough. Important! Please have a look at Marcin Zieliński’s presentation “ZORRO I GÓRA” (in Polish): http://dynamicznatozsamosc.org/prezen- tacjemz/. It is worth to show in the second block. To read about an example of the ease with which sensitive online private data are being copied and published elsewhere, please read https:// identifeye.wordpress.com/2012/10/22/88-sexting- material-is-copied-and-uploaded-elsewhere/ prywatność jako dostęp do naszych informacji i kontroli nad nimi. To rodzi pytanie w rodza- ju: „Czy osoba, która celowo publikuje swoje dane na portalu społecznościowym traci swoją prywatność?” Prywatność wiąże się z dzieleniem się infor- macjami. Dotyczy tego, kto dzieli się informacjami oraz tego, komu są udostępniane. Wiąże się ona również z rodzajami udostępnianych informacji oraz z tym, kogo dotyczą te informacje. Do- datkowo, musimy zwrócić uwagę, na to, w jaki sposób informacje powinny być udostępniane. Na przykład, gdy jest to informacja poufna. Należy też zwrócić uwagę na kontekst udostępnianych informacji. Przykładem może być sytuacja, kiedy dziecko łamie szkolne zasady. Wpływ na prywatność dziecka jest inny, kiedy nauczy- ciel informuje o tym jedynie rodziców dziecka, niż gdy jego rówieśnicy otwarcie rozmawiają o tym między sobą lub gdy ta sytuacja zosta- nie opublikowana przez dziennikarza. Istotne dla prywatności dziecka jest również to, czy przepływ informacji następuje w sposób po- ufny i dyskretny, czy jest traktowany zupełnie bez restrykcji i wszyscy rozmawiają o tej informacji swobodnie. Jeśli dziecko łamie zasady ustalone we wła- snym domu, sytuacja jest zupełnie inna. W takim przypadku byłoby bez sensu, gdyby nauczyciel mówił o tej sytuacji. To rodzic musi zdecydować o tym, jak postąpić z dzieckiem. Ważny jest kontekst. Jeśli spojrzymy na prywatność z punktu wi- dzenia powyżej opisanej sytuacji, to nie ma jednoznacznego sposobu na jej zdefiniowanie. Możemy jedynie opisać czynniki towarzyszące przekazywaniu informacji i zdecydować, czy prywatność została złamana, czy nie. Prawie nigdy nie da się udzielić jednoznacznej odpowie- dzi. Właśnie z tego powodu dyskusje na temat prywatności są takie trudne. Ważne! Proszę obejrzeć prezentację Marcina Zielińskiego „ZORRO I GÓRA”: http://dynamicz- natozsamosc.org/prezentacjemz/. Warto pokazać prezentację w drugim bloku. Aby dowiedzieć się o przykładach, z jaką ła- twością wrażliwe prywatne dane są kopiowane i udostępniane w różnych miejscach, proszę odwiedzić stronę: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/22/88- sexting-material-is-copied-and-uploaded- elsewhere/ . Więcej konkretnych przykładów na temat tego, jak trudno jest zdefiniować prywatność w Internecie, znajduje się na stronie: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/06/ childrens-privacy-and-the-like-button/ . Więcej na temat dziennikarstwa i prywatności: https://identifeye.wordpress.com/2012/08/22/ journalism-will-always-violate-privacy/ . Więcej informacji na temat Rozszerzonej Rze- czywistości i prywatności: https://identifeye. wordpress.com/2012/10/05/augmented-reali- ty-privacy/ ; https://identifeye.wordpress.com/2012/10/04/ people-recognition-as-the-augmented-reality- killer-app/ . Dla wizji długoterminowych: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/28/ we-the-cameras/ . Anonimowość Anonimowość pojawia się, gdy nie ma wystarcza- jącej ilości identyfikujących charakterystyk, które pozwoliłyby zidentyfikować daną osobę. Znaczy to, że osoba jest anonimowa, kiedy pozostawi za sobą zbyt mało śladów, pozwalających na zidentyfikowanie jej akcji lub obecności. Jednak zdarza się to rzadko. Mimo, iż prawo definiuje cechy, po jakich możemy zostać zidentyfikowani, w praktyce, poszukiwania wsparte odpowiednią technologią pozwalają ujawnić tożsamość osoby na wiele wię- cej sposobów niż te, określone przez prawo. Jak dowiedzieliśmy się ze wstępu do charakterystyk, sam numer identyfikacyjny nie stanowi danych osobowych w świetle prawa. Jednak stanowi on doskonałą wskazówkę do zidentyfikowania osoby. Zaczniemy od prostego przykładu, którym jest posługiwanie się pseudonimem. Jeśli ktoś używa Workshop
- 41. 80 81Warsztaty To read about a concrete example of how hard it is to define privacy on the Internet, see: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/06/ childrens-privacy-and-the-like-button/ To read more about journalism and privacy, please see: https://identifeye.wordpress.com/2012/08/22/ journalism-will-always-violate-privacy/ To read about Augmented Reality and priva- cy issues, see: https://identifeye.wordpress. com/2012/10/05/augmented-reality-privacy/; https://identifeye.wordpress.com/2012/10/04/ people-recognition-as-the-augmented-re- ality-killer-app/ and, for a long-term vision: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/28/ we-the-cameras/ Anonymity Anonymity exists when not enough identifying characteristics of an individual can be gathered to conclude who that person is. This means that a person is anonymous only when they leave too little traces to link their actions or their presence to them. That is quite a rare event. Although the law defines when we can be identified by characteristics, in practice research supported by technology can reveal the identity of a person in a lot more cases than defined by law. We have seen in the introduction on Characteristics that loose identification numbers do not constitute personal data for the law. But they make great clues to undermine anonymity. Let’s start with the simplest case: using a pseu- donym. If someone uses a pseudonym this does not mean that they are anonymous. Often the pseudonym is linked with sufficient character- istics of that person to identify them. These characteristics are just not publicly visible. But this does not mean these characteristics cannot be linked to a person to identify them. Even if there are insufficient characteristics linked to an individual to identify them in one database, it is often possible – with the help of other databases – to collect additional data that will help to identify them. Also, people publish so much data on themselves, that even if they would have been anonymous in the first place, they make them- selves identifiable by the characteristics they reveal. An individual who really is anonymous cannot be held responsible for what they do. They can break the law without the risk of being arrested. That does not make the breaking of the law more moral, off course. All others, who can be identified, can be held responsible for what they do and can get arrested if they break the law. Nevertheless, not all who break the law on- line are held responsible or arrested for what they do. This might occur when the responsible authorities are understaffed or have not given priority to actively investigate certain types of crimes or offenses. It might also be that it is not clear whether something is an offense or a crime because either the law is not up-to-date or it is very hard to apply the law to certain situations. Naturally everyone is responsible for what they do online. And, even if individuals are not held responsible now, they can be held responsible later for what they do now or did in the past. Only those who enjoy real anonymity cannot be taken to justice. Still, that is something that even not many of the brightest hackers can achieve. To read about currently shifting perspectives on anonymity see: https://identifeye.wordpress. com/2012/10/21/Internet-anonimity-for-trolls/ Online crime There are many examples of online crimes. Online crime is any crime that happens online. This is includes crimes that are illegal in the real world. Everything that is illegal in the real world is illegal online too. Examples of this are stealing, breaking in into someone’s property, threatening, stalking, disturbing the public order, drinking while being underage, the use of drugs and all evidence thereof. Another part of online crime concerns crimes pseudonimu, nie znaczy to, że jest anonimowy. Pseudonim, często zawiera wystarczającą ilość charakterystyk, aby połączyć je z konkretną oso- bą. Te charakterystyki, są po prostu niewidoczne publicznie. Jednak nie znaczy to, że nie można ich połączyć z konkretną osobą. Nawet, jeżeli nie ma wystarczającej ilości cha- rakterystyk pozwalających na zidentyfikowanie danej osoby w jednej z baz danych - często jest możliwe odnalezienie dodatkowych charaktery- styk w innych bazach danych, które pozwolą na identyfikację. Ponadto, ludzie publikują tyle danych na swój temat, że nawet jeżeli początkowo są anonimowi, łatwo jest ich zidentyfikować po danych, które sami udostępnili. Osoba, która działa anonimowo, nie może być pociągnięta do odpowiedzialności za swoje czyny. Takie osoby mogą łamać prawo bez ryzyka, że zostaną zatrzymane. Oczywiście nie usprawie- dliwia to moralnie ich działania. Wszyscy inni, których identyfikacja jest moż- liwa, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzial- ności lub zostać zatrzymani za łamanie prawa. Niemniej jednak nie wszyscy, którzy łamią prawo w Internecie są pociągani do odpowie- dzialności. Dzieje się tak, kiedy odpowiednie organy prawa nie posiadają odpowiedniej ilo- ści personelu lub gdy nie traktują prioryteto- wo ścigania pewnych rodzajów przestępstw i wykroczeń. Taka sytuacja może też mieć miejsce, gdy nie jest jasne czy dany czyn jest wykroczeniem, czy przestępstwem. Powodem tego jest niedostosowane prawo lub trudność w egzekwowaniu istniejącego prawa w stosunku do danej sytuacji. Oczywiście każdy jest odpowiedzialny za to, co robi online. Nawet, jeżeli, ktoś nie ponosi od- powiedzialności za to, co robił lub obecnie robi, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności później. Jedynie ci, którzy nie zostaną zidenty- fikowani, mogą umknąć wymiarowi sprawiedli- wości. Jednak trzeba pamiętać, że nie udaje się to wielu, nawet najlepszym hakerom. Więcej na temat zmieniających się poglądów na temat anonimowości: https://identifeye.wordpress. com/2012/10/21/internet-anonimity-for-trolls/ . Przestępstwa online Jest wiele przykładów przestępstw online. Przestępstwo online to każde przestępstwo, które ma miejsce w Internecie. Włączając w to również przestępstwa, które są nielegalne w świecie rzeczywistym. Wszystko to, co jest nielegalne w świecie rzeczywistym, jest rów- nież nielegalne online. Przykładami takich przestępstw są m. in.: kradzież, włamania, groźby, nękanie, zakłócanie porządku publicz- nego, spożywanie alkoholu przez nieletnich, zażywanie narkotyków i wszystkie dowody na to wskazujące. Drugą częścią przestępstw internetowych są to przestępstwa, które mogą być popełnione jedynie online, jak na przykład wysyłanie tak dużej ilości wiadomości do serwera, że powodują jego upadek, rozprzestrzenianie wirusów lub rozsyłanie spamu. Ponadto, są jeszcze irytujące zachowania, które nie są przestępstwem. W pewnym stopniu, dozwolone jest podszywanie się pod kogoś w In- ternecie i rozsyłanie nieprawdziwych wiadomości. Dozwolone również jest narzekanie i zrzędzenie na temat jakiejś informacji online, co nazywane jest „trolowaniem”. Dodatkowo, dozwolone jest również zapraszanie osób do pewnych wyda- rzeń, pomimo że osoby zapraszające nie są ich autorami czy pomysłodawcami. Mimo, iż to irytujące zachowanie nie jest nie- legalne, na pewno wyzwala wiele negatywnych reakcji. Wiele portali społecznościowych zabrania publi- kowania pewnych typów zachowań lub informacji, pomimo tego, że nie są one do końca nielegalne w świetle prawa. YouTube na przykład sprawdza w bazie danych, czy dodawane materiały nie kolidują z materiałami chronionymi przez prawa autorskie. Jeżeli dany materiał, w zbyt dużej czę- ści pokrywa się z filmem lub plikiem muzycznym chronionym prawem autorskim, taki materiał nie jest dopuszczany do publikacji. Workshop
- 42. 82 83Warsztaty that can only be committed online, such as send- ing so many messages to a server that it col- lapses and spreading viruses or sending spam. And then there is irritating online behavior that is not a crime. For instance within certain limits it is allowed to pretend to be someone else online as well as it is allowed to spread untrue rumors. It is also allowed to complain and nag about information online – trolling. And it is al- lowed to invite thousands of people to a party that is not yours. While all this irritating behavior is not illegal, it is sure to trigger a lot of angry reactions. Often social networks themselves forbid certain types of information or actions even though these are not illegal per se. YouTube for in- stance checks newly uploaded content against a database of copyrighted material. If there is too much of an overlap with a film or a music track that falls under the ownership of a third party a film or music track cannot be uploaded. Facebook forbids negative photoshopped images of people, pictures of drunk or uncon- scious people, violent speech, racial com- ments, support for people primarily known for violence, hate symbols, human or animal torture or mutilation, pictures or movies of human internal organs, the comparing of two people and school fight videos that are part of cyber bullying. On the other hand gory pictures of deep flesh wounds and excessive blood are ok, as well as breast-feeding, gay kissing, marijuana pictures and hate speech when this is meant as a joke. Quite a few real criminals have been arrested because they were bragging about their deeds online, either by writing comments or by posting pictures. Some planned these crimes online. Others announced their deeds online. Quite a few youngsters have been arrested for writing seemingly threatening messages. Quite a few people have been arrested for stalking and for contact a person, even though a court order forbade them. There is even a case of someone getting a prison sentence for poking a person on Facebook, while there was a court order against them contacting the other person. A handful of people have been arrested for publishing nude pictures or nude videos of people against their will. Once in a while someone is spotted on a so- cial network site as being married to someone while already being married to another person somewhere else. And some youngsters have been convicted for stealing virtual items, like furniture from Habbo Hotel. Elements of film language grammar Film art can also be seen as a broad field of knowledge in which practice and concrete pro- fessional abilities can easily verify theory while technical and technological developments are capable of revolutionizing the poetics of film statements. But behind a film story there is always an author or a group of creators. So one could say that it is a subjective report of reality [in the case of a documentary film] or a report based on fantasy [in the case of a feature film]. This, of course, are no definitions – just descrip- tions of a certain point of view. Could one think of film In the same way as one thinks of auto-presentation? Or of personal statements? For the purposes of this publication we suppose one can. Even the smallest element of a static film, a frame, has a meaning. It can be interpreted. Is that the same as for a picture? Yes. One could argue, and some certainly do, that a frame by itself is so strong that it can evoke reflections like a picture. These considerations are valuable when we sit down in front of a computer, a tel- evision. Even when we look out the window of a train or of a car images appear. Some are in motion relative to us [for instance film], and in relation to others we are moving. That is the space of communication. The human need for communication has built and will build new narrative languages. Curiosity on the one hand and practicality on the other are the driving forces behind new forms of expression also Facebook z kolei zabrania publikowania ne- gatywnych, edytowanych komputerowo zdjęć oraz zdjęć przedstawiających pijanych, nieprzy- tomnych, przemawiających w sposób agresywny, komentarzy na tle rasowym, ludzi propagujących przemoc, symbole nienawiści, torturowanie lub znęcanie się nad zwierzętami, zdjęcia i filmy wewnętrznych organów ludzkich, porównujących dwie osoby oraz bójek szkolnych, które wpisują się w zjawisko cyberprzemocy. Z drugiej jednak strony, dozwolone są zdjęcia przedstawiające duże ilości krwi, krwawe i głęboki rany, karmienie piersią, pocałunki par homoseksualnych, mari- huanę oraz przemowy propagujące nienawiść, jeżeli są one formą żartu. Wielu przestępców zostało aresztowanych po tym jak ci przechwalali się w Internecie swoimi wykroczeniami. Robili to w komentarzach i na zdjęciach, a niektórzy z nich, planowali nawet swoje przestępstwa w Internecie. Nieliczne dzieci zostały zatrzymane za wy- syłanie widomości przypominających groźby. Kilkoro ludzi zostało zatrzymanych za nę- kanie oraz próby nawiązywania kontaktu, po- mimo wydanego zakazu sądowego. W jednym z przypadków, pewna osoba trafiła do więzienia, po tym jak zaczepiła inną osobę na Facebooku, pomimo zakazu sądowego. Kilkoro ludzi trafiło do więzienia z powodu publikowania zdjęć lub filmów z nagimi ludźmi, którzy nie zgodzili się na te publikacje. Od czasu do czasu zdarza się, że na portalu społecznościowym zostaje wychwycona żonata albo zamężna osoba, która jak się później oka- zuję, jest w związku małżeńskim z jeszcze inna osobą. Kilkoro dzieci zostało oskarżonych o kradzież wirtualnych przedmiotów, takich jak meble w grze Habbo Hotel. Elementy gramatyki języka filmowego Sztuka filmowa to także obszerna dziedzina wiedzy, w której praktyka i warsztat może z ła- twością weryfikować teorię, a rozwój techniczny i technologiczny, potrafią rewolucjonizować po- etykę wypowiedzi filmowej. Ale za opowiadaniem filmowych zawsze stoi autor lub grupa twórców. A więc można założyć, że to subiektywna relacja rzeczywistości [jak film dokumentalny] lub relacja z wyobraźni [jak film fabularny]. Oczywiście to nie są definicje, tylko opisy pewnych punktów widzenia. Czy można myśleć więc o filmie jak o auto- prezentacji? Jak o autorskiej wypowiedzi? Dla celów tej publikacji - założymy, że tak. Każda, najmniejsza jednostka statyczna filmu [kadr], ma znaczenie - można ją interpretować. Czy tak jest też ze zdjęciem? Tak. Można polemizować i takie głosy znajdą się z pewnością. Czy kadr jest sa- modzielnie tak silny, że patrząc na niego jak na zdjęcie, możemy mieć refleksję? Te rozważania są cenne, gdy zasiądziemy przed komputerem lub telewizorem, a nawet zza okna pociągu, sa- mochodu. Będą pojawiać się obrazy. Jedne będą w ruchu wobec nas[np. film], a wobec innych my będziemy w ruchu. To przestrzeń komunikacji. Ludzka potrzeba komunikacji budowała i buduje nowe języki narracji. Ciekawość z jednej strony, praktyczność z drugiej, są motorem napędo- wym nowych form ekspresji - także w filmie. Eksperymenty filmowe podążające w kierunku coraz to nowych form projekcji - przez 3D - do hologramów. Co pozostanie filmem, a co nim nie będzie? Jest wiele pytań, które należy sobie stawiać, jeśli operujemy wypowiedzią zawierającą obrazy[zdję- cia i filmy]. Dlaczego? Ponieważ istnieją jednak zasady, które niezmiennie budują podstawy warsztatu filmowca. To gramatyka języka filmo- wego. Zasób zasad, znaczeń, praktyk i określeń, które zawiera - mogą być przydatne na wielu poziomach naszej aktywności. Chcemy tu - dla celów warsztatowych - zaryso- wać ramy do interpretacji, ale z zasadą samody- scypliny do refleksji i szukania swojego punktu widzenia. Będziemy zajmować się elementem gramatyki języka filmowego, dzięki któremu można również świadomiej postrzegać znacze- nia w fotografii.Ten element to wielkości planów filmowych. Workshop
- 43. 84 85Warsztaty in film. Film experiments move all the time in the direction of new projection methods, ranging from 3D to holograms. What will be the shape of film and what will not? There are many question that one should ask when we utter statements concerning im- ages [photos and films]. Why? Because there are nevertheless rules that invariably build the fundament of the professional abilities of the moviemaker. That is the film language gram- mar. A source of rules, meaning, practice and limitations of which the ingredients could be helpful to many spheres of our activities. We want to sketch here a framework for interpretation for our workshop purposes, but ruled by self-discipline towards reflection and by the searching of one’s own point of view. We will concern ourselves with one element of the film language grammar that will help us to also perceive meaning in photography. That elements is the size of film shots. In Polish film theory an interesting project was and maybe still is Bolesław Lewicki’s film language grammar project [Bolesław W. Lewicki, Gramatyka języka filmowego, „Kwartalnik Filmowy”, 1959, nr 1]. He drew the consequences from existing conception. He designated film grammar as a discipline of film theory “which concerns itself … with the morphological construction of a film, its permanent elements. Film grammar defines itself in an exact way as a science on edit- ing film shot sizes and settings.” B.Lewicki judged that the subject of research on film grammar is the so-called film language “in its fundamental, logical form”. Film grammar thus researches and codifies communicativity of film, not concerning itself with its artistic expression. As Lewicki noticed the name “film grammar” should be understood to a certain extent as metaphorically, because it was ex- tracted “from the sphere of linguistics to film theory because of concrete structural and morphological kinship occurring between film works and works of literature.” What now – when the language of film storytelling does not submit itself to a loosely or forced quest for norms or attempts to judge the meaning of film language? Isn’t it worth it to research the visible narrative – film, photos – by means of elements of film language grammar? Times have changed. An easy access to both to amateur film equipment and even profes- sional equipment changing and shortening the technological processes of producing a film as well as a geographically unlimited option to publish and distribute directly, sketch for us an interesting area of reflections, such as the ability to reflect consciously and auto-reflection, presentation and auto-presentation, that build a narrative that is a challenge in the era of the Internet. We see a task that stands before the young generation but also before adults who use visible narratives in natural, available communi- cation channels. Do they understand what their messages mean and how they are interpreted? This is the framework of our quest. The quest for educational tools - for workshop methods - that base themselves on stable theories and practices from film art, that is a synthesis of several fields of artistic expression and builds a narrative in time. Film reaches the viewer thus awakening their individual and collective capabilities for interpreting meaning. Film language came into existence at the mo- ment that the first creators of moving images understood the difference between loosely connected images representing the different stages of movement and the idea, where im- ages can remain in definite contexts to each other. By means of connecting two different symbols new meanings come into existence, gaining a new way to show emotions or ideas. Basic film units are: ■ Frame: the smallest statistical unit of film ; ■ Take: the smallest dynamic content unit be- tween to editing cuts; ■ Scene: a place where an action is played out; every new place of action in a film is a scene; a scene can consist of one or more takes; ■ Sequence: a series of scenes or takes that W polskim filmoznawstwie interesujący był - i można go nadal za taki uznać - projekt gra- matyki języka filmowego proponowany przez Bolesława Lewickiego[Bolesław W. Lewicki, Gramatyka języka filmowego, „Kwartalnik Filmo- wy”, 1959, nr 1], który wyciągał konsekwencje z ówczesnych koncepcji. Uznawał on gramatykę filmu za dyscyplinę teorii filmu, która „zajmuje się [...] budową morfologiczną dzieła filmowego, jego stałymi elementami. Gramatykę filmu definiuje się w sposób ścisły jako naukę o montażowym systemie planów i ustawień”. B.Lewicki sądził, że przedmiotem badań gramatyki filmu jest tzw. język filmowy „w jego podstawowym, logicznym kształcie”. Gramatyka filmu bada i kodyfikuje więc komunikatywność dzieła filmowego, nie zajmując się bezpośrednio jego wyrazem artystycznym. Jak zauważał Lewicki, nazwa ‘gramatyka filmu’ była rozumiana w pewnym stopniu w sposób przenośny,ponieważ została wzięta „z terenu językoznawstwa do teorii filmu ze względu na konkretne pokrewieństwa strukturalne i morfo- logiczne, zachodzące między dziełem filmowym a dziełem literackim”. A co teraz? Teraz, kiedy język opowiadania filmowego nie poddaje się już ani swobodnie, ani na siłę poszukiwaniu norm czy próbom wartościowania znaczeń języka filmowego? Czy nie warto badać narrację obra- zem - film- zdjęcie - poprzez elementy gramatyki języka filmowego? Zmieniły się czasy. Łatwy dostęp zarówno do sprzętu filmowego amatorskiego (a nawet pro- fesjonalnego), zmienione i skrócone procesy technologiczne produkcji filmu, nieograniczona terytorialnie możliwość natychmiastowej publi- kacji i dystrybucji, rysują dla nas ciekawy obszar rozważań o tym, jak umiejętności świadomej refleksji i autorefleksji, prezentacji i autoprezen- tacji, budują narrację, która w dobie Internetu jest wyzwaniem. Widzimy zadnie jakie stoi przed młodym pokoleniem, ale i osobami dorosły- mi, którzy w naturalnych, dostępnych kanałach komunikacji używają narracji obrazem. Czy rozumieją co znaczą ich komunikaty albo jak są interpretowani? To jest rama naszych poszukiwań. Poszukiwań narzędzi edukacyjnych - metod warsztatowych - wpierających się na stabilnych teoriach i praktykach tej ze sztuk, która dyscy- plinując różne dziedziny ekspresji artystycznej, buduje narracje w czasie i jako film dociera do widza, pobudzając jego indywidualne i zbiorowe pokłady do interpretacji znaczeń. „Język filmu powstał w momencie, kiedy twórcy pierwszych obrazów ruchomych pojęli różnicę pomiędzy dowolnym łączeniem ujęć, przed- stawiających różne stadia ruchu a ideą, gdzie obrazy te mogą pozostawać względem siebie w określonym kontekście. Poprzez połączenie dwóch różnych symboli osiąga nowe znaczenia, zyskując inny sposób przekazywania emocji lub idei. Podstawowe jednostki filmu to : ■ kadr - najmniejsza jednostka statystyczna filmu, jedna klatka (film) lub ramka (TV); ■ ujęcie - najmniejsza jednostka dynamicz- na, zawarta pomiędzy dwoma cięciami Montażowymi; ■ scena – miejsce, w którym rozgrywa się akcja; każde nowe miejsce akcji filmu jest sceną, scena może składać się z jednego lub więcej ujęć; ■ sekwencja – seria scen lub ujęć stanowiących jedną całość; ■ przebitka – krótkie ujęcie pokazujące reakcję aktora w zbliżeniu lub fragmentów sceny ■ mastershot – długie ujęcie rejestrujące całą scenę; ■ plan - odległość kamery od głównego obiektu filmowanego w danym ujęciu, jeden z głów- nych elementów kompozycji, której miarą jest postać ludzka”.[http://www.medialarts.pl/ download/skrypty/Podstawy-sztuki-operator- skiej.pdf] Rodzaje planów filmowych [w oparciu o http:// pl.wikipedia.org/wiki/Plan_filmowy] : Totalny – przedstawia ogólną topografię prze- strzeni akcji (panoramę), postać ludzka jest niewielka, wkomponowana w obszerne tło lub nieobecna; stosowany do ogólnych opisów miej- sca akcji oraz prezentacji plenerów1 . Workshop
- 44. 86 87Warsztaty create a whole; ■ Cut in shot: a short take showing an ac- tor’s reaction in close-up or fragments of a scene ■ Film shot: the distance of the camera to the main object that is filmed in a given take, one of the main composition elements which me- asure is the human figure Film shot sizes Extreme wide shot: presents the complete topography of the action environment (pano- rama); the human figure is small immersed in an enormous background or absent; used for general descriptions of a place or the presenta- tion of an open space; Very wide shot: the full picture of the place of action; the human silhouette is distinguishable; very well visible is the open air or the decora- tion; usually serves to sketch the relationships between the characters and their surroundings or to show general information about the place of action; Wide shot: this is a cut-out from the very wide shot; in the frame the human silhouette fits as a whole; only a part of the decoration is visible; popular in silent movies; American: presents a cut-out from the wide shot; the human figure is shown from their knees up and dominates the film shot; most often used in dialogue scenes; Medium close up: from halfway the chest up; the figure dominates the film shot; presents a bigger stress on mimics than the American film shot does; Close up: the head or another object fills the majority or the whole film shot; enables the ac- curate observation of details or of facial mimics; Extreme close up: a detailed form of zooming in; a film shot which is filled by a body detail or an essential action detail; it is the film shot size that attracts the most attention; as a rule serves to heighten emotional tension. For instructors interested in film art. further reading: Gramatyka Języka filmowego. Grammar of the Film Language [2008] Autor: Daniel Arijon Cierpliwe oko [1977], Bez fikcji [1985], Odczytać czas [1999], Rozmowa o dokumencie [2000] Autor: Kazimierz Karabasz [BIBLIOTEKA PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY FIL- MOWEJ TELEWIZYJNEJ I TEATRALNEJ IM. L.SCHILLERA W Łodzi] Jeśli to fiolet, ktoś umrze. - Teoria koloru w filmie. If It’s Purple, Someone’s Gonna Die: The Power of Color in Visual Storytelling [ 2009 ] Autor: Patti Bellantoni Opowiadanie obrazem.Tworzenie struktury wizualnej w filmie, Tv i mediach cyfrowych. Creating the Visual Structure of Film, TV and Digital Media [2010] Autor: Bruce Block Okiem filmowca. Nauka i łamanie zasad filmowej kompozycji. The Filmmaker’s Eye: Learning (and Breaking) the Rules of Cinematic Composition. [2011] Autor: Gustavo Mercado Relacje interpersonalne. Proces porozumie- wania się. Interplay. The Process of Interper- sonal Communication [2006] Autorzy: Adler Ronald, Russell Proctor II , Lawrence Rosenfeld Mit Syzyfa. The myth of Sisyphus [1942] Autor: Albert Camus Kino i wyobraźnia [1975] Autor: Edgar Morin Perspectives and communication In times before the Internet people thought that it was very important to understand ourselves. It was thought that if we would have deep re- flections on ourselves and if we would be very honest about what we do and why we do that, we would be happier. Our identity, our Self, was seen as the core of us. This core was seen as something that could be improved over time. It was also thought that the result of all our reflecting and thinking and understanding was a story about ourselves – our auto-narration. This narrative would represent the way we think about ourselves. It was believed there was room for only one narrative at the time. This auto-narration could change a lot over time. But whenever we would have a newer version of the narrative, we would dismiss the older version and would not feel that we have changed a lot. ogólny – to pełny obraz miejsca akcji, sylwetka ludzka jest zauważalna, dobrze widoczny jest plener lub dekoracje, służy zazwyczaj zary- sowaniu związków postaci z otoczeniem oraz przekazaniu ogólnych informacji o miejscu akcji1 4 . pełny – to wycinek z planu ogólnego, w kadrze mieści się cała sylwetka ludzka, widać część dekoracji. Popularny w kinie niemym1 amerykański – stanowi wycinek planu pełnego, postać ludzka jest pokazana od kolan w górę i dominuje w kadrze; najczęściej stosowany w scenach dialogowych1 średni – kadruje postać ludzką od pasa w górę, kładąc większy nacisk na mimikę, niż plan amerykański5 półzbliżenie – obejmuje popiersie, postać jest dominująca wobec tła1 zbliżenie – twarz lub inny obiekt zajmuje więk- szą lub całą część kadru, umożliwia dokładne obserwowanie detali obiektu lub mimiki twarzy1 detal – szczególna forma zbliżenia, plan szcze- gółu ciała lub istotnego detalu akcji, który wypeł- nia kadr; jest to plan o maksymalnym skupieniu uwagi, służy zazwyczaj zwiększeniu napięcia emocjonalnego1 Przypisy: 1 Plan filmowy. W: Marek Hendrykowski: Słownik terminów filmowych. Poznań: Ars Nowa, 1994. 4 Jerzy Płażewski: Język filmu. Warszawa: 1982, s. 43. 5 Stefan Czyżewski: Kamera i jej rola w filmie. Jeśli skoncentrujemy się na próbie interpretacji tego co widzimy w kadrze [na zdjęciu], następnie w rozmowie – dialogu, przejdziemy ten proces in- terpreatcji i twórczej konforntacji, istnieje szansa, że w ten spsób uda nam się trenować umiejętno- ści świadomej obecności w Internecie. Możemy tam eksperymentować, jednak trzeba pamiętać, że raz zostawiony ślad w sieci pozostaje w niej na zawsze. Ale to nie pozód do obawy, tylko inspiracja do świadomego i odpowiedzialnego uczestniczenia w tej komunikacji werbalnej i nie- werbalnej otwartej, jakim można nazwać Internet. Element gramatyki języka filmowego – wielkości planów – są jednym z podstawowych norm, jednak wyróżnia je otwartość ich interpretacji i niejednoznaczność. Dlatego mogą mieć bardziej pozytywny wpływ na autonarrację, rozumianą w ramach warsztatów, jako jeden z ważnych procesów tworzenia się tożsamości online. Dla instruktorów zainteresowanych sztuką fil- mową, lektury: Gramatyka języka filmowego. Grammar of the Film Language [2008] Autor: Daniel Arijon Cierpliwe oko [1977], Bez fikcji [1985], Odczytać czas [1999], Rozmowa o dokumencie [2000] Autor: Kazimierz Karabasz [BIBLIOTEKA PAŃ- STWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY FILMOWEJ, TELEWIZYJNEJ I TEATRALNEJ IM. L.SCHIL- LERA W Łodzi] Jeśli to fiolet, ktoś umrze. - Teoria koloru w filmie. If It’s Purple, Someone’s Gonna Die: The Power of Color in Visual Storytelling [ 2009 ] Autor: Patti Bellantoni Opowiadanie obrazem.Tworzenie struktury wi- zualnej w filmie, Tv i mediach cyfrowych. Creating the Visual Structure of Film, TV and Digital Media [2010] Autor: Bruce Block Okiem filmowca. Nauka i łamanie zasad filmowej kompozycji. The Filmmaker’s Eye: Learning (and Breaking) the Rules of Cinematic Composition. [2011] Autor: Gustavo Mercado Relacje interpersonalne. Proces porozumiewa- nia się. Interplay. The Process of Interpersonal Communication [2006] Autorzy: Adler Ronald, Russell Proctor II , Lawrence Rosenfeld Mit Syzyfa. The myth of Sisyphus [1942] Autor: Albert Camus Kino i wyobraźnia [1975] Autor: Edgar Morin Perspektywy i komunikacja W czasach, gdy Internet jeszcze nie istniał, ludziom wydawało się, że ważne jest to, aby zrozumieć samych siebie. Uważano, że jeśli zastanowimy się głęboko nad sobą, będziemy uczciwi w tym, co i dlaczego robimy, że będziemy szczęśliwsi. Nasza tożsamość - my Sami - byliśmy po- strzegani jako fundament człowieka, który można doskonalić. Uważano też, że rezultaty naszych przemy- śleń i tego, co zrozumieliśmy, są historią o nas Workshop
- 45. 88 89Warsztaty The auto-narration was seen as the starting- point for understanding the world. If the narra- tive for whatever reason would lose touch with reality or would stop being credible, then we would feel shame and go into a personal crisis. On the other hand, if the narrative would be in line with reality and would be very credible then we would feel pride and strength. Since the times of this image, the way we im- agine ourselves has changed. It turns out that we are have two personalities. Yes, we do have a narrative. But this narrative is not as important as it was thought. It is only one of the two selves we have. For our every-day lives we possess a different identity – our so-called adaptive unconscious. This unconscious is, like the term already implies, unconscious. Unfortunately, we have no way of finding out what our hidden self is like. The unconscious steers us in our impulsive reactions and in our day-to-day lives. It lets us decide what to do next – and with whom. It is the result of years and years of having contact with other people and experiencing the world around us. This self is like a shortcut through reality. It recognizes patterns and then assumes that these patterns are always valid. This un- conscious self both saves us a lot of time and creates terrible prejudices. Our conscious self, as presented in our auto- narration, is not worthless though. It represents who we want to be in life. It supports us in taking long-term decisions. Internet has changed us too. Like was already mentioned in other Introductions, Internet is a place to create meaning. People who are hardly ever online naturally also create mean- ing. And they also create meaning in day-to-day communication, just like people online do. The big difference is, that the creation of meaning by people offline is private. It takes places be- tween two people or in a very small group. For people online, this group is much larger. Friends, acquaintances and even strangers can join in and third-party reference material can be used as elements in the conversation. Because people offline communicate within smaller units they can change the versions of their stories depending on the group of recipi- ents. They play different roles in relationship with different people and therefore can have different tones of voices, different versions of stories and different secrets towards selected people. Those who are online could theoreti- cally target their audiences very precisely too by changing their privacy settings but only a few do. Most people online play out the same role towards all online. The role that people online play is often accompanied by their profile. Their profile can be seen as an externalized auto-narration. This auto-narration might in the beginning function in the same way as an offline narrative but then it develops differently. The profile time-line does not forget so that changes in narrative are vis- ible. Also the reactions on parts of the narrative by others are visible. More than in real-life the assessments of others thus become a point of reference for the story we tell about ourselves, our most private story. Reactions of people on others offline are often targeted at a role that the person plays. They cause the target to feel pride or shame about the role. Online reactions to friends and acquaint- ances are rather directed against fragments of their auto-narration and therefore cause pride or shame on the level of their identity rather than one of their roles. On the other hand, if an offline person is attacked, it often is an attack in a personal, private setting, even when it is only on one of the roles. This holds particularly true for friends and acquaintances. When a person online is attacked it is part of a greater setting in which all can participate. Girls in the United States thus call these attacks “drama”, like a soap series, that continuously evolve on the Internet. American boys call them “powning” or joking. Thus, whereas adults who are not as involved online would interpret many of the online attacks that one youngster launches on another as cyber bullying, online samych: naszą autonarracją. Ta autonarracja przedstawiała sposób w jaki myślimy o sobie. Wierzono, że mogliśmy przyjąć tylko jedną au- tonarrację naraz. Ta autonarracja zmieniałaby się z czasem. Jednak, jeżeli tworzylibyśmy nową autonarrację, odrzucalibyśmy jej starszą wersję i nie czulibyśmy, że mocno się zmieniamy. Autonarracja była postrzegana jako pierwszy krok do zrozumienia świata. Jeżeli, z jakichś po- wodów zaczęła ona odbiegać od rzeczywistości lub przestawała być wiarygodna, czuliśmy wstyd i popadaliśmy w załamanie. Z drugiej jednak strony, jeżeli autonarracja nie odbiegała od rze- czywistości i była bardzo wiarygodna, czuliśmy się dumni i silni. Od tego czasu sposób wyobrażenia siebie bardzo się zmienił. Okazało się, że mamy dwie osobo- wości. Mamy autonarrację, jednak nie jest ona taka istotna, jak nam się wydało. To tylko jedna z osobowości, jaką posiadamy. W codziennym ży- ciu używamy innej tożsamości, naszej tak zwanej nieświadomości adaptacyjnej („adaptive uncon- scious”). Jak wskazuje sama nazwa, jesteśmy jej nieświadomi. Niestety, nie mamy możliwości poznania, jaka jest nasza ukryta tożsamość. Ta nieświadomość kieruje nami w impulsyw- nych reakcjach naszego życia codziennego. To ona pozwala zdecydować nam, co będziemy robić za chwilę i z kim. Jest ona rezultatem długich lat kontaktów z innymi ludźmi i doświadczaniem otaczającego nas świata. Jest ona swoistym skrótem przez rzeczywistość. Rozpoznaje ona schematy i zakłada, że te schematy są zawsze poprawne. Ta nieświadomość samych siebie zaoszczędza nam sporo czasu, ale również tworzy straszne uprzedzenia. Jednak nasza autonarracja, opisująca nasze świadome ja, nie jest bezwartościowa. Reprezen- tuje ona to, kim chcemy być w życiu i wspomaga nas w podejmowaniu długoterminowych decyzji. Internet również nas zmienił. Jak zostało wspo- mniane w innych wstępach, Internet jest miej- scem, gdzie tworzymy znaczenia. Nawet ludzie, którzy rzadko korzystają z Internetu, tworzą takie znaczenia. Tworzą je w codziennej komunikacji, tak jak ludzie online (ludzie często korzystający z Internetu). Ogromną różnicą jest to, że znacze- nia ludzi offline (ludzi rzadko lub wcale niekorzy- stających z Internetu) są tworzone w prywatności. Zazwyczaj dzieje się to w małych grupach lub między dwojgiem ludzi. Natomiast w przypadku ludzi online, odbywa się to w dużo większych grupach. Przyjaciele, znajomi, a nawet obcy mogą dołączyć do grupy, w której odnośniki do postronnych materiałów mogą służyć jako element komunikacji. Z tego powodu, że ludzie offline komuniku- ją się w mniejszych grupach, mogą zmieniać wersje swojej historii, w zależności od grupy odbiorców. Odgrywają różne role w relacjach z różnymi ludźmi, dlatego mogą używać innego tonu głosu, zmieniać swoje historię oraz skry- wać różne sekrety, w zależności od tego, z kim rozmawiają. Wydawać by się mogło, że ludzie online teoretycznie mogą dobierać grupę od- biorców bardzo precyzyjnie poprzez zmienienie ustawień prywatności, jednak bardzo niewielu to robi. Większość ludzi online odgrywa tę samą rolę przed wszystkimi ludźmi online. Bardzo często roli, którą odgrywają ludzie online, towarzyszy ich profil. Ten profil może być postrzegany jako zewnętrzna forma autonarracji. Ta autonarracja, na początku może odgrywać podobną rolę do autonarracji ludzi offline, jednak później rozwija się ona zupełnie inaczej. Profil oso- by online nie zapomina, dlatego wszystkie zmiany w narracji są widoczne. Dodatkowo, wszystkie reakcje innych na zmianę w narracji są również widoczne. Dlatego bardziej niż w rzeczywistości, reakcje innych stają się punktem odnośnym do naszej najbardziej prywatnej historii. Reakcje ludzi offline są często wymierzone w rolę, którą osoba odgrywa. Powodują one w osobie odgrywającej rolę, uczucie dumy lub wstydu. Reakcje ludzi online na przyjaciół i znajomych są raczej skierowane we fragmenty ich autonarracji, dlatego powodują dumę lub wstyd na poziomie ich tożsamości, a nie jednej z ich ról. Z drugiej jednak strony, jeżeli osoba offline zostanie atakowana, jest to często atak prywatny i osobisty, nawet, jeśli atak dotyczy tylko jednej Workshop
- 46. 90 91Warsztaty youngsters brush them off as online drama or joking. The implications are enormous. For adults cyber bullying means that there is a defined aggressor and a defined victim. For youngsters both sides equally contribute to a conversation. Nevertheless, sometimes even for youngster dramas and jokes can become fatal. Another difference between those who are mostly offline and those who are often online is the preferred way of communication. Offline people are much more comfortable in real life and feel insecure when they are online. For youngsters, who are often online, this works the other way around. The explanation that many youngster themselves provide is that when they are online they have more time to react. Whereas in real life they are expected to react at once, online they can think about their reaction and think through the impact that their potential reactions might have. They can also edit and re-edit their reactions. But, unfortunately, this does not mean that all the reactions by youngsters are very well- thought through or reflective. While many offline adults as a result see the In- ternet as a dangerous place, full of threats, many online youngsters rather see it as an intimate place where they do not play roles but can be open and be themselves, in contact with others. When taken from the perspective of the adaptive unconscious, youngsters are closer to under- standing their second self than offline people are. Their second self shows in their impulses and their short-term decisions and these ma- terializations are registered neatly online, as well as the reactions of others on them. In this way they have a much better and more varied overview of themselves. Probably it would be good, if people who are mostly offline would learn to see that Internet can be an intimate place where one can create meaning together and get to learn one’s self without playing so many different roles, while it would be good for people who are often online to realize that the Internet is much more than an intimate place only. Important! Please have a look at Marcin Zieliński’s presentations “AUTONARRACJA” and “SKAZANI DO AUTONARRACJA” (in Polish): http://dynamicznatozsamosc.org/prezentacjemz/. They are worth to show in the fourth block. On the impacts of the new image: https:// identifeye.wordpress.com/2012/09/07/only- friends-should-get-to-know-us-online/, htt- ps://identifeye.wordpress.com/2012/09/15/ two-aspects-of-who-we-are-without-knowing-it/, On drama and powning: https://iden- t i f e y e .w o r d p r e s s . c o m / 2 012 /10 / 0 5 / do-different-scripts-lead-to-different-emotions/ On Internet communication: https:// identifeye.wordpress.com/2012/09/11/ Internet-2-0-is-no-narrative/ z ról. Dzieje się tak zwłaszcza wśród przyjaciół i znajomych. Jeśli natomiast osoba online jest atakowana, nie dzieje się to w odosobnieniu. Wszyscy mogą uczestniczyć w ataku. Dziewczyny w Stanach Zjed- noczonych nazywają takie ataki „drama” (dramat). Jest to coś w rodzaju telenoweli, która ciągnie się bez końca w Internecie. Natomiast chłopcy w Stanach Zjednoczonych nazywają je „powning” (żartować). W ten sposób, kiedy dorośli interpretują wiele z takich ataków, jako cyberprzemoc, dzieci online odpowiadają, że to tylko „dramaty” lub żarty. Implikacje są ogromne. Dorośli uważają, że cyberprzemoc znaczy, że istnieje określony agresor oraz ofiara. Natomiast dzieci uważają, że obie strony konfliktu mają w nim taki sam udział. Niemniej jednak, czasami nawet dla dzieci, takie dramaty i żarty mogą stać się śmiertelnie groźne. Następną różnicą miedzy ludźmi online i offline, jest różnica w preferowanym sposobie komuni- kacji. Ludzie offline czują się lepiej w kontaktach w rzeczywistości niż w kontaktach online, gdzie czują się niepewnie. W przypadku dzieci online działa to zupełnie odwrotnie. Młode osoby, które są często online, wyjaśniają, że w Internecie mają więcej czasu na reakcję. Podczas gdy w świecie rzeczywistym muszą reagować od razu, w Internecie mogą zastanowić się nad swoją reakcją i nad jej potencjalnym wpływem oraz mogą ją wielokrotnie edytować. Niestety, nie znaczy to, że wszystkie re- akcje dzieci w Internecie są przez nie dobrze przemyślane. W rezultacie, dorośli rzadko korzystający z Inter- netu, postrzegają go jako miejsce niebezpieczne i pełne zagrożeń. Natomiast dzieci, widzą je, jako miejsce intymne, gdzie nie muszą odgrywać ról i gdzie mogą być otwarci i prawdziwi w kontak- tach z innymi. Gdy spojrzymy na dzieci z perspektywy nie- świadomości adaptacyjnej, są one bliżej zro- zumienia swojej drugiej osobowości niż ludzie offline. Ich druga osobowość ujawnia się w ich impulsywnych i krótkoterminowych decyzjach, a materializacja ich drugiej osobowości i reakcje innych na te impulsy i decyzje są rejestrowane i uporządkowane w Internecie. W ten sposób dzieci otrzymują dużo lepszy i bardziej zróżni- cowany obraz samych siebie. Byłoby dobrze, gdyby ludzie, którzy są rzadko online, mogli dostrzec, że Internet może być intymnym miejscem, gdzie można wspólnie tworzyć znaczenie i poznać samego siebie, bez potrzeby odgrywania wielu różnych ról. Natomiast dla ludzi, którzy są często online byłoby dobrze zrozumieć, że Internet jest czymś więcej niż tylko intymnym miejscem. Ważne! Proszę obejrzeć prezentację Marcina Zielińskiego „AUTONARRACJA” oraz „SKAZANI NA AUTONARRACJĘ”: http://dynamicznatoz- samosc.org/prezentacjemz/. Warto pokazać prezentacje w czwartym bloku. Na temat wpływu nowego wizerunku: https://identifeye.wordpress.com/2012/09/07/ only-friends-should-get-to-know-us-online/ , https://identifeye.wordpress.com/2012/09/15/ two-aspects-of-who-we-are-without-knowing-it/. Na temat pojęć „drama” i „powning”: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/05/ do-different-scripts-lead-to-different-emotions/ Na temat komunikacji w Internecie: https://identifeye.wordpress.com/2012/09/11/ internet-2-0-is-no-narrative/ Na temat doboru grupy odbiorców: https://identifeye.wordpress.com/2012/08/16/ audience-segregation/ Na temat różnic w komunikacji: https://identifeye.wordpress.com/2012/07/30/ youngsters-barriers-in-real-life-not-online/ Workshop
- 47. 92 93Warsztaty On audience segregation online: https:// identifeye.wordpress.com/2012/08/16/ audience-segregation/ On differences in communication: https:// identifeye.wordpress.com/2012/07/30/young- sters-barriers-in-real-life-not-online/ and https://identifeye.wordpress.com/2012/10/01/ why-youngsters-open-up-easier-online/ On the Internet as an intimate place and a not intimate place: http://iden- t i f e y e .w o r d p r e s s . c o m / 2 012 /10 / 31/ Internet-is-an-intimate-place-and-it-is-not/ Augmented Reality technology The starting point for Augmented Reality tech- nology to work is a camera that registers reality. This camera may find itself in a smartphone or in a computer or in any other special device. The live video stream that results from the camera registration is the canvas for Augmented Reality (AR) technology. AR technology enables us to add digital elements to the live video stream without in- terrupting that stream. On the smartphone screen or the screen of a computer a resulting image can be seen that mixes objects from the digital world with the live reality as seen by the camera. This dual world creates a wow-reaction when seen first. It is amazing to see how a video appears on the place where in reality there is only an A4-sized piece of paper with a symbol – a marker - on it. This video is a digital element that is added to reality – it augments reality. It gets better when the digital elements react to the viewer. They can move along with the viewer and become smaller when the marker is shown further away from the camera and bigger when closer by. During the first AR workshop task in block four, one special characteristic of Augmented Reality was used: it only becomes interactive when the participant holds the marker perfectly still. This characteristic of Augmented Reality forces participants to focus. As a result of being focused on the task at hand the technology is to trigger reflections. In the second AR workshop task, the Aug- mented Reality serious game, other AR char- acteristic is important: the capacity to create an interactive narrative by adding and changing digital elements – augmentations – to the life stream. The life stream can be seen as a real portrait of the person playing the game. The augmentations that are added during the game to this portrait create an interactive, augmented portrait. While most Augmented reality technology fo- cuses on the world around us – now on objects, in the near future on other people – AR in the workshop is used to focus on one’s self. The workshop version of Augmented Reality is not to provoke interest in the person’s relationship with the world by adding data. It is to provoke interest in the relationship between our actions and our representation in the world. The workshop’s variety of AR is about the individual and the responsibility this individual has for the way they represent themselves in the world. This responsibility naturally is not unlimited – therefore the game also points at situations where individuals are powerless. But in many situations the individual can take responsibility. oraz https://identifeye.wordpress.com/2012/10/01/ why-youngsters-open-up-easier-online/ . Na temat Internetu, jako miejsca intymnego oraz nieintymnego: http://identifeye.wordpress.com/2012/10/31/in- ternet-is-an-intimate-place-and-it-is-not/ . Technologia Rozszerzonej Rzeczywistości Jako punkt startowy technologii Rozszerzonej Rzeczywistości niezbędna jest kamera wideo, która rejestruje rzeczywistość. Może to być ka- mera w smartfonie, komputerze lub w innym, specjalnym urządzeniu. Obraz przekazywany na żywo z kamery jest płótnem dla technologii Rozszerzonej Rzeczywistości (RR). Technologia RR umożliwia dodawanie digi- talnych elementów do przekazywanego na żywo obrazu z kamery, nie zakłócając przy tym wy- świetlania. Na ekranie smartfona lub komputera, wyświetlany jest rzeczywisty obraz z kamery wideo, wymieszany z dodatkowymi digitalnymi elementami. Podwójny świat tworzony przez technologię RR wywołuje początkowo poważne zdziwienie. To zaskakujące jak w miejscu, gdzie w rzeczywistości znajduje się jedynie symbol (marker) na kartce papieru formatu A4 wyświetlany jest film wideo. Ten film jest digitalnym elementem dodanym do rzeczywistości przez technologię RR. Staje się to jeszcze ciekawsze, kiedy digitalne elementy reagują na odbiorcę. Mogą one się poruszać wraz z odbiorcą, lub stawać się mniej- sze, lub większe, w zależności od tego, w jakiej odległości od kamery znajduje się marker. Podczas pierwszego zadania warsztatów z technologią RR, w bloku czwartym, została użyta jedna z możliwości tej technologii. RR aktywuje się jedynie wtedy, gdy osoba trzyma marker całkowicie nieruchomo, co zmusza ją do pozostawania w całkowitym skupieniu. Ce- lem wymuszenia skupienia się na zadaniu, jest wywołanie refleksji. W drugim zadaniu warsztatów z RR zostaje użyta gra „serious game” w technologii Rozsze- rzona Rzeczywistość, która ukazuje następną, ważną możliwość tej technologii. Możliwość do stwarzania interaktywnej narracji poprzez dodawanie i zmienianie digitalnych elementów („augmentacje”) do rejestrowanego przez kame- rę obrazu, który jest widoczny jako prawdziwy portret osoby grającej w grę. A augmentacje, które są dodawane do tego portretu podczas gry, tworzą jego interaktywną wersję. Większość istniejących aplikacji w technologii Rozszerzonej Rzeczywistości, skupia się na otaczającym nas świecie, np. na przedmiotach, a w przyszłości będzie skupić się na innych ludziach. Natomiast technologia RR wykorzy- stywana w warsztatach, pozwala skupić się graczowi na nim samym. Wersja technologii RR użyta w warsztatach nie ma na celu wywołania zainteresowania relacjami gracza ze światem, który go otacza poprzez dodawanie digitalnych elementów, ale ma na celu wywołanie zainte- resowania relacjami naszych czynów z tym, jak prezentujemy się światu. Technologia RR użyta w warsztatach ma uświadomić uczestników o odpowiedzialności, jaką posiadają za sposób, w jaki prezentują się światu. Ta odpowiedzialność ma swoje naturalne granice, dlatego gra przedstawia również sytu- acje, podczas których gracz jest bezsilny. Wersja technologii RR użyta w warsztatach przedstawia coś w rodzaju magicznego lustra, w którym gracz może zobaczyć, jak zmienia się jego wizerunek wraz z decyzjami, jakie podejmuje on i inni. Więcej informacji na temat Rozszerzonej Rze- czywistości w edukacji, znajduje się na stronach: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/10/ augmented-learning/ , https://identifeye.wordpress.com/2012/09/27/ how-to-use-ar-in-education/ , https://identifeye.wordpress.com/2012/09/19/ ar-apps-for-education/ , https://identifeye.wordpress.com/2012/09/02/ ar-and-education-selected-resources-by-the- horizon-report/ , https://identifeye.wordpress.com/2012/08/30/ an-ar-future-for-higher-education/ . Więcej o nowościach i technologii Rozszerzonej Workshop
- 48. 94 95Warsztaty The workshop’s version of Augmented Reality presents a kind of magic mirror in which the indi- vidual can find out who they become as a result of their decisions and of the decisions by others. To read more on Augmented Reality and ed- ucation, please see: https://identifeye.word- press.com/2012/10/10/augmented-learning/, https://identifeye.wordpress.com/2012/09/27/ how-to-use-ar-in-education/, https://iden- tifeye.wordpress.com/2012/09/19/ar-apps- for-education/, https://identifeye.wordpress. com/2012/09/02/ar-and-education-select- ed-resources-by-the-horizon-report/, htt- ps://identifeye.wordpress.com/2012/08/30/ an-ar-future-for-higher-education/ For news and backgrounds on Augmented Real- ity, have a look here: http://identifeye.wordpress. com/category/augmented-reality/ For a short history of Augmented Re- ality see: https://identifeye.wordpress. com/2012/09/25/a-short-history-of-ar/ For an indication of what will follows af- ter AR (holograms), read this: https:// identifeye.wordpress.com/2012/09/01/ holograms-the-next-step-after-ar/ Profiling Everything we do online is being registered. Our Internet providers have the legal duty to do so. They keep track of our online actions and store that information for some time. But our Internet providers are not the only one’s following what we do online. Companies do that too. Mostly, they use cookies for that: little documents that they store on our comput- ers. By means of these cookies they investigate what we search, to which websites we go and what we do there. Also some state institutions follow us. They are also interested in our online activities. The gathered information is then used to create a profile of us. This profile is hoped to give these third parties an understanding of us. The purpose of this profile is different for companies and for state institutions. Compa- nies try to understand what our habits are in order to sell us their products more effectively. Or they gather our data and profile us to sell this information to other companies that want to sell us their products more effectively. The name of this game is behavioral targeting. The purpose of data gathering by state in- stitutions is to help us or to help society. They do that online and offline. For instance data about students at schools are gathered to find out in time whether a youngster is slipping in the wrong direction. An indication for this, it is believed, is the number of times a student was absent from school without a good reason. Schools have camera’s to protect their proper- ties and to check whether students do not break the rules. Other state institutions check on us whether we do not break the law or whether there are indi- cations that we will break the law in the future. One of the big issues is how what data and how much data are needed to understand us, if that is possible at all. Let’s focus on companies for now. Profiling by companies is aimed at finding our habits. Habits are short-cuts in reality, routines. These short- cuts have a very distinct pattern. They start with a peak in our brain activity when we start concentrating on the task at hand. Then, once we have started the implementation of the task, we carry the task out almost without thinking. We do the dishes, we drive on the highway, we walk the dog while hardly being aware of the task at all. The task ends with a second brain peak. These routines are like automatic pilots. We have routines to save brain energy. Researchers now have found out that when we end a routine, we crave for a reward. This reward can be im- material, like a good feeling about ourselves, but it can also be material. And this is interesting for companies because when we experience such a craving we are more open for product sales. Unfortunately for companies we hardly ever change the way we reward ourselves. But there are times when we do change our reward hab- its. This mostly happens when we start a new relationship, or end one. The event, that is most certain to change habits, is a woman’s Rzeczywistości: http://identifeye.wordpress.com/ category/augmented-reality/ . Krótka historia technologii Rozszerzonej Rze- czywistości, znajduje się pod adresem: https:// identifeye.wordpress.com/2012/09/25/a-short- -history-of-ar/ . O tym, co będzie następnym krokiem, po techno- logii Rozszerzonej Rzeczywistości (hologramy), można dowidzieć się tutaj: https://identifeye. wordpress.com/2012/09/01/holograms-the-next- -step-after-ar/ . Profilowanie Wszystko, co robimy w Internecie, jest rejestro- wane. Nasi usługodawcy internetowi są do tego zobligowani przez prawo. Muszą oni rejestrować wszystko, co robimy w Internecie i przechowywać te dane przez jakiś czas. Jednak nie tylko dostawcy Internetu rejestrują nasze poczynania online. Firmy również to robią. Głównie poprzez pliki „cookie”: małe pliki, które są przechowywane w naszych komputerach. Poprzez te pliki, można się dowiedzieć, czego szukaliśmy, jakie strony odwiedzaliśmy oraz co tam robiliśmy. Robią to również niektóre z instytucji pań- stwowych. One również interesują się tym, co robimy w sieci. Następnie, zebranych informacji używa się do stworzenia profilu. Dzięki temu profilowi instytucje oraz firmy mają nadzieję nas zrozumieć. Instytucje państwowe i firmy mają różne cele w tworzeniu takich profili. Firmy próbu- ją poznać nasze nawyki, w celu zwiększenia swojej efektywności sprzedaży lub gromadzą o nas informacje, które później odsprzedają innym firmom, aby te mogły zwiększyć swoją efektywność sprzedaży. Te działania nazywa się targetowaniem behawioralnym. Celem dla którego instytucje państwowe gromadzą dane, jest pomoc nam lub społe- czeństwu. Robią to online i offline. Na przykład, dane o uczniach dotyczące ich nieobecności są gromadzone, aby sprawdzić czy dany uczeń nie schodzi na złą drogę. Oznaką takiej możliwości jest liczba nieobecności ucznia, które nie zostały usprawiedliwione. Szkoły posiadają system monitoringu, któ- ry chroni własność szkół oraz sprawdza, czy uczniowie nie łamią regulaminu. Inne instytucje państwowe sprawdzają czy nie łamiemy prawa lub czy nie pojawiają się przesłanki, które by na to wskazywały. Jednym z ogromnych problemów jest to, ja- kie i jak dużo danych jest potrzebnych, aby nas zrozumieć – jeżeli to w ogóle jest możliwe. Skupmy się teraz na firmach. Profilowanie pro- wadzone przez firmy skupia się na poznaniu naszych nawyków. Nawyki są skrótami w rzeczy- wistości, rutynami. Te skróty mają bardzo jasny schemat. Zaczynają się szczytem aktywności naszego mózgu, kiedy koncentrujemy się na wykonywaniu zdania, a kończą się kolejnym szczytem po wykonaniu zadania. Kiedy już za- częliśmy wykonywać zadanie, przeprowadzamy je do końca, bez zastanawiania się nad nim. Robimy to podczas zmywania naczyń, podczas jazdy po autostradzie, kiedy wyprowadzamy psa, i rzadko kiedy zastanawiamy się nad tym, co właśnie robimy. Rutyna to coś w rodzaju autopilota. Popada- my w rutyny, aby zaoszczędzić energię mózgu. Obecne badania dowodzą, że po zakończeniu rutynowego zadania, domagamy się nagrody. Ta nagroda nie musi, ale może być materialna. Może to być na przykład dobre samopoczucie. Właśnie to jest przedmiotem zainteresowania firm, dlatego że kiedy odczuwamy takie pragnienie nagrody, chętnie kupujemy. Na nieszczęście firm, raczej rzadko zmienia- my sposób, w jaki się wynagradzamy. Jednak zdarzają się momenty, gdy to robimy. Zdarza się to najczęściej po zakończeniu lub po wej- ściu w nowy związek. Momentem, w którym najprawdopodobniej zmienimy nawyki, jest ciąża. Właśnie dlatego wiele profili tworzonych przez firmy mają na celu dowiedzieć się o ciąży kobiet. Niektóre z firm tworzących profile są w tym bar- dzo dobre. Zdarza się, że firmy wiedzą o ciąży wcześniej niż przyjaciele czy rodzice kobiety. To, czego chcą się dowiedzieć firmy, nie ma żadnego związku z naszą autonarracją. Nie są Workshop
- 49. 96 97Warsztaty pregnancy. Therefore, a major goal of profiling is to find out whether a woman is pregnant. Some profiling companies have become really good at this. They sometimes know that a woman is pregnant even before her friends or parents know. What it is that companies would want to know has nothing to do with our auto-narration. They are not interested in who we say we are and who we think we are. They are not interested in how we explain why we do what we do. They just follow what we do – and draw their own conclusions. Or worse still, their software draws conclusions for them. If we think about the concept of the adaptive unconscious it seems to make sense to ignore our auto-narration. Our auto-narration only influ- ences long-term decisions while companies want to target our impulsive and short-term decisions. These result from our adaptive unconscious. Although we have no way of knowing who we are by means of thinking about ourselves, we can come a long way by looking at our ac- tions to find out what our adaptive unconscious is about. That’s why our friends can know us. And that is why companies are interested in following what we do. This might lead to the situation that companies get to know us better than we know ourselves. To read more on targeting by companies, see: Charles Duhigg – How companies learn our se- crets, NYT: http://www.nytimes.com/2012/02/19/ magazine/shopping-habits.html?pagewanted=all To get a more detailed idea of the impact of profiling, read: https://identifeye.wordpress. com/2012/09/07/only-friends-should-get-to- know-us-online/ and https://identifeye.word- press.com/2012/12/08/profiling-revisite/ and https://identifeye.wordpress.com/2012/12/09/ our-devices-will-be-profiling-us/ Calculation and trust Calculation is to consciously aim for the biggest amount of good effects, while trying to minimize the amount of bad effects. Whenever we calculate, we trust that we can influence the future. We trust that by choosing our strategies we can make good things happen for us in the future while avoiding bad effects. Calculation is narrowly tied up with our auto- narration. Our second identity steers our long- term planning and sets our long-term goals. Calculation is the instrument to try and achieve these goals in the best way possible. Calculation is an important part of why we play different roles to different people. We care- fully construct our social environment in such a manner that we achieve better things for us while keeping away from what is bad for us. There are a few problems with calculation though. To start with, our short-term identity cannot be steered in a very calculating way because it is unconscious. This means that although we like to believe that most of our ac- tions and decisions are rational and calculated, not many are. More likely we rationalize the things we do intuitively to keep the faith in our rationality intact. A second problem with calculation is, that the good that we are striving for in reality, never will be as good as we thought it would be before we got it. Winning the lottery as a rule does not bring the summit of happiness for a longer time because all of a sudden family, neighbors, acquaintances and strangers want to get a piece of the pie. When they don’t get what they want they start complaining, or far worse. If they do get what they want they want more. Fortunately, the same mechanism holds true for bad events as well. When the worst possible things happen to us, we tend to suffer a short-term effect but most of us return to the state we were in before the event after a while. These mechanisms put the use of calculation under a question mark. When we look at the online environment cal- culation, it is even more complicated. Online day-to-day communication is open for all to see and does not leave too much space for role playing. In the online world our adaptive uncon- scious is even more important because almost everything we do there is related to short-term and impulsive decision-making. one zainteresowane tym, co mówimy, o tym, kim jesteśmy, ani tym, co myślimy, o tym, kim jeste- śmy. Nie są zainteresowane tym, w jaki sposób wyjaśniamy to, co robimy i dlaczego to robimy. Sprawdzają jedyne to, co robimy i wyciągają z tego wnioski, lub gorzej, ich oprogramowanie robi to za nich. Jeśli zastanawiamy się nad koncepcją nie- świadomości adaptacyjnej, z punktu widzenia firm, to możemy dojść do wniosku, że rozsądnym jest zignorowanie naszej autonarracji. Nasza autonarracja wpływa jedynie na długoterminowe decyzje, podczas gdy firmy są zainteresowane naszymi impulsywnymi działaniami i krótkoter- minowymi decyzjami, a te wynikają z nieświa- domości adaptacyjnej. Mimo, iż nie mamy możliwości poznania sie- bie, jedynie poprzez myślenie o sobie możemy zbliżać się do siebie, patrząc na swoje czyny, aby poznać swoją nieświadomość adaptacyjną. Dlatego znają nas nasi przyjaciele i dlatego firmy są zainteresowane zbieraniem informacji na temat tego, co robimy. Może to doprowadzić do sytuacji, w której firmy będą nas znały lepiej, niż my sami. Więcej na temat ukierunkowania firm, można znaleźć w artykule: Charles Duhigg – How companies learn our se- crets, NYT: http://www.nytimes.com/2012/02/19/ magazine/shopping-habits.html?pagewanted=all . Aby lepiej zrozumieć zjawisko profilowania i jego wpływ, proszę wejść na stronę: https://identifeye. wordpress.com/2012/09/07/only-friends-should- -get-to-know-us-online/ oraz https://identifeye. wordpress.com/2012/12/08/profiling-revisite/ i https://identifeye.wordpress.com/2012/12/09/ our-devices-will-be-profiling-us/. Kalkulacja i zaufanie Kalkulacja jest to świadome ukierunkowanie na uzyskanie jak najlepszych efektów przy jedno- czesnym minimalizowaniu ilość złych efektów. Za każdym razem, gdy dokonujemy kalkulacji, wierzymy, że możemy wpłynąć na przyszłość. Wierzymy, że poprzez obranie dobrej strategii, w przyszłości unikniemy złych rzeczy, natomiast doświadczymy tych dobrych. Kalkulacja jest ściśle powiązana z naszą autonarracją. Nasza druga osobowość kieruje naszymi długoterminowymi decyzjami oraz ustala długoterminowe plany. Kalkulacja to instrument, który pozwala nam na osiągnięcie tych planów w najlepszy z możliwych sposobów. Kalkulacja jest ważnym powodem, gdyż od- grywamy różne role przed różnymi ludźmi. Sta- rannie budujemy nasze społeczne środowisko, w taki sposób, aby osiągać dobre rzeczy a złe trzymać z dala. Z kalkulacją wiąże sie jednak kilka proble- mów. Pierwszy to taki, że nasza krótkotermi- nowa osobowość nie może być kierowana przy pomocy kalkulacji, ponieważ jest nieświadoma. To znaczy, że pomimo tego, że wydaje nam się, że większość naszych zachowań i decyzji jest racjonalna i przemyślana, to tylko w przypadku niewielu z nich tak jest. Dużo częściej, racjo- nalizujemy rzeczy, które robimy intuicyjnie, aby zachować wiarę w nasze racjonalne założenia. Drugi problem z kalkulacją wiąże się z tym, że gdy już zdobędziemy upragnioną rzecz, nigdy nie będzie ona taka dobra, jak nam się wydawało. Wygrana na loterii z reguły nigdy nie przynosi pełni szczęścia na dłuży czas, ponieważ nagle rodzina, sąsiedzi i przyjaciele, a nawet nieznajomi, będą oczekiwać od nas pieniędzy lub prezentów. Jeśli nie damy im tego, czego oczekują, zaczną narze- kać lub posuną się jeszcze dalej. Jeśli natomiast, dostaną to, czego oczekują, będą chcieli więcej. Szczęśliwie, ten mechanizm działa również w przypadku złych wydarzeń. Jeśli przydarzy nam się najgorsza z możliwych sytuacji, za- zwyczaj cierpimy przez krótkoterminowe efekty tego wydarzenia, ale po jakimś czasie wracamy do poprzedniego stanu. Ten mechanizm stawia kalkulację w stan zapytania. Jeżeli spojrzymy na środowisko internetowe, kalkulacja staje się jeszcze bardziej skompli- kowana. Codzienna komunikacja online jest widoczna dla wszystkich i nie zostawia wiele miejsca na odgrywanie ról. W świecie online nasza nieświadomość adaptacyjna jest nawet bardziej ważna, ponieważ prawie wszystko, co Workshop
- 50. 98 99Warsztaty Thus it is very understandable that young- sters try to take their time before they react. They try not to react too impulsively because they know that what is written cannot be undone. They feel that they are being observed all the time and that their choices are being registered. They take these factors into account when con- templating bout their reactions and actions.. The workshop’s aim is to trigger reflection. Re- flection is the process of thinking about a step that was implemented automatically before. Reflection comes even before the first step of thinking about changing behavior. Reflection consists of asking naive questions like: What is this about? How am I to understand this? Youngsters are used to asking these questions all the time. This is what creating meaning online is all about. By asking questions and coming up with associations and preliminary answers they try to understand what is going on. Unfortunately youngsters are short on having life experience and concepts to give words to these reflections. That is where adults come in. They need to assist youngsters in filling this gap. That is why the workshop conception of media education equals a dialogue between genera- tions on the effects of using (digital) mass media. The dialogue is not a one way track. While adults bring their life experience and knowledge to the table youngsters have their online experi- ences to offer. Because of these online experi- ences and the permanent network of reactions and judgments in which they operate, they are far closer to their adaptive unconscious. In the introduction Communication between generations it appeared that youngsters do not open up to adults very easily and that they do not think adults always tell the truth. Maybe the biggest obstacle standing be- tween adults and youngsters is the calculation as described above. Maybe calculation makes adults look less truthful. Maybe calculation inspires adults to dismiss the online world as something less relevant. And maybe calcula- tion causes adults not to take enough time to do something online with youngsters or start a real dialogue about what these youngsters do online, even though these are the best ways to make youngsters be safer online. If calculation presupposes trust in the manu- facturability of the future, then the workshop’s version of media education presupposes trust in the reciprocity of learning in a dialogue form. This does not mean that adults must agree with all that youngsters tell them. While adults should listen with respect to what youngsters have to say, it is the task of educators to stir youngsters up and instill doubts in them about their self-images and society. The dialogue form must raise questions about difficult topics, like the difficulties some youngsters experience when communicating in the real world and whether what they call a drama or powning, does not rather amount to cyber bullying. The dialogue form is not about blind affirma- tion. It is about creating moments of authenticity. For the role of educators, see: http://identif- eye.wordpress.com/2012/07/26/teachers-3-0- give-us-hope/ and http://identifeye.wordpress. com/2012/07/28/lifelong-learning-should-serve- citizenship-not-the-market/. robimy, jest związane z krótkoterminowymi i im- pulsywnymi decyzjami. Więc jest to całkowicie zrozumiałe, że dzieci chcą mieć czas na zastanowienie się przed pod- jęciem reakcji. Nie chcą działać impulsywnie, bo wiedzą, że jeżeli coś napiszą, nie będą mogły tego cofnąć. Czują, że są stale obserwowane, a ich reakcje są rejestrowane. Biorą pod uwagę te czynniki, podczas zastanawiania się nad swoimi reakcjami i czynami.. Celem warsztatów jest wywołanie refleksji. Re- fleksja jest procesem myślowym dotyczącym kroku, który został już automatycznie podjęty. Refleksja pojawia się nawet wcześniej, przed podjęciem pierwszego kroku do przemyśleń na temat zmiany zachowania. Refleksja składa się z naiwnych pytań, takich jak: O co tu chodzi? Jak mam to rozumieć? Dzieci są przyzwyczajone do zadawania takich pytań cały czas. Właśnie w ten sposób tworzy się znaczenia online. Dzięki zadawaniu pytań, tworzeniu skojarzeń i poprzednim odpowiedziom, próbują one zrozumieć, o co w tym wszystkim chodzi. Niestety, dzieci nie mają wystarczającego ży- ciowego doświadczenia oraz nie znają pojęć, które pozwoliłyby na opisanie swoich refleksji słowami. Wtedy z pomocą przychodzą rodzice. To oni muszą pomóc dzieciom w wypełnieniu tej luki. Dlatego idea Edukacji Medialnej warsztatów, jest dialogiem między pokoleniami na temat skutków korzystania z (digitalnych) środków masowego przekazu. Ten dialog nie jest jednotorowy. Dorośli dzielą się życiowym doświadczeniem i wiedzą, a dzieci swoimi doświadczeniami online. Z powodu swoich doświadczeń online i permanentnej sieci reakcji i osądów, w której działają, są one dużo bliższe swojej nieświadomości adaptacyjnej. Z przeprowadzonego wstępu do Komunikacji między pokoleniami wynika, że dzieci niezbyt chętnie otwierają się przed dorosłymi i uważają, że dorośli nie zawsze mówią prawdę. Być może największą przeszkodą między dorosłymi a dziećmi jest wcześniej opisana kalkulacja. Być może kalkulacja powoduje, że dorośli wydają się niewarci zaufania. Być może kalkulacja inspiruje dorosłych do odrzucenia świata online i postrzegania go jako czegoś nieistotnego. Możliwe, że to właśnie kalkula- cja powoduje, że dorośli nie spędzają czasu z dziećmi w Internecie lub nie rozmawiają o tym, co dzieci robią online. Pomimo tego, że są one najlepszym możliwym sposobem na zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa w sieci. Jeżeli koncept „kalkulacja” zakłada, że możemy tworzyć przyszłość, to warsztatowa forma („Dyna- miczna Tożsamość”) Edukacji Medialnej zakłada, że możemy uczyć się nawzajem poprzez dialog. Nie znaczy to, że dorośli muszą zgadzać się ze wszystkim, co mówią im dzieci. Znaczy to, że dorośli powinni uszanować i wysłuchać tego, co dzieci chcą im przekazać, ale to wychowawcy mają za zadanie pobudzić dzieci do myślenia i obudzić w nich wątpliwości dotyczące własnego wizerunku i społeczeństwa. Forma dialogu musi wywoływać pytania na trudne tematy, dotyczące trudności, jakich niektóre dzieci doświadczają komunikując się w rzeczywistym świecie, i tego czy to, co na- zywają „dramatem” lub „żartem” nie jest już cyberprzemocą. Forma dialogu nie wywołuje afirmacji. Ona ma tworzyć chwile autentyczności. Więcej o roli wychowawcy, można zna- leźć na stronach: http://identifeye.wordpress. com/2012/07/26/teachers-3-0-give-us-hope/ oraz http://identifeye.wordpress.com/2012/07/28/ lifelong-learning-should-serve-citizenship-not- the-market/ . Ważne! Proszę obejrzeć prezentację Marcina Zie- lińskiego „DECYZJA KALKULACJA ZAUFANIE”: http://dynamicznatozsamosc.org/prezentacjemz/. Warto pokazać prezentację w szóstym bloku. DYSKUSJE Pomimo tego, że wstępy mają zapewnić Workshop
- 51. 100 101Warsztaty Important! Please have a look at Marcin Zieliński’s presentation “DECYZJA KALKU- LACJA ZAUFANIE” (in Polish): http://dynamic- znatozsamosc.org/prezentacjemz/. It is worth to show in the sixth block. Discussions Even though the introductions aim to transfer cognitive knowledge to the participants, they should not equal one-way-communications. Every participant should feel invited to share their thoughts during or after the introductions. The tone of voice in the discussions should be that of a dialogue: everybody is respected and no one is judged. Reactions should be framed as much as possible as questions. Discussion are to take place not only during and after the introductions. Some of them rather take the form of an enquiry of how participants deal with aspects of their lives (online): ■ How does it feel to be recorded and observed all the time (block two) ■ Whom to turn to with problems (block three) For an introduction to the subject, please read: http://identifeye.wordpress.com/2012/11/06/ media-education-is-a-dialogue-between-gen- erations/ For an analysis of the situation of Polish young- sters online and the way they deal with online problems and safety issues, see: Lucyna Kirwil’s EU Kids Online: Polskie dzieci w Internecie. Zagrożenia i bezpieczeństwo – część 2 [in Pol- ish]: http://www2.lse.ac.uk/media@lse/research/ EUKidsOnline/ParticipatingCountries/PDFs/ PL%20PolishReport.pdf For an analysis of the situation of European youngsters online and the way they deal with online problems and safety issues, see: http:// www2.lse.ac.uk/media@lse/research/EUKid- sOnline/EU%20Kids%20II%20(2009-11)/EU- KidsOnlineIIReports/Final%20report.pdf ■ What do you show – and to whom (block three) ■ What do you think about technology at school (block five) To read more on how gamification can be effectively used for delivering instructions, see: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/18/ how-gamification-can-be-effectively-used-for- delivering-instructions/ For more information on adopting new technology in the class, read: https:// identifeye.wordpress.com/2012/10/14/ adopting-new-technologies-in-the-class/ For more information on gaming and learn- ing, see: https://identifeye.wordpress. com/2012/09/27/gaming-and-learning/ For further reading on serious gaming that works, read: https://identifeye.wordpress. com/2012/10/16/serious-gaming-that-works/ Questionnaires Questionnaires bring concentration and silence to the workshop. While tasks can be loud (HOW DO I SEE MYSELF, IDentifEYE game) or intense (WHO ARE YOU UNTIL NOW?, the confronta- tions with one’s self) and the introductions and discussions might involve a lot of information to digest, the questionnaires allow the participant to take a step back and reflect on what they’ve just experienced or heard. At the same time the questionnaires also provide an opportunity for the participants to present their views uninter- rupted. For participants who are more shy than others, the questionnaires bring the satisfaction of being able to speak one’s mind. For the instructors, the questionnaires pre- sent valuable condensed material about where individual participants stand. The questionnaires function as an additional point of reference to that what is being said during the discussions and done during the tasks. The first (block one) and the last (number eight, block six) questionnaire are identical. They concern questions about the core themes of the workshop – on identity, Internet, online identity, life online, by whom the participant is seen online, what the participant publishes on- line, what others are allowed to know about the participant and why it is important that others get to know elements of the participant online. The second questionnaire (block one) concerns itself with communication between uczestnikom wiedzę poznawczą, nie powinny one przybierać formy jednotorowej komunikacji. Wszyscy uczestnicy powinni czuć się zaproszeni do wyrażania swoich myśli podczas, i po każdym ze wstępów. Ton głosu dyskusji powinien być taki, aby zapewniał, że każdy jest szanowany i nikt nikogo nie ocenia. Reakcje uczestników oraz zadawane pytania powinny być jak najbardziej ograniczone do tematyki dyskusji. Dyskusje nie muszą odbywać się tylko po lub w czasie wstępów. Niektóre z dysku- sji, powinny raczej przyjmować formę pytań dotyczących tego, jak uczestnicy radzą sobie z różnymi aspektami swojego życia online: ■ Jak czują się będąc stale nagrywanymi i ob- serwowanymi? (blok drugi) ■ Do kogo zwracają się z problemami? (blok trzeci) Aby zapoznać się z wprowadzeniem dotyczącym tej tematyki, proszę odwiedzić stronę: http:// identifeye.wordpress.com/2012/11/06/media- education-is-a-dialogue-between-generations/ Aby zapoznać się z analizą tego, jak polskie dzieci radzą sobie z problemami i bezpieczeń- stwem w Internecie, proszę odwiedzić stronę: Lucyna Kirwil „EU Kids Online”: Polskie dzie- ci w Internecie. Zagrożenia i bezpieczeństwo – część 2: http://www2.lse.ac.uk/media@lse/ research/EUKidsOnline/ParticipatingCountries/ PDFs/PL%20PolishReport.pdf . Analiza sytuacji dzieci w Europie i tego, jak radzą sobie one z problemami i bezpieczeństwem w Internecie, znajduje się tutaj: http://www2. lse.ac.uk/media@lse/research/EUKidsOnline/ EU%20Kids%20II%20(2009-11)/EUKidsOnline- IIReports/Final%20report.pdf . ■ Co pokazujesz i komu? (blok trzeci) ■ Co myślisz na temat technologii w szkole? (blok piąty) Więcej o tym, jak efektywniej używać gier w przedstawianiu instrukcji, znajduje się na stro- nie: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/18/ how-gamification-can-be-effectively-used-for- delivering-instructions/ . Więcej informacji o wprowadzaniu nowej tech- nologii do klas: https://identifeye.wordpress. com/2012/10/14/adopting-new-technologies- -in-the-class/ . Więcej na temat grania i uczenia się: https:// identifeye.wordpress.com/2012/09/27/gaming- -and-learning/ . Dodatkowe informacje o grach „serious games”, które dobrze się sprawdzają: https://identifeye. wordpress.com/2012/10/16/serious-gaming- -that-works/ . ANKIETY Ankiety wprowadzają koncentrację i ciszę. Pod- czas niektórych zadań może być głośno („JAK JA WIDZĘ SIEBIE”, gra IDentifEYE). Inne mogą wywoływać intensywne emocje („KIM JESTEŚ DO TERAZ?”, Konfrontacja z sobą) lub dostar- czać dużą ilość informacji do analizy (Wstępy i Dyskusje). Natomiast ankiety pozwalają uczest- nikom na refleksje i przemyślenie tego, czego doświadczyli i co usłyszeli. Jednocześnie, ankiety zapewniają szansę uczestnikom na spokojne przedstawienie swoich opinii. Jest to również szansa dla bardziej nieśmiałych osób na wyra- żenie swoich myśli. Z kolei instruktorzy, dzięki ankietom, zyskują źródło skondensowanych, cennych informacji dotyczących uczestników. Ankiety są dodatko- wym punktem odnośnym do tego, co zostało powiedziane podczas dyskusji i zadań. Pierwsza (blok pierwszy) oraz ostatnia ankieta (blok ósmy, blok szósty) są identyczne. Dotyczą one fundamentalnych wątków warsztatów: toż- samości, Internetu, digitalnej tożsamości, życia online, tego, kto widzi uczestników w Internecie, co publikują w Internecie, tego, co inni mogą wiedzieć o uczestniku i dlaczego ważne jest, aby inni znali pewne informacje o uczestnikach. Druga ankieta (blok pierwszy) dotyczy ko- munikacji między pokoleniami. Ma on uzyskać odpowiedzi na to, czego ogólnie uczestnicy po- trzebują, żeby otworzyć się przed drugą osobą, czego potrzebują, żeby otworzyć się przed kimś w Internecie i tego, żeby otworzyć się przed kimś z innego pokolenia. Ankieta stara się również uzyskać odpowiedź na to, kiedy uczestnik czuje się na równi z kimś z innego pokolenia. Ankieta numer trzy (blok trzeci) jest ustną Workshop
- 52. 102 103Warsztaty generations. It asks what is needed to open oneself up to another person in general, on- line and to a person belonging to another gen- eration. It also enquires when the participant feels equivalent to an individual from another generation. Questionnaire number three (block three) is the verbal version of the four pictures task (block two and four). In it questions can be found on the participant’s dressing style, the participant’s nearest person(s) and the participant’s most important event or moment in life. In questionnaire number four (block four) the participant is asked about the experience of seeing themselves in Augmented Reality. Participants get to answer whether they are satisfied with the way they look and with the way they answered the question. They are also asked to describe their emotions while seeing themselves in Augmented Reality. Questionnaires number five and six (block five) are follow-ups on the serious Augmented Reality game. Questionnaire number five is a drawing assignment. Participants are request- ed to draw their online identities. In question- naire number six they are asked about the role technology should play at schools and about the value of Augmented Reality in general and the game in particular. Questionnaire seven (block six) is a proper evaluation. It is modeled on the evaluation form as prescribed by the Ministry of Culture for projects. The questionnaires that were used during the pilot versions of the workshop can be down- loaded here: http://dynamicznatozsamosc.org/ pobieralnia/. In addition there is also a work sheet that is part of the introduction Elements of film language grammar (block three). In this work sheet par- ticipants are to visualize the different frame sizes that were mentioned in the introduction. The worksheet that was used during the pilot versions of the workshop can be down- loaded here: http://dynamicznatozsamosc.org/ pobieralnia/. Analyses Analyses are reflections by the instructors concerning particular recordings and pictures gathered during second and fourth block of the workshop. Directives for the instructors’ own interpretations. The area of both analyses is a connection of forms of interpersonal communication [a nonverbal communication channel] and ele- ments of film language grammar as an artistic expression. In these analyses we focus on non- verbal transmission which is to be interpreted on the ground of two forms of visual units: film and pictures. What is the background of our reflections in the analyses? It is the Internet as a space for our activities. We assume that we have a say about what visual information may be published or is published on the Internet about us and this is a part of our online identity that can be interpreted both by people who we know in person and by people we have never met in real life. What can we do so that those content-information-meanings about us would be as we would want to show to others? When we decided to introduce these tasks into the workshop programme we were and we are convinced that connecting skills of interper- sonal communication [also in its group forms] with artistic expression [understood here as the conscious use of film plan sizes for narration and auto-narration purposes] constitute a method of developing skills to consciously, critically and creatively use the Internet as a mass medium in the process of experiencing of how to build one’s auto-representation. The following three questions should lay the ground for our tools of analyses. What is interper- sonal communication? What is nonverbal com- munication? Why are film plan sizes important? Interpersonal communication (from the Latin communucatio – conversation, exchange, con- nectivity), is a psychological process during which people are trying to share meaning by means of symbolic (sound, letters, words) in- formation (communicates). The simplest model of communication consists of a sender who transmits a message (verbal or nonverbal) and formą zadania czterech zdjęć (blok drugi i czwar- ty). Pytania tej ankiety określają styl ubioru da- nego uczestnika i przedstawiają jego najbliższą osobę oraz najważniejszy moment lub wydarze- nie w życiu. W ankiecie czwartej (blok czwarty) uczestni- cy są proszeni o opisanie swoich doświadczeń dotyczących technologii Rozszerzonej Rzeczywi- stości. Uczestnicy są pytani, czy są zadowoleni z tego, jak wyglądają i z odpowiedzi, której udzie- lili. Pytania dotyczą również emocji uczestników, które odczuwali widząc siebie w Rozszerzonej Rzeczywistości. Ankieta piąta i szósta (blok piąty) mają być wypełnione po grze. Ankieta numer pięć jest przeprowadzana w formie rysunku. Uczestnicy są proszeni o narysowanie ich digitalnych tożsa- mości. W ankiecie szóstej natomiast, uczestnicy przedstawiają swoje opinie na temat ogólnej roli i przydatności technologii Rozszerzonej Rzeczywistości w szkole oraz w szczególności gry Rozszerzona Rzeczywistość. Ankieta siódma (blok szósty) służy ocenie. Jest ona oparta na formularzu oceny projek- tu, sporządzonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ankiety, które zostały użyte podczas pilotażo- wych warsztatów, można pobrać ze strony: http:// dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. Dodatkowo istnieje arkusz roboczy, dołączony do Wstępu do Elementów gramatyki języka fil- mowego (blok trzeci). W arkuszu tym, uczestnicy są proszeni o przedstawienie różnych rozmiarów kadrów, które zostały omówione podczas wstępu. Arkusz roboczy, którego użyto w czasie pilota- żowych warsztatów, można pobrać ze strony: http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. ANALIZY Analizy to refleksje instruktorów dotyczące po- szczególnych nagrań i zdjęć zebranych podczas bloku drugiego i czwartego. Wskazówki do własnej interpretacji dla instruktorów. Obszar obu analiz to połączenie form ko- munikacji interpersonalnej [kanał komunikacji niewerbalnej] i elementów gramatyki języka filmowego jako ekspresji artystycznej [wielkości planów]. W tych analizach koncentrujemy się na przekazie niewerbalnym, który interpretować będziemy na podstawie dwóch form formacji obrazowych: zdjęcie i film. Jakie jest tło naszych refleksji w analizach? To Internet jako przestrzeń naszych aktywności. Zakładamy, że możemy decydować o tym, jakie informacje obrazowe mogą być lub są publikowane w Internecie o nas - i że to część naszej tożsamości online, którą mogą interpretować zarówno osoby, które znają nas w świecie realnym, ale także osoby, których nigdy nie spotkaliśmy na żywo. Co możemy zrobić, aby takie treści-informacje-znaczenia o nas, były tym, co chcemy o nas przekazywać innym? Decydując się na wprowadzenie do progra- mu warsztatów tych zadań, mieliśmy i mamy przekonanie, że umiejętność komunikacji in- terpersonalnej [a także grupowe jej formy] w połączeniu z ekspresją artystyczną [tu ro- zumianą jako świadome użycie wielkości pla- nów w celu narracji i autonarracji], są metodą rozwijającą umiejętności świadomego, twór- czego i krytycznego korzystania z środków masowego przekazu - Internetu - w procesie doświadczania jak budować swój autoportret. Te trzy pytania powinny budować obszar dla narzędzi analizy. Co to jest komunikacja inter- personalna? Co to jest komunikacja niewerbalna? Dlaczego używamy wielkości planów filmowych? Komunikacja interpersonalna (z łaciny commu- nicatio – rozmowa, wymiana, łączność), proces psychologiczny, podczas którego ludzie dążą do dzielenia się znaczeniami za pośrednictwem symbolicznych (dźwięki, litery, słowa) informacji (komunikatów). Najprostszy model komunikowa- nia się polega na przekazywaniu przez nadawcę komunikatu (werbalnego lub niewerbalnego) i odebraniu go przez odbiorcę. Komunikowanie się może być realizowane przez wypowiedzi Workshop
- 53. 104 105Warsztaty a recipient who receives that message. Com- munication may take place by expressing oneself in oral, written and visual form or by means of so-called body language — for instance by us- ing gestures, colors and tones of voice or facial mimics. Communication may be one-directional – the sender sends information without expecting a confirmation by the recipient or two-directional, in which sender gets a confirmation that the message was received, for example in the form of questions asked by the recipient. The definition was translated and taken from “Słownik encykopedyczny Edukacja Obywatelska” Publisher: Europa. Atuhors: Roman Smolski, Marek Smolski, Elżbieta Helena Stadmuller. ISBN 83-85336-31-1. Year of publication: 1999 [http://portalwiedzy.onet.pl/87607,,,,komunikacja_ interpersonalna,haslo.html] Verbal communication is a form of communica- tion that uses natural language, or speech, as a means of communication. It is a basic way of interpersonal communication. Verbal com- munication in its rudimentary form can also be observed among animals, for example among chimpanzees that in some cases have even developed the ability to use metaphors. For verbal communication to take place two people are needed: a sender and a receiver. They use a code (language) that both of them have to know. Verbal communication often is accompanied by nonverbal communication. During a conver- sation the transmitted content is being accom- panied by gestures and facial mimics which in accepted language code and certain cultures confirm verbalized messages. More on this subject: [ h t t p : / / p l . w i k i p e d i a . o r g / w i k i / Komunikacja_werbalna] Non-verbal communication [body language] comprises of a set of nonverbal communicates sent and received by all human at all nonverbal channels at once. They inform about basic emo- tional states, intentions, expectations and char- acteristics of temperament. More on this subject: [ h t t p : / / p l . w i k i p e d i a . o r g / w i k i / Komunikacja_niewerbalna] We would like to invite you to read and to look for other authors: A.Pease: Język ciała - jak czytać myśli ludzi z ich gestów.[How to read people’s mind by their gestures] Cracow, 1992, Z. Nęcki: Komunikacja międzyludzka.[Inter- personal Communication]. Cracow, 1996, M. Argyle: Psychologia stosunków międzyludzkich. [Psychology of interpersonal relation] Warsaw, 1991, E.Aronson: Psychologia społeczna-serce i umysł. [Social Psychology – heart and mind] Warsaw 1997 Information on elements of film language gram- mar – information on film set sizes – can be found in this section under “Introductions”. Analyses course Both tasks WHO ARE YOU UNTIL NOW? and HOW DO I SEE MYSELF? result in interesting material for analyses. Analyses are seen by us as reflections by the instructors. During these analyses in block 6 the material will be presented that was previously recorded and prepared by the instructors. The analyses will follow a course that is founded on the basis of the dialogue of the instructors with the participants. The dialogue will be steered by elements from the presen- tation. But it will be an open form of thoughts exchange, moderated by the instructors. The analysis of the task HOW DO I SEE MY- SELF? is to make participants present their opinions. The instructors are to provoke this analysis by asking questions: “What new elements did you learn about yourself?” Each participant should answer that question. You have to avoid irony and direct personal criticism. No one is judged. We only interpret formal decisions. First the intuitive choosing of the film set size and then the con- scious choosing of it. During this analysis it is good to use definitions of film set sizes and to build sentences in a way that phrases concern- ing film sets will appear in them—use film set sizes, apply them; create meaning by means of them. But what is important we do not ask about the symbolic content that was written or drawn ustne, pisemne i różne formy wizualne oraz tzw. mowę ciała (z angielskiego body langu- age), np. różnego rodzaju gesty, barwę i ton głosu, mimikę twarzy. Komunikowanie się może być jednokierunkowe – nadawca przekazuje informacje bez oczekiwania ich potwierdzenia przez odbiorcę, lub dwukierunkowe – nadawca uzyskuje potwierdzenie przekazanej informacji, np. w formie pytań zadawanych przez odbiorcę. Hasło opracowano na podstawie “Słownika Encyklopedycznego Edukacja Obywatelska” Wydawnictwa Europa. Autorzy: Roman Smolski, Marek Smolski, Elżbieta Helena Stadtmüller. ISBN 83-85336-31-1. Rok wydania 1999. [http:// portalwiedzy.onet.pl/87607,,,,komunikacja_inter- personalna,haslo.html] Komunikacja werbalna – komunikacja z użyciem języka naturalnego, czyli mowy jako środka komunikacji. Jest to podstawowy sposób komu- nikacji międzyludzkiej. W szczątkowej postaci ko- munikacja werbalna występuje także u zwierząt, np. u szympansów, które rozwinęły w niektórych przypadkach także zdolność posługiwania się metaforą. Aby komunikacja werbalna mogła mieć miejsce, muszą istnieć osoby: mówiąca i słuchająca. Posługują się one kodem (językiem), który musi być znany obu osobom. Komunikacji werbalnej najczęściej towarzy- szy komunikacja niewerbalna. W trakcie roz- mowy przekazywanym treściom towarzyszą gesty oraz mimika, które w przyjętym kodzie językowym w danej kulturze potwierdza- ją komunikaty zwerbalizowane. Więcej tu: [ h t t p : / / p l . w i k i p e d i a . o r g / w i k i / Komunikacja_werbalna] Komunikacja niewerbalna [mowa ciała, język cia- ła] - zespół niewerbalnych komunikatów nadawa- nych i odbieranych przez ludzi na wszystkich nie- werbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, inten- cjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samo- ocenie, cechach temperamentu. Więcej tu: [http:// pl.wikipedia.org/wiki/Komunikacja_niewerbalna] Zachęcamy do lektury i poszukiwania własnych autorów: A.Pease: Język ciała - jak czytać my- śli ludzi z ich gestów. Kraków, 1992, Z. Nęcki: Komunikacja międzyludzka. Kraków, 1996, M. Argyle: Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa, 1991, E.Aronson: Psychologia spo- łeczna-serce i umysł. Warszawa 1997 O elementach gramatyki języka filmowego - wielko- ściach planów w tym rozdziale, w akapicie „Wstępy”. Przebieg analiz Oba zadania: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” i „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?” wypracowują interesujący materiał do analiz. Analizy widzimy jako refleksje instruktorów. W czasie tych analiz w BLOKU 6, pokazane będą materiały, które wcześniej zostały nagrane i później opracowane przez instruktorów. Analizy będą miały przebieg oparty na osi dia- logu instruktorów z uczestnikami. Ten dialog podporządkowany będzie elementom prezentacji. Będzie jednak otwartą formą wymiany myśli, moderowaną przez instruktorów. W analizie zadania: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?” chodzi o to, aby to uczestnicy wypowiadali się. Instruktorzy mają prowokować analizę poprzez pytanie: Czego więcej dowiadujesz się o sobie? Na takie pytanie powinien odpowiedzieć każdy z uczest- ników. Nie należy dopuścić do ironii i krytyki skierowanej personalnie. Nikt nikogo nie ocenia. Tylko interpretujemy decyzje formalne. Najpierw wybór wielkości planów intuicyjny, a potem świadomy. Dobrze jest w czasie tej analizy uży- wać określeń wielkości planów. I tak budować wypowiedź instruktora, aby pojawiały się frazy - używać wielkości planów, stosować wielkości planów; budować znaczenia poprzez użycie wiel- kości planu. Jednak, co jest ważne, nie pytamy o znaczenia symbolicznych treści na kartkach. Zdjęcia 3 i 4 analizujemy do wielkości planów również. Zawsze jesteśmy gotowi na zasadę analizy porównawczej, z tym co widzimy na zdjęciach z BLOKU 2 i 4. Jeżeli widzimy zmianę Workshop
- 54. 106 107Warsztaty on the sheets of paper. Regarding photos 3 and 4 it is also the film set size that is analyzed. We are always ready for a comparative analysis of what we see on the photos as taken in block 2 and 4. If we see a decision change of about 50% or more we ask: Why? In analysis of the task “WHO ARE YOU UNTIL NOW?” we want participants express their opin- ions as well. Instructors should provoke analysis through questions: What would you change and what you would not change in this recording and why? Each of the participants should answer this question. You have to avoid irony and direct per- sonal criticism. No one is judged. We only interpret formal decisions. First the intuitive choosing of the film set size and then the conscious choosing of it. During this analysis it is good to use definitions of film set sizes and to build sentences in a way that phrases concerning film sets will appear in them—use film set sizes, apply them; create meaning by means of them. It is important that we don’t ask about verbal communication. We only talk about nonverbal communication – here understood as the choice of film set sizes. We are always ready for a comparative analysis of what we see on the films as recorded in block 2 and 4. If we see a decision change of about 50% or more we ask: Why? To conduct analyses we have to prepare our- selves in several ways. ■ First of all for every analysis of each of the tasks we have prepared material: WHO ARE YOU UNTIL NOW? [the edited answers of all of the participants from block 2 and 4]; HOW DO I SEE MYSELF? [the presentation consisting of all pictures from block 2 and 4]. ■ Additionally we have to remember about the tight schedule for the analyses, 15 minutes for HOW DO I SEE MYSELF? and 25 minutes for WHO ARE YOU UNTIL NOW?. Here are a few practical propositions: Most importantly we should understand the participants on the level of their emotional sensi- bility. After five meetings we have knowledge of the personal and individual characteristics that each person has. Also during the recording and the editing of the material we have a chance to get closer to each participant without crossing the boundary of their privacy and without forc- ing our opinions upon them. Therefore it is important that we should take notes during the work outside the workshop when we edit and prepare the presentations. Reflective notes. This does not dismiss us from our role of instructor. The notes should consist of attempts to project answers to these ques- tions that we will use later during the analysis, as if we would enter the role of the participant. These may be a few sentences or reflections concerning answers given in questionnaires. Analyses are common reflection that will not instantly become fruitful but only with time. It will appear that participants have drawn their conclusions and that their skills have improved. It is worthwhile it to meet each other again, after the end of the workshop, during educational hours – even more so if the participants in the group are all from one school. Other elements Besides greeting the participants at the begin- ning of block one and thanking them at the end of block six, there are two additional other elements. The first of them is the trailer about Media Education that was created during the project. The text of the trailer can be found in the section Media education and Dynamic Identity. This trailer provides a good introduc- tion to both the topics of the workshop and it’s the tone of voice. The trailer can be found here: http://dynamic- znatozsamosc.org/film/. The second other element is the handing out of certificates at the end of the workshop. The handing out of the certificates is a ceremonial closure of the workshop and provides the par- ticipants with a formal memento. The certificate that was used during the pilot ver- sion of the workshop can be downloaded here: http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. o 50 procent w decyzji - zapytajmy: Dlaczego? W analizie zadania: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” chodzi o to, aby uczestnicy również wypowiadali się. Instruktorzy mają prowokować analizę po- przez pytanie: Co chcesz, a czego nie chcesz zmienić w tym obrazie i dlaczego? Na takie pyta- nie powinien odpowiedzieć każdy z uczestników. Nie należy dopuścić do ironii i krytyki skierowanej personalnie. Nikt nikogo nie ocenia. Tylko inter- pretujemy decyzje formalne. Najpierw wybór wielkości planów intuicyjny, a potem świadomy. Dobrze jest w czasie tej analizy używać określeń wielkości planów. I także budujemy wypowiedź instruktora, aby pojawiały się frazy - używać wielkości planów, stosować wielkości planów, budować znaczenia poprzez użycie wielkości planu. Jednak co jest ważne, nie pytamy o prze- kaz werbalny. Rozmawiamy tylko o niewerbalnym kanale komunikacji - tu rozumianym jako wielkość planu. Zawsze jesteśmy gotowi na zasadę ana- lizy porównawczej, z tym co widzimy na filmach nagrane w BLOKU 2 i 4. Jeżeli widzimy zmianę o 50 procent w decyzji - zapytajmy: Dlaczego? Aby przeprowadzić analizy, musimy przygotować się na kilku poziomach: ■ Po pierwsze, do analizy każdego z zadań mamy materiał: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” [zmontowane wypowiedzi z BLOKÓW 2 i 4 wszystkich uczestników]; „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?” [prezentacja zawierająca wszystkie zdjęcia z BLOKU 2 i 4]. ■ Po drugie, pamiętajmy o dyscyplinie czasowej na analizę zadania: „JAK JA WIDZĘ SIEBIE?” mamy 15 minut, a na analizę zadania: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” mamy 25 minut. Teraz kilka praktycznych propozycji: Przede wszystkim powinniśmy rozumieć uczestników na poziomie ich wrażliwości emo- cjonalnej. Po pięciu spotkaniach mamy już wie- dzę, jakie wyraźne osobowościowe i osobnicze cechy reprezentuje każdy z osobna. Dodatkowo w czasie i nagrywania i opracowania materiałów mamy szansę zbliżyć się do każdego uczestnika, nie naruszając jego prywatności i nie narzucając mu swoich opinii. Dlatego ważne jest, aby w czasie pracy poza warsztatami - gdy montujemy i przygotowujemy prezentację - prowadzić swoje notatki. Notatki refleksyjne. Wprowadzenie takiego określenia nie zwalania nas z dyscypliny instruktora. Takie notatki powinny zawierać próby projektowania odpowiedzi na te pytania, które później wykorzy- stamy w czasie analizy, gdybyśmy weszli w rolę uczestnika. To może być kilka zdań, to mogą też być refleksje związane z odpowiedziami w ankietach. Analizy są wspólną refleksją, która zaowo- cuje nie od razu, ale w czasie. Okaże się, że uczestnicy wyciągnęli wnioski i mają wyż- sze umiejętności. Warto jest po zakończeniu warsztatów - tym bardziej jeśli to jest gru- pa uczniów z jednej szkoły - spotykać się jeszcze w czasie godzin wychowawczych. INNE ELEMENTY Poza przywitaniem uczestników na początku pierwszego bloku i podziękowaniem im na koń- cu bloku szóstego, są jeszcze dwa dodatkowe elementy. Pierwszy z nich to zwiastun dotyczący Edukacji Medialnej, który został stworzony pod- czas trwania projektu. Tekst zwiastuna znajduje się w dziale Edukacja Medialna i Dynamiczna Tożsamość. Zwiastun jest dobrym wprowadze- niem do tematów warsztatów oraz oddaje ton w jakim są prowadzone. Zwiastun znajduje się tu: http://dynamicznatozsamosc.org/film/. Drugim elementem jest rozdanie certyfikatów, które odbywa się wraz z ceremonią zakończenia warsztatów. Certyfikaty są formalną pamiątka potwierdzającą uczestnictwo w warsztatach. Certyfikat użyty podczas pilotażowych warsz- tatów, można pobrać ze strony: http://dynamicz- natozsamosc.org/pobieralnia/. Workshop
- 55. 108 109
- 56. 110 111Warsztaty Jak organizować warsztaty Warsztaty In this section an overview will be given of what non-technical elements are needed to organize the workshop. The technical requirements will be discussed in the section under that name. To begin with, two instructors are needed to organize the workshop. Ideally, the instructors are teachers who will conduct the workshop in their own class. It is important for the instructors to be teachers, because teachers are embedded in the school system. During the workshop, participants will share quite a bit of information about themselves. Since teachers fulfill a trusted role for students, this information flows to the right people. Teach- ers have default procedures to deal with edu- cational and non-educational issues that might pop up, especially when these issues concern students in their own class. A second reason why it is important that teach- ers conduct the workshop in their own class is that it would be a loss if the information shared by the students leaves school with an external instructor. When teachers conduct the workshops in their own class, the information stays and can function as a point of reference for the teacher for their contact with individual students, even long after the workshop is finished. The teacher-instructor does not need to be completely up-to-date with the latest technologi- cal Internet and mobile developments, but they do need to know the basics - like what is a social network, what is a profile and what is Internet 2.0 - in order to understand what the students will be talking about during the workshop. The most important characteristic of workshop teacher-instructions, besides being motivated to conduct a workshop on media education, is that they are willing to enter a role during the work- shop. As will be expanded upon in the didactics section, the teacher-instructor is expected to enter a role that is equivalent to that of a par- ticipant. Please read the didactics section and contemplate whether this is for you. Tomasz Zbierski: The most important thing is the teacher’s motivation. The Internet is seen by schools as a threat ra- ther than anything else. The programme of the workshop will allow teachers to become partners of their students in the process of their self-edu- cation by means of elements of media education. During the workshop teachers will teach skills that are essential to communicate effectively, to build partnership relations while getting to know together the advantages and threats that flow from the virtual space and that to a significant degree fill up the lives of students, parents and teachers. The aim of the workshop is to build an envi- ronment in which we can solve problems toge- ther. We use a language and terminology that is understandable to all participants. Together we learn to listen to our partners, to give understandable answers, to cooperate and react. These are permanent activities which have to create the conditions to work together and to build social relationships within the daily didactic practice of the school. They also need to improve local social capital. W tym dziale, zostaną omówione elementy, które należy przygotować do prowadzenia warsztatów. Wymagania techniczne zostaną omówione w in- nym dziale, pod nazwą Wymagania techniczne. Do przeprowadzenia warsztatów jest potrzeb- nych dwoje instruktorów. Idealną sytuacją jest, gdy warsztaty są prowadzone przez nauczycieli w ich własnych klasach. Istotne, aby byli to nauczyciele, ponie- waż są oni już częścią systemu szkolnictwa. W czasie warsztatów, uczestnicy udzielą sporo informacji o sobie - a ponieważ nauczyciele są osobami zaufanymi, informacje te trafią w dobre ręce. Dodatkowo wiedzą oni, jak radzić sobie w różnych sytuacjach z uczniami - tymi dotyczą- cymi edukacji, jak również pozostałymi - zwłasz- cza, gdy pojawiają się one w klasach, które ci prowadzą. Drugim ważnym powodem, dla którego to nauczyciele powinni prowadzić warsztaty w swoich klasach jest to, że informacje udzielone przez uczestników, nie opuszczą szkoły wraz z zewnętrznym instruktorem. Ponadto, jeżeli warsztaty są prowadzone przez nauczycieli w ich klasach, pozyskane informacje mogą służyć nauczycielom jako punkt odniesienia w kontak- tach z ich nimi - jeszcze długo po zakończeniu warsztatów. Nauczyciel-instruktor, nie musi być całkowi- cie zaznajomiony z najnowszymi informacjami dotyczącymi technologii mobilnej i internetowej, musi jednak znać jej podstawy. Takimi podsta- wami są wiedza na temat portali społecznościo- wych, profilowania i Internetu 2.0. Ta wiedza jest niezbędna do zrozumienia tego, o czym będą mówić uczestnicy podczas warsztatów. Poza chęcią do prowadzenia warszta- tów, nauczyciel-instruktor musi być gotowy do przyjęcia swojej roli w warsztatach. Na- uczyciel-instruktor powinien wejść w rolę, która jest równoważna do roli uczestnika. Ta rola jest szerzej opisana w dziale Dydaktyka. Proszę zapoznać się z działem Dydaktyka i za- stanowić się, czy to Państwu odpowiada. Tomasz Zbierski: Najważniejsza jest motywacja nauczyciela. Internet w szkołach widziany jest przede wszyst- kim jako zagrożenie, a program warsztatów umożliwi nauczycielom, aby stali się partnerem dla uczniów w procesie ich samokształcenia poprzez elementy edukacji medialnej. W czasie warsztatów nauczyciele kształ- cą umiejętności niezbędne do sprawnego komunikowania się, budowania partnerskich więzi, przy wspólnym poznawaniu korzyści i zagrożeń, które płyną z wirtualnej przestrze- ni, wypełniającej w znaczącym stopniu życie uczniów, rodziców i nauczycieli. Celem warsztatów jest budowanie przestrzeni, w której wspólnie rozwiązujemy problemy, uży- wamy języka i pojęć zrozumiałych dla wszyst- kich uczestników. Wspólnie uczymy się słuchać partnerów, udzielać zrozumiałych odpowiedzi, kooperować, reagować. Są to działania per- manentne, które mają wbudować w codzienną praktykę dydaktyczną szkoły zasadę współpracy, budowania więzi społecznych. Poprawę lokalne- go kapitału społecznego. Workshop How to organize the workshop Workshop
- 57. 112 113Warsztaty The proposed form of work, which is the workshop form, uses didactic project methods as well as entertainment and concerns aspects of identity, privacy, intellectual property and fre- edom, from the perspective of virtual world and in connection with the real world. The authors of the project “Dynamic Identity” are convinced that the use of “old” didactical methods as proposed by Janusz Korczak will be a great support for teachers conducting the workshop. The message: Each individual has the right to understand the world, is the proposed project motto. It concerns not only students, but maybe in the first place adults who are cooperating with students and work together with them in the school environment. Understanding the virtual world in which our students function is an essential precondition for success while realizing the project aims. Of the teachers who wish to conduct this kind of workshop within the framework of formal education at school it is expected: ■ To be convinced about the sense and the importance of the problems students have while functioning in the virtual world and the impact they have on the fundamental goals of the school that are set by current educational policies, teaching programmes and exam requirements; ■ To have proper psychophysical predispositions that facilitate creating partnership relations with youngsters and children; ■ To have the skills to convince their manage- rial school bodies of the need to include the workshop themes into the annual educational activities’ plans. As soon as two instructors are found next steps are needed. First of all, the school director needs to agree to the workshops. The director could designate so-called educational hours (“godzina wychowawcza”) for the workshop. Tomasz Zbierski: Concrete steps in the process of preparing the workshop according to the school’s headmaster 1. Present the project workshop and its aims to the school parents’ association and convince them to support the realization of the project, as well as obtaining their formal agreement. 2. Present the project workshop and its aims to the pedagogical board, convince the board to accept and implement the project in the yearly schedule of educational classes. 3. Create a detailed plan for each school division in which the workshop is to be conducted to fixate the workshop dates being six meetings with a duration of 90 minutes each. 4. Because of the fact that in the general teaching plan educational hours are only granted one lesson with a duration of 45 minutes per week, it is advisable to consider possibility to realize the project within the framework of the so-called “days free of didactical classes” that are available to schools: 8 for Junior High Schools and 10 for schools beyond the Junior High School; 5. An alternative solution—that will be however difficult to organize in some schools— would be to conduct six meetings with a duration of 90 minutes during the education hours plus one adjourning class. In exchange the teacher who “lost” their class will be compensated by means of the time of an educational hour in a next week. If formally all has been cleared within the school structure, it is time to recruit students. Although formally there is no defined profile for the future workshop participant, it does help when they are interested in media and are active online. Tomasz Zbierski: How to take on the recruitment of students – according to the headmaster Students have to get accustomed to responsibility and be familiarized with different documents. It is advisable to prepare internal recruitment re- gulations and then to conclude a contract with students on their participation in the project. The recruitment steps are as follows: ■ I Promotional and informational activities: ■ A leaflet; ■ A poster; ■ A radio announcement on the school radio; ■ Periodical information at each educational hour; Proponowane formy pracy, czyli warsztaty, wykorzystują dydaktyczną metodę projektu, a także uczenie poprzez zabawę i dotyczą aspektów tożsamości, prywatności, własno- ści intelektualnej, wolności w perspektywie świata wirtualnego i jego łączności ze światem realnym. Autorzy projektu „Dynamiczna Tożsamość” są przekonani, że wykorzystanie „starych” metod dydaktyki „korczakowskiej”, będą przy realizacji warsztatów kapitalnym ułatwieniem dla nauczy- cieli prowadzących zajęcia. Przesłanie „Każdy ma prawo rozumieć świat” są proponowanym mottem projektu; dotyczy ono nie tylko uczniów, ale może przede wszystkim dorosłych w szkolnej przestrzeni kooperacji i współpracy z uczniami. Zrozumienie świata wirtualnej przestrzeni, w której funkcjonują nasi uczniowie, jest nie- zbędnym warunkiem powodzenia przy realizacji celów tego projektu. Od nauczycieli, pragnących w sposób za- angażowany prowadzić tego rodzaju zajęcia w ramach edukacji formalnej w szkole, oczekuje się: ■ przekonania odnośnie sensu i wagi problemów funkcjonowania uczniów w świecie wirtualnym i ich wpływu na podstawowe cele szkoły, jakie wyznacza aktualna polityka oświatowa, pro- gramy nauczania i wymagania egzaminacyjne; ■ odpowiednich predyspozycji psychofizycznych ułatwiających nawiązywanie partnerskich kontaktów z dziećmi i młodzieżą; ■ umiejętności przekonywania zarządzających daną szkołą, aby do rocznych planów za- jęć wychowawczych wprowadzić tematykę warsztatów. Jeśli sprawa instruktorów jest rozwiązana, należy podjąć następne kroki. Po pierwsze, dyrektor szkoły musi wyrazić zgodę na pro- wadzenie warsztatów. Może on wyznaczyć tak zwane „godziny wychowawcze” jako czas na prowadzenie warsztatów. Tomasz Zbierski: Konkretne kroki w procesie przygotowania warsztatów wg dyrektora szkoły 1. Przedstawienie projektu warsztatów i celów radzie rodziców, przekonanie ich do wsparcia realizacji zadania i uzyskanie formalnej zgody. 2. Przedstawienie projektu warsztatów i ce- lów radzie pedagogicznej, przekonanie rady do akceptacji projektu i wprowadzenie warszta- tów do planu zajęć wychowawczych w danym roku szkolnym. 3. Szczegółowe zaplanowanie w oddziałach, w których ma być realizowany projekt, ustalenie terminów warsztatów, które powinny być reali- zowane w cyklu sześciu spotkań po 90 minut. 4. Ze względu na fakt, iż w ramowym planie na- uczania zajęcia wychowawcze przewidują jedną jednostkę lekcyjną, 45-minutową w tygodniu, należy rozważyć możliwość realizacji projektu w ramach czasu danego do dyspozycji szko- łom, tzw. dni wolnych od zajęć dydaktycznych, ośmiu w gimnazjach i dziesięciu w szkołach ponadgimnazjalnych. 5. Rozwiązaniem alternatywnym, aczkolwiek w niektórych szkołach dość trudnym organiza- cyjnie, jest przeprowadzanie 6 spotkań po 1,5 godziny na przypadających w planie tygodniowym godzinach wychowawczych i sąsiadującej lekcji innego przedmiotu oraz późniejsze „oddanie” swojej lekcji wychowawczej w kolejnym tygodniu nauczycielowi, który „stracił” tę godzinę. Jeśli problemy formalne zostaną rozwiązane, następuje czas na rekrutację uczniów. Pomimo tego, że nie ma ściśle określonego profilu kan- dydata, dobrze jest, gdy kandydat interesuje się mediami i jest aktywny online. Tomasz Zbierski: Jak przeprowadzić rekrutację uczniów według dyrektora szkoły? Uczniów należy przyzwyczajać do odpo- wiedzialności oraz do obcowania z różny- mi dokumentami. Proponuje się przygoto- wanie wewnętrznego regulaminu rekrutacji, a następnie zawarcie umowy z uczniem doty- czącej uczestnictwa w projekcie. Następujące kroki rekrutacji: I Działania promocyjno -informacyjne: ■ ulotka; ■ plakat; Workshop
- 58. 114 115Warsztaty ■ Information on Facebook or Twitter; ■ An announcement in the city’s information leaflet. II Prepare and share the recruitment regulations, the recruitment questionnaire and establish a re- cruitment point (with people present, information, collecting questionnaires) III Appoint a Recruitment Commission –with members of the pedagogical board, the asso- ciation of parents and the students’ association. The members of the commission will then appoint a chairman. IV The preparation of the participant’s contracts. V The commission prepares a long and a short list of participants. Note: The criteria of student access to the work- shop: no collision with the compulsory framework of compulsory formal education requirements. It was found that, a group of around twelve stu- dents is the most practical to conduct the work- shop. Hosting a bigger group would mean that the tasks would take more time to perform. The alternative would be to have the tasks performed by parallel groups which would enforce the com- ing into existence of subdivisions in the group – a tendency that already is looming in a bigger group anyway. Subdivisions then would hinder the dialogue form. It is also harder in a bigger group to stimulate all students individually to be involved all the time. Once the twelve-or-so students are recruited, it is crucial to acquire consent of the parents, both for the participation of the students in the workshop and for the instructors to record and publish photo and filmed material that will be gathered during the workshop. Since your participants will be minors, this signed agreement for every individual student is a must-have. The agreements need to be distributed in advance to the parents of the future workshop participants. It is advisable that the agreements are signed and returned a week before the actual start of the workshop. It must be made clear, both to the parents and to the future workshop participants, that the signed agreement document is essential for participation in the workshop. Without this signed document a student cannot be allowed to the workshop. If it appears a week before the start of the workshop that some signed agreements are missing, the relevant parents should be notified with the urgent request to sign these agreements immediately. The agreement document that we used during the pilot workshop can be found here: http:// dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. The next step is to plan the workshop. The work- shop consists of six ninety-minutes blocks. Ideally these blocks will take place at the very beginning of school days, since the students at that mo- ment in time are still fresh and do not behave in school-mode yet. Since there are some activities that the instruc- tors will need to perform in addition to conducting the six workshop blocks, breaks were planned during the pilot workshop. During the pilot the first block was organized on a Friday, the second block on a Monday, the third block on a Tuesday, on Wednesday there was a break, the fourth block was organized on a Thursday, the fifth on a Friday and the sixth on a Monday. The additional activities that need to be per- formed during the workshop are the following: ■ Nonstop: publishing of material to a special workshop Facebook project page that needs to be created before the workshop starts – see below; ■ Before the third block the series of four pictures by the students as taken in block two (HOW DO I SEE MYSELF) need to be analyzed and a presentation needs to be created; ■ Before the fourth block the registrations of the individual students (WHO ARE YOU UNTIL NOW?) need to be edited and uploaded to the Augmented Reality application. This activity was undertaken during the Wednesday break during the pilot; ■ emisja komunikatów w szkolnym radiowęźle; ■ cykliczna informacja na godzinie wychowawczej; ■ informacja na Facebook, Twitter; ■ ogłoszenia w informatorach miejskich typu „Herold”, „Ratusz” [od red. to przykład z Gdań- ska ]. II Przygotowanie i udostępnienie regulaminu i ankiety rekrutacyjnej oraz ustalenie punktu re- krutacyjnego (dyżury, informacje, zbieranie ankiet) III. Wyłonienie Komisji Rekrutacyjnej – przedsta- wiciel z grona pedagogicznego, rady rodziców i rady uczniowskiej - komisja spośród swych członków wybiera przewodniczącego) IV Przygotowanie umowy uczestnictwa w projekcie V Stworzenie przez komisję krótkiej i długiej listy uczestników. Uwagi: kryterium dostępu dla uczestników pro- jektu – uczeń nie ma szczególnych problemów w ramach obowiązujących wymagań obowiąz- kowej edukacji formalnej. Ustalono, że najbardziej praktyczną grupą uczest- ników do prowadzenia warsztatów jest grupa dwunastoosobowa. Większa grupa uczestników spowoduje, że wykonywanie zadań zajmie więcej czasu. Alternatywą dla zadań, które zajmowa- łyby zbyt dużo czasu, byłoby stworzenie dwóch równoległych grup, co wymusiłoby powstanie podgrup. Podgrupy utrudniają prowadzenie warsztatów w formie dialogu. A tendencja do ich powstawania i tak się pojawia przy większych grupach. Ponadto, duże grupy utrudniają utrzy- manie zaangażowania wszystkich uczestników. Po zebraniu grupy około dwunastu uczestników, należy uzyskać zgody rodziców uczestników na udział, nagrywanie i publikowanie zdjęć oraz fil- mów zebranych podczas warsztatów. Ponieważ uczestnikami będą nieletni, zgody są niezbędne. Zgody muszą być rozdane wcześniej, aby rodzice mieli czas na ich podpisanie. Najlepiej zbierać podpisane zgody tydzień przed rozpo- częciem warsztatów. Należy jasno podkreślić rodzicom i uczestni- kom, że zgody są niezbędne do uczestnictwa w warsztatach. Bez podpisanej zgody uczestnik nie może wziąć udziału w warsztatach. Jeżeli na tydzień przed rozpoczęciem warsz- tatów okaże się, że nie wszyscy posiadają pod- pisane zgody, należy bezzwłocznie powiado- mić rodziców o potrzebie natychmiastowego jej podpisania. Wzór zgody użytej podczas pilotażo- wych warsztatów, można znaleźć tutaj: http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. Następnym krokiem jest zaplanowanie warsz- tatów. Warsztaty składają się z sześciu dzie- więćdziesięciominutowych bloków. Ideal- ną sytuacja jest, gdy warsztaty odbywają się na samym początku dnia, ponieważ uczest- nicy są wtedy wypoczęci i nie przestawili się jeszcze na „tryb szkolny”. Między wszystkimi sześcioma blokami warsztatów, instruktorzy muszą przeprowa- dzać dodatkowe przygotowania. Z tego powo- du, podczas warsztatów pilotażowych, bloki były oddzielone przerwami. Blok pierwszy odbywał się w piątek, drugi w poniedziałek, trzeci we wtorek, w środę następowała przerwa, czwarty blok odbywał sie w czwartek, piąty w pią- tek a ostatni, szósty, w poniedziałek. Dodatkowe przygotowania, które muszą prze- prowadzić instruktorzy to: ■ Ciągłe publikowanie materiałów na specjalnej stronie projektu na Facebooku, która musi zostać stworzona przed rozpoczęciem warsz- tatów – patrz niżej; ■ Przed blokiem trzecim muszą przeanalizować serie czterech zdjęć, zebranych podczas bloku drugiego; ■ Przed blokiem czwartym muszą edytować nagrania odpowiedzi uczestników na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” oraz wgrać je do aplikacji Rozszerzona Rzeczywistość. Edy- towania podczas pilotażowych warsztatów odbyły się w przerwie w środę; ■ Tuż przed rozpoczęciem bloku piątego muszą uruchomić i przetestować grę Rozszerzona Workshop
- 59. 116 117Warsztaty ■ Right before the fifth block the Augmented Reality game IDentifEYE needs to be opened and tested – this testing need to be done under the same conditions that will guide the fifth block (especially the light conditions need to be very similar) and therefore cannot be done on another day; ■ Before block six the second series of pictu- res (HOW DO I SEE MYSELF) needs to be analyzed and included in a presentation, the second series of individual student answer registrations (WHO ARE YOU UNTIL NOW?) need to be edited and added to the first series and certificates need to be prepared. During the pilot workshop these preparations took place in the second weekend, before the sixth block on Monday. Very relevant for the planning is the kind of lo- cations that are needed to effectively conduct the workshop: ■ Block one: one location only; ■ Block two: two locations – one to conduct the workshop and one small, common location to record the individual answers on camera (WHO ARE YOU UNTIL NOW?); ■ Block three: one location; ■ Block four: two locations – one fancier location to record the second series of photos (HOW DO I SEE MYSELF) and films (WHO ARE YOU UNTIL NOW?) and one default class room; ■ Block five: one location; ■ Block six: one location. If you have all of the above in place, you are nearly there. Besides the technical preparation that will be dealt with in the next section you will now need to create a Facebook project page. You can only do here: https://www.facebook.com/ pages/create.php, option: Cause or community. On the Facebook page you will publish your pictures (and films) as registered during the workshop blocks. Be careful NOT to tag any minor. Please insert in the Facebook page the Dynamiczna Tozsamość project logo, and the default project description available here: http:// dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. Please add to the default material basic in- formation about your school, your group, the workshop time frame and any other information you deem relevant. Please take some time to decide what to do when students in the workshop request to be friends with you personally on Facebook. If you would decide not to accept these friendship requests, please be very transparent about this from the beginning and be clear about the rea- sons why. Rzeczywistość. Sprawdzenie gry musi odbyć się w warunkach, w jakich będzie odbywał się piąty blok (zwłaszcza warunki oświetlenia, które muszą być bardzo podobne), dlatego nie można tego zrobić żadnego innego dnia; ■ Przed blokiem szóstym muszą przeanalizować kolejne serie czterech zdjęć oraz edytować drugą serię nagrań i połączyć powstałe filmy z poprzednimi, jak również przygotować cer- tyfikaty uczestnikom. W pilotażowych warsz- tatach przygotowania te odbyły się podczas drugiego weekendu, przed poniedziałkowym blokiem szóstym. Bardzo ważnym elementem jest przygo- towanie pomieszczeń, które są niezbędne do efektywnego przeprowadzenia warsztatów: ■ Blok pierwszy: Jedno pomieszczenie; ■ Blok drugi: Dwa pomieszczenia, jedno do prowadzenia warsztatów, drugie (małe po- mieszczenie), gdzie uczestnicy będą osobno nagrywani; ■ Blok trzeci: Jedno pomieszczenie; ■ Blok czwarty: Dwa pomieszczenia, jedno ciekawsze pomieszczenie, gdzie uczestni- kom będą robione zdjęcia oraz zwykła klasa szkolna; ■ Blok piąty: Jedno pomieszczenie; ■ Blok szósty: Jedno pomieszczenie. Jeśli Państwo spełnili wszystkie z wyżej wy- mienionych wymagań, to są prawie gotowi do prowadzenia warsztatów. Poza przygo- towaniami technicznymi, które są opisane w następnym dziale, należy jeszcze przy- gotować stronę projektu na Facebooku. Można to zrobić jedynie tutaj: https://www.facebook. com/pages/create.php poprzez opcję: Strona do- broczynnej organizacji non-profit lub społeczności. Na tej stronie należy publikować zdjęcia i na- grania zebrane podczas bloków warsztatów. Proszę uważać, aby NIE oznaczyć żadnej z nieletnich osób w udostępnianych materiałach. Proszę umieścić logo projektu Dynamiczna Tożsamość oraz podstawowy opis projektu na utworzonej stronie Facebooka. One znajdują się na: http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. Poza podstawowymi materiałami, proszę również przedstawić podstawowe informacje o szkole, grupie i ramach czasowych warszta- tów oraz inne informacje, które Państwo uznają za stosowne. Proszę przemyśleć swoją reakcję na sytuację, w której uczestnicy warsztatów zaproszą Pań- stwa do dołączenia do ich grona znajomych na Facebooku. Jeżeli Państwo zdecydują się nie akceptować tych próśb, proszę wyraźnie to zaznaczyć na samym początku, podając jasne powody takiego zachowania. Workshop
- 60. 118 119
- 61. 120 121Warsztaty Wymagania techniczne Warsztaty The basic tool used during the workshop is a com- puter (PC or MAC) connected to a multimedia projector. This set-up will be used in almost every workshop block. We suggest preparing and checking the functionalities of all these devices before starting the workshops. Basic configuration Requirements: ■ A computer (PC or MAC) – preferably a com- puter with a built-in webcam ■ A webcam (if not already present in the computer) ■ A multimedia projector (beamer) ■ Speakers ■ A screen to project on (or a white wall in the classroom) Configuration comments: ■ The speakers are important elements since a lot of the material that is presented during the workshop comes with sound. The qu- ality of built-in computer speakers often is insufficient. ■ Depending on the optical possibilities the pro- jector needs to be placed at a proper distance from the screen. ■ You need access to the Internet. Connecting: 1. Webcam - computer All modern USB webcams are automatically activated when connected to the computer. Caution! Not all cameras may work with speci- fied computers – you need to make sure whether your camera will work with your PC (or MAC). What to do when your computer can’t activate your camera? Often your webcam came with a CD containing a driver which needs manual installing. In that case put your CD in your com- puter and wait for: ■ An automatic start of the installer ■ A pop-up window with the option of playing your disc, and then choose Autostart ■ Manually start set-up by going to My Computer, click with the right mouse button on the CD/ DVD disc station and then start the installer. Sometimes you need to open the files present on the CD and click Setup. Then, step by step, we follow the set-up instruc- tions. Sometimes you need to restart your com- puter to finish the installation. 2. A built-in webcam – computer A built-in webcam is automatically activated by the computer and it doesn’t need additional installers. Any program used in the workshop will automatically trigger the webcam. Often a built-in webcam comes with a pro- gram that allows you to take pictures. To start it up, you usually need to hold the function key on the keyboard (Fn) and simultaneously click the key with an icon of a camera. When these keys are lacking you can always start the program using the Start menu. Below you’ll find how to install additional software that enables you to take pictures. 3. A multimedia projector - computer Podstawowym narzędziem wykorzystywanym podczas warsztatów jest komputer (PC lub MAC) połączony z rzutnikiem multimedialnym. Taki zestaw będzie wykorzystywany praktycznie w każdym bloku warsztatów. Zalecam przygoto- wanie i sprawdzenie funkcjonalności wszystkich urządzeń przed rozpoczęciem warsztatów. Podstawowa konfiguracja. Wymogi: ■ komputer (PC lub MAC) – najlepiej z wbudo- waną kamerą internetową; ■ kamera internetowa (o ile nie jest już wbudo- wana w komputer); ■ projektor multimedialny; ■ głośniki; ■ ekran do projekcji obrazu [ewentualnie biała- (jasna) ściana w sali]. Uwagi do konfiguracji: ■ głośniki są istotnym elementem, ponieważ wie- le materiałów prezentowanych na warsztatach jest z wykorzystaniem dźwięków, a uczest- nicy muszą je wyraźnie słyszeć, dlatego np. wbudowane głośniki w laptopie mogą być niewystarczające, by dobrze nagłośnić salę; ■ w zależności od możliwości optycznych pro- jektora, należy go ustawić w odpowiedniej odległości od ekranu; ■ dostęp do Internetu jest konieczny. Podłączenie: 1. zewnętrzna kamera internetowa – komputer Wszystkie współczesne kamery internetowe, podpinane na USB do komputera, automatycznie się instalują wraz z momentem podpięcia. Uwaga! Nie wszystkie kamery mogą współpra- cować z określonymi komputerami, trzeba się upewnić, czy dana kamera będzie współpraco- wać z komputerami PC (lub MAC w zależności od posiadanego systemu). Co robić gdy komputer nie umożliwia zainstalo- wania kamery? Czasami do zakupionej kame- ry dodawana jest płyta ze sterownikiem, który wymaga ręcznego zainstalowania. W takim przypadku umieszczamy płytę w stacji dysków CD/DVD, a następnie czekamy na : ■ automatyczne uruchomienie się programu instalacyjnego; ■ pojawienie się okna z opcjami odtwarzania, następnie wybieramy opcję uruchamiania (autoodtwarzania); ■ ręcznie wywołujemy instalator poprzez wejście w Mój Komputer i kliknięcie prawym klawiszem myszy na ikonę stacji dysków CD/DVD, a na- stępnie uruchomienie instalatora. Zdarzają się sytuacje, gdy trzeba otworzyć pliki znajdujące się na płycie, a następnie kliknąć Setup. Następnie krok po kroku postępujemy zgodnie z instrukcjami instalatora. Czasami wymagana jest konieczność ponownego uruchomienia komputera. 2. wbudowana kamera internetowa – komputer Wbudowana kamera internetowa jest automatycz- nie instalowana przez producenta i nie wymaga dodatkowych instalatorów. Będzie ona automa- tycznie wyszukiwana przez wykorzystywane aplikacje podczas warsztatów. Workshop Technical requirements Workshop
- 62. 122 123Warsztaty Together with the projector come a power cable and a video cable (with marked ends, usually it’s a VGA cable – with its characteristic trapeze end with holes; sometimes it’s a HDMI cable). If our computer has the same socket as the end of our video cable, there won’t be a major problem connecting the projector to the computer. If not, you need to get a suitable adapter. Caution! Almost all MAC computers have a video socket marked as mini-DVI (or micro- -DVI) or Mini DisplayPort. So you need to get a mini-DVI –VGA adapter or a mini-DVI – HDMI adapter. We hook the power cable to the projector. We hook the video cable to our computer directly (or through the adapter) and then the second end to the projector. You need to make sure you put the end of the cable into the right socket, usually marked as i.e. VGA IN or PC IN (Computer IN, Computer 1) and blue. We turn the projector on by pushing the on-button on the projector. After the projector has warmed up, it should automa- tically detect the connected computer and start projecting the image onto the screen. If we see a blue screen after we connected our computer to the projector we need to: Check whether all the cables are connected in right places ■ Check our computer whether the projector was detected. This is how to do this on a PC: ● Hold the function key (Fn) and press the key with the icon of the screen (projector). The idea is to duplicate the screen, so we project on a screen what we do on our computer. ● If we don’t have those keys we right click on the desktop, than we choose Screen resolu- tion (or Start, Control Panel, Screen and then Resolution). After the window opens, we click Detect (which is shown on print screen below). It should automatically detect our projector and duplicate the screen – everything we see on computer screen is also projected onto the big screen. ● In case of resolution restrictions of our pro- jector, we need to change screen resolution of our computer screen (it should help improve the quality of the image). Caution! Some projectors have problems with screening high resolutions. ● MAC system always automatically detect projectors. If there are problems or if the re- solution isn’t proper, we go to Apple menu, then System Preferences and then Monitors. ● Use the Source button on the projector to check all possible input signals getting into the projector (especially with many input sockets). If this does not help we need to return to the previous source or select the Automatic option. Each projector has at least one ring which al- lows you to regulate either focus or size of the projected image, and fit it to your screen. If our image is distorted, we can change it by going into projectors’ Menu (button on top of the projector) and modify the shape of the image by adjusting the trapezes. Workshop Często wraz z wbudowaną kamerą auto- matycznie dostajemy program umożliwiający robienie zdjęć. By go wywołać, najczęściej wystarczy przytrzymać klawisz funkcyjny (Fn) i kliknąć klawisz z ikoną aparatu. W przypadku braku takich klawiszy, można zawsze wywołać program ręcznie z menu Start. 3. projektor multimedialny – komputer Wraz z projektorem dostajemy kabel zasilający oraz kabel wideo (posiadający opisane końcówki, najczęściej kabel VGA – z charakterystyczną końcówką trapezu z dziurkami; czasami kabel HDMI). Jeżeli nasz komputer posiada gniazdo wyjścia wideo, takie jak na kablu, to nie będziemy mieli większego problemu z podpięciem. Jeżeli nie, trzeba będzie się zaopatrzyć w odpowiednią przejściówkę. Uwaga! Większość komputerów MAC posiada wyjście wideo oznaczane jako mini-DVI (lub micro-DVI) lub Mini DisplayPort. Dlatego należy zaopatrzyć się w przejściówkę mini-DVI – VGA lub mini-DVI – HDMI. Podpinamy kabel zasilający pod projektor. Pod- pinamy kabel wideo pod uruchomiony kompu- ter (lub przejściówkę podpiętą pod komputer), a następnie drugą końcówkę pod projektor. Trzeba tutaj zwrócić uwagę, by kabel został podpięty pod odpowiednie gniazdo, znajdujące się z tyłu projektora, najczęściej oznaczone jako np. VGA IN albo PC IN (Computer IN, Computer 1) oraz dodatkowo oznaczone kolorem niebieskim. Uru- chamiamy projektor poprzez naciśnięcie przycisku na obudowie. Po nagrzaniu się lampy, projektor powinien automatycznie wykryć komputer i wy- świetlić obraz na ścianie (może być to powiązane z chwilowym wygaśnięciem ekranu na kompute- rze). W przypadku niebieskiego ekranu, należy: ■ sprawdzić czy kable są dobrze podpięte i nie wypadły z gniazd; ■ na komputerze sprawdzamy czy projektor został wykryty. By to zrobić na PC: ● przytrzymujemy klawisz funkcyjny (Fn) i wciskamy klawisz z ikoną ekranu (rzutnika). Celem jest duplikacja ekranu (czyli to samo, co na komputerze, widzimy też na ekranie); ● w przypadku braku takich klawiszy, klika- my prawym klawiszem na pulpicie, następnie wybieramy Rozdzielczość ekranu (lub Start, Panel Sterowania, Ekran, a następnie Dopa- suj rozdzielczość). Po otwarciu okna klikamy Wykryj (co zostało przedstawione na ekranie poniżej). W przypadku zbyt małej rozdzielczości wyświetlanego obrazu przez projektor, możemy operować rozdzielczością, by polepszyć obraz. Uwaga! Niektóre projektory mogą mieć proble- my z wyświetlaniem wysokich rozdzielczości. ● przy pomocy przycisku Source na obudowie należy sprawdzić wszystkie możliwe sygnały wchodzące do rzutnika (szczególnie przy dużych rzutnikach z kilkoma możliwymi gniaz- dami wejść). Jeżeli nie poprawiło to sytuacji, należy wrócić do początkowego źródła lub do opcji Automatycznie. ● Na systemach MAC, wykrywanie zawsze po- winno następować automatycznie. W przypadku jakichkolwiek problemów lub zbyt niskiej rozdziel- czości, wchodzimy w menu Apple, następnie Preferencje systemowe, a następnie Monitory. Każdy z projektorów posiada przynajmniej jeden z pierścieni regulujących (ostrość lub powięk- szenie), dzięki któremu można odpowiednio
- 63. 124 125Warsztaty 4. Speakers - computer Speakers (or any other audio system in the clas- sroom) we connect via the headphones socket (jack 3.5mm socket) to the computer. The socket is usually marked with a headphones icon and is green. Additional screens If you would want to use more than one projec- tor or screen or TV in the classroom, you either need a splitter for a VGA cable or you can use output sockets on the projector, usually marked as VGA OUT (Computer OUT). With additional screens you don’t have as fluent a steering of the resolution of the projected images. Additional comments It’s best if you, for the time of the workshop, turn off your screen saver and change settings of the hibernation mode of your computer. To do so, click right mouse button on the desktop and then choose Personalize. Then choose Screen Saver. In the drop-down menu now choose (None) and then click Apply. Then choose Change power settings, then Change when the computer sleeps. Then in the drop-down menus for turning off the display and putting the computer to sleep we choose (None) for the time of duration of the workshop blocks. Gathering material To gather material and documentation from the workshop you can use different audio and video devices. In addition to cameras, audio recorders and video recorders you can use software that allows you to record the screen of your computer. For example you could use Camstudio Re- corder ( http://camstudio.org/, for Windows) or browser based Screenr (http://www.screenr. com/), which works on every system but it allows only 5 min of recordings and you need to log in to use it). Workshop dopasować ostrość i wielkość obrazu w stosunku do ekranu. W przypadku zniekształceń obrazu, możemy go korygować poprzez wejście w Menu na projektorze, a następnie skorygować kształt poprzez ustawienia trapezów. 4. głośniki – komputer Głośniki (lub inny system nagłaśniający sali) podpinamy poprzez gniazdo jack 3.5mm (gniazdo słuchawkowe) do komputera. Gniazdo oznaczone zazwyczaj ikoną słuchawek lub kolorem zielonym. Dodatkowe ekrany. W przypadku większej ilości rzutników lub telewizorów znajdujących się w sali, można również je wykorzystać , by ułatwić obserwację materiałów przez uczestników warsztatów. By tego dokonać, można wykorzystać rozdzielacz (splitter), który umożliwia dzielenie sygnału wychodzącego z komputera. Można również skorzystać z gniazda wyjścia znajdującego się na tyle projektora , najczęściej oznaczonego VGA OUT (Computer OUT). Przy dodatkowych ekranach nie ma możliwości aż tak płynnego sterowania rozdzielczością wyświetlanego obrazu. Dodatkowe uwagi. Warto, na czas trwania warsztatów, wyłączyć wygaszacz ekranu oraz przechodzenie kompu- tera w stan uśpienia. By to zrobić, klikamy pra- wym klawiszem myszy na pulpicie, a następnie wybieramy Personalizuj. Następnie wchodzimy w Wygaszacz ekranu. W rozwijanym menu wybieramy (Brak), a następ- nie klikamy Zastosuj. Klikamy Zmień ustawienia zasilania, a następnie Zmień moment przejścia komputera w tryb uśpienia. Następnie w opcjach Przygaś ekran, Wyłącz ekran, Przełącz komputer w tryb uśpienia, wybie- ramy przy pomocy rozwijalnych menu, Nigdy, albo czas trwania poszczególnych bloków warsztatów. Zbieranie materiałów W ramach dokumentacji warsztatów, można wykorzystać różne urządzenia do rejestracji dźwięków i obrazów. Oprócz kamer, dyktafonów, aparatów, możemy wykorzystać programy zgry- wające to, co dzieje się na ekranie komputera. Przykładem takiego programu jest Camstu- dio Recorder ( http://camstudio.org/ , działający
- 64. 126 127Warsztaty In the case of Camstudio Recorder, after instal- ling and starting the program we get this window: When we click Region on the panel, we can de- cide which area of our screen will be recorded: Region (we choose an area that can vary thro- ugh the recording), Fixed Region (a fixed area), Window (an application window, which will be useful in block 2) and Full Screen (the complete desktop is recorded). After having chosen this setting will be default. When we choose Options we can change audio and video settings. If you go to Program Options, then Directory for recording and Use user specified directory you can choose the destination folder where your recordings will be saved. Additionally you can choose whether you want to record with audio: Do not record audio, Record audio from micro- phone, Record audio from speakers. After all the setting is done, press the red button in the bar to record. During the recording you can pause or you can stop. After stopping the recording we need to wait a while for the video to be converted.If you go to Program Options, then Directory for recording and Use user specified directory you can choose the destination folder where your recordings will be saved. Additionally you can choose whether you want to record with audio: Do not record audio, Record audio from microphone, Record audio from speakers. After all the setting is done, press the red button in the bar to record. During the recording you can pause or you can stop. After stopping the recording we need to wait a while for the video to be converted. Workshop pod Windowsem) lub przeglądarkowy Screenr (http://www.screenr.com/ , nie ma ograniczeń systemowych, ale nagrywa tylko do 5 minut materiału i trzeba się do niego zalogować). W przypadku Camstudio Recordera, po za- instalowaniu i uruchomieniu programu, ukazuje nam się następujące okno: Gdy w pasku narzędzi klikniemy na Region, możemy wybierać obszar pulpitu, który będzie nagrywany: Region (sami ustalamy jaki obszar, może się zmieniać podczas nagrywania), Fixed Region (stały obszar nagrywania), Window (okno konkretnej aplikacji będzie nagrywane, może się przydać przy ćwiczeniu do robienia zdjęć) i Full Screen (cały pulpit jest nagrywany). Po wybraniu, obszar ten będzie domyślnym obszarem nagry- wania. Gdy wejdziemy w opcję, klikamy Options na pasku narzędzi, możemy modyfikować opcję audio i wideo nagrywania. Ważne, aby wejść w Program Options, następnie Directory for recording oraz Use user speci- fied directory – dzięki temu jesteśmy w stanie wskazać miejsce, gdzie nasze nagranie ma być zapisane. Dodatkowo możemy wybrać czy ma być nagrywany również dźwięk , albo zdecydo- wać się na opcję bez dźwięku (Do not record audio), z dźwiękiem z mikrofonu (Record audio from microphone) lub z głośników (Record audio from speakers). Po ustawieniu wszystkich opcji, wystarczy nacisnąć przycisk nagrywania (czerwony przy- cisk na pasku narzędzi). W trakcie nagrywania możemy je wstrzymywać, możemy je również zatrzymać (przycisk Stop). Po zatrzymaniu na- grywania musimy chwilę poczekać aż wideo będzie konwertowane – pojawi się napis na pasku okna.
- 65. 128 129 Blok 1: Rozmowa W tym bloku wykorzystujemy podstawową kon- figurację komputera i projektora. Zadania: 1. puszczenie zwiastuna Głównym zadaniem technicznym jest puszczenie zwiastuna warsztatów Dynamicznej Tożsamości. Jak to wykonać: a. w przypadku podłączenia do Internetu, możliwe jest puszczenie zwiastuna z youtube’a poprzez przeglądarkę - zalecam stosowanie Google Chrome [http://www.google.com/intl/pl/chrome/ browser/ ] lub Mozilla Firefox [http://www.mozilla. org/pl/firefox/new/ ]), zwiastun dostępny tu http:// www.youtube.com/watch?v=g0ChmeDBCKE Konfiguracja przeglądarek: Warto ustawić jedną z tych przeglądarek jako domyślną, żeby bez problemu wywoływać okre- ślone strony. b. w przypadku braku podłączenia do Internetu, należy pobrać zwiastun, a następnie go otwie- rać przy pomocy VLC Mediaplayer [ http://www. videolan.org/vlc/ ] bezpośrednio z pliku Konfiguracja VLC Mediaplayer: Klikamy Pobierz VLC; nastąpi przekierowanie na inną stronę, gdzie nastąpi automatyczne pobieranie pliku. Pod niektórymi przeglądarkami pojawia się dodatkowe okno, w którym należy wybrać docelowe miejsce zapisu. Klikamy na plik instalacyjny i klikamy Uruchom. Wybieramy język instalatora. Następnie podążamy za wskazówkami instalato- ra. Gdy dojdziemy do poniższego okna, możemy wybrać pliki wideo, które będą domyślnie otwie- rane przez nasz odtwarzacz. Na pewno warto zaznaczyć formaty: .avi,.divx, .f4v, .flv, .m4v, .mov, .mp4, .mpeg, .mpg, .wmv. Spowoduje to, iż pliki wideo w tych formatach (a takie będą na pewno używane na warsztatach), będą otwierane automatycznie przez ten program. Następnie dalej podążamy za wskazówkami instalatora. By wywołać film, klikamy dwukrotnie na nasz film. Jeżeli nie otworzy się przy pomocy VLC Mediaplayer, najlepiej go zamknąć. Wtedy kli- kamy prawym klawiszem myszy na nasz plik, wybieramy Otwórz za pomocą i wybieramy VLC Mediaplayer. Jeżeli nasz odtwarzać nie znajduje się na krótkiej liście to wybieramy opcję Wybierz program domyślny, a następnie zaznaczamy na liście VLC Mediaplayer. Warto również od razu zaznaczyć opcję Zawsze używaj wybranego programu do otwierania tego typu plików, co spowoduje, iż zawsze, przy po- mocy dwukliku myszką, będzie wywoływany nasz film. Warsztaty Block 1: Conversation In this block we use the basic configuration of the computer and the projector. Tasks: 1. Playing the Dynamic Identity workshop trailer This is how to do it: a. If you have an Internet connection you can open it online with your browser (preferably Google Chrome [http://www.google.com/intl/pl/ chrome/browser/] or Mozilla Firefox [http://www. mozilla.org/pl/firefox/new/] - the trailer is available here: http://www.youtube.com/watch?v=g0Ch- meDBCKE and on the Dynamic Identity website: http://www.dynamicznatozsamosc.org Browser configuration It’s preferable that you install and set one of the mentioned browsers as a default. b. If you don’t have an Internet connection du- ring the workshop, you need to download the trailer before the workshop from [URL] and use the VLC Mediaplayer [http://www.videolan.org/ vlc/] to play it. VLC Mediaplayer configuration Click Download VLC, then you’ll be directed to other site from which the download will start automatically. In some browsers there will be additional pop-up window that will allow you to choose the destination where to save the installer. If that happens, please decide where you would want to store the player. Now click on the installer file and then choose Run. We choose the language of the installer. Then we follow the instructions of the installer. When we get to the window below, it would be best to choose these video formats : .avi ,.divx, .f4v, .flv, .m4v, .mov, .mp4, .mpeg, .mpg, .wmv. It will allow those movie files to be opened au- tomatically by means of this player - these are the formats you’ll be using during the workshop. Then we follow the instructions of the installer. To open a movie after we have installed the player we just double click on it. If it won’t open by means of the VLC Mediaplayer, then close the movie. Next click with right mouse button on the file and click the option Open with and then choose VLC Mediaplayer. If it isn’t on the short list, chose option Choose default program and then choose VLC Mediaplayer from the long list. It is also easier to cho- ose Always use the selected program to open this kind of files which allows for ope- ning movies by means of a double click. Workshop
- 66. 130 131 Blok 2: Autonarracja W tym bloku również wykorzystujemy podsta- wową konfigurację komputera. Zadania: 1. Rejestracja uczestników („KIM JESTEŚ DO TERAZ?”) Rejestracja uczestników następuje w dodatko- wym pomieszczeniu (nie w głównej sali warsz- tatów). Każdy z uczestników jest wywoływany pojedynczo do nagrania. Rejestracji dokonuje się przy pomocy dowolnego, dostępnego urządzenia rejestrującego wideo. Najlepszym wyborem byłaby kamera ustawiona na statywie, co pozwoliłoby uzyskać najlepszą jakość i uniknąć niestabilnego obrazu. Jednak rozwiązaniem może też być telefon komórkowy i filmowanie bezpośrednio z ręki. Przed rozpoczęciem rejestracji , musimy upewnić się o posiadaniu odpowiedniej ilości wolnego miejsca na dysku naszego urządzenia. Dodat- kowo musimy upewnić się czy mamy naładowa- ną baterię albo podpiąć ją do źródła zasilania. Ważne, aby posiadać odpowiedni kabel (lub stację dokującą, która umożliwi nam zgranie nagranego materiału na komputer). Wszystkich uczestników warsztatów staramy się nagrać jednym ciągiem, bez przerywania nagra- nia, co ułatwi późniejszy montaż. Rozpoczynamy nagranie poprzez wciśnięcie odpowiedniego przycisku na urządzeniu, najczęściej oznaczo- nego kolorem czerwonym z napisem REC. Za- trzymanie nagrania wykonujemy tym samym przyciskiem, co rozpoczynaliśmy nagrywanie. Po nagraniu wszystkich materiałów i zakończeniu bloku warsztatów, zgrywamy je na komputer, do jednego folderu. Po podłączeniu naszego urządze- nia do komputera, powinna nastąpić automatyczna rejestracja sterowników. Poprzez Mój Komputer, wchodzimy w dysk (lub kartę pamięci) i szuka- my folderu z nagraniami (najczęściej oznaczany jako DCIM, Camera, Movies – przy czym każde urządzenie może mieć inaczej oznaczony folder z nagraniami, dlatego warto samemu upewnić się, gdzie zapisywane są poszczególne nagrania). Po zlokalizowaniu materiałów, kopiujemy je do wybra- nego folderu na komputerze, poprzez przeciągnię- cie myszą i upuszczenie do folderu [lub poprzez opcję Kopiuj (po zaznaczeniu odpowiednich plików) i Wklej (w odpowiednim miejscu)]. Folder warto umieścić na pulpicie, by później nie było proble- mów z odnalezieniem materiałów. Warto również oznaczyć sobie, który film jest danego uczestnika (np. utworzyć listę wg której będą nagrywani) tak, by mieć pewność przy późniejszym montowaniu i wykorzystaniu tych materiałów. 2. Robienie zdjęć („JAK JA WIDZĘ SIEBIE”) Proszę obejrzeć nasz TUTORIAL: http://dyna- micznatozsamosc.org/tutorial/. Podczas robienia zdjęć, projektor wyświetla obraz na ekranie, zatem uczestnicy warsztatów też widzą obraz z monitora komputera. Przed przystąpieniem do tego zadania, warto mieć wcześniej przygotowane foldery, opisane imionami i nazwiskami uczestników (lub przy- najmniej oznaczone kolejnymi numerami - wtedy trzeba zrobić listę numerów odpowiadającym danym uczestnikom), co wprowadzi uporządko- wanie w materiałach i ułatwi dalszą pracę. By tworzyć foldery, klikamy prawym przyciskiem my- szy, wybieramy opcję Nowy, a następnie Folder. MAC: Wykorzystujemy program Photo Booth, który jest wbudowanym programem systemowym. Dostępny jest on z dolnego paska z progra- mami - jego ikona wygląda następująco: PC: Program Photo Booth nie jest wbudowanym programem pod systemami Windows, zatem musimy go uprzednio pobrać przed warsz- tatami. By pobrać program, wchodzimy na Warsztaty Block 2: Auto-narration In this block we also use the basic computer configuration. Task: 1. The registration of participants (WHO ARE YOU UNTIL NOW?) The filming of the participants is done in an addi- tional room, not in the main workshop classroom. The filming is done by means of any device with a video recording capability. The best solution is to use a video camera on a tripod. This would allow for recording in best quality while avoiding shaken images. But also you could use a mobile phone and film the participant while holding the phone in your hands. Before starting the recording make sure you have enough free space on the hard drive of your device. Also check whether your battery is charged (or plug it into a power source). Addi- tionally make sure you have a cable (or docking station) at hand to download your recordings onto your computer. Register all individual answers in one take (witho- ut pausing the recording). This is because you do not want to interfere with the answers. And, it will make the movie editing process easier for you. Start the filming by pressing the right button on the device, usually a red button marked as REC. Stop the recording with the same button you’ve started the recording with. After the recording is completed, you’ll need to download the material. After connecting your device to the computer, it should automatically install all the necessary drivers. Using My Computer then click on the icon of the device to open the hard drive of the device (or memory card) and look for the folder containing the recordings (usually marked DCIM, Camera, Movies – this differs from device to device so please search the relevant folder). After finding the recorded material you’ll need to copy it to a folder of your choice on your computer. We do this by dragging the material and dropping it to the target folder (or by using the Copy and Paste options). You’re advised to place the target folder on the desktop of your computer to provide easy access to the material. Now rename the individual files to a name containing the name of the participant recorded by you in order to make life easier for you when editing. 2. Taking four pictures (HOW DO I SEE MYSELF) See also our TUTORIAL (in Polish): http://dyna- micznatozsamosc.org/tutorial/. For this task use your computer. Make sure that your computer screen is projected by the projector to the big screen so all participants can see the proceedings. Before starting this task you should prepare an individual folder for each participant. In this folder the pictures of an individual participant should be stored. Name the folders after the individual participants’ first names and surnames. To create folder click the right mouse button, then choose New and then Folder. MAC: When on a MAC we use the built-in system software Photo Booth. It’s available from the programs bar. It’s icon looks like this: PC: Since the Photo Booth program is not a built- -in program in PCs we need to download it. To download visit: http://photo-booth-for-windows-7. softonic.pl/download. Now click Safe download. The program will start to download automatically. This site (as many do nowadays unfortunately) downloads a „downloading manager” which al- lows you to download the program that you want by means of special downloading software. If you clicked on the link, don’t worry – the downloading Workshop
- 67. 132 133 stronę http://photo-booth-for-windows-7.softonic. pl/download . Możemy kliknąć na przycisk Free download (Bezpieczne pobieranie), po którym nastąpi automatyczne pobieranie programu – jed- nakże pobierany jest menadżer pobrań, a dopiero po uruchomieniu tego programu będzie można pobrać Photo Booth (większość współczesnych stron zmusza nas do pobierania menedżera pobierań; jeżeli nie chcemy go pobierać, poniżej znajduje się alternatywne pobieranie). Dlatego zalecam alternatywne rozwiązanie - wystarczy zjechać w dół strony i kliknąć Photo Booth for Windows 7 alternatywne pobieranie. Po kliknięciu, nastąpi bezpośrednie pobieranie programu. Będzie to plik spakowany w formacie .zip, który wystarczy wypakować po pobraniu. Do wypakowania potrzebujemy np. darmowego pro- gramu WinRAR , który można pobrać tu: http:// www.winrar.pl/winrar/pobierz. Uwaga! Trzeba się upewnić, czy mamy system operacyjny 32bitowy czy 64bitowy, by pobrać odpowiednią wersję. W przypadku zainstalowania nieodpowiedniej wersji, program może nie działać poprawnie. Większość współczesnych komputerów, wypo- sażonych w Windows Vista lub Windows 7, jest systemami 64bitowymi. Następnie postępujemy zgodnie z instrukcjami instalatora. Po zainstalowaniu, lokalizujemy nasz po- brany plik (o nazwie photobooth_for_windows_7_ by_vhanla-d41sr6r.zip) i klikamy na niego prawy przyciskiem myszy i wybieramy opcję Wypakuj tutaj (lub Extract here -jeżeli zainstalujemy angiel- ską wersję). Wypakowany program nie wymaga instalowania, zatem można go przekopiować do folderu, gdzie znajdują się wszystkie nasze materiały (np. poprzez opcję Kopiuj i Wklej). By otworzyć program (zapisany jako Photobo- oth.exe), wystarczy dwukrotnie na niego kliknąć. Po otworzeniu programu, może pojawić nam się następujące okno: Klikamy zezwól. Następnie klikamy na ekran pra- wym przyciskiem myszy i wybieramy Ustawienia. W następnym oknie klikamy Zapamiętaj, co spowoduje zapamiętanie ustawień i przy następ- nych uruchomieniach programu, nie trzeba będzie za każdym razem zezwalać na dostęp do kamery internetowej. W przypadku problemów z wykryciem kamery internetowej, klikamy na ikonę kamery interneto- wej (obok przycisku Zamknij), a następ- nie z rozwijanego paska możemy wy- brać odpowiednie urządzenie. Warsztaty software is safe and virus free. But if you want to download only the Photo Booth application, scroll down the page of this document where there’s an alternative solution. The alternative is, after scrolling down the page, to click Photo Booth for Windows 7 alternative download. Now the program will download directly onto your computer. It’ll be compressed as .zip file, so you’ll need to extract it after downloading. To extract you can use free WinRAR software, ava- ilable here http://www.winrar.pl/winrar/pobierz. Caution! You need to make sure whether you have a 32bit or a 64bit operating system. When you download the WinRAR you have to choose between 32 or 64bit version. When you’ll down- load wrong version it won’t be working properly. Most modern computers, equipped with Windows Vista or Windows 7 are 64bit systems. Then follow the instructions of the installer. After the installation of WinRAR you need to find your downloaded file (called photobo- oth_for_windows_7_by _vhanla-d41sr6r.zip ) then click with the right mouse button on it and choose Extract here. Since the extracted file doesn’t need installing you can cut it from its original location and copy it to the folder where you normally store your software. To open the software (named Photobooth. exe) you double click on its icon. When the program opens you’ll see this window: Click Allow. Then click with right mouse button on the screen and choose Settings. In the next window click Save, so that your settings will be remembered and you don’t need to allow access to your webcam every single time. When you have problems accessing your we- bcam, click on the webcam icon (near the Close button) and then choose the appropriate webcam device from the drop- -down menu. Workshop
- 68. 134 135Warsztaty Course of action After opening the software we’ll see an appli- cation window: This window shows us the view from our webcam. This is also our photo frame. We now need to decide on what frame we want to have for our pictures. We can change the frame by moving our camera or our entire computer. When we click the red button with the photo camera icon a countdown initializes before taking a picture: 3-2-1-picture. Now we can take four pictures of each participant as described in the sections Workshop structure and Detailed workshop content. When a participant is ready the instructor clicks the red button in order to take a picture. The instructor loudly counts down from three to picture. When the instructor has taken all four pictures as described in the other sections they save the pictures in the relevant individual participant folder and continue with the next participant. How we save the pictures is described below. Saving pictures If we work on a MAC we need to open Documents, then Photos, or All pictures. Then it’s best to sort pictures by date (Date of modification column) so the newest are on the top of the list. Afterwards we choose the pictures we want and drag them to the chosen folder (or copy and paste them there. If we work on a PC we need to put in a bit more effort. After taking the pictures click on the first picture in the bar under the view of webcam. In the window we’ll see picture we have chosen instead of the webcam view. Now click Download. Workshop Przebieg: Po otworzeniu, w oknie, ujrzymy następujący widok aplikacji: Obszar widoczny w oknie jest polem widzenia kamery internetowej. Jest też naszym kadrem (to my, jako prowadzący warsztaty, decydujemy o tym, jaki ma być kadr). Kliknięcie czerwonego przycisku powoduje wywołanie odliczania 3.. 2.. 1.., po którym nastę- puje uruchomienie migawki i zrobienie zdjęcia. Teraz możemy zrobić po cztery zdjęcia. Uczest- nicy, po uprzednim narysowaniu odpowiedzi (zdjęcia nr 3 i 4) na kartkach, według opisu zada- nia, podchodzą jeden po drugim do stanowiska i robią sobie cztery zdjęcia: 1) Portret – Pokaż swoją twarz… 2) Ubranie – Co cię określa? 3) Najbliższa osoba/osoby 4) Ważny moment Każdy ma chwilę na odpowiednie ustawienie się przed kamerą i pokazanie dokładnie tego, co chce, w dowolny sposób. Po upewnieniu się, że uczestnik jest gotowy, uruchamiamy robienie zdjęcia poprzez wciśnięcie czerwonego przycisku. Instruktor kontroluje myszkę i uruchamia migaw- kę. Następnie wykonujemy kolejne zdjęcia. Po wykonaniu czterech zdjęć danemu uczestnikowi, zgrywamy jego zdjęcia do uprzednio przygotowa- nego folderu oraz prosimy następnego uczestnika. Zgrywanie zdjęć Jeżeli pracujemy na systemie MAC, to otwieramy Dokumenty, następnie Zdjęcia albo Wszystkie obrazy. Następnie sortujemy po dacie (kolumna Data modyfikacji) tak, by najnowsze zdjęcia były na początku listy. Wybieramy odpowied- nie zdjęcia i przenosimy je (lub kopiujemy) do odpowiedniego folderu. Jeżeli pracujemy na PC, musimy wykonać trochę więcej czynności. Po zrobieniu zdjęcia, klikamy na nie myszą w dolnym pasku, gdzie są wszystkie zrobione zdjęcia. W oknie pojawi się nam zrobione nasze zdjęcie. Klikamy Download.
- 69. 136 137 Gdy dostaniemy następujący komunikat: Klikamy znowu Download. Otworzy to nam okno zapisu, gdzie możemy wybrać lokalizację, gdzie chcemy zapisać (folder odpowiedniego uczestnika) oraz nazwę (można zostawić domyśl- ną, ale można też od razu podać imię i nazwisko uczestnika i numer od 1 do 4). Uwaga! Wraz z podaniem nazw, można podać rozszerzenie pliku graficznego - może to być np. .jpeg albo .png . Można również zapisać zdjęcie bez rozszerzenia - w takim przypadku zostanie to zdjęcie zapisane jako .jpg. Zdjęcia trzeba zapisywać pojedynczo, można to robić bezpośrednio po każdym zdjęciu lub po wszystkich czterech zdjęciach zrobionych przez jednego uczestnika. By powrócić do robienia zdjęć po zapisie, wystarczy kliknąć na ikonę aparatu na pasku (tym razem szarą. Obróbka filmów Proszę obejrzeć nasz TUTORIAL o Windows Live Movie Maker: http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/ Do obróbki nagranych filmów będziemy potrze- bowali edytora filmów. Większość edytorów do filmów jest płatna, ale można pobrać 30-dniową wersję próbną (trialową), umożliwiającą pełne edytowanie filmów. Taka wersja próbna powinna być wystarczająca , by przeprowadzić warsztaty. Przykładem jednego z programów jest Corel VideoStudio Pro X5 (http://www.corel.com/corel/ product/index.jsp?pid=prod4650075). Po wejściu na stronę, klikamy Download Trial, następnie Download Now. Po pobraniu, uruchamiamy in- stalator. Gdy dojdziemy do tego ekranu: Wybieramy Polska i klikamy Zainstaluj teraz. Po zainstalowaniu uruchamiamy program. Warsztaty Then we get information as depicted below: Now we need to click Download again. A pop-up window will appear displaying saving options. Choose the folder you’ve prepared earlier for the participant and change the name of the picture (name it after the participant while adding numbers 1 to 4 for the relevant pictures). Caution! While changing the name of the file you also set the format of the picture i.e. .jpeg albo .png . You can also save the photo without changing the format, in that case picture will default be saved as .jpg. Photos need to be saved one by one. You best do this either directly after an individual photo has been taken or when all four pictures of one participant are done. To go back to the taking pictures functionality just click the grey camera icon on the bar. Movie editing See also our TUTORIAL for Windows Live Movie Maker (in Polish): http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/ To edit your recorded movie material you’ll need movie editing software, which is, as a rule, not free of charge. The simplest way out is to down- load a 30-day trial version, which will allow you full editing capabilities. The 30-day trial version should be sufficient to assist you for the duration of the workshop. An example of editing software is Corel Vi- deoStudio Pro X5 (http://www.corel.com/corel/ product/index.jsp?pid=prod4650075). After ope- ning the website click Download Trial and then Download Now. After the download is complete, we open the installer. Then this window will appear: Choose your country and the target folder to host the application and click install now. After the install is complete open the software. Workshop
- 70. 138 139Warsztaty Another example is Adobe Premier Pro (http:// www.adobe.com/cfusion/tdrc/index.cfm?pro- duct=premiere_pro&loc=en_us ). During the download the download manager will appear. Please follow the instructions of the installer. When you’ll see this window: Choose Install this product in trial version. Preparing presentations To create presentations you’ll need a software that allows you to make a .ppt (Power Point) presentation. Usually this is a basic element of MS Office software. In case of lack of this software, you can down- load for free OpenOffice (http://www.openoffice. org/pl/product.download.html). When on the site, choose your operating system and the version of the software you want to download (the newer the version the better). Open the installer and follow the instructions. After having installed the proper software, go to the model workshop presentation that you’ll find among the workshop documents on the Dynamiczna Tozsamosc site: http://dynamicz- natozsamosc.org/pobieralnia/ and download it. Now open the presentation by double clicking on the file or by right clicking on file and then by clicking Open with and by choosing the software from the list). You can modify this presentation or create new one from scratch. In your presentation please start with an in- troduction slide and the add individualized sli- des for each participant. First there should be a slide with the first name and surname of the participant and the date on which the pictures were taken. Then you should then add four slides, each with an individual picture as taken during the block. The photos should be placed in the right order: Portrait, Clothing, Important person, Event. To add a picture to a slide click Insert in the toolbar, then Picture and then From file. After new window appears, choose the folder where you saved the picture of your choice and then choose this picture. When the photo appears on the pre- sentation slide grab the corners or the sides of the picture to resize it and fit it to the slide. To add a new sli- de, click Insert then Slide in the tool bar. The default slide layout will be identi- cal to the last slide you’ve create or will be in default mode. If you want to chan- ge the slide layout right click on a slide, and then choose Slide and Slide layout. Any new slide will be positioned default after the last existing slide. If you want to change its position use the Cut and Paste option. After placing all photos of all participants in your presentation don’t forget to save it. The slideshow of your presentation will start if you choose Slideshow in the toolbar (and then Slideshow once again) or by clicking F5 on the keyboard. Lub Adobe Premier Pro (http://www.adobe.com/ cfusion/tdrc/index.cfm?product=premiere_pro&lo- c=en_us ). Podczas ściągania, uruchomi się pomoc- nik Adobe; należy postępować zgodnie z instrukcjami i w przypadku pojawienia się tego okna: Wybieramy opcję Zainstaluj ten produkt w wersji próbnej. Robienie prezentacji ze zdjęć Do zrobienia prezentacji bę- dziemy potrzebowali progra- mu umożliwiającego robienie prezentacji w formacie .ppt (Power Point). Zazwyczaj jest to standardowy element pakietu MS Office. W przypadku braku tego pa- kietu, możemy pobrać dar- mowy program OpenOffice (http://www.openoffice.org/pl/product.download. html ). Wybieramy system a następnie wer- sję, którą chcemy pobrać (najlepiej najnowszą). Uruchamiamy instalator i postępujemy zgodnie z instrukcjami. Po uzyskaniu odpowiedniego programu, otwieramy przykładową prezentację ANALIZA - ZDJECIA - PREZENTACJA 1 (poprzez dwu- krotne kliknięcie na plik lub kliknięcie prawym przyciskiem myszy, następnie Otwórz za pomo- cą - i wybranie odpowiedniego programu z listy), którą można pobrać wraz z innymi materiałami ze strony http://dynamicznatozsamosc.org/po- bieralnia/. Prezentacja składa się ze slajdów wprowadzających, przykładowych slajdów dla każdego uczestnika oraz slajdu końcowego. Można zmodyfikować tę prezentację lub samemu utworzyć ją od nowa. Po slajdach wstępnych (Wielkości planów, Ka- drowanie) powinny znajdować się slajdy uczest- ników. Najpierw umieszczamy slajd z imieniem i nazwiskiem uczestnika, a następnie cztery slaj- dy ze zdjęciami zrobionymi podczas warsztatów. Zdjęcia powinny być umieszczonej we właściwej kolejności, czyli: Portret, Ubranie, Ważna osoba, Wydarzenie. By zmodyfikować tekst na slajdzie: wystarczy na niego kliknąć i przy pomocy klawiatury usunąć niechciane wyrazy i dopisać nowe. By dodać obraz do slajdu: w pasku narzędzi klikamy Wstaw, a następnie wybieramy opcję Obraz i Z pliku. Po otwarciu okna, wybieramy miejsce, gdzie mamy zapisane zdjęcia a na- stępnie konkretne zdjęcie. Gdy zdjęcie pojawi się na slajdzie, możemy je rozciągać (poprzez kliknięcie i złapanie rogów zdjęcia) i dopasować tak, by zajmowało jak naj- większą powierzchnię slajdu. By dodać nowy slajd: w pasku narzędzi klika- my Wstaw, następnie wybieramy opcję Slajd. Po drodze możemy otrzymać pytanie o układ slajdu jaki chcemy wybrać - alternatywnie zostanie wstawiony ostatnio wybrany slajd. Slajd zostanie wstawiony za ten, na który obecnie mieliśmy widok. Gdy klikniemy prawym klawiszem na slajd, następnie wybierzemy Slajd i Układ slajdu, możemy modyfikować widok naszego slajdu (czy ma być z tekstem czy też nie). Slajdy możemy też kopiować, wystarczy je zaznaczyć i wybrać opcję Kopiuj, następnie w wybranym miejscu Wklej. Po umieszczeniu wszystkich zdjęć użytkow- ników w prezentacji, nie należy zapomnieć jej zapisać. Pokaz slajdów wywołujemy poprzez zakładkę Pokaz slajdów, następnie opcję Pokaz slajdów lub poprzez wciśnięcie klawisza F5 na klawiaturze. Workshop
- 71. 140 141Warsztaty Block 3: Publication and communication Tasks: 1. Showing your worst online moment Each of the participants has to show their worst online moment, and if they do not have one they need to show something that is immoral to them. The problem is to provide access to the Internet for all of the workshops participants. Internet access is crucial for this task. Probably the best solution would be to reserve space in your school’s computer room. a. The computer room has computers connected in one network (for instance by WiFi) - and all computers have Internet access. Sometimes computer rooms are equipped with a server that connects all computers in one network. Usually this server is equipped with software that allows you to monitor, access and control each of the individual computers connected to it. It’s best to contact the administrator of the room whether there this kind of software is pre- sent. With a MAC based server as an example there’s software called Remote Desktop. After opening this type of program we usually get a list of computers connected to the network, and after choosing one of them we get the option: Control (getting full access to the connected computer) or Observe (you can only watch what is done on a computer). Please use the Observe functional- ity to copy the distant computer screen on your administrator screen. The multimedia projector must be connected to a server (similar to connecting basic computer) to see what’s happening on the screen. Exiting from the control or observation func- tionality is similar to closing a new window on a computer: you click an X in a corner. When there’s no server, you can use TeamViewer, for PC http://www.teamviewer.com/pl/download/ windows.aspx or MAC http://www.teamviewer. com/pl/download/mac.aspx. See also our TUTORIAL (in Polish): http://dy- namicznatozsamosc.org/tutorial/. Caution! Each computer you want to observe (or control) has to have installed (and run) a copy of the software. This has to be done before the workshop. When the installer is downloaded click on it. When the installer window appears you’ll have the possibility to choose whether you want to install the software (you need administrative abilities for that on each computer) or to run the software without installing. If we don’t have administrative access or simply don’t want to install the software, choose Run. Now we’ll see this window: Blok 3: Publikacja i komunikacja Zadania: 1. Pokazywanie najgorszego momentu online Każdy z uczestników ma pokazać swój najgorszy moment online, a jeżeli nie jest w stanie takiego znaleźć, ma pokazać coś, co go szokuje lub gorszy w Internecie. Problemem jest dostęp każdego z uczestników warsztatów do komputera z Internetem, idealnym byłoby zarezerwowanie sali komputerowej. Wymagany jest dostęp do Internetu. a. Sala komputerowa z komputerami połączonymi w wewnętrzną sieć (może być przez WiFi – wszystkie komputery mają dostęp do internetu) Czasami sale komputerowe wyposażone są w serwer, łączący komputery w jedną sieć. Zazwyczaj jest on wyposażony w program umożliwiający obserwację i zdalne sterowanie komputerami podpiętymi pod tę sieć. Warto się skonsultować z opiekunem Sali, by dowiedzieć się, czy istnieje taki program. Przy serwerach pod systemami MAC przykładem jest program Remo- te Desktop. Po uruchomieniu takich programów zazwyczaj mamy listę dostępnych komputerów, a po wybraniu jednego z nich, dostajemy opcję Control (umożliwiającą przejęcie komputera) i Observe (umożliwiającą obserwację wybranych komputerów). Wychodzenie z obserwacji innych komputerów w takich programach zazwyczaj ogranicza się do kliknięcia X w rogu okna (by zamknąć nowo otwarte okno). Rzutnik multimedi- alny podpinamy wtedy pod serwer (analogicznie jak zwykły komputer), by obserwować, co się dzieje. W przypadku braku serwera, ale istniejącej sieci, rozwiązaniem jest program TeamViewer, który można pobrać tu dla PC http://www.team- viewer.com/pl/download/windows.aspx , a tu dla MAC http://www.teamviewer.com/pl/download/ mac.aspx. Tu znajduje się nasz TUTORIAL (po polsku): http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/. Uwaga! Każdy komputer, który chcemy obserwować (kontrolować), musi mieć również zainstalowany (i uruchomiony) TeamViewer (o co warto się zatroszczyć przed warsztatami). Po pobraniu pliku klikamy na niego. Gdy pojawi nam się okno instalatora, będziemy mieli dwie opcje: zainstalowania (co wymaga uprawnień administratora na każdym z komputerów) lub uruchomienia bezpośredniego bez instalacji. Jeżeli nie mamy uprawnień albo nie chcemy przechodzić wszystkich kroków instala- cyjnych, wybieramy opcję Uruchom. Następnie postępujemy z dalszymi krokami. Pojawi nam się następujące okno: Workshop
- 72. 142 143 Każdy z uruchomionych komputerów w jednej sieci oraz z uruchomionym programem TeamViewer, dostaje swój numer ID umożliwiający połączenie, oraz hasło PIN potwierdzające połączenie. Znając identyfikator partnera, czyli ID komputera jednego z uczestników, możemy się połączyć z jego kom- puterem. Na pewno warto przed zajęciami spisać na kartce wszystkie ID i hasła do poszczególnych komputerów, żeby bez problemu je wywoływać. Uwaga! Hasła PIN zmieniają się przy każdym uruchomieniu programu. Podajemy ID partnera, zaznaczamy opcję Zdalne sterowanie, i klikamy Połącz z partnerem. Podajemy hasło i klikamy Zaloguj się. Po zalogowaniu się, otworzy nam się dodatkowe okno, w którym widzimy podgląd komputera. Oraz możemy nim sterować. By zamknąć podgląd komputera użytkownika, wystarczy kliknąć w X znajdujący się w pasku u góry okna, albo zamknąć całe okno klikając w prawy górny róg. Po zamknięciu okna, ponownie pojawia nam się okno dzięki któremu możemy się zalogować ponownie do innego użytkownika. Ustawiamy jeden komputer jako komput- er główny, z którego będziemy obserwować pozostałe komputery. Musi być on podłączony do rzutnika, tak by wszyscy uczestnicy mog- li obserwować wybrane przez każdego mo- menty. Każdy z uczestników dostaję chwilę na znalezienie odpowiedniego momentu w Inter- necie, a następnie po kolei jego komputer jest obserwowany przy pomocy programu do obser- wacji i łączenia się z innymi komputerami. Dodatkową opcją jest możliwość utworzenia konta, do którego będziemy się logować przez maila. Wymagana jednak jest całkowita insta- lacja TeamViewer na komputerze, a następnie kliknięcie w oknie logowania się Komputery i kontakty. b. Brak dostępu do sali komputerowej W przypadku braku dostępu do sali komputer- owej zawsze można posłużyć się podstawową konfiguracją jednego komputera z projektorem multimedialnym oraz dostępem do Internetu. W takim przypadku, każdy z uczestników pow- inien mieć dostęp na chwilę do Internetu, by wyszukać najgorszy moment lub powinien przygotować wcześniej link url do momentu, który chce pokazać (w takiej sytuacji należałoby poprosić o to po zakończeniu poprzedniego bloku warsztatów) i wpisać go do przeglądarki, gdy będzie jego kolej. Each of connected computers opened with Te- amViewer will get a unique ID numer allowing access and a PIN number that verifies the con- nection. If we know the ID and the PIN number we can connect to the computer chosen and see what the workshop participant has chosen to show. It would be best to write down all the numbers for each of the computers before the workshop so you’ll have no problems to access them. Caution! The PINs change with each time you run the software. After having written down the IDs of the com- puters we want to access, we now choose the Remote control option and then Connect with partner. We fill out the PIN and click Log in. After being logged in successfully a new window will open with the view of computer we have just accessed. We can now fully control the computer. To close the access to the computer, click X in the toolbar on top of the window or just close the window as usual. After closing the window we come back to the window that allows us to log in so we can access the next computer. We set one computer as our main computer (as the server that will be accessing the other computers) and connect it to the multimedia projector so that each participant can see clearly what will be shown on the individual screens of the other participants. Each of the participants now gets a moment to search online for worst moments. Then we start the observing process by connecting to each of the computers. An additional option is to create an account that will allow you to log in by e-mail. To do so, you need to install the TeamViewer software and then click Computer and contacts in logging in window. b. No access to a computer room. In case of lack of access to the computer room you can always use the basic computer configuration of one computer with a multimedia projector and access to the internet. In that case each of the participants sho- uld have the possibility to access the computer and look for their worst moment or should have prepared earlier at home the URL addresses to their material they want to show (in that case you should ask them to prepare the URLs after finishing previous block). Each participant now will type the relevant address into the browser. Warsztaty Workshop
- 73. 144 145Warsztaty 2. Analysis of the pictures (.ppt presentation) Course of action The action concerns the analysis of the pictures that were created in block 2. We use the basic computer and projector configuration. Then: a. If the computer we prepared has Microsoft Office or Open Office installed we open the pre- sentation by double clicking on the file (or by right clicking on the file, choosing Open with and choose Power Point or Openoffice Impress). If the software isn’t on the list, click Choose default program and then choose the program from the list. After opening, now click F5 on the keyboard. This allows you to display the presentation in full screen. You can navigate through slides with right-left arrows on the keyboard or with the left button of the mouse. b. If the computer doesn’t have Microsoft Office or Open Office installed, the best solution is to download and install Microsoft Powerpoint Viewer. The software can be downloaded from here for MAC: http://www.tucows.com/preview/206534/ PowerPoint-Viewer?q=powerpoint and here for Windows: http://www.microsoft.com/pl-pl/ download/details.aspx?id=13. After the installing this software PowerPoint Viewer will open your power point presentations by default. Caution! In this software there’s no option to edit presentations. After opening, now click F5 on the keyboard. This allows you to display the presentation in full screen. You can navigate through slides with right-left arrows on the keyboard or with the left button of the mouse. Block 4: Confrontation with yourself In this block we also use the basic computer configuration. Tasks: 1. Confrontation with yourself in AR The participants will be watching themselves answering the question Who am I till now? with the help of Augmented Reality technology (AR). AR allows you to play movies under the browser when you show special marker to the webcam. First of all you need a computer standing on a higher platform so that the screen is nearly of face level. The computer needs to be placed in a place with direct and steady light. It would be best if the light source is beyond the webcam and the light shines on the person standing in front of the computer. Before the workshop begins you need to download the AR application from [URL] and extract it (using WinRAR) onto your computer. Before the workshop please get to know the functionality of the AR application. See our TUTORIAL (in Polish): http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/. When the workshop is under way you need to have your edited movies of par- ticipants answering the question Who am I untill now?. The mo- vies need to be in .flv format and need to have a resolution of 480 x 360 pixels with 25 fps. See our TUTORIAL (in Polish): http://dynamicznatoz- samosc.org/tutorial/. To convert a movie after editing to the appropria- te .flv format you can use a converter such as EasyFLV Converter (http://download.cnet.com/ EasyFLV-FLV-Converter/3000-2194_4-10723477. html ). After clicking Download now, the download manager will be downloaded and you will need to run it. Then you’ll see a screen: Workshop 2. Analiza zdjęć (prezentacja .ppt) Przebieg: Analiza zdjęć polega na puszczeniu uprzednio przygotowanej prezentacji, zawierającej zdjęcia Jak ja widzę siebie?, wykonane podczas Blo- ku 2. Przy podstawowej konfiguracji komputera i rzutnika. a. Jeżeli komputer, który przygotowaliśmy, zawiera pakiet Microsoft Office lub Open Office, otwieramy naszą prezentację poprzez dwukrotne kliknięcie na nią (lub poprzez kliknięcie prawym klawiszem myszy na nasz plik, wybieramy Otwórz za pomocą i wybieramy Power Point lub Openoffice Impress). Jeżeli nasz odtwarzacz nie znajduje się na krót- kiej liście, to wybieramy opcję Wybierz program domyślny, a następnie zaznaczamy na liście Power Point lub Openoffice Impress. Po otworzeniu, klikamy na przycisk F5 na klawiaturze, co spowoduje wyświetlenie prezen- tacji na pełnym ekranie. Slajdy możemy przerzucać przy pomocy strzałek prawo – lewo na klawiaturze lub przy pomocy lewego przycisku myszy. b. Jeżeli komputer nie posiada pakietu Mi- crosoft Office lub Open Office, to najlepszym rozwiązaniem jest pobranie i zainstalowanie programu Microsoft Powerpoint Viewer. Pro- gram można pobrać tu dla MAC: http://www. tucows.com/preview/206534/PowerPoint- Viewer?q=powerpoint a tu dla Windows’a http://www.microsoft.com/pl-pl/download/de- tails.aspx?id=13 . Po zainstalowaniu, program, ten będzie domyślnie otwierał prezentacje do oglądania. Uwaga! W tym programie nie ma możliwości edycji prezentacji. Po otworzeniu, klikamy na przycisk F5 na klawiaturze, co spowoduje wyświetlenie prezen- tacji na pełnym ekranie. Slajdy możemy przerzucać przy pomocy strzałek prawo – lewo na klawiaturze lub przy pomocy lewego przycisku myszy. Uwagi: Podczas rozmów i dyskusji z uczestni- kami warto umieścić stronę projektu na ekranie, tak by nie obserwować przez cały czas pulpitu. Blok 4: Konfrontacja z sobą W tym bloku również wykorzystujemy podsta- wową konfigurację komputera. Zadania: 1. Konfrontacja z sobą w AR Uczestnicy będą oglądać swoje nagrane odpo- wiedzi na pytanie Kim jesteś do teraz? przy pomo- cy technologii Augmented Reality (Rozszerzona Rzeczywistość), w skrócie AR. AR umożliwia wywołanie filmu pod przeglądarką, przy pomocy specjalnego markera pokazywanego do kamery. Komputer ustawiamy w miejscu, gdzie jest jasno i dużo światła, przy czym staramy się ustawić go tak, by światło padało na nas zza kamery. Przed warsztatami należy pobrać aplikację AR ze strony i wypakować ją do folderu na komputerze. Tu znajduje się nasz TUTORIAL (po polsku): http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/. Dodatkowo potrzebujemy wcześniej zmontowane filmy uczestników odpowiadających na pytanie Kim jesteś do teraz? Filmy muszą mieć rozdziel- czość maksymalną: 480 x 360 pikseli, ilość klatek na sekundę: 25 fps oraz rozszerzenie .flv . Tu znajduje się nasz TUTORIAL (po polsku): http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/. Jeżeli po montażu od razu nie wyeksportowaliśmy filmów do .flv, to możemy skorzystać z konwertera, np. EasyFLV Converter (http://download.cnet.com/ EasyFLV-FLV-Converter/3000-2194_4-10723477. html ). Po kliknięciu Download now, zostanie po- brany menedżer pobierania, który uruchamiamy. Po dojściu do ekranu:
- 74. 146 147Warsztaty Make sure you’ll uncheck the marked elements – if not you’ll agree to the installation of additional toolbars. Then click Next Step and follow installer instructions. When you run the FLV Converter 7, you’ll see the following window: Choose in Input file the movie you want to conver. Choose in Output folder your target folder for saving your files after encoding. Set the reso- lution in Video Window and Video Frame Rate and click Start Converting. After the convertion ends open the folder with your saved files. To maintain an overview over your material try to name converted files in a way that contains the first name and the surname of the participants i.e. firstname_surname.flv. To ensure a smooth run with the AR application please prepare a table that will prevent you mi- xing up material. The table will consist of: a list of the participants, a list of webpages and movies signed to the participants. Note: the Page numbers and movie names are given by the application. All you need to do is add first names and surnames of individual participants – one per line – and optionally the movie duration, so you will know during the vie- wing of the videos in block four what to expect. Participants can be put in the table at random, there is no need for an alphabetical order. When each participant has their own page and movie number assigned to them (they have to have the same number) then you can change your converted .flv movies to their proper name as given in the table (thus: firstna- me_surname.flv to for instance: 10.flv). Now copy your renamed movies to the FILMY folder in the AR application (you’ll find the folder shortcut in the APLIKACJA AR folder). If you’d get a screen about two files with the same name in a folder like this: Choose Copy and replace and also Do for following conflicts which will make copying faster and you won’t need to always agree on replacing the file. Zwracamy uwagę, by te elementy były odznaczone – inaczej zostaną nam zainstalowane niepotrzebne elementy. Następnie klikamy Next Step i podążamy za dalszymi krokami instalatora. Uruchamiamy FLV Converter 7, pojawi nam się okno: Klikamy w opcję Input file, w oknie które się otworzy wybieramy plik, który chcemy skonwertować, następnie w opcji Output folder wybieramy miejsce, gdzie ma nam zapisać plik po konwersji (możemy od razu wybrać nazwę). W opcji Video Window ustawiamy odpowiednią rozdzielczość, podobnie odpowiednią ilość klatek na sekundę (Video Frame Rate) i klikamy Start Converting. Po ukończeniu konwersji, wchodzimy do folderu, gdzie znajdują się nasze przekonwertowane pliki. Warto żeby początkowo nazwać te pliki imie- niem i nazwiskiem danego uczestnika, czyli np. imie_nazwisko.flv. Przed przystąpieniem do warsztatów warto wszystko sprawdzić i zapoznać się samemu z aplikacją AR. Na początek warto zrobić tabel- kę pomocniczą, która umożliwi nam nawigację po aplikacji. Tabelka będzie się składała z listy uczestników oraz przypisanych do nich numerów strony i odpowiednich filmów. Uczestników możemy wpisać losowo do naszej tabeli, nie musi to być kolejność alfabetyczna. Gdy już każdy z uczestników warsztatów będzie miał przypisany numer strony i przypadającą temu nazwę filmu, zmieniamy nazwę naszych plików filmowych tak, by odpowiadały konkretnym numerom (czyli zamieniamy imie_nazwisko.flv na np. 10.flv). Następnie nasze pliki filmowe kopiujemy do folderu FILMY, do którego skrót znajduje się w folderze APLIKACJA AR. Jeżeli dostaniemy komunikat: Wybieramy opcję Kopiuj i zamień, warto rów- nież zaznaczyć opcję Wykonaj dla następnych konfliktów, spowoduje to szybsze przekopiowanie wszystkich filmów i nie będziemy musieli za każdym razem potwierdzać. Workshop No Name and surname Page no Movie name Movie duration 1 Participant 1 10 10.flv 2 Participant 2 11 11.flv 3 Participant 3 12 12.flv 4 13 13.flv 5 14 14.flv 6 15 15.flv 7 16 16.flv 8 17 17.flv 9 18 18.flv 10 19 19.flv 11 20 20.flv 12 21 21.flv 13 22 22.flv 14 23 23.flv 15 24 24.flv 16 25 25.flv 17 26 26.flv 18 27 27.flv 19 28 28.flv 20 29 29.flv 21 30 30.flv Lp. Imię i nazwisko Nr strony Nazwa filmu Czas trwania filmu 1 Uczestnik 1 10 10.flv 2 Uczestnik 2 11 11.flv 3 Uczestnik 3 12 12.flv 4 13 13.flv 5 14 14.flv 6 15 15.flv 7 16 16.flv 8 17 17.flv 9 18 18.flv 10 19 19.flv 11 20 20.flv 12 21 21.flv 13 22 22.flv 14 23 23.flv 15 24 24.flv 16 25 25.flv 17 26 26.flv 18 27 27.flv 19 28 28.flv 20 29 29.flv 21 30 30.flv
- 75. 148 149 Wracamy do folderu APLIKACJA AR i otwie- ramy folder MARKERY (PDF) (poprzez skrót). Znajdują się tam pliki w formacie .pdf, w któ- rych znajdują się markery umożliwiające wy- woływanie filmów w aplikacji AR. Drukujemy markery (otwieramy każdy z plików, klikamy znak drukarki na pasku narzędzi, wybieramy odpowiednią drukarkę i klikamy Drukuj), każdy z osobna, odpowiadający numerowi uczestnika i filmu. Uwaga! Pliki mają nazwę np. flarConfig10. pdf, przy czym numery w nazwie odpowiadają konkretnym stronom i filmom. Należy uważać przy drukowaniu tak, by mieć pewność, że markery się nie pomieszają – inaczej aplikacja nie będzie działać. Dlatego po wydrukowaniu każdej ze stron, warto ręcznie napisać numer do jakiego będzie się odnosić oraz zaznaczyć strzałką, gdzie jest góra kartki (będzie istotne podczas operowania aplikacją). Po przekopiowaniu filmów i wydrukowaniu mar- kerów, wracamy do folderu APLIKACJA AR i otwieramy folder START. Wybieramy dowolny numer strony (jeden z tych numerów do których przypisany jest uczestnik). Po otworzeniu nam się przeglądarki, dostaniemy taki widok: Klikamy Zezwól. Następnie klikamy prawym kla- wiszem myszy na ekran, wybieramy Ustawienia a następnie, po otwarciu okna, wybieramy opcję Zapamiętaj. Wyeliminuje to krok zatwierdzania przy kolejnym uruchamianiu aplikacji. Po wykonaniu wszystkich kroków powinniśmy zobaczyć samych siebie na ekranie. Bierzemy do ręki odpowiedni marker, ustawiamy go strzałką do góry. Staramy się trzymać marker pewnie, w obu rękach, nie możemy zasłaniać go rękoma, musi być widoczna cała ramka, staramy się go trzymać równolegle do kamery. Staramy się również nie trząść kartką. Przy odpowiednim ustawieniu, powinien pojawić się nagrany przez nas film (odtwarzany wraz z dźwiękiem). Cza- sami warto cofnąć marker lekko do tyłu, wtedy może łatwiej kamera wyłapać marker. Czasami przy częściowym wywołaniu filmu i zerwaniu Warsztaty Now return to the APLIKACJA AR folder and open the MARKERY (PDF) folder (by means of a shortcut you’ll find there). In this folder there are .pdf files which contain markers. These markers are essential to let the participants interact with the AR application. Each participant will need to have their own marker. Caution! Files are namedfor instance flarCon- fig10.pdf. Don’t get scared by the name, just notice that the names contain numbers – the same numbers as the webpages have and the .flv movies. These numbers correspond – which means that the participant who is link to page number ten and film number ten also will need to get marker number 10. Now print out all the markers you’ll need – one for each participant. Make sure you print out each markers on a separate sheet of paper. Caution! After having printed out an individual marker, please immediately write down it’s num- ber. Also mark by means of an arrow which side is up – it is crucial for the AR app the the markers are displayed with the right side up. Your marker will now look like this: After you have done all the steps above you can now open the application. Please open the APLIKACJA AR folder and open the START fol- der. Now choose any of the webpage shortcuts (one with a number that has been assigned to a participant). Next a browser window will open which will look like this: Now click Allow. Then right click on the screen and choose Settings. When a new window will appear, click Remember. This will make sure that you will not have to allow access to the webcam each time a new page will be opened. By now we should see ourselves on the scre- en. Look for the proper marker (corresponding to the page number) and place it in front of your camera, keeping in mind that it has to be held firmly with both hands without covering the border or patterns of the marker, parallel to the screen. Try not to shake your hands. When the marker is held properly your cor- responding .flv movie should appear in place of the marker. If you have problem with playing the movie try to move your hands a little to the sides so that the camera can easier detect the marker. You can also move the marker a bit from the left to the right or a bit closer and further to trigger Workshop
- 76. 150 151Warsztaty the movie. If this does not work, just refresh the page and try again. This helps especially when the movie is lost – when you’ve seen the recording but you can’t run it again. To refresh click F5 on your keyboard. You will need to hold the marker in the same position untill the movie ends. If you interrupt at some point and then show the marker again the movie will pick up where it had left off when you removed the marker from the view of the camera. After the movie has been viewed, you can lay down the marker and close the browser window. Now open another site. Important! Remember to change the marker to a new one with a number corresponding to the new page. The application will not work if you’ll show the wrong marker. During the workshop each of the participants will be standing in front of camera, one by one, and will be trying to run the movie with themselves on it in AR. The other participants will watch them on the big screen and will see the movie and the participant’s reactions and emotions. Please open the appropriate site for each participant – check your list – and hand them their individual marker. Before block four starts it is essential that you check all the pages with their corresponding markers to see whether the participants’ movies start up under the workshop conditions you have created. Make sure that enough light falls on the markers that will be held in front of the camera. 2. Registration (WHO ARE YOU UNTIL NOW?) The registration is implemented similar to what was described for block 2. In this case the par- ticipants can modify the frame of the shot. They decide which movie frame to apply and where they want to be filmed within the given location. After the recordings are done, download the movie material onto your computer (in the way as described in block 2) and edit the movies. Now add the edited movies to the previously edi- ted movies that were shown in AR. Make sure to create a separation sign between the two parts. If someone missed one of the recordings, place a black frame in movie for couple of seconds, to symbolize their absence in this part. 3. Taking pictures (HOW DO I SEE MYSELF) The photos are taken similar to the ones taken in block 2. However in this case the participants can change the frame of the shot by adjusting the webcam. They decide how much they wants to show to the camera. They can use all the elements and people in the room as props. After you have downloading the pictures to the earlier prepared individual folders, add them to the existing presentation (from block 2). In the resulting new presentation, each of the partici- pants should have a section with: one slide with their first name and surname, one slide with the date when the first pictures were taken, the four pictures as taken in block 2 (in the right order: portrait, clothing, important person, event), one slide with the date when the second pictures were taken, and four slides with the pictures as taken in block 4 (in the proper order). When someone was absent during one task, place an empty slide (with black background) in place of the four pictures. An example of a presentation can be down- loaded here: http://dynamicznatozsamosc.org/ pobieralnia/. Workshop odtwarzania, warto odświeżyć stronę (wystarczy kliknąć klawisz F5 na klawiaturze). Trzymamy pewnie i prosto nasz marker aż do momentu, gdy film się skończy. Po zakończeniu filmu możemy odłożyć marker, zamknąć okno i otworzyć następny numer. Pamiętajmy o zmianie markera na odpowiedni numer. Podczas warsztatów każdy z uczestników będzie podchodził do komputera i starał się wywołać film z samym sobą przy pomocy AR. Inni uczestnicy oglądają go cały czas na du- żym ekranie, łącznie z jego reakcjami. Każdy z uczestników podchodzi do komputera do już wywołanej odpowiedniej strony, dostaje do ręki marker i po krótkim instruktażu od prowadzącego (zwrócenie uwagi na odpowiednie trzymanie markera, nie zasłanianie krawędzi i spokojne ustawienie markera równolegle do kamery) sam próbuje uruchomić film. Prowadzący dba o to, by każdy z uczestników dostał marker przypisany do swojej osoby, oraz żeby próbował na odpo- wiedniej stronie. Przed rozpoczęciem warsztatów warto spró- bować wywołać markery wszystkich uczestników tak, by mieć pewność, że wszystkie działają. W przypadku niedziałającego markera, warto się upewnić o poprawności numeracji marke- ra, filmu lub strony. Jeżeli te numery nie będą się zgadzać, aplikacja się nie uruchomi. Warto również zwrócić uwagę na odpowiednią ilość światła oświetlającego marker. 2. Rejestracja („KIM JESTEŚ DO TERAZ?”) Rejestracja przebiega analogicznie jak w Blok 2. Jedyną zmianą jest możliwość modyfikacji kadru przez uczestnika - to on decyduje, w jakim stopniu chce być widoczny. Po nagraniu, jak zwykle zgrywamy materiały na komputer (analogicznie jak opisane w Blok 2) i montujemy film, przy czym każdy z uczestników będzie miał dwa materiały (ten umieszczony w aplikacji AR oraz nagrany w Blok 4), oddzielone od siebie przerywnikiem, w których odpowiada na to samo pytanie. W przypadku osób których nie było na którejś z sesji nagraniowej, zostawiamy czarną planszę na parę sekund trwania filmu, by podkreślić ich brak w danej części. 3. Robienie zdjęć (JAK JA WIDZĘ SIEBIE) Zdjęcia wykonujemy analogicznie jak w Blok 2. Tym razem jednak uczestnik może zmieniać nachylenie kamery oraz decydować o kadrze (czyli w jakim stopniu chce być widoczny). Może również wykorzystać wszystkie elementy i osoby znajdujące się w pomieszczeniu jako rekwizyty pomocnicze do zrobienia zdjęć. Po zgraniu zdjęć każdego z uczestników, do osobnych folderów, należy dodać je do istniejącej już prezentacji z analizą zdjęć (analogicznie jak opisane w Blok 2) lub wykonać prezentację od nowa. Każdy z uczestników powinien mieć w pre- zentacji (jeden po drugim): jeden slajd z imieniem i nazwiskiem; jeden slajd z datą pierwszych zdjęć; cztery slajdy z pierwszymi zdjęciami (w kolej- ności: portret, ubranie, najbliższa osoba/osoby, ważny moment); jeden slajd z datą drugich zdjęć; cztery slajdy z drugimi zdjęciami (w kolejności: portret, ubranie, najbliższa osoba/osoby, ważny moment). W przypadku osób, których nie było na którejś z sesji robienia zdjęć, wstawiamy puste slajdy (czarne tło) w miejsce zdjęć. Przykładowa prezentacja mogąca ułatwić pracę dostępna jest do pobrania tu: http://dynamicznatozsamosc.org/ pobieralnia/.
- 77. 152 153Warsztaty Block 5: Identity on-line In this block we use the basic computer setup (including the camera). Tasks: 1. Playing the IDentifEYE (AR) educational game The idea of the game is to help youngsters to talk about difficult aspects of their online identity and share their experiences. The game uses Augmented Reality technology to make this process more interesting and more pleasant. The game will be played online so we will need an Internet connection and Internet access by means of a browser. Additionally, we need to have an MS Silverlight plug-in installed (http:// www.microsoft.com/getsilverlight/Get-Started/ Install/Default.aspx). Also, the game works best if your computer has at least 2 GHz CPU and 1 GB RAM memory. Your computer needs to be set up in a place with good lighting, so enough light will fall on the face of your gamer – the person sitting in front of the PC or MAC. The intensity of the light should be on a stable level since the game is quite sensitive to sudden light changes. The best background for your game player is a uniform dark color i.e. green or blue, so that their face is in contrast with the background (the game is also sensitive to light colors). The game is available here http://identifeye. ezzev.eu/. Before playing the game, you need to calibrate it. Please go to the website http://identifeye.ezzev. eu/?debug and load the game in calibration mode. You can choose your language by clicking on a flag in upper left corner of the screen. Then click Start (there is no need for giving information about yourself at this stage). To play and steer the game you will need markers, so click on the picture of marker, and, after the .pdf file has opened, print these markers out. After the printing we click OK on the screen. Caution! Each marker should be printed out on a separate sheet of A4 paper. It is possible that you’ll be asked to permit access to your camera and your microphone. Please check Remember my settings and then click Yes. After completing these steps we should see our face on the screen together with a couple of yellow and red boxes. Now we can calibrate the game for a specific user, so beforehand you need to decide whether you yourself are playing the game or whether one of the workshop participants will play. The proper setting of the game will take some time. The yellow squares on the screen depict what the game software interprets as skin. When you sit in front of a light colored background a lot of fields around you will be identified mistakenly as skin. The red square indicates where the game software sees our head. The main goal is to calibrate the game in such a way, that only one yellow box is on the screen and it’s roughly in the same position as red one – on our face (and it tracks the movement of our head). To set the game we need to move the slides that are placed under the camera view. Blok 5: Tożsamość online W tym bloku również wykorzystujemy podstawową konfigurację komputera (z kamerą). Zadania: 1. Gra w grę edukacyjną IDentifEYE (AR) Ideą gry jest pomoc w rozmowie na trudne py- tania dotyczące tożsamości online wśród dzieci i młodzieży. Elementy Rozszerzonej Rzeczy- wistości (Augmented Reality) mają uczynić taki proces łatwiejszym i przyjemniejszym dla dzieci i młodzieży. Gra jest dostępna pod przeglądarką, zatem potrzebujemy dostęp do Internetu. Dodatko- wo musimy mieć pewność, że na komputerze mamy zainstalowany MS Silverlight (http://www. microsoft.com/getsilverlight/Get-Started/Install/ Default.aspx ) gdyż bez tego programu nie uda nam się uruchomić gry edukacyjnej. Dobrze by było, gdyby komputer na którym pracujemy, był wyposażony w procesor 2 GHz i posiadał minimum 1GB pamięci RAM. Komputer musi być ustawiony w odpowied- nim miejscu tak, by kamera dostawała wystar- czającą ilość światła i dobrze oświetlała twarz kierującego grą (najlepiej ze stałym natężeniem, gdyż gra jest bardzo czuła na zmiany światła). Dodatkowo najlepiej jest , gdy kamera zwrócona jest na ścianę o jednolitym, ciemnym kolorze, jak np. zielony i niebieski, gdyż gra dodatkowo jest czuła na kolory jasne. Uwaga! Po kalibracji w jednym miejscu Sali, pod żadnym pozorem nie możemy przestawić komputera w inne miejsce, chyba że przeprowa- dzimy ponowną kalibrację. Podobnie nie możemy zbytnio ruszać kamerą internetową – najmniejsze zmiany mogą spowodować rozstrojenie aplikacji. Gra jest dostępna pod stroną http://identifeye. ezzev.eu/ . Przed przystąpieniem do gry musi- my ją odpowiednio skalibrować. Wchodzimy na stronę http://identifeye.ezzev.eu/?debug , po tym jak załaduje nam się strona, klikamy na polską flagę, dzięki temu wszystkie instrukcje będą po polsku. Klikamy Start (nie musimy koniecznie podawać danych na tym etapie). Klikamy na obrazek markerów, po otworzeniu się pliku .pdf z markerami drukujemy go. Uwaga! Każdy mar- ker powinien być na osobnej kartce. Następnie klikamy ok na ekranie. Po drodze możemy zostać zapytani o dostęp do mikrofonu i kamery, wybieramy opcję Zapa- miętaj moją odpowiedź i klikamy Tak. Po tych krokach, powinniśmy zobaczyć swo- ją twarz na ekranie z migającymi czerwonymi i żółtymi kwadratami. Ekran ten służy kalibracji gry pod określoną osobę, dlatego przed warsztatami należy zde- cydować czy to prowadzący warsztaty ma kiero- wać grą, czy któryś z uczestników, a następnie poświecić chwilę na kalibrację. Żółte kwadraty wskazują wykryte odcienie skóry - i w przypadku jasnych kolorów ścian - jako tło, mogą powodować złe odczyty. Czer- wony kwadrat to wskazanie, jak naszą głowę widzi aplikacja. Najtrudniejszym zadaniem jest ustawienie aplikacji w taki sposób, aby był jeden żółty kwadrat, jeden czerwony, dodatkowo żeby kwadraty te pokrywały się z twarzą operującego grą. By tego dokonać, zmieniamy położenie suwaków. Na jasnym tle, aplikacja może widzieć więcej odcieni skóry (przez np. padające cienie na ścianę), dlatego warto też spróbować kalibracji na ciemniejszym tle. Workshop
- 78. 154 155Warsztaty Roughly, a well calibrated game looks like this: After calibration we need to click Save for the game to remember our settings. The main objective of these settings is to properly track our face during the game and to project the Augmented Reality elements to their proper positions. After calibration we head back to main site (http://identifeye.ezzev.eu/). After the site has finished loading – this takes some time because all the images will be temporarily loaded to our browser - we can start the game. Again, we have the possibility enter our information in the fields, but we don’t have to do it. To start the game click Start. If we have printed the markers we click OK. The game instructions, and game questions and multiple choice answers, are always shown in the bar over the camera frame. Answers (and confirmations) are given by showing a selected marker to the camera. We need to hold the chosen marker firmly without covering the borders. The marker will be recognized by the game software – and this will be indicated on the screen. Please do not show the marker after the game has told you it has recognized the marker because the game software might in- terpret the marker as being already the answer to the next question. After the game answer has been recognized the next question accompanied by multiple choice answers will be presented on the screen. Each answer to each question will trigger a visual game reaction. With good calibration, all elements should be around our face – for example like this: With slower computers or bad internet con- nection, the game may not be fluent. When the game is finished, we can printout our picture (with all AR additions) and save the answers to all the questions. Saved answers are downloaded in .csv for- mat, which is easily accessible via MS Excel (a part of MS Office software) or OpenOffice Calc software (part of OpenOffice batch mentioned in block 2). Open the software. Chose Insert, then Sheet from file. Mniej więcej dobrze ustawiona aplikacja wy- gląda tak: By zapamiętać ustawienia, klikamy Save. Usta- wienie aplikacji ma spowodować poprawne śledzenie twarzy podczas gry i dodawanie elementów AR w dobrych miejscach. Po zakończeniu kalibracji ,wracamy na stronę główną (http://identifeye.ezzev.eu/ ) i znowu po załadowaniu się strony, wybieramy język polski. Teraz możemy zacząć grę. Znowu mamy opcję podania swoich da- nych, ale nie musimy tego robić. By rozpocząć grę klikamy Start. Klikamy OK., jeżeli mamy przygotowane markery. Instrukcje do gry, wraz z pytaniami znajdują się w pasku nad widokiem kamery. Odpowiedzi i wszelkie zatwierdzenia wykonujemy przy pomocy markerów, dlatego podobnie jak przy poprzedniej aplikacji AR, muszą być one widoczne w pełni i w miarę stabilnie trzymane. Tym razem jednak po za- twierdzeniu odpowiedzi możemy odłożyć nasz marker, nie musimy go cały czas trzymać. Odpowiedzenie na kolejne pytanie powoduje przejście do następnego. Po udzieleniu odpowiedzi na poszczególne pytania, do naszego ekranu będą dodawane nowe elementy (obrazki). Przy dobrej kalibracji, wszystkie te elementy powinny otaczać naszą twarz, nie przysłaniając jej. Przykład: Przy wolniejszych komputerach, gra może nie przebiegać płynnie, podobnie przy słab- szym dostępie do Internetu. Na koniec gry, możemy wydrukować sobie nasze zdjęcie, oraz sprawdzić odpowiedzi na wszystkie pytania. Zapisane odpowiedzi są pobierane w forma- cie .csv, który jest otwierany przez MS Excel (część pakietu MS Office) lub OpenOffice Calc (części OpenOffice wymienionefo w bloku 2). Otwórz program. Wybierz Wstaw a następnie Arkusz z pliku. Kiedy pojawi się nowe okno, wybierz lokali- zację zapisanego pliku i kliknij Otwórz. Kiedy otworzy się kolejne okno (Import tekstu) kliknij tylko przecinek, jako formę separatora i wy- bierz opcję “Pole w cudzysłowie jako tekst” i kliknij Ok. Workshop
- 79. 156 157Warsztaty When a new window will pop-up, chose the loca- tion for the saved result and click Open. When another window appears (named Text import), choose “only comma” as the only separator option and Field in quotation as text option and then click OK. In Insert sheet window now choose the option: Before current sheet and click OK. As a result, you’ll get a sheet with two columns: in left one you’ll have all the questions, and in the right one you’ll have all the answers given. If we have problems with the game, i.e. we have no picture from our camera, we need to check whether we have the newest version of MS Sil- verlight installed, whether we have internet ac- cess, or whether our application sees our camera (click with the right mouse button on the screen, choose Silverlight, and then Webcam/microphone and choose from the menu the proper camera). Sometimes it is worth refreshing the page or closing the browser and opening it again. For more information on the game, please read the document Guide on http://www.ezzev.eu/ identifeye/guide.html. Important! Although a lot of information is en- tered in the game – even pictures are taken optionally – and the game is played over the Internet, no information is shared with anyone. All information entered and rendered stays on the local machine you are playing on. Even this information will be automatically deleted after you exit the game. Therefore, the game in no way infringes personal data norms and legislation. Block 6: Calculation In this part we use basic computer setup. Tasks: 1. Photo analysis (HOW DO I SEE MYSELF) The photo analysis is conducted in a similar way as described for block 3. However, this presentation is longer, since it consists of eight photos of each participant (four photos from each block). 2. Confrontation with yourself in a movie (WHO ARE YOU UNTIL NOW) – playing the edited movie The movie is edited as a one file, so we play and watch it as a whole, without breaks. We play it by means of the VLC Mediaplayer, see block 1. Workshop W oknie Wstaw Arkusz, wybierz opcję Przed bieżącym arkuszem i kliknij Ok. Jako wynik uzyskamy arkusz z dwiema ko- lumnami, gdzie pierwszą z nich będą pytania, a drugą z nich będą odpowiedzi na pytania. W przypadku braku obrazu należy sprawdzić czy mamy aktualną wersję MS Silverlight, czy mamy zapewniony dostęp do Internetu, oraz czy apli- kacja wykrywa naszą kamerę (klikamy prawym na ekran, następnie Silverlight, a następnie Ka- mera internetowa/mikrofon i z rozwijanego menu wybieramy odpowiedni sprzęt). Czasami warto też odświeżyć stronę (wtedy tracimy dane, jeżeli jesteśmy w trakcie gry) lub zamknąć przeglądarkę i otworzyć ją ponownie. W przypadku problemów z grą, należy się zapoznać z przewodnikiem po grze ( po angielsku) dostępnym tu [http://www. ezzev.eu/identifeye/guide.html]. Ważne! Choć wiele informacji zostanie wpro- wadzonych do gry – opcjonalnie nawet zdjęcia – a gra będzie rozgrywała się przez Internet, Państwa dane nie zostaną nikomu udostępnione. Wszystkie dane wprowadzone i renderowane, zostają na Państwa lokalnej maszynie, z której będziecie korzystać (a nawet te lokalne dane zostaną automatycznie usunięte po zakończeniu gry). W żaden sposób gra nie narusza norm i przepisów danych osobowych. Blok 6: Kalkulacja W tym bloku również wykorzystujemy podsta- wową konfigurację komputera. Zadania: 1. Analiza zdjęć („JAK JA WIDZĘ SIEBIE) Analiza zdjęć przebiega analogicznie do analizy zdjęć w Blok 3. Prezentacja ta jest jednak więk- sza, bo posiada osiem zdjęć każdego uczestnika (po cztery z każdego dnia). 2. Konfrontacja z sobą w filmie („KIM JESTEŚ DO TERAZ?”) – puszczenie zmontowanego filmu. Film zmontowany jest jako całość, zatem oglą- damy go bez przerwy. Wywołujemy go progra- mem VLC Mediaplayer, podobnie jak to było przedstawione w Blok 1.
- 80. 158 159Warsztaty Links Browsers Google Chrome http://www.google.com/intl/ pl/chrome/browser/ Mozilla Firefox http://www.mozilla.org/pl/firefox/new/ Media players VLC Media Player http://www.videolan.org/vlc/ Taking photos Photo Booth http://photo-booth-for-windows-7. softonic.pl/download TUTORIAL (in Polish) http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/ Extracting files WinRAR http://www.winrar.pl/winrar/pobierz Presentation viewing Microsoff PowerPoint Viewer MAC http://www.tucows.com/preview/206534/ PowerPoint-Viewer?q=powerpoint Microsoff PowerPoint Viewer Windows http://www.microsoft.com/pl-pl/download/de- tails.aspx?id=13 Presentation creation OpenOffice http://www.openoffice.org/pl/ product.download.html# Remote desktop controller TeamViewer MAC http://www.teamviewer. com/pl/download/mac.aspx TeamViewer Windows http://www.teamviewer. com/pl/download/windows.aspx TUTORIAL (in Polish) http://dynamiczna- tozsamosc.org/tutorial/ Video edition Corel VideoStudio Pro X5 http://www.corel.com/corel/product/index. jsp?pid=prod4650075 TUTORIAL Windows Live Movie Maker (in Polish) http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/ Desktop recording Camstudio Recorder (Windows) http://camstudio.org/ Screenr http://www.screenr.com/ FLV Converter EasyFLV Converter http://download. cnet.com/EasyFLV-FLV-Convert- er/3000-2194_4-10723477.html TUTORIAL (in Polish) http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/ Linki Przeglądarki Google Chrome http://www.google.com/intl/ pl/chrome/browser/ Mozilla Firefox http://www.mozilla.org/pl/ firefox/new/ Odtwarzacze filmów VLC Media Player http://www.videolan.org/ vlc/ Robienie zdjęć Photo Booth http://photo-booth-for-windows-7. softonic.pl/download TUTORIAL http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/ Wypakowanie programu WinRAR http://www.winrar.pl/winrar/pobierz Oglądanie prezentacji Microsoff PowerPoint Viewer MAC http:// www.tucows.com/preview/206534/ PowerPoint-Viewer?q=powerpoint Microsoff PowerPoint Viewer Windows http:// www.microsoft.com/pl-pl/download/details. aspx?id=13 Tworzenie prezentacji OpenOffice http://www.openoffice.org/pl/ product.download.html# Dostęp zdalny do pulpitów TeamViewer MAC http://www.teamviewer. com/pl/download/mac.aspx TeamViewer Windows http://www.teamviewer. com/pl/download/windows.aspx TUTORIAL (po polsku) http://dynamiczna- tozsamosc.org/tutorial/ Edycja wideo Corel VideoStudio Pro X5 http:// www.corel.com/corel/product/index. jsp?pid=prod4650075 TUTORIAL Windows Live Movie Maker http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/ Nagrywanie pulpitu Camstudio Recorder (Windows) http://camstudio.org/ Screenr http://www.screenr.com/ Konverter FLV EasyFLV Converter http://download. cnet.com/EasyFLV-FLV-Convert- er/3000-2194_4-10723477.html TUTORIAL http://dynamicznatozsamosc.org/tutorial/ Workshop
- 81. 160 161
- 82. 162 163 Warsztaty „Dynamiczna Tożsamość” traktują klasę jako coś w rodzaju sceny teatru. Nauczy- ciel jest aktorem, który wchodzi na scenę, aby odegrać rolę instruktora. Rola instruktora jest inna, niż rola, którą Państwo odgrywacie na co dzień, jako nauczyciele. W warsztatach, Państwa rola jest równorzędna do ról uczestników. Proszę jednak pamiętać, że nie jest ona tym samym co „bycie na równi” z uczestnikami. Imitowanie przez Państwa wieku, poziomu wiedzy i doświad- czenia uczestników, wprowadzałoby zbyt dużo fikcji. Grać równorzędną rolę oznacza szanować słowa i czyny uczestników oraz oczekiwać tego samego względem siebie. Najtrudniejszą częścią Państwa roli będzie to, aby nie uczyć. Warsztat nie ma na celu przeka- zywania wiedzy poznawczej. Służą ku temu inne okazje. Warsztat ma na celu wywołanie refleksji i stworzenie okazji do tego, aby uczestnicy mogli bezpiecznie skonfrontować się z konsekwen- cjami podejmowanych działań i czynów oraz wyciągnąć własne wnioski. Uczestnicy podczas warsztatów mają doświadczyć poczucia odpo- wiedzialności, a nie uczyć się, kto mówił jakie słowa o odpowiedzialności. Znaczy to, że powinniście Państwo unikać dostarczania wiedzy podczas dyskusji i zadań. Również podczas prowadzenia wstępów starajcie się nie robić tego w zbyt dużym stopniu. Pomi- mo tego, że to Państwo prowadzicie warsztaty i jesteście odpowiedzialni za to, co w nich pre- zentujecie, nie znaczy to, że powinniście uczyć. Rola, jaką przyjmujecie podczas warsztatów, wymaga od was również tego, aby nie oceniać. Warsztaty są formą dialogu, dlatego wszyscy starają się wzajemnie zrozumieć poprzez za- dawanie pytań. Nie znaczy to, że nie powinniście mieć wła- snego zdania. Jednak powinniście uświadomić sobie, że wasze zdanie jest równorzędne ze zdaniem uczestników. Wasza opinia nie jest tą jedyną i słuszną. Jest to wasza opinia. Będzie dobrze, jeżeli wyjaśnicie je i podacie przykła- dy z waszego życia. Starajcie się być bardzo dociekliwi w stosunku do opinii i doświadczeń uczestników, a na pewno będziecie zaskoczeni tym, co od nich usłyszycie. W pilotażowych warsztatach pojawiło się wiele interesujących poglądów oraz życiowych przykła- dów przedstawionych przez uczestników. Wiele z tych opinii i przykładów wstrząsnęło założeniami, które autorzy projektu uważali za pewne. Przyjmując rolę instruktora zauważycie, że uczestnicy również będą przyjmować różne role. W momencie, gdy uczestnicy uwierzą w Państwa szczerość w odgrywaniu roli – przeciwieństwem byłby brak wiary i cyniczność w jej odgrywaniu – zauważycie, że staną się dużo bardziej odpo- wiedzialni i subtelni, niż moglibyście się tego spodziewać. Proszę również unikać prawienia pustych komplementów lub rutynowych wypowiedzi ma- jących zachęcać uczestników. Ponieważ będą one słusznie odebrane jako cynizm - i tak będzie również postrzegana wasza rola. Z założenia, warsztaty nie mają afirmować uczestników poprzez słowa. Warsztaty mają afir- mować ich poprzez poważne traktowanie. Tylko wtedy uczestnicy mogą stać się odpowiedzialni za swoje słowa i czyny. Warsztaty Dydaktyka Warsztaty The Dynamiczna Tozsamosc workshop sees the class as a kind of theater stage. The teacher is an actor, who goes on stage to play out their role of instructor. This role of instructor is different than your normal teaching role. In this workshop, your position is equivalent to that of the participants. Mind you, your position is not equal. It would be too much fiction to pretend that you have the same age as your participants, the same level of knowledge or the same amount of experiences. Being equivalent means that you show respect for the words and actions of the participants and you expect respect for your words and actions too. The hardest part for you will be not to teach. The workshop is not about transferring cogni- tive knowledge. There are other occasions for that. The workshop is about triggering reflection and creating a place where participants can safely be confronted with the effect of their ac- tions and deeds and draw their own conclusions. Participants are to experience responsibility, not learn about who said what and when about responsibility. This means that you should not feed knowl- edge to the discussions and the tasks. Also, when providing your introductions, try to be economic with knowledge. Even though you provide the workshop and are responsible for the content, this does not mean that you should teach. The role you are assuming in the workshop theatre also asks you not to judge. The workshop is a dialogue and in this form all try to understand the other party by asking. This does not mean that you should not have an opinion on anything. It is just that you should realize that your opinion is equivalent in the workshop to the opinion of the participants. Your opinion is not the right opinion. It is your opinion and you are very welcome to explain yourself and to provide examples from your own life and professional experience. Try to be as curious as you can about the opinions and experiences of the participants and you’ll surely be surprised by what you will hear. In the pilot workshop many interesting insights and real life examples were presented by par- ticipants. Some of them shook certainties that the authors thought they had. By assuming the role of instructor, you’ll find that participants will assume different roles as well. As soon as participants trust the sincerity, with which you play your role – the opposite would be to not believe in your role and play it cynically – they will become far more responsible and delicate than you might have imagined. Please also refrain from handing out empty compliments or routine statements aimed to empower. They will rightfully be interpreted as you playing your role cynically. The workshop is not about empowerment by words. It is about empowerment by being taken serious. Only when taken serious par- ticipants can take responsibility for their words and deeds. This setting creates the preconditions for par- ticipants to be confronted with themselves – for instance when seeing themselves on a big screen, talking about themselves. Do not patronize or comfort in an arrogant way. Try to be empathic within your equivalent role. Workshop Didactics Workshop
- 83. 164 165Warsztaty The role you will play and the content of the workshop might lead to outspoken reactions, or worse. Although these did not occur during the pilot workshop, this possibility cannot be ruled out. Be prepared for such an eventuality to occur. Have a plan ready. Tomasz Zbierski: What to do when difficult situation occur during the workshop? First of all we should take preventive measures and conduct schooling on personal data pro- tection before the workshop. In case a difficult situation or a conflict appears we should try to solve it amicably and act conciliatory. We should have a talk, a discussion, a meeting with the school pedagogue. Being confronted with diffi- cult situations is part of a teacher’s experience. They are basing their pedagogical work on real contact with students. Understanding the fields that could lead to trouble provides a chance to prevent difficult situations as much as possible and to treat these situations as a natural element of the complex process of learning. We should try to use all amicable methods to solve the conflict in the presence of following persons: the perpe- trator and the victim of the conflict, a mediator and only then involve higher bodies. If during the workshop a situation would come to light that requires actions by external institution (such as the police), the school should follow the procedures for crisis situations that operate in every institution. In this kind of situation it is necessary to notify the headmaster of the school in which workshop takes place. You might ask yourself at this point: “Why would I have to enter into an equivalent role? I teach every day and I am doing just fine.” The workshop is different from the normal, formal school curriculum. As has been mentioned above, the workshop is not about teaching but about triggering reflection. This triggering of reflection only works when you conduct an open dialogue in which there are no ultimate truths. And, there is a second reason for the different setting. The workshop can be seen as a common venture by adults and youngsters to find out what online identities are all about. Since the themes of the workshop are so new, there are hardly any established truths to be found. Rather the reverse is the case. Because of the Internet, and especially Internet 2.0 a lot of so-called truths are coming under pressure. An example of this is a famous case of a Brit sending out a Twitter- message, while waiting inside a delayed airplane. As a joke he threatened to blow up the airport if the delay would continue. Next, the Brit was arrested because of his tweet and found guilty of issuing a threat – as was to be expected follow- ing the traditional way of interpreting. But in July 2012 the British high court ruled that the tweet was not menacing in character, even though it looked like a threat. In law, and in other fields, it appears that - un- der pressure of Internet 2.0 - the context is ever more important to interpret information, rather than applying rule-of-thumb truisms. During the workshop it might therefore well be that instructors will be surprised by insights and knowledge of the students. When students will surprise you with their insights, this will not undermine your authority within the dialogue setting, as it might do in the normal teaching setting. The dialogue setting is no zero-sum game, where one loses authority if another gains authority. The dialogue setting is about together trying to understand issues together and all efforts that bring that goal nearer are constructive. Atmosphere in the class The atmosphere in the class imitates the atmos- phere online. Participants need to feel that they are observed all the time. They need to feel not too much at ease with that. In the pilot workshop we achieved this effect by having professional directors of photography filming the participants – and the instructors – dur- ing all of the blocks. On top of that the instructors took pictures of the participants during the blocks and published a selection of them on Facebook, on a special Project profile. From time to time we also showed reactions by participants on Facebook in class but without commenting on them. Warunki stworzone podczas warsztatów są niezbędne, aby pozwolić uczestnikom na skon- frontowaniem się z samymi sobą. Na przykład podczas oglądania siebie na dużym ekranie lub mówienia o sobie. Proszę nie traktować ich protekcjonalnie lub nie pocieszać ich w arogancki sposób. Proszę postarać się o empatię. Rola, którą Państwo odgrywacie - i warsztaty same w sobie - mogą prowadzić do bardzo bez- pośrednich reakcji albo nawet sytuacji trudnych. Pomimo tego, że takie sytuacje nie miały miejsca podczas pilotażowych warsztatów, nie można wy- kluczyć takiej możliwości. Dlatego proszę się przy- gotować i mieć plan działania na taką ewentualność. Tomasz Zbierski – Co robić, gdy w czasie warsz- tatów dojdzie do sytuacji trudnych? Przede wszystkim należy działać profilaktycznie i przed warsztatami przeprowadzić szkolenie o ochronie danych osobowych. W przypadku zaistnienia sytuacji trudnej czy konfliktowej, na- leży starać się załatwić spór polubownie, działać koncyliacyjnie - rozmowa, dyskusja, spotkanie ze szkolnym pedagogiem. Konfrontacja z trudnymi sytuacjami jest bowiem częścią doświadczenia nauczyciela, który w swojej pracy pedagogicznej opiera się na rzeczywistym kontakcie z uczniami; rozumienie obszarów mogących powodować trudności, dają mu szansę na zapobieganie im w możliwe największym stopniu i radzenie sobie z trudnościami, gdy się pojawią, traktując je jako naturalny element złożonego procesu uczenia się. Należy wykorzystać wiec wszystkie polubowne metody rozwiązania konfliktu w następującym gronie: sprawca konfliktu – ofiara konfliktu – me- diator, a dopiero potem włączać wyższe gremia. Jeżeli w trakcie warsztatów doszłoby do ujawnienia sytuacji wymagającej działań insty- tucji zewnętrznych (np. policji), szkoły postępu- ją według obowiązujących w każdej placówce procedur dotyczących rozwiązywania sytuacji kryzysowych. Niezbędne w takiej sytuacji jest powiadomienie dyrektora placówki, w której odbywają się warsztaty. Na tym etapie możecie zacząć zadawać sobie pytanie: „Dlaczego miałbym/miałabym wcielać się w rolę równorzędną do ról uczestników? Przecież uczę codziennie i radzę sobie świetnie?” Warsztaty są czymś innym niż normalne zaję- cia szkolne. Jak zostało to opisane wcześniej, warsztaty nie mają na celu nauki, lecz mają wywołać refleksję. Wywołanie takich refleksji może nastąpić tylko wtedy, kiedy zajęcia odby- wają się w formie otwartego dialogu, gdzie nie ma prawd absolutnych. Jest też drugi powód. Warsztaty mogą być postrzegane jako wspólne przedsięwzięcie mło- dych ludzi i dorosłych, które pozwoli im zrozumieć, czym jest digitalna tożsamość. Ponieważ tematy poruszane podczas warsztatów są nowe, niewiele jest „prawd stałych” dotyczących tych tematów. Jest raczej odwrotnie, zwłaszcza, jeżeli chodzi o Internet 2.0. Wiele z tak zwanych „prawd” do- tyczących Internetu 2.0 są poddawane presji. Przykładem może być słynna sprawa Brytyjczyka, który opublikował wiadomość na Twitterze, sie- dząc w opóźnionym samolocie. Napisał on, że wysadzi lotnisko w powietrze, jeżeli samolot nie wystartuje. Jego wiadomość została zinterpreto- wana jako zagrożenie. Brytyjczyk został areszto- wany i oskarżony z powodu pisania groźby. To jest spójne z tradycjonalną ramą interpretacji. Jednak w lipcu 2012 roku sąd uznał, że jego wiadomość nie miała charakteru groźby, pomimo tego, że na pierwszy rzut oka mogłoby się tak wydawać. Wydaje się, że w prawie i innych dziedzinach – pod presją Internetu 2.0– dostrzeżono istotność kontekstu w interpretacji informacji, a nie jedynie ogólną prawdę rozróżniającą tylko dobro i zło. Właśnie dlatego instruktorzy podczas warsz- tatów mogą być zaskoczeni poglądami i wiedzą uczestników. Podczas gdy uczestnicy będą zaskakiwać was swoimi poglądami, nie spowoduje to jednocześnie utraty Państwa autorytetu. Państwo nie utraci- cie autorytetu dzięki formie dialogu warsztatów, w przeciwieństwie do formy zwyczajnych zajęć szkolnych. Forma dialogu nie jest formą gry „zero sum”, gdzie któraś ze stron traci autorytet na rzecz drugiej strony. Ta forma warsztatów, to połączenie sił obu stron w celu zrozumienia pewnych spraw i osiągnięciu założonego celu w konstruktywny sposób. Workshop
- 84. 166 167Warsztaty Naturally, not all workshop organizers can afford to have professionals recording the proceedings within each block. But the instructors could take pictures themselves and film some of the events taking place. They can also connect a computer with camera to a large screen and display the camera stream as generated by the camera on this screen. Didactic run-through During the first block, a distance between the instructors on the one hand, and the participants on the other hand, is maintained. One of the major themes of the first block, communication between generations, is a pillar of that. Another pillar is formed by the elements employed in the first block: questionnaires, introductions and dis- cussions. These elements are formally very close to what happens in a school setting, although the roles and the tone are different. There are no tasks planned during the first block that might trigger feelings of shame or pride – feelings that stimulate closeness. From the second block on, the workshop elements are more personal. Standing in front of a camera and answering the question “WHO ARE YOU UNTIL NOW?” is as personal as it gets. Also showing one’s face, one’s clothing and one’s representations of one’s closest person(s) and most important event or moment is very personal. Showing one’s most embarrassing moment online in block three follows vein. The first analysis of one’s pictures in block three and the confrontation with one’s self in Augmented Reality in block four are the most intimate moments in the workshop. During these tasks instructors and participants are at their closest. The re-take on the film and the pictures are moments that the participants themselves start to take control. Whereas during the first ses- sions of being recorded, the participants were not formally invited to control the way the film camera and the photo camera registers them, now they are. At this point, participants can use the informa- tion they have distilled from the introduction on film language grammar. They can consciously use the building blocks from this introduction to present themselves in a way they choose. Block five and six are implemented in an ever more distant fashion. The playing of the game in block five is a loose summary of some of the important themes of the workshop. The atmos- phere during the game will be rather relaxed and frivolous. The confrontations with the first and second round of films and pictures should have the same light tone as the game. The films are not shown in Augmented Reality but in normal video so that the participants do not have to focus too hard on themselves. During the pilot session, the reactions were loud and theatrical rather than dramatic and reflective. The analysis of the films and the pictures by the instructors should be rather light too. Whereas the analyses in block three and four are more personal, the analyses in block six should rather equal auto-analyses. The idea is that the instructors, at the end of the workshop, are relatively distant so that the participants themselves can move on indepen- dently with what they have experienced. They should have a lot of space to reflect on the work- shop content and make sense of it themselves. Workshop effect The workshop effect should be that participants will feel themselves more experienced, have more reflections and have more instruments to deal with their lives online. Ideally, after the workshop participants should feel more confident about themselves and their choices. The workshop effects are measured by means of evaluative tools that are built in the workshop – see the section Evaluation. Tomasz Zbierski: On the workshop didactics. Non-formal education is in favor of cooperation with formal education. Both formal and non- formal education is bilaterally directed–on both sides there are people engaged in the education system, that is students and teachers or other Atmosfera w klasie Atmosfera w klasie imituje atmosferę w Internecie. Uczestnicy muszą czuć się stale obserwowani. I nie powinni raczej czuć się z tym zbyt dobrze. Podczas pilotażowych warsztatów osiągnęli- śmy ten efekt poprzez zaproszenie profesjonal- nego operatora filmowego, który stale nagrywał uczestników oraz instruktorów. Ponadto instruk- torzy robili zdjęcia uczestników podczas różnych bloków warsztatów, a niektóre z nich następnie publikowali na specjalnym profilu projektu na Facebooku. Od czasu do czasu, publikowaliśmy również reakcje uczestników na Facebooku, pozostawiając je jednak bez komentarza. Naturalnie, nie wszystkie warsztaty mogą sobie pozwolić na prowadzenie zajęć z pomocą profesjonalistów z dziedziny filmowej oraz pro- fesjonalnego sprzętu. Jednak sami instruktorzy mogą robić zdjęcia i nagrywać niektóre wyda- rzenia. Mogą również podłączyć kamerę do komputera i wyświetlać obraz na dużym ekranie. Dydaktyczne aspekty przebiegu warsztatów Podczas pierwszego bloku, dystans między instruk- torami a uczestnikami jest zachowany. Jednym z głównych wątków pierwszego bloku jest komu- nikacja między pokoleniami (pierwszy filar). Drugi filar pierwszego bloku składa się z ankiet, wstępów i dyskusji. Te elementy są bardzo bliskie temu, co odbywa się podczas normalnych zajęć szkolnych, jednak w tym wypadku role i ton tych zajęć jest inny. W pierwszym bloku nie zaplanowano żadnych zadań, które mogłyby wywołać uczucie wstydu lub dumy – uczuć, które wzmacniają poczucie bliskości. Wraz z drugim blokiem elementy warsztatów stają się bardziej osobiste. Odpowiedzi, jakiej udzielają uczestnicy przed kamerą na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”, są tak osobiste, jak tylko to możliwe. Podobnie pokazywanie twarzy, ubrań, prezentacji najbliższej osoby oraz najważniejszego momentu lub wydarzenia w życiu. Osobisty charakter ma również chwila, w której uczestnicy przedstawiają swój wstydliwy moment w Internecie (w bloku trzecim). Pierwsza analiza zdjęć uczestników podczas bloku trzeciego oraz konfrontacja z sobą przy pomocy technologii Rozszerzonej Rzeczywisto- ści w bloku czwartym, to najbardziej intymne mo- menty warsztatów. Podczas tych dwóch, spośród wszystkich elementów warsztatów, uczestnicy i instruktorzy są sobie najbliżsi. Druga sesja zdjęć i nagrań to moment, w któ- rym uczestnicy zaczynają przejmować kontrolę. Podczas gdy w pierwszej sesji zdjęć i nagrań uczestnicy nie byli formalnie proszeni o przejęcie kontroli nad tym, jak będą nagrywani i fotogra- fowani, tym razem są o to proszeni. Po wstępie do Gramatyki języka filmowego, uczestnicy posiadają informacje, których mogą teraz użyć w praktyce. Gra w bloku piątym warsz- tatów jest luźnym podsumowaniem niektórych ważnych wątków warsztatów. Atmosfera podczas gry będzie raczej swobodna. Konfrontacje uczestników z pierwszą i drugą serią nagrań i filmów powinna odbyć się w po- dobnym tonie jak gra. Filmy nie są wyświetlane za pomocą technologii Rozszerzonej Rzeczy- wistości, lecz w standardowy sposób po to, aby uczestnicy nie musieli zbytnio skupiać uwagi na sobie. Podczas pilotażowych warsztatów reakcje uczestników były raczej głośne i teatralne, niż dramatyczne lub refleksyjne. Analizy filmów i zdjęć przeprowadzane przez instruktorów również powinny odbywać się ra- czej w luźnej atmosferze. Podczas gdy analizy w bloku trzecim i czwartym są bardziej osobiste, analiza w bloku szóstym powinna skłaniać się raczej ku autoanalizie. Założenie jest takie, że na końcu warszta- tów instruktorzy są relatywnie zdystansowani w stosunku do uczestników. Po to, aby uczest- nicy mogli niezależnie przemyśleć to, czego doświadczyli. Uczestnicy powinni mieć dużo przestrzeni na swoje przemyślenia dotyczą- ce tego, co przeżyli i żeby wyciągnąć z tego wnioski. Efekty warsztatów Warsztaty powinny spowodować, że uczestnicy będą czuli, że zdobyli więcej doświadczenia, spowodować refleksję oraz zapewnić więcej instrumentów, które pomogą im lepiej radzić sobie w życiu online. Workshop Tomasz Zbierski, certified teacher, headmaster of the General Educa- tion School Complex Nr 6 in Gdańsk. He conducted in the nineteen nine- ties among others methodological trainings for history teachers in the Voievodeship region concerning the constructing of examination tasks within the framework of the Ministry of National Education’s programme “new final exams”. He participated in the PHARE – SMART 02 programme. He was in the National Assessment System programme and in the “new final exams” programme of the Mi- nistry of National Education where he headed regional panel for history (Voivodeships Gdańsk, Słupskie, El- błąskie, Toruńskie and Bydgoskie); he also headed the national panel for history. He has participated in a wide range of trainings and workshops concerning, inter alia, the organiza- tion of external examinations in Great Britain, the Netherlands and Poland. He cooperated with the Regional Edu- cation Authority in the city of Gdańsk in preparation of the final exams in the field of history and with the Re- gional Examination Board in Gdańsk. Between 1992-2012 he headed the elementary school (since 1999 Junior High School) and High School. Both schools together were providing education on ‘O” levels final exams, including school divisions for those in need of special didactic compen- sational care and revalidation. He is in favor of introducing elements of non-formal education to the scho- ol’s didactical practice and of coope- ration with NGO’s.
- 85. 168 169Warsztaty persons working with youngsters. That is why it is unusually important to popularize non- formal education and link it to the institutional education system… Participation in non-formal education classes is voluntary. It is dependent on the participant’s motivation, not on compul- sion. There is a different relationship between student and teacher that is based on partner- ship and the exchange of opinions. Also the system of learning is flexible and is not limited by formal restrictions. According to traditional opinion the educa- tional hours serve to arrange organizational matters or to complete unfinished educational material. On the basis of some bad practices it can be assumed that they have nothing in com- mon with educational activities. The teacher is not an educator during that time but just an organizer of classes – which is not in line with the mission of the educational hours. How the 45 minutes are spent depends on the teacher’s attitude and the way the whole school is organ- ized. During educational hours various topics may be discussed, such as career consulting, safety inside and outside of the school and the joining charity actions. Good practice of the school are the cyclical meetings of the educational panel that decides on the course to take. During this time teachers present their periodical targets and realized material from educational hours to the parents. In effect the material that is to be done may be so vast that there will be no space to be filled with organi- zational matters. Communication in a group and especially between generations plays important role in times where there is no family model of several generations living under one roof. Yet through direct communication between generations it possible to broaden horizons, to change com- mon views and to eliminate stereotypes–like for example that the generation of people over 50 does not know how to deal with the newest technology. Communication between generations in a family or outside it is not so easy, therefore professionally organized meetings of persons from different generations are important. And this is what the workshop “Dynamic Identity” is proposing. Inhibitions and embarrassments that may make communication between people of a different age group difficult can be overcome by asking the right questions and by the proper techniques to conduct a common workshop. There should be no illusions about “golden rules” how to initiate communication and how to keep it going. Nevertheless, the workshop form estab- lishes certain rules that do not replace socially accepted rules of communication or etiquette but reformulate them in a way that provides participants with a new quality and motivation. During the workshop that is conducted according to a set scenario, traditional roles are replaced with functional roles–for example, it is not the oldest who decides on who will be reporter and who will be interlocutor. This matter is defined in the scenario of the workshop, in the project. During common activities in the workshop. The workshop has its own scenario that lib- erates from school routine. Although there is previously prepared workshop scenario it allows for various alternatives and options in the matter of its conclusion–for example, a tradition conclu- sion, a letter of intent, a resolution, sharing. Marcin Zieliński: Protesting against categories. The Project Dynamic Identity is part of a tradition of protesting against categories that reaches back at least to the antique period. It is seditious and rebellious and because of that - dangerous. Especially to those who conduct them. Because it very often ends with their death, so it is better for them to be on their guard. Let us recall the fate of Socrates who was ques- tioning common beliefs of Athenians on the subjects of friendship, courage and justice. Less drastic examples from history may be artists who are rebelling against obligatory definitions of art. Their activity, although not less rebellious, fortunately more often ended with the comment: “Well, I would not place this on the wall inside my house”, rather than with death by poison drinking. Socrates undermined categories describing human attitudes and artists only undermined Idealną sytuacją będzie taka, w której uczest- nicy po odbyciu warsztatów poczują się bardziej pewni siebie i swoich wyborów. Efekty, jakie wywołały warsztaty są mierzone za pomocą instrumentów ewaluacyjnych – patrz: Ewaluacja. Tomasz Zbierski – O dydaktyce w warsztatach. Edukacja pozaformalna jest nastawiona na współ- pracę z edukacją formalną. Zarówno edukacja formalna jak i nieformalna jest skierowana bilate- ralnie - do obu stron zaangażowanych w system kształcenia, czyli uczniów oraz nauczycieli lub osób pracujących z młodzieżą. Stąd też nie- zwykle ważne jest upowszechnianie edukacji pozaformalnej i włączanie jej w system edukacji zinstytucjonalizowanej. Warto wspomnieć, iż edukacja nieformalna i pozaformalna, to wszelkie formy nauki, które nie są bezpośrednio związane ze sformalizowanymi metodami kształcenia - czyli tymi, które oferuje tradycyjna szkoła. Edukacja nie- formalna polega na przyswajaniu wiedzy poprzez doświadczenie, działania praktyczne i zabawę. Udział w zajęciach związanych z edukacją poza- formalną jest dobrowolny, wynika z przekonania uczestnika, a nie z obowiązku. Inna jest też relacja uczeń – nauczyciel; opiera się ona na partner- stwie i wymianie zdań. Także system nauki jest elastyczny, nieograniczony formalnymi wymogami. Godziny wychowawcze, według utartych opi- nii, służą załatwianiu spraw organizacyjnych lub uzupełnianiu materiału z przedmiotu wychowawcy. Można by mniemać, iż na podstawie pewnych niedobrych praktyk, nie ma ona nic wspólnego z wychowaniem. Nauczyciel zatem nie jest wycho- wawca, ale organizatorem zajęć, co mija się z mi- sją godziny wychowawczej. Otóż wykorzystanie tych 45 minut zależy od nastawienia nauczyciela i organizacji całej szkoły. Na godzinie wychowaw- czej można podejmować przeróżne tematy, np. doradztwo zawodowe, bezpieczeństwo na terenie szkoły i poza nią, włączanie się w akcje chary- tatywne. Dobrą praktyką szkoły są np. cykliczne spotkania zespołu wychowawczego i ustalanie wytycznych; wówczas nauczyciele przedstawiają rodzicom okresowo cele oraz realizację materiału z godziny wychowawczej. W efekcie materiał do przerobienia może być tak obszerny, iż nie bę- dzie czasu na „watowanie” przestrzeni lekcyjnej kwestiami organizacyjnymi. Komunikacja w grupie, a szczególnie miedzy pokoleniami, odgrywa ważną rolę w czasach, kiedy nie istnieje model rodziny wielopokoleniowej, miesz- kającej pod jednym dachem. Natomiast poprzez bezpośrednią komunikację międzypokoleniową można poszerzać horyzonty i zmieniać utrwalone poglądy, niwelować stereotypy – np. pokolenie 50+ nie nadąża za nowoczesnymi technologiami. Komunikacja między pokoleniami w rodzinie lub też poza nią, nie jest już tak łatwa, ważne stają się profesjonalnie zorganizowane spotkania osób z różnych generacji, co proponują warsztaty Dy- namicznej Tożsamości. Zahamowania i niezręcz- ność, jakie mogą utrudnić lub nawet uniemożliwić komunikację między osobami w różnym wieku, można pokonać za pomocą odpowiednich pytań i techniki prowadzenia wspólnych warsztatów. Nie ma złudzeń, iż istnieją „złote zasady” rozpoczynania i podtrzymywania rozmowy - tzw. kontakt fatyczny. Natomiast forma warsztatu zakłada pewne reguły, które nie zastępują społecznie akceptowanych reguł komunikacji czy etykiety, ale przeformułowują je, zapewniając w ten sposób uczestnikom grupy nową jakość, a także dostarczają motywacji. Podczas za- jęć warsztatowych, prowadzonych wg określonego scenariusza, tradycyjne role zostają zastąpione przez role funkcjonalne – np. to nie starszy decyduje, kto powinien być reporterem, a kto rozmówcą; ta kwestia jest zapisana w scenariuszu warsztatów, w projekcie. Podczas wspólnej pracy w projekcie. Sposób, w jaki uczniowie siedzą, jak pra- cują, ma znaczenie dla dydaktyki. W edukacji pozaformalnej zostają wyzwoleni ze szkolnego rytuału typu: dzwonki na przerwę, 45-minu- towa lekcja , praca w swej ławce. Warsztaty rządzą się swoim scenariuszem, wyzwalają z rutyny szkolnej; wprawdzie istnieje scenariusz warsztatów, ale dopuszcza on różne warian- ty w kwestii ich zakończenia – np. tradycyjne zakończenie, list intencyjny, rezolucja, sharing. Marcin Zieliński: Kontestowanie kategorii. Projekt Dynamiczna Tożsamość wpisuje się Workshop Marcin Zieliński. A graduate of the Hugo Kołłątaj 21st General Education School in Warsaw and graduate of the Faculty of Philosophy at the Univer- sity of Warsaw. Since 2008 he lives in the Tri-City. He conducts classes on Philosophy and Ethics at the 6th General Education School in Gdańsk and classes on religious denominations’ law at the School of Law and Diplo- macy in Gdynia. His fields of interest – outside philosophy – are music and graphics, as well as memetics and co- gnitive science. He conducts intensive research on the answer to the question “Why to learn?”. He publishes his works, ideas and projects on the website www.wiedzaradosna.pl. Tomasz Zbierski, nauczyciel dyplo- mowany, dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 6 w Gdańsku. W latach dziewięćdziesiątych ub. w. prowadził m.in. szkolenia metodyczne dla nauczycieli historii województw re- gionu z zakresu konstruowania zadań egzaminacyjnych w ramach programu MEN „nowa matura”. Uczestniczył w programie PHARE - SMART 02. Krajowy System Oceniania oraz w programie MEN „nowa matura” jako przewodniczący regionalnego zespołu historii (woj. gdańskie, słup- skie, elbląskie, toruńskie i bydgoskie); przewodniczył krajowemu zespołowi historii. Odbył szereg szkoleń i warsz- tatów dotyczących m.in. organizacji egzaminów zewnętrznych w Wiel- kiej Brytanii, Holandii oraz w Polsce. Współpracował z Kuratorium Oświaty w Gdańsku przy przygotowywaniu egzaminów dojrzałości z historii oraz z Okręgową Komisją Egzaminacyjną w Gdańsku. W latach 1992 - 2012 kierował placówką składającą się ze szkoły podstawowej (od 1999 gimna- zjum) i liceum ogólnokształcącego obejmującej kształcenie od pozio- mu „0” do matury, w tym oddziały dla uczniów wymagających szczególnej opieki dydaktyczno-wyrównawczej i rewalidacyjnej. Jest zwolennikiem wprowadzania do praktyki dydaktycznej szkół elemen- tów edukacji nieformalnej i współpra- cy z organizacjami pozarządowymi.
- 86. 170 171Warsztaty the category of art. Dynamic Identity forces us to question category of our own “I”. Who am I? It is said that the Internet has become an insepa- rable part of human life. But sometimes it seems that it is more accurate to say that our life has moved to the Internet. This situation–as never before–provokes the question: “Who am I”. The answer to this question is neither easy nor obvi- ous. We constantly use alternative identities and avatars. We function on many Internet platforms where we present our profiles and play various, sometimes even contradictory roles. It is a very special situation. The “I” that was mentioned before becomes the axis around which our real and virtual worlds spin. The virtual and the real are our fluently passing day and night and yet the question mentioned above is seldom asked–because it irritates, causes anxiety and seems to be unnecessary… The workshop disturbs the balance When we, as teachers, have the task of talking about this with students, we have to find a way to feel good in this situation. We need to be aware of the fact, that from the first minute of the workshop we disturb the delicate interior (pseudo) balance of the participants. Of course, we will not be charged with a death sentence of and we do not have to be afraid that the work of art that is created by us will be sentenced to exile by the good people. But it may turn out that our activity will lead to the lowest possible level of importance. In order for instructors not to be treated as unimportant and for participants to be treated with respect but not like paintings with a “do not touch” sign on it, I have a few conclusions and reflections. They are results of observations and conversations with several groups of young people during the workshop classes. Key elements for effective communication with participants is–as I believe–finding a happy middle between the position one “who always knows better” and the position of being “one of us”. The role of the teacher The person of Socrates appeared in this text not only because of the reasons mentioned above. He is the almost prototypical example of a person who is consequently trying to find out the truth (even if it means asking difficult and uncomfortable questions) but also – not less archetypical–the role model for those who are leading to that truth. How to treat the philosopher? As a sage and an authority? Or as an obstetri- cian who helps to “give birth” to knowledge but without making their own contribution of what they know to this process. Educator or partner? During the first edition of the Dynamic Identity workshop we were wondering how far we –as instructors– should interfere in the process of a discussion. Not only as its moderators but also as educators. The question is: should the role of a teacher in this kind of workshop be to listen or to teach? I think that optimal solution is –as it often is– a connection of both. The teacher as a partner: ■ Listens to youngsters’ opinions; ■ Do not force their opinion upon youngsters; ■ Is able to change their own beliefs . Although these three advices seem trivial (especially to those experienced pedagogues), as experience shows, it is not so easily achieved… especially by experienced pedagogues. It is surprisingly easy to fall into the trap of kind listening and simultaneous forgetting of what was just said and as a result stick imperturbably to one’s own theses. We all have our deeply rooted beliefs about the world. These are our categories which we do not like to be criticized to such an extent that we are willing to poison the Socrateses of all epochs, just to protect our own peace. And we are even less ready (even if we think we can) to listen and take to heart criticism from a junior high school student playing a role of something that bites our internal and lazy self-satisfaction, even though many junior high school students have much to say about things that even philosophers never dreamed of. w sięgającą co najmniej antyku tradycję konte- stowania kategorii. Jest to działanie buntownicze i wywrotowe, a przez to -niebezpieczne. Przede wszystkim dla tych, którzy je podejmują. Jako że nieraz kończyło się ich śmiercią, warto mieć się na baczności. Przypomnijmy sobie los Sokratesa, kwestio- nującego utrwalone przekonania Ateńczyków na temat przyjaźni, odwagi czy sprawiedliwości, a z mniej drastycznych przykładów z historii – całą rzeszę artystów zbuntowanych przeciw obo- wiązującej definicji sztuki. Ich działalność, choć nie mniej rebeliancka, na szczęście częściej kończyła się skwitowaniem: „no, tego to bym sobie w domu nie powiesił”, a nie wyrokiem skazującym na wypicie cykuty. Sokrates podważał kategorie opisujące ludz- kie postawy, artyści – samą kategorię sztuki. Dynamiczna Tożsamość każe zakwestionować kategorię własnego ja. Kim jestem? Mówi się, że Internet na trwałe wrósł w życie człowieka. Ale czasem wydaje się, iż trafniej byłoby powiedzieć, że to nasze życie przeniosło się do Internetu. Ta sytuacja – jak nigdy dotąd – prowokuje pytanie: „kim jestem?”. Odpowiedź nie jest ani łatwa, ani oczywista: nieustannie posługujemy się alternatywnymi tożsamościami i awatarami, funkcjonujemy w wielu serwisach internetowych, prezentujemy różne swoje pro- file i odgrywamy liczne, czasem diametralnie różniące się między sobą role. Jest to sytuacja bardzo szczególna. Wspo- mniane „ja” staje się osią, wokół której kręci się nasz świat, „real” i „wirtual” są naszymi płynnie przechodzącymi w siebie dniem i nocą, a mimo to postawione wyżej pytanie pada rzadko – bo draż- ni, wywołuje niepokój, wydaje się niepotrzebne... Warsztaty burzą równowagę Kiedy, jako nauczyciele, stajemy wobec zadania rozmawiania o tym z uczniami, musimy dobrze odnaleźć się w sytuacji. Miejmy świadomość, że od pierwszej minuty Warsztatów burzymy delikatną, wewnętrzną (pseudo)równowagę ich uczestników. Wprawdzie nie grozi nam raczej proces i wyrok śmierci, a i nie musimy się obawiać, że stworzone przez nas dzieło sztuki zostanie skazane na ba- nicję z mieszczańskich domów, ale zawsze może się okazać, że nasz udział zostanie sprowadzony do „gadania dziada do obrazu”. Aby więc prowadzący Warsztaty i ich uczest- nicy nie stali się dla siebie nawzajem „dziadami” ani nie postrzegali drugiej strony jak wiszących w galerii obrazów, opatrzonych tabliczką: „nie dotykać”, przedstawiam parę wniosków i refleksji. Są one efektem obserwacji kilku grup młodzieży podczas zajęć warsztatowych oraz rozmów z nimi. Kluczowe dla efektywnej komunikacji z uczest- nikami Warsztatów jest, jak sądzę, znalezienie złotego środka między pozycją „tego, który wie lepiej” i pozycją „jednego z nas”. Rola nauczyciela Osoba Sokratesa pojawiła się na początku tego artykułu nie tylko z wcześniej wymienionych po- wodów. Jest on wręcz prototypowym przykładem człowieka konsekwentnie dążącego do odkrycia prawdy (choćby miało to oznaczać zadawanie trudnych i niewygodnych pytań), ale też – nie mniej archetypowym – wzorem dla tych, którzy do owej prawdy mają prowadzić innych. Jak potraktować postać filozofa: jako mędrca i autorytet czy też jako akuszera, pomagającego „urodzić” wiedzę, ale nie wnoszącego do procesu niczego, co sam wie? Edukator czy partner? W czasie pierwszych edycji Dynamicznej Toż- samości zastanawialiśmy się, na ile, jako pro- wadzący, powinniśmy ingerować w przebieg dyskusji – nie tylko jako jej moderatorzy, ale również edukatorzy. Pytanie brzmi: czy rola nauczyciela w podobnych warsztatach powinna opierać się na słuchaniu czy uczeniu? Sądzę, że optymalne rozwiązanie – jak to najczęściej bywa – to połączenie obu tych zadań. Nauczyciel jako partner: ■ Wysłuchuje opinii młodzieży; ■ Nie forsuje swojego stanowiska w żadnej sprawie; ■ Jest gotów do zmiany własnych poglądów. Choć wszystkie trzy rady brzmią (zwłaszcza dla doświadczonych pedagogów) trywialnie, to – jak Workshop Marcin Zieliński. Absolwent Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego oraz XXI Liceum Ogólnokształcącego im. Hugona Kołłątaja w Warszawie. Od 2008 roku mieszka w Trójmieście. Prowadzi zajęcia z filozofii i etyki w VI Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku oraz prawa wyznaniowego w Wyższej Szkole Prawa i Dyplomacji w Gdyni. Obszar jego zainteresowań obejmuje – poza filozofią – muzykę i grafikę, a także memetykę i kognitywistykę. Prowadzi intensywne poszukiwania odpowiedzi na pytanie: „po co się uczyć?”. Swoje prace, pomysły i projekty przedstawia na stronie www.wiedzaradosna.pl
- 87. 172 173Warsztaty However, the readiness to listen to young people and the ability to change our own attitude or beliefs does not mean that teachers have to dismiss their role completely. The teacher as an educator ■ They bring that what they know to the subject that is being discussed (and they expect the same from the participants) ■ They do not limit themselves to listening only to what young people want to say but also add to, comment on and question what they hear. The first condition is also a key element for the creation of partnership relations with young workshop participants. An evasion of “school” and “science” statements that goes too far may, paradoxically, bring the opposite effect. When one of the interlocutors knows more than the other but they do not reveal this knowl- edge in the discussion, the other interlocutor may feel treated not entirely serious. If a teach- er will withhold themselves from transferring their knowledge, the participants may treat this as an attitude of “you are too stupid to understand that”. The imperfection of the idea of not adding anything to the discussion which would show that we are better than the other party is clearly seen, when we find ourselves in the opposite situation. Let’s imagine that during a conversation on the subject of the Internet students would withhold themselves from saying anything that adults would not understand–sometimes there is a lot of that. As a result it may appear that they will say nothing and the whole conversation would lose its reason to be and its sense. What is more, being guided by the rule not to reveal our knowledge forces us to doubt the openness and sincerity of engagement on both sides. If we are to be partners then, of course, we cannot achieve that by decreasing the level of the conversation to the level of the person who is the least familiar with the subject. But by making the best contributions that we can to the common activities. Summary 1. From the workshop specification follows that participants are placed in a difficult psycho- logically and existentially situation of protesting against categories of their own “I”; 2. In order to provide participants with the feel- ing of safety, instructors have to build a relation with participants based on trust and partnership; 3. For this to be effective, the instructor can- not pretend that they are not a teacher and an adult, and that they are not in possession of knowledge and their own opinion on the subjects discussed–it is the opposite: the parties involved in the discussion (and students are no exception) expect that all interlocutors will contribute to the conversation all the knowledge they can so that this contribution will be valuable; 4. By summing up it is worth to say that in order to participate in the workshop we have to be well prepared: our opinions and beliefs– for which there is no reason to withhold them– must be built on knowledge that is at least equal to the knowledge of the participants who freely move around in the world of web 2.0 The last resort If in the fervor the fight, in the defense of our own categories, our own “I”, common sense or Socrates, we happen to forget about the above mentioned wisdoms, then the basic, well-known truth will save us. And I do not mean Socrates’ “I know that I know nothing”. I think of a rule that we all should take serious during classes: the worse that a pedagogue can do, is not to say “I know more than you do” or to admit: “I do not know that”. The worse that pedagogue can do, is to say “I am right and that is it!”. wskazuje doświadczenie – wcale nie są takie proste w realizacji... zwłaszcza dla doświadczo- nych pedagogów. Nadspodziewanie łatwo wpaść w pułapkę uprzejmego słuchania i jednoczesnego puszczania mimo uszu, a w rezultacie – niewzru- szonego obstawania przy własnych tezach. Wszyscy mamy ugruntowane przekonania na temat świata. To nasze kategorie, których tak bardzo nie lubimy narażać na krytykę, że So- kratesów wszystkich epok mamy ochotę, dla własnego świętego spokoju, otruć. Tym bardziej nie jesteśmy gotowi (choćby nawet wydawało się nam inaczej) słuchać i brać sobie do serca, gdy w rolę gza kąsającego nasze wewnętrzne leni- we samozadowolenie, wciela się gimnazjalista, a przecież niejeden z nich ma do powiedzenia sporo rzeczy, o których nie śniło się filozofom. Jednak gotowość do wysłuchania młodych ludzi i zmiany własnych postaw czy poglądów, wcale nie musi oznaczać całkowitego wyjścia z roli nauczycieli. Nauczyciel jako edukator: ■ Wnosi do dyskusji to, co wie na poruszany temat (i tego samego oczekuje od drugiej strony); ■ Nie ogranicza się wyłącznie do wysłuchania, co młodzież ma do powiedzenia, ale uzupełnia, komentuje, a nawet podważa to, co usłyszy. Pierwszy warunek jest kluczowy również dla budowania partnerskich relacji z młodymi uczest- nikami Warsztatów. Zbyt daleko idące unikanie „szkolnych” czy „naukowych” wypowiedzi może, paradoksalnie, przynieść odwrotny skutek. Gdy jeden z rozmówców wie więcej niż drugi, ale tego, co wie, nie wnosi do dyskusji, druga strona może poczuć się traktowana nie całkiem poważnie. Jeśli nauczyciel będzie się wstrzymy- wał od przekazywania swojej wiedzy, uczniowie mogą odbierać to jako wyraz postawy: „jesteście za głupi, żeby to zrozumieć”. Niedoskonałość pomysłu, by nie dodawać do dyskusji tego, w czym się jest lepszym od współrozmówcy, widać wyraźnie, gdy rozwa- żymy sytuację odwrotną. Wyobraźmy sobie, że w rozmowie o Internecie uczniowie powstrzy- mują się od mówienia czegokolwiek, czego nie wiedzą dorośli – a bywa, że jest tego całkiem sporo. W rezultacie może się okazać, że nic nie powiedzą, a prowadzona rozmowa straci w ogóle rację bytu i jakikolwiek sens. Co więcej, kierowanie się zasadą nieujawniania wiedzy każe powątpiewać w otwartość i szczere zaangażowanie stron. Jeśli mamy być dla siebie partnerami, to przecież nie przez równanie w dół, do poziomu najmniej zorientowanego w temacie, ale przez wnoszenie do wspólnych działań tyle, na ile każdego z nas stać. Podsumowanie 1. Ze specyfiki Warsztatów wynika, że ich uczest- nicy są postawieni w trudnej psychologicznie i egzystencjalnie sytuacji kontestowania pod- stawowej kategorii własnego ja. 2. Aby w tej sytuacji zapewnić uczestnikom po- czucie bezpieczeństwa, prowadzący muszą zbudować z nimi relacje oparte na zaufaniu i partnerstwie. 3. By było to skuteczne, nie można udawać, że nie jest się nauczycielem i dorosłym, że nie ma się, opartego na wiedzy, własnego zdania na poru- szane tematy – przeciwnie: dyskutanci (a ucznio- wie nie są tu wyjątkiem) oczekują, by wszystkie strony wnosiły do rozmowy jak największy zasób zdobytej wiedzy i by wkład ten był wartościowy. 4. Reasumując: chcąc uczestniczyć w Warsztatach, musimy być dobrze przygotowani merytorycznie: na- sze opinie i przekonania, których nie mamy powodów taić, muszą być podbudowane wiedzą, przynajmniej dorównującą tej, którą dysponują uczestnicy spraw- nie poruszający się po świecie web 2.0. Ostatnia deska ratunku Jeśli – w ferworze walki, w obronie swoich ka- tegorii, własnego ja, zdrowego rozsądku albo Sokratesa – zdarzy nam się zapomnieć o wymie- nionych wyżej mądrościach, uratuje nas jedna podstawowa, doskonale znana prawda (i nie mam tu na myśli sokratejskiego „wiem, że nic nie wiem”). Myślę o zasadzie, którą warto kierować się na wszystkich zajęciach: najgorsze, co może zrobić pedagog, to nie powiedzieć: „wiem więcej niż ty” czy przyznać: „tego nie wiem”. Najgorsze to stwierdzić: „JA mam rację i koniec!”. Workshop
- 88. 174 175
- 89. 176 177 Wszystkie elementy warsztatów zostały wymienione w sekcji struk- tura warsztatów. Teraz jest czas na przedstawienie chronologicz- nego przebiegu warsztatów. W tej sekcji prezentujemy schematycz- ną ramę warsztatów. W następ- nej sekcji, szczegółowy przebieg warsztatów, wszystkie elementy będą opisane wraz ze szczegóła- mi i w porządku chronologicznym. All the workshop elements were introduced in the section Work- shop structure. Now it is time to provide a complete chronological walk-through. In this section the schematic workshop skeleton will be presented, while in the section Detailed workshop con- tent the workshop elements will be described in detail in chrono- logical order. Warsztaty PRZEBIEG WARSZTATÓW W SCHEMATACH Warsztaty Workshop SCHEMATIC WORKSHOP CONTENT Workshop 90’ Blok 1 – rozmowa 10’ Zadanie: wspólne zdjęcie 10’ Instruktorzy – przywitanie/ wstęp 5’ Zadanie: każdy uczestnik przedstawia się w jednym zdaniu 5’ Pokaz zwiastunu 10’ Ankieta: numer 1 10’ Wstęp: prawo 10’ Ankieta: numer 2 10’ Wstęp: komunikacja między pokoleniami 20’ Dyskusja: komunikacja między pokoleniami 90’ Block 1 – conversation 10’ Task: group picture 10’ Instructors – welcoming all/ introduction 5’ Task: every participant introduces them- selves in one sentence 5’ Watching the trailer 10’ Questionnaire: number 1 10’ Introduction: law 10’ Questionnaire: number 2 10’ Introduction: communication between generations 20’ Discussion: communication between generations 90’ Blok 2 – autonarracja 10’ Wstęp: charakterystyki i identyfikatory Kim jesteś do teraz (każdy uczestnik jest indywydualnie nagrany) 10’ Dyskusja: charaktery- styki i identyfikatory 10’ Wstęp: prywatność 10’ Dyskusja: prywatność 40’ Zadania: jak ja widzę siebie (4 zdjęcia) 10’ Dyskusja: jak to jest być nagranym i ob- serwowanym 90’ Block 2 – auto-narration 10’ Introduction: characte- ristics and identifiers Who are you until now? (each par- ticipant is individualy recorded) 10’ Discussion: characte- ristics and identifiers 10’ Introduction: privacy 10’ Discussion: privacy 40’ Task: how do i see myself (4 pictures) 10’ Discussion: how does it feel to be recor- ded and observed 90’ Blok 3 – publikacja i komunikacja 5’ Ankieta: numer 3 5’ Wstęp: anonimowość 5’ Wstęp: przestępstwo online 20’ Zadanie: pokaż swój najgorszy moment online 10’ Dyskusja: co pokazujesz do kogo 10’ Dyskusja: do kogo z problemami 20’ Wstęp: elementy gramatyki języka filmowego 15’ Analiza: jak ja widzę siebie 90’ Block 3 – publication and communication 5’ Questionnaire: number 3 5’ Introduction: anonymity 5’ Introduction: online crimes 20’ Task: show your worst moment online 10’ Discussion: what do you show to whom 10’ Discussion: whom to turn to with problems 20’ Introduction: elements of film language grammar 15’ Analysis: how do i see myself (4 pictures)
- 90. 178 179Warsztaty Workshop 90’ Blok 4 – konfrontacja z sobą 30’ Konfrontacja z sobą w augmented reality Ankieta: numer 4 15’ Wstęp: perspektywy i komunikacja Kim jesteś do teraz (każdy uczestnik jest indywydualnie nagrany) 15’ Dyskusja: perspektywy i komunikacja 30’ Zadania: jak ja widzę siebie (4 zdjęcia) 90’ Block 4 – confrontation with one’s self 30’ Confrontation with one’s self in augmented reality Questionnaire: number 4 15’ Introduction: perspectives and communication Who are you until now? (each par- ticipant is individualy recorded) 15’ Discussion: perspectives and communication 30’ Task: how do i see myself (4 pictures) 90’ Blok 5 – tożsamość online 10’ Wstęp: technologia augmented reality 40’ Zadanie: grać w grę identifeye 10’ Ankieta: numer 5 10’ Ankieta: numer 6 20’ Dyskusja: technologia w szkole 90’ Block 5 – online identity 10’ Introduction: augmented reality technology 40’ Task: playing the identifeye game 10’ Questionnaire: number 5 10’ Questionnaire: number 6 20’ Discussion: technology at school 90’ Blok 6 – kalkulacja 15’ Analiza: jak ja widzę siebie (8 zdjęć) 25’ Analiza: kim jesteś do teraz (2 nagrania) 5’ Wstęp: profilowanie 10’ Wstęp: kalkulacja i zaufanie 10’ Dyskusja: profilowanie, kalkulacja i zaufanie 10’ Ankieta: numer 7 5’ Ankieta: numer 8 10’ Wręczenie certyfikatów Zadanie: wspólne zdjęcie Podziękowanie 90’ Block 6 – calculation 15’ Analysis: how do i see myself (8 pictures) 25’ Analysis: who are you until now? (2 recordings) 5’ Introduction: profiling 10’ Introduction: calculation and trust 10’ Discussion: profiling, calculation and trust 10’ Questionnaire: number 7 5’ Questionnaire: number 8 10’ Handing out of certificates Task: group picture Instructors: thanking all
- 91. 180 181Warsztaty Workshop Warsztaty Workshop Before the start of the workshop the following should be arranged: ■ The participants’ parents have signed agreements ■ All participants are instructed to be present at the workshop on time since the workshop schedule is tight Before block one Before the participants enter the class room the following preparations need to have taken place: ■ Chairs and tables need to be placed in the class room in the shape of a U. The open part of the U points towards the big screen. The U-shape is best fit for the dialogue set- ting of the workshop since the instructors and the participants can look each other in the face while there is no hierarchy. It is advisable that the instructors do not sit together, as a block, but are mingling with the participants. ■ The computer, beamer, speakers and big screen are present and tested. ■ The computer camera registers a chosen part of the class; the resulting stream is projected to the big screen. ■ Photo cameras are present. ■ The Dynamiczna Tożsamość trailer is present as a copy on a local disk. ■ Two questionnaires (number one and two) are printed out and copied in sufficient amounts. ■ The signed agreement documents by the workshop participants’ parents are present. Block one When the participants have come in and have found their places the instructors draw up a list of who is present. They compare that list with the signed agreement documents to verify if all participants present are covered by an agree- ment. If it would appear that for some participants the signed agreement is lacking, they should be asked either to present that agreement or to leave the workshop. After the matter with the signed agreements has been settled, all participants are asked to stand up and gather at one place for a group picture. No instructions are to be given about who stands where. When the picture is taken the participants return to their places after which the instructors greet everybody and introduce themselves and the workshop. Didactical note: It might be advisable to start the workshop with the reading out of some of the basic rules of communication during the blocks. You could think of the following rules: ■ No one laughs at another ■ No one gets hurt ■ There is no right or wrong ■ All decide for themselves whether they will tell something personal. It is also allowed just to listen. ■ All what will be discussed stays in the group (no gossiping) The instructors could read out the rules and ask if everybody agrees. If yes, they continue. Przed rozpoczęciem warsztatów należy upewnić się, że: ■ Rodzice uczestników podpisali zgody; ■ Wszyscy uczestnicy zostali poinformowani, aby stawić się o wyznaczonym czasie, gdyż harmonogram warsztatów jest napięty. Przed rozpoczęciem bloku pierwszego Przed wejściem uczestników do klasy, należy wykonać następujące czynności: ■ Krzesła i ławki należy ustawić w kształt li- tery „U”. Otwartą część litery „U” skierować w stronę dużego ekranu. Kształt litery „U” to najlepszy układ do prowadzenia warsz- tatów, ponieważ pozwala on instruktorom i uczestnikom na prowadzenie dialogu twarzą w twarz, nie wprowadzając przy tym żadnej hierarchii. Wskazane jest, aby instruktorzy nie tworzyli jednej grupy, lecz aby byli wy- mieszani z uczestnikami; ■ Sprawdzić poprawność działania komputera, projektora, głośników oraz dużego ekranu; ■ Sprawdzić, czy kamera rejestruje wybraną część klasy oraz czy obraz z kamery jest wyświetlany na dużym ekranie; ■ Przygotować aparaty fotograficzne; ■ Sprawdzić, czy zwiastun Dynamiczna Toż- samość znajduję się na dysku twardym komputera; ■ Upewnić się, że dwie ankiety (pierw- sza oraz druga) zostały wydrukowane i skopiowane w wystarczającej ilości; ■ Sprawdzić, czy otrzymane wszystkie zgody zostały podpisane przez rodziców uczestników. Blok pierwszy Po wejściu uczestników do klasy i odnalezieniu swoich miejsc, instruktorzy sprawdzą listę obec- ności. Następnie, porównują listę obecności z otrzymanymi zgodami, aby upewnić się, że wszyscy obecni uczestnicy posiadają zgody swoich rodziców. W przypadku, gdy jedna z osób uczestniczących nie przedstawiła podpisanej zgody rodziców, jest ona proszona o przedsta- wienie jej lub opuszczenie warsztatów. Po sprawdzeniu listy oraz zgód rodziców, uczestnicy są proszeni o wstanie z miejsc i usta- wienie się do zdjęcia grupowego. Nikt nie powi- nien być informowany, w którym miejscu w grupie powinien się ustawić. Gdy zdjęcie jest gotowe, uczestnicy wra- cają na swoje miejsca, a instruktorzy witają wszystkich, przedstawiają się i zaznajamiają uczestników z warsztatami. Dydaktyka: Wskazane jest, aby rozpocząć warsztaty odczytaniem kilku podstawowych obowiązujących zasad komunikacji. Takimi za- sadami mogą być: ■ Nie wolno wyśmiewać innych; ■ Nie wolno krzywdzić innych; ■ Nie ma błędnych pomysłów i odpowiedzi; ■ Każdy sam decyduje, czy chce wyznać coś osobistego, czy chce jedynie przysłuchiwać się wypowiedziom innych; ■ Wszystko, co zostanie omówione, pozostaje w grupie (bez plotkowania). Instruktorzy mają odczytać zasady i zapytać, czy wszyscy się z nimi zgadzają. Jeżeli wszyscy SZCZEGOŁOWY PRZEBIEG WARSZTATÓW DETAILED WORKSHOP CONTENT
- 92. 182 183 Then it is the turn of the participants to intro- duce themselves. They are asked to do that in one sentence. While they present themselves the instructors make notes and take pictures of them. After the last participant has finished, the instructors show the Dynamiczna Tożsamość trailer to the group. Next, all participants receive the first ques- tionnaire and are requested to fill it out. They should have the choice, as with every question- naire, to fill it out anonymously or to provide their personal details that make identification possible. While the participants provide their answers the instructors make pictures of them, as they will do continuously throughout the workshop. When the participants are ready, one of the instructors provides the introduction on law. Thereupon, participants are requested to fill out the second questionnaire. While one of the instructors reads the filled out questionnaires number two in silence, the other starts the short introduction about Com- munication between generations. During the pilot workshop youngsters wrote in response to question number one (“What do you need to open up to someone?”) “trust” five times out of twelve. Other aspects mentioned were: “courage”, “first getting to know that per- son”, “an honest conversation”, “a will to talk by the other person”, “feeling sure of myself” and “some understanding”. When we asked youngsters, what they would need to open up to someone online, “trust” was mentioned only twice. Other answers included: “I need to be sure that the person who writes is who they say they are”, “I have to know the per- son I write with”, “courage” and “the satisfaction of new contacts”. On the other hand, five out of twelve indicated, that all they need is “an internet connection”. One of them explains: “Internet, where I can express what I feel and that works out easier than in reality”. Another states that all they need to open up online is “one hour”. To questionnaire question number three (“What do you need to open up to an adult per- son?”) we got two answers indicating that all that was needed was a good subject: “subjects that interest us both”, “a good subject”. One partici- pant answered: “I need to feel self-confidence, it is also essential to know what needs to be said and think through one’s words”. Nine displayed a lot more caution: “safety, discretion and the will to understand”, “I must feel safe”, “I must feel safe and know that when a certain some- thing will not be liked by the adult that no harm will happen to me”, “understanding”, “trust and understanding”, “understanding and discretion”, “love”, “I must know that the adult will treat me (as equal) as an adult”, “I must trust the other person that they will respect me and treat me as an adult, even though I am younger”. For a first interpretation of these answers to the second questionnaire from the pilot, ple- ase have a look at: https://identifeye.wordpress. com/2012/10/01/why-youngsters-open-up-easier- -online/. This might be an interesting point of reference when reading the actual answers by your students to the second questionnaire. The second instructor, after having read the answers to the filled out questionnaire, now starts to read aloud answer samples that they have selected, and starts to ask for comment. This is the start of the discussion on communication between generations. The end of the discussion is the end of block one. Before block two The following preparations need to have taken place before the participants enter the class room: ■ Chairs and tables need to be placed in the class room in the shape of a U. The open part of the U points towards the big screen. ■ The computer, beamer, speakers and big screen are present and tested. ■ The computer program to take pictures is present and tested. ■ Within the designated frame for the pictures an unwanted object is present in the background like a trash can or a colorful folded coat. The unwanted object is there to test whether par- ticipants actually notice what is in the picture frame together with them. ■ For all participants an individual folder has Warsztaty Workshop zgadzają się z zasadami, instruktorzy przechodzą do dalszej części warsztatów. Teraz przedstawiają się uczestnicy. Proszeni są oni o zrobienie tego w jednym zdaniu, instruk- torzy robią w tym czasie notatki oraz zdjęcia każdego z nich. Po przedstawieniu się wszystkich uczestników, instruktor przedstawia zwiastun „Dynamiczna Tożsamość” grupie. Następnie, uczestnicy otrzymują pierwszą an- kietę oraz są proszeni o jej wypełnienie. Uczest- nicy zawsze powinni mieć możliwość wypełniania ankiet jawnie bądź anonimowo. Podczas gdy uczestnicy wypełniają ankietę, instruktorzy robią im zdjęcia, co będzie powtarzało się wielokrotnie podczas trwania warsztatów. Gdy uczestnicy są gotowi, jeden z instruktorów rozpoczyna „Wstęp do Prawa”. Następnie, uczestnicy są proszeni o wypeł- nienie drugiej ankiety. Podczas gdy jeden z instruktorów czyta po cichu wypełnione ankiety, drugi rozpoczyna krótki „Wstęp do Komunikacji między pokoleniami”. W czasie pilotażowego warsztatu, na pierw- sze pytanie: „Czego potrzebuję, aby otworzyć się do kogoś?”, pięć z dwunastu młodych osób, odpowiedziało: „potrzebuję zaufania”. Inne od- powiedzi, jakie padły to: „odwagi”, „najpierw muszę poznać tę osobę”, „szczerej rozmowy”, „chęci rozmowy wyrażonej przez drugą osobę”, „poczucia pewności siebie” i „trochę zrozumienia”. Kiedy zapytaliśmy młodych ludzi, czego po- trzebują, żeby otworzyć się przed kimś w Interne- cie, odpowiedź „zaufanie”, padła tylko dwukrotnie. Inne odpowiedzi to: „Musze mieć pewność, że osoba, z którą rozmawiam jest tą, za którą się podaje”, „Muszę znać osobę, z którą rozmawiam”, „odwaga” oraz „satysfakcja z pozyskania nowych znajomości”. Natomiast pięć z dwunastu osób odpowiedziało, że jedyne, czego potrzebują to „dostęp do Internetu”. Jedna z nich wyjaśnia: „Internet to miejsce, gdzie wyrażanie moich uczuć jest łatwiejsze, niż w rzeczywistości”. Inna oso- ba stwierdziła, że aby otworzyć się przed kimś w Internecie potrzebuje „jednej godziny”. W odpowiedzi na trzecie pytanie ankiety: „Cze- go potrzebuję, aby otworzyć się przed dorosłym?”, uzyskaliśmy odpowiedź, że potrzebny jest jedynie dobry temat: „tematy, które interesują nas dwo- je”, „dobry temat”. Jedna z osób odpowiedziała: „Muszę czuć się pewnie. Ważne jest też, żeby wiedzieć, co musi być powiedziane i żeby prze- myśleć swoje słowa”. Dziewięć osób wyraziło więcej ostrożności: „Bezpieczeństwo, dyskrecja i chęć zrozumienia”, „Muszę czuć się bezpiecznie”, „Muszę czuć się bezpiecznie i wiedzieć, że jeżeli coś nie spodoba się dorosłym, nie stanie mi się przez to żadna krzywda”, „Zrozumienie”, „Za- ufanie i zrozumienie”, „Zrozumienie i dyskrecja”, „Miłość”, „Muszę wiedzieć, że dorośli potraktują mnie jak równego sobie, jak dorosłego”, „Muszę wiedzieć, że druga osoba będzie mnie szanować i potraktuje mnie jak dorosłego, pomimo tego, że jestem młodszy”. Aby zapoznać się ze wstępną interpretacją przedstawionych danych drugiej ankiety warsz- tatów pilotażowych, proszę wejść na stronę: https://identifeye.wordpress.com/2012/10/01/ why-youngsters- open-up- easier- onli- ne/. Ta strona może być dobrym punk- tem odniesienia podczas zapoznawania się z odpowiedziami drugiej ankiety realizowa- nych warsztatów. Drugi instruktor, po przeczytaniu wypełnio- nych ankiet, zaczyna na głos czytać wybrane odpowiedzi i prosi uczestników o komentarz do nich. W tym momencie zaczyna się dyskusja na temat komunikacji między pokoleniami. Koniec dyskusji jest jednocześnie końcem bloku pierwszego. Przed rozpoczęciem bloku drugiego Przed rozpoczęciem bloku drugiego należy wy- konać następujące czynności: ■ Krzesła i ławki należy ustawić w kształt litery U. Otwartą część litery U, skierować w stronę dużego ekranu; ■ Sprawdzić poprawność działania komputera, projektora, głośników oraz dużego ekranu; ■ Sprawdzić poprawność działania programu komputerowego do robienia zdjęć; ■ W tle zaprojektowanej ramki do zdjęć, należy umieścić niepożądany przedmiot, taki jak puszka, śmieć lub złożony, kolorowy płaszcz.
- 93. 184 185Warsztaty Workshop been created on the computer to store their four pictures. ■ The computer camera registers a chosen part of the class; the resulting stream is projected to the big screen. ■ In a second, nearby location a video camera or some other recording device is present and tested. ■ Photo cameras are present. ■ At least two white A4-sized pieces of paper per participant are present as well as one black drawing marker per participant. ■ Printed instructions of how to create the pic- tures are printed out and copied in sufficient amounts. Block two As soon as the participants are seated, one of the instructors informs the participants that this instructor will leave for another location and that all participants are to come over to them one- by-one. The instructor is in no way to explain what will happen. The second instructor starts their introduction on Characteristics and identifiers, during which participants one-by-one leave the class room and head for the second location. At the second location, the first instructor is present with a camera. The instructor asks every individual participant visiting them to stand in front of the camera and look into the objective. The instructor explains that they will ask one question and that the participant is expected to answer to that question while looking into the camera objective. The instructor then asks the question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?” The instructor is not to say anything until the participant comes to a natural stop, while answering the question. This might take a short while or a longer while. The instructor is not to comment on either the duration of the answer or the content of the answer. It might happen that the participant does not give an answer. The instructor is not to ask again or press for an answer but to wait around twenty seconds in silence while recording the participant. If the participant asks any questions, the in- structor answers as briefly as possible, only to immediately draw attention to their question asked. Once the answer has been given or the around twenty seconds of silence have passed, the par- ticipant is asked to tell their first and last name to the camera. The participant is then thanked for the partici- pation and asked to notify the next participant to visit the first instructor. It is left up to the partici- pant whether they will inform the next participant about the nature of the visit. The participant, who just visited the second instructor, then returns to their place and contin- ues their activities as participant at that location. During the pilot workshop no participant re- vealed what they had experienced to the next participant in line. To read more about the camera task (WHO ARE YOU UNTIL NOW), please see: http://identifeye.wordpress.com/2012/10/30/ identity-in-front-of-the-camera/. While the participants get recorded one-by- one, the second instructor proceeds - after the introduction on Characteristics and identifiers - with a discussion on the subject of characteristics with the remaining participants. Then the second instructor proceeds to pre- sent the introduction on Privacy followed again by a discussion. When nearly all participants have been re- corded the second instructor ends the discussion and introduces the next task at hand: the taking of four pictures (HOW DO I SEE MYSELF). The instructor hands out the printed instructions of how to create the pictures and distributes at least two A4-sized pieces of white paper per participant as well as one black writing marker pen. For a theoretical background to this task, please read: https://iden- t i f e y e .w o r d p r e s s . c o m / 2 012 /10 / 2 9 / identity-in-pictures-and-in-writing/ The second instructor explains that the next task is to create four different representations of one’s self. The first picture is to be a portrait. In the second picture the participants’ clothes need to be in the centre of attention, while the Umieszczenie niepożądanego obiektu, ma na celu sprawdzenie, czy uczestnicy zwrócą uwagę na to, co znajduje się w ramce zdjęcia wraz z nimi; ■ Każdemu z uczestników stworzyć osobny folder w komputerze, gdzie później zostaną umieszczone ich cztery zdjęcia; ■ Sprawdzić, czy kamera rejestruje wybraną część klasy oraz czy obraz z kamery jest wyświetlany na dużym ekranie; ■ W pobliżu umieścić inną kamerę wideo lub inne urządzenie nagrywające oraz sprawdzić poprawność działania kamery lub innego urządzenia; ■ Przygotować aparaty fotograficzne; ■ Przygotować dwie białe kartki papieru formatu A4 oraz jeden czarny flamaster dla każdej z osoby uczestniczącej w warsztatach; ■ Wydrukować oraz skopiować instrukcję do tworzenia rysunku w wystarczającej ilości. Blok drugi Gdy tylko uczestnicy usiądą na swoich miejscach, instruktor informuje ich, że opuszczą sale i uda- dzą się w inne miejsce. Uczestnicy są proszeni, jeden po drugim, nie wiedząc, dokąd się udają. Drugi instruktor rozpoczyna „Wstęp do Charakterystyk i identyfikatorów”, podczas gdy uczestnicy, jeden po drugim, opuszczają klasę i udają się do innego pomieszczenia. W drugim pomieszczeniu pierwszy instruktor nagrywa uczestników kamerą wideo. Instruktor prosi każdą z osób, żeby stanęła przed kamerą i patrzyła w obiektyw. Następnie, instruktor wyja- śnia, że zada uczestnikowi jedno pytanie, na które ma odpowiedzieć patrząc w obiektyw kamery. Instruktor zadaje pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Instruktor nic nie mówi, aż do momentu, w którym uczestnik skończy swoją wypowiedź. Odpowiedź może trwać chwilę lub trochę dłu- żej. Instruktor nie wypowiada się ani na temat długości wypowiedzi, ani jej treści. Możliwe jest, że osoba nie udzieli żadnej odpo- wiedzi. Instruktor nie może naciskać na uczestni- ków, musi jedynie odczekać dwadzieścia sekund w ciszy, jednocześnie nagrywając daną osobę. Jeżeli uczestnik zada jakiekolwiek pytanie, instruktor udzieli krótkiej odpowiedzi, która ma zwrócić uwagę uczestnika na zadane pytanie. Po udzieleniu odpowiedzi lub upływie dwu- dziestu sekund ciszy, instruktor prosi uczestnika o podanie imienia i nazwiska do kamery. Następnie, instruktor dziękuje uczestniko- wi i prosi o powiadomienie następnej osoby. To, czy uczestnik poinformuje następną osobę o celu tej wizyty, zależy tylko od uczestnika. Uczestnik następnie wraca do pierwszego pomieszczenia i kontynuuje zadania, które roz- poczęły się w pierwszym pomieszczeniu. Podczas pilotażowych warsztatów, żaden z uczestników nie poinformował następnej osoby o tym, co wydarzyło się w drugim pomieszczeniu. Więcej informacji na temat zadania z ka- merą, („KIM JESTEŚ DO TERAZ?”) znajdu- je się na stronie: http://identifeye.wordpress. com/2012/10/30/identity-in-front-of-the-camera/. Podczas gdy uczestnicy są nagrywani, jeden po drugim, drugi instruktor po zakończeniu wpro- wadzenia do Charakterystyk, zaczyna dyskusję na temat charakterystyk z pozostałymi uczestnikami. Następnie drugi instruktor przechodzi do „Wstępu do Prywatności” – również zakończonego dyskusją. Kiedy niemal wszyscy uczestnicy są już nagra- ni, drugi instruktor zamyka dyskusję i przechodzi do następnego zadania – „JAK JA WIDZĘ SIE- BIE”. Instruktor rozdaje wydrukowane instrukcje dotyczące tworzenia obrazu: co najmniej dwie kartki formatu A4 oraz jeden czarny flamaster, każdej z osób uczestniczącej w warsztatach. Informacje teoretyczne dotyczące za- dania znajdują się na stronie: https:// identifeye.wordpress.com/2012/10/29/ identity-in-pictures-and-in-writing/. Drugi instruktor wyjaśnia, że następne za- danie będzie polegało na stworzeniu czterech różnych reprezentacji ich samych. Pierwsze zdjęcie ma być portretem. Drugie zdjęcie ma stawiać ubrania uczestnika w centrum uwagi, zaś tematem trzeciego i czwartego zdjęcia mają być: najbliższa uczestnikowi osoba lub osoby oraz najważniejszy moment lub wydarzenie w życiu. Uczestnicy mają przedstawić najbliższą osobę
- 94. 186 187 subject of pictures number three and four are: the participant’s closest person(s) and most im- portant event or moment in life. The participant is asked to represent the most important person(s) and event (or moment) by means of a writing with marker on one A4-sized piece of paper per subject. The representation can consist of a drawing or words or acronyms. In picture three and four, the participants are asked to show their personal A4s to the camera, one-by-one, with or without them being visible themselves. As was written above, an unwanted object like a trash can or a colorful folded coat is present in the background within the designated frame for the pictures. The unwanted object is there to test whether participants actually notice what is in the frame together with them. If a participant removes the item an instructor is to put it back in place for the next participant, if possible without being noticed. When all individual participants have been recorded by the camera on the second loca- tion, the first instructor returns to the group. All instructors and participants are now present at the first location so the picture task can begin. The first participant is asked to step in front of the computer camera to be photographed. One of the instructors is taking the pictures by means of the photo software on the computer. Once the four pictures have been taken the participant returns to their seat and the instructor saves the four pictures in the relevant individual folder that has been created in advance – see above. Now the other participants follow one-by-one until all have been photographed. While the participants are being photographed the other participants are to watch. The atmos- phere may be light but should be supportive of the participant standing in front of the camera. During the pilot the instructors gave a small applause after each performance. Most partici- pants gladly joined in. The second block ends with a discussion with the participants on how it feels to be observed and recorded. Before block three The following preparations need to have taken place before the participants enter the class room: ■ The pictures as taken in block two are analyzed. ■ A PowerPoint presentation is prepared in which all participant have their own section consisting of one slide containing their name and the dates of the recording and four slides containing the four pictures taken. ■ The relevant sections have been read of Lu- cyna Kirwil’s EU Kids Online: Polskie dzieci w Internecie. Zagrożenia i bezpieczeństwo – część 2 [in Polish]: – that is: Part I – Threats on the Internet (pages: 16–23) and Part II (pages 24–42). http://www2.lse.ac.uk/media@lse/re- search/EUKidsOnline/ParticipatingCountries/ PDFs/PL%20PolishReport.pdf ■ A list of recent Internet crimes has been com- piled by the instructors. At the class room: ■ Chairs and tables need to be placed in the class room in the shape of a U. The open part of the U points towards the big screen. ■ The computer with an Internet connection, beamer, speakers and big screen are present and tested. ■ The computer camera registers a chosen part of the class; the resulting stream is projected to the big screen. ■ Twelve (or as many as there are participants) individual computers with an Internet con- nection are present and tested as well as an application to project each individual desktop screen to the big screen. ■ Photo cameras are present. ■ Questionnaire (number three) and the work- sheet are printed out and copied in sufficient amounts. Block three Block three begins fill the filling out of question- naire number three. Then one of the instructors presents the introduction on Anonymity. After that examples are given by the instruc- tors of (recent) Internet crimes and of incidents that might be morally reprehensible but are no Warsztaty Workshop lub osoby i najważniejszy moment (lub wydarze- nie) w życiu, za pomocą czarnego flamastra, na dwóch kartkach papieru formatu A4 - jedna kartka na jeden temat. Mogą to być rysunki, słowa lub akronimy. Następnie, uczestnicy są pojedynczo proszeni o przedstawienie swojego trzeciego i czwartego rysunku przed kamerą. Uczestnicy mogą być widoczni lub niewidoczni na zdjęciu. Zgodnie z tym, co zostało napisane wcze- śniej, w tle ramki zdjęcia powinien znajdować się niepożądany przedmiot, taki jak puszka, śmieć lub złożony, kolorowy płaszcz. Umieszczenie niepożądanego obiektu ma na celu sprawdze- nie, czy uczestnicy zwrócą uwagę na to, co znajduję się w ramce zdjęcia wraz z nimi. Jeżeli uczestnik usunął niepożądany przedmiot z ramki zdjęcia, instruktor powinien ponownie go tam umieścić. Jeżeli to możliwe, powinien zrobić to niepostrzeżenie. Kiedy wszyscy uczestnicy zostali nagrani w dru- gim pomieszczeniu, pierwszy instruktor wraca do grupy. Wszyscy instruktorzy oraz uczestnicy są teraz obecni w pierwszym pomieszczeniu, wiec można rozpocząć „Zadanie czterech zdjęć”. Pierwsza osoba spośród uczestników jest proszona o ustawienie się przed kamerą kompu- terową, która zrobi jej zdjęcia. Następnie jeden z instruktorów robi zdjęcia przy pomocy kamery i oprogramowania komputerowego. Po zrobieniu czterech zdjęć, uczestnik wraca na miejsce, a instruktor zapisuje zdjęcia w indywi- dualnych dla każdego uczestnika folderach, które zostały wcześniej przygotowane – patrz: wyżej. Teraz wszyscy uczestnicy, jeden po drugim, ustawiają się do zdjęć. Podczas gdy jedna z osób jest fotografowa- na, reszta uczestników ją obserwuje. Atmosfe- ra może być luźna, jednak uczestnicy powinni wspierać fotografowaną osobę. Podczas pilotażowych warsztatów, instrukto- rzy klaskali każdemu uczestnikowi po zrobieniu wszystkich, czterech zdjęć. Większość z uczest- ników dołączała się i klaskała radośnie wraz z instruktorami. Drugi blok kończy się dyskusją na temat tego, jakie to uczucie być obserwowanym i nagrywanym. Przed rozpoczęciem bloku trzeciego Przed rozpoczęciem bloku trzeciego oraz przed udaniem się do klasy, należy: ■ Przygotować analizę zdjęć, zebranych podczas trwania bloku drugiego warsztatów; ■ Przygotować prezentację PowerPoint, w której każdemu uczestnikowi będzie przypisana sekcja. Każda sekcja powinna składać się z jednego slajdu zawierającego imię i datę nagrania oraz czterech slajdów zawierających cztery, wcześniej zrobione zdjęcia; ■ Zapoznać się z wybranymi sekcjami publikacji Lucyny Kirwil EU Kids Online: Polskie dzieci w Internecie. Zagrożenia i bezpieczeństwo – część 2: wybrane sekcje to: Część I - Za- grożenia w Internecie (s.: 16-23) oraz Część II (s. 24-42). http://www2.lse.ac.uk/media@ lse/research/EUKidsOnline/ParticipatingCo- untries/PDFs/PL%20PolishReport.pdf ■ Przygotować listę aktualnych przestępstw internetowych. W klasie: ■ Krzesła i ławki należy ustawić w kształt litery U. Otwartą część litery U, skierować w stronę dużego ekranu; ■ Sprawdzić poprawność działania komputera z dostępem do Internetu, projektora, głośników oraz dużego ekranu; ■ Sprawdzić, czy kamera rejestruje wybraną część klasy oraz czy obraz z kamery jest wyświetlany na dużym ekranie; ■ Sprawdzić poprawność działania dwunastu komputerów (komputerów może być więcej, w zależności od ilości uczestników) oraz aplikacji komputerowej, która pozwala na wyświetlanie pulpitu każdego z komputerów, na dużym ekranie; ■ Przygotować aparaty fotograficzne; ■ Ankieta (numer trzy) wydrukowana oraz sko- piowana w wystarczającej ilości. Blok trzeci Blok trzeci rozpoczyna się wypełnianiem ankiety numer trzy. Jeden z instruktorów rozpoczyna „Wstęp do Anonimowości”.
- 95. 188 189Warsztaty Workshop crimes. These examples are to clear the way for the next task in which all participants are asked to show their worst moments online. The examples should be over the top so that the participants will feel that by comparison their shameful mo- ments are less important. The participant task to show one’s most em- barrassing moment online takes place at indi- vidual computers. Therefore, the participants are asked to place themselves in front of a computer. Every participant searches online for a reason- able time (around five to ten minutes) to decide which moment to show. Instructors should make clear that, if the participant will show something that is against the law the instructors have to report the revelation to the relevant authorities. It should be stressed by the instructors that the task is voluntary. If a participant does not want to show their worst moment online, this choice is to be respected. The refusing participant will then be asked to search for online examples of what they think is morally wrong. As soon as all participants indicate they are ready, the computer screen of each of them will be projected in turn to the big screen, so that all can see the content of the screen. The displayed content may involve texts or pictures or video films. In case of video films, make sure that they are not taking too much time since the workshop’s time schedule is tight. All the participants are asked to shortly clarify what can be seen on the screen and to give their motivation why they chose this example. If an interesting theme is being touched upon, the instructors can ask other participants about their experiences and opinions. When all have presented their screen, the instructors ask the participants to return to their places away from the computers. The instruc- tors now start up a discussion about to whom participants turn when they have a problem online. Within hand’s reach the instructors have the relevant sections of Lucyna Kirwil’s EU Kids Online: Polskie dzieci w Internecie. Zagrożenia i bezpieczeństwo – część 2. After the discussion, one of the instructors presents the introduction on Communication. Then the second instructor presents the intro- duction on Elements of film language grammar. This introduction will actively involve participants, because they are to form a frame with their two hands and then look at the world through this frame. A volunteering participant will be asked to stand on a table as the center of attention for all to focus their frames on. The third block ends with the analysis of the pictures taken during the second block. Per participant the five PowerPoint slides containing their data and their four pictures will be shown while one of the instructors comments on them. The participants then are asked to reflect on what the instructors have said. Before block four The following preparations need to have taken place before the participants enter the class room: ■ The answers as provided to the question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?” during the second block need to have been edited – see the section Technical requirements. ■ The resulting individual films need to have been uploaded to the Augmented Reality Applica- tion – see the section Technical requirements. ■ For each of the uploaded films an Augmented Reality marker needs to have been printed – see the section Technical requirements. ■ A list should be prepared in which all numbered material is linked to the individual participants in the style of: 1. Jan Kowalski so that the instruc- tors will know what marker to hand over to whom. At the class room: ■ Chairs and tables need to be placed in the class room in the shape of a U. The open part of the U points towards the big screen. ■ The computer, beamer, speakers and big screen are present and tested. ■ The computer Augmented Reality program has been installed and tested. ■ For each of the participant an individual marker has been printed out and is present. ■ The computer program to take pictures is tested. ■ Within the designated frame for the pictures an unwanted object is present in the background Następnie, instruktorzy przedstawiają przy- kłady przestępstw internetowych lub niepo- prawnie moralnych wydarzeń. Przykłady te są wstępem do następnego zadania, w którym uczestnicy mają opisać swoje najgorsze chwile w Internecie. Przykłady powinny dotyczyć po- ważnych przestępstw lub wydarzeń, tak, aby ich wstydliwe chwile w Internecie, w porównaniu z przykładami, wydawały się mniej ważne. Uczestnicy mają przedstawić swoje krępu- jące chwile w Internecie za pomocą komputera. Dlatego, każda z osób, proszona jest o zajęcie miejsc przed swoim komputerem. Wszyscy uczestnicy spędzają chwilę surfując po Internecie (od pięciu do dziesięciu minut) zastanawiając się, którą najgorszą chwilę w Internecie przed- stawić. Instruktorzy informują, że jeżeli coś, co zostanie przedstawione przez uczestników, będzie niezgodne z prawem, będą oni musieli powiadomić o tym odpowiednie instytucje. Instruktorzy powinni podkreślić, że przy- stąpienie do tego zadania jest dobrowolne. W przypadku gdy uczestnik nie chce przystąpić do zadania, jego wybór powinien zostać uszano- wany. Uczestnik, który odmawia przystąpienia do zadania, jest proszony o znalezienie w Inter- necie przykładów, które uważa za niepoprawne moralnie. Gdy uczestnicy są gotowi, obraz z ich kom- puterów powinien być po kolei wyświetlany na dużym ekranie tak, aby wszyscy go widzieli. Uczestnicy mogą przedstawiać swoje najgorsze chwile w Internecie w formie tekstu, zdjęć lub filmów. W przypadku filmów, należy upewnić się, że nie zabiorą one zbyt dużo czasu, gdyż harmonogram warsztatów jest napięty. Każdy z uczestników jest proszony o krót- ki opis tego, co prezentują oraz wyjaśnienie, dlaczego właśnie ten przykład wybrali. Jeżeli zostanie poruszony interesujący temat, instruk- torzy mogą zapytać pozostałych uczestników o ich doświadczenia i opinie na ten temat. Po przeprowadzeniu wszystkich prezentacji, uczestnicy są proszeni o udanie się na swoje miejsca, z dala od komputerów. Następnie in- struktorzy rozpoczynają dyskusję na temat tego, do kogo się zwracają, gdy napotkają problem w Internecie. Instruktorzy powinni mieć pod ręką wybrane sekcje publikacji Lucyny Kriwil EU Kids Online: Polskie dzieci w Internecie Zagrożenia i bezpieczeństwo – część 2. Po zakończeniu dyskusji, instruktorzy roz- poczynają „Wstęp do Komunikacji”. Następnie, drugi instruktor rozpoczyna „Wstęp do Gramatyki języka filmowego”. Wstęp do gra- matyki języka filmowego zaangażuje uczestników, ponieważ będą oni poproszeni o użycie dwóch dłoni do utworzenia kadrów i popatrzenie przez nie na świat. Dodatkowo, zostanie wybrany ochotnik, który stanie na jednej z ławek i będzie skupiał na sobie uwagę pozostałych uczestników, patrzących na niego przez kadr. Trzeci blok kończy się analizą zdjęć zebranych podczas drugiego bloku warsztatów. Instruktorzy prezentują i komentują slajdy, wcześniej przy- gotowanej prezentacji PowerPoint. Prezentacja składa się z pięciu slajdów zwierających dane dotyczące danej osoby oraz jej cztery zdjęcia. Następnie uczestnicy są proszeni o odniesienie się do tego, co powiedzieli instruktorzy. Przed rozpoczęciem bloku czwartego Przed rozpoczęciem bloku czwartego oraz przed udaniem się do klasy, należy przygotować: ■ Odpowiedzi uczestników na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?” z drugiego bloku warsztatów, które należy edytować – patrz: dział Wymagania techniczne; ■ Nagrania odpowiedzi uczestników należy wgrać do aplikacji Rozszerzona Rzeczywi- stość – patrz: dział Wymagania techniczne; ■ Markery aplikacji Rozszerzona Rzeczywistość każdego wgranego nagrania oraz je wydru- kować – patrz: dział Wymagania techniczne; ■ Przygotować listę, gdzie numer danego mate- riału, będzie przypisany danej osobie (w formie: 1. Jan Kowalski), tak, aby instruktorzy wiedzieli, który marker jest przypisany do danej osoby. W klasie: ■ Krzesła i ławki należy ustawić w kształt litery U. Otwartą część litery U, skierować w stronę dużego ekranu; ■ Sprawdzić poprawność działania komputera,
- 96. 190 191 like a trash can or a colorful folded coat. The unwanted object is there to test whether par- ticipants actually notice what is in the picture frame together with them. ■ For all participants their individual folder on the computer to store their four pictures as created before block two is present. ■ The computer camera registers a chosen part of the class; the resulting stream is projected to the big screen. ■ A video camera is present and tested. ■ Photo cameras are present. ■ At least two white A4-sized pieces of paper per participant are present as well as one black drawing marker per participant. ■ Printed instructions of how to create the pic- tures are printed out and copied in sufficient amounts. ■ Questionnaire (number four) is printed out and copied in sufficient amounts. ■ A second location is prepared with chairs and tables placed in the shape of a U. Block four Block four starts with the confrontation of the individual participants with the registration of their answers to the question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?” in block two. One by one they are asked to take place behind a laptop that has been placed on a high table. For each of the participants their individual Augmented Reality page (number X) – as in- dicated on the list containing the link between participants and numbers - is opened one-by- one. On the page a frame is located where the stream that is registered by the laptop camera is shown. The laptop screen is projected to the big screen by means of a beamer. Within the laptop frame, the face of the par- ticipant should be present – with some extra space below the face. The participant now is handed their individual printed out marker (number X) and is explained what to do: show the marker to the laptop camera in such a way, that the whole marker is visible on the screen. They are told to make sure your face is still visible, and that they have visual contact with the laptop screen. They should keep the marker as still as they can. The participant will follow the instructions. By showing the whole marker to the laptop camera, they now evoke their answer on film on the screen. The film will be projected on the screen on the place where before the marker was visible. When the participants moves backwards the film will become smaller and when they move further towards the camera the film will become bigger. The film will follow the marker to the left and the right too, under the precondition that the whole marker remains visible. The marker should not move beyond the frame nor should partially be covered by the participant’s hands. When the participant will not hold the marker still the film will stop. The film will resume when the marker is kept still again. The specifics of the Augmented Reality ap- plication will force the individual participants to stand perfectly still. They have no way to divert the group’s attention away from the screen or show their emotions too energetically because then the film will stop for all to see. The partici- pants are forced to focus on themselves and on the task at hand. When a participant is ready one of the in- structors hands them questionnaire number four in order to write down the impressions and emotions they experienced while performing the Augmented Reality task. While the former participant fills out the questionnaire the next participant is invited to the laptop. Also for them their individual page is opened. The participant receives their own individual marker while an instructor explains how to proceed. It is essential that the instructors follow this procedure for every participant, not- withstanding that participants might have heard the instructions from afar a few times before. To find out more about the theory behind Augmented Reality, please have a look here: https://identifeye.wordpress.com/2011/09/04/ identity-and-ar-ar-and-identity-2/ When all participants have experienced themselves in Augmented Reality, one instruc- tor provides the group to a second class room. Warsztaty Workshop projektora, głośników oraz dużego ekranu; ■ Zainstalować i sprawdzić poprawność działania programu Rozszerzona Rzeczywistość; ■ Przygotować wydrukowane markery aplikacji Rozszerzona Rzeczywistość dla każdego z uczestników; ■ Sprawdzić poprawność działania programu komputerowego do robienia zdjęć; ■ W tle ramki zdjęcia, należy umieścić niepo- żądany przedmiot, taki jak puszka, śmieć lub złożony, kolorowy płaszcz. Umieszczenie niepożądanego obiektu ma na celu spraw- dzenie, czy uczestnicy zwrócą uwagę na to, co znajduję się w ramce zdjęcia wraz z nimi; ■ Stworzyć każdemu z uczestników osobny folder, w którym zostaną umieszczone ich cztery zdjęcia, tak jak poprzednio w drugim bloku warsztatów; ■ Sprawdzić, czy kamera rejestruje wybraną część klasy oraz czy obraz z kamery jest wyświetlany na dużym ekranie; ■ Sprawdzić poprawność działania kamery wideo; ■ Przygotować aparaty fotograficzne; ■ Przygotować dwie białe kartki papieru formatu A4 oraz jeden czarny flamaster, dla każdej z osób uczestniczących w warsztatach; ■ Wydrukować oraz skopiować instrukcję do tworzenia rysunku w wystarczającej ilości; ■ Wydrukować oraz skopiować ankietę (numer cztery) w wystarczającej ilości; ■ Przygotować drugie pomieszczenie z krzesła- mi i ławkami ustawionymi w kształt litery U. Blok czwarty Blok czwarty rozpoczyna się przedstawieniem uczestnikom nagrania ich odpowiedzi na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Uczestnicy, jeden po drugim, są proszeni o zajęcie miejsca przy laptopie, który jest umieszczony na wysokim stole. Każdej osobie, zapraszanej przed laptopa, otwierana jest strona aplikacji Rozszerzona Rze- czywistość z numerem zgodnym z wcześniej utworzoną listą łącząca użytkowników z przy- pisanymi im numerami. Na stronie znajduje się ramka, w której wyświetlany jest obraz rejestrowany przez kamerę laptopa. Natomiast, obraz z laptopa jest wyświetlany na dużym ekranie za pomocą projektora. Twarz uczestnika, oraz dodatkowa przestrzeń pod nią, powinna być widoczna na ekranie laptopa. Następnie, uczestnicy powinni otrzymać wy- drukowane markery, przypisane do nich (numer zgodny z listą) oraz zostać poinformowani o tym, co należy zrobić: Pokazać marker do kamery laptopa w taki sposób, aby cały marker był widoczny na ekranie oraz trzymać go nieruchomo. Upewnić się, że twarz również jest widoczna na ekranie oraz że uczestnik dobrze widzi ekran laptopa. Trzymać marker nieruchomo. Pokazanie całego markera do kamery laptopa spowoduje odtworzenie nagranej odpowiedzi danego uczestnika. Nagranie będzie wyświetlane na ekranie, w miejscu, w którym wcześniej wi- doczny był marker (na tle trzymanej kartki papieru z markerem). Jeżeli uczestnik poruszy się do tyłu, widoczne nagranie stanie się mniejsze. Na- tomiast, jeżeli poruszy się do przodu względem kamery, obraz stanie się większy. Wyświetlane nagranie będzie podążało za markerem w lewo i w prawo, pod warunkiem, że cały marker jest widoczny. Marker nie może wyjść poza ekran laptopa i nie może być nawet częściowo zakryty przez ręce uczestnika. Jeżeli marker nie będzie trzymany nieruchomo, nagranie zatrzyma się. Nagranie wznowi się, gdy marker będzie ponownie trzymany nieruchomo. Wymagania aplikacji Rozszerzona Rzeczywi- stość zmuszą uczestnika do trzymania mar- kera całkowicie nieruchomo. Uczestnik nie ma możliwości odwrócenia uwagi grupy od ekranu lub okazywania swoich emocji zbyt energicz- nie, ponieważ spowodowałoby to zatrzymanie nagrania. Uczestnicy są zmuszeni do skupienia się na sobie oraz następnym zadaniu. Gdy pierwsza osoba zakończy zadanie, jeden z instruktorów wręcza jej ankietę numer cztery, w której wyraża swoje odczucia i emocje, któ- rych doświadczyła podczas zadania z aplikacją Rozszerzona Rzeczywistość. Podczas gdy poprzednia osoba wypełnia ankietę, następna zostaje poproszona do zajęcia miejsca przed laptopem.
- 97. 192 193Warsztaty Workshop There the instructor provides the introduction on Perspectives and communication after which a discussion on the topic takes place. In the meantime the second instructor – who has stayed in the first class room – prepares the video camera for a next round of registering. When all is set, the second instructor visits the second class room and invites a first participant to join them. The participant is asked to bring their filled out questionnaire number four with them. The second instructor now asks the participant, in what setting they want to be recorded and with the help of what film frame. The participant can now immediately bring to practice the elements learned about film language grammar. The participant is then filmed twice. First they are asked to provide an answer to the question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?” This is a retake of the first time, this time freshly after experi- encing their first answer and armed with more knowledge. Then they are asked to read to the camera their answers to the fourth questionnaire. If time should be on short supply the second instructor is to register only the answers to the question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?”. The participant is then thanked for their par- ticipation and asked to notify the next participant to visit the second instructor. The participant who just visited the second instructor returns to their place and continues their activities as participant at that location. When all participants have been registered individually, the group – together with the first instructor - returns to the class room where they were filmed, to join the second instructor. Then it is time for the last task of the day: all participants are to prepare themselves for a next session of four pictures (HOW DO I SEE MYSELF). The participants and the instructors repeat the task from the second block but this time the participants have a lot more experience and knowledge. Again they can apply the ele- ments learned from the Elements of film language grammar introduction. Like during the second block, the pictures of the individual participants are filed in individual folders to be analyzed later. Before block five The instructions on how to prepare for block five are unfortunately only in English: http://www. ezzev.eu/?page_id=46. They are the result of a European project, IDentifEYE, that had as one of its goals to create an Augmented Reality serious game on how online identities emerge from online data. The game itself has a Polish language option. You open that option by clicking the Polish flag on the opening screen. It is advisable to first watch the IDentifEYE instruction film: http://www.youtube.com/watch ?v=xzPHGterrUE&feature=plcp. Don’t worry about the age indication that you’ll find in the film and on the subsequent materials: age 12 to 14. This is a definition that came with the IDentifEYE project target group and has no real relevance outside this project. In the Polish context the game has been piloted with youngsters up to 17 years. None of them gave an indication that the game would not be right for their age group. Please follow the instructions in the instruction film. Especially important, besides reading and preparing the lesson plan, is the testing of the game. This is something that you really need to do before playing the game. Read more about how to test in the section Technical requirements. To familiarize yourself with the game you could watch the registration of the IDentifEYE game being played: https:// identifeye.wordpress.com/2012/09/08/ the-identifeye-ar-game-registration/. In the class room: ■ Test the game before the start of block five in the actual light conditions in the class room where the game is to be played. If you have decided that one of the instructors is to play the game, this instructor is to tweak the game to their skin tone. If you have decided to let a participant play the game, then invite the designated participant to the workshop class room at least twenty minutes before the start of block five to be able to tweak the game to their particular skin tone. Tak jak poprzednio, uczestnikowi przed laptopem otwierana jest odpowiednia strona aplikacji. Osoba otrzymuje przepisany jej marker oraz instrukcję do zadania. Istotne jest to, aby instruktorzy powtarzali tę procedurę z każdą osobą, niezależnie od tego, że uczestnicy mogli już wielokrotnie usłyszeć instrukcję do tego zadania, przedstawianą po- przednim osobom. Aby dowiedzieć się więcej o teorii kryjącej się za aplikacją Rozszerzona Rzeczywistość, proszę wejść na stronę: https://identifeye.wordpress. com/2011/09/04/identity-and-ar-ar-and-identity-2/ . Gdy wszyscy uczestnicy zakończą zadanie z aplikacją Rozszerzona Rzeczywistość, jeden z in- struktorów prowadzi grupę do drugiego pomiesz- czenia. W drugim pomieszczeniu ten instruktor rozpoczyna „Wstęp do Perspektyw i Komunikacji”. Drugi instruktor, który został w pierwszym pomieszczeniu, przygotowuje kamerę do kolejnej tury nagrań. Gdy wszystko jest gotowe, drugi instruktor idzie do drugiego pomieszczenia i za- prasza do siebie jedną z osób uczestniczących. Osoba ta powinna zabrać ze sobą wypełnioną ankietę numer cztery. Drugi instruktor pyta uczestnika, w jakiej scenerii i przy pomocy jakiego kadru chce być nagrywany. W tym momencie, uczestnik może użyć w praktyce tego, czego nauczył się podczas wstępu do gramatyki języka filmowego. Następnie, osoba przed kamerą jest proszo- na o odpowiedź na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Jest to drugi raz, kiedy uczestnicy od- powiadają na to pytanie. Jednak tym razem, są świeżo po obejrzeniu swojej pierwszej odpowiedzi i posiadają większą wiedzę. Dodatkowo, osoba przed kamerą jest proszona o odczytanie swoich odpowiedzi, podanych w kwestionariuszu. Jeżeli brakuje czasu, instruktor powinien nagrywać tylko odpowiedź na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Następnie, instruktor dziękuje uczestniko- wi i prosi o powiadomienie następnej osoby. Uczestnik następnie wraca do drugiego po- mieszczenia i kontynuuje zadania drugiego pomieszczenia. Gdy każdy uczestnik zostanie nagrany, gru- pa wraca do pierwszego pomieszczenia wraz z pierwszym instruktorem. Teraz następuje czas na ostatnie zadanie bloku. Wszyscy uczestnicy mają przygotować się do następnej tury czterech zdjęć („JAK JA WIDZĘ SIEBIE”). Uczestnicy i instruktorzy powtarzają zadanie z drugiego bloku warsztatów, jednak tym razem, uczestnicy mają więcej doświadczenia i wiedzy. Ponownie uczestnicy mają okazję do zastosowania wiedzy zdobytej podczas wstępu do gramatyki języka filmowego. Podobnie jak w drugim bloku warsztatów, zdjęcia są zapisywane w osobnych folderach, a później zostaną przeanalizowane. Przed rozpoczęciem bloku piątego Niestety, instrukcje dotyczące przygotowań do bloku piątego, są dostępne jedynie w języku angielskim: http://www.ezzev.eu/?page_id=46. Instrukcje są rezultatem Europejskiego projektu IDentifEYE, którego jednym z celów było stworze- nie gry z rodzaju „serious games” w technologii Rozszerzona Rzeczywistość o tym, jak digitalne tożsamości wynikają z danych online. Gra posiada opcję języka polskiego. Opcja języka polskiego wybierana będzie poprzez wy- branie polskiej flagi na ekranie początkowym gry. Wskazane jest, aby najpierw obejrzeć film instruktarzowy IDentifEYE: http://www.youtube. com/watch?v=xzPHGterrUE&feature=plcp. Proszę nie zwracać uwagi na przedział wie- kowy określony w filmie oraz reszcie materiałów: wiek od 12 do 14 lat. Ten przedział wiekowy został określony na potrzeby grupy docelowej projektu IDentifEYE i nie jest on istotny poza tym projektem. W polskich realiach grę stosowano do pracy z młodzieżą do lat 17. Żadna z młodych osób nie przejawiała oznak, które wskazywałyby, że gra jest niewłaściwa dla jej przedziału wiekowego. Proszę podążać za instrukcjami filmu. Istotne, aby poza czytaniem i przygotowaniem planu lekcji, przetestować tę grę. Jest to coś, co trze- ba zrobić, zanim użyjemy gry. Opis tego, jak testować grę, znajduje się w dziale „Wymagania techniczne”. Aby lepiej zapoznać się z grą IDentifEYE, można obejrzeć nagranie prezentujące grę: https://identifeye.wordpress.com/2012/09/08/ the-identifeye-ar-game-registration/.
- 98. 194 195 ■ The four game answer markers have been printed out and are present. You’ll find the markers when opening the game. ■ Chairs and tables need to be placed in the class room in the shape of a U. The open part of the U points towards the big screen. ■ The computer, beamer, speakers and big screen are present and tested. ■ The computer camera registers a chosen part of the class; the resulting stream is projected to the big screen. ■ The game has been opened and has been tested and adapted to the local conditions and the designated player. When the playing of the game proves too hard there could be an alternative chosen for playing the game: pre- sent the game dilemmas and answer options to the participants and to start discussion on the topics. For the game questions and answers, please visit: [link]. ■ Photo cameras are present. ■ Two questionnaires (number five and six) are printed out and copied in sufficient amounts. ■ One black drawing marker per participant is present. Block five When the participants enter the class room the game should be ready to play. The instructors start off the fifth block by giving a short introduc- tion on Augmented Reality and on the game. It should be explained that the whole group will play the game, although only one person will actually take place behind the laptop camera to show the markers and to be augmented. When the instructors have chosen that a par- ticipant will play the game, this participant will be asked to take place behind the laptop. Since the participant, who is playing the game, has already tested the game, they will feel that they are one step ahead of the group. It is important that the instructors empower that feeling, because the mood of this participant and their level of con- centration have a big impact on the atmosphere in the group, because this participant will be vis- ible throughout the game on the big screen. It is important that the face of the participant will be permanently present on the screen during the game, also when discussions are going on. If it was decided that an instructor should play the game, this instructor now assumes their position. The easiest way to play the game is to have the participants taking the lead in specific game elements one-by-one. Then the instructors should involve the whole group, including the optional participant who is sitting in front of the laptop. At the end the representative of the group in front of the laptop should implement the group decision. The first participant starts by reading out aloud the fields to fill out before starting up the game. One of the instructors now asks the group whether the requested information should be pro- vided or not. When the group should come to the decision that no information should be provided, the group representative will be asked to move on in the game without providing any information. If the group, on the other hand, should decide to provide information to the game, the instruc- tors will ask whether this information should be true or false. When a decision is reached, the individual fields will be filled out by the group representative according to the group’s wishes. This mechanism can be maintained through- out the whole game. This way all feel individually responsible and engaged from time to time while they are also being drawn into the group process – by means of discussions and voting. If voting on a subjects ends in a draw the group representative sitting in front of the camera gets to decide. It is important that the atmosphere while playing the game is light, so that there is a lot of space to talk freely about the subjects at hand. Within this light atmosphere it could happen that participants open up a lot more than you would have anticipated. Therefore, it is important that you are prepared for any eventuality to happen and have a plan at hand for these kinds of even- tualities – see the section Didactics. Once the game has been played and the lesson plan has been followed, the game result is to be discussed. Next, each of the participants receives ques- tionnaire number five and a writing marker and are requested to draw their online identities. The Warsztaty Workshop W klasie: ■ Przed rozpoczęciem bloku piątego należy przetestować grę w warunkach oświetlenia klasy, w której gra będzie użyta. Jeżeli jeden z instruktorów będzie graczem, powinien on dostosować grę do swojej barwy skóry. Jeżeli jedna z osób uczestniczących w warsztatach będzie grać w grę, należy zaprosić wyznaczoną osobę, co najmniej dwadzieścia minut przed rozpoczęciem warsztatów, aby dostosować grę do jej barwy skóry; ■ Należy wydrukować i przygotować cztery markery odpowiedzi. Markery odpowiedzi pojawiają się po uruchomieniu gry; ■ Krzesła i ławki należy ustawić w kształt litery U. Otwartą część litery U, skierować w stronę dużego ekranu; ■ Sprawdzić poprawność działania komputera, projektora, głośników oraz dużego ekranu; ■ Sprawdzić, czy kamera rejestruje wybraną część klasy oraz czy obraz z kamery jest wyświetlany na dużym ekranie; ■ Włączyć, przetestować i dostosować grę do panujących warunków oraz wyznaczonego gracza. Jeżeli granie w grę okaże się zbyt trud- ne, można skorzystać z alternatywy w postaci dyskusji. Należy wtedy zapoznać uczestników z dylematami przedstawionymi w grze oraz możliwymi opcjami odpowiedzi, a następnie rozpocząć dyskusję. Pytania i odpowiedzi znajdują się na stronie: [link]. [QR code] ■ Przygotować aparaty fotograficzne; ■ Wydrukować i skopiować dwie ankiety (numer pięć i sześć) w wystarczającej ilości; ■ Przygotować po jednym czarnym flamastrze dla wszystkim uczestników. Blok piąty W momencie, gdy uczestnicy wchodzą do klasy, gra powinna być gotowa. Instruktorzy rozpoczy- nają piąty blok warsztatów przez krótki wstęp do technologii Rozszerzonej Rzeczywistości i samej gry. Należy wyjaśnić grupie, że wszyscy uczestnicy będą brali udział w grze, pomimo tego, że tylko jedna osoba zajmie miejsce przed kamerą i będzie pokazywać markery do kamery laptopa. Jeżeli instruktorzy zdecydowali, że osobą przed kamerą laptopa będzie wyznaczony uczestnik, należy poprosić tę osobę o zajęcie wyznaczonego miejsca. Jako że wyznaczona osoba grała w grę już wcze- śniej, będzie ona czuła, że jest o jeden krok dalej w stosunku do reszty grupy. Ważne, aby instruktorzy umacniali to uczucie, ponieważ nastrój oraz poziom koncentracji wyznaczonej osoby ma duży wpływ na atmosferę w całej grupie. Jest to spowodowane tym, że wyznaczona osoba będzie widoczna na dużym ekranie przez cały okres trwania gry. Twarz osoby przed kamerą laptopa powinna być stale widoczna na ekranie, nie tylko podczas aktywnego grania, ale również w czasie toczących się dyskusji. Jeżeli to instruktor będzie grał w grę, powinien on teraz zająć miejsce przed kamerą laptopa. Najłatwiejszą metodą grania w grę, jest pozwo- lenie każdej z osób uczestniczących, na byciem prowadzącym specyficznych części gry po kolei. Instruktorzy powinni zaangażować cała grupę, włącznie z osobą przed kamerą laptopa, w podej- mowanie decyzji. Gdy decyzja zostanie podjęta, osoba przed kamerą powinna podać odpowiedź zgodną z decyzją grupy. Przed rozpoczęciem gry, jeden uczestnik od- czytuje pola do wypełnienia. Jeden z instruktorów pyta całą grupę, czy wymagane informacje powinny lub nie powinny zostać udzielone. Jeżeli grupa po- dejmie decyzję, aby nie udzielać informacji, osoba przed kamerą przechodzi dalej, bez podawania informacji. Jeżeli grupa podejmie decyzję, aby ją udzielić, instruktorzy pytają czy odpowiedzią ma być prawda czy fałsz. Gdy decyzja zostanie podjęta, osoba przed kamerą powinna udzielić odpowiedzi w grze, zgodną z decyzją grupy. Ta metoda może być stosowana przez cały czas trwania gry. W ten sposób uczestnicy, od czasu do czasu, czują się osobiście odpowiedzialni i zaanga- żowani, jednocześnie działając, jako grupa. Ważne, aby atmosfera podczas gry była luźna, tak, aby uczestnicy mieli możliwość swobodnej rozmowy na temat podejmowanych decyzji. W takiej atmosferze uczestnicy mogą otworzyć się bardziej. Dlatego trzeba być gotowym na wszelkie możliwe ewentualności, które mogą się pojawić – patrz: dział Dydaktyka. Po zakończeniu gry i przeprowadzeniu planu lekcji, następuje omówienie wyników gry. Następnie, uczestnicy otrzymują ankietę numer
- 99. 196 197 instructors could ask the participants to also indicate in the drawing to what kinds of Internet networks they belong and to graphically represent what they would never do online. The instructors then collect the drawings and hand out questionnaire number six. Block five ends with a discussion about the place of technology in general and of serious games and Augmented Reality in specific in the school curriculum. Before block six The following preparations need to have taken place before the participants enter the class room: ■ The films containing the registered answers as given to the question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?” during the second block need to be edited – see the section Technical requirements. ■ The relevant resulting individual films then need to be added to the earlier edited relevant individual answers to the same question (block two and shown in block four) so that for every participant an individual film consisting of two parts comes into existence. ■ The pictures as taken in block two and four are analyzed. ■ A PowerPoint presentation is prepared in which all participants have their own section consisting of two subsections, each with one slide containing their names and the dates of recording and four slides containing the four individual pictures taken. ■ Individual certificates need to have been prepared. In the class room: ■ Chairs and tables need to be placed in the class room in the shape of a U. The open part of the U points towards the big screen. ■ The computer, beamer, speakers and big screen are present and tested. ■ The computer camera registers a chosen part of the class; the resulting stream is projected to the big screen. ■ Photo cameras are present. ■ Questionnaires (number seven and eight) are printed out and copied in sufficient amounts. Block six The last block starts with the showing of the PowerPoint presentation containing the two series of pictures that were taken of each par- ticipant in block two and block four (HOW DO I SEE MYSELF). Although the instructors have prepared an analysis of the pictures, they are to rather stimulate the participants to perform an auto-analysis of the pictures. They should ask questions like: which of the two series do you prefer? Which of the series represents you bet- ter? Does any of the series represent you? How would you represent yourself if you would have to make these kinds of pictures again? Only if the participant will appear to be reluc- tant to answer to these questions, the instructors will provide their prepared analysis. The second element of block six is the showing of the answers as given in block two and four to the question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?”. In similar fashion as with the pictures, the participant is stimulate to reflect on their registered answers. Similar questions could be asked: Which of the two answers do you prefer? Which of the two film registrations represents you better? Does any of the series represent you? How would you represent yourself if you would have to give this kind of answer again on camera? Next, two subsequent introductions are pro- vided by the instructors: one on Profiling and one on Calculation and trust. Then the last two questionnaires are to be filled out by the participants – number seven and eight. After all questionnaires have been returned to the instructors, it is time for a final evaluative discussion. The discussion is terminated five to ten min- utes before the end of the block. The instructors now call each participant to meet them in the front of the class and hand them their individual certificates. When all have received their certificate a final group picture is taken. As a very last act the instructors then thank the group for their participation. Warsztaty Workshop pięć oraz czarny flamaster, którym mają naryso- wać swoją digitalną tożsamość. Instruktorzy proszą uczestników, aby wskazali również, do jakich sieci internetowych należą oraz aby graficznie przedstawili to, czego nigdy nie zrobiliby online. Potem, instruktorzy zbierają rysunki oraz rozdają uczestnikom ankietę numer sześć. Blok piąty kończy się dyskusją na temat ogól- nego zastosowania technologii, gier „serious games” oraz w szczególności gry w technologii Rozszerzona Rzeczywistość, w szkole. Przed rozpoczęciem bloku szóstego Przed rozpoczęciem bloku szóstego, oraz przed udaniem się do klasy, należy przygotować: ■ Nagrania odpowiedzi uczestników na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”, z drugiego bloku warsztatów, które należy edytować – patrz: dział Wymagania techniczne; ■ Edytowane nagrania, należy połączyć z rów- nież edytowanymi nagraniami odpowiedzi na to samo pytanie, zebranymi podczas bloku czwartego warsztatów. W rezultacie otrzy- mujemy film składający się z dwóch części każdej z osób uczestniczących w warsztatach; ■ Zanalizowane zdjęcia, zebrane podczas bloku drugiego i czwartego warsztatów; ■ Prezentację PowerPoint, w której każdemu uczestnikowi będzie przypisana sekcja. Każ- da sekcja powinna zawierać dwie podsekcje, z których każda powinna zawierać jeden slajd z imieniem i datą nagrania oraz czterech slajdów zawierających cztery zdjęcia. ■ Certyfikaty uczestników warsztatów. W klasie: ■ Krzesła i ławki należy ustawić w kształt litery U. Otwartą część litery U, skierować w stronę dużego ekranu; ■ Sprawdzić poprawność działania komputera, projektora, głośników oraz dużego ekranu; ■ Sprawdzić, czy kamera rejestruje wybraną część klasy oraz czy obraz z kamery jest wyświetlany na dużym ekranie; ■ Przygotować aparaty fotograficzne; ■ Wydrukować i skopiować dwie ankiety (numer siedem i osiem) w wystarczającej ilości. Blok szósty Blok szósty rozpoczyna się przedstawieniem prezentacji PowerPoint zawierającej dwie serie zdjęć każdej z osób uczestniczących, zebranych podczas drugiego i czwartego bloku warsztatów („JAK JA WIDZĘ SIEBIE”). Pomimo tego, że in- struktorzy przygotowali analizę zdjęć, próbują oni nakłonić uczestników do przeprowadzenia własnej analizy. Instruktorzy powinny zadawać pytania: Która z dwóch serii zdjęć, bardziej Ci się podoba? Która z serii lepiej oddaje Ciebie? Czy któraś z serii oddaje Ciebie? Gdybyś miał/a okazję do zrobienia tych zdjęć jeszcze raz, co byś zrobił/a żeby te zdjęcia bar- dziej oddawały Ciebie? Tylko w przypadku, gdy uczestnik niechętnie podchodzi do podawania pytań, instruktorzy przedstawiają własną analizę. Drugą częścią bloku szóstego, jest przedstawie- nie uczestnikom nagrań ich odpowiedzi z bloku drugiego i czwartego na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”. Podobnie jak w przypadku zdjęć, uczestnicy są nakłaniani do przeprowadzenia własnej analizy nagrań oraz podobne pytania mogą zostać im zadane: Które z dwóch nagrań, bardziej Ci się podoba? Które z dwóch nagrań, bardziej oddaje Ciebie? Czy któreś z nagrań, bardziej oddaje Ciebie? Gdybyś miał/a okazję do odpowiedzi na to pytanie jeszcze raz, co byś zrobił/a, żeby to nagranie bardziej oddawało Ciebie? Następnie, instruktorzy przedstawiają dwa wstępy: jedno dotyczące profilowania oraz drugie, dotyczące kalkulacji i zaufania. Potem, uczestnicy są proszeni o wypełnienie ankiety siódmej i ósmej. Gdy uczestnicy skończą wypełnianie ankiet, in- struktorzy rozpoczynają podsumowującą dyskusję. Dyskusję należy zakończyć od pięciu do dziesięciu minut przed końcem bloku. Następnie, instruktorzy, po kolei, zapraszają każdą z osób uczestniczących na środek klasy i wręczają jej certyfikat. Po zakończeniu wręcza- nia certyfikatów, uczestnicy pozują do ostatniego zdjęcia grupowego. Na koniec, instruktorzy dziękują uczestnikom za udział w warsztatach.
- 100. 198 199Pilotażowe warsztaty, ZSO Nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO Nr 6 school in Gdańsk: Junior High School students Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School students BLOK 1. DN. 11 V 2012 Block 1. 11.5.2012
- 101. 200 201Pilotażowe warsztaty, ZSO Nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO Nr 6 school in Gdańsk: Junior High School students Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School students Blok 2. DN. 14 V 2012 Block 2. 14.5.2012
- 102. 202 203Pilotażowe warsztaty, ZSO Nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO Nr 6 school in Gdańsk: Junior High School students Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School students Blok 3. DN. 15 V 2012 Block 3. 15.5.2012
- 103. 204 205Pilotażowe warsztaty, ZSO Nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO Nr 6 school inGdańsk: Junior High School students Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School students Blok 4. DN. 17 V 2012 Block 4. 17.5.2012
- 104. 206 207Pilotażowe warsztaty, ZSO Nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO Nr 6 school inGdańsk: Junior High School students Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School students Blok 5. DN. 18 V 2012 Block 5. 18.5.2012
- 105. 208 209Pilotażowe warsztaty, ZSO Nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO Nr 6 school inGdańsk: Junior High School students Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie gimnazjum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School students Blok 6. DN. 21 V 2012 Block 6. 21.5.2012
- 106. 210 211Warsztaty Workshop Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: nauczyciele gimnazjum, dn. 25 V 2012 do 4 VI 2012 Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School teachers, 25.5.2012 to 4.6.2012 DOROŚLI ADULTS
- 107. 212 213Warsztaty Workshop Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: otoczenia szkoły, dn.17 IX 2012 do 18 IX 2012 Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School Umfeld, 17.9.2012 to 18.9.2012 DOROŚLI ADULTS
- 108. 214 215Warsztaty Workshop Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: nauczyciele gimnazjum, dn. 19 IX 2012 do 21 IX 2012 Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School teachers, 19.9.2012 to 21.9.2012 DOROŚLI ADULTS
- 109. 216 217Warsztaty Workshop Szkolenie, ZSO nr 6 w Gdańsku: nauczyciele gimnazjum, dn. 21 IX 2012 Training, ZSO nr 6 school in Gdańsk: Junior High School teachers, 21.9.2012 DOROŚLI ADULTS
- 110. 218 219Warsztaty Workshop Konferencja Dynamiczna Tożsamość. Gdańsk, 23 V 2012 Dynamiczna Tożsamość conference. Gdańsk, 23.5.2012 Młodzież i dorośli Youngsters and adults
- 111. 220 221Warsztaty Workshop Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie liceum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: High School students Blok 1. dn. 26 IX 2011 Block 1. 26.9.2011
- 112. 222 223Warsztaty Workshop Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie liceum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: High School students Blok 2. dn. 27 IX 2011 Block 2. 27.9.2011
- 113. 224 225Warsztaty Workshop Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie liceum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: High School students Blok 3. dn. 28 IX 2011 Block 3. 28.9.2011
- 114. 226 227Warsztaty Workshop Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie liceum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: High School students Blok 4. dn. 29 IX 2011 Block 4. 29.9.2011
- 115. 228 229Warsztaty Workshop Pilotażowe warsztaty, ZSO nr 6 w Gdańsku: uczniowie liceum Pilot workshop, ZSO nr 6 school in Gdańsk: High School students Blok 5. dn. 30 IX 2011 Block 5. 30.9.2011
- 116. 230 231Warsztaty Workshop Warsztaty Workshop Obviously you, as a teacher, would want to know how effective your workshop will be. In this section you will get an overview of the instruments you will have to determine the level of effectiveness of the workshop that you will provide. The evaluative instruments that you’ll be able to use fall into three categories: ■ The measurement of the same elements before and after; ■ The measurement of the same elements in various ways; ■ The evaluation questionnaire (questionnaire number seven). In the first category, measurement of the same elements before and after, the following elements can be distinguished: ■ Questionnaire one (block one) and question- naire eight (block six) contain eight identical questions concerning the participant’s vision on identity, online identity, Internet, “living” online, who is following them online, what do they publish online, what others are allowed to know about them online and why it is important that others know about them online. The qu- estionnaires enable the comparison of a point zero – at the start of the workshop – and point one – at the very end of the workshop. ■ At the very beginning a group picture is taken (block one) as well as at the end (block six). Again a comparison can be made between the two measuring points. ■ The film registration of the participants (WHO ARE YOU UNTIL NOW?) takes place twice – once during block two and once during block four. In block six the participants themselves are asked to reflect on the two answers they provide and to evaluate them. ■ Twice, a series of four pictures with identical subjects is taken (HOW DO I SEE MYSELF) – in block two and in block four. As with the film registrations in block six the participants themselves are asked to reflect on the two series and to evaluate them. The measurement of the same elements befo- re and after will give you an indication of the effectiveness of the workshop. Unfortunately, a very human factor interferes: our need for consistency. As Robert Cialdini shows eloquently in his book Influence (chapter 3) we humans are scared to appear inconsistent. We will ra- ther act against our own interest than admit to inconsistency. This holds especially true for opinions we have stated in writing. These written statements function as a kind of public stand – and those are the hardest to change. Robert Cialdini: “Whenever one takes a stand that is visible to others, there arises a drive to main- tain that stand in order to look like a consistent person... earlier… we described how desirable good personal consistency is as a trait; how someone without it could be judged as fickle, uncertain, pliant, scatterbrained, or unstable; how someone with it is viewed as rational assu- red, trustworthy, and sound. Given this context, it is hardly surprising that people try to avoid the look of inconsistency. For appearances’ Oczywiście, jako nauczyciele, chcą Państwo wie- dzieć, jak efektywne będą Państwa warsztaty. W tym dziale zostaną przedstawione instru- menty, które pomogą określić poziom efektywności warsztatów. Instrumenty służące ewaluacji, można podzielić na trzy kategorie: ■ Mierzenie tych samych elementów, przed i po warsztatach; ■ Mierzenie tych samych elementów, na różne sposoby; ■ Mierzenie przy pomocy ankiety (ankieta numer siedem). W pierwszej metodzie oceny, czyli mierzenia tych samych elementów, przed i po warsztatach, można wyróżnić następujące elementy: ■ Ankieta pierwsza (blok pierwszy) oraz ósma (blok szósty) zawierają osiem identycznych pytań, dotyczących tego, jak uczestnicy po- strzegają tożsamość, digitalną tożsamość, „ży- cie online”, kto interesuje się ich informacjami w Internecie, co publikują online, co wiedzą inni na ich temat w Internecie, i dlaczego ważne jest, aby inni wiedzieli o nich w Inter- necie. Ankiety pozwalają na przeprowadzenie porównania punktu wejściowego, jakim jest początek warsztatów, i punktu wyjściowego, jakim jest koniec warsztatów. ■ Na samym początku (blok pierwszy) i końcu (blok szósty) warsztatów, uczestnicy pozują do zdjęcia grupowego. Ponownie, stwarza to okazję do porównania różnic, sprzed i po warsztatach. ■ Odpowiedzi uczestników są nagrywane dwu- krotnie („KIM JESTEŚ DO TERAZ?”): pierwszy raz w bloku drugim oraz drugi raz w bloku czwartym. W bloku szóstym, uczestnicy są proszeni o wyrażenie swoich opinii na temat udzielonych odpowiedzi oraz ich ocenę. ■ W blokach drugim i czwartym, uczestnicy pozują do dwóch serii czterech zdjęć („JAK JA WIDZĘ SIEBIE”), na te same tematy. Podob- nie jak w przypadku nagrań, są oni proszeni o wyrażenie swoich opinii i ocenę tych zdjęć. Ocena tych samych elementów, przed i po warsz- tatach, będzie wskaźnikiem efektywności warsz- tatów. Niestety, w ten sposób do oceny wkrada się bardzo ludzki czynnik, jakim jest potrzeba bycia konsekwentnym. Robert Cialdini bardzo wymownie opisał ten czynnik w swojej książce „Influence” (rozdział 3). Napisał on, że ludzie boją się być niekonsekwentni. Prędzej człowiek za- działa wbrew swoim interesom, niż przyzna się do niekonsekwentności. Szczególnie sprawdza się to w opiniach, które przedstawiamy na piśmie. Te opinie na piśmie funkcjonują jako stanowiska pu- blicznie, a te najtrudniej zmienić. Robert Cialdini: „Kiedykolwiek jednostka zajmie jakieś stanowisko w sposób publiczny, pojawia się w niej skłonność do dalszego podtrzymywania tego stanowiska, aby wyglądać w oczach innych na osobę kon- sekwentną; wcześniej opisywaliśmy, jaką pozy- tywną cechą jest byciem konsekwentnym; jak bardzo osoba niekonsekwentna jest odrzucana jako ktoś niestały, niepewny, giętki, roztargniony i niestabilny, a jak osoba posiadająca tę cechę może być widziana, jak racjonalnie upewniona, EWALUACJA EVALUATION
- 117. 232 233 sake, then, the more public a stand, the more reluctant we will be to change it.” Please, do not worry about this too much. Even when participants hold on to their stand reflections will take place anyway. Therefore, do not expect to measure very much change between the measure points. Ra- ther, expect participants to cling to their original views. Cialdini: “Once a stand is taken, there is a natural tendency to behave in ways that are stubbornly consistent with the stand.” If a chan- ge would be measured nevertheless this would mean that an enormous step has been taken by the participant. Because of the interference of the human need for consistency, also evaluative elements have been introduced in the workshop that do not trigger this mechanism as strongly: the me- asurement of the same elements in various ways. There are two crucial elements that are me- asured in various ways: ■ The answer to the question: “WHO ARE YOU UNTIL NOW?” is requested at the very beginning of the first block when the participants are asked to introduce themselves. Then, of course, they are asked twice in front of the camera (WHO ARE YOU UNTIL NOW?). And they are asked to draw themselves after having played the game in block five (questionnaire number five). ■ The answer to the question how do I dress, who is the person the closest to me and what is the most important event in my life so far is given visually in block two and four, while taking pictures [HOW DO I SEE MYSELF, pictures: two, three and four], and in writing when filling out questionnaire number three (block three). Since the interference of the need for consistency will be far less, you will find a far greater variation in measurements in these elements. During the pilots individual participants we not prompted for reflections on the variations that occurred because negative effects were anticipated as a result of the need for consistency. Thirdly, there is the evaluative questionnaire (block six) where two questions request the participant to describe themselves before and after the workshop. It was expected that the need for consistency would strike here as well, but the pilot answers to these questions were surprising: rzetelna i solidna. Nic więc dziwnego, że ludzie starają się unikać wrażenia, że brak im regular- ności. Dla zachowania choćby jej pozorów, im bardziej upublicznione jest jakieś ich stanowisko, tym bardziej są skłonni się go trzymać”. Jednak proszę się tym za bardzo nie martwić. Nawet, jeżeli uczestnicy będą trzymać się swoich poprzednich stanowisk, warsztaty będą wywoływać w nich refleksje. Proszę więc nie spodziewać się dużej różnicy w stanowiskach początkowych i końcowych uczestników. Proszę się spodziewać, że uczestni- cy, będą raczej trzymać się swoich początkowych stanowisk. Cialdini: „Kiedy już jakieś stanowisko zostanie raz zajęte, pojawia się naturalna ten- dencja do postępowania uparcie zgodnego z tym stanowiskiem”. Gdyby jednak uczestnicy zmienili swoje stanowiska, byłby to ogromny postęp. Z powodu tej wkradającej się ludzkiej potrzeby bycia konsekwentnym, w warsztatach przed- stawiono również elementy ewaluacyjne, które pomogą uniknąć aktywowania tego mechani- zmu (ocena tych samych elementów, na różne sposoby). Istnieją dwa ważne elementy służące ocenie, na różne sposoby: ■ Odpowiedzi na pytanie: „KIM JESTEŚ DO TERAZ?”, które jest zadawane na samym początku pierwszego bloku, w czasie, kiedy uczestnicy są proszeni o przedstawienie się. Później oczywiście, są oni proszeni o zrobienie tego dwukrotnie, przed kamerą („KIM JESTEŚ DO TERAZ?”). Dodatkowo uczestnicy są proszeni o narysowanie samych siebie, po odbyciu zadania z grą, w bloku piątym (ankieta numer pięć). ■ Odpowiedzi na pytania, jak się ubieram, kto jest moją najbliższą osobą i jaki jest najważ- niejszy moment (lub wydarzenie) w życiu, są przedstawiane w formie wizualnej, podczas robienia zdjęć („JAK JA WIDZĘ SIEBIE”), w blokach drugim i czwartym. Dodatkowo, są one również przedstawione w formie pisemnej, w ankiecie numer trzy (blok trzeci). Ponieważ w tym przypadku potrzeba bycia konse- kwentnym będzie dużo mniejsza, zróżnicowanie w ocenach tych dwóch elementów będzie większe. Podczas pilotażowych warsztatów uczestnicy nie byli pytani o ich refleksje na temat pojawiających się różnic, z powodu negatywnego efektu potrzeby bycia konsekwentnym, który mógł się pojawić. Warsztaty Workshop Kim byłaś/byłeś przed warsztatami? Kim jesteś teraz? Sobą Osobą, która nie wstydzi się jaka jest Osobą, która była zamknięta i stłamszona systemem, stereotypami Zrozumiałam, że można łamać te zasady i że każdy mnie wysłucha, że jest więcej takich ludzi jak ja Przed warsztatami byłem osobą, która nie w pełni potrafiła doceniać cechy ludzi Po warsztatach jestem zdecydowanie innym człowie- kiem, który wiele nauczył się z wykładów Przed warsztatami byłem człowiekiem kształcącym się w dziedzinie informatyki Jestem człowiekiem, który zaczął spostrzegać świat pod wieloma względami Przed warsztatami byłem niepewny siebie Teraz jestem pewny siebie Zawstydzoną dziewczyną, która bała się kamery Pewna siebie (ale nie 100%) dziewczyną, którą będzie mówić głośno o swoich uczuciach Uczennicą , zawodnikiem i przyjaciółką Teraz również jestem uczennicą, zawodnikiem, przyja- ciółką, ale ludzie się zmieniają i po warsztatach czuję się bardziej otwarta na ludzi Osobą niezdecydowaną i niezbyt pewną siebie Osobą bardziej pewną siebie Byłem całkiem innym człowiekiem, który patrzył na wszystko krytycznym okiem Teraz potrafię więcej rzeczy i myślę nad swoimi wy- borami , wszystko analizuję Zwykłym uczniem. Osoba, która inaczej postrzega świat Internetu. Who were you before the workshop? Who are you now? Myself A person who is not ashamed of how he is A person who was closed and smothered in systems and stereotypes I understood that one can bend the rules and that all listen to me. That there are more people like me. Before the workshops I was a person who could not value characteristics of other people After the workshops I am most certainly a different person who learned a lot from the introductions Before the workshop I was a person who concerned himself with informatics I’m a person who began to perceive the world in many ways Before the workshop I had no self-confidence Now I have self-confidence An ashamed girl who was afraid of a camera A self-confident (but not a hundred percent) girl who will talk loud about her feelings Student, sports contestant, friend Now I still am a student, a sports contestant and a friend but people change and after the workshop I feel more open to people An indecisive and not so self-confident person A more self-confident person I was a completely different person who looked at everything with a critical eye Now I can do more and I think about my choices and analyze everything A normal student A person who looks different at the world of internet
- 118. 234 235Warsztaty Workshop Maybe these answers indicate that the need for consistency is less urgent for younger people. Or maybe this could mean that the pilot workshop at this time really seemed like a break-through for the participants involved. While all these evaluation instruments measure attitudes, self-reports and cognitive aspects of the participants they take place during the workshop. It would be interesting to monitor the participants after the workshops to find out whether the measured effects wear off over time and if they do, how fast they wear off. This long- -term effect measurement could give an indication whether participation in this type of workshop is a one-time event or whether youngsters should attend to similar events cyclically. So far, the measurement instruments discussed concern instruments that you can use stand-alo- ne during the workshop. Although they provide a valuable insight in the effectiveness of the workshop, they lack benchmarks. Therefore, the authors of the project propose to start a common database where all results, stripped of all personal data, can be compared. This way benchmarks can come into existence. And this will help to decide on best practices. A second instrument that would help is for the instructors to fill out a questionnaire on the- ir assessment of workshop elements and the workshop as a whole. Together, with the combi- ned database, this would bring a higher degree of inter-subjective evaluation to the workshop methodology. You can find the questionnaire here: http://dynamicznatozsamosc.org/pobieralnia/. All information, concerning the workshop, is available in a closed Intranet environment. To gain access to this environment please send an email to the project authors: dynamicznatozsamosc@gmail.com. While the gathering of nation-wide Polish data will create a clearer evaluative specter it won’t be long before there will European data coming from workshop instructors in Greece and in the Netherlands too. From December 1, 2012 the Dynamiczna Tozsamosc project has gone European. The foundations of the two authors, Beata Staszynska’s Citizen Project Foundation and Onno Hansen’s Ezzev Foundation, and the pilot school that supported us in many ways, ZSO Nr6 in Gdansk, have teamed up with the eLaw institute of the University of Leiden, the Netherlands, the Centre for Mathematics and Informatics of the University of Amsterdam (the Netherlands), the Maraslio School Parent As- sociation (Athens, Greece), the software deve- lopment company Crystal Clear Soft (Athens, Greece) and FAVINOM consultancies (Cyprus). The new consortium concerns itself with the workshop and will organize new pilots in Poland, Greece and the Netherlands. Your contributions will be very much appre- ciated in this European effort. All of you who will have been actively involved in conducting the workshop and evaluating it will be invited to be actively involved in this ever growing European network of experts. Naturally, if you would have any questions or reflections or any other type of reaction to the workshop the authors are more than willing to listen to you and, where humanly possible, to be of assistance. Please email to: dynamicznatozsamosc@gmail.com Trzeci i ostatni sposób, to ankieta służąca ocenie (blok szósty), w której w dwóch z pytań uczest- nicy są proszeni o opisanie siebie, sprzed i po warsztatach. Spodziewaliśmy się, że tutaj również pojawi się potrzeba bycia konsekwentnym, jednak podczas pilotażowych warsztatów odpowiedzi były zaskakujące: Być może odpowiedzi te wskazują na to, że po- trzeba bycia konsekwentnym jest mniejsza wśród młodych ludzi lub na to, że w trakcie pilotażowych warsztatów uczestnicy dokonali ogromnego postępu. Wszystkie instrumenty ewaluacyjne mierzące postawy, opisy samych siebie oraz wiedzy uczest- ników, odbędą się podczas warsztatów. Byłoby dobrze, monitorować uczestników także po odbyciu warsztatów po to, aby sprawdzić, czy efekty, jakie wywołały warsztaty na nich, zanikają z czasem, a jeżeli tak, to jak szybko. Zbadanie długofalowości efektów warsztatów, pomogłoby sprawdzić, czy tego rodzaju warsztaty powinny być jednorazowym wydarzeniem w życiu młodych ludzi, czy może powinni oni w nich uczestniczyć cyklicznie. Wszystkie omówione dotąd sposoby oceny, dotyczą ewaluacji, jaką można samodzielnie prze- prowadzić podczas warsztatów. Pomimo tego, że zapewniają one ocenę efektywności warsztatów, brakuje im punktów odniesienia. Dlatego autorzy projektu proponują stworzenie wspólnej bazy danych, gdzie wyniki nieujawniające danych osobowych mogłyby być porównywane. W ten sposób, powstałyby punkty odniesienia. A to pomogłoby w decyzji, jak prowadzić warsztaty. Drugim instrumentem, który byłby przydatny, są ankiety, które wypełnialiby instruktorzy, oceniając każdy z elementów warsztatów oraz warsztaty jako całości. Wraz z bazą danych, stworzyłyby one wy- sokiej jakości, intersubiektywną ocenę metodologii warsztatów. Ankietę można znaleźć tutaj: http://dynamicz- natozsamosc.org/pobieralnia/. Wszystkie informacje dotyczące warsztatów są dostępne w zamkniętej sieci Intranet. Aby uzyskać dostęp do sieci, proszę skontaktować się z autorami projektu: dynamicznatozsamosc@gmail.com. Gromadzenie ogólnopolskich danych pomoże stworzyć przejrzysty zbiór ocen. Niedługo potem, do tego zbioru dołączą dane napływające od in- struktorów z innych krajów europejskich, takich jak Grecja i Holandia. Z dniem 1 grudnia 2012 roku, projekt Dynamiczna Tożsamość stał się projektem europejskim. Fundacja Beaty Staszyńskiej „Citizen Project” oraz fundacja Onno Hansena „Ezzev”, jak również pilotażowa szkoła projektu ZSO nr 6 w Gdańsku, która była dla autorów dużym wspar- ciem, połączyły swoje siły z Intytutem eLaw Wy- działa Prawa Uniwersytetu w Lejdzie w Holandii, Centrum Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Amsterdamskiego w Holandii, Stowarzyszeniem rodziców szkoły Maraslio w Atenach (Grecja), firmą oprogramowania komputerowego Crystal Clear Soft (Ateny, Grecja) oraz z firmą doradztwa FAVINOM (Cypr). Powstałe konsorcjum będzie zajmowało się warsztatami oraz organizacją nowych warsztatów w Polsce, Grecji i Holandii. Doceniamy wkład wszystkich, którzy będą uczestniczyć w tym europejskim przedsięwzięciu. Zapraszamy wszystkich, którzy aktywnie uczestni- czyli w prowadzeniu i ocenie warsztatów, do równie aktywnego uczestnictwa w tej, stale rozwijającej się, europejskiej sieci ekspertów. W razie jakichkolwiek pytań lub pomysłów lub jakichkolwiek innych spraw dotyczących warszta- tów, autorzy są bardzo chętni do ich wysłuchania oraz, jeśli to tylko możliwe, udzielenia wsparcia. Pytania proszę kierować na adres: dynamicznatozsamosc@gmail.com
- 119. 236 237 KSZTAŁTOWANIE SIĘ TOŻSAMOŚCI – szanse i zagrożenia Szczególnie ważnym okresem kształtowania się wizji własnej osoby jest czas adolescencji. Znany psycholog Erik H. Erikson wskazuje, że w procesie dojrzewania młody człowiek poszu- kuje swojej tożsamości. Znajduje się w stadium, w którym przeżywa kryzys: „poczucie tożsamości kontra rozproszenie ról”. Zmienia się fizycznie jego ciało, powiększa się zbiór doświadczeń emocjonalnych, poznawczych oraz następuje możliwość podejmowania samodzielnych decyzji, które mają duże znaczenie dla dalszego życia, jak np. wybór szkoły czy przyjaciół. Przy tych wszyst- kich zmianach, młody człowiek podejmuje się pełnienia różnych ról w celu znalezienia swojego prawdziwego „ja”. Nastolatek szuka odpowiedzi na kluczowe pytanie: „Kim jestem?” Kształtowanie własnej tożsamości odbywa się poprzez relację do samego siebie oraz stosunek do innych. Te relacje opierają się na postawach wobec wartości, z którymi osoba się identyfi- kuje oraz które są obecne w kulturze i tradycji bliskiej danej osobie. Podstawowym celem do- rastającego człowieka jest osiągniecie stabilnej tożsamości „ja”, dającej poczucia bezpieczeń- stwa. Związane jest to z nabyciem świadomości siebie. O powodzeniu tej fazy rozwoju świadczy poczucie jedności obrazu „ja”, poczucie ciągłości w czasie obrazu „ja” oraz poczucie wzajemności między obrazem „ja” a sposobem, w jaki jest się postrzeganym przez innych. Młodzież przywiązuje dużą wagę do oceny swojej osoby przez innych ludzi, szczególnie tych, którzy mają dla nich znaczenie. Natomiast konsekwencją niepowodzenia w osiągnięciu trwałej i satysfakcjonującej tożsamości, jest rozproszenie ról lub poczucie dezorientacji co do tego, kim się jest. Taka osoba może przejawiać postawę psychicznego lub fizycznego wycofania z otoczenia i niechęć do kontaktu z innymi. Internet daje możliwość eksperymentowania z własną tożsamością, poprzez podawanie się za kogoś innego oraz umieszczanie różnych nieprawdziwych informacji o sobie. Pozwala na dokonanie prezentacji swojego „ja” według własnego pomysłu. Daje również bezpieczeń- stwo, gdyż kontakt nawiązany w sieci można w każdej chwili zerwać, a potem stworzyć inną prezentację swojej osoby i nawiązywać nowe kontakty. Nie można jednak zatrzeć wszystkich swoich śladów obecności w Internecie, zawsze pozostaje pewna cząstka „ja”, która może zostać powiązana z nową „wizytówką” danej osoby. Młodzież będąca w kryzysie wieku dorasta- nia, która potrzebuje dowartościowania innych, jest bardziej podatna na uzależnienie się od sieci. Czynniki wpływające na rozwój uzależ- nienia od zawieranych znajomości w Internecie to, m.in.: niskie poczucie własnej wartości i lęk przed ocena społeczną. Poprzez liczne kontakty internetowe można podwyższać poczucie wła- snej wartości i poczuć się bezpiecznie, bo nikt nie dostrzeże słabości. W komunikacji poprzez Internet liczy się atrakcyjność psychiczna a nie fizyczna. Nawet zamieszczane zdjęcia swojej osoby można starannie wyselekcjonować lub poddać obróbce poprzez programy korygujące pliki graficzne, aby uzyskać zamierzony lepszy efekt prezentacji siebie. SHAPING IDENTITY - chances and threats A particular important period for shaping vi- sions on one’s self is the time of adolescence. The well-known psychologist Erik H. Erikson points out that in the time of adolescence young individuals seek their identity. The young person finds themselves at a stage where they experi- ence a crisis: “the feeling of an identity versus role confusion”. Physical changes of the body, a growing collection of cognitive and emotional experiences and, moreover, the ability to make personal decisions that will influence one’s life such as the choice of school and of friends. By means of these decisions the adolescent undertakes several roles in order to find their true “I”. The teenager seeks an answer to the key question: “Who am I?”. The shaping of one’s identity takes place through the relation with one’s self and through relations with others. These relations are based on fundamental values with which the person is identifying and that are present in the culture and the tradition which are close to the person. The fundamental aim of the adolescent is to achieve a stable identity “Me” that gives them a feeling of safety. This is connected to the acquiring of an awareness of one’s self. Success in this phase of development is indicated by the feeling of a unity in the image of “Me”, the feeling of time continuity in the image of “Me” and the feeling of correspondence between the image of “Me” and the way the person is seen by others. Youngsters attach a great value to how they are assessed by others, especially by those who matter to them. The consequence of failing to create a stable and satisfactory identity is a confusion of roles and a feeling of disorienta- tion about who the person is. This person may manifest attitudes of physical or psychological withdrawal from the environment and may be unwilling to communicate with others. The Internet presents the option to experi- ment with one’s identity by pretending to be someone else or by presenting false informa- tion about oneself. It also allows for presenting one’s identity according to one’s own ideas. It also provides safety because contacts started on the Internet may be broken off after which a different presentation of one’s self is created and new contacts are acquired. However, it is impossible to remove all traces of the previous presence on the Internet. Always a small part of “Me” remains which can be connected to the newly created image. Youngsters in an adolescence crisis who feel the need to be appreciated, are more prone to Internet addiction. Factors that in- fluence the development of an addiction to making friends online are among others: a low self-esteem and a fear of social assessment. By means of numerous Internet contacts one can increase one’s self-esteem and feel safe because no one will notice one’s weaknesses. In Internet communication it is the psychological attractiveness that counts not physical. Even published pictures can be carefully selected or photoshopped to achieve a better representa- tion of one’s self. Persons who are prone to Internet addiction can be divided into two subgroups. To the first Anna Baranowska – psycholog, spe- cjalista Gdańskiego Centrum Profilak- tyki Uzależnień, koordynator Zespołu profilaktyki szkolnej, środowiskowej i pomocy psychologiczno – peda- gogicznej, koordynator społecznej kampanii „Młodość bez procentów”, trener programu profilaktyki szkolnej „Unplugged”. Gdańskie Centrum Profilaktyki Uzależnień jest jednostką budżetową Miasta Gdańska, której głównym za- daniem jest inicjowanie, realizowanie i koordynowanie działań w obszarze profilaktyki uzależnień. W struktu- rze GCPU funkcjonują dwa zespoły merytoryczne: Zespół profilaktyki szkolnej, środowiskowej i pomocy psychologiczno - pedagogicznej oraz Zespół edukacji, szkoleń i kampanii społecznych, w ramach których pro- wadzimy szerokie spektrum działań. Jednym z nich są edukacyjne kam- panie społeczne ukierunkowane na zwiększenie świadomości społecznej oraz wiedzy i poczucia odpowiedzial- ności realizowane pod patronatem Prezydenta Miasta Gdańska we współpracy z Policją, Strażą Miejską oraz lokalnymi mediami. www.gcpu.pl Anna Baranowska – psychologist, specialist of the Centre for Addic- tion Prophylactics in Gdańsk, coor- dinator of the school, environment and psychological-pedagogic help prophylactics team, coordinator of the social campaign „Młodość bez procentów”, trainer of the school pro- phylactics programme „Unplugged”. The Centre for Addiction Prophy- lactics in Gdańsk is a city of Gdańsk budgetary unit. Its main aim is to ini- tialize, realize and coordinate actions in the field of addiction prophylactics. Within the structure of the Centre for Addiction Prophylactics in Gdańsk two teams exist: the school, environ- ment and psychological-pedagogic help prophylactics team and the team for education, training and social campaigns within the framework of which we conduct a wide range of activities. Among these activities are educational social campaigns aiming to raise social awareness, knowledge and a sense of responsibility con- ducted under the patronage of mayor of the city of Gdańsk in cooperation with the police, the municipal police and local media. www.gcpu.pl Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld ANNA BARANOWSKA ANNA BARANOWSKA Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld
- 120. 238 239 Osoby podatne na uzależnienie od Internetu można podzielić na dwie podgrupy. Do jednej z nich należą osoby stale poszukujące nowości, łatwo rozpraszające uwagę, o słabym stopniu zorganizowania, niskim poziomem odpowiedzial- ności oraz wytrwałości. Traktują bycie w sieci jako sposób na nudę i wypełnienie wolnego czasu. Drugą podgrupę stanowią osoby często pesymistyczne, wycofane i bierne, dla których Internet jest jedynym miejscem, w którym mogą nawiązać udane relacje z innymi. Poprzez sieć internetową mają okazję rozwijać swoje zain- teresowania z innymi, nabyć poczucia własnej wartości oraz określić swoją identyfikację spo- łeczną, przez to dojść do odnalezienia obrazu samego siebie i swojej tożsamości. Birch a., Malim T. (1998). Psychologia rozwo- jowa w zarysie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Stasiński P., Chodkiewicz J. (2005). Uzależnienie od Internetu – problem wirtualny? Świat proble- mów 6-7 (149-150), 45-50. Suler J. (1997). The Psychology of Cyberspace. http://users.rider.edu/~suler/psycyber/psycyber.html subgroup belong people who are constantly look- ing for novelties, who are easily distracted, and have a low level of commitment, responsibility and perseverance. They treat being online as a way to deal with boredom and spend free time. To the second subgroup belong people who are often pessimistic, withdrawn and passive. For them the Internet is the only place where they can create successful relations with others. By means of the Internet network they have an opportunity to develop their interests together with others, to increase their self-esteem and to define their social identification. In this way, they find their own image and their own identity. Birch a., Malim T. (1998). Psychologia rozwo- jowa w zarysie.[Developmental Psychology] Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Stasiński P., Chodkiewicz J. (2005). Uzależnienie od Internetu – problem wirtualny? [Internet ad- diction – virtual problem?] Świat problemów 6-7 (149-150), 45-50 Suler J. (1997). The Psychology of Cyberspace. http://users.rider.edu/~suler/psycyber/psycyber.html Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld
- 121. 240 241Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld Edukacja medialna a przełamywanie barier Edukacja medialna to dynamicznie rozwijają- ca się dziś gałąź pedagogiki, której głównym celem jest kształtowanie kompetencji zwią- zanych z korzystaniem oraz uczestnictwem w mediach. Dotyczy to zarówno aspektu spo- łeczno-kulturalnego, jak i strony technologicznej oraz związanych z nią umiejętności. Czy jednak edukacja ta obejmuje wszystkich, czy tylko niektórych? A co z osobami wykluczo- nymi, nie tylko cyfrowo? Czy oni również mogą korzystać z dobrodziejstw, jakie niosą ze sobą coraz to nowe technologie? Czy edukacja medial- na może służyć jako narzędzie w przełamywaniu barier? Moim zdaniem może, a nawet powinna. Jako pedagog medialny i reedukator z wykształcenia, zacznę od powołania się na przykłady dzieci mających specyficzne trudności w uczeniu się. Należą do nich m.in.: dyslektycy, dysgraficy, dysortograficy, dyskalkulicy, czy też mający pro- blemy logopedyczne. Obecnie na rynku istnieje wiele gier komputerowych odpowiadających na specjalne potrzeby edukacyjne tych uczniów, przygotowanych z uwzględnieniem różnych grup wiekowych (np. dla dzieci dyslektycznych są to : „BBC Pingu”, „Gry Magdalenki” czy „Klik uczy czy- tać”). Poza tym, istnieją też programy wspierające proces samej diagnozy (np. program SFONEM) oraz programy o charakterze terapeutycznym (np. komputerowy ECHOKOREKTOR stosowany w terapii jąkania się). Zakres edukowania za pośrednictwem komputera jest w tym obszarze ogromny i daje wiele możliwości. Oprócz tego, forma takiej pracy jest atrakcyjniejsza dla samego dziecka. Kolejnym przykładem, gdzie edukacja me- dialna również znajduje swoje zastosowanie są różnego rodzaju niepełnosprawności i dysfunkcje. Osoby niesłyszące na przykład, dzięki nowym technologiom, mają szansę lepiej funkcjonować w otaczającym ich środowisku, łatwiej się uczyć i pokonywać bariery komunikacyjne. Pomagają im w tym m.in.: cyfrowe aparaty słuchowe, programy komputerowe umożliwiające trening słuchowy, naukę mowy dźwiękowej (np. „Speech Viewer”) czy języka migowego. Dodatkowo, dzięki np. portalom społecznościowym, osoby niesłyszące mogą swobodnie kontaktować się ze wszystkimi, uświadamiać innych jakie są ich możliwości oraz potrzeby, a także rozpowszechniać wiedzę na temat danego rodzaju niepełnosprawności, a nawet uczyć języka migowego, np. za pośred- nictwem YouTube. Poza tym, nowe technologie wykorzysty- wane są również coraz częściej w terapiach chorób, takich, jak Alzheimer czy autyzm. Do tego typu działań tworzone są już nawet spe- cjalne roboty, które mają walory nie tylko edu- kacyjne (np. w Birmingham pomagają dzieciom z autyzmem, a w Centrum Seniora Kustaankar- tano, pobudzają aktywność umysłową starszych pacjentów). Mówiąc o przełamywaniu barier w kontek- ście edukacji medialnej, nie sposób pominąć kwestii wykluczenia cyfrowego. Dotyczy ono w dużej mierze osób starszych, ale nie tylko. Poza marginesem znajdują się również często, Media education and crossing boundaries Media education is a currently dynamically de- veloping branch of pedagogy. Its main aim is to shape competencies related to the use of and participation in media. It concerns both social and cultural aspects as well as technological aspects and the skills connected with that. But does this education embrace all of us or only some of us? And what about the excluded, not only the digitally excluded? Are they also able to use the advantages of the new technologies? Does media education have a chance to become a tool for crossing the boundaries? In my opinion it does and it should become such a tool. As a media pedagogue and re- -educator by education I will refer to examples of children that have specific difficulties in learning. These are students with: dyslexia, dysgraphia, dysorthography, dyscalculia, who also have logopedic problems. Currently there are a lot of computer games on the market that are respon- ding to the special needs of these students and are differentiated according to their age groups (i.e. games for children with dyslexia “BBC Pingu”, “Gry Magdalenki” or “Klik uczy czytać”). Besides that, there are programs supporting the process of diagnosis (i.e. SFONEM program). There are also program with a therapeutic character (i.e. ECHOKOREKTOR used in therapy for stamme- ring children). The scope of computer assisted education is vast and promises a lot of possibi- lities. Apart from that, this form of work is much more attractive for children. A next example of an area in which media education finds its use is the area of various kinds of disabilities and dysfunctions. Deaf individuals for example have chances to function better in their surroundings thanks to new technology. Technological innovations that help them are: digital hearing aids, computer programs provi- ding hearing trainings, speech sound education (i.e. Speech Viewer) or sign language lessons. Additionally, thanks to social networks deaf pe- ople may freely communicate with others, raise people’s awareness of their possibilities and needs and to disseminate knowledge on the subject of a given disability or even to teach sing language, for instance by means of YouTube. Besides that, new technologies are also being more commonly used in therapies of diseases like Alzheimer or autism. For this kind of therapies a special kind of robots is used that provides not only educational advantages (i.e. in Birmingham robots help autistic children and robots in the Kustaankartano Centre for the Elderly help older patients by stimulating their brains activities). By thinking of crossing the boundaries in con- text of media education it is necessary to mention the matter of digital exclusion. To a large extent this concerns older people but not only. While being not adapted to society and having no computer or Internet connection these people— indepen- dently of their age— very often find themselves outside the margin of society. A good example of counteracting to these kinds of phenomena could be for instance the Coalition for the Digital inclusion of the 50+ Generation M@turity in the net. Thanks to cooperation with different sectors of public life the Coalition effectively includes mature and older persons into the digital world. Anna Dąbrowska: Doktorantka na Wydziale Kulturoznawstwa Interdy- scyplinarnych Studiów Doktoranc- kich SWPS w Warszawie. Magister edukacji medialnej Wydziału Peda- gogicznego Uniwersytetu Warszaw- skiego. Do swojej pracy dyplomo- wej badała stan edukacji medialnej w stołecznych szkołach podsta- wowych. Uczestniczyła w wielu konferencjach i seminariach zwią- zanych z tematyką mediów, kultury i edukacji. Interesują ją pedagogika medialna oraz nowe technologie. Współpracowała przy projekcie „Cyfrowa Przyszłość” w zespole specjalistów Fundacji Nowoczesna Polska. W 2012 roku pracowała w zespole badawczym przy realizacji projektu „Dzieci sieci – kompeten- cje komunikacyjne najmłodszych”. Od listopada 2011 roku zatrudniona w KRRiT, gdzie również zajmuje się tematyką edukacji medialnej (tworzy m.in. internetowy serwis informacyjny poświęcony tej tematyce). Anna Dąbrowska: Graduated at the Faculty of Interdisciplinary Studies of Cultural at the University of Social Sciences and Humanities in Warsaw. Master of Arts in media education at the Faculty of Pedagogy at the Uni- versity of Warsaw. For her diploma work she has conducted research on the state of media education in elementary schools in Warsaw. She participated in many conferences and seminars connected with the subjects of media, culture and education. Her interest falls into the subject of media pedagogy and new technologies. She cooperated with the expert panel of the Modern Poland Foundation on the creation of the project “Cyfrowa Przyszłość”. In 2012 she was a mem- ber of the research team that realized the project “Dzieci – kompetencje komunikacyjne najmłodszych”. Sin- ce November 2011 she is employed at the Polish National Broadcasting Council where she deals with the subject of media education (among others, she maintains the informa- tion website devoted to the subject of media education). ANNA DĄBROWSKA ANNA DĄBROWSKA
- 122. 242 243Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld niezależnie od wieku: osoby nieprzystosowane społecznie lub niemające dostępu do komputera/ Internetu. Dobrym przykładem przeciwdziałania takiemu zjawisku, może być np. Koalicja Cyfro- wego Włączenia Generacji 50+ „Dojrz@łość w sieci”. Dzięki współpracy różnych sektorów życia publicznego, skutecznie wprowadza ona osoby dojrzałe i starsze w świat cyfrowy. Inną sprawą jest pokonywanie odległości. Dzięki na przykład e-learningowi i różnego ro- dzaju programom oraz aplikacjom internetowym, nie stanowi ono już dzisiaj większego problemu. Uwzględniając pluralizm mediów, dynamiczny rozwój nowych technologii oraz liczne badania na temat wpływu i sposobów korzystania z nich, starajmy się jak najczęściej praktykować eduka- cję medialną do przełamywania różnego rodzaju barier społecznych, kulturowych, czy techno- logicznych. Media dają nam bogactwo metod, narzędzi i sposobów na wyrównywanie szans, dlatego korzystajmy z nich i uczmy korzystać z nich innych. Travelling great distances is a different matter. Thanks to, for example, e-learning and various kinds of internet applications, great distances are not a problem these days. Considering the pluralism of the media, the dynamic development of new technologies and numerous researches on their impact and the way of using them, we should try to practice media education to cross various kinds of social, cultural or technological boundaries. Media provides us with a wide range of methods, tools and ways of equalizing chances. Therefore, we should use them and we should teach how to use them.
- 123. 244 245Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld Dynamiczna tożsamość Pytanie „kim jestem?” towarzyszy człowiekowi na każdym etapie życia, a dynamicznie zmieniające się odpowiedzi znaczą okresy przełomowe. Kto to jest „ja”? Czy to, co o sobie myślę? Może to, co inni myślą o mnie? A może „ja” to jest to, co robię? Na to banalne pytanie inaczej odpowiada dziecko, inaczej nastolatek, młody człowiek wchodzący w dorosłość, a inaczej osoba dojrzała. Czasem krótko i jednoznacznie, a czasem z pewnym tru- dem, wyłuskując z rozmaitych refleksji sedno, poszukując tego, co najważniejsze. Odpowiada- my często przez pryzmat naszych doświadczeń i ról życiowych, nierzadko zakłopotani. W okresie dojrzewania, poszukiwanie odpowiedzi na te py- tania, przybiera na sile. Wtedy odnalezienie tej najprawdziwszej, wydaje się kluczem do szczę- ścia. Już nie dziecko i jeszcze nie dorosły, młody człowiek, bez przywilejów dzieciństwa i jeszcze bez tych zarezerwowanych dla dorosłych, kon- frontuje swój bagaż doświadczeń z całym światem. W relacji z innymi sprawdza wartość tego, co otrzymał od rodziców i wychowawców. Spraw- dza trwałość, szuka swojego miejsca, swo- jej drogi. Zawieszony pomiędzy utraconym a obiecanym, chce organizować swoje życie według własnych potrzeb i wartości – po swojemu. Do- świadcza różnych sytuacji, buduje więzi, poszukuje swojego stylu i pomysłu na przyszłość. Już sam chce wybierać, decydować i jednocześnie boi się. Nadal potrzebuje uwagi, zrozumienia, akceptacji i chce do kogoś przynależeć – ale już do kogoś innego niż dotychczasowi opiekunowie, do ludzi ze swojego świata. Z jednej strony wszystko wydaje mu się proste, bo przecież tyle razy mówiono, jak trzeba postępować, żyć, z drugiej zaś, te zasady, czy recepty, w konfrontacji z drugim człowiekiem i rze- czywistością, okazują się poważnym wyzwaniem, a niekiedy rodzą problemy. Wtedy rzeczywistość okazuje się nieidealna. Bolą kompromisy, a efekty wydają się dalekie od wyobrażeń. Często spotyka się z rozczarowaniem i osamotnieniem. Na drodze do dorosłej wolności, młody czło- wiek doświadcza barier i ograniczeń, z który- mi niekiedy trudno mu sobie poradzić – zrozu- mieć i pogodzić się. Dzisiaj może skorzysta z możliwości ich uniknięcia, jakie otwiera współcze- sny świat rozszerzony o wirtualną rzeczywistość. W tej przestrzeni łatwiej mu budować relacje z rówie- śnikami, łatwiej nawiązywać kontakty i przekraczać granice tego, co trudne lub nieakceptowane w „realu”. W „necie” nie ma takich barier. Łatwiej się sprawdzać, wyrażać opinie i pisać/mówić o uczuciach przed czarnym ekranem, niż pod- czas spotkania z drugim, patrząc mu w oczy. „Sieć” to dla niego bardzo atrakcyjny sposób na funkcjonowanie po swojemu. W świecie, o którym myśli, że dorośli go nie znają, nie rozumieją, w którym ich nie ma, bo nie potrafią się poruszać, i którego nie kontrolują. Ta rzeczywistość wielu młodym ludziom wydaje się bardziej „opanowana”, prostsza i wolna od konsekwencji. Pozbawiona obecności i kontroli dorosłych, wymagająca spraw- ności manualno-technicznej, dla wielu jest bardzo „wciągająca”. Podczas gdańskiej konferencji „Dy- namiczna tożsamość” w swoich wypowiedziach młodzież wielokrotnie dawała do zrozumienia, że chce, aby dorośli uwierzyli, że jest to świat, w któ- rym kontrolują swoje poczynania. Tam czują się u siebie i tam też spędzają coraz więcej czasu Dynamic Identity The question „Who am I” accompanies a human be- ing at every stage of their lives and the dynamically changing answers to it mark turning point periods. Who is this “I”? Is it what I think of myself? Or perhaps it is what others think of me? Maybe it is what I do? Different answers to this banal question are given by a child, a teenager, a young person going into adolescence and a mature person. Sometimes we answer shortly and unequivocally and sometimes with difficulties, extracting the essence from various reflections, seeking for the most important. We often answer by looking through the prism of our experi- ences and life roles, often being embarrassed. In the period of adolescence the need for seeking the answer to this question is getting stronger. In this period, finding the most truthful answer seems to be the key to the happiness. No longer as a child but not yet an adult, the young person without the advantages of childhood and still without the advan- tages reserved for adults, confronts their baggage of experiences with the whole world. In relation with others they verify the values that they received from their parents and educators. They verify the durabil- ity, seek their place, their road. Suspended between what is lost and what is promised, they try to organize their life according to their needs and values—in their own way. They experience different situations, build relations, look for their own style and their own idea on the future. From now on they want to chose, to decide for themselves but they are scared. They still need attention, understanding, acceptation and they want to belong to someone. Yet they do not want to belong to their previous guardians anymore but to people of their own world. On the one hand, everything seems simple because they have been told many times how to live but on the other hand, these rules and recipes in confrontation with other human beings and reality may become a serious challenge or even bring problems. And then reality appears not to be ideal. Compromises are painful and the effects seem to be far from what they have expected. Then the young person often meets with disappointment and loneliness. On their way to adult freedom the youngster ex- periences boundaries and limitations that they some- times cannot cope with—understand and accept. Today’s world opens new possibilities, offers a virtual world that can help the young person to escape these boundaries and limitations. In this environment they can easier create relations with people of their own age and they can more easily start contacts and cross the boundaries of what is difficult or unacceptable in reality. On the Internet these boundaries do not exist. It is easier to check, express opinions and write or talk about emotions in front of a black screen then to do it while looking into another person’s eyes in reality. The Internet is a very attractive place for young people to function in the way they want to. Young people see the virtual world as a place that adults do not know, and do not understand. It is a place not controlled by adults because they are absent and they do not know how to move around in it. The virtual world seems to be seen by youngsters as a more “calm” place, simpler and free of consequences. This area, that is lacking presence and control of adults and requiring manual and technical skills, is very “involving”. During the conference “Dynamiczna Tozsamosc” in Gdańsk in their comments, youngsters said many times that they want adults to believe that they control their activities Katarzyna Gęba – mama dwóch córek, dla której najważniejsze jest upowszechnianie radości z uczenia się; gdańszczanka; absolwentka Uni- wersytetu Gdańskiego; „entuzjastka edukacji”; współautorka i autorka kilku różnorodnych projektów edukacyj- nych z obszarów upowszechniania kultury i historii najnowszej Gdań- ska; członek stowarzyszeń „Dobra Edukacja” i „Dziecko bez reklamy”. Ceni sobie kilkuletnią współpracę na rzecz rozwoju edukacji pozaformalnej z Fundacją „Centrum Solidarności” i Fundacją „Wspólnota Gdańska”. Zawodowo urzędnik samorządowy w obszarze edukacji. Katarzyna Gęba – mama dwóch córek, dla której najważniejsze jest upowszechnianie radości z uczenia się; gdańszczanka; absolwentka Uni- wersytetu Gdańskiego; „entuzjastka edukacji”; współautorka i autorka kilku różnorodnych projektów edukacyj- nych z obszarów upowszechniania kultury i historii najnowszej Gdań- ska; członek stowarzyszeń „Dobra Edukacja” i „Dziecko bez reklamy”. Ceni sobie kilkuletnią współpracę na rzecz rozwoju edukacji pozaformalnej z Fundacją „Centrum Solidarności” i Fundacją „Wspólnota Gdańska”. Zawodowo urzędnik samorządowy w obszarze edukacji. KATARZYNA GĘBA KATARZYNA GĘBA
- 124. 246 247 razem - „rozmawiając” ze sobą, wymieniając się poglądami, tworząc społeczności, czy też zajmując się różnorodnymi formami rozrywki. Dzisiaj to jest jej naturalne środowisko. Ten cywilizacyjny proces jest nieodwracalny. Zagrożenie pojawia się, kiedy w wirtualnej przestrzeni młodzi ludzie szukają brakujących im w świecie realnym: zrozumienia, akceptacji, war- tości, bliskich relacji, rozwoju duchowego. Wtedy stają się narażeni na uzależnienie i/lub ryzyko doświadczania głębokiej samotności. Dla rozwoju emocjonalno-duchowego konieczny jest bowiem drugi człowiek, bezpośrednie spotkanie, przeżycie, rozmowa – czasem miła, czasem nie, a czasem trudna. Umiejętności korzystania z narzędzi IT i dostęp do Internetu, to zdecydowanie za mało, aby nasycić te pragnienia i zaspokoić potrzeby. Dobrze dzieje się, kiedy młodzież jest skutecznie zaszczepiona wartościami przekazanymi przez dorosłych, którzy jej dyskretnie towarzyszą. Kiedy w wirtualnym świecie nie poszukuje tego, czego znaleźć jej się tam nie uda, a co może okazać się tragiczną iluzją, jak w filmie „Sala samobójców”. Obecnie wirtualna przestrzeń jest już częścią naszej codzienności, w której wzrastają kolejne pokolenia, a jej zasoby stają się coraz bogatsze i różnorodne. Umiejętność ich wykorzystywania i współtworzenia to jedna z podstawowych kompe- tencji współczesnego człowieka, zarówno w sferze osobistej jak i zawodowej. Demokratyzując dostęp do wiedzy, Internet stwarza nieznane dotychczas możliwości rozwoju oraz awansu społeczno-zawo- dowego. Nie wolno tego lekceważyć. Młodzi ludzie muszą umieć poruszać się w tej przestrzeni, ko- rzystać z jej narzędzi i ją współtworzyć na znanych i akceptowanych zasadach, a więc powinni umieć się w niej bezpiecznie odnaleźć. Niemożliwe jest bowiem zamknięcie lub ograniczenie tego świata, ale możliwa jest większa znajomość praw, jakimi się rządzi - otwar- ty dla wszystkich, niekontrolowalny, pozornie wolny i darmowy. Dla satysfakcjonującego wykorzystywania wirtualnego potencjału do samorealizacji, młody człowiek musi rozpoznać jego ograniczenia (które ten jednak ma), czyli konsekwencje swojej obecności i podejmowanych działań. Powinien poznać zasady ochrony prywatności i korzystania z różnorodnych rozwiązań i portali, cudzej własności intelektualnej oraz konsekwencje udostępniania własnej. Wiedzieć, na jakie zagrożenia jest narażony, jak ich uniknąć, i co zrobić, kiedy je napotka. W świecie wirtualnym konieczna jest umiejętność krytycznego odbioru treści i przekazu medialnego. Ważne jest też, aby młodzi uświadomili sobie, że Internet nie jest tak bardzo anonimowy, jak się wydaje. Nie jest również kontrolowalny wyłącznie przez jego społeczność, i że nie zawsze nasze treści są odbierane zgodnie z naszą intencją, w sposób jakiego byśmy sobie ży- czyli. A przede wszystkim, że potrzeb emocjonalnych i duchowych, nie da się tam zaspokoić. Do objaśniania tych kontekstów, relacji i konse- kwencji działań, bardziej niż kiedykolwiek młodym ludziom potrzebni są dorośli, którzy chcą i potrafią z nimi rozmawiać. Po to, aby mogli satysfakcjonująco czerpać z tych zasobów i rozwijać się w oparciu o takie wartości jak godność i szacunek, wyniesione ze świata realnego. Potrzebna jest rozmowa, o którą prosili młodzi uczestnicy konferencji „Dynamiczna tożsamość”, apelując do dorosłych: „rozmawiajcie z nami o naszym świecie”, „pytajcie nas i słuchajcie odpowiedzi”. Zmęczonym dorosłym, którym często rzeczywistość wirtualna jest obca, wydaje się, że kie- dy zapewniają dziecku komputer z dostępem do sieci i odpowiednimi filtrami, to zapewniają warunki po- trzebne do rozwoju, eliminują zagrożenia i unikają pro- blemu. Zadowoleni z siebie, często nawet wolą, kiedy dziecko siedzi w pokoju obok, niż kiedy chodzi nie wia- domo gdzie, i nie wiadomo z kim. Zajęte przy kompu- terze, wydaje się bezpieczne, nie angażuje rodziców i wychowawców. Tak więc zarówno w świecie realnym, jak i w „sie- ci”, młodemu człowiekowi nadal „Potrzebny przewod- nik, który grzecznie odpowie na pytanie”, jak pisał niegdyś Janusz Korczak. Potrzebny jest życzliwy kontakt i uważna obecność, ale i rozsądek, i zaufanie. Dziś może nawet bardziej, niż kiedyś, bo realnych więzi, doświadczenia i życiowej mądrości dorosłych nie da się zastąpić Facebook’iem i internetową wy- szukiwarką. Choć z pewnością obowiązkowo należy umieć z nich (i nie tylko) biegle korzystać - dla sa- tysfakcjonującego rozwoju i społecznej aktywności. Z wyrazami wdzięczności dla twórców projektu Dynamiczna tożsamość i ekspertów gdańskiej konferencji 25 maja 2012 roku. on the Internet. They said that it feels like home to them and that they spend together more and more time there while talking to each other, exchanging opinions, creating societies and amusing themselves with various forms of entertainment. They said that virtual world is now their natural environment. This civilization process is irreversible. The danger appears when young people start to look for something on the Internet that they are lacking in the real world, like understanding, acceptance, values, close relations, spiritual development. Then they are jeopardized by addiction and/or by the risk of experiencing deep loneli- ness. For an emotional-spiritual development another person is needed, a direct meeting, an experience, or a conversation which is sometimes nice and some- times difficult. Skills in the use of IT tools and internet access are definitely too little to fulfill these desires and needs. It is good when youngsters are effectively vaccinated with values that were passed on by adults and that discreetly accompany them. Young people should not be looking for things on the Internet that cannot be found there because it may turn out to be a tragic illusion like in the movie “Sala Samobojcow”. The current virtual space is already a part of our everyday’s life. It is a space in which subsequent gen- erations are being raised. The resources of that space are getting richer and more various. Skills of usage and co-creation are some of the basic competencies of today’s people, in both in their personal and their professional life. The Internet creates so far unknown possibilities of social and professional advancement by democratizing access to knowledge. We should not disregard that. Young people have to know how to move in these surroundings, how to use its tools and how to co-create it by means of well-known and accepted rules. Therefore they need to know how to feel safely there. Although it is impossible to close or to limit this virtual world it is possible to increase the awareness of the rules of this world—open for all, uncontrolled, seemingly free and free of charge. For a satisfactory use of the virtual potential for their auto- realization youngsters have to know the limitations of the Internet (which in fact it has), that is to know the consequences of their presence and activities online. They have to familiarize themselves with the rules on privacy protection, the use of various solutions and networks, the use of other people’s intellectual property and the consequences of sharing their own property. They have to know the threats they are exposed to, how to avoid them and what to do when they meet them. In the virtual world it is important to have a critical view on the content one receives and on media messages. It is also important for youngsters to realize that the Internet is not as anonymous as they think it is. They should also know that virtual world is not controlled by its society and that our messages are not always interpreted by others according to our intentions. And most of all, that it is not possi- ble to fulfill emotional and spiritual needs by means of the Internet. To make these contexts, relations and the consequences of actions clear, more than ever adults are needed who want to and can talk to youngsters. They are needed to allow youngsters to use these resources in a satisfying manner and to develop themselves based on values like dignity and respect that are taken from the real world. The need for communication was expressed by youngsters during the conference “Dynamiczna Tozsamosc”. Youngsters appealed to adults by saying: “talk with us about our world”. Ask us questions and listen to our answers. Tired adults to whom virtual world is often unknown think that providing a computer and Internet access with proper filters is enough for a youngster’s development and for the elimination of threats. But it equals in fact avoiding the problem. Adults pleased with themselves are even often happy with the fact that their child is in the room next to them instead of roaming somewhere with who knows who. Moreover children in front of a computer seem to be safe and they do not engage parents and educators. Therefore in the real and virtual world young- sters still need, as once Janusz Korczak said “a guide who will kindly answer a question”. There is a need for friendly communication and attentive presence but also for common sense and trust. This need is even more important today because it is not possible to replace true relations, experience and the life wisdom of adults by Facebook or an internet browser. However it is certainly neces- sary to know how to use Internet tools fluently for a satisfactory development and social activities. Katarzyna Gęba with kind regards to authors of the project Dynamic Identity and experts of the conference from 25th of May 2012 in Gdansk. Z punktu widzenia otoczenia szkoły From the point of view of the school umfeld
- 125. 248 249Refleksja Reflection Refleksja Reflection Czym są autoportret, autonarracja, autoprezen- tacja? Stawiam to pytanie, ponieważ rozdział nazwaliśmy ...refleksją. I w ogóle dobrze jest zastanowić się nad tym, kim jesteśmy. Bo obszary widzialne i niewidziane, uświadomione i nie- uświadomione naszej tożsamości - to my...chyba my? Kim jestem...do teraz? Pytam się, ponieważ pytaliśmy o to innych w tym projekcie. W czasie pierwszych warsztatów, pilotażowych, jeszcze nie w ramach tego projektu - w 2011 roku – widzia- łam, jak buduje się autoportret poprzez refleksję prowadzącą do autorefleksji. I ja wtedy miałam swoje doświadczenia w procesie konfrontacji ze sobą, gdy - ku własnemu zaskoczeniu - w audy- cjach radiowych o projekcie, usłyszałam siebie. W kilku długich wypowiedziach, gdzie tylko gło- sem komunikując - werbalnie i parawerbalnie - poprzez ton, napięcie, natężenie głosu i rytmy wypowiedzi, zmontowany został mój przekaz. Czy to prawda o mnie? Jaka jej część? Kim jestem? Czasem taka odpowiedź to krzyk, czasem milcze- nie. Ja. To z pewnością nieskończona opowieść. I cudem jest, że mogę tak myśleć nie tylko ja. Każdy ma swoją historię i lubię w to wierzyć, i świadomie swoje opowiadanie budować, jed- nak nie wbrew instynktom i przeczuciom. Jeśli zaczynamy ją pisać sami, to znaczy, że jeszcze żyjemy, a jeśli pisze ktoś o nas - bez nas, to albo nas nie ma na tej planecie, gdzie bez tlenu trudno egzystować..., albo ktoś nas opisuje i nie zawsze wiadomo w jakim celu. I robi to czy tego chcemy, czy nie. No tak - ten Internet - tam może zdarzyć się wszystko... Czy aby na pewno? We- dług mnie, jeszcze nie wszystko może przenieść się w przestrzeń online, natomiast cudem jest możliwość rozproszonej komunikacji i dostępu do zasobów treści w czasie równoległym. A co z naszym „ja” online? Nasza prywatność to dla mnie obszary tajemnicy o mnie, którą dzielić będę się, gdy tego zechcę. Gdy piszę to i czytam, po chwili czuję niepokój, ale czuję też szansę wyboru, jaką daje świat Internetu. Jednak czy obecność w Internecie jest pewnego rodzaju wolnością? Wszystko zależy od nas - tak mówię często i tak często myślę. Jednak zdaję sobie sprawę, że wpadając w rutyny, można tak samo szybko z nich rezygnować, wybierając nowe rozwiązania. Uczyłam się myślenia filmem w czasach linio- wych [gdy montaż, np. w telewizji - na sprzęcie bardzo drogim i profesjonalnym, musiał być prze- myślany wcześniej, a nie w procesie, budować się i ulegać dowolnym zmianom, jak to możliwe jest teraz w montażu nieliniowym]. To jest reflek- sja a nie nostalgia za posiadaniem ograniczeń, które generowały czas, by jak najlepiej wykonać swoją pracę. Szkoda, że świat tak pędzi - jest tyle drobnych spraw, które mogą przynieś radość innym i nam. Czego uczą się młodzi ludzie od nas? Patrzą na nas, jak pędzimy i...powtarzają nasze schematy. To chyba niedobrze. Edukacja medialna powinna zwierać elementy edukacji i treningu komunikacji. W naszych projektowych obserwacjach, badaniach i doświadczeniach, wśród młodzieży i dorosłych, rozmowa-dialog- -dyskusja są znane z definicji, ale w praktyce nie funkcjonują dobrze. Myślę, że świadome „ja” to pierwszy krok do skutecznej komunikacji. Teraz mamy czasy, kiedy możemy kształtować siebie i swój wizerunek bez ograniczeń - prawie... What are auto-portrait, auto-narration and auto- -presentation? I ask that question because we have named the chapter… reflection. In general it is good to think about who we are. Because visible and invisible, conscious and unconscious environments of our identity— that’s us ... perhaps it is us? Who am I… until now? I ask myself because we have asked others this question in this project. During the first workshop in 2011, the pilot workshop that was not conducted within framework of this project, I knew how we build our self-representation through reflection that leads to auto-reflection. And I had my experiences in the process of confrontations with myself, when in a radio show on the project – and that was a shock – I heard myself talking. My account was edited to a few long sentences, where I was only communicating with my voice – verbally and paraverbally – by means tone, tension and the intensity of my voice and by the rhythms of my answers. Is this the truth about me? Some part of it? Who am I? Sometimes the answer to this is a scream and sometimes it is silence. I. This is surely a never-ending story. And it is a miracle that not only I can think that. Each individual has its own story and I like to believe in that and to consciously build my story, but not against my instincts and intuition. If we start to write our story ourselves it means we are alive. But if someone writes about us – without us – then either we are not on this planet where it is hard to survive without oxygen… or someone is describing us but their aim is unclear. Do they want we want, or don’t want. Well yes, the Internet, there everything can happen... Is that really true? According to me - although not everything can be transferred to the online environment – this option of scattered communication and simultaneous access to resources of content is a miracle. And what about our “I” online? Our privacy is to me the space of my secrets that I will share when I want to. When I write this and read it I feel unrest for a little and at the same time I also feel the chances of the choice that the world of the Internet brings. But is online presence a certain kind of freedom? It all depends on us—I often say that and I often think that. But still I am aware that by falling into routines we can as quickly withdraw from them by choosing new solutions. I learned film thinking in linear time [editing for television for example, by means of very expensive and professional equipment, had to be carefully thought out, and not created during the process and relying on freely changing anything, as is possible today in not-linear editing]. This is a reflection and not a nostalgia for times of limitations that generated time to do one’s job in the best possible way. It is a shame that this world is in such a rush—there are so many little things that can bring us and others joy. What do young people learn from us? They see us in a hurry… and repeat our conventions. That is maybe not good. Media education should consist of educational elements and of communication training. In our project’s observations, researches and experiments among youngsters and adults, conversation-dialogue-discussion are known by definition but do not function well in practice. I be- lieve that a conscious “I” is the first step to effective communication. Now we live in times where we can sha- pe ourselves and our representation without Beata staszyńska Beata staszyńska
- 126. 250 251Organizator projektu Project organizer To pokusa i szansa, którą daje Internet, w którym w jednym momencie możemy być nadawcą i od- biorcą [autorem i widzem]. Dla mnie - reżysera filmowego - rama takich obserwacji to kolejna możliwość zbliżenia się do prawdy o człowieku, o bohaterze. Uprawiam dokument refleksyjny i pytając swoich bohaterów: Dlaczego życie warte jest trudu, aby je przeżyć? - szukam dróg poznania i zrozumienia, jak funkcjonuje świat pełen różnych, pięknych ludzi, którzy maja prawo – jak i ja - marzyć! Z pewnością szukam również zrozumienia dla siebie samej i odpowiedzi...kim jestem? Miałam szansę, ponieważ poznałam w życiu kilka osób, które podzieliły się ze mną swoim doświadczeniem i słuchały mnie, gdy mia- łam swoje dylematy, czy gdy chciałam wyrazić swoje przekonania…. Szukamy luster, w których odbijamy się piękniejsi, mądrzejsi o doświadcze- nia. Gdy patrzę na swoją ukochaną Mamusię, która przeżyła II wojnę światową, a teraz bez zahamowań i lęku porusza się w Internecie zupełnie sama - mailując, wyszukując informa- cji - cieszę się z jednej strony, że Internet jest otwartą przestrzenią, a z drugiej - podziwiam siłę doświadczenia i charakteru tego pokolenia. Jednak, gdy patrzę na codzienną ulicę miasta... Gdańska i smutne twarze w tramwajach, szkoda mi, że czas ucieka ludziom i nie cieszą się ży- ciem... Oczywiście to subiektywne obserwacje. Te warsztaty, które wspólnie z Onno Hanse- nem postanowiliśmy realizować, uczą także mnie, jaką wartością jest własne poczucie tożsamości jako procesu świadomej komunikacji. Procesu, nad którym częściowo można panować, a czę- ściowo płynąc z nurtem chronić przed niezro- zumieniem i interpretacyjnym chaosem. Widzę w praktyce, że pomysł uczenia się od siebie nawzajem – między pokoleniami - sprawdza się. Jednak dobra wola potrzebna jest z obu stron. I nie jest istotne, kto zacznie - chodzi o to, aby mądrze realizować obietnice - bo tak buduje się zaufanie. A to zaufanie kształtuje charakter. Czy rozmowa, dialog i dyskusja wystarczą, aby budować więzi między nami – ludźmi? Nie - je- śli pozostaną ramą, a nie treścią. Po naszych warsztatach widzę ile delikatnych, wrażliwych dzieci i ilu uczniów chciałoby przekazać coś ważnego, istotnego. Tak po prostu, w czasie lekcji - godziny wychowawczej. Dziękuję Wam: Arku, Magdo, Sandro, Sebastianie, Kamilu, Kubo, Macieju, Agnieszko, Magdaleno i Zosiu, że otwo- rzyliście się w czasie naszych spotkań. Mam nadzieję, że coś w Was z tego zostanie. Mam też nadzieję, że dorośli, których spotkaliśmy w tym roku - z którym mam nadzieję, będziemy dalej współpracować - są otwarci, aby kontynuować naszą pracę. Dziękuję serdecznie wszystkim, którzy brali udział w naszym projekcie. W procesie edukacji to wychowanie może być tajemnicą ochrony indywidualności, która buduje nasze „ja”. Kim jestem? Do teraz? A ty? limitations—almost… This is a temptation and a chance that is provided by the Internet in which we can at the same time be both sender and recipient [author and spectator]. To me, as a film director, the frame of these kinds of observations is a subse- quent occasion to get closer to the truth about the human being, about a main character. I produce reflective documental films and I ask my heroes, : “Why is life worth the trouble to live on?” I try to find a road to get to know and to understand how does this world function so full of diverse, beautiful people who have the right to dream—just like me. Certainly I also try to understand myself and to find the answer to a question “who am I?”. I had the chance to do that because in my life I have met several people who shared their experiences with me and who listened to me when I had my dilemmas or I wanted to share my convictions… I look for mirrors in which we look more beautiful, more clever because of experience. When I look at my beloved Mamusia who lived through World War II and now freely browses the Internet without fear, completely on her own—emailing, searching information—I am happy on one hand that the Internet is such an open space but on the other hand, I admire the power of experience and the character of this generation. However, when I look at the everyday streets of the city of… Gdańsk I see sad faces of people in tramways and I feel bad that people are running out of time while not being simply happy with their lives... Of course these are my subjective observations. This workshop that I and Onno Hansen decided to realize is also teaching me how important it is to have my own sense of identity as a process of conscious communication. This process can be partially controlled and partially protected against a lack of understanding and interpretational chaos while floating with the stream. I see in practice that the idea to learn from each other—between different generations—proves to be right. Howe- ver, good will is needed from both sides. And it is not important who starts it because it is all about cleverly keeping one’s promises, which is how trust is build. And this trust shapes characters. Are conversations, dialogues and discussions enough to build relations between us — people? No — if they remain a frame and are no content. Thanks to our workshop I see how many delicate, sensible children-students would like to show so- mething important, something essential. Just like that, during educational hours. I thank you: Arku, Magdo, Sandro, Sebastianie, Kamilu, Kubo, Ma- cieju, Agnieszko, Magdaleno and Zosiu that you have opened up during our meetings. I hope that something will remain. I also hope that the adults that we have met this year, with whom I hope we will continue to cooperate, are still willing to continue our work. I cordially thank everyone who took part in this project. In the process of education the upbringing may be the secret to protecting one’s individuality that is building our “I”. Who am I? Until now? And you?
- 127. 252 253Refleksja Reflection Refleksja Reflection Nauczyciele 1.0 żyją przestarzałą ideologią Wydaję się, że nauczyciele utknęli w sposobie działania podobnym do Internetu 1.0. Wysyłają informacje a studenci je odbierają. Sposób dzia- łania Internetu 1.0 to sposób, w jaki nauczyciele zostali wychowani. Jednak obecni młodzi ludzie są wychowywani w stylu Internetu 2.0. Młodzi ludzie komunikują się, a nie jedynie wysyłają informacje. Raczej interpretują informacje, niż je po prostu odtwarzają. Najpierw kilka razy formułują w głowie to, co chcą powiedzieć, zanim wyrażą swoją opinię. Czują się stale osądzani. Nie jest winą samych nauczycieli, że trzymają się stylu nauczania 1.0. Cały system edukacji, w ramach którego działają, pcha ich w tym kie- runku. Nauczyciele czują, że zajmują miejsce w tradycyjnej hierarchii, w której program na- uczania dyktuje warunki prowadzonych zajęć szkolnych. Przypomina mi to sytuację, w której znajdo- wały się firmy na początku fali 2.0. Początkowo czuły się nieswojo z nowym sposobem działania. Bały się, że klienci - odbiorcy ich informacji - zaczną drwić z wartości ich marki – co zrujnuje ich skrupulatnie budowany wizerunek. Jednak firmy stopniowo zaczęły zauważać, że ich mar- kę budują klienci, a nie menedżer do spraw marketingu. Bez klientów marka upadłaby. Bez opinii i historii tworzonych przez klientów, marka przestałaby istnieć. Nauczyciele ciągle opóźniają swoją przemianę ku sposobowi 2.0. Wydaje się, że ciągle nie chcą oni przyznać, że to uczeń tworzy lekcję - nie oni. Bez uczniów szkoła nie mogłaby istnieć. Żywotność materiału przerabianego w szkole, pozbawionego interakcji uczniów, kończy się wraz z nadejściem egzaminu. Przemiana nauczycieli ku sposobowi 2.0 jest nieunikniona. Ich wiedza jest dużo mniejsza i bar- dziej przestarzała, niż wiedza, którą uczniowie mogą znaleźć w Internecie. Jeżeli nauczyciele mają być tylko przekaźnikiem wiedzy poznawczej, to stają się nieistotni. Ważne jest, żeby młody człowiek posiadał umiejętność rozumienia, interpretowania, zasta- nawiania się i zadawania pytań. Te umiejętności to coś, czego wymaga sposób 2.0, ale można go prowadzić jedynie przy pomocy metody prób i błędów. I tu właśnie znajduje się rola nauczy- ciela, jak również rodziców. System edukacyjny 1.0 przeżył sam siebie. Stworzył on typ nauczyciela, który nie chce wiedzieć, co dzieje się z uczniem, ponieważ uważa on, że jeżeli nie zachowa odpowiednie- go dystansu do swoich podopiecznych - straci kontrolę nad klasą. Ten dystans odzwierciedla się we wszystkim, co robi nauczyciel. Po- woduje on, że zajęcia są postrzegane jako nieistotna propaganda, a uczniowie współpra- cują z nauczycielem tylko po to, żeby uniknąć problemów. Starcie między sposobem 1.0 a 2.0 nie jest przesadą. To starcie między przestarzałą ideolo- gia i nową rzeczywistością. W okresie przemiany będziemy produkować młodzież, która będzie postrzegała świat nauczycieli, jako coś bardzo im obcego. Będziemy wytwarzać młodzież, która będzie edukowana, żyjąc w kłamstwie. Teachers 1.0 live an outdated ideology Teachers seem to be stuck in a mode that is similar to Internet 1.0: they send information and students receive that information. This In- ternet 1.0 is how they were raised themselves. But now youngster are raised in Internet 2.0 style. Youngsters communicate rather than send. They interpret information rather than just reproduce it. They redraft their thoughts a few times before they speak. And they feel judged all the time. It is not just the teachers’ fault that they cling to a 1.0 style of teaching. The whole educational framework in which they function pushes them in that direction. They find themselves in a tradi- tional hierarchy in which the curriculum dictates their lessons. This reminds me of the situation that com- panies were in at the beginning of the 2.0 wave. They felt quite uncomfortable with 2.0 too. They were afraid the traditional receivers of their in- formation, the clients, would mock their brand values and ruin their meticulously built brand loading. What they gradually started to realize though, is that the clients build the brand, not the marketing manager. Without clients the brand would be dead. Without histories by clients on the brand, the brand would cease to live. Teachers are still stalling their transition to 2.0. They do not seem willing to admit that stu- dents create the lesson, not the teacher. Without students the school would be out of business. And without student interaction the school material has a life span that last only to the next exam. The transition to 2.0 is inevitable for teachers. Their knowledge is far smaller and far more outdated than what youngsters can find on the Internet. Defined as transferors of cognitive knowledge teachers are becoming irrelevant. What is essential is the students’ skill to under- stand, interpret, reflect and ask questions. That is something that 2.0 requires but only provides in a trial-and-error fashion. This void should be filled by teachers (as well as by parents). The education system 1.0 has outlasted itself. It created a type of teacher who does not want to know what is happening with their students – because they feel that without a certain distance to their students they would lose their control over their class. This distance casts a shadow over everything they teach. It makes their lessons taste like irrelevant propaganda. And it makes youngsters collaborate with what is required only to avoid troubles. The clash between 1.0 and 2.0 is no hype. It is a clash between an outdated ideology and a new reality. In the transition period we will pro- duce youngsters who feel that the world of their teachers is a world alien to them. We will produce youngsters who were educated to live in a lie. Teachers 3.0 give us hope In his 2005 book Liquid Life Zygmunt Bauman writes that „consumerism and commodification processes have destabilized ‘the older institu- tions of identity formation (family, school, church, and so on)’ and so created a vacuum which they have then hurried up to fill” – partially quoting Joseph E. Davis. The individual in Bauman’s view has become a consumer. In these consumerist Onno hansen Onno hansen
- 128. 254 255Organizator projektu Project organizer Nauczyciele 3.0, dajcie nam nadzieję W książce „Płynne życie” wydanej w 2005 roku, Zygmunt Bauman, częściowo cytując Josepha E. Davisa pisze, że „konsumpcjonizm i proces komodyfikacji doprowadziły do destabilizacji sta- rych instytucji kształtujących tożsamość (rodzina, szkoła, kościół itd.) i w ten sposób stworzyły próżnię, którą w pospiechu starają się one wy- pełnić”. Człowiek z punktu widzenia Baumana stał się konsumentem. W tych konsumpcyjnych czasach wszyscy są zmuszani do bycia indy- widualnymi, a niestety nie mają autentycznych źródeł, aby być indywidualnymi. Dlatego według Baumana człowiek kupuje swoje wyróżniające go cechy w postaci różnego rodzaju dóbr skle- powych. Niestety, wymagania co do tego, co czyni nas unikatowymi osobami, zmieniają się w morderczym tempie. Dlatego nowoczesny i unikatowy człowiek musi stale kupować nowe i pozbywać się starych, niewpisujących się już w tę nowoczesną definicję, rzeczy. Ponadto ta definicja jest tak sformułowana, że ideał, który opisuje, jest niemożliwy do osiągnięcia. Nowo- czesny człowiek jest nienasyconym, niezado- wolonym konsumentem, który stale obawia się wizji, w której nie stoi on na czele rozwoju lub cofa się, przez co staje się odpadem. Właśnie to jest „płynnym życiem” Baumana. Bauman widzi edukację i samoedukację, jako jedyny rodzaj oporu. Zgadza się on z opi- nią Richarda Rorty, który „wymienił pożądane i możliwe do spełnienia cele nauczycieli, jak ‘rozbudzanie twórcze dzieci’ i zaszczepianie ‘w uczniach wątpliwości dotyczących ich własnego wizerunku oraz społeczeństwa, w którym żyją’.”. Wspomniani nauczyciele, według Baumana i Ror- ty, nie mogą być tymi „zajętymi zgadzaniem się z dobrze znanymi kryteriami, przyczyniającymi się do budowania wiedzy”, ale powinni „próbować ‘poszerzać swoją moralną wyobraźnię’ i czytać książki ‘w celu powiększania własnego poczucia tego, co jest możliwe i ważne dla nich samych, jako ludzi lub dla społeczeństwa’.” Jednak ci dru- dzy zasadniczo nie żyją w zgodzie z systemem edukacji. Ponieważ Bauman podsumowując mówi, że konsumpcjonizm obala państwo, jako punkt odniesienia, a czyni nim cały świat, to działania emancypacyjne powinny również przyjąć charak- ter globalny. Tylko poprzez globalną przestrzeń publiczną można stworzyć nową przestrzeń do prowadzenia „dialogu, dyskusji, konfrontacji i osiągnięcia zgody”. Sposób myślenia Baumana jest niewątpliwie obecny we wszystkich moich i Beaty Staszyńskiej działaniach. Jednak my uważamy, że pierwszym krokiem jest ‘rozbudzanie twórcze dzieci’ oraz zaszczepianie wątpliwości na poziomie lokalnym i personalnym. Tylko poprzez kontakt osobisty, tu i teraz — choćby na chwilę — można do- świadczyć autentyczności. Te skromne początki można stworzyć poprzez - jak chciałbym ich nazwać - nauczycieli 3.0, którzy odpowiadają definicjom Baumana i Rorty. Następnym krokiem jest zbudowanie z drob- nych cząsteczek nauczyciela 3.0, w taki sposób, aby jego potencjał mógł się rozwijać, zachowując jednak stale swój charakter. Aby to osiągnąć, droga osobistych i autentycz- nych kontaktów wydaje się być jedyna właściwa. We wszystkich instytucjach i we wszystkich sekcjach „Płynnego życia” Baumana, można odnaleźć osoby, które mają dość obecnego stylu życia, które pragną doświadczyć autentyczności wykraczającej poza konsumpcjonizm. Mogą oni emanować nowym stylem. Tacy ludzie istnieją, bo jak powiedział Bauman cytując Ernesta Blocha: „człowiek przed tym, że jest Homo sapiens, istotą myślącą, jest człowiekiem, który żyje nadzieją”. Nauczyciele 3.0 mogą zacząć realizować tę nadzieję. times all individuals are forced to be individuals but unfortunately lack the authentic means to be individuals. Hence, according to Bauman, the individual buys their distinctive qualities as commodities from shops. Unfortunately, the requirements of what makes a unique individual change in a murderous pace. Therefore, the modern unique individual has to keep buying – and to keep disposing of older goods that have fallen out of the definition. Also, the definition is always phrased in such a way that the ideal that is described can never be attained. The modern individual is an insatiable, dissatisfied consumer, permanently afraid to not be in the forefront of developments anymore and to slip backwards, ending as human waste. This is Bauman’s “liquid life”. Bauman sees education and self-education as the only means of resistance. He sides with Richard Rorty who “spelled out, as desirable and fulfillable aims for educators, the tasks of ‘stirring the kids up’ and instilling ‘doubts in the students about the students’ own self-ima- ges, about the society in which they belong’.” These educators, according to Bauman and Rorty, cannot be those “busy conforming to well-understood criteria for making contributions to knowledge” but should be those “trying ‘to expand their own moral imagination’ and read books ‘in order to enlarge their sense of what is possible and important – either for themse- lves as individuals or for their society’.” These second group is fundamentally at odds with the educational system. Since Bauman concludes that consumerism has overthrown the nation-state as a point of reference and has gone global, emancipation activities need to be global too. Only a global public space can be a new space for “dialogue, discussion, confrontation and agreement”. Bauman’s line of thinking is implicitly present in all Beata Staszyńska’s and my activities. But, we believe that the first step in stirring up the kids and instilling doubts is local and personal. Only in personal contact in the here and now authenticity can be experienced, if only for a moment. These modest beginnings can be performed by what I would like to call teachers 3.0, corresponding with Bauman’s and Rorty’s definition. The next step is to make the frail beginnings by teachers 3.0 scalable. Again, personal, authentic contact seems to be the road to achieve this. In every institution, in all section’s of Bauman’s Liquid Life, individuals can be found who are fed up with their current life style and who long to experience authenticity beyond consumerism. They can promote the beginnings in a scalable way. These people exist because in Bauman’s words, following Ernest Bloch, “before being homo sapiens, a thinking creature, man is a ho- ping creature”. Teachers 3.0 can kick-start this hope.
- 136. 270 271Organizator projektu Project organizer Organizator projektu Project organizer O Fundacji Citizen Project Wiodącym zadaniem Fundacji jest upowszech- nianie indywidualnych postaw etycznych obywateli Polski i świata, które są budul- cem pojęcia „społeczeństwo obywatelskie”. Upowszechnianie i ochrona szacunku wolno- ści i praw człowieka, swobód obywatelskich oraz wspomaganie rozwoju demokracji wśród dzieci, młodzieży i dorosłych - poprzez kulturę, naukę, edukację, oświatę, wychowanie i ak- tywność społeczną, indywidualną i grupową - jak i świadome korzystanie z najnowszych technologii i Internetu, uczestniczenie w ich rozwoju i dla walki z wykluczeniem spo- łecznym, i dla zrównoważonego rozwoju. Realizujmy cele statutowe poprzez projekty narodowe i europejskie: Dynamiczna Tożsamość, Obywatel Solidarność, Dynamic Identity. Poszu- kujemy nowych narzędzi i metod edukacji, aby budować nowe moduły otwartej edukacji kultu- ralnej w Polsce i za granicą. Formę warsztatów w Projekcie Dynamiczna Tożsamość opracowy- waliśmy wspólnie z holenderską Fundacją Ezzev od 2009 roku. Zrealizowaliśmy edukacyjny projekt Dynamiczna Tożsamość - warsztaty interdyscy- plinarne w Polsce, dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Cenimy sobie współpracę z Partnerami. W 2012 roku nawiązaliśmy współpracę z Gdańskim Cen- trum Profilaktyki Uzależnień, interesuje nas po- dejście do edukacji medialnej i tożsamości online Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Współpracu- jemy ze specjalistami do spraw prewencji Policji. A nawiązana współpraca z Muzeum Narodowym w Gdańsku, rysuje perspektywy wspólnych pro- jektów, zarówno kulturalnych jak i edukacyjnych. Nowa koncepcja warsztatu online - edukacyj- nego narzędzia integrującego dziecko i opie- kuna, to tworzenie mądrego narzędzia dla inicjowania oraz podnoszenia jakości dialogu między pokoleniami w ramie edukacji kulturalnej i podnoszenia wrażliwości estetycznych doro- słych i młodzieży szkolnej. Zwracamy się w stronę młodzieży zagrożonej wykluczeniami. Otrzymaliśmy darmową licencję na używanie online silnika gry, która powstała w 2012 roku w ramach europejskiego Projektu Identi- feye. Bierzemy aktywny udział w kształto- waniu programów umożliwiających edukację medialną i w budowaniu platformy Dobrych Praktyk. Poprzez ewaluację, budowanie sie- ci ekspertów, platformę wymiany doświad- czeń w Internecie, organizację seminariów i konferencji warsztatowych dla kadr i ekspertów, w celu prowadzenia z jednej strony dyskusji o tożsamości online i jej ewaluacji, a z drugiej, wzbudzaniu zainteresowania wśród kadr peda- gogicznych edukacją medialną, nowymi media- mi i środkami przekazu na arenie polskiej, jak i międzynarodowej. Rozwijamy Projekt Obywatel Solidarność – przedsięwzięcie kulturalno-spo- łeczno-edukacyjno-artystyczne finansowane ze środków Narodowego Centrum Kultury w roku 2010 w programie „Solidarność”. Stale budujemy sieć kontaktów międzynaro- dowych i szukamy partnerów do wspólnej pracy. Startujemy z edukacyjnym, europejskim projektem Dynamic Identity, którego jesteśmy partnerami About the Citizen Project Foundation The leading task of the foundation is to promote individual ethical stances by citizens from Po- land and all over the world that are the building blocks of the concept of “civil society”. Promo- tion and protection of the respect for freedom and human rights, civil liberties as well as sup- port for the development of democracy among children, youngsters and adults by means of culture, science, education, and social activities, both individually and group-wise, as well as the conscious use of the newest technologies and the Internet, participation in their growth, participation in the struggle against social ex- clusion and for sustainable growth. We realize these statutory goals by means of national and European projects: Dynamiczna Tożsamość, Obywatel Solidarność, Dynamic Identity. We look for new educational tools and methods to create new open modules of cultural education in Poland and beyond. The Dynamiczna Tożsamość workshop form was de- veloped together with the Dutch Ezzev Founda- tion since 2009. We realized the interdisciplinary workshop Dynamiczna Tożsamość in Poland, co-funded by the Polish Ministry of Culture and National Heritage. We value cooperation with partners. In 2012 we started our cooperation with the Centre for Addiction Prophylactics in Gdańsk. We are interested in the attitude to- wards media education by the Polish National Broadcasting Council. We work together with prevention specialist from the Gdańsk city police. Our new cooperation with the Nation Museum in Gdańsk opens roads for common cultural and educational projects. The new concept of online workshops as an educational tool to inte- grate child and caretaker is a clever tool to start a dialogue between generations and to raise its quality within the framework of education. It will raise the esthetic sensitivity both of adults and school students. We address youngsters who are under the threat of exclusion. We received a free license to use the engine of an online game that was created in 2012 in the European project IDentifEYE. We actively take part in creating programs that enable media education and engage in building a Good Prac- tices platform. Through evaluation, the creation of a network of experts, platforms to exchange experiences on the internet, organizing seminars and workshop conferences for staff personnel and experts, we’re aiming on the one hand to engage in a discussion on online identity and its evaluation and on the other hand to create interest among pedagogic cadres in media education, new media and mass media in the Polish and international arena. We developed the project Obywatel Solidarność, a cultural- social-educational-artistic enterprise that in 2010 was funded by the Polish National Centre for Culture in its Solidarity programme. We are permanently building our international network of contacts and always looking out for partners to cooperate with. We have started with the educational European project Dy- namic Identity of which we are partners and co-authors. We received co-funding for the years 2012 – 2015 by the European Union’s Fundacja citizen project citizen project Foundation
- 137. 272 273Organizator projektu Project organizer i współautorami. Otrzymaliśmy dofinansowanie na lata 2012-2015 od Unii Europejskiej w progra- mie Lifelong Learning [podprogram: Comenius Multilateral Projects], w którym będziemy mogli weryfikować program warsztatów, ich metodo- logię i dydaktykę. Wciąż szukamy skutecznego zastosowania nowych technologii, skupiając się na Rozszerzonej Rzeczywistości i jej możliwo- ściach. Możemy to realizować dzięki partnerskiej współpracy z holenderską fundacją Ezzev i no- watorskim pomysłom Onno Hansena. Fundacja Citizen Project została powołana przez Beatę Staszyńską w 2011 roku z siedzibą w Gdańsku. Od początku z organizacją związana jest Katarzyna Marczewska, która pełni funkcję Wiceprezesa Zarządu, a jako specjalista finansowy dba o for- malną stronę naszej działalności. www.dynamicznatozsamosc.org LifeLong Learning programme [subprogramme: Comenius Multilateral Projects] in which we can evaluate the workshop program, its methods and its didactics. We are constantly searching for effective uses of technology, concentrating on Augmented Reality and its possibilities. We can realize this thanks to cooperation with the Dutch Ezzev Foundation and the innovative ideas of Onno Hansen. The Citizen Project Foundation with its seat in Gdańsk was founded in 2011 by Beata Staszyńska. Katarzyna Marczewska, who functions as the foundation’s vice-chairperson, is associated with the organization from the beginning. As a financial specialist she watches over the formal side of our activities. www.dynamicznatozsamosc.org
- 138. 274 275Organizator projektu Project organizer Organizator projektu Project organizer [ur. w 1970 r.] Magister sztuki. Ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Filmową, Telewizyjną i Teatralną im. L. Schillera w Łodzi. Jest reżyserem i producentem. Reżyserka w swoich portretach filmowych pokazuje ludzi w drodze, towarzyszy im w takich momentach, kiedy uda się dostrzec ich wahanie, niepewność, lęk. Według słów samej reżyserki „te portrety mają w sobie optymizm abstrakcyjny, taki optymizm, który każdy nosi w sobie, który czasem boli, ale i pozwala nam podnieść się po najgorszym nawet upadku..., ale czym jest, nie wie nikt i może warto to pytanie zostawić bez odpowiedzi, bo uprawiając dokument refleksyjny, szuka tych odpowiedzi...a szukanie, to droga do poznania…”. W dorobku filmowym ma m.in. portrety filmowe o prof. Jadwidze Staniszkis i prof. Krzysztofie Matyjaszewskim, zrealizowane dla Telewizji Polskiej i Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Interesuje się nowymi mediami jako proce- sem powstawania nowych znaczeń, umiejętności ich rozumienia i interpretacji; eksperymentuje z narzę- dziami komunikacyjnymi - w celu budowania nowej architektury kontaktów między ludźmi. Ma w swoim doświadczeniu zawodowym kilka znaczących doko- nań w sferze edukacji przez sztukę i poszukiwania nowych języków komunikacji i narracji. Współpraca z osobami niepełnosprawnymi [zespół Downa i au- tyzm], z Teatrem integracyjnym. Organizacja - statut instruktora/ opiekuna – obozów warsztatowych dla grup mieszanych, z wykorzystaniem warsztatu re- żysera teatralnego i filmowego, stanowią podstawy merytoryczne, które stale wykorzystuje w rozwoju metod warsztatowej edukacji pozaformalnej. Od 4 lat współpracuje z Zespołem Szkół Ogólnokształcących nr 6 w Gdańsku, mając na koncie warsztaty filmo- we. A ukończone pracą dyplomową „Semanticweb” w 2010 roku podyplomowe studia w Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku na kierunku „Aplikacje i usługi internetowe”, dają reżyserce podstawowe umie- jętności do łączenia elementów gramatyki języka filmowego i najnowszych technologii w badaniach nad nową komunikacją i autoprezentacją rozumianą jako elementy edukacji medialnej. Jest współautorką interdyscyplinarnego projektu społecznego Oby- watel Solidarność – w 2010 roku była kierownikiem artystycznym edycji tego projektu. Projekt był finansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury. Te badania nad nową komunikacją i au- toprezentacją rozumianą jako elementy edukacji medialnej, są ściśle związane z autorskim Projek- tem Dynamiczna Tożsamość. W 2011 r. powołała Fundację Citizen Project, której jest Prezesem. 2012 rok to realizacja Projektu Dynamiczna Toż- samość, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest także współautorką i partnerką europejskiego projektu dla dzieci o tożsamości: Dynamic Identity realizo- wanym w latach 2012-2015. Ceni sobie doświad- czenia innych, jednak najwięcej czerpie z własnych obserwacji, doświadczeń i pracy, które koncentrują się na dostrzeganiu szczegółów jako mechanizmu procesów myślowych, a w praktyce pozwala jej to na refleksję i autorefleksję. Dzięki spotkaniu w 2009 roku z Onno Hansenem, może realizować szerzej, zarówno merytorycznie i logistycznie, swoje pomysły. Ma nadzieję, że także w przyszłości tworzyć będą zespół, który będzie wspierać się i mądrze realizować plany, aby powstawały narzędzia, formy i narracje, które mogą pomagać innym i im samym w procesie poznawania i rozumieniu świata – bo każdy ma do tego prawo, jaki i do…pewnego rodzaju wolności. [Born in 1970] Master of Fine Arts. She graduated from The Łódż Film School. She is a film director and producer. As a film director in her film portraits she depicts people on the road. She accompanies them in their moments of uncertainty, hesitance or anxiousness. In her own words: “These portraits have an optimism in them, an optimism that each of us have inside. This optimism is sometimes painful but it also gives us the strength to stand up even after the worse fall… but nobody knows what it is, so perhaps it is better to leave this question unanswered. Creating reflective documents is looking for these answers… and seeking is a road to knowing…”. Her work includes film portraits of Professor Jadwiga Staniszkis and Professor Krzystof Matyjaszewski realized for the Polish Television and the Foundation for Polish Science. She is interested in the subject of new media as a process of creation new meanings and the skills to understand and interpret them. She experiments with communication tools in order to build a new architecture of contacts between people. In her work experience in the area of education through art and researches of new languages of communication and narration she has some significant accomplish- ments to her name. By means of cooperation with challenged people [with Down syndrome and autism], Integration Theater and the organization of workshop camps for mixed groups with usage of theatrical and film director skills — in the position of instructor/ gu- ardian — she lays her groundwork that is constantly used to develop methods of non-formal workshop education. For four years she has been cooperating with the ZSO school Nr6 in Gdańsk where she has conducted film workshops. With her dissertation “Semanticweb” she has finished postgraduate studies at the Gdansk School of Banking with a specializa- tion in Applications and Internet Services. There she obtained the skills to combine elements of film language grammar with the newest technology in research on new communications and self-presen- tation, understood as elements of media education. She is co-author of the interdisciplinary social project “Citizen Solidarity” (“Obywatel Solidarność”). In its 2010 edition she held a position of the artistic director. The project was funded by the National Center for Culture. In 2011 she established the Citizen Project Foundation and became its chairman. The earlier mentioned research on new communication and self-presentation understood as elements of media education is strictly related to the project “Dynamic Identity” (“Dynamiczna Tożsamość”). She is co-author of the project which is being realized in 2012. The project is co-funded by the Minister of Culture and National Heritage. She is also co-author and partner of the European project “Dynamic Identity” that will be realized in the years 2012-2015. Although she values the experience of others, she mostly draws from her own observations, experiences and work. She focuses on seeing details as mechanism of tho- ught processes which in practice allows her to reflect and auto-reflect. Thanks to her meeting in 2009 with Onno Hansen she can realize her ideas both con- tent-wise and logistically in a broader fashion. She hopes that also in the future they will create a team that will support each other and will wisely realize plans to create applications, forms and narratives that will help others and them to get to know and understand the world because everybody has the right to get to know and understand the world and to… a certain kind of freedom. AUTOR PROJEKTU/ Beata staszyńska PROJECT CO-AUTHOR/ BEATA STASZYŃSKA
- 139. 276 277Organizator projektu Project organizer Organizator projektu Project organizer Ekspert walidacji, semantyki oraz archi- tekt funkcjonalności w Internecie. Od daw- na bada społeczne formy technologii i technologiczne potrzeby społeczeństwa. Od kilku lat zajmuje się z Beatą Staszyńską autorską wizją projektów związanych z technologią Roz- szerzonej Rzeczywistości (Augmented Reality). Był odpowiedzialny za powstanie portalu społecznego holenderskiego banku. Pracował w radach dyrekcji różnych holenderskich i pol- skich firm. Był doradcą MKiDN ds. edukacji medialnej. Służył doradztwem o Polsce wielu holenderskim firmom. Jako przewodniczący Zarządu Fundacji Ezzev w Holandii, która zajmuje się rozwi- janiem umiejętności autoprezentacji dzie- ci i młodzieży online, jest współautorem i partnerem europejskich projektów dla dzieci o tożsamości: IDentifEYE (2011-2012), Dyna- mic Identity (2012-2015), a także partnerem w europejskim projekcie Web2learn dla rodziców (o instrumentach Internetu 2.0), a także w eu- ropejskim projekcie PECOS4SMEs (o firmach i instrumentach Internetu2.0.). Jest współautorem polskich projektów Obywa- tel Solidarność (2010, finansowanego ze środków Narodowego Centrum Kultury) i Dynamiczna Tożsamość (2012, współfinansowanego ze środ- ków MKiDN). Jako były dziennikarz, artysta, wykładowca aka- demicki i były businessmanem, posiada szerokie horyzonty do interpretacji. Wiele innowatorskich koncepcji wyszło od niego. Czasem pomaga innym rozwinąć swoje koncepcje. Lubi odpowiedzialność. Z trudem funkcjonuje w rutynie oraz w sytuacjach, które mają losowe ograniczenia. Uparty na zrównoważony roz- wój. Jest innowacyjny i analityczny. Jego logika współpracuje z jego etycznymi obserwacjami i bezpośrednim poczuciem humoru. He is an expert on validation and semantics. He is an Internet functionality architect. For a long time he researches social forms of technology and society’s technological needs. Since a few years he works with Beata Staszyńska on their own conception of Augmented Reality. He was responsible for setting-up a social network for a Dutch bank. He was a board mem- ber of different Polish and Dutch companies. He was consultant on Polish matters to many Dutch companies. He was a consultant for the Polish Minister of Culture and National Heritage on media education. As chairman of the Dutch Foundation Ezzev he deals with the development of auto-presen- tation skills of children and young people online. He is co-author and partner of European pro- jects concerning children’s identity: IDentifEYE (2011-2012) and Dynamic Identity (2012-2015). Moreover, he is a partner of the European pro- ject Web2learn which teaches parents about Internet 2.0 tools and of the European project PECOS4SMEs where which companies about Internet 2.0 tools. He is co-author of the Polish projects “Citizen Solidarity” (2010, funded by the Polish National Center for Culture) and “Dynamiczna Tożsamość” (2012, co-funded by the Ministry of Culture and National Heritage). As a former journalist, a former artist, a former academic teacher and a former businessman he has a wide horizon to interpret. Sometimes he creates his own conceptions and sometimes he helps others to create their conceptions. He loves responsibility. He has a hard time functioning within routine settings and does not like situations limited by random rules. He is innovative and analytical. His logical abilities cooperate with his ethical observations and his direct sense of humor. AUTOR PROJEKTU/ Onno hansen PROJECT CO-AUTHOR/ Onno hansen
- 140. 278 279Zespół projektu Project team Zespół projektu Zespół projektu Project team Project team Ekonomistka, księgowa z zawodu. Od dwóch lat zaangażowana w działalność organizacji poza- rządowych. Zawsze gotowa udzielić profesjonal- nego wsparcia. Drąży każdy temat sumiennie, do końca. Zatrudniona od wielu lat jako samodzielna księgowa w dużej firmie odzieżowej, wcześniej pracowała jako specjalista ds. kontroli finansowej, rozliczeń i realizacji umów. Absolwentka Wyż- szej Szkoły Bankowej w Gdańsku na kieruneku: rachunkowość, specjalność: rachunkowości i controlling [studia magisterskie uzupełniające]. Wolny czas dzieli między wspinaczką a pisaniem tekstów do utworów muzycznych. Operator filmowy. Absolwent Łódzkiej Filmówki. W swojej pracy zawodowej współpracował z wie- loma stacjami telewizyjnymi - od globalnych, jak CNN czy BBC - po bardziej lokalne, jak Telewizja Łotewska czy Słowacka. Na co dzień pracuje w gdańskim oddziale Telewizji Polskiej. Economist, accountant by profession. Since two years engaged in NGO activities. Always there to provide professional support. Treats every theme conscientiously, to the end. Works since many years as an autonomous accountant for a large clothing company. Before she worked as a financial controller who settled and handled contracts. Graduated from the Higher Banking School in Gdańsk on accounting, specializing on accounting and controlling (additional ma- ster study). Her free time is spent on mountain climbing and writing texts for pieces of music. Director of film. Graduated from the Polish Natio- nal Film School in Łódż. During his professional life he has worked with many TV stations – from global, like CNN and BBC to very local like Te- lewizja Łotewska or Słowacka. Works at the Gdańsk branch of Telewizja Polska. KATARZYNA MARCZEWSKA Krzysztof Iglikowski KATARZYNA MARCZEWSKA Krzysztof Iglikowski
- 141. 280 281Zespół projektu Project team Zespół projektu Zespół projektu Project team Project team Operator kamery i montażysta, chociaż przygodę z filmem zaczynał od realizacji dźwięku. Stu- diował Inżynierię Dźwięku i obrazu na PG oraz Realizację Telewizyjną w PWSFTviT. W wolnym czasie siatkarz. Nigdy nie ma dość dubli. Z kamerą od 15 roku życia - zabawa szybko przerodziła się w pasję i teraz ma już na koncie realizację zdjęć do setek reportaży czy filmów promocyjnych. Jest samoukiem, ale zdobywał również doświadczenie pod okiem doświad- czonych kolegów jak również ukończył szkołę wideoklipu Yacha Paszkiewicza. Director of photography and editor although the adventures with film started with sound. Studied Sound and Image Engineering at the Gdańsk University of Technology and TV realization at the Polish National Film School in Łódż. Volley- ball player in his free time. Cannot get enough of duplicate shots. Is with a camera since he was 15. The fun soon turned into passion and now he is responsible for the shooting around a hundred film reports and promotion films. Is autodidactic but gained experience under the eye of experienced colle- agues and also finished the Yach Paszkiewicz videoclip school. Bartłomiej Wieloszewski Paweł Krzemiński Bartłomiej Wieloszewski Paweł Krzemiński
- 142. 282 283Zespół projektu Project team Zespół projektu Zespół projektu Project team Project team Urodzony w 1988 roku w Gubinie. Tłumacz ję- zyka angielskiego. Posiada tytuł Master of Arts. Absolwent kierunku filologii angielskiej Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku oraz kierunku tłumaczeń ustnych i pisemnych University of Central Lancashire w Anglii. Działacz w lokalnych organizacjach spor- towych, między innymi członek Zarządu i Skarbnik Stowarzyszenia Lokalnych Inicjatyw Sportowych „Salos”; kierownik drużyny sportowej Oruński Klub Piłkarski w Gdańsku. Posiada wie- loletnie doświadczenie w strukturach sprzedaży i kierowaniu zespołem. Born in 1988 in Gubin. Polish-English language pair translator. Holds the Master of Arts degree. Graduate of the University of Finance and Ma- nagement in Białystok with a specialization in English Philology and the University of Central Lancashire with a specialization in Interpreting and Translation Local sports organization activist. He was mem- ber of the management and treasurer of the association of local sports initiatives “Salos”; he was manager of the sports club Oruński Klub Piłkarski in Gdańsk. He possesses long experience in sales and management. Damian Pydyś MAREK MARCZEWSKI Damian Pydyś MAREK MARCZEWSKI
- 143. 284 285Zespół projektu Project team Zespół projektu Zespół projektu Project team Project team Urodzony w 1987 r. w Gdańsku; z wykształcenia i zawodu fizyk – pracownik Politechniki Gdań- skiej; z zamiłowania narciarz i wielbiciel literatury. Pasjonuje się fotografią, nowymi technologiami i sportem; na swoim koncie nie ma zapisanych wielkich osiągnięć, ale ma nadzieję, że z czasem się to zmieni. Dąży do bycia jak najlepszym człowiekiem - szczególnie dla bliskich mu osób. Autorów projektu, Beatę Staszyńską i Onno Hansena, poznał przez przypadek. Zauroczyła go ich pasja przy tworzeniu nowych i ciekawych projektów oraz chęć do zmieniania otaczającej ich rzeczywistości. Z dumą mógł współpracować z nimi przy projekcie Dynamiczna Tożsamość. Absolwent Wydziału Filozofii Uniwersytetu War- szawskiego oraz XXI Liceum Ogólnokształcące- go im. Hugona Kołłątaja w Warszawie. Od 2008 roku mieszka w Trójmieście. Prowadzi zajęcia z filozofii i etyki w VI Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku oraz prawa wyznaniowego w Wyż- szej Szkole Prawa i Dyplomacji w Gdyni. Obszar jego zainteresowań obejmuje – poza filozofią – muzykę i grafikę, a także memetykę i kogni- tywistykę. Prowadzi intensywne poszukiwania odpowiedzi na pytanie: „po co się uczyć?”. Swoje prace, pomysły i projekty przedstawia na stronie www.wiedzaradosna.pl Born in the year 1987 in Gdańsk; educated as a physician and employed by the Gdańsk Uni- versity of Technology; loves skiing and literature; dabbles in many things; is passionate about photography, new technologies and sport; didn’t achieve anything major yet but hopes for a quick change; tries to be the best possible man, espe- cially for people close to his heart. He met the authors of the project, Beatę Staszyńską and Onno Hansen, by chance, but was taken by their passion for creating new and interesting projects, and by their willingness for changing their surrounding reality. I’m proud I could work with them, side by side, during the Dynamic Identity project. A graduate of the Hugo Kołłątaj 21st General Education School in Warsaw and graduate of the Faculty of Philosophy at the University of Warsaw. Since 2008 he lives in the Tri-City. He conducts classes on Philosophy and Ethics at the 6th General Education School in Gdańsk and classes on religious denominations’ law at the School of Law and Diplomacy in Gdynia. His fields of interest — outside philosophy — are music and graphics, as well as memetics and cognitive science. He conducts intensive research on the answer to the question “Why to learn?”. He publishes his works, ideas and projects on the website http://www.wiedzaradosna.pl. Jakub Kownacki Marcin Zieliński Jakub Kownacki Marcin Zieliński
- 144. 286 287Partnerzy/ Partners Partnerzy/ Partners Zespół projektu Project team Tomasz Zbierski Tomasz Zbierski Nauczyciel dyplomowany, dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 6 w Gdańsku. W la- tach dziewięćdziesiątych ub. w. prowadził m.in. szkolenia metodyczne dla nauczycieli historii województw regionu z zakresu konstruowania zadań egzaminacyjnych w ramach programu MEN „nowa matura”. Uczestniczył w programie PHARE - SMART 02. Krajowy System Ocenia- nia oraz w programie MEN „nowa matura” jako przewodniczący regionalnego zespołu historii (woj. gdańskie, słupskie, elbląskie, toruńskie i bydgoskie); przewodniczył krajowemu zespołowi historii. Odbył szereg szkoleń i warsztatów doty- czących m.in. organizacji egzaminów zewnętrz- nych w Wielkiej Brytanii, Holandii oraz w Polsce. Współpracował z Kuratorium Oświaty w Gdańsku przy przygotowywaniu egzaminów dojrzałości z historii oraz z Okręgową Komisją Egzamina- cyjną w Gdańsku. W latach 1992 - 2012 kierował placówką składającą się ze szkoły podstawowej (od 1999 gimnazjum) i liceum ogólnokształcącego obejmującej kształcenie od poziomu „0” do ma- tury, w tym oddziały dla uczniów wymagających szczególnej opieki dydaktyczno-wyrównawczej i rewalidacyjnej. Jest zwolennikiem wprowadzania do praktyki dydaktycznej szkół Certified teacher, headmaster of the General Education School Complex Nr 6 in Gdańsk. He conducted in the nineteen nineties among others methodological trainings for history teachers in the Voievodeship region concerning the con- structing of examination tasks within the fra- mework of the Ministry of National Education’s programme “new final exams”. He participated in the PHARE – SMART 02 programme. He was in the National Assessment System programme and in the “new final exams” programme of the Ministry of National Education where he headed regional panel for history (Voivodeships Gdańsk, Słupskie, Elbłąskie, Toruńskie and Bydgoskie); he also headed the national panel for history. He has participated in a wide range of trainings and workshops concerning, inter alia, the organization of external examinations in Great Britain, the Netherlands and Poland. He cooperated with the Regional Education Authority in the city of Gdańsk in preparation of the final exams in the field of history and with the Regional Examination Board in Gdańsk. Between 1992-2012 he headed the elementary school (since 1999 Junior High School) and High School. Both schools together were providing education on ‘O” levels final
- 145. 288 289Zespół projektu Project team Zespół projektu Project team [ur. w 1983 r.] Absolwentka realizacji programów dziennikarskich w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi (uzyskanie tytułu magistra w 2012 r.), filologii polskiej z kulturoznawstwem Uniwersytetu Szczecińskiego (uzyskanie tytułu magistra w 2008 r.) oraz Państwowej Szkoły Mu- zycznej I stopnia im. Ignacego Paderewskiego w Słupsku (1998). Od 2012 r. rzecznik prasowy w Wyższej Hanzeatyckiej Szkole Zarządzania w Słupsku oraz redaktor portalu www.gazetakaszubska. pl. Od 2010 r. nauczycielka języka polskiego, oligofrenopedagog, wychowawca, opiekun koła filmowo – dziennikarskiego w Gimnazjum nr 2. im. Jana Heweliusza w Gdańsku. Współreżyserka filmu dokumentalnego ,,Była w moim życiu solidarność’’, zrealizowanego dla Europejskiego Centrum Solidarności, emitowa- nego w TVP Gdańsk oraz TVP Info (premiera filmu odbyła się 14 sierpnia 2010 r. w Kinie Ka- meralnym w Gdańsku); autorka książki ,,Europa i Solidarność. Rozmowy, reportaże, świadectwa’’ dzięki Stypendium Marszałka Województwa Pomorskiego dla twórców kultury w roku 2009; współreżyserka filmu dokumentu ,,Sarmacja jest w nas… Pawła Huelle podróż do Lublina’’ dla TVP Gdańsk oraz TVP Info (2008); autorskie reporta- że do programu interwencyjnego ,,Patrol repor- terów’’ dla TVP Gdańsk; współpraca reżyserska i scenariuszowa przy multimedialnym programie ,,Debata na dwa głosy” dla TVP Gdańsk; teksty interwencyjne ,,Patrol reporterów’’ na łamach Gazety Wyborczej Trójmiasto; ,,Fabuła jest tyl- ko podstępem’’ - wywiad z Danielem Odiją na łamach miesięcznika literackiego ,,Lampa’’(2008); współpraca przy realizacji cyklu dokumentów ,,Misja Gryf – podziemny Szczecin’’ dla TVP Szczecin (2006); zdobycie I miejsca w IV Ogólno- polskim Konkursie Poezji Śpiewanej w kategorii „Recytacja z akompaniamentem” (2001). [Born in 1983.] Graduated journalistic program realization at the Polish National Film School in Łódż (2012), Polish philology and cultural studies at the University of Szczecin (2008) and first level at the State School of Music in Słupsk (1998). She is press spokesperson for the Hanse- atic Higher Management School since 2012 and editor at the portal www.gazetakaszubska. pl. She is teacher Polish language since 2010, oligophrenopedagogue, educator and tutor at the film and journalism club in Jan Heweliusz 2nd Junior High School in Gdańsk. Editor of the portal wwwgazetakaszubska.pl. She is co-director of the documentary ,,Była w moim życiu solidarność’’, realized by the Eu- ropean Solidarity Centre and emitted by TVP Gdańsk and TVP Info (the premiere of the film took place on 14.9.2010 in cinema Kameralne in Gdańsk); author of the book ,,Europa i Solidar- ność. Rozmowy, reportaże, świadectwa’’, made possible by a stipendium for creators of culture by the Marshall of the pomorskie Voievodeship in 2009; co-director of the documentary film ,,Sarmacja jest w nas… Pawła Huelle podróż do Lublina’’ for TVP Gdańsk and TVP Info (2008), created her own reports for the intervention program ,,Patrol reporterów’’ for TVP Gdańsk; did director’s and scenarist’s work for the multi- media program ,,Debata na dwa głosy” for TVP Gdańsk; wrote intervention columns ,,Patrol reporterów’’ for Gazety Wyborczej Trójmiasto; conducted an interview with Daniel Odija in the monthly litera column ,,Lampa’’(2008); supported the realization of the documentary cycle ,,Misja Gryf – podziemny Szczecin’’ for TVP Szczecin (2006); won the first place at the IV national Polish Sung Poetry Concourse in the category “recital with accompaniment” (2001). Milena Misztal Milena Misztal
- 146. 290 291Podziękowania WORDS OF THANKS PODZIĘKOWANIA WORDS OF THANKS Dziękujemy za wspólną drogę tym, którzy uczestniczyli w pilotażowych warsztatach Projektu w 2012 roku [w porządku alfabetycznym]: warsztaty dla uczniów gimnazjum [maj 2012] AGNIESZKA MILEWSKA AREK TOMASIEWICZ KAMIL JACKIEWICZ KUBA KWIEK MACIEJ SZYMAŃSKI MAGDALENA MAJCHRZAK MAGDALENA SZEJNER SANDRA BEDNARCZYK SEBASTIAN BACH ZOFIA SZYMIKOWSKA warsztaty dla nauczycieli [maj – czerwiec 2012] AGNIESZKA KRAUSE BOŻENNA SUCHARSKA EWELINA BILIŃSKA-SZCZUPLIŃSKA GRZEGORZ ŁĄTKA MARIOLA GÓRSKA MONIKA NOWIK ROBERT LEWANDOWSKI warsztaty dla otoczenia szkoły [wrzesień 2012] ALEKSANDRA WYSOCKA ANNA BARANOWSKA BEATA GLOCK BEATA REGULSKA MONIKA PIOTRZKOWSKA–DZIAMSKA EWA ZWIERZCHOWSKA HONORATA MATOLICZ JOANNA ORŁOWSKA KAROLINA ORWID–PLUTA KATARZYNA GĘBA MAGDALENA SKIBA MAŁGORZATA WERNICKA SKRZYDLIŃSKI DARIUSZ ZBIGNIEW KOWALCZYK warsztaty dla nauczycieli [wrzesień 2012] ALEKSANDRA DOBKE ANNA TUROWSKA GIZELA TURSKA JOANNA ŻÓŁTOWSKA MARIUSZ WESOŁOWSKI MILENA MISZTAL OLGA ZACZENIUK Dziękujemy za wspólną drogę tym, którzy uczestniczyli w pilotażowych warsztatach w 2011 roku [w porządku alfabetycznym]: warsztaty dla uczniów liceum [ZSO nr 6 w Gdańsku. Wrzesień 2011] ADAM NOWOCIEŃ ALEKSANDRA OZIMKOWSKA ALEKSANDRA WOŁODKIEWICZ ARTUR SERUGA DANIELA GRZESZKOWIAK DANIELA GRZESZKOWIAK EWA ŁAKOMA IWONA BORAWSKA ŁUKASZ GUŻEL MARTYNA CHUŚĆ NICOLA CISIAK NICOLA GÓRNA OSKAR KUCIŃSKI PIOTR BIAŁOBRZESKI PIOTR RADOSZ TOMASZ TWARDOWSKI Dziękujemy także za udział w działaniach projektu uczniom, absolwentom i współpracownikom ZSO nr 6 w Gdańsku: ALEKSANDRA PIERZCHAŁA ARTUR SERUGA KLAUDIA LIPIŃSKA PAULINA ŁYŚ PIOTR RADOSZ URSZULA ŻEBROWSKA Dziękujemy wszystkim pracownikom ZSO nr 6 w Gdańsku, którzy angażowali się w projekt i wspierali nas w codziennych obowiązkach: pani Teresie, Pani Barbarze, Paniom i Panom z portierni i Paniom Dyrektorkom. Dziękujemy wszystkim Instytucjom, Organizacjom - Partnerom projektu, ale w szczególności osobom, które swoim zaangażowaniem i wsparciem uczestniczyły w naszych działaniach. Dziękujemy za zaufanie, wspólną drogę i doświadczenia. Dziękujemy Uczniom, Rodzicom, Nauczycielom, Pracownikom sekretariatów, Dyrektorom, Psychologom, Pedagogom, Terapeutom, Policjantom, Urzędnikom miejskim i Ministrom, Naszej Mamusi i każdemu, kto z otwarciem chciał nam pomagać. Przed nami kolejne wyzwania – mamy nadzieję, że będziemy nadal rozwijać relacje, które udało nam się z Państwem zbudować. Z Wyrazami Szacunku, Beata Staszyńska i Onno Hansen Autorzy projektu Dynamiczna Tożsamość For the road that we walked together we thank those who participated in the project pilot workshop 2012 [in alphabetical order]: workshop for junior high school students [May 2012] AGNIESZKA MILEWSKA AREK TOMASIEWICZ KAMIL JACKIEWICZ KUBA KWIEK MACIEJ SZYMAŃSKI MAGDALENA MAJCHRZAK MAGDALENA SZEJNER SANDRA BEDNARCZYK SEBASTIAN BACH ZOFIA SZYMIKOWSKA workshop for teachers [May – June 2012] AGNIESZKA KRAUSE BOŻENNA SUCHARSKA EWELINA BILIŃSKA-SZCZUPLIŃSKA GRZEGORZ ŁĄTKA MARIOLA GÓRSKA MONIKA NOWIK ROBERT LEWANDOWSKI workshop for the school Umfeld [September 2012] ALEKSANDRA WYSOCKA ANNA BARANOWSKA BEATA GLOCK BEATA REGULSKA MONIKA PIOTRZKOWSKA–DZIAMSKA EWA ZWIERZCHOWSKA HONORATA MATOLICZ JOANNA ORŁOWSKA KAROLINA ORWID–PLUTA KATARZYNA GĘBA MAGDALENA SKIBA MAŁGORZATA WERNICKA SKRZYDLIŃSKI DARIUSZ ZBIGNIEW KOWALCZYK workshop for teachers [September 2012] ALEKSANDRA DOBKE ANNA TUROWSKA GIZELA TURSKA JOANNA ŻÓŁTOWSKA MARIUSZ WESOŁOWSKI MILENA MISZTAL OLGA ZACZENIUK For the road that we walked together we thank those who participated in the project pilot workshop 2011 [in alphabetical order]: workshop for high school students [ZSO nr 6 w Gdańsku. September 2011] ADAM NOWOCIEŃ ALEKSANDRA OZIMKOWSKA ALEKSANDRA WOŁODKIEWICZ ARTUR SERUGA DANIELA GRZESZKOWIAK DANIELA GRZESZKOWIAK EWA ŁAKOMA IWONA BORAWSKA ŁUKASZ GUŻEL MARTYNA CHUŚĆ NICOLA CISIAK NICOLA GÓRNA OSKAR KUCIŃSKI PIOTR BIAŁOBRZESKI PIOTR RADOSZ TOMASZ TWARDOWSKI We also thank students, graduates and co-workers of the ZSO Nr 6 school in Gdańsk for their activities in the project ALEKSANDRA PIERZCHAŁA ARTUR SERUGA KLAUDIA LIPIŃSKA PAULINA ŁYŚ PIOTR RADOSZ URSZULA ŻEBROWSKA We thank all the employees of the ZSO Nr 6 school in Gdańsk who were engaged in the project and who supported us in performing our daily tasks: Ms. Teresa, Ms. Barbara, the people staffing the entrance desk, and the directors. We thank all institutions and organizations – project partners – but most of all the people who participated in our activities with their engagement and support. We thank you for the trust, the common road we walked together and the experiences. Thank you students, parents, teachers, secretary staff, directors, psychologists, pedagogues, therapists, police staff, local and national civil servants, our Mamusia and all who wanted to thank us with your openness. Before us lies the next challenge – we hope that we will further develop the relations with you that we have built together so far. Kind regards, Beata Staszyńska and Onno Hansen Authors of the project Dynamiczna Tożsamość
- 147. 292 293Patronat honorowy/ Honorary patronage Patronat honorowy/ Honorary patronage Patronat honorowy/ Honorary patronage Patronat honorowy/ Honorary patronage Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego/ Ministry of Culture and National Heritage of the Republic of Poland Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji/ Ministry of Administration and Digitization
- 148. 294 295Partnerzy/ Partners Partnerzy/ Partners PARTNERZY/ PARTNERS WSPÓŁPRACA/ COOPERATION Zespół Szkoł Ogólnokształcących nr 6 w Gdańsku Komenda Miejskiej Policji w Gdańsku FUNDACJA EZZEV Gdańskie Centrum Profilaktyki Uzależnień WYDZIAŁ EDUKACJI URZĘDU MIASTA GDAŃSKA www.gdansk.pl/online,22,145.html Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji www.krrit.gov.pl Centrum Edukacji Obywatelskiej www.ceo.org.pl TROJMIASTO.PL www.trojmiasto.pl PLATFORMA KULTURY www.platformakultury.pl NCK www.vilogdansk.pl www.ezzev.eu www.gcpu.pl www.nck.pl www.projektpr.plwww.gazetakaszubska.plwww.gdansk.policja.gov.pl
- 149. 296 297Współpraca/ Cooperation Współpraca/ Cooperation Współpraca/ Cooperation Współpraca/ Cooperation Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji PREZYDENT MIASTA GDAŃSKa