SlideShare a Scribd company logo
Хүчин зүйлсийн зах зээл
Зах зээл
Бүтээгдэхүүн
үйлчилгээний
зах зээл
Хүчин
зүйлсийн зах
зээл
Хөдөлмөрийн
зах зээл
Капиталын
зах зээл
Газрын зах
зээл
Хүмүүсийн хязгааргүй өсөн
нэмэгдэх шинж чанартай
хэрэгцээг хязгаарлагдмал
нөөц-өөр хэрхэн оновчтой
хангах вэ гэдэгт ЭЗО-н гол
зорилго чиглэнэ.
Энэхүү нөөцөд дараах
зүйлс хамаарна.
• Хөдөлмөр ажиллах хүч
• Капитал
• Газар
• Аж ахуй эрхлэх ур чадвар
менежмент
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн онцлог
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн
эрэлт нь түүнийг ашиглаж хийсэн
бүтээгдэхүүний эрэлтээс үүсмэл
шинжтэй. Хүчин зүйлсийн үнэ нь дараах
асуудлуудыг шийдэж байдаг. Үүнд:
- Зардал, өртгийн талаар баримтлах
бодлогыг зөв тогтоох
- Нөөцийг оновчтой хуваарилах
дд Хүчин зүйлс Үнэ
1 Хөдөлмөр Цалин
2 Капитал Түрээс
3 Газар Рент
4 Менежмент Ашиг
Хөдөлмөрийн зах зээл
Хөдөлмөрийн зах зээл дээр
нийлүүлэлтийг хувь хүн хийх ба
эрэлтийг пүүс, компаниуд үүсгэнэ.
Хөдөлмөрийн үнэ буюу ажиллах хүчний
өртгийг цалин гэнэ. Wage/ Salary
Хөдөлмөрийн зах зээлийн тэнцвэр
нь түүний эрэлт, нийлүүлэлтийн
харилцан үйлчлэлээр тодорхойлогдоно.
Цалин
• Х д лм рийн тоо чанарт нийцсэн рт г.ө ө ө ө ө
• Х д лм рийн хуулиар 7 хоногт 40 цагө ө ө
• Сахилгын шийтгэл:
• 1. сануулах
• 2.цалинг тодорхой хувиар тодорхой
хугацаагаар бууруулна
• 3. хална
Хөдөлмөрийн зах зээлийн онцлог
Хөдөлмөрийн үнэ буюу цалинг
авч үзэхээс гадна ажилчны
бүтээмжийг чухалчлан үздэг.
Хөдөлмөрийн бүтээмж нь нэгж
хугацаанд үйлдвэрлэсэн
бүтээгдэхүүний тоо хэмжээгээр
тодорхойлогдоно.
цалин
Нэрлэсэн
цалин
Бодит
цалин
Хүний хөдөлмөрийг ашигласны
төлөө түүний тоо, чанарт нийцүүлэн
төлөх мөнгөн төлбөрийг цалин гэнэ.
Нэрлэсэн цалин гэдэг нь тодорхой
хугацаанд хийсэн хөдөлмөрийнхөө
төлөө авч буй мөнгөн төлбөрийн дүн юм
Бодит цалин гэдэг нь нэрлэсэн
цалингаараа худалдан авч чадах
бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ юм.
Цалингаас суутгах суутгал
• 1. НДШ (Тэтгэвэр, тэтгэмж,
ЭМД,Ажилг йдэл, йлдвэрлэлийн осолү Ү )-
11%
• 2. ХХОАТ-10%
• 3.Бусад суутгал
Газрын зах зээл
Газрын зах зээлийн тэнцвэр нь
газрын эрэлтээс хамаарна. Газрын
эрэлтэнд доорх хүчин зүйлс нөлөөлнө.
- Газрын үржил шим
- Байршил
- Газрын хэвлийн нөөц
Газрын нийлүүлэлт тогтмол байна.
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_and_outlying_territorie
s_by_total_area
Газрын зах зээлийн онцлог
- Газрыг орлох нөөц байхгүй
- Газрын хэмжээг нэмэх боломжгүй
- Газар нь хөдөлгөөнт бус нөөц
- Газрыг хэн ч үйлдвэрлэн бүтээж чадахгүй
- Газрын хэсэг бүр нь чанараараа харилцан
адилгүй
Монгол улсын газрын нэгдмэл санг
зориулалтаар нь 6 хэсэгт хуваана. Үүнд:
- ХАА-н газар
- Хот, тосгон, бусад суурин газар
- Зам, шугам сүлжээний газар
- Ойн сан бүхий газар
- Усны сан бүхий газар
- Тусгай хэрэгцээний газар
Анхааран сонссон
та бүхэнд баярлалаа

More Related Content

PPT
Lekts 10 hvchin zvilsiin zah zeel
PDF
Mie.s14 hh
PDF
Mie.s13.2020
PDF
Mie.s16 ht
DOCX
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-1
PPTX
Микро эдийн засаг-4
PDF
Economl2.2019 2020 on
PDF
Mie.s13
Lekts 10 hvchin zvilsiin zah zeel
Mie.s14 hh
Mie.s13.2020
Mie.s16 ht
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-1
Микро эдийн засаг-4
Economl2.2019 2020 on
Mie.s13

What's hot (6)

DOCX
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-3
PDF
Seminar4
PDF
Mie.s15 ht
PDF
Seminar 7.8
PDF
Econom.s1
PDF
Mie.s3 2020 2021on - hariu
Макро эдийн засаг семинар ажилбар-3
Seminar4
Mie.s15 ht
Seminar 7.8
Econom.s1
Mie.s3 2020 2021on - hariu
Ad

Similar to ECON121-Хичээл-4 (20)

PDF
EconL8.2020-2021on
PPT
12 markets factors production
PPT
Micro.lecture.12
PDF
Micro l13.2020 2021
PPTX
хөдөлмөрийн төгс өрсөлдөөнт зах зээл
PDF
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
PDF
Microl14.2019 2020
PPTX
Undestnuudiin baylag
PDF
Online lecture 6
PDF
Microl6.2019 2020
PDF
Online lecture 5
PDF
Micro l5.2019 2020
PDF
Лекц 1
PDF
Miel14
PPT
Huchin zuil zah zeel
PPTX
DOC
Radio hicheel
DOC
Radio hicheel
PDF
Micro l16.2019 2020on
PDF
Nu 12 r angi
EconL8.2020-2021on
12 markets factors production
Micro.lecture.12
Micro l13.2020 2021
хөдөлмөрийн төгс өрсөлдөөнт зах зээл
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Microl14.2019 2020
Undestnuudiin baylag
Online lecture 6
Microl6.2019 2020
Online lecture 5
Micro l5.2019 2020
Лекц 1
Miel14
Huchin zuil zah zeel
Radio hicheel
Radio hicheel
Micro l16.2019 2020on
Nu 12 r angi
Ad

More from E-Gazarchin Online University (20)

PPTX
ESON101-Хичээл 11 /20190325/
PPTX
ECON302-хичээл 10 /20190319/
PPT
ECON302-хичээл 9 /20190312/
PPTX
ESON101-Хичээл 8 /20190306/
PPT
ESON101-Хичээл 9 /20190313/
PPTX
ECON303-Хичээл 9 /20190311/
PPTX
ECON303-Хичээл 8 /20190304/
PPTX
ECON303-Хичээл 6 /20190218/
PPTX
ECON303-Хичээл 10 /20190318/
PPTX
ESON101-Хичээл 7 /20190227/
PPT
ESON101-Хичээл 6-1 /20190220/
PPTX
ECON303-Хичээл 7 /20190225/
PPTX
ESON101-Хичээл 5 /20190213/
PDF
KLON103-Хичээл-2 /20190125/
PPTX
ECON302-хичээл 4 /20190129/
PPT
ESON101-Хичээл 4 /20190130/
PDF
KLON102-Хичээл 3/20190122/
PPT
ESON101-Хичээл 3 /20190123/
PPTX
CPON411-Хичээл-2-1 /20190122/
PDF
KLON102-Хичээл 2 /2019015/
ESON101-Хичээл 11 /20190325/
ECON302-хичээл 10 /20190319/
ECON302-хичээл 9 /20190312/
ESON101-Хичээл 8 /20190306/
ESON101-Хичээл 9 /20190313/
ECON303-Хичээл 9 /20190311/
ECON303-Хичээл 8 /20190304/
ECON303-Хичээл 6 /20190218/
ECON303-Хичээл 10 /20190318/
ESON101-Хичээл 7 /20190227/
ESON101-Хичээл 6-1 /20190220/
ECON303-Хичээл 7 /20190225/
ESON101-Хичээл 5 /20190213/
KLON103-Хичээл-2 /20190125/
ECON302-хичээл 4 /20190129/
ESON101-Хичээл 4 /20190130/
KLON102-Хичээл 3/20190122/
ESON101-Хичээл 3 /20190123/
CPON411-Хичээл-2-1 /20190122/
KLON102-Хичээл 2 /2019015/

ECON121-Хичээл-4

  • 2. Зах зээл Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний зах зээл Хүчин зүйлсийн зах зээл Хөдөлмөрийн зах зээл Капиталын зах зээл Газрын зах зээл
  • 3. Хүмүүсийн хязгааргүй өсөн нэмэгдэх шинж чанартай хэрэгцээг хязгаарлагдмал нөөц-өөр хэрхэн оновчтой хангах вэ гэдэгт ЭЗО-н гол зорилго чиглэнэ.
  • 4. Энэхүү нөөцөд дараах зүйлс хамаарна. • Хөдөлмөр ажиллах хүч • Капитал • Газар • Аж ахуй эрхлэх ур чадвар менежмент
  • 5. Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн онцлог Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсийн эрэлт нь түүнийг ашиглаж хийсэн бүтээгдэхүүний эрэлтээс үүсмэл шинжтэй. Хүчин зүйлсийн үнэ нь дараах асуудлуудыг шийдэж байдаг. Үүнд: - Зардал, өртгийн талаар баримтлах бодлогыг зөв тогтоох - Нөөцийг оновчтой хуваарилах
  • 6. дд Хүчин зүйлс Үнэ 1 Хөдөлмөр Цалин 2 Капитал Түрээс 3 Газар Рент 4 Менежмент Ашиг
  • 7. Хөдөлмөрийн зах зээл Хөдөлмөрийн зах зээл дээр нийлүүлэлтийг хувь хүн хийх ба эрэлтийг пүүс, компаниуд үүсгэнэ. Хөдөлмөрийн үнэ буюу ажиллах хүчний өртгийг цалин гэнэ. Wage/ Salary Хөдөлмөрийн зах зээлийн тэнцвэр нь түүний эрэлт, нийлүүлэлтийн харилцан үйлчлэлээр тодорхойлогдоно.
  • 8. Цалин • Х д лм рийн тоо чанарт нийцсэн рт г.ө ө ө ө ө • Х д лм рийн хуулиар 7 хоногт 40 цагө ө ө • Сахилгын шийтгэл: • 1. сануулах • 2.цалинг тодорхой хувиар тодорхой хугацаагаар бууруулна • 3. хална
  • 9. Хөдөлмөрийн зах зээлийн онцлог Хөдөлмөрийн үнэ буюу цалинг авч үзэхээс гадна ажилчны бүтээмжийг чухалчлан үздэг. Хөдөлмөрийн бүтээмж нь нэгж хугацаанд үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний тоо хэмжээгээр тодорхойлогдоно.
  • 11. Хүний хөдөлмөрийг ашигласны төлөө түүний тоо, чанарт нийцүүлэн төлөх мөнгөн төлбөрийг цалин гэнэ. Нэрлэсэн цалин гэдэг нь тодорхой хугацаанд хийсэн хөдөлмөрийнхөө төлөө авч буй мөнгөн төлбөрийн дүн юм Бодит цалин гэдэг нь нэрлэсэн цалингаараа худалдан авч чадах бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ юм.
  • 12. Цалингаас суутгах суутгал • 1. НДШ (Тэтгэвэр, тэтгэмж, ЭМД,Ажилг йдэл, йлдвэрлэлийн осолү Ү )- 11% • 2. ХХОАТ-10% • 3.Бусад суутгал
  • 13. Газрын зах зээл Газрын зах зээлийн тэнцвэр нь газрын эрэлтээс хамаарна. Газрын эрэлтэнд доорх хүчин зүйлс нөлөөлнө. - Газрын үржил шим - Байршил - Газрын хэвлийн нөөц Газрын нийлүүлэлт тогтмол байна. http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_and_outlying_territorie s_by_total_area
  • 14. Газрын зах зээлийн онцлог - Газрыг орлох нөөц байхгүй - Газрын хэмжээг нэмэх боломжгүй - Газар нь хөдөлгөөнт бус нөөц - Газрыг хэн ч үйлдвэрлэн бүтээж чадахгүй - Газрын хэсэг бүр нь чанараараа харилцан адилгүй
  • 15. Монгол улсын газрын нэгдмэл санг зориулалтаар нь 6 хэсэгт хуваана. Үүнд: - ХАА-н газар - Хот, тосгон, бусад суурин газар - Зам, шугам сүлжээний газар - Ойн сан бүхий газар - Усны сан бүхий газар - Тусгай хэрэгцээний газар