SlideShare a Scribd company logo

FRBR και Linked Data - Σεμινάριο Αθήνας

Giannis Tsakonas, profile picture
Giannis Tsakonas

Παρουσίαση για το σεμινάριο “Δεδομένα Βιβλιοθηκών στο μελλοντικό ψηφιακό περιβάλλον - FRBR και Linked Data” Το σεμινάριο διοργανώθηκε από τις Βιβλιοθήκες του Τμήματος Νομικής του ΕΚΠΑ και του Πανεπιστημίου Πειραιώς στις 18 και 19 Ιουνίου 2012, υπό την επιμέλεια της Ομάδας Βάσεων Δεδομένων και Πληροφοριακών Συστημάτων του Εργαστηρίου Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης του Τμήματος Αρχειονομίας - Βιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου Διδάσκοντες: - Μανόλης Πεπονάκης (MLIS) - Δρ. Μιχάλης Σφακάκης - Δρ. Χρήστος Παπαθεοδώρου

Education
1 of 170
Downloaded 30 times
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
Σεμινάριο:   Δεδομένα  Βιβλιοθηκών  στο   μελλοντικό  ψηφιακό   περιβάλλον   Χρήστος  Παπαθεοδώρου (papatheodor@ionio.gr)   Μανόλης  Πεπονάκης  (peponakis@ionio.gr)   Μιχάλης  Σφακάκης  (sfakakis@ionio.gr)   1  
Ποιοί  είμαστε     Ερευνητική  Ομάδας  Βάσεων  Δεδομένων  και  Πληροφοριακών   συστημάτων,  Εργαστήριο  Ψηφιακών  Βιβλιοθηκών  και  Ηλεκτρονικής   Δημοσίευσης,  Τμήμα  Αρχειονομίας  και  Βιβλιοθηκονομίας  του  Ιονίου   Πανεπιστημίου     Με  δεδομένα     Τις  επιστημονικές  εξελίξεις  που  αναζητούν  μεθόδους  και  εργαλεία  διαχείρισης  και   διασύνδεσης  των  πληροφοριών  που  διατίθενται  μέσω  του  παγκόσμιου  ιστού     Τη  διεθνή  ανταπόκριση  των  μουσείων,  αρχείων  και  βιβλιοθηκών  στο  νέο  περιβάλλον   δεδομένων  και  τη  συμμετοχή  τους  σε  μια  προσπάθεια  προδιαγραφής  ενός  πλαισίου   υπηρεσιών  πληροφόρησης  βασισμένων  στη  διαλειτουργικότητα.     Τις  σοβαρές  εργασιακές  δυσκολίες  που  αντιμετωπίζει  o    κλάδος  των  πτυχιούχων   αρχειονόμων  και  βιβλιοθηκονόμων,  εξαιτίας  της  ανυπαρξίας  μιας  πολιτικής   «πληροφόρησης»       Η  Ερευνητική  Ομάδα  επιδιώκει  να  συμβάλει  θετικά  στην  επικοινωνία   των  μελών  της  κοινότητας  και  στην  αναβάθμιση  του  γνωσιακού   υποβάθρου  των  νέων  επιστημόνων/επαγγελματιών  της   2  
Προς  ένα  νέο  πλαίσιο  διαχείρισης   δεδομένων  βιβλιοθηκών     Χρήστος  Παπαθεοδώρου     (papatheodor@ionio.gr)   3  
Η  αρχή:  κωδικοποίηση     Οι  βιβλιοθήκες  ανέκαθεν  διαχειρίζονταν  ετερογενές  υλικό     Οι  κανόνες  καταλογογράφησης  εστίαζαν  στο  αντικείμενο   (object)     Οι  κανόνες  καταλογογράφησης  εκφράζονταν/υλοποιούνταν     από  αντίστοιχη  κωδικοποίηση  που  πρόσφερε  η  διάταξη   ΜARC     Βασική  αρχή  η  διαλειτουργικότητα     Τα  βιβλιοθηκονομικά  πρότυπα  αναπτύχθηκαν  με  σκοπό  τη   διαλειτουργικότητα  και  την  επικοινωνία  μεταξύ  μεγάλου  όγκου  και   ετερογενών  συλλογών   4  
FRBR:  Από  την  κωδικοποίηση  στα   εννοιολογικά  σχήματα     Οι  τεχνολογικές  εξελίξεις  και  η  ανάγκη  επικοινωνίας  στο  ψηφιακό   περιβάλλον  δημιούργησε  νέες  προκλήσεις  για  παραγωγή   μεταδεδομένων  και  εντοπισμό/ταυτοποίηση  πόρων,  βασισμένων  στις   ανάγκες  αναζήτησης  των  χρηστών     Εμφαση  στην  πληροφορία:     Τι  πληροφορία  στοχεύει  να  παρέχει  μια  βιβλιογραφική  εγγραφή;       Ποιες  πληροφοριακές  ανάγκες  των  χρηστών  θα  μπορεί  να  καλύπτει;     Ανάγκη  ανάπτυξης  μοντέλων  δεδομένων     FRBR:  Μοντέλο  οντοτήτων  -­‐  συσχετίσεων     Υπάρχουν  διακριτές  οντότητες  (το  μοντέλο  ορίζει  δέκα)     Κάθε  οντότητα  έχει  μια  σειρά  από  γνωρίσματα  (awributes)     Οι  οντότητες  συσχετίζονται  μεταξύ  τους     Νέοι  κανόνες  καταλογογράφησης  (RDA)     Νέα  θεώρηση  του  βιβλιογραφικού  καταλόγου     Δεν  είναι  μια  σειρά  από  εγγραφές,  αλλά  ένα  δίκτυο  από  συνδεμένα  δεδομένα  που   καθιστούν  ικανό  το  χρήστη  να  εκτελεί  ομοιόμορφα  όλες  τις  αναγκαίες  λειτουργίες   5  
Ελληνικές  πηγές  και  εργαλεία  (1)     Μ.  Σφακάκης  (2010),  «Διαδικασίες  βελτιστοποίησης  διαλειτουργικότητας   κατανεμημένων  πληροφοριακών  συστημάτων  συμβατών  με  το  πρωτόκολλο  Ζ39.50   και  ολοκλήρωση  βιβλιογραφικών  μεταδεδομένων»,  Διδακτορική  διατριβή,  Τμήμα   Αρχειονομίας  –  Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο  Πανεπιστήμιο  (Διαθέσιμο  από:   hwp://dlib.ionio.gr/ptheses/Sfakakis_PhD.pdf  )     Μ.  Πεπονάκης,  «Σύνθεση  FRBR  εγγραφών  αξιοποιώντας  υπάρχουσες  βιβλιογραφικές   εγγραφές  (FRBRizaQon):  ομαδοποίηση  σχετικών  εγγραφών  (clustering)  και  εμφάνισή   τους  σε  on  line  συστήματα»,  Μεταπτυχιακή  Διατριβή,  Τμήμα  Αρχειονομίας  –   Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο  Πανεπιστήμιο  (Διαθέσιμο  από:   hwp://dlib.ionio.gr/mtheses/Peponakis_FRBRizaƒon.pdf)     Π.  Στάικος,  «Πλατφόρμα  εφαρμογής  και  αξιολόγησης  αλγορίθμων  συσταδοποίησης   τεκμηρίων:  Περίπτωση  χρήσης  στη  μετα-­‐μηχανή  αναζήτησης  «pazpar2»  σε  FRBR   works»,  Μεταπτυχιακή  Διατριβή,  Τμήμα  Αρχειονομίας  –  Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο   Πανεπιστήμιο  (Διαθέσιμο  από:  hwp://dlib.ionio.gr/mtheses/Staikos_Clustering.doc)   6  
Ελληνικές  πηγές  και  εργαλεία  (2)     metaComposer  (hwp://dlib.ionio.gr/metacomposer/),  Εργαστήριο   Ψηφιακών  Βιβλιοθηκών  και  Ηλεκτρονικής  Δημοσίευσης,  Τμήμα   Αρχειονομίας  –  Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο  Πανεπιστήμιο:  συνθέτει  και   παρουσιάζει  τα  αποτελέσματα  αναζήτησης  από  καταλόγους   σημαντικών  βιβλιοθηκών  σύμφωνα  με  το  FRBR  μοντέλο  (Library  of   Congress,  Library  and  Archives  Canada,  Παν/μιο  Κρήτης,  συλλογικοί   κατάλογοι  MELVYL  (ΗΠΑ),  COPAC  Academic  &  Naƒonal    Library   Catalogue  (Βρετανία),  Συλλογικός  Κατάλογος  Ελληνικών   Ακαδημαϊκών  Βιβλιοθηκών)     FRBR  Work  Enƒty:  Key  Generator  (hwp://dlib.ionio.gr/frbrwkey/),   Εργαστήριο  Ψηφιακών  Βιβλιοθηκών  και  Ηλεκτρονικής  Δημοσίευσης,   Τμήμα  Αρχειονομίας  –  Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο  Πανεπιστήμιο:   δημιουργεί  κλειδιά  ταύτισης  για  εντοπισμό  FRBR  Εργων,  δεδομένου   ενός  ISO  2709  ή  MARCslim  (MARC  21  ή  UNIMARC)  αρχείου   7  
Από  τα  εννοιολογικά  σχήματα  στον   παγκόσμιο  ιστό     Οι  βιβλιοθήκες  και  ο  «έξω»  κόσμος:  ανάγκη  για  διεύρυνση   της  διαλειτουργικότητας     Μεταδεδομένα  από  ειδικούς,  από  αυτόματες  διαδικασίες,  από   χρήστες  οι  οποίοι  μπορούν  πλέον  να  καταθέτουν  και  σχολιασμούς     Οι  βιβλιογραφικές  εγγραφές  μπορούν  να  διαλειτουργούν  και  να   (επανα)χρησιμοποιούνται  από  άλλες  εφαρμογές  που  λειτουργούν   στο  περιβάλλον  του  παγκόσμιου  ιστού;     Το  ευρύτερο  περιβάλλον:     Ολοκλήρωση  δεδομένων  -­‐  ανάκτηση  πληροφορίας  από  διαφορετικές   πηγές  που  φιλοξενούν  ετερογενείς  πληροφορίες.       Η  εξελίξεις  στο  σημασιολογικό  ιστό:  εννοιολογική  διαχείριση  και   διασύνδεση  των  πληροφοριών  που  διατίθενται  μέσω  του   παγκόσμιου  ιστού.   8  
Η  νέα  πρόκληση     Linked  Open  Data:  Δεδομένα  σε  μορφή  που  διευκολύνεται  η  ανάπτυξη   συνδέσμων  μεταξύ  πόρων  συλλογών,  στοιχείων  μεταδεδομένων  και  όρων   λεξιλογίων.  Βασίζονται  στη  χρήση  Uniform  Resource  Idenƒfiers  (URIs)  για  την   ταυτοποίηση  κάθε  είδους  πόρου.  Εκφράζονται  από  πρότυπα  όπως  το   Resource  Descripƒon  Framework  (RDF),  που  προδιαγράφει  σχέσεις  μεταξύ   αντικειμένων  και  εννοιών.       Πλεονεκτήματα     Διαμοιραζόμενα,  επεκτάσιμα  και  επαναχρησιμοποιήσιμα  δεδομένα  προς  όλες  τις   υπηρεσίες  διαχείρισης  δεδομένων  και  χρηστών  με  υποστήριξη  πολυγλωσσίας     Οι  πόροι  μπορούν  να  περιγράφονται  συνεργατικά,  δυνατότητα  πολλών   περιγραφών  στο  ίδιο  περιεχόμενο/αντικείμενο     Σύνδεση  με  δεδομένα  άλλων  κοινοτήτων  ή  προσώπων  και  να  επαυξάνονται   σύμφωνα  με  την  εμπειρία  του  κάθε  χρήστη     Δυνατότητες  επιμέλειας:  διεύρυνση  συλλογής,  επαύξηση  της  αξίας  των  πόρων,   διεύρυνση  προσβασιμότητας  και  αναφοράς  των  δεδομένων.       Ανεξαρτησία  από  Integrated  Library  System   9  
Η  απάντηση  στη  νέα  πρόκληση     Βιβλιοθήκη     μια  συλλογή  από  φυσικά  ή  αφηρημένα  αντικείμενα  (συμπεριλαμβανομένων  των  ψηφιακών     Μια  τοποθεσία  που  βρίσκεται  η  συλλογή     Ενας  φορέας  (πρόσωπο  ή  οργανισμός)  που  επιμελείται  τη  συλλογή  και  διαχειρίζεται  την   τοποθεσία      Ολο  το  φάσμα  των  οργανισμών  πολιτιστικής  κληρονομιάς       Δεδομένα  βιβλιοθήκης     Κάθε  τύπος  ψηφιακής  πληροφορίας  που  παράγεται  ή  επιμελείται  από  βιβλιοθήκες  και   περιγράφει  πόρους  ή  βοηθά  στην  ανακάλυψή  τους.    Τα  δεδομένα  βιβλιοθήκης  αφορούν  σε   πόρους  συλλογών,  στοιχεία  μεταδεδομένων  και  όρων  λεξιλογίων     Προς  ένα  νέο  βιβλιογραφικό  πλαίσιο       Αξιοποίηση  μοντέλων  δεδομένων  και  κανόνων  διαχείρισης  περιεχομένου,   συμπεριλαμβανομένου  του  MARC     Διαλειτουργικότητα  λεξιλογίων  και  αρχείων  καθιερωμένων  όρων     Συνδέσεις  μεταξύ  καταλόγων,  με  βάση  τα  θέματα,  ονόματα,  τοπωνύμια  κ.α     Αναφορές  σε  βιβλιογραφικά  δεδομένα  (citaƒons)  και  κοινωνικές  επισημειώσεις,  σχολιασμοί   κλπ     Ανακάλυψη  συλλογών  χρήσιμων  για  μια  κοινότητα     Πλοήγηση,  αναζήτηση,  ανάκτηση  και  παρουσίαση    πληροφορίας  στο  νέο  περιβάλλον     10  
FRBR  –  FRAD  –  FRSAD  –  RDA: βασικές αρχές και σχέσεις µεταξύ τους Μανόλης  Πεπονάκης     (peponakis@ionio.gr)   11  
FuncTonal  Requirements  for  Bibliographic   Records  (FRBR)   12  
FRBR     Τι  είναι  οι  FRBR     Ενα  εννοιολογικό  μοντέλο  για  τη  δημιουργία  βιβλιογραφικών   εγγραφών     “an  enƒty-­‐relaƒonship  model  as  a  generalized  view  of  the  bibliographic   universe,  intended  to  be  independent  of  any  cataloging  code  or   implementaTon”    (Tillet,  2004)     Αναπτύχθηκαν  από  την  IFLA     IFLA  Study  Group  on  Funcƒonal  Requirements  for  Bibliographic  Records     Το  final  report  εκδόθηκε  το  1998       υπάρχουν  τροποποιήσεις     Τι  δεν  είναι  οι  FRBR     Σχήμα  κωδικοποίησης  μεταδεδομένων     Κανόνες  καταλογογράφησης   13  
Στόχος  των  FRBR   Ο  στόχος  της  μελέτης  ήταν  να  παράγει  ένα  πλαίσιο  το   οποίο  μπορεί  να  παρέχει  μια  ξεκάθαρη,  επακριβώς   διατυπωμένη,  και  κοινώς  αποδεκτή  γνώση    του  τι  είναι   αυτό  για  το  οποίο  οι  βιβλιογραφικές  εγγραφές  παρέχουν   πληροφορίες,  και  τι  περιμένουμε  να  επιτύχει  η  εγγραφή   ώστε  να  καλύψει  τις  ανάγκες  του  χρήστη.   “The  aim  of  the  study  was  to  produce  a  framework  that   would  provide  a  clear,  precisely  stated,  and  commonly  shared   understanding  of  what  it  is  that  the  bibliographic  record   aims  to  provide  informa6on  about,  and  what  it  is  that  we   expect  the  record  to  achieve  in  terms  of  answering  user   needs.”   FRBR,  σ.  2   14  
Αντικείμενο  των  FRBR     Πρώτο,  να  δώσει  ένα  σαφώς  ορισμένο  και  δομημένο  πλαίσιο   που  να  συνδέει  τα  δεδομένα  που  καταγράφονται  στις   βιβλιογραφικές  εγγραφές  με  τις  ανάγκες  των  χρηστών  αυτών   των  εγγραφών   Δεύτερο,  να  προτείνει  ένα  βασικό  επίπεδο  λειτουργικότητας   (funcƒonality)  για  τις  εγγραφές  που  παράγονται  από  τα   εθνικά  βιβλιογραφικά  κέντρα   15  
Τι  εξυπηρετεί  μια  βιβλιογραφική  εγγραφή  (User  tasks)     Χρησιμοποιείται  για  την  εύρεση  υλικού  που  αντιστοιχεί  στα  κριτήρια  που  θέτει  ο   χρήστης       Παράδειγμα:  όλα  τα  βιβλία  που  αντιστοιχούν  σε  ένα  συγκεκριμένο  θέμα     Πρέπει  να  μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  τα  δεδομένα  που  ανακτήθηκαν  για  να   γίνει  ταυτοποίηση  μιας  οντότητας       Παράδειγμα:  να  είναι  δυνατό  να  γίνει  διάκριση  ανάμεσα  σε  δύο  κείμενα  που  έχουν  τον   ίδιο  τίτλο     Πρέπει  να  μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  τα  δεδομένα  για  την  επιλογή  μιας   οντότητας  η  οποία  είναι  κατάλληλη  για  το  χρήστη       Παράδειγμα:  να  επιλεγεί  το  λογισμικό  που  είναι  συμβατό  με  τον  υπολογιστή     Πρέπει  να  μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  τα  δεδομένα  με  σκοπό  την  απόκτηση   του  ίδιου  του  αντικειμένου  ή  της  πρόσβασης  σε  αυτό       Παράδειγμα:  η  παραγγελία  ενός  βιβλίου  ή  η  ηλεκτρονική  πρόσβαση  στο  κείμενό  του   16  
FRBR  Αξιώματα     για  τη  δημιουργία  βιβλιογραφικών  εγγραφών     Υπάρχουν  διακριτές  οντότητες  (το  μοντέλο  ορίζει   δέκα)     Κάθε  οντότητα  έχει  μια  σειρά  από  ιδιότητες   (awributes)     Οι  οντότητες  συσχετίζονται  μεταξύ  τους   17  
Οι  τρεις  ομάδες  των  οντοτήτων     Work  =  Εργο   Η  πρώτη  ομάδα  αφορά  στις   Οµάδα 1   Expression  =  Εκφραση   διαφορετικές  οπτικές  για  το     Manifestaƒon  =   πνευματικό  ή  καλλιτεχνικό   «Εκδήλωση;»   δημιούργημα     Item  =  Αντίτυπο   Η  δεύτερη  ομάδα  αφορά  στα   Οµάδα 2   Person  =  Πρόσωπο   πρόσωπα  που  σχετίζονται  με  το     Corporate  Body  =   πνευματικό  ή  καλλιτεχνικό   Συλλογικό  Οργανο   δημιούργημα     Concept  =  Εννοια   Η  τρίτη  ομάδα  αφορά  στα  όσα   Οµάδα 3   Object  =  Αντικείμενο   πραγματεύεται  το  πνευματικό  ή     Event  =  Γεγονός   καλλιτεχνικό  δημιούργημα     Place  =  Τόπος   Σημείωση:  όλες  οι  οντότητες  μπορούν  να  ανήκουν  στην  τρίτη  ομάδα     18  
Οι  σχέσεις  μεταξύ  των  οντοτήτων  της  πρώτης  ομάδας   ή  οι  τέσσερις  οπτικές  για  ένα  πνευματικό  δημιούργημα   Έχεις διαβάσει τον Άµλετ στο Work Έχεις διαβάσει τον πρωτότυπο κείµενο; Έργο Άµλετ; Expression Θα µου αγοράσεις το βιβλίο is realized through Έκφραση µε ISBN 960-04-0004-0; Είναι η ελληνική µετάφραση του Άµλετ πραγµατώνεται µέσω από το Χειµωνά (Εκδόσεις Κέδρος) is embodied in Manifestation ενσωµατώνεται σε is exemplified by αναπαράγεται από το Item Αντίτυπο Μην το πάρεις αυτό, έχει τσαλακωµένο εξώφυλλο! 19  
Παράδειγµα Ένα Έργο (η Ιλιάδα) µε τρεις Εκφράσεις και τέσσερα Manifestations Ιλιάδα Μετάφραση στη Πρωτότυπο κείµενο στην Μετάφραση στα αγγλικά Νεοελληνική από αρχαία ελληνική από τον Fagles Καζαντζάκη-Κακριδή The Iliad / Homer ; Οµήρου Ιλιάς : συν Οµήρου Ιλιάδα / Οµήρου Ιλιάδα / translated by Robert τοις σχολίοις µετάφραση Ν. µετάφραση Ν. Fagles ; introduction ψευδεπιγράφοις Καζαντζάκη, Ι.Θ. Καζαντζάκη - Ι. Θ. and notes by Διδύµου. -- Εν Κακριδή. -- Αθήνα : Κακριδή. -- Αθήνα : Bernard Knox. -- Οξονία : [χ.ό], Ο.Ε.Δ.Β., 1985. -- Εστία, 1997. -- 401 New York : Viking, 1792 545 σ. σ. 1990 20  
Οντότητες και βασικές Σχέσεις έχει θέµα έχει θέµα Οντότητες 1ης οµάδας Οντότητες 2ης οµάδας Έργο δηµιουργείται από Πρόσωπο πραγµατώνεται από Έκφραση πραγµατώνεται µέσω Συλλογικό Όργανο Manifestation παράγεται από ενσωµατώνεται σε κατέχεται από Αντίτυπο αποτελεί το παράδειγµα του Οντότητες 3ης οµάδας έχει θέµα Έννοια Αντικείµενο Γεγονός Τόπος 21  
Ιδιότητες  του  Εργου  (Work)     ƒtle  of  the  work  =  τίτλος  του  έργου     form  of  work  =  μορφή  του  έργου     date  of  the  work  =  ημερομηνία  του  έργου     other  disƒnguishing  characterisƒc  =  άλλο  ιδιαίτερο   χαρακτηριστικό     intended  terminaƒon  =  επιδιωκόμενος  τερματισμός     intended  audience  =  επιδιωκόμενο  κοινό     context  for  the  work  =  «συμφραζόμενα»  για  το  έργο     +  άλλες  5  που  αφορούν  σε  ειδικούς  τύπους  (μουσική,   χαρτογραφικό  υλικό)   22  
Ιδιότητες  της  Εκφρασης  (Expression)     ƒtle  of  the  expression  =  τίτλος  της  έκφρασης     form  of  expression  =  μορφή  της  έκφρασης     date  of  expression  =  ημερομηνία  της  έκφρασης     language  of  expression  =  γλώσσα  της  έκφρασης     other  disƒnguishing  characterisƒc  =  άλλο  ιδιαίτερο  χαρακτηριστικό     extensibility  of  expression  =  εκτατότητα  της  έκφρασης     revisability  of  expression  =  αναθεωρησιμότητα  της  έκφρασης     extent  of  the  expression  =  έκταση  της  έκφρασης     summarizaƒon  of  content  =  περίληψη  του  περιεχομένου     context  for  the  expression  =  πλαίσιο  για  την  έκφραση     criƒcal  response  to  the  expression  =  κριτική  απάντηση  στην  έκφραση     use  restricƒons  on  the  expression  =  χρήση  περιορισμών  στην  έκφραση     +  άλλες  13  που  αφορούν  σε  ειδικούς  τύπους  (περιοδικά,  χάρτες,  κτλ)   23  
Ιδιότητες  της  Εκδήλωσης  (ManifestaTon)     ƒtle  of  the  manifestaƒon  =  τίτλος  της  εκδήλωσης     statement  of  responsibility  =  δήλωση  υπευθυνότητας     ediƒon/issue  designaƒon  =  προσδιορισμός  έκδοσης/  τεύχους       place  of  publicaƒon/distribuƒon  =  τόπος  δημοσίευσης/  διανομής     publisher/distributor  =  εκδότης/  διαθέτης     date  of  publicaƒon/distribuƒon  =  ημερομηνία  έκδοσης/  διάθεσης     fabricator/manufacturer  =  κατασκευαστής     series  statement  =  δήλωση  σειράς     form  of  carrier  =  μορφή  φορέα     extent  of  the  carrier  =  έκταση  φορέα     physical  medium  =  φυσικό  μέσο     capture  mode  =  τρόπος  λήψης     dimensions  of  the  carrier  =  διαστάσεις  φορέα     manifestaƒon  idenƒfier  =  αναγνωριστικό  της  εκδήλωσης     source  for  acquisiƒon/access  authorizaƒon  =  πηγή  για  πρόσκτηση/  εξουσιοδότηση   πρόσβασης     terms  of  availability  =  όροι  διαθεσιμότητας     access  restricƒons  on  the  manifestaƒon  =  περιορισμοί  πρόσβασης  στην  εκδήλωση     +  άλλες  21  που  αφορούν  σε  ειδικούς  τύπους  (βιβλία,  ηχογραφήσεις,  κτλ)   24  
Ιδιότητες  του  Αντιτύπου  (Item)     item  idenƒfier  =  αναγνωριστικό  αντιτύπου     fingerprint  =  αποτύπωμα     provenance  of  the  item  =  προέλευση  του  αντιτύπου     marks/inscripƒons  =  ετικέτες/  λεζάντες     exhibiƒon  history  =  ιστορία  έκθεσης     condiƒon  of  the  item  =  κατάσταση  του  αντιτύπου     treatment  history  =  ιστορία  αποκατάστασης     scheduled  treatment  =  προγραμματισμένη  αποκατάσταση     access  restricƒons  on  the  item  =  περιορισμοί  πρόσβασης  στο   αντίτυπο   25  
Ιδιότητες  οντοτήτων  2ης  ομάδας     Awributes  of  a  Person  =  Ιδιότητες  ενός  Προσώπου     name  of  person  =    όνομα  προσώπου     dates  of  person  =  ημερομηνίες  για  το  πρόσωπο     ƒtle  of  person  =    τίτλος  του  προσώπου     other  designaƒon  associated  with  the  person  =  άλλα  διακριτικά  που  συνδέονται   με  το  πρόσωπο     Awributes  of  a  Corporate  Body  =  Ιδιότητες  ενός   Συλλογικού  Οργάνου     name  of  the  corporate  body  =  όνομα  συλλογικού  οργάνου     number  associated  with  the  corporate  body  =  αριθμός  που  συνδέεται  με  το   συλλογικό  όργανο     place  associated  with  the  corporate  body  =  τόπος  που  συνδέεται  με  το  συλλογικό   όργανο     date  associated  with  the  corporate  body  =  ημερομηνίες  που  συνδέονται  με  το   συλλογικό  όργανο     other  designaƒon  associated  with  the  corporate  body  =  άλλα  διακριτικά  που   συνδέονται  με  το  συλλογικό  όργανο     Βλέπε  FRAD   26  
Ιδιότητες  οντοτήτων  3ης  ομάδας     Awributes  of  a  Concept  =  Ιδιότητες  μιας  Εννοιας     term  for  the  concept  =  όρος  για  την  έννοια     Awributes  of  an  Object  =  Ιδιότητες  ενός  Αντικειμένου     term  for  the  object  =  όρος  για  το  αντικείμενο     Awributes  of  an  Event  =  Ιδιότητες  ενός  Γεγονότος     term  for  the  event    =  όρος  για  το  γεγονός     Awributes  of  an  Place  =  Ιδιότητες  ενός  Τόπου     term  for  the  place  =  όρος  για  τον  τόπο     Βλέπε  FRSAD   27  
Εμφυτες  (inherent)  και  επίκτητες  (externally   imputed)  ιδιότητες     Εμφυτες  (inherent)  ιδιότητες     Περιλαμβάνουν  τα  φυσικά  χαρακτηριστικά  (π.χ.  διαστάσεις)  αλλά  και   στοιχεία  τα  οποία  μπορούν  να  χαρακτηριστούν  ότι  προσδιορίζουν   πληροφορίες  (π.χ.  δηλώσεις  που  υπάρχουν  στη  σελίδα  τίτλου)       Επίκτητες  (externally  imputed)  ιδιότητες       Περιλαμβάνουν  “assigned  idenƒfiers  for  an  enƒty”  (π.χ.  θέμα)  και   πληροφορίες  οι  οποίες  καθορίζουν  τα  «συμφραζόμενα»  (context)   (π.χ.  το  πολιτικό  πλαίσιο  μέσα  στο  οποίο  εμπνεύστηκε  ο  δημιουργός   το  Εργο)    Κατά  κανόνα  οι  έμφυτες  ιδιότητες  μπορούν  να   αναγνωριστούν  εξετάζοντας  την  ίδια  την  οντότητα  ενώ  οι   επίκτητες  απαιτούν  αναφορά  σε  εξωτερικές  πηγές   28  
Σχέσεις  μεταξύ  οντοτήτων  πρώτης  ομάδας   (επιπλέον  των  βασικών)     Σχέσεις  από  Εργο  σε  Εργο     π.χ.  Μεταγραφή  σε  σενάριο,  Παρωδία     Σχέσεις  από  Εκφραση  σε  Εκφραση     π.χ.  Μετάφραση,  Αναθεώρηση     Σχέσεις  από  Manifestaƒon  σε  Manifestaƒon       π.χ.  Αναπαραγωγή,  Ανατύπωση     Σχέσεις  από  Αντίτυπο  σε  Αντίτυπο     π.χ.  Πανομοιότυπο,  Δεμένο  μαζί      Καθορίζονται  και  σχέσεις  διαφορετικών  επίπεδων  (από   Αντίτυπο  σε  Manifestaƒon  κτλ)   29  
FRBR:  καινοτομίες     Παραγωγή  θεωρίας  γύρω  από  την  καταλογογράφηση     Η  δημιουργία  των  καταλόγων  διέπεται  πλέον  από  μια  τεκμηριωμένη   προσπάθεια  “θεωρητικοποίησης”  των  προβλημάτων  και  όχι  μια  απλή   απαρίθμηση  κανόνων     Από  το  «τι»  στο  «γιατί»  με  αιχμές  για  το  «πως»     Δεν  είναι  απλά  μεταδεδομένα  τα  οποία  περιγράφουν  έναν   πόρο  αλλά  για  ένα  “είδος  γνώσης”  γύρω  από  τον  πόρο     Αποστασιοποίηση  από  το  φυσικό  αντικείμενο     Αποδέσμευση  από  αντικείμενα,  δυνατότητα  περιγραφής  αφαιρετικών   εννοιών  (π.χ.  Εργο)     Νέες  έννοιες  (σε  σχέση  με  MARC)     Work,  Expression,  Event,  Object,  Concept     Διάκριση  σημασιολογίας  –  σύνταξης   30  
FuncTonal  Requirements  for  Authority   Data  (FRAD)   31  
FRAD     Αναπτύχθηκαν  από  την  IFLA  σε  συνέχεια  των  FRBR   με  στόχο  την  επέκταση  του  μοντέλου  στις   Καθιερωμένες  Αποδόσεις     Τελική  αναφορά  2008     Βασικός  στόχος  Ονόματα  και  Τίτλοι     Μερική  κάλυψη  στα  θέματα     Προστίθεται  η  οντότητα  Οικογένεια   32  
Τι  εξυπηρετεί  μια  Authority  εγγραφή  (Users  tasks)   ως  χρήστες  εννοούνται  τόσο  οι  τελικοί  όσο  και  οι  παραγωγοί  του  καταλόγου     Εύρεση  (Find)  μιας  οντότητας  ή  ενός  συνόλου  οντοτήτων  που   ανταποκρίνονται  στα  κριτήρια  ή  η  εξερεύνηση  του  «σύμπαντος»  των   βιβλιογραφικών  οντοτήτων  χρησιμοποιώντας  τις  ιδιότητες  και  τις   σχέσεις  τους     Ταυτοποίηση  (IdenTfy)  μιας  οντότητας  ή  επικύρωση  του  της  μορφής   του  ονόματος  το  οποίο  χρησιμοποιείται  ως  ελεγχόμενο  σημείο   πρόσβασης     Contextualize  Τοποθέτηση  ενός  Προσώπου,  Εργου  κτλ  στα   συμφραζόμενα  (Context),  διευκρίνιση  των  σχέσεων  ανάμεσα  σε  δύο   πρόσωπα,  κτλ       JusTfy  Τεκμηρίωση  πάνω  στους  λόγους  για  τους  οποίους  επιλέχθηκε  η   συγκεκριμένη  μορφή  του  ονόματος   33  
Θεμελιώδης  αρχή  των  FRAD   Βιβλιογραφικές γνωστές µέσω Οντότητες Ονόµατα και/η Identifiers βάση για Ελεγχόµενα Σηµεία Πρόσβασης 34  
Έργο Πρόσωπο Έννοια Αντικείµενο Έκφραση Οικογένεια Γεγονός Manifestation Συλλογικό Όργανο Τόπος Αντίτυπο σχετίζονται µε Βιβλιογραφικές οντότητες σχετίζονται µε έχει ονοµασία Όνοµα είναι ονοµασία is assigned Identifier is assigned to η βάση για δηµιουργούνται από Ελεγχόµενο βασίζονται σε Σηµείο Πρόσβασης δηµιουργεί / τροποποιεί is governed by Κανόνες govern Τα authorities µε βάση τους εφαρµόζονται από FRAD Agency εφαρµόζει 35  
Οι  FRAD  με  μια  ματιά     Ορίζουν  κάθε  μία  από  τις  προηγούμενες  οντότητες  και   τις  βασικές  σχέσεις  μεταξύ  τους  (όπως  απεικονίζονται  στην   προηγούμενη  διαφάνεια)     Ορίζουν  τις  ιδιότητες  που  έχει  κάθε  οντότητα     Συμπεριλαμβάνουν  κάποιες  από  τις  ιδιότητες  που  περιγράφουν   οι  FRBR  και  προσθέτουν  κάποιες  νέες     Δίνουν  τις  σχέσεις  ανάμεσα  σε  Πρόσωπα,  Οικογένειες,   Συλλογικά  Οργανα  και  Εργα     Ενα  σημείο  πρόσβασης  μπορεί  να  είναι  μία  οντότητα  ή   συνδυασμός  δύο  ή  περισσότερων    Σχέσεις  εναντίον  ιδιοτήτων:  στο  πλαίσιο  των  FRAD  όταν   συνδέεται  μια  οντότητα  με  μία  άλλη  η  δεύτερη  αντιμετωπίζεται   ως  μια  ιδιότητα  της  πρώτης   36  
FuncTonal  Requirements  for  Subject  Authority   Data  (FRSAD) 37  
FRSAD     Αναπτύσσονται  από  την  ILFA  ως  “εξειδίκευση”  των  FRAD  και   ασχολούνται  με  τα  Θέματα     Τελική  αναφορά  το  2010     Το  όνομα  της  επιτροπής  είναι  Funcƒonal  Requirements  for  Subject  Authority   Records  (FRSAR)     Ο  ρόλος  του  FRSAR  Working  Group  ήταν     Να  δημιουργήσει  ένα  εννοιολογικό  μοντέλο  (μέσα  στο  πλαίσιο  των  FRBR)   των  σχέσεων  των  οντοτήτων  της  ομάδας  3  με  το  “aboutness”  των  Εργων     Aboutnes  είναι  η  σχέση  ανάμεσα  στο  Εργο  και  στο  θέμα  που  αυτό   πραγματεύεται     Να  παρέχει  ένα  σαφώς  ορισμένο,  δομημένο  πλαίσιο  αναφοράς  για  τη   συσχέτιση  των  δεδομένων  που  καταγράφονται  στις  εγγραφές   καθιερωμένων  αποδόσεων  των  θεμάτων  ως  προς  τις  ανάγκες  των  χρηστών   αυτών  των  δεδομένων     Να  βοηθήσει  στην  αξιολόγηση  των  δυνατοτήτων  για  τη  διεθνή  ανταλλαγή   και  χρήση  των  αρχείων  καθιερωμένων  αποδόσεων  των  θεμάτων  στον  τομέα   των  βιβλιοθηκών  αλλά  και  ευρύτερα   38  
Τι  εξυπηρετεί  μια  Authority  εγγραφή    θέματος     (User  Tasks)     Εύρεση  (Find)  ενός  ή  περισσότερων  θεμάτων  και/η  των   ονομασιών  τους,  που  ανταποκρίνονται  στα  κριτήρια  που   θέτει  ο  χρήστης  χρησιμοποιώντας  ιδιότητες  (awributes)  και   σχέσεις     Ταυτοποίηση  (IdenTfy)  ενός  θέματος  και/η  της  ονομασίας   του       Επιλογή  (Select)  ενός  θέματος  και/η  της  ονομασίας  του       Εξερεύνηση  (Explore)  των  σχέσεων  μεταξύ  των  θεμάτων  και/ ή  των  ονομασιών  τους   39  
Βασική  παραδοχή  FRSAD   έχει θέµα (subject) έχει ονοµασία Έργο “Θέµα” Work Nomen Thema είναι ονοµασία είναι θέµα (subject)   “Θέμα”  (Thema)  είναι  οποιαδήποτε  οντότητα   αποτελεί  θέμα  (subject)  του  Εργου     Nomen  είναι  οποιοδήποτε  σημείο  ή  σειρά  σημείων   (αλφαριθμητικοί  χαρακτήρες,  σύμβολα,  ήχοι,  κτλ)  με   τα  οποία  ένα  “Θέμα”  είναι  γνωστό   40  
Ιδιότητες  του  “Θέματος”  (Thema)    Στους  FRSAD  το  Thema  ορίζεται  πολύ  αφαιρετικά    Οι  ιδιότητες  είναι  εξαρτώμενες  από  την  υλοποίηση     Δύο  ιδιότητες  ορίζονται  ως  υποχρεωτικές     Τύπος  (type)     Η  κατηγορία  στην  οποία  το  “thema”  ανήκει  στο  πλαίσιο  ενός   συγκεκριμένου  συστήματος  οργάνωσης  της  γνώσης     Σημείωση  σκοπού  (scope  note)     Κείμενο  το  οποίο  περιγράφει  ή/και  ορίζει  το  “thema”  ή   καθορίζει  το  σκοπό  του  μέσα  σε  ένα  συγκεκριμένο  θεματικό   αρχείο  καθιερωμένων  αποδόσεων   41  
Ιδιότητες  του  Nomen  I     Type  of  nomen  =  Τύπος  “Ονόματος”     Idenƒfier     controlled  name  =  ελεγχόμενο  όνομα     Scheme  =  Σχήμα     π.χ.  UDC,  LCSH     Reference  Source  of  nomen  =  Αναφορά  πηγής     Η  πηγή  στην  οποία  βρέθηκε  π.χ.  Britannica     Representaƒon  of  nomen  =  Αναπαράσταση  του  “Ονόματος”     Π.χ.  Αλφαριθμητική,  εικόνα     Language  of  nomen  =  Γλώσσα  του  “Ονόματος”     Script  of  nomen  =  Γραφή  του  “Ονόματος”     Script  conversion  =  Μετατροπή Γραφής     π.χ.  Greeklish!   42  
Ιδιότητες  του  Nomen  II     Form  of  nomen  =  Μορφή  του  “Ονόματος”     Κάθε  πρόσθετη  πληροφορία  που  βοηθάει  να  το  ερμηνεύσουμε  π.χ   συντομογραφία  ή  πλήρες  όνομα)     Time  of  validity  of  nomen  =  Χρόνος  εγκυρότητας  του   “Ονόματος”     Η  χρονική  περίοδος  κατά  την  οποία  το  “Ονομα”  είναι  έγκυρο  στο   λεξιλόγιο.  Μην  συγχέεται  με  τη  χρονική  περίοδο  που  καλύπτει  το   thema.     Audience  =  Κοινό     Η  κοινότητα  για  την  οποία  το  “Ονομα”  είναι  η  προτιμητέα  μορφή     Status  of  nomen  =  Κατάσταση  “Ονόματος”     Η  κατάσταση  του  ονόματος  εντός  του  συστήματος  καθιερωμένων   αποδόσεων.  Π.χ.  υπό  κατάργηση,  Εγκυρο   43  
User  tasks  σε  FRBR,  FRAD  και  FRSAD   FRBR   FRAD   FRSAD   Εύρεση  (Find)   Εύρεση  (Find)   Εύρεση  (Find)   Ταυτοποίηση  (Idenƒfy)   Ταυτοποίηση  (Idenƒfy)   Ταυτοποίηση  (Idenƒfy)   Επιλογή  (Select)   Επιλογή  (Select)   Απόκτηση  (Obtain)   Εξερεύνηση  (Explore)   Contextualize   Jusƒfy   44  
Resource  DescripTon  and  Access   (RDA)   45  
RDA:  βασικές  αρχές     Κανόνες  καταλογογράφησης     “RDA  provides  a  set  of  guidelines  and  instrucƒons  on  formulaƒng  data  to  support  resource   discovery”     “RDA  provides  a  comprehensive  set  of  guidelines  and  instrucƒons  covering  all  types  of  content   and  media”     Εναρμόνιση  με  τις  τέσσερις  βασικές  λειτουργίες  των  FRBR       εύρεση       ταυτοποίηση       επιλογή       απόκτηση       Σε  σχέση  με  τις  καθιερωμένες  αποδόσεις  (Ονόματα,  Συλλογικά  Οργανα,  Εννοιες   κτλ)  είναι  σχεδιασμένοι  ώστε  να  βοηθούν  το  χρήστη  να:     Βρουν,  π.χ.  να  βρουν  πληροφορίες  για  την  οντότητα  και  τους  πόρους  που  συνδέονται  με  αυτήν     Ταυτοποιήσουν,  π.χ.  να  επιβεβαιώσουν  ότι  η  οντότητα  που  περιγράφεται  είναι  αυτή  για  την   οποία  έψαξαν     Διευκρινίσουν,  πχ.  να  ξεκαθαρίσουν  τις  σχέσεις  μεταξύ  δύο  ή  περισσότερων  οντοτήτων       Καταλάβουν,  π.χ.  να  καταλάβουν  γιατί  το  συγκεκριμένο  όνομα  έχει  επιλεγεί  για  τη   συγκεκριμένη  οντότητα   46  
RDA  και  σχέσεις  με  άλλα  πρότυπα     Βάσει  των  δημιουργών  τους     Οι  RDA  βασίζονται  στους  Αγγλοαμερικάνικους  κανόνες  καταλογογράφησης       “is  built  on  foundaƒons  established  by  the  Anglo-­‐American  Cataloguing   Rules  (AACR)  and  the  cataloguing  tradiƒons  on  which  it  was  based”     Λαμβάνουν  υπόψη  τους  τόσο  τα  ISBD  όσο  και  το  MARC  21  (bibliographic  &   authority)       Είναι  συμβατοί  τόσο  με  ISBD  και  MARC  21,  όσο  και  με  το  Dublin  Core       Δίνονται  αντιστοιχίσεις  στα  παραπάνω  σχήματα  στα  παραρτήματα  D  και  E       Εχουν  ληφθεί  υπόψη  πρότυπα  μεταδεδομένων  και  από  άλλους  φορείς   (μουσεία,  αρχεία,  σημασιολογικός  ιστός  κτλ)  ώστε  να  υπάρχει  ένα   αποτελεσματικό  επίπεδο  ευθυγράμμισης  μεταξύ  αυτών  και  των  RDA   47  
Ευθυγράμμιση  με  FRBR     Βάσει  των  δημιουργών  τους     Τα  στοιχεία  δεδομένων  των  RDA  γενικά  αντικατοπτρίζουν  τις  ιδιότητες   και  τις  σχέσεις  των  οντοτήτων  Εργο,  Εκφραση,  Manifestaƒon  και  Αντίτυπο   όπως  αυτές  ορίζονται  από  τους  FRBR     Οι  RDA  μπορεί  στο  μέλλον  να  εμπλουτιστούν  και  με  άλλα  στοιχεία  που   δεν  ορίζονται  στους  FRBR     Ιδιότητες  και  σχέσεις  των  οντοτήτων  Εργο,  Εκφραση,  Manifestaƒon  και   Αντίτυπο  των  οποίων  ο  κύριος  στόχος  είναι  η  διαχείριση  του  πόρου  (για   παράδειγμα:  πρόσκτηση,  διατήρηση)  είναι  για  την  ώρα  εκτός  στόχου  των   RDA   48  
Ευθυγράμμιση  με  FRAD     Βάσει  των  δημιουργών  τους     Τα  στοιχεία  δεδομένων  των  RDA  γενικά  αντικατοπτρίζουν  τις  ιδιότητες  και  τις   σχέσεις  των  οντοτήτων  με  τις  οντότητες  Πρόσωπο,  Οικογένεια,  Συλλογικό   Οργανο  και  Τόπος  όπως  αυτά  ορίζονται  από  τους  FRAD     Οι  ιδιότητες  που  σχετίζονται  με  τις  οντότητες  Ονομα,  Idenƒfier,  Σημείο   Πρόσβασης  και  Κανόνες  καλύπτονται  επιλεκτικά     Οι  RDA  μπορεί  στο  μέλλον  να  εμπλουτιστούν  και  με  άλλα  στοιχεία  που  δεν   ορίζονται  στους  FRAD     Οι  ιδιότητες  και  σχέσεις  για  τις  οντότητες  Εννοια,  Αντικείμενο  και  Γεγονός,  όπως   ορίζονται  στους  FRAD,  είναι  εκτός  των  στόχων  των  RDA  στην  παρούσα  φάση       Οι  σχέσεις  μεταξύ  των  Σημείων  Πρόσβασης,  όπως  ορίζονται  στους  FRAD,  είναι   εκτός  των  στόχων  των  RDA  στην  παρούσα  φάση     Ιδιότητες  και  σχέσεις  των  οντοτήτων  Πρόσωπο,  Οικογένεια,  Συλλογικό  Οργανο,   Εργο  και  Εκφραση  των  οποίων  ο  κύριος  στόχος  είναι  η  τα  δικαιώματα  είναι  για   την  ώρα  εκτός  στόχου  των  RDA   49  
Περιεχόμενα  RDA:  Κύριο  μέρος     0:  Εισαγωγή     Ενότητα  1:  Καταγράφοντας  Ιδιότητες  του  Manifestaƒon  και  του  Αντιτύπου     Ενότητα  2:  Καταγράφοντας  Ιδιότητες  του  Εργου  και  της  Εκφρασης     Ενότητα  3:  Καταγράφοντας  Ιδιότητες  του  Προσώπου,  της  Οικογένειας  και  του   Συλλογικού  Οργάνου       Ενότητα  4:  Καταγράφοντας  Ιδιότητες  των  Εννοια,  Αντικείμενο,  Γεγονός  και  Τόπος       Ενότητα  5:  Καταγράφοντας  Κύριες  Σχέσεις  μεταξύ  Εργου,  Εκφρασης,   Manifestaƒon,  Αντιτύπου     Ενότητα  6:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  με  τα  Πρόσωπα,  Οικογένειες  και  Συλλογικά   Οργανα       Ενότητα  7:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  με  τις  Εννοιες,  Αντικείμενα,  Γεγονότα  και   Τόπους  [Κενό  στην  πρώτη  έκδοση]     Ενότητα  8:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  μεταξύ  Εργου,  Εκφρασης,  Manifestaƒon,   Αντιτύπου     Ενότητα  9:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  ανάμεσα  σε  Πρόσωπα,  Οικογένειες  και   Συλλογικά  Οργανα       Ενότητα  10:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  ανάμεσα  σε  Εννοιες,  Αντικείμενα,  Γεγονότα   και  Τόπους  [Κενό  στην  πρώτη  έκδοση]   50  
Περιεχόμενα  RDA:  Παραρτήματα  Ι     A  :  Capitalizaƒon  =  Κεφαλαία     B  :  Abbreviaƒons  =  Συντομογραφίες     C  :  Iniƒal  Arƒcles  =  Εισαγωγικά  άρθρα       D  :  Record  Syntaxes  for  Descripƒve  Data  =  Σύνταξη  εγγραφής  για   τις  περιγραφικές  πληροφορίες     E  :  Record  Syntaxes  for  Access  Point  Control  =  Σύνταξη  εγγραφής   για  τα  σημεία  πρόσβασης     F  :  Addiƒonal  Instrucƒons  on  Names  of  Persons  =  Επιπρόσθετες   πληροφορίες  για  τα  ονόματα  Προσώπων  [για  ονόματα  σε  συγκεκριμένες   γλώσσες  πλην  αγγλικών,  δεν  περιλαμβάνει  ελληνικά]     G  :  Titles  of  Nobility,  Terms  of  Rank,  Etc.  =  Τίτλοι  τιμής  κτλ     H  :  Dates  in  the  Chrisƒan  Calendar  =  Ημερομηνίες  στο  χριστιανικό   ημερολόγιο   51  
Περιεχόμενα  RDA:  Παραρτήματα  ΙΙ     I  :  Relaƒonship  Designators:  Relaƒonships  between  a  Resource  and   Persons,  Families,  and  Corporate  Bodies  Associated  with  the  Resource  =   Προσδιοριστές  σχέσεων:  Σχέσεις  μεταξύ  ενός  πόρου  και  Προσώπων,   Οικογενειών  και  Συλλογικών  Οργάνων  που  σχετίζονται  με  τον  πόρο     J  :  Relaƒonship  Designators:  Relaƒonships  between  Works,  Expressions,   Manifestaƒons,  and  Items  =  Προσδιοριστές  σχέσεων:  Σχέσεις  μεταξύ   Εργου,  Εκφρασης,  Manifestaƒon,  Αντιτύπου     K  :  Relaƒonship  Designators:  Relaƒonships  between  Persons,  Families,   and  Corporate  Bodies  =  Προσδιοριστές  σχέσεων:  Σχέσεις  μεταξύ   Προσώπων,  Οικογενειών  και  Συλλογικών  Οργάνων       L  :  Relaƒonship  Designators:  Relaƒonships  Between  Concepts,  Objects,   Events,  and  Places  =  Προσδιοριστές  σχέσεων:  Σχέσεις  μεταξύ  Εννοιών,   Αντικειμένων,  Γεγονότων  και  Τόπων  [Κενό  στην  πρώτη  έκδοση]     Γλωσσάρι     52  
Καταγράφοντας  δεδομένα  με  τους  RDA     Οι  RDA  είναι  κανόνες  καταλογογράφησης  και  δεν   δεσμεύονται  από  σχήματα  κωδικοποίησης     Κάποιες  φορές  είναι  απαραίτητη  η  προσφυγή  σε  «εξωτερικά   λεξιλόγια»  (external  vocabularies)  για  την  άντληση  της   προβλεπόμενης  τιμής     π.χ.  για  τη  γραφή  η  τιμή  θα  πρέπει  να  αντληθεί  από  το  ISO  15924     Σε  κάποιες  περιπτώσεις  οι  RDA  περιέχουν  δικά  τους   «λεξιλόγια»  τα  οποία  έχουν  αναπτυχθεί  ειδικά  για  αυτό  το   σκοπό    Κάποια  από  τα  στοιχεία  ονομάζονται  Core  elements  (βασικά   στοιχεία)  και  είναι  «υποχρεωτικά»   53  
Σχέσεις  ανά  επίπεδο     Παράρτημα  I     Χωρίζονται  οι  σχέσεις  δημιουργών-­‐συντελεστών  μεταξύ   Προσώπων,  Οικογενειών  και  Συλλογικών  Οργάνων  ανάλογα   με  το  αν  αναφέρονται  στο  επίπεδο  του  Εργου,  της   Εκδήλωσης,  του  Manifestaƒon  ή  του  Αντιτύπου.   Παραδείγματα   Αρχιτέκτονας,  Συγγραφέας,  Χορογράφος  συνδέονται  με  το  επίπεδο   του  Εργου     Επιμελητής,  εικονογράφος,  μεταφραστής  συνδέονται  με  το  επίπεδο   της  Εκφρασης     Χαράκτης,  λιθογράφος  συνδέονται  με  το  επίπεδο  του  Manifestaƒon     Τωρινός  ιδιοκτήτης,  προηγούμενος  ιδιοκτήτης,  συντηρητής,   συνδέονται  με  το  επίπεδο  του  Αντιτύπου   54  
Οντότητες,  Ιδιότητες  και  Σχέσεις   Παράδειγμα  σε  γραφική  αναπαράσταση   Τίτλος Ηµερ. ... Τίτλος Γλώσ. ... Εκδότ. Ηµερ. ... ID Ταξ. ... Έργο Έκφραση Manifestation Αντίτυπο πραγµατώνεται ενσωµατώνεται «µήτρα» Μεταφρ Συγγρα α σ τή ς φέας Συλλογικό Πρόσωπο Α Πρόσωπο Β Όργανο Όνοµα Ηµερ. ... ... ... Όνοµα Ηµερ. Όνοµα Τόπος 55  
FRBRizaTon   Μανόλης  Πεπονάκης     (peponakis@ionio.gr)   56  
Βασικός  στόχος  και  Στάδια     Στόχος     Να εντοπιστούν εντός των βιβλιογραφικών εγγραφών (κωδικοποιηµένων σε διάφορα σχήµατα) οι οντότητες  των  FRBR  και  να   αντιστοιχισθούν  σε  αυτές  οι  σχετικές  ιδιότητες   Στάδια     Εντοπισμός  των  εγγραφών  που  αποτελούν  ένα  Εργο       Εντοπισμός  των  εγγραφών  που  αποτελούν  Εκφράσεις  εντός  του   συγκεκριμένου  Εργου     Εντοπισμός  των  εγγραφών  που  αποτελούν  τα  πολλαπλά   Manifestaƒons     Μόνο  στην  περίπτωση  πολλών  πηγών  ή  λανθασμένης  καταλογογράφησης     Αντιστοίχιση  των  πληροφοριών  (πεδίων-­‐υποπεδίων)  των   βιβλιογραφικών  εγγραφών  στις  αντίστοιχες  οντότητες  και  ιδιότητες   των  FRBR     Εμφάνιση  της  νέας  δομής   57  
Εντοπισμός  Έργων (µε χρήση κλειδιών)   Δηµιουργία κλειδιών   Τίτλος – Συγγραφέας – Μορφή   Σε κάποιες περιπτώσεις δεν λαµβάνεται υπόψη η µορφή (π.χ. αλγόριθµος OCLC) οπότε η συσταδοποίηση (clustering) γίνεται σε ένα επίπεδο υψηλότερο αυτού του Έργου   Σύγκριση κλειδιών   Ίδιο κλειδί σηµαίνει ίδιο Έργο   Η σύγκριση µπορεί να µην προκύπτει µε απόλυτη ταύτιση (matching) αλλά µε βαθµό οµοιότητας   Ορίζεται ένα όριο (threshold) ανάλογα µε τα δεδοµένα και τον αλγόριθµο συσταδοποίησης (clustering) 58  
Εντοπισμός  Εκφράσεων       Στην  περίπτωση  των  Εργων  η  συσταδοποίηση  λαμβάνει  χώρα   στο  σύνολο  των  εγγραφών,  ενώ  στην  περίπτωση  των   Εκφράσεων  εντός  των  βιβλιογραφικών  εγγραφών  για  ένα   Εργο     Ο  ακριβής  εντοπισμός  τους  είναι  εξαιρετικά  δύσκολος       Ασάφεια  στον  ορισμό  της  Εκφρασης  από  τους  FRBR     Διάσπαρτη  πληροφορία  σε  πολλά  πεδία  η  πληροφορία     Πληροφορία κωδικοποιημένη  με  τρόπο  που  στερείται  σταθερότητας      Απλουστευτική  προσέγγιση     Γλώσσα  και  μορφή   59  
Εντοπισμός  ManifestaTons       Για  δεδομένα  από  μια  πηγή  κατά  κανόνα  δεν  υφίσταται  διότι   πρέπει  να  υπάρχει  μία  βιβλιογραφική  εγγραφή  ανά   Manifestaƒon     Εκτός  από  περιπτώσεις  λάθους  καταλογογράφησης     Για  δεδομένα  από  πολλές  πηγές  ακολουθούνται  διαδικασίες   de-­‐duplicaƒon     Κατά  κανόνα  η  διαδικασία  του  de-­‐duplicaƒon  προηγείται  αυτής  του   FRBRizaƒon  στις  υλοποιήσεις  σε  συλλογικούς  καταλόγους     Σε  εικονικούς  on  line  συλλογικούς  μπορεί  να  γίνει  με  κλειδιά  ταύτισης   εγγραφών   60  
Εμφάνιση  νέας  δομής     Αντιστοίχηση  πεδίων  MARC (Dublin Core ή όποιου σχήµατος µεταδεδοµένων)  με  FRBR     Δεδομένη,  από  το  παράρτημα  Α  των  FRBR  (!;!)     Ποιος  θα  είναι  “αντιπρόσωπος”  ενός  πεδίου;     επιλογή  της  μορφής  εκείνης  που  έχει  τις  περισσότερες  επαναλήψεις   στις  επιμέρους  βιβλιογραφικές  εγγραφές;       επιλογή  της  μορφής  του  authority  file;     το  πεδίο  που  είναι  στη  Χ  γλώσσα,  το  μεγαλύτερο  πεδίο,  κτλ…     Ασυμβατότητα  με  τους  κανόνες  καταλογογράφησης  που   χρησιμοποιούνται  σήμερα  και  τα  ISBDs     Μονόδρομος  (;)  οι  RDA   61  
Παράδειγμα  FRBRizaTon  από  LC   FRBR  Display  Tool  Version  2.0  (hƒp://www.loc.gov/marc/marc-­‐funcTonal-­‐analysis/tool.html)     Author:  Welty,  Eudora,  1909     Έργο + Πρόσωπο   Work:  A  curtain  of  green       Form:  text  -­‐  English     Έκφραση !   Ediƒon:      Title:  A  curtain  of  green:  a  book  of  stories      Statement  of  responsibility:  by  Eudora  Welty.      Imprint:  Southern  Living  Gallery,  [1983,  c1941]      Physical  Descripƒon:  xix,  285  p.  :  ill.  (some  col.)  ;  23  cm.       Ediƒon:     Manifestations  Title:  A  curtain  of  green      Statement  of  responsibility:  with  an  introducƒon  by   Katherine  Anne  Porter.      Imprint:  Doubleday,  Doran  and  Company,  inc,  1941      Physical  Descripƒon:  xix,  285  p.  22  cm.   62  
Αποτελεσματικό  FRBRizaTon       Χρήση  αρχείων  καθιερωμένων  αποδόσεων     Στην  καταχώρηση  δεδομένων     Στην  παραγωγή  κλειδιών     Υπαρξη  ομοιόμορφων  τίτλων     Ομοιογενή  βιβλιογραφικά  δεδομένα  περιγραφικού   τμήματος     Κυρίως  για  τον  εντοπισμό  των  Εκφράσεων     Ποιότητα  αλγορίθμου  clustering     Προσέγγιση  με  διαφορετικό  αλγόριθμο  στο  κάθε  τμήμα  του   κλειδιού   63  
Προβλήματα  FRBRizaTon     όπως  αυτό  υλοποιείται  σήμερα     Περιορίζεται  στην  ανίχνευση  σχέσεων  μεταξύ  των  οντοτήτων   της  πρώτης  ομάδας     Ενα  είδος  “Work  set  clustering”  το  οποίο  συχνά  αγνοεί:   τη  διάκριση  μεταξύ  σχετικών  Εργων     π.χ.  εντάσσει  στην  ίδια  ομάδα  ένα  βιβλίο  και  μια  ταινία  (OCLC)      τη  διάκριση  μεταξύ  Εκφράσεων     Αναπαράγει  μια  επισφαλή  κληρονομικότητα     π.χ.  μια  θεματική  επικεφαλίδα  που  σχετίζεται  με  τη  γλώσσα  είναι   λάθος  να  συνδεθεί  με  το  Εργο     Αγνοεί  αρκετά  από  τα  στοιχεία  των  αρχείων  καθιερωμένων   αποδόσεων  για  την  παραγωγή  ιδιοτήτων  των  οντοτήτων     π.χ.  η  καταγραφή  της  εποχής  δημιουργίας  του  Εργου  έστω  και   προσεγγιστικά,  βάσει  του  συγγραφέα   64  
Αποτελεσματικό  FRBRizaTon     (σε  ελληνικούς  καταλόγους;!)     Απουσία  αρχείων  καθιερωμένων  αποδόσεων     Τόσο  στην  καταχώρηση  δεδομένων     Οσο  και  ως  σημείο  αναφοράς  για  την  παραγωγή  κλειδιών     Προβληματικοί  ομοιόμορφοι  τίτλοι     Μικρή  παρουσία  ομοιόμορφων  τίτλων  οι  οποίοι  δεν  δικαιολογούν  το   χαρακτηριστικό  “ομοιόμορφος”     Μεγάλη  ανομοιογένεια  στα  βιβλιογραφικά  δεδομένα  του   περιγραφικού  τμήματος   65  
Resource  DescripTon  Framework  (RDF)     και     Simple  Knowledge  OrganizaTon  System   (SKOS)   Χρήστος  Παπαθεοδώρου     (papatheodor@ionio.gr)   66  
Παγκόσμιος  Ιστός:  Πλούσια  Πηγή  Πληροφοριών  για   Διαχείριση  και  Ερμηνεία  από  τον  Ανθρωπο  -­‐   Υπερπληροφόρηση   Χρήστης   Χρήστης  
Σημασιολογικός  Ιστός     Το  όραμα  του  Tim  Berners-­‐Lee  για  τον   Σημασιολογικό  Παγκόσμιο  Ιστό  προβλέπει:     σημασιολογία  της  πληροφορίας  η  οποία  είναι   εύκολο  να  γίνει  κατανοητή  μηχανικά,  και       εκατομμύρια  από  μικρές  εξειδικευμένες   υπηρεσίες  συλλογισμού  (reasoning  services)  οι   οποίες  παρέχουν  υποστήριξη  στην  επιτυχή   επίτευξη  εργασιών  βασιζόμενες  στην   προσπελάσιμη  πληροφορία.   68  
Ο  Μελλοντικός  Παγκόσμιος  Ιστός:  Πλούσια  Πηγή   Πληροφοριών  για  Διαχείριση  και  Ερμηνεία  από   τον  Η/Υ   Χρήστης   Πράκτορας   Πράκτορας  
Το  πρόβλημα       Ανθρωποι,  οργανισμοί  και  προγράμματα  πρέπει  να   επικοινωνούν  μεταξύ  τους.     Οι  διαφορετικές  ανάγκες  και  το  διαφορετικό  υπόβαθρο   οδηγούν  σε  αποκλίνουσες  οπτικές  γωνίες  και  παραδοχές  για   πράγματα  που  στην  ουσία  είναι  ίδια  μεταξύ  τους.     Η  έλλειψη  κοινής  αντίληψης  οδηγεί  σε:     προβλήματα  στην  επικοινωνία  μεταξύ  ανθρώπων  και  οργανισμών.     δυσκολίες  στον  προσδιορισμό  των  απαιτήσεων  και  κατά  συνέπεια  στην   ανάπτυξη  των  προδιαγραφών  των  συστημάτων.     Οι  ανομοιόμορφες  μέθοδοι  μοντελοποίησης,  οι  γλώσσες  και   τα  εργαλεία  λογισμικού  περιορίζουν  σοβαρά:     τη  δια-­‐λειτουργικότητα     την  επαναχρησιμοποίηση  και  το  διαμοιρασμό  εφαρμογών.     Τελικά  όλα  τα  παραπάνω  οδηγούν  στο  να   ξαναανακαλύπτουμε  τον  τροχό.   70  
Η  λύση     Η  εξάλειψη  ή  η  μείωση  της  σύγχυσης  σχετικά  με  τις   έννοιες  και  τους  όρους  και  τελικά  η  απόκτηση  κοινής   αντίληψης.     Αυτή  η  κοινή  αντίληψη  μπορεί  να  αποτελέσει  το   ενοποιητικό  πλαίσιο  ανάμεσα  στις  διαφορετικές   οπτικές  γωνίες  και  να  συμβάλει  στην  βελτίωση  της   επικοινωνίας,  και  της  δια-­‐λειτουργικότητας.  Μπορεί   να  διευκολύνει  την  ανάπτυξη  προδιαγραφών  και  τη   βελτίωση  της  αξιοπιστίας  συστημάτων  και  να   παρέχει  δυνατότητες  επαναχρησιμοποίησης  τους.   71  
Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης   στον  Παγκόσμιο  Ιστό     Σύνδεση  Συστημάτων  Οργάνωσης  Γνώσης  (ΣΟΓ)  με  τους   πόρους  του  Ιστού     Οργάνωση  Γνώσης:       διανοητική  διαδικασία  που  περικλείει  κάθε  τύπο  και  μέθοδο   ευρετηρίασης,  περιγραφής,  ταξινόμησης,  διαχείρισης  τεκμηρίων     παρέχει  μια  βαθύτερη  αντίληψη  για  το  θεματικό  περιεχόμενο  των   τεκμηρίων  και  επομένως  του  τομέα  ενδιαφέροντος  των  χρηστών     με  σκοπό  την  αύξηση  της  αξίας  της  πληροφορίας  και  την  ευχερέστερη   αναζήτηση  –  ανακτηση  και  τη  διάχυσή  της  στις  κοινότητες  χρηστών       Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης     εξελιγμένα  εργαλεία  αναζήτησης  (ψηφιακής)  πληροφορίας       ταξινομικά  συστήματα,  καταλόγους  θεματικών  επικεφαλίδων,  αρχεία   καθιερωμένων  ονομάτων,  σημασιολογικά  δίκτυα  και  οντολογίες   72  
Χαρακτηριστικά  Συστημάτων   Οργάνωσης  Γνώσης     Χρησιμοποιούνται  για  την  οργάνωση  του  υλικού  μιας  συλλογής   τεκμηρίων  σε  θεματικές  κατηγορίες     Θεωρούν  από  μια  συγκεκριμένη  οπτική  γωνία  μια  συλλογή  και  τα   αντικείμενά  της     Μια  οντότητα  μπορεί  να  χαρακτηρισθεί  με  διαφορετικούς  τρόπους  ανάλογα   με  το  ΣΟΓ  που  χρησιμοποιείται     Λειτουργούν  ως  γέφυρα  μεταξύ  του  υλικού  και  των  αναγκών  του  χρήστη   και  καθοδηγούν  /  διευκολύνουν  την  αναζήτηση  του  χρήστη     Τα  ΣΟΓ  χρησιμοποιούνται  για  τη  συσχέτιση  εννοιών  με  αντικείμενα  μιας   συλλογής  από  εξειδικευμένα  πρόσωπα.  Μια  έννοια  αποδίδεται  σε  ένα   αντικείμενο     Οι  χρήστες  που  αναζητούν  αντικείμενα  χρησιμοποιώντας  ΣΟΓ,  συνδέουν  τις   έννοιες  που  αντιλαμβάνονται  τον  κόσμο  με  τις  αναπαραστάσεις  τους  στο   ΣΟΓ   73  
Τα  ΣΟΓ  ως  γλώσσες     Μια  γλώσσα  έχει  τα  ακόλουθα  συστατικά:     Λεξιλόγιο  (vocabulary):  σύνολο  όρων     Συνήθως  το  λεξιλόγιο  είναι  ελεγχόμενο  (controlled  vocabulary)  δηλ.  μόνο   συγκεκριμένοι  όροι  ή  είδη  όρων  επιτρέπεται  να  συμμετέχουν  στις  δηλώσεις   θεμάτων     Ονομάζονται  περιγραφείς  (descriptors)  ή  προτιμώμενοι  όροι  (preferred  terms)     Συντακτικό  (syntax)     οι  όροι  υπάγονται  σε  κανόνες  σύνταξης  (π.χ.  σειρά  των  όρων  σε  μια  θεματική   επικεφαλίδα)     Σημασιολογία  (semanƒcs)   74  
Σημασιολογία     Σημασιολογία  κατηγοριών        Η  κατηγοριοποίηση  των  εννοιών  σε  κατηγορίες     Σημασιολογία  αναφοράς     Η  αντιστοίχηση  των  όρων  σε  έννοιες  έτσι  ώστε:     Να  προσδιορίζονται  τα  συνώνυμα  και  να  ομαδοποιούνται  μαζί  και     Να  αποσαφηνίζονται  τα  ομώνυμα  (homonyms,  λέξεις  με  ίδια   προφορά  αλλά  διαφορετική  ορθογραφία  και  σημασία,  scene,   seen)       Αναφορές  από  προτιμώμενους  σε  μη  προτιμώμενους  όρους  και   αντίστροφα  με  τις  σχέσεις  USE  (βλέπε)  και  UF  (use  for,  βλέπε   επίσης)     Σημασιολογία  συσχέτισης     Ο  προσδιορισμός  των  συσχετίσεων  μεταξύ  των  εννοιών   (paradigmaƒc  relaƒonships)     Ευρύτεροι,  στενότεροι  όροι,  ισοδύναμοι  κλπ   75  
Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης  (1/3)     Υπερκείμενο  (ιστοσελίδες)     Κατάλογοι  όρων  :     Καταλόγοι  καθιερωμένων  ονομάτων  (Authority  Files):  Ελεγχόμενα  λεξιλόγια  των   πολλαπλών  μορφών  ονομάτων  ή  οντοτήτων  ενός  τομέα  ή  πεδίου  (Library  of   Congress  Name  Authority  File,  Gewy  Geographic  Authority  File)     Γλωσσάρια  (Glossaries):  Κατάλογοι  ονομάτων  συνήθως  ενός  συγκεκριμένου   γνωστικού  τομέα  ή  έργου  με  τους  ορισμούς  τους     Λεξικά  (Dicƒonaries):  Αλφαβητικοί  κατάλογοι  λέξεων,  των  ορισμών  τους,  της   προέλευσης  τους,  των  διαφορετικών  μορφών  τους,  των  συνωνύμων,  κ.λπ.     Γεωγραφικά  λεξικά  (Gazzewers):  Κατάλογοι  ονομάτων  τοποθεσιών  που   συνοδεύονται  από  τις  γεωγραφικές  συντεταγμένες  τους   76  
Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης  (2/3)     Ταξινομικά  συστήματα  και  κατηγορίες  :     Καταλόγοι  θεματικών  επικεφαλίδων  (Subject  Headings):  Ελεγχόμενα  λεξιλόγια  με   περιορισμένη  ιεραρχική  διάρθρωση  που  αντιπροσωπεύουν  τα  θέματα  των   αντικειμένων  μιας  συλλογής  (LCSH,  MeSH)     Ταξινομικά  συστήματα,  ταξονομίες  και  σχήματα  κατηγοριοποιήσεων  (Classificaƒon   Schemes,  Taxonomies,  Categorizaƒon  Schemes):  Κατατάσσουν  ή  ομαδοποιούν   θέματα  σε  μεγάλες  κατηγορίες  είτε  με  ιεραρχική  διάταξη  είτε  με  χρήση   αλφαριθμητικής  σημειογραφίας  χωρίς  ρητά  εκφρασμένες  τις  σχέσεις  ανάμεσα   στους  όρους  (DDC,  UDC)   77  
Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης  (3/3)     Κατάλογοι  σχετιζόμενων  όρων  :       Θησαυροί  (Thesauri):  Υποδεικνύουν  τις  σχέσεις  που  υπάρχουν  ανάμεσα  σε   όρους  και  κύρια  τις  σχέσεις  ιεραρχίας,  ισοδυναμίας  και  τις  σχέσεις   συσχέτισης  (AAT)       Σημασιολογικά  δίκτυα  (Semanƒc  networks):  Δομούν  τις  έννοιες  και  τους   όρους  όχι  σε  ιεραρχίες  αλλά  με  τη  μορφή  δικτύου  (με  κόμβους  τις  έννοιες   και  ακμές  τις  μεταξύ  τους  σχέσεις)  ενώ  οι  σχέσεις  ανάμεσα  στους  όρους   είναι  ευρύτερες  σε  σχέση  με  του  θησαυρού  (WorldNet)     Οντολογίες  (Ontologies):  Είναι  από  τα  πιο  πρόσφατα  συστήματα  και   αναπτύσσονται  κυρίως  στο  πλαίσιο  του  Σημασιολογικού  Ιστού  ως  ειδικά   μοντέλα  εννοιών  (specific  concept  models).  Αναπαριστούν  πολύπλοκες   σχέσεις  ανάμεσα  σε  αντικείμενα  και  περιλαμβάνουν  κανόνες  και  αξιώματα   ενώ  περιγράφουν  τη  γνώση  ενός  συγκεκριμένου  τομέα  (SUMO)   78  
Τι  είναι  η  Οντολογία;       Μια  οντολογία  είναι  μια  τυπική  (formal),   κατηγορηματική  (explicit)  προδιαγραφή  μιας   διαμοιρασμένης  (shared)  εννοιολογικής   αναπαράστασης  (conceptualiza6on)  -­‐  Gruber     Ο  όρος  ‘εννοιολογική  αναπαράσταση’    (conceptualizaƒon)   αναφέρεται  σε  ένα  αφηρημένο  μοντέλο  φαινομένων  του  κόσμου   στο  οποίο  έχουν  προσδιοριστεί  οι  έννοιες  που  σχετίζονται  με  τα   φαινόμενα  αυτά.     Ο  όρος  ‘κατηγορηματική’  (explicit)  σημαίνει  ότι  το  είδος  των   εννοιών  που  χρησιμοποιούνται,  και  οι  περιορισμοί  που  αφορούν   την  χρήση  αυτών  των  εννοιών  είναι  προσδιορισμένα  με  σαφήνεια.     O  όρος  ‘αυστηρή’  (formal)  αναφέρεται  στο  ότι  η  οντολογία  πρέπει   να  είναι  μηχανικά  αναγνώσιμη.       Ο  όρος  ‘διαμοιρασμένη’  (shared)  αναφέρεται  στο  ότι  η  οντολογία   πρέπει  να  αποτυπώνει  γνώση  κοινής  αποδοχής  στα  πλαίσια  μιας   κοινότητας.   79  
Η  σύνταξη  σε  αντίθεση  με  τη   σημασιολογία     Σύνταξη:  η  δομή  των  δεδομένων.       Σημασιολογία:  η  σημασία  των  δεδομένων.     Δύο  συνθήκες  απαραίτητες  για  διαλειτουργικότητα:     Υιοθέτηση  κοινής  σύνταξης:  επιτρέπει  στις  διάφορες   εφαρμογές  να  αναλύουν  συντακτικά  (parse)  τα  δεδομένα.       Υιοθέτηση  ενός  μέσου  κατανόησης  της  σημασιολογίας:   επιτρέπει  στις  διάφορες  εφαρμογές  να  χρησιμοποιούν  τα   δεδομένα.     Η  XML  δεν  παρέχει  τα  απαραίτητα  μέσα  για  την   περιγραφή  της  σημασιολογίας.   80  
XML     eXtensible  Markup  Language  (XML)  αναπτύχθηκε  με   στόχο  να  διευκολύνει  το  χειρισμό,  επεξεργασία,   διακίνηση  και  αποθήκευση  τεκμηρίων  στον  Παγκόσμιο   Ιστό  (web).       Επιτρέπει  τον  ορισμό  νέων  γλωσσών  σημειοθέτησης,  με   τη  βοήθεια    δηλώσεων  τύπων  εγγράφων  (Document  Type   DeclaraQons)  (DTDs).     Αυτές  οι  γλώσσες  σημειοθέτησης  ορίζουν  δομές   δεδομένων,  τα  σχήματα  μεταδεδομένων   81  
XML:Στοιχεία  και  γνωρίσματα     Ονομα   Ονομα   στοιχείου   γνωρίσματος   Τιμή     γνωρίσματος   <ετικέτα όνοµα_γνωρ1 = “τιµή1” … όνοµα_γνωρ_n = “τιµή_n”> Ετικέτα     ..... περιεχόµενο στοιχείου ..... αρχής   </ετικέτα>   Ετικέτα  τέλους   82  
Παράδειγμα  XML  τεκμηρίου   Βιβλιογραφία       S.  Abiteboul,  P.  Buneman,  D.  Suciu  “Data  on  the  Web:  From  RelaQons  to  Semistructured  Data  and  XML”   Morgan  Kaufmann  Publishers,  2000.     Norman  Walsh  “A  Guide  to  XML”  World  Wide  Web  Journal,  Vol.  2,  Issue  4,  1997,  pages  97-­‐107.   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   <bibliography> <book> <author>S. Abiteboul</author> <author>P. Buneman</author> <author>D. Suciu</author> <title>Data on the Web: From Relations to Semistructured Data and XML</title> <publisher>Morgan Kaufmann Publishers</publisher> <year>2000</year> </book> <article> <author>Norman Walsh</author> <title>A Guide to XML</title> <journal>World Wide Web Journal</journal> <volume>2</volume> <issue>4</issue> <year>1997</year> <pages>97-107</pages> </article> </bibliography> 83  
Απλά  και  Σύνθετα  Στοιχεία       Ενα  απλό  στοιχείο  (έχει  για  περιεχόμενο  απλό   κείμενο):   <φοιτητής> Νίκος Νικολάου </φοιτητής>   Ενα  σύνθετο  στοιχείο  (περιλαμβάνει  άλλα   στοιχεία):   Περιεχόμενο   <φοιτητής> στοιχείων   <όνοµα> Νίκος </όνοµα> <επώνυµο> Νικολάου </επώνυµο> </φοιτητής> 84  
Γνωρίσματα  στην  XML     Ενα  στοιχείο  της  XML  είναι  δυνατό  να  διαθέτει  ένα  σύνολο  από     γνωρίσματα  (awributes).       Τα  γνωρίσματα  ορίζονται  σαν  ζεύγη  ονομάτων  –  τιμών.     Οι  τιμές  περικλείονται    ανάμεσα  σε  απλά  ή  διπλά  εισαγωγικά.     Τα  γνωρίσματα  τοποθετούνται  στην  ετικέτα  αρχής  του  στοιχείο   στο  οποίο  αναφέρονται.       Ενα  στοιχείο  είναι  δυνατόν  να  διαθέτει  περισσότερα  του  ενός   γνωρίσματα.   <book isbn="1-55860-622-X" language="English"> <title> Data on the Web </title> <price currency = "USD"> 100 </price> </book>   Ενώ  ένα  στοιχείο  μπορεί  να  διαθέτει  υποστοιχεία  με  το  ίδιο   όνομα,  δεν  επιτρέπεται  σε  περισσότερα  του  ενός  γνωρίσματα   του  να  έχουν  το  ίδιο  όνομα.   85  
Τι  είναι  η  RDF  ;     Η  RDF  (Resource  Descripƒon  Framework)  είναι  ένα   μοντέλο  δεδομένων     ανεξάρτητο  από  το  πεδίο  εφαρμογής,  και  ανεξάρτητο   από  συγκεκριμένη  εφαρμογή,     μπορεί  να  ειδωθεί  σαν  ένας  κατευθυνόμενος  γράφος  με   ετικέτες.     Το  μοντέλο  δεδομένων  της  RDF  είναι  ένα  αφηρημένο,   εννοιολογικό  επίπεδο  ανεξάρτητο  από  την  XML     επομένως,  η  XML  μπορεί  να  παρέχει  τη  σύνταξη  για  την   RDF,  αλλά  δεν  είναι  συστατικό  της  RDF     τα  RDF  δεδομένα  είναι  πιθανόν  να  μην  εμφανίζονται   ποτέ  σε  μορφή  XML.     86  
Το  μοντέλο  της  RDF       Αποτελείται  από  ένα  σύνολο  δηλώσεων  (statements).     Μια  δήλωση  RDF  (RDF  statement)  συνίσταται  από   Πόρους  (resources)  (=  κόμβοι)   =  υποκείμενο  (subject)   οι  οποίοι  έχουν  ιδιότητες  (properTes)   =  κατηγόρημα  (predicate)    οι  οποίες  έχουν  τιμές  (values)  (=κόμβοι,strings)   =  αντικείμενο  (object)   resource value property Παράδειγµα: “http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ has creator Ora Lassila” http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ creator : ιδιότητα   : πόρος   “Ora Lassila” : τιμή   87  
Το  μοντέλο  της  RDF  (συνέχεια)     Οι  δηλώσεις  περιγράφουν  ιδιότητες  πόρων   (resources)  του  web     Ενας  πόρος  είναι  κάθε  αντικείμενο  το  οποίο  μπορεί   να  αντιστοιχηθεί  σε  ένα  URI:     Ενα  τεκμήριο,  μια  εικόνα,  μια  παράγραφος  στο  Web,  …     Π.χ.,  hwp://www.ionio.gr/~manolis/index.html       Ενα  βιβλίο  στη  βιβλιοθήκη,  ένα  υπαρκτό  πρόσωπο  (?)     isbn://5031-­‐4444-­‐3333     …     Οι  ιδιότητες  είναι  επίσης  πόροι  (URIs)   88  
“W3C” Αναπαράσταση  τριάδων   Publisher   Η  RDF  μπορεί  να  κωδικοποιηθεί  σαν  ένα   σύνολο  τριάδων  (triples):     http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ <subject>  <predicate>  <object>.     Κάθε  τριάδα  αντιστοιχεί  σε  ένα   βέλος  στο  γράφο.   Creator Date   Η  αναπαράσταση  τριάδων  του   διπλανού  γράφου  είναι  η   “1999-02-22” “Ora Lassila” ακόλουθη:   http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax Publisher “W3C”. http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax Date “1999-02-22”. http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax Creator “Ora Lassila”. 89  
Περιβλήματα     Τα  περιβλήματα  (Containers)  στην  RDF    χρησιμοποιούνται  για   την  αναπαράσταση  συλλογών  από  πόρους     επιτρέπουν  ομαδοποίηση  των  πόρων  (ή  των  τιμών).     Εναι  δυνατό  να  διατυπώσουμε  δηλώσεις  που  αναφέρονται  σε   ένα  περίβλημα  (σαν  ολότητα)  ή  στα  ξεχωριστά  μέλη  του.     Η  RDF  παρέχει  τρεις  διαφορετικούς  τύπους  περιβλημάτων:       bag  –  συλλογή  χωρίς  διάταξη     seq  –  διατεταγμένη  συλλογή  (=  “sequence”)     alt  –  αναπαριστά  εναλλακτικές  τιμές.     Επιτρέπονται  επαναλαμβανόμενες  τιμές     δεν  υπάρχει  μηχανισμός  που  να  επιβάλει  περιορισμούς   μοναδικότητας  των  τιμών.     Είναι  δυνατόν  να  δημιουργηθούν  συλλογές  με  βάση  URI   πρότυπα     για  παράδειγμα,  όλα  τα  αρχεία  σε  ένα  συγκεκριμένο  web  site.   90  
Περιβλήματα  (συνέχεια)   “http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ has as creator(s) Ora Lassila and Ralph Swick” http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ Creator rdf:Type rdf:Seq rdf:_1 rdf:_2 “Ora Lassila” “Ralph Swick” 91  
Περιβλήματα  (συνέχεια)   “The students in course 6.001 are John, Tim and Mary” Courses/6.001 rdf:Bag rdf:Type students rdf:_1 Students/John rdf:_2 Students/Tim rdf:_3 Students/Mary 92  
Η  RDF/XML  σύνταξη     Το  μοντέλο  δεδομένων  RDF  παρέχει  ένα  αφηρημένο,   εννοιολογικό  πλαίσιο  για  τον  ορισμό  και  τη  χρήση   μεταδεδομένων.     Μια  συγκεκριμένη  σύνταξη  είναι  όμως  απαραίτητη  για  τη   δημιουργία  και  την  ανταλλαγή  των  μεταδεδομένων.     Η  XML  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  σαν  τέτοια  σύνταξη.     Η  RDF  επίσης  απαιτεί  τη  χρήση  χώρων  ονομάτων  XML  για  να   συνδέει  με  ακρίβεια  κάθε  ιδιότητα  (property)  με  το  σχήμα  που   ορίζει  αυτήν  την  ιδιότητα.       Ορίζονται  δύο  τρόποι  σύνταξης  βασισμένοι  στην  XML  για  τη   κωδικοποίηση  ενός  στιγμιότυπου  του  RDF  μοντέλου  δεδομένων:     η  σειριακή  σύνταξη  (serializaTon  syntax):  εκφράζει  τις  πλήρεις   δυνατότητες  του  μοντέλου  με  έναν  συστηματικό  τρόπο     η  συντετμημένη  σύνταξη  (abbreviated  syntax):  παρέχει  επιπλέον  δομές   οι  οποίες  δίνουν  τη  δυνατότητα  αναπαράστασης  ενός  υποσυνόλου  του   μοντέλου  με  έναν  πιο  συμπαγή  τρόπο     οι  διερμηνείς  RDF  υποστηρίζουν  και  τους  δύο  τρόπους  σύνταξης.   93  
Βασική  σειριακή  σύνταξη     Η  RDF  XML  σύνταξη  έχει  σχεδιαστεί  κατά   τέτοιο  τρόπο  ώστε  να  ομαδοποιεί  πολλαπλές   δηλώσεις  για  τον  ίδιο  πόρο  σε  ένα  στοιχείο  με   ετικέτα  DescripQon.   http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ <?xml  version=“1.0”  encoding=“UTF-­‐8”>   creator <rdf:RDF              xmlns:rdf=“hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#”   “Ora Lassila”        xmlns:s=“hwp://descripƒon.org/schema”>            <rdf:Descripƒon  about  =                    "hwp://www.w3.org/TR/REC-­‐rdf-­‐syntax/”>   Υποκείμενο                  <s:creator>Ora  Lassila</s:creator>          </rdf:Descripƒon>   </rdf:RDF>   Κατηγόρημα   Αντικείμενο   94  
Παράδειγμα   “W3C” dc:Publisher http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ dc:Creator dc:Date “Ora Lassila” “1999-02-22” <rdf:RDF              xmlns:rdf=“hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#”          xmlns:dc=“hwp://purl.org/dc/elements/1.1/”>          <rdf:Descripƒon  about  =  "hwp://www.w3.org/TR/REC-­‐rdf-­‐syntax/”>                  <dc:publisher>W3C</dc:publisher>                  <dc:creator>Ora  Lassila</dc:creator>                  <dc:date>1999-­‐02-­‐22</dc:date>          </rdf:Descripƒon>   </rdf:RDF>   95  
http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ Creator Παράδειγμα  με   http://www.w3.org/staffId/85740 αναφορές   Email Name “ora.lassila@nokia.com” “Ora Lassila” <rdf:RDF  xmlns:rdf=“...”  xmlns:s=“...”>              <rdf:Descripƒon  about  =  “hwp://www.w3.org/TR/REC-­‐rdf-­‐syntax/”>                          <s:Creator  rdf:resource=“hwp://www.w3.org/staffId/85740”  />              </rdf:Descripƒon>              <rdf:Descripƒon  about=“hwp://www.w3.org/staffId/85740”  >                          <s:Name>Ora  Lassila</s:name>                          <s:Email>ora.lassila@nokia.com</s:Email>              </rdf:Descripƒon>   </rdf:RDF>   96  
Λεξιλόγια  RDF:  RDF  Schema     Η  RDF  παρέχει  μέθοδο  για  να  εκφράζουμε  απλές  δηλώσεις  που   αφορούν  πόρους,  χρησιμοποιώντας  ιδιότητες  (με  ονόματα)  και   τιμές.       Οι  κοινότητες  των  χρειάζονται  τη  δυνατότητα  να  ορίζουν   λεξιλόγια  όρων  (vocabularies    or  terms)  που  μπορούν  να   χρησιμοποιηθούν  σε  δηλώσεις.  Δηλαδή  να  δηλώσουν  κλάσεις   (classes)  πόρων  και  ιδιότητες  (properTes)  που  θα   χρησιμοποιήσουν  για  να  περιγράψουν  αυτούς  τους  πόρους.     Παράδειγμα:  όσοι  ενδιαφέρονται    για  τη  περιγραφή  βιβλιογραφικών   πόρων  χρειάζονται  κλάσεις  όπως  Book  ή  MagazineArQcle,  και  ιδιότητες   όπως  author,    Qtle,  κ.α.,  για  να  τους  περιγράφουν.         Η  RDF  δεν  παρέχει  τα  μέσα  για  ορισμό  τέτοιων  κλάσεων  και   ιδιοτήτων  που  αφορούν  συγκεκριμένες  εφαρμογές.       Αντίθετα,  τέτοιες  κλάσεις  και  ιδιότητες  περιγράφονται  σαν  ένα   λεξιλόγιο  RDF,  χρησιμοποιώντας  επεκτάσεις  της  RDF  που   παρέχονται  από  την  γλώσσα  περιγραφής  λεξιλογίων  RDF  που   ονομάζεται  RDF  Schema.   97  
Η  RDF  Schema  (συνέχεια)     Η  RDF  Schema  παρέχει  τα  μέσα  για  να  περιγράφουμε  τέτοιες   κλάσεις  και  ιδιότητες.  Με  άλλα  λόγια,  η  RDF  Schema  παρέχει   ένα  σύστημα  τύπων  (type  system)  για  την  RDF.       Η  RDF  Schema  επιτρέπει  να  δηλώνεται  ότι  κάποιοι  πόροι   αποτελούν  στιγμιότυπα  (instances)  μιας  ή  περισσοτέρων   κλάσεων.  Επιτρέπει  επίσης  την  ιεραρχική  οργάνωση  των   κλάσεων.     Παράδειγμα:  μπορούμε  να  δηλώσουμε  ότι  η  κλάση  Dog  είναι   υποκλάση  της  κλάσης  Mammal  η  οποία  με  τη  σειρά  της  είναι   υποκλάση  της  κλάσης  Animal.  Κάθε  πόρος  επομένως  που  ανήκει   στην  κλάση  Dog  υπονοείται  ότι  ανήκει  επίσης  και  στις  κλάσεις   Mammal  και  Animal.   98  
Το  λεξιλόγιο  όρων  της  RDFS   Η  RDFS  εισάγει  το  παρακάτω  λεξιλόγιο  όρων  στους  οποίους   επισυνάπτει  σημασία  με  βάση  το  μοντέλο  δεδομένων  της  RDF    Οροι  για  κλάσεις      Οροι  για  συλλογές       rdfs:Class         rdfs:member         rdfs:subClassOf         rdfs:Container        Οροι  για  ιδιότητες     rdfs:ContainerMembershipProp   rdfs:domain       erty         rdfs:range        Ειδικές  ιδιότητες     rdfs:subPropertyOf         rdfs:comment        Ειδικές  κλάσεις     rdfs:seeAlso         rdfs:Resource         rdfs:isDefinedBy         rdfs:Literal         rdfs:label     rdfs:Datatype       99  
Κλάσεις     Παράδειγμα  δήλωσης  κλάσης:   rdfs:Class rdf:type φοιτητής rdf:type Μαρία   Η  συλλογή  των  πόρων  οι  οποίοι  είναι  κλάσεις  της   RDF  Schema  είναι  επίσης  κλάση  και  ονομάζεται   rdfs:Class.     Ενας  πόρος  μπορεί  να  είναι  στιγμιότυπο   περισσοτέρων  της  μιας  κλάσεων.     100  
Παράδειγμα  (συνέχεια)   MotorVehicle rdfs:subClassOf rdfs:subClassOf Truck rdfs:subClassOf PassegerVehicle Van rdfs:subClassOf rdfs:subClassOf MiniVan 101  
Ιδιότητες  στην  RDFS     Οι  ιδιότητες  περιορίζονται  από  το  πεδίο  ορισμού   (domain)  και  το  πεδίο  τιμών  (range)  τους         δηλ.,  από  το  τι  βρίσκεται  “αριστερά”  ή    “δεξιά”  τους     Π.χ.,  η  parentOf  είναι  μια  ιδιότητα  με  πεδίο  ορισμού  το   person  και  πεδίο  τιμών  το  person.       Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  είναι  υπό-­‐ιδιότητα  (sub-­‐ property)  μιας  άλλης  ιδιότητας     Π.χ.,  η  fatherOf  είναι  subProperty  της  ParentOf   102  
Παράδειγμα   Person   subClassOf   subClassOf   domain   range   Student   hasSuperVisor   Researcher   type   type   Frank   hasSuperVisor   Jeen   103  
Σύνταξη  της  RDF  Schema  σε  XML   <rdf:Descripƒon  ID="MotorVehicle">          <rdf:type  resource="hwp://www.w3.org/...#Class"/>          <rdfs:subClassOf  rdf:resource="hwp://www.w3.org/...#Resource"/>   </rdf:Descripƒon>   <rdf:Descripƒon  ID="Truck">          <rdf:type  resource="hwp://www.w3.org/...#Class"/>          <rdfs:subClassOf  rdf:resource="#MotorVehicle"/>   </rdf:Descripƒon>   <rdf:Descripƒon  ID="registeredTo">          <rdf:type  resource="hwp://www.w3.org/...#Property"/>          <rdfs:domain  rdf:resource="#MotorVehicle"/>          <rdfs:range  rdf:resource="#Person"/>   </rdf:Descripƒon>   104  
Η  OWL  και  τα  πρότυπα  της  W3C     Η  XML  αποτελεί  ένα  πρότυπο  για  τη  σύνταξη  δομημένων  τεκμηρίων  αλλά  δεν   παρέχει  σημασιολογικούς  περιορισμούς  που  αφορούν  τη  σημασία  του   τεκμηρίου.       Η  RDF  είναι  ένα  μοντέλο  δεδομένων  για  αντικείμενα  (“πόρους")  και  σχέσεις   ανάμεσα  τους.  Παρέχει  απλή  σημασιολογία  για  αυτό  το  μοντέλο  δεδομένων,   το  οποίο  μπορεί  να  παρασταθεί  με  τη  βοήθεια  της  σύνταξης  της  XML.       Η  RDF  Schema  είναι  ένα  λεξιλόγιο  για  την  περιγραφή  ιδιοτήτων  και  κλάσεων   των  πόρων  της  RDF,  και  παρέχει  σημασιολογία  για  ιεραρχίες  γενίκευσης  των   ιδιοτήτων  και  των  κλάσεων.     Η  OWL  προσθέτει  επιπλέον  λεξιλόγιο  για  την  περιγραφή  ιδιοτήτων  και   κλάσεων:  μεταξύ  άλλων  σχέσεων  ανάμεσα  σε  κλάσεις  (e.g.  disjointness),   cardinality  (e.g.  "exactly  one"),  ισότητα,  πλουσιότερους  τύπους  ιδιοτήτων,   χαρακτηριστικά  ιδιοτήτων  (e.g.  symmetry),  και  απαριθμήσιμες  κλάσεις.     105  
Χαρακτηριστικά  της  OWL     Class:  Μια  κλάση  ορίζει  ένα  σύνολο  ατόμων  που  την  απαρτίζουν  από  κοινού  επειδή   μοιράζονται  κάποιες  ιδιότητες.       rdfs:subClassOf:  Δηλώνοντας  ότι  μια  κλάση  είναι  υποκλάση  μιας  άλλης  μπορούμε  να   δημιουργήσουμε  ιεραρχίες  κλάσεων.       Παράδειγμα:  η  κλάση    Person  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  αποτελεί  υποκλάση  της  κλάσης   Mammal.  Από  αυτό  ένα  σύστημα  συλλογισμού  μπορεί  να  συμπεράνει  ότι  αν  κάποιος  είναι   Person,  τότε  είναι  και  Mammal.       rdfs:Property:  Χρησιμοποιείται  για  να  δηλώσει  σχέσεις  ανάμεσα  σε  άτομα  (στιγμιότυπα   κλάσεων)  η  ανάμεσα  σε  άτομα  και  τιμές.       Παραδείγματα  ιδιοτήτων:  hasChild,  hasRelaƒve,  hasSibling:  συσχετίζουν  στιγμιότυπα  της   κλάσης  Person,  (and  are  thus  ObjectProperƒes),       hasAge:  συσχετίζει  ένα  στιγμιότυπο  της  κλάσης  Person  με  ένα  στιγμιότυπο  του  τύπου   δεδομένων  Integer  (and  is  thus  a  Datatype  property).       rdfs:subPropertyOf:  Δηλώνοντας  ότι  μια  ιδιότητα  είναι  υποιδιότητα  μιας  άλλης   μπορούμε  να  δημιουργήσουμε  ιεραρχίες  ιδιοτήτων.       Παράδειγμα:  η  hasSibling  μπορεί  να  δηλωθεί  σαν  subproperty  της  hasRelaƒve.  Από  αυτό  ένα   σύστημα  συλλογισμού  μπορεί  να  εξάγει  το  συμπέρασμα  ότι  αν  ένα  άτομο  σχετίζεται  με   κάποιο  άλλο  με  την  ιδιότητα  hasSibling,  τότε  σχετίζεται  και  με  την  ιδιότητα  hasRelaƒve.     106  
Χαρακτηριστικά  της  OWL     rdfs:domain:  Το  πεδίο  ορισμού  (domain)  μιας  ιδιότητας  περιορίζει  τα  στιγμιότυπα  στα   οποία  μπορεί  να  εφαρμοστεί  η  ιδιότητα.       Παράδειγμα:  Η  ιδιότητα  hasChild  μπορεί  να  έχει  σαν  πεδίο  ορισμού  το  Mammal.  Από  αυτό   ένα  σύστημα  συλλογισμού  μπορεί  να  εξάγει  το  συμπέρασμα  ότι  αν  ισχύει  το  Frank  hasChild   Anna,  τότε  ο  Frank  πρέπει  να  είναι  Mammal.       rdfs:range:  Το  πεδίο  τιμών  (range)  μιας  ιδιότητας  περιορίζει  τις  τιμές  που  μπορεί  να   πάρει  μια  ιδιότητα.  Αν  μια  ιδιότητα  συσχετίζει  ένα  άτομο  με  ένα  άλλο  άτομο  και    η   ιδιότητα  έχει  σαν  πεδίο  τιμών  μια  κλάση,  τότε  το  δεύτερο  άτομο  πρέπει  να  ανήκει   στην  κλάση  αυτή.       Παράδειγμα:  σαν  πεδίο  τιμών  της  ιδιότητας  hasChild  μπορεί  να  δηλωθεί  η  κλάση  Mammal.   Από  αυτό  ένα  σύστημα  συλλογισμού  μπορεί  να  εξάγει  το  συμπέρασμα  ότι  αν    η  Louise   σχετίζεται  με  την  Deborah  με  την  ιδιότητα  hasChild,  δηλ.,  η  Deborah  είναι  παιδί  της  Louise,   τότε  η  Deborah  είναι  Mammal.       Individual:  τα  άτομα  (individuals)  είναι  στιγμιότυπα    των  κλάσεων,  και  οι  ιδιότητες   μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  για  να  συσχετιστεί  ένα  άτομο  με  ένα  άλλο.       Παράδειγμα:  ένα  άτομο  με  την  ονομασία  Deborah  μπορεί  να  περιγραφεί  σαν  ένα   στιγμιότυπο  της  κλάσης  Person  ενώ  η  ιδιότητα  hasEmployer  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  για   να  συσχετιστεί  το  άτομο  Deborah  με  το  άτομο  StanfordUniversity.     107  
Ισότητα  και  ανισότητα  στην  OWL  Lite     equivalentClass:  Δυο  κλάσεις  μπορούν  να  δηλωθούν  σαν  ισοδύναμες   (equivalent)  και  επομένως  να  έχουν  τα  ίδια  στιγμιότυπα.  Η  δυνατότητα  αυτή   μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  για  να  δημιουργηθούν  συνώνυμες  κλάσεις.       equivalentProperty:  Δυο  ιδιότητες  μπορούν  να  δηλωθούν  σαν  ισοδύναμες.  Οι   ισοδύναμες  ιδιότητες  συσχετίζουν  ένα  άτομο  με  το  ίδιο  σύνολο  ατόμων.  Η   δυνατότητα  αυτή  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  για  να  δημιουργηθούν   συνώνυμες  ιδιότητες.       sameAs:  Δύο  άτομα  μπορούν  να  δηλωθούν  ότι  είναι  ταυτόσημα.  Αυτό  δίνει  τη   δυνατότητα  να  δημιουργηθεί  ένα  σύνολο  από  διαφορετικά  ονόματα  τα   αναφέρονται  στο  ίδιο  άτομο.       Παράδειγμα:  Το  άτομο  Deborah  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  είναι  το  ίδιο  με  το   DeborahMcGuinness.       differentFrom:  Ενα  άτομο  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  είναι  διαφορετικό  από  άλλα   άτομα.       Παράδειγμα:  Ο  Frank  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  είναι  διαφορετικό  άτομο  από    τα   άτομα  Deborah  και  Jim.       allDifferent:  Ενας  αριθμός  ατόμων  μπορεί  να  δηλωθεί  (με  μια  μόνο   allDifferent  δήλωση)  ότι  είναι  διαφορετικά  μεταξύ  τους.     108  
Χαρακτηριστικά  ιδιοτήτων  της  OWL     inverseOf:  Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  δηλωθεί  ως  η  ανάστροφη  μιας   άλλης.  Αν  η  P1  δηλωθεί  σαν  η  ανάστροφη  της  P2,  τότε  αν  το  X   σχετίζεται  με  το  Y  μέσω  της  P2,  τότε  το  Y  σχετίζεται  με  το  X  μέσω   της  P1.     TransiƒveProperty:  Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  δηλωθεί  ως   μεταβατική  (transiƒve).  Τότε  αν  το  ζεύγος  (x,y)  είναι  στιγμιότυπο   της  μεταβατικής  ιδιότητας  P,  και  το  ζεύγος  (y,z)  είναι  επίσης   στιγμιότυπο  της  P,  τότε  και  το  (x,z)  είναι  επίσης  στιγμιότυπο  της   P.       SymmetricProperty:  Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  δηλωθεί  ως   συμμετρική  (symmetric).  Τότε  αν  το  ζεύγος  (x,y)  είναι  στιγμιότυπο   της  συμμετρικής  ιδιότητας  P,  και  το  (y,x)  είναι  επίσης  στιγμιότυπο   της  P.       FuncƒonalProperty:  Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  έχει   μοναδική  τιμή.  Στην  περίπτωση  αυτή  για  κάθε  άτομο  έχει  το  πολύ   μια  τιμή.       InverseFuncƒonalProperty:  Αν  μια  ιδιότητα  δηλωθεί  σαν  inverse   funcƒonal  τότε  η  ανάστροφη  της  είναι  funcƒonal.     109  
Περιορισμοί  τύπου  ιδιοτήτων  της  OWL     allValuesFrom:  Ο  περιορισμός  αυτός  αναφέρεται  σε  μια  ιδιότητα  ως  προς   συγκεκριμένη  κλάση  και  δηλώνει  ότι  η  ιδιότητα  αναφορικά  με  τη  συγκεκριμένη   κλάση  έχει  ένα  τοπικό  περιορισμό  του  πεδίου  τιμών  της.  Ετσι  αν  ένα   στιγμιότυπο  της  κλάσης  σχετίζεται  μέσω  της  ιδιότητας  με  ένα  άλλο   στιγμιότυπο,  τότε  μπορούμε  να  συμπεράνουμε  ότι  το  δεύτερο  στιγμιότυπο   ανήκει  στη  κλάση  που  υποδηλώνεται  από  την  allValuesFrom.       Παράδειγμα:  η  κλάση  Person  μπορεί  να  έχει  την  ιδιότητα  hasDaughter  με  τον   περιορισμό  allValuesFrom  την  κλάση  Woman.  Επομένως  αν  το  άτομο  Louise  της   κλάσης  Person  σχετίζεται  μέσω  της  ιδιότητας  hasDaughter  με  το  άτομο  Deborah,   τότε    μπορεί  να  εξαχθεί  σαν  συμπέρασμα  ότι  η    Deborah  είναι  στιγμιότυπο  της   κλάσης  Woman.  Αυτός  ο  περιορισμός  επιτρέπει  στην  ιδιότητα  hasDaughter  να   χρησιμοποιηθεί  με  άλλες  κλάσεις,  όπως  η  κλάση  Cat,  και  να  συνδεθεί  με  αυτήν  ένας   κατάλληλος  περιορισμός  τιμών  όταν  η  ιδιότητα  χρησιμοποιείται  με  τη  συγκεκριμένη   κλάση.  Ετσι  μια  ιδιότητα  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  με  διαφορετικές  κλάσεις  και  με   διαφορετικούς  κάθε  φορά  περιορισμούς  τύπου.       someValuesFrom:  Ο  περιορισμός  αυτός  δηλώνει  ότι  μια  ιδιότητα  αναφορικά  με   μια  συγκεκριμένη  κλάση  έχει  ένα  τοπικό  περιορισμό  κατά  τον  οποίο   τουλάχιστον  μια  από  τις  τιμές  της  είναι  συγκεκριμένου  τύπου.       Παράδειγμα:  Η  κλάση  SemanƒcWebPaper  μπορεί  να  έχει  έναν  περιορισμό   someValuesFrom  πάνω  στην  ιδιότητα  hasKeyword  ο  οποίος  δηλώνει  ότι  κάποια  τιμή   της  ιδιότητας  hasKeyword  πρέπει  να  είναι  στιγμιότυπο  της  κλάσης   SemanƒcWebTopic.  Αυτό  επιτρέπει  να  έχουμε  πολλαπλές  λέξεις  κλειδιά  και  εφόσον   ένα  τουλάχιστον  από  αυτά  είναι  στιγμιότυπο  της  SemanƒcWebTopic,  τότε  το  paper   είναι  συνεπές  με  τον  περιορισμό  someValuesFrom.     110  
Restricted  Cardinality     minCardinality:  Αν  δηλωθεί  σαν  minCardinality  μιας  ιδιότητας  ως  προς  μια  κλάση   η  1,  τότε  κάθε  στιγμιότυπο  της  κλάσης  θα  σχετίζεται  με  μια  τουλάχιστο  τιμή  δια   μέσου  της  ιδιότητας.  Αυτό  είναι  ένας  άλλος  τρόπος  να  πούμε  ότι  η  ιδιότητα  έχει   μια  τιμή  για  όλα  τα  στιγμιότυπα  της  κλάσης.       Στην  OWL  Lite  επιτρεπτές  τιμές  της  minCardinality  είναι  μόνο  οι  0  ή  1.     Παράδειγμα:  η  κλάση  Person  δεν  μπορεί  να  έχει  περιορισμό  ελάχιστης  cardinality  ως   προς  την  ιδιότητα  hasOffspring  αφού  δεν  έχουν  όλοι  οι  άνθρωποι  απογόνους   (offsprings).  Αντίθετα,  η  κλάση  Parent  μπορεί  να  έχει  ελάχιστη  cardinality  1  ως  προς   την  hasOffspring.  Αν  το  σύστημα  συλλογισμού  γνωρίζει  ότι  η  Louise  ανήκει  στην   Person,  δεν  μπορεί  να  συμπεράνει  τίποτα  σχετικά  με  την  ελάχιστη  cardinality  της   ιδιότητας  hasOffspring.  Αν  όμως  ανακαλύψει  ότι  η  Louise  είναι  (και)  στιγμιότυπο  της   Parent,τότε  μπορεί  να  συμπεράνει  ότι  η  Louise  σχετίζεται  με  ένα  τουλάχιστο  άτομο   μέσω  της  hasOffspring.       maxCardinality:  Αν  δηλωθεί  maxCardinality  με  τιμή  1  για  μια  ιδιότητα  ως  προς   μια  κλάση,  τότε  κάθε  στιγμιότυπο  της  κλάσης  θα  συσχετίζεται  με  το  πολύ  ένα   άτομο  δια  μέσου  αυτής  της  ιδιότητας.       Παράδειγμα:  η  ιδιότητα  hasRegisteredVoƒngState  της  κλάσης  UnitedStatesCiƒzens   μπορεί  να  έχει  μέγιστη  cardinality  1  (οι  πολίτες  επιτρέπεται  να  ψηφίζουν  μόνο  σε  μια   πολιτεία).       cardinality:  Με  την  Cardinality  μπορούμε  να  δηλώσουμε  ότι  μια  ιδιότητα  έχει   ταυτόχρονα  και  τις  δύο  minCardinality  και  maxCardinality  1  ή  και  τις  δύο  0.       Παράδειγμα:  η  κλάση  Person  έχει  ακριβώς  μια  τιμή  για  την  ιδιότητα  hasBirthMother.     111  
SKOS  Core  schema  W3C     Παρέχει  ένα  μοντέλο  για  την  έκφραση  της  βασικής   δομής  και  του  περιεχομένου  εννοιολογικών   σχημάτων  (π.χ.  θησαυροί)     Πρόκειται  για  μια  εφαρμογή  της  RDF  που  μπορεί  να   χρησιμοποιηθεί  για  να  εκφράσει  ένα  εννοιολογικό   σχήμα  ως  ένα  RDF  γράφο.         RDFS  κλάσεις  (classes)     RDF  ιδιότητες  (properƒes)   112  
 Κλάσεις   CollectableProperty   Κάθε  προτιμώμενος  όρος  γίνεται      Collecƒon     “προτιμώμενη  ετικέτα”  για  μια    Concept     “έννοια”    ConceptScheme    OrderedCollecƒon    Ιδιότητες   prefLabel    prefSymbol     Οι  μη  προτιμώμενοι  όροι  γίνονται   εναλλακτικές  ετικέτες  (alternaƒve   altLabel   labels)  για  τις  έννοιες    hasTopConcept    hiddenLabel    historyNote    isSubjectOf   Οι  σχέσεις  BT,  NT,  RT  είναι  σχέσεις    broader, narrower     μεταξύ  εννοιών    related     changeNote    definiTon   Οι  έννοιες  μπορεί  να  συνοδεύονται  από    editorialNote   υπομνηματισμούς  όπως    scopeNote   Διευκρινιστικές  Σημειώσεις  και   ορισμούς     113  
Η  κλάση  skos:concept   Επιτρέπει  να  συμπεράνει  κάποιος  ότι  ένας  ο  πόρος  είναι  μια   έννοια   <rdf:RDF  xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#">                  <rdf:Descripƒon  rdf:about="hƒp://www.example.com/concepts#love">    <rdf:type  rdf:resource="hwp://www.w3.org/2004/02/skos/ core#Concept"/>                  </rdf:Descripƒon>     </rdf:RDF>     114  
Σχέσεις  ισοδυναμίας:  prefLabel  και     altLabel   <rdf:RDF                    xmlns:rdf="hwp………."                    xmlns:skos="hwp………">              <skos:Concept  rdf:about=  "hwp:// www.example.com/concepts#shrubs">                          <skos:prefLabel  xml:lang=  "en"  >shrubs                                </skos:prefLabel>                          <skos:altLabel  xml:lang="en">bushes                                    </skos:altLabel>                          <skos:prefLabel  xml:lang="fr">arbuste                                </skos:prefLabel>                          <skos:altLabel  xml:lang="fr">buisson                                    </skos:altLabel>                </skos:Concept>     </rdf:RDF>     115  
Σημασιολογικές  σχέσεις       skos:semanƒcRelaƒon     skos:broader       skos:narrower       skos:related     Το  domain  και  το  range  της  ιδιότητας  πρέπει  να   είναι  πόροι  του  τύπου  skos:concept       Οι  ιδιότητες  skos:broader  και  skos:narrower  είναι   αντίστροφες  η  μια  της  άλλης  και  μεταβατικές       Η  ιδιότητα  skos:related  είναι  συμμετρική   116  
Σχέσεις  ιεραρχίας   <rdf:RDF                xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#"                      xmlns:skos="hwp://www.w3.org/2004/02/skos/core#">                    <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/concepts#mammals">          <skos:prefLabel>mammals</skos:prefLabel>            <skos:broader  rdf:resource="hwp://www.example.com/concepts#animals"/>                  </skos:Concept>                  <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/concepts#animals">                      <skos:prefLabel>animals</skos:prefLabel>            <skos:narrower  rdf:resource="hwp://www.example.com/concepts#mammals"/>                  </skos:Concept>   </rdf:RDF>   117  
Σχέσεις  συσχέτισης     <rdf:RDF                xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#"                xmlns:skos="hwp://www.w3.org/2004/02/skos/core#">                    <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/concepts#birds">                              <skos:prefLabel>birds</skos:prefLabel>                                <skos:related  rdf:resource="hwp://www.example.com/concepts#ornithology"/>                  </skos:Concept>                  <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/concepts#ornithology">                              <skos:prefLabel>ornithology</skos:prefLabel>                              <skos:related  rdf:resource="hwp://www.example.com/concepts#birds"/>                  </skos:Concept>   </rdf:RDF>   118  
119  
Αλλες  δυνατότητες     Πολυεδρικοί  (faceted)  θησαυροί     Εννοιολογικά  σχήματα   <rdf:RDF                    xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#"                            xmlns:skos="hwp://www.w3.org/2004/02/skos/core#"                    xmlns:rdfs="hwp://www.w3.org/2000/01/rdf-­‐schema#">                        <skos:Collecƒon>            <rdfs:label>milk  by  source  animal</rdfs:label>          <skos:member  rdf:resource="hwp:// www.example.com/concepts#buffalomilk"/>      <skos:member  rdf:resource="hwp:// www.example.com/concepts#cowmilk"/>            <skos:member  rdf:resource="hwp:// www.example.com/concepts#sheepmilk"/>                    </skos:Collecƒon>                    <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/ concepts#buffalomilk">            <skos:prefLabel>buffalo  milk</skos:prefLabel>                  </skos:Concept>                  <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/ concepts#cowmilk">            <skos:prefLabel>cow  milk</skos:prefLabel>                    </skos:Concept>       ………   120   </rdf:RDF>    
Συνδεδεμένα  Ανοικτά  Δεδομένα   (Linked  Open  Data):  Το  νέο  ψηφιακό   περιβάλλον  και  οι  δυνατότητες  που   προσφέρει     Μιχάλης  Σφακάκης     (sfakakis@ionio.gr)   121  
Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –  ως  όρος     Αναφέρεται  ως  ένα  σύνολο  από  βέλτιστες   πρακτικές  για  τη  δημοσίευση  και  σύνδεση   δομημένων  δεδομένων  στον  Ιστό     122  
Συνδεδεμένα  Δεδομένα     Τα  μέσα  για  την  επίτευξη  του  Ιστού  των  Δεδομένων  ή   Σημασιολογικού  Ιστού     Πως  επηρεάζουν  τα  δεδομένα  και  ευρύτερα  το   περιβάλλον  των  βιβλιοθηκών;   123  
Ενότητες  παρουσίασης       …  Εισαγωγή     Έννοιες, τεχνολογίες, αναγκαιότητα     RDF,  λεξιλόγια     Ανοιχτά  Συνδεδεμένα  δεδομένα     Συνδεδεμένα  Δεδομένα  Βιβλιοθηκών     Virtual  Internaƒonal  Authority  File   124  
Παραδοσιακός  Ιστός  ή     Ιστός  των  Τεκμηρίων       Η  δημοσίευση  και  η  πρόσβαση  της  πληροφορίας   πραγματοποιείται  συνδέοντας  τεκμήρια  με   υπερσυνδέσμους  (hyperlinks)  και  χρησιμοποιώντας   τα  προγράμματα  περιηγητές  του  Ιστού  (Web   Browsers)       Οι  μηχανές  αναζήτησης  ευρετηριάζουν  τα  τεκμήρια,   ακολουθούν  και  αναλύουν  τους  υπερσυνδέσμους   παρέχοντας  δυνατότητες  επερωτήσεων     125  
Ιστός  των  Τεκμηρίων     126  
Ιστός  των  Τεκμηρίων     127  
Ιστός  των  Τεκμηρίων    –  τα  δεδομένα   πού  βρίσκονται,  πώς  ανακτούνται;         Μέχρι  πρόσφατα,  η  κοινή  χρήση  των  δεδομένων  δεν  είναι   τόσο  εύκολη  όσο  είναι  η  κοινή  χρήση  των  τεκμηρίων     Συνήθως  τα  δεδομένα  είναι:     Κρυμμένα  μέσα  στα  τεκμήρια,  HTML  σελίδες,  ή     Δημοσιεύονται  σαν  “ακατέργαστα”  δεδομένα  (row  data)  σε  μορφές   όπως  HTML  πίνακες,  XML,  κλπ.     Συμπεριλαμβάνουν  ελάχιστες  πληροφορίες  αναφορικά  με  τη   δομή  και  τη  σημασιολογία  τους     Οι  σύνδεσμοι  υπερκειμένου  απλά  συνδέουν  τεκμήρια  χωρίς   να  δίνουν  περεταίρω  πληροφορία  για  τον  τύπο  της  σύνδεσης     Τα  δομημένα  δεδομένα  είναι  προσβάσιμα  στον  Ιστό  μέσω   Web  2.0  APIS     128  
Παγκόσμιος  Ιστός  –  βασικά  ερωτήματα  για  την   πρόσβαση  και  χρήση  των  δεδομένων       Οι  Heath,  T.,  Bizer,  C.  (2011)  τα  συνοψίζουν  στα  παρακάτω:     Ποιος  είναι  ο  βέλτιστος  τρόπος  να  παρέχουμε  πρόσβαση  στα   δεδομένα  έτσι  ώστε  να  είναι  δυνατή  και  πολύ  εύκολη  η   επαναχρησιμοποίηση  τους;      Πώς  είναι  δυνατόν  να  ανακαλύψουμε  άλλα  σχετικά  δεδομένα  μέσα   στο  πλήθος  των  διαθέσιμων  δεδομένων;     Πώς  είναι  δυνατόν  οι  εφαρμογές  να  μπορούν  να  συσχετίσουν  και  να   ενοποιούν  μεγάλους  όγκους  δεδομένων  από  πηγές  που  δεν   γνωρίζουν;     “…Just  as  the  WWW  has  revoluƒonized  the  way  we  connect   and  consume  documents,  so  can  it  revoluƒonize  the  way  we   discover,  access,  integrate  and  use  data.”   129  
Τι  θέλουμε  με  τα  Συνδεδεμένα  Δεδομένα       Εν  ολίγοις,  χρησιμοποιώντας  τον  Ιστό  να  δημιουργήσουμε   συνδέσεις  δηλωμένου  τύπου  (typed  links)  μεταξύ  των   δεδομένων  από  διαφορετικές  πηγές     Τεχνικά,  τα  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  αναφέρονται  σε   δημοσιευμένα  δεδομένα  στον  Ιστό  με  τέτοιο  τρόπο  ώστε:       Να  είναι  μηχ-­‐αναγνώσιμα       Η  σημασία  τους  να  είναι  ρητά  καθορισμένη     Να  είναι  συνδεδεμένα  με  άλλα  σύνολα  δεδομένων  άλλων  πηγών       Να  μπορούν  να  συνδεθούν  από  άλλα  δεδομένα  άλλων  πηγών     130  
Συνδεδεμένα  Δεδομένα  -­‐  τεχνολογία       HTTP  URIs  για  αναγνώριση  –  ταυτοποίηση  πόρων     π.χ.  hwp://dlib.ionio.gr/people/sfakakis-­‐michalis      hwp://www.w3.org/2002/07/owl#sameAs     HTTP  πρωτόκολλο         RDF  μοντέλο  αναπαράστασης  δεδομένων   131  
Resource  DescripTon  Framework  (RDF)   μοντέλο…  υπενθύμιση       Το  RDF  μοντέλο  είναι  ένα  γενικό  μοντέλο,  βασισμένο  στη   δομή  του  γράφου  που  αναπαριστά  και  συνδέει  δεδομένα  τα   οποία  περιγράφουν  αντικείμενα  (πόρους)     Κωδικοποιεί  τα  δεδομένα  σε  μορφή  τριάδων  με  τη  μορφή     Υποκείμενο  (Subject),  Κατηγόρημα  (Predicate),  Αντικείμενο  (Object)     π.χ.  ο  Σφακάκης  έχει  email  διεύθυνση  sfakakis@ionio.gr                        Υποκείμενο                      Κατηγόρημα                    Αντικείμενο     email Σφακάκης διεύθυνση sfakakis@ionio.gr 132  
RDF  –  παραδείγματα     Το  πεδίο  του  UNIMARC  200    Αναπαριστά    τον  Τίτλο                        Υποκείμενο                                        Κατηγόρημα                Αντικείμενο     αναπαριστά UNIMARC 200 Τίτλο   Ο  Υπότιτλος  και  ο  Παράλληλος  τίτλος  είναι  μέρη  του  Τίτλου   Τίτλος είναι µέ του ρος του µέρος είναι Παράλληλος Υπότιτλος τίτλος 133  
URI     Λόγω  της  παγκόσμιας  εμβέλειας  του  Ιστού,  απαιτείται  ένας   μηχανισμός  που  να  εξασφαλίζει  ότι  κάθε  πόρος  ή  ιδιότητα   είναι  καθολικά  μοναδικό     Τι  δυνατότητα  αυτή  την  παρέχουν  οι  Uniform  Resource   Idenƒfiers  (URI)     Υπάρχουν  πολλοί  τρόποι  (σχήματα)  για  να  δημιουργήσουμε   ένα  URI     π.χ.  το  HTTP  URI,  SMS  URI,  DOI  URI,  κλπ     Τα  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  χρησιμοποιούν  το  HTTP  URI     Κάθε  URI  αρχίζει  πάντα  με  το  hwp://     Με  το  σχήμα  αυτό  παρέχεται  επίσης  και  η  πληροφορία  για  τον  τρόπο   επικοινωνίας  (το  hwp  πρωτόκολλο)   134  
URI  –  ενδεικτικά  παραδείγματα     Το  πεδίο  του  UNIMARC  200     hwp://iflastandards.info.ns/unimarc/unimarcb/elements/P200     Η  ιδιότητα  αναπαριστά  hwp://ionio.gr.ns/demo_vocabulary/ 2012/V1#represents     Το  υποπεδίο  a  του  πεδίου  200  του  UNIMARC     hwp://iflastandards.info.ns/unimarc/unimarcb/elements/P200bba     Ο  τίτλος  και  η  δήλωση  υπευθυνότητας  όπως  ορίζεται  από  το   πρότυπο  ISBD     hwp://iflastandards.info/ns/isbd/elements/C2004     Για  τα  URI  των  ISBD  βλέπε  τη  σελίδα  Open  Metadata  Registry  (hwp:// metadataregistry.org/schema/show/id/25.html)     135  
RDF  -­‐  …  πληρέστερο  παράδειγμα   http://dl.ionio.gr/pepole/michalis-sfakakis http://xmlns.com/foaf/0.1/Person Michalis Sfakakis 136  
RDF  -­‐  σύνδεσμοι     Ορίζουν  τη  σχέση  που  συνδέει  δύο  πόρους     Αναπαριστούν  συνδέσεις  δηλωμένου  τύπου  (typed  Link)   μεταξύ  δύο  πόρων     Υποκείμενο:       hwp://data.linkedmdb.org/resource/film/77     Κατηγόρημα:       hƒp://www.w3.org/2002/07/owl#sameAs     Αντικείμενο:      hwp://dbpedia.org/resource/Pulp_Ficƒon_%28film%29   137  
RDF  -­‐  κωδικοποιήσεις       Το  RDF    δεν  είναι  data  format       Είναι  ένα  μοντέλο  για  την  περιγραφή  πόρων  με  τη  μορφή   Υποκειμένου,  Κατηγορήματος,  Αντικειμένου       Για  να  δημοσιευθεί  ένας  RDF  γράφος  στον  Ιστό  απαιτείται  να   κωδικοποιηθεί  σε  μορφή  τεκμηρίου  σύμφωνα  με  ένα   προκαθορισμένο  τρόπο  σύνταξης     Κωδικοποιήσεις     RDF/XML     Turtle       N-­‐triples   138  
RDF  –  RDF/XML  κωδικοποίηση   <?xml  version="1.0"  encoding="UTF-­‐8"?>   <rdf:RDF        xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#"      xmlns:foaf="hwp://xmlns.com/foaf/0.1">      <rdf:Descripƒon  rdf:about="hwp://dl.ionio.gr/pepole/michalis-­‐sfakakis">            <rdg:type  rdf:resource="hwp://xmlns.com/foaf/0.1/Person"/>    <foaf:name>Michalis  Sfakakis</foaf:name>      </rdf:Descripƒon>     </rdf:RDF>   139  
RDF  –  Turtle  κωδικοποίηση   @prefix  rdf:  <hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#>  .   @prefix  foaf:  <hwp://xmlns.com/foaf/0.1>  .   <hwp://dl.ionio.gr/pepole/michalis-­‐sfakakis>      rdf:type  foaf:Person  ;      foaf:name  "Michalis  Sfakakis"  .   140  
RDF  –  N-­‐triples  κωδικοποίηση   <hwp://dl.ionio.gr/pepole/michalis-­‐sfakakis>          <hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#type>          <hwp://xmlns.com/foaf/0.1/Person>  .   <hwp://dl.ionio.gr/pepole/michalis-­‐sfakakis>          <hwp://xmlns.com/foaf/0.1/name>  "Michalis  Sfakakis"  .     141  
Λεξιλόγια  (vocabularies)       Στο  Σημασιολογικό  Ιστό,  ένα  Λεξιλόγιο  ορίζει  τις  έννοιες  και  τις  σχέσεις   (αναφέρονται  και  σαν  όροι)  που  μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  για  να   περιγράψουν  και  να  αναπαραστήσουν  μία  περιοχή  που  μας  ενδιαφέρει       Πώς  δημιουργείται  ένα  Λεξιλόγιο:     Επιλέγω  τις  έννοιες  και  τις  συσχετίσεις  που  θέλω  να  αναπαραστήσω  και  τις   περιγράφω  με  μία  γλώσσα  περιγραφής,  όπως  είναι  η  RDFS  (RDF  Vocabulary   Descripƒon  Language,  γνωστή  και  σαν  RDF  Schema  )  ή  η  OWL  (Web  Ontology   Language)     Ομως!  …  πριν  αποφασίσουμε  να  αναπτύξουμε  ένα  νέο  Λεξιλόγιο,   επιβάλλεται  να:       Ελέγξουμε  αν  ήδη  υπάρχει  ένα  άλλο  που  χρησιμοποιείται       Επίσης,  να  ορίσουμε  μόνο  τους  όρους  που  δεν  καλύπτουν  τις  απαιτήσεις  μας,   επεκτείνοντας  τα  ήδη  υπάρχοντα  Λεξιλόγια     142  
Λεξιλόγια  –     ενδεικτικός  κατάλογος         Friend-­‐of-­‐a-­‐Friend  (FOAF),  για  περιγραφή  ατόμων     Simple  Knowledge  Organizaƒon  System  (SKOS),  για   αναπαράσταση  ταξινομιών  και  χαλαρά  δομημένης  γνώσης     Creaƒve  Commons  (CC),  για  περιγραφή  όρων  αδειών  χρήσης     Dublin  Core  (DC),  για  γενικά  γνωρίσματα  μεταδεδομένων     …     143  
Ιδιότητες  του  Ιστού  των  Δεδομένων       Ουσιαστικά,  ο  ιστός  των  Δεδομένων  είναι  ένα  παραπάνω   επίπεδο  του  κλασικού  Ιστού  των  Τεκμηρίων,  κάνοντας  κοινή   χρήση  αρκετών  ιδιοτήτων,  όπως:     Ο  Ιστός  των  Δεδομένων  είναι  γενικός  και  είναι  δυνατόν  να   περιλαμβάνει  οποιοδήποτε  τύπο  δεδομένων       Οποιοσδήποτε  μπορεί  να  δημοσιεύσει  δεδομένα  στον  Ιστό  των   Δεδομένων     Οι  εκδότες  δεδομένων  δεν  έχουν  κανένα  περιορισμό  για  τα  λεξιλόγια   που  θα  χρησιμοποιήσουν  στην  αναπαράσταση  των  δεδομένων  τους     Οι  οντότητες  συνδέονται  με  RDF  συνδέσμους,  δημιουργώντας  ένα     καθολικό  γράφο  δεδομένων  ο  οποίος  εκτείνεται  σε  πηγές  δεδομένων   και  ενεργοποιεί  την  ανακάλυψη  νέων  πηγών  δεδομένων   144  
Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –  προγράμματα   περιήγησης  (Browsers)       Οπως  στον  Ιστό  υπάρχουν  τα  προγράμματα  περιήγησης,   αντίστοιχες  εφαρμογές  υπάρχουν  και  για  τα  Συνδεδεμένα   Δεδομένα     Είναι  ακόμα  σε  πειραματική  εφαρμογή     Δεν  είναι  ευρέως  διαδεδομένα     Μελλοντικά  η  δυνατότητα  περιήγησης  Συνδεδεμένων  Δεδομένων  θα   είναι  ενσωματωμένη  στα  σημερινά  γνωστά  προγράμματα  περιήγησης     Ενδεικτικά  παραδείγματα:     Disco  Hyperdata  Browser  ( hwp://www4.wiwiss.fu-­‐berlin.de/bizer/ng4j/disco/  )     Tabulator  (hwp://www.w3.org/2005/ajar/tab  )   145  
Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –  περιηγητής  Disco   146  
Τα  Ανοικτά  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  (Linked   Open  Data  -­‐  LOD)       Το  πιο  ενδεικτικό  παράδειγμα  αποδοχής  και  εφαρμογής  των   αρχών  των  Συνδεδεμένων  Δεδομένων     Συλλογική  προσπάθεια  που  θεμελιώθηκε  τον  Ιανουάριο  του   2007  και  υποστηρίχθηκε  από  την  ομάδα  W3C  Semanƒc  Web   and  Outreach  Group       Σκοπός  του  έργου  είναι  να  εξερευνήσει  την  ανάπτυξη  του   Ιστού  των  δεδομένων,  εστιάζοντας  στο  να:     Αναγνωρίσει  υπάρχοντα  Ανοικτά  δεδομένα     Τα  μετατρέψει  σε  RDF  σύμφωνα  με  τις  αρχές  των  Συνδεδεμένων   Δεδομένων     Τα  δημοσιεύσει  στον  Ιστό     147  
Το  Νέφος    των  Ανοικτών  Συνδεδεμένων  Δεδομένων  –   τρέχουσα  αναπαράσταση     148  
Ανοικτά  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –  μητρώο     Απόφαση  το  2007  για  την  ανάπτυξη  ενός  δημόσιου  μητρώου   Ανοικτών  Συνδεδεμένων  Δεδομένων     Αναπτύχθηκε  το  ανοικτό  λογισμικό  Comprehensive  Knowledge   Archive  Network  (CKAN)     the  Data  Hub  ή  ckan.net  (παλαιότερα)  είναι  το  δημόσιο   μητρώο     hwp://thedatahub.org/     Ενδιαφέροντα  στατιστικά  από  τα  δεδομένα  του  μητρώου   σχετικά  με  τη  δομή  και  το  περιεχόμενο  των    στο:     State  of  the  LOD  Cloud  (hwp://www4.wiwiss.fu-­‐berlin.de/lodcloud/state/)   149  
Τα  Ανοικτά  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –   ενδεικτικά  μεγέθη     Ενδεικτικά  στοιχεία  από  το  State  of  the  LOD  Cloud     Domain   #  of  datasets   Triples   %   Media   25   1.841.852.061   5,82  %   Geographic   31   6.145.532.484   19,43  %   Government   49   13.315.009.400   42,09  %   Publicaƒons   67   2.950.720.693   9,33  %   Cross-­‐domain   41   4.184.635.715   13,23  %   Life  sciences   41   3.036.336.004   9,60  %   User-­‐generated  content   20   134.127.413   0,42  %   295   31.634.213.770   150  
Τα  Ανοικτά  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –   Βιβλιοθήκες,  Δημοσιεύσεις     151  
Συνδεδεμένα  Δεδομένα  Βιβλιοθηκών  (Library   Linked  Data)     Library  Linked  Data  Incubator  Group  (LLD  XG)     Περίοδος  δράσης  Μάης  2010  –  Αύγουστος  2011     Κίνητρα:       Το  μεταβαλλόμενο  τοπίο  των  βιβλιοθηκών  αναφορικά  με  δραστηριότητες,  πρότυπα  και   πρακτικές     Η  ανάπτυξη  και  η  δεδομένη  χρήση  του  Ιστού,  ειδικότερα  του  Σημασιολογικού  Ιστού     Η  αναγκαιότητα  για  συνύπαρξη  με  άλλες  κοινότητες  σε  ένα  ανοικτό,  καθολικό  και   ολοκληρωμένο  περιβάλλον  διαχείρισης  πληροφορίας  και  γνώσης     Κύρια  αποτελέσματα     Τελική  έκθεση       hwp://www.w3.org/2005/Incubator/lld/XGR-­‐lld-­‐20111025/     Εκθεση  με  εφαρμογή  τεχνολογιών  Σημασιολογικού  Ιστού  στις  Βιβλιοθήκες  και  σε   συναφής  τομείς     hwp://www.w3.org/2005/Incubator/lld/XGR-­‐lld-­‐usecase-­‐20111025/     Εκθεση  για  Σύνολα  δεδομένων  (Datasets),  Τιμές  λεξιλογίων  (Value  vocabularies),   Σύνολα  Στοιχείων  Μεταδεδομένων  (Metadata  element  sets  or  element  sets)       hwp://www.w3.org/2005/Incubator/lld/XGR-­‐lld-­‐vocabdataset-­‐20111025/   152  
Λεξιλόγια  –  Βιβλιογραφικά  δεδομένα     Το  λεξιλόγιο  για  το  σύνολο  των  στοιχείων    ISBD     hwp://iflastandards.info/ns/isbd/     153  
Λεξιλόγια  –  Βιβλιογραφικά  δεδομένα     The  FRBR  element  set  vocabulary     hwp://iflastandards.info/ns/fr/     154  
Δεδομένα  βιβλιοθηκών:    Ενδεικτικές  υλοποιήσεις  σε  ΣΔ     Virtual  Internaƒonal  Authority  File  (VIAF)     Library  of  Congress  Name  Authority  File  (LC/NAF)     Τhe  BIBSYS  personal  name  authority  file     Library  of  Congress  Subject  Headings  (LCSH)     The  Briƒsh  Naƒonal  Bibliography  (BnB)     hwp://www.bl.uk/bibliographic/datafree.html       Η Biblioteca Nacional de España σε συνεργασία µε το Ontology Engineering Group (OEG)   hwp://www.bne.es/en/Catalogos/DatosEnlazados/       Υλοποίηση  συνδεδεμένων  δεδομένων  και  FRBR  εννοιολογικού   μοντέλου       MARiMbA:  Μεταξύ  των  αποτελεσμάτων  του  έργου  ήταν  και  η   ανάπτυξη  ενός  μετατροπέα  από  MARC  21  σε  RDF   155  
Παράδειγμα    Συνδεδεμένων  Δεδομένων  και   FRBR  από  περιηγητή     156  
Παράδειγμα    Συνδεδεμένων  Δεδομένων  και   FRBR  –  σε  μορφή  γράφου   157  
Συνδεδεμένα  Δεδομένα  -­‐  ενδεικτική   βιβλιογραφία     Bizer,  C.,  Heath,  T.,  Berners-­‐Lee,  T.  (2009)  Linked  Data  –  The  Story  so  Far.  In:   Heath,  T.,  Hepp,  M.,  and  Bizer,  C.  (eds.).  Special  Issue  on  Linked  Data,  Internaƒonal   Journal  on  Semanƒc  Web  and  Informaƒon  Systems  (IJSWIS).  (Διαθέσιμο  από:   hwp://linkeddata.org/docs/ijswis-­‐special-­‐issue)       Heath,  T.,  Bizer,  C.  (2011),  Linked  Data:  Evolving  the  Web  into  a  Global  Data  Space   (1st  ediƒon).  Synthesis  Lectures  on  the  Semanƒc  Web:  Theory  and  Technology,   1:1,  1-­‐136.  Morgan  &  Claypool  (html  εκδοχή  διαθέσιμη  από  :   hwp://linkeddatabook.com/book)     Hausenblas,  M.,  Cyganiak,  R.  (eds.)  (2009)  Linked  Data  Tutorial  -­‐  NG:  Publishing   and  consuming  linked  data  with  RDFa,  W3C  Editor's  Dra·  April  2009  (Διαθέσιμο   από  :  hwp://ld2sd.deri.org/lod-­‐ng-­‐tutorial/)     W3C  Incubator  Group  Report  (2011)  Library  Linked  Data  Incubator  Group  Final   Report  (Διαθέσιμο  από:   hwp://www.w3.org/2005/Incubator/lld/XGR-­‐lld-­‐20111025/  )   158  
Virtual  InternaTonal  Authority  File   (VIAF)     Μιχάλης  Σφακάκης     (sfakakis@ionio.gr)   159  
VIAF     Κατά  τη  διάρκεια  του  συνεδρίου  της  IFLA  στο  Βερολίνο  το  2003  οι  φορείς:     Die  Deutsche  Bibliothek  (DDB)     Library  of  Congress  (LC)     Online  Computer  Library  Center  (OCLC)     Συμφώνησαν  να  αναπτύξουν  ένα  Διεθνές  Εικονικό  Αρχείο  Καθιερωμένων   Τύπων  για  ονόματα  προσώπων,  με  αρχικό  στόχο  να:     Αποδείξουν  τη  δυνατότητα  ανάπτυξης  και  τη  βιωσιμότητα  της  αυτόματης   σύνδεσης  εγγραφών  καθιερωμένων  τύπων  από  διαφορετικά  Εθνικά  αρχεία   καθιερωμένων  τύπων       Παρουσιάσουν  τα  πλεονεκτήματα  του  VIAF     Μέχρι  το  χειμώνα  του  2011,  στο  σύστημα  υπάρχουν  τα  ονόματα   προσώπων,  συλλογικών  οργάνων  και  συνεδρίων  από  21  Αρχεία   Καθιερωμένων  Τύπων,  18  οργανισμών  που  συμμετέχουν     160  
VIAF  –  χαρακτηριστικά       Συνδέσεις  μεταξύ  Αρχείων  (Καθιερωμένων  Τύπων)     Τα  δεδομένα  παραμένουν  και  τα  συντηρούν  οι  φορείς  που  τα   παράγουν     Σύνθεση  με  διαδικασίες  συγκομιδής     Πρόσβαση  μέσα  από  τεχνολογίες  του  Ιστού     Πολύγλωσσα  Δεδομένα       Πλήρης  συμβατότητα  με  τα  υπάρχοντα  πρότυπα  (MARC21,   UNIMARC)     Επεκτάσιμο  για  οποιοδήποτε  αριθμό  εθνικών  αρχείων   καθιερωμένων  όρων   161  
VIAF  –  υλοποίηση         Πρόβλημα  ταύτισης       Διαφορετικά  Πρόσωπα  –  Ενα  Ονομα     Ενα  Πρόσωπο  –  Πολλά  Ονόματα     Απόφαση  για  δημιουργία  Αναβαθμισμένων   Καθιερωμένων  Τύπων     162  
VIAF  –  ταύτιση         Η  ταύτιση  γίνεται  με  τους  Αναβαθμισμένους   Καθιερωμένους  Τύπους     Βιβλιογραφική Παραγόµενοι Εγγραφή Καθιερωµένοι Τύποι Αναβαθµισµένη Καθιερωµένη Καθιερωµένη εγγραφή Εγγραφή 163  
VIAF  –  πρόσβαση       hwp://viaf.org/   164  
VIAF  –  πρόσβαση       The  search  box  at  the  top  of  this  page  searches  a  merged  view  of  VIAF  derived  from  the   name  authority  and  related  bibliographic  data  of  the  parƒcipaƒng  libraries.   165  
VIAF  –  ένα  παράδειγμα     166  
VIAF  –  ένα  παράδειγμα  εμφάνισης  σε  RDF/XML   167  
VIAF  –  πληροφορίες,  βιβλιογραφία     hwp://www.oclc.org/research/acƒviƒes/viaf/     168  
Προβληματισμοί  -­‐  I     Το  περιβάλλον  των  βιβλιοθηκών  αλλάζει  και  οδηγεί  τόσο  τις   βιβλιοθήκες  όσο  και  ολόκληρη  τη  βιβλιοθηκονομία  να   επαναπροσδιορίσουν  και  να  αναπροσαρμόσουν  το   αντικείμενο,  τον  τρόπο  δράσης  και  παροχής  υπηρεσιών     Η  ανάπτυξη  του  Ιστού  των  δεδομένων  ή  Σημασιολογικού   Ιστού  καθορίζει  το  πλαίσιο     Οι  βιβλιοθήκες  από  το  “απομονωμένο”  περιβάλλον   λειτουργίας  τους,  τόσο  ως  μονάδες  όσο  και  ως  κοινότητα,   εντάσσονται  σε  ένα  παγκοσμιοποιημένο  περιβάλλον   δημοσίευσης  πληροφορίας  και  γνώσης   169  
Προβληματισμοί  -­‐  II     Μεταφέρονται  από  τα  ολοκληρωμένα  συστήματα   αυτοματισμού  σε  σύνθεση  συστημάτων  και  υπηρεσιών  μέσω   του  ιστού     Τα  ερωτήματα  που  τίθενται  σήμερα  αφορούν       Τον  επαναπροσδιορισμό  των  δεδομένων  που  διαχειρίζονται  και   επιμελούνται     Το  σύνολο  και  τον  τρόπο  των  υπηρεσιών  που  παρέχουν       Οι  απαντήσεις  θα  πρέπει  να  είναι  τέτοιες  που  να   εξασφαλίζουν  την  ομαλή  μετάβαση  στη  νέα  τάξη  πραγμάτων   που  επιβάλει  η  σύγχρονη  ψηφιακή  εποχή   170  

More Related Content

PDF
Δεδομένα Βιβλιοθηκών στο μελλοντικό ψηφιακό περιβάλλον - FRBR και Linked Data
Giannis Tsakonas
 
PDF
Δεδομένα Βιβλιοθηκών στο μελλοντικό ψηφιακό περιβάλλον - Σεμινάριο Κύπρου
Giannis Tsakonas
 
PPT
«Το προφίλ του Βιβλιοθηκονόμου (ελληνική πραγματικότητα και διεθνείς τάσεις) ...
Department of Library Science AΤEI Thessaloniki
 
PPT
Διπλωματικές Εργασίες ISSEL 2011-2012
ISSEL
 
PPT
Ρέα Γαϊτάνου - Υπηρεσίες κοινωνικής σελιδοσήμανσης (Tagging)
kebepcy
 
PPT
Συλλογικός Κατάλογος Δημοσίων Βιβλιοθηκών: Συνεργατική δράση και προοπτική
Levadia Library
 
PDF
01 - Εισαγωγή σε Βάσεις Δεδομένων
Fotis Kokkoras
 
PPT
Βάσεις δεδομένων Κεφ.1
marygeorg
 
Δεδομένα Βιβλιοθηκών στο μελλοντικό ψηφιακό περιβάλλον - FRBR και Linked Data
Giannis Tsakonas
 
Δεδομένα Βιβλιοθηκών στο μελλοντικό ψηφιακό περιβάλλον - Σεμινάριο Κύπρου
Giannis Tsakonas
 
«Το προφίλ του Βιβλιοθηκονόμου (ελληνική πραγματικότητα και διεθνείς τάσεις) ...
Department of Library Science AΤEI Thessaloniki
 
Διπλωματικές Εργασίες ISSEL 2011-2012
ISSEL
 
Ρέα Γαϊτάνου - Υπηρεσίες κοινωνικής σελιδοσήμανσης (Tagging)
kebepcy
 
Συλλογικός Κατάλογος Δημοσίων Βιβλιοθηκών: Συνεργατική δράση και προοπτική
Levadia Library
 
01 - Εισαγωγή σε Βάσεις Δεδομένων
Fotis Kokkoras
 
Βάσεις δεδομένων Κεφ.1
marygeorg
 

Viewers also liked (8)

PDF
RDF: what and why plus a SPARQL tutorial
Jerven Bolleman
 
PDF
Rdf
nawel_nk
 
PDF
Tutorial for RDF Graphs
Kishoj Bajracharya
 
PDF
Semantic Web Technologies - SS 2010 - 03 - RDF
Steffen Schloenvoigt
 
PPT
Νικολακοπούλου Μαρία - final
Maria Nikolakopoulou
 
PPTX
SPARQL and RDF query optimization
Kisung Kim
 
PDF
RDF, SPARQL and Semantic Repositories
Marin Dimitrov
 
PPT
RDF and OWL
Rachel Lovinger
 
RDF: what and why plus a SPARQL tutorial
Jerven Bolleman
 
Rdf
nawel_nk
 
Tutorial for RDF Graphs
Kishoj Bajracharya
 
Semantic Web Technologies - SS 2010 - 03 - RDF
Steffen Schloenvoigt
 
Νικολακοπούλου Μαρία - final
Maria Nikolakopoulou
 
SPARQL and RDF query optimization
Kisung Kim
 
RDF, SPARQL and Semantic Repositories
Marin Dimitrov
 
RDF and OWL
Rachel Lovinger
 
Ad

Similar to FRBR και Linked Data - Σεμινάριο Αθήνας (20)

PPT
Επιτυχημένα παραδείγματα διαλειτουργικότητας σε ελληνικά αποθετήρια και σχε...
Vangelis Banos
 
PPT
Οπτικοποιήση Πληροφορίας: Η περίπτωση του Διαδίκτυου
Eleni Panagou
 
PPT
Γιώργος Ζάχος "Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες: Με τη γνώση του παρελθόντο...
Γιώργος / George Ζάχος / Zachos
 
PPT
Ανδρέας κ. Ανδρέου - νέες τεχνολογίες και βιβλιοθήκες
Panos Raptis
 
PPT
Ανδρέας Κ. Ανδρέου - Νέες τεχνολογίες και βιβλιοθήκες
kebepcy
 
PDF
Adamantia Spanaka_Σημεία Προσοχής προς Συγγραφείς εξ αποστάσεως Εκπαιδευτικού...
Adamantia Spanaka
 
PDF
Ανοικτή Επιστήμη και Ανοικτή Πρόσβαση: προκλήσεις και ευκαιρίες για την επιστ...
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Πατρών
 
PDF
DATAMANAGEMENT.GR - DIGITAL TRANSFORMATION AND STRATEGY
GeorgeDiamandis11
 
PPTX
Η Βιβλιοθήκη του Μέλλοντος
Georgios Boumpous
 
ODP
Connected: Digital Heritage Standardisation
Ad Axem, LLC
 
PDF
E-LIS, το ηλεκτρονικό αρχείο για τη Βιβλιοθηκονομία και την Επιστήμη της Πληρ...
Giannis Tsakonas
 
PDF
Παρουσίαση: Ηλεκτρονικές πηγές
kebepcy
 
PDF
Ηλεκτρονική συμμετοχή και Αξιολόγηση Περιεχομένου Γνώσης με επεκτάσεις στον σ...
Eirini Voutskoglou
 
PDF
Τρόποι και διαδικασία συμμετοχής στη Europeana, Λευκωσία 2012
kebepcy
 
PPTX
Εφαρμογές Υπολογιστών - Δίκτυα - Κεφάλαιο 12
pppetros
 
PPS
Συλλογικός Κατάλογος Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών - Από την πρόκληση της υλοποίηση...
Levadia Library
 
PPT
Soupionis_Evripidis-Linked_Data_on_Semantic_Web_gre.ppt
EvripidisS
 
PPT
Library 2.0
Levadia Library
 
PPT
Alexandria Digital Earth Prototype (ADEPT): ένα πρότυπο ψηφιακό εργαλείο για ...
Ifigenia Vardakosta
 
PPTX
παρουσιαση ψηφιακη βιβλιοθηκη
epalproject1
 
Επιτυχημένα παραδείγματα διαλειτουργικότητας σε ελληνικά αποθετήρια και σχε...
Vangelis Banos
 
Οπτικοποιήση Πληροφορίας: Η περίπτωση του Διαδίκτυου
Eleni Panagou
 
Γιώργος Ζάχος "Ελληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες: Με τη γνώση του παρελθόντο...
Γιώργος / George Ζάχος / Zachos
 
Ανδρέας κ. Ανδρέου - νέες τεχνολογίες και βιβλιοθήκες
Panos Raptis
 
Ανδρέας Κ. Ανδρέου - Νέες τεχνολογίες και βιβλιοθήκες
kebepcy
 
Adamantia Spanaka_Σημεία Προσοχής προς Συγγραφείς εξ αποστάσεως Εκπαιδευτικού...
Adamantia Spanaka
 
Ανοικτή Επιστήμη και Ανοικτή Πρόσβαση: προκλήσεις και ευκαιρίες για την επιστ...
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Πατρών
 
DATAMANAGEMENT.GR - DIGITAL TRANSFORMATION AND STRATEGY
GeorgeDiamandis11
 
Η Βιβλιοθήκη του Μέλλοντος
Georgios Boumpous
 
Connected: Digital Heritage Standardisation
Ad Axem, LLC
 
E-LIS, το ηλεκτρονικό αρχείο για τη Βιβλιοθηκονομία και την Επιστήμη της Πληρ...
Giannis Tsakonas
 
Παρουσίαση: Ηλεκτρονικές πηγές
kebepcy
 
Ηλεκτρονική συμμετοχή και Αξιολόγηση Περιεχομένου Γνώσης με επεκτάσεις στον σ...
Eirini Voutskoglou
 
Τρόποι και διαδικασία συμμετοχής στη Europeana, Λευκωσία 2012
kebepcy
 
Εφαρμογές Υπολογιστών - Δίκτυα - Κεφάλαιο 12
pppetros
 
Συλλογικός Κατάλογος Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών - Από την πρόκληση της υλοποίηση...
Levadia Library
 
Soupionis_Evripidis-Linked_Data_on_Semantic_Web_gre.ppt
EvripidisS
 
Library 2.0
Levadia Library
 
Alexandria Digital Earth Prototype (ADEPT): ένα πρότυπο ψηφιακό εργαλείο για ...
Ifigenia Vardakosta
 
παρουσιαση ψηφιακη βιβλιοθηκη
epalproject1
 
Ad

More from Giannis Tsakonas (20)

PDF
Αρχειακά Μεταδεδομένα: Πρότυπα και Διαχείριση στον Παγκόσμιο Ιστό
Giannis Tsakonas
 
PDF
The “Nomenclature of Multidimensionality” in the Digital Libraries Evaluation...
Giannis Tsakonas
 
PDF
Increasing traceability of physical library items through Koha: the case of S...
Giannis Tsakonas
 
PDF
Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες στην Πάτρα: Προηγμένες υπηρεσίες, δικτύωση & προοπτικές
Giannis Tsakonas
 
PDF
We were group no 2: notes for the MLAS2015 workshop
Giannis Tsakonas
 
PDF
Βιβλιοθήκες & Πολιτισμός: τα προφανή και τα ευνόητα
Giannis Tsakonas
 
PDF
{Tech}changes: the technological state of Greek Libraries.
Giannis Tsakonas
 
PDF
Affective relationships between users & libraries in times of economic stress
Giannis Tsakonas
 
PDF
Charting the Digital Library Evaluation Domain with a Semantically Enhanced M...
Giannis Tsakonas
 
PDF
Automatic Medical Document Generation via Spatial SNOMED Elements in Hysteros...
Giannis Tsakonas
 
PDF
Policies for geospatial collections: a research in US and Canadian academic l...
Giannis Tsakonas
 
PDF
Developing a Metadata Model for Historic Buildings: Describing and Linking Ar...
Giannis Tsakonas
 
PDF
Query Expansion and Context: Thoughts on Language, Meaning and Knowledge Orga...
Giannis Tsakonas
 
PDF
Path-based MXML Storage and Querying
Giannis Tsakonas
 
PDF
Open Bibliographic Data and E-LIS
Giannis Tsakonas
 
PDF
Dileo Presentation (in English)
Giannis Tsakonas
 
PDF
Evaluation Insights to Key Processes of Digital Repositories
Giannis Tsakonas
 
PDF
Conceptual similarity: why, where and how
Giannis Tsakonas
 
PDF
Back to the basics-Part2: Data exploration: representing and testing data pro...
Giannis Tsakonas
 
PDF
User studies: enquiry foundations and methodological considerations
Giannis Tsakonas
 
Αρχειακά Μεταδεδομένα: Πρότυπα και Διαχείριση στον Παγκόσμιο Ιστό
Giannis Tsakonas
 
The “Nomenclature of Multidimensionality” in the Digital Libraries Evaluation...
Giannis Tsakonas
 
Increasing traceability of physical library items through Koha: the case of S...
Giannis Tsakonas
 
Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες στην Πάτρα: Προηγμένες υπηρεσίες, δικτύωση & προοπτικές
Giannis Tsakonas
 
We were group no 2: notes for the MLAS2015 workshop
Giannis Tsakonas
 
Βιβλιοθήκες & Πολιτισμός: τα προφανή και τα ευνόητα
Giannis Tsakonas
 
{Tech}changes: the technological state of Greek Libraries.
Giannis Tsakonas
 
Affective relationships between users & libraries in times of economic stress
Giannis Tsakonas
 
Charting the Digital Library Evaluation Domain with a Semantically Enhanced M...
Giannis Tsakonas
 
Automatic Medical Document Generation via Spatial SNOMED Elements in Hysteros...
Giannis Tsakonas
 
Policies for geospatial collections: a research in US and Canadian academic l...
Giannis Tsakonas
 
Developing a Metadata Model for Historic Buildings: Describing and Linking Ar...
Giannis Tsakonas
 
Query Expansion and Context: Thoughts on Language, Meaning and Knowledge Orga...
Giannis Tsakonas
 
Path-based MXML Storage and Querying
Giannis Tsakonas
 
Open Bibliographic Data and E-LIS
Giannis Tsakonas
 
Dileo Presentation (in English)
Giannis Tsakonas
 
Evaluation Insights to Key Processes of Digital Repositories
Giannis Tsakonas
 
Conceptual similarity: why, where and how
Giannis Tsakonas
 
Back to the basics-Part2: Data exploration: representing and testing data pro...
Giannis Tsakonas
 
User studies: enquiry foundations and methodological considerations
Giannis Tsakonas
 

FRBR και Linked Data - Σεμινάριο Αθήνας

  • 1. Σεμινάριο:   Δεδομένα  Βιβλιοθηκών  στο   μελλοντικό  ψηφιακό   περιβάλλον   Χρήστος  Παπαθεοδώρου (papatheodor@ionio.gr)   Μανόλης  Πεπονάκης  (peponakis@ionio.gr)   Μιχάλης  Σφακάκης  (sfakakis@ionio.gr)   1  
  • 2. Ποιοί  είμαστε     Ερευνητική  Ομάδας  Βάσεων  Δεδομένων  και  Πληροφοριακών   συστημάτων,  Εργαστήριο  Ψηφιακών  Βιβλιοθηκών  και  Ηλεκτρονικής   Δημοσίευσης,  Τμήμα  Αρχειονομίας  και  Βιβλιοθηκονομίας  του  Ιονίου   Πανεπιστημίου     Με  δεδομένα     Τις  επιστημονικές  εξελίξεις  που  αναζητούν  μεθόδους  και  εργαλεία  διαχείρισης  και   διασύνδεσης  των  πληροφοριών  που  διατίθενται  μέσω  του  παγκόσμιου  ιστού     Τη  διεθνή  ανταπόκριση  των  μουσείων,  αρχείων  και  βιβλιοθηκών  στο  νέο  περιβάλλον   δεδομένων  και  τη  συμμετοχή  τους  σε  μια  προσπάθεια  προδιαγραφής  ενός  πλαισίου   υπηρεσιών  πληροφόρησης  βασισμένων  στη  διαλειτουργικότητα.     Τις  σοβαρές  εργασιακές  δυσκολίες  που  αντιμετωπίζει  o    κλάδος  των  πτυχιούχων   αρχειονόμων  και  βιβλιοθηκονόμων,  εξαιτίας  της  ανυπαρξίας  μιας  πολιτικής   «πληροφόρησης»       Η  Ερευνητική  Ομάδα  επιδιώκει  να  συμβάλει  θετικά  στην  επικοινωνία   των  μελών  της  κοινότητας  και  στην  αναβάθμιση  του  γνωσιακού   υποβάθρου  των  νέων  επιστημόνων/επαγγελματιών  της   2  
  • 3. Προς  ένα  νέο  πλαίσιο  διαχείρισης   δεδομένων  βιβλιοθηκών     Χρήστος  Παπαθεοδώρου     (papatheodor@ionio.gr)   3  
  • 4. Η  αρχή:  κωδικοποίηση     Οι  βιβλιοθήκες  ανέκαθεν  διαχειρίζονταν  ετερογενές  υλικό     Οι  κανόνες  καταλογογράφησης  εστίαζαν  στο  αντικείμενο   (object)     Οι  κανόνες  καταλογογράφησης  εκφράζονταν/υλοποιούνταν     από  αντίστοιχη  κωδικοποίηση  που  πρόσφερε  η  διάταξη   ΜARC     Βασική  αρχή  η  διαλειτουργικότητα     Τα  βιβλιοθηκονομικά  πρότυπα  αναπτύχθηκαν  με  σκοπό  τη   διαλειτουργικότητα  και  την  επικοινωνία  μεταξύ  μεγάλου  όγκου  και   ετερογενών  συλλογών   4  
  • 5. FRBR:  Από  την  κωδικοποίηση  στα   εννοιολογικά  σχήματα     Οι  τεχνολογικές  εξελίξεις  και  η  ανάγκη  επικοινωνίας  στο  ψηφιακό   περιβάλλον  δημιούργησε  νέες  προκλήσεις  για  παραγωγή   μεταδεδομένων  και  εντοπισμό/ταυτοποίηση  πόρων,  βασισμένων  στις   ανάγκες  αναζήτησης  των  χρηστών     Εμφαση  στην  πληροφορία:     Τι  πληροφορία  στοχεύει  να  παρέχει  μια  βιβλιογραφική  εγγραφή;       Ποιες  πληροφοριακές  ανάγκες  των  χρηστών  θα  μπορεί  να  καλύπτει;     Ανάγκη  ανάπτυξης  μοντέλων  δεδομένων     FRBR:  Μοντέλο  οντοτήτων  -­‐  συσχετίσεων     Υπάρχουν  διακριτές  οντότητες  (το  μοντέλο  ορίζει  δέκα)     Κάθε  οντότητα  έχει  μια  σειρά  από  γνωρίσματα  (awributes)     Οι  οντότητες  συσχετίζονται  μεταξύ  τους     Νέοι  κανόνες  καταλογογράφησης  (RDA)     Νέα  θεώρηση  του  βιβλιογραφικού  καταλόγου     Δεν  είναι  μια  σειρά  από  εγγραφές,  αλλά  ένα  δίκτυο  από  συνδεμένα  δεδομένα  που   καθιστούν  ικανό  το  χρήστη  να  εκτελεί  ομοιόμορφα  όλες  τις  αναγκαίες  λειτουργίες   5  
  • 6. Ελληνικές  πηγές  και  εργαλεία  (1)     Μ.  Σφακάκης  (2010),  «Διαδικασίες  βελτιστοποίησης  διαλειτουργικότητας   κατανεμημένων  πληροφοριακών  συστημάτων  συμβατών  με  το  πρωτόκολλο  Ζ39.50   και  ολοκλήρωση  βιβλιογραφικών  μεταδεδομένων»,  Διδακτορική  διατριβή,  Τμήμα   Αρχειονομίας  –  Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο  Πανεπιστήμιο  (Διαθέσιμο  από:   hwp://dlib.ionio.gr/ptheses/Sfakakis_PhD.pdf  )     Μ.  Πεπονάκης,  «Σύνθεση  FRBR  εγγραφών  αξιοποιώντας  υπάρχουσες  βιβλιογραφικές   εγγραφές  (FRBRizaQon):  ομαδοποίηση  σχετικών  εγγραφών  (clustering)  και  εμφάνισή   τους  σε  on  line  συστήματα»,  Μεταπτυχιακή  Διατριβή,  Τμήμα  Αρχειονομίας  –   Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο  Πανεπιστήμιο  (Διαθέσιμο  από:   hwp://dlib.ionio.gr/mtheses/Peponakis_FRBRizaƒon.pdf)     Π.  Στάικος,  «Πλατφόρμα  εφαρμογής  και  αξιολόγησης  αλγορίθμων  συσταδοποίησης   τεκμηρίων:  Περίπτωση  χρήσης  στη  μετα-­‐μηχανή  αναζήτησης  «pazpar2»  σε  FRBR   works»,  Μεταπτυχιακή  Διατριβή,  Τμήμα  Αρχειονομίας  –  Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο   Πανεπιστήμιο  (Διαθέσιμο  από:  hwp://dlib.ionio.gr/mtheses/Staikos_Clustering.doc)   6  
  • 7. Ελληνικές  πηγές  και  εργαλεία  (2)     metaComposer  (hwp://dlib.ionio.gr/metacomposer/),  Εργαστήριο   Ψηφιακών  Βιβλιοθηκών  και  Ηλεκτρονικής  Δημοσίευσης,  Τμήμα   Αρχειονομίας  –  Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο  Πανεπιστήμιο:  συνθέτει  και   παρουσιάζει  τα  αποτελέσματα  αναζήτησης  από  καταλόγους   σημαντικών  βιβλιοθηκών  σύμφωνα  με  το  FRBR  μοντέλο  (Library  of   Congress,  Library  and  Archives  Canada,  Παν/μιο  Κρήτης,  συλλογικοί   κατάλογοι  MELVYL  (ΗΠΑ),  COPAC  Academic  &  Naƒonal    Library   Catalogue  (Βρετανία),  Συλλογικός  Κατάλογος  Ελληνικών   Ακαδημαϊκών  Βιβλιοθηκών)     FRBR  Work  Enƒty:  Key  Generator  (hwp://dlib.ionio.gr/frbrwkey/),   Εργαστήριο  Ψηφιακών  Βιβλιοθηκών  και  Ηλεκτρονικής  Δημοσίευσης,   Τμήμα  Αρχειονομίας  –  Βιβλιοθηκονομίας,  Ιόνιο  Πανεπιστήμιο:   δημιουργεί  κλειδιά  ταύτισης  για  εντοπισμό  FRBR  Εργων,  δεδομένου   ενός  ISO  2709  ή  MARCslim  (MARC  21  ή  UNIMARC)  αρχείου   7  
  • 8. Από  τα  εννοιολογικά  σχήματα  στον   παγκόσμιο  ιστό     Οι  βιβλιοθήκες  και  ο  «έξω»  κόσμος:  ανάγκη  για  διεύρυνση   της  διαλειτουργικότητας     Μεταδεδομένα  από  ειδικούς,  από  αυτόματες  διαδικασίες,  από   χρήστες  οι  οποίοι  μπορούν  πλέον  να  καταθέτουν  και  σχολιασμούς     Οι  βιβλιογραφικές  εγγραφές  μπορούν  να  διαλειτουργούν  και  να   (επανα)χρησιμοποιούνται  από  άλλες  εφαρμογές  που  λειτουργούν   στο  περιβάλλον  του  παγκόσμιου  ιστού;     Το  ευρύτερο  περιβάλλον:     Ολοκλήρωση  δεδομένων  -­‐  ανάκτηση  πληροφορίας  από  διαφορετικές   πηγές  που  φιλοξενούν  ετερογενείς  πληροφορίες.       Η  εξελίξεις  στο  σημασιολογικό  ιστό:  εννοιολογική  διαχείριση  και   διασύνδεση  των  πληροφοριών  που  διατίθενται  μέσω  του   παγκόσμιου  ιστού.   8  
  • 9. Η  νέα  πρόκληση     Linked  Open  Data:  Δεδομένα  σε  μορφή  που  διευκολύνεται  η  ανάπτυξη   συνδέσμων  μεταξύ  πόρων  συλλογών,  στοιχείων  μεταδεδομένων  και  όρων   λεξιλογίων.  Βασίζονται  στη  χρήση  Uniform  Resource  Idenƒfiers  (URIs)  για  την   ταυτοποίηση  κάθε  είδους  πόρου.  Εκφράζονται  από  πρότυπα  όπως  το   Resource  Descripƒon  Framework  (RDF),  που  προδιαγράφει  σχέσεις  μεταξύ   αντικειμένων  και  εννοιών.       Πλεονεκτήματα     Διαμοιραζόμενα,  επεκτάσιμα  και  επαναχρησιμοποιήσιμα  δεδομένα  προς  όλες  τις   υπηρεσίες  διαχείρισης  δεδομένων  και  χρηστών  με  υποστήριξη  πολυγλωσσίας     Οι  πόροι  μπορούν  να  περιγράφονται  συνεργατικά,  δυνατότητα  πολλών   περιγραφών  στο  ίδιο  περιεχόμενο/αντικείμενο     Σύνδεση  με  δεδομένα  άλλων  κοινοτήτων  ή  προσώπων  και  να  επαυξάνονται   σύμφωνα  με  την  εμπειρία  του  κάθε  χρήστη     Δυνατότητες  επιμέλειας:  διεύρυνση  συλλογής,  επαύξηση  της  αξίας  των  πόρων,   διεύρυνση  προσβασιμότητας  και  αναφοράς  των  δεδομένων.       Ανεξαρτησία  από  Integrated  Library  System   9  
  • 10. Η  απάντηση  στη  νέα  πρόκληση     Βιβλιοθήκη     μια  συλλογή  από  φυσικά  ή  αφηρημένα  αντικείμενα  (συμπεριλαμβανομένων  των  ψηφιακών     Μια  τοποθεσία  που  βρίσκεται  η  συλλογή     Ενας  φορέας  (πρόσωπο  ή  οργανισμός)  που  επιμελείται  τη  συλλογή  και  διαχειρίζεται  την   τοποθεσία      Ολο  το  φάσμα  των  οργανισμών  πολιτιστικής  κληρονομιάς       Δεδομένα  βιβλιοθήκης     Κάθε  τύπος  ψηφιακής  πληροφορίας  που  παράγεται  ή  επιμελείται  από  βιβλιοθήκες  και   περιγράφει  πόρους  ή  βοηθά  στην  ανακάλυψή  τους.    Τα  δεδομένα  βιβλιοθήκης  αφορούν  σε   πόρους  συλλογών,  στοιχεία  μεταδεδομένων  και  όρων  λεξιλογίων     Προς  ένα  νέο  βιβλιογραφικό  πλαίσιο       Αξιοποίηση  μοντέλων  δεδομένων  και  κανόνων  διαχείρισης  περιεχομένου,   συμπεριλαμβανομένου  του  MARC     Διαλειτουργικότητα  λεξιλογίων  και  αρχείων  καθιερωμένων  όρων     Συνδέσεις  μεταξύ  καταλόγων,  με  βάση  τα  θέματα,  ονόματα,  τοπωνύμια  κ.α     Αναφορές  σε  βιβλιογραφικά  δεδομένα  (citaƒons)  και  κοινωνικές  επισημειώσεις,  σχολιασμοί   κλπ     Ανακάλυψη  συλλογών  χρήσιμων  για  μια  κοινότητα     Πλοήγηση,  αναζήτηση,  ανάκτηση  και  παρουσίαση    πληροφορίας  στο  νέο  περιβάλλον     10  
  • 11. FRBR  –  FRAD  –  FRSAD  –  RDA: βασικές αρχές και σχέσεις µεταξύ τους Μανόλης  Πεπονάκης     (peponakis@ionio.gr)   11  
  • 12. FuncTonal  Requirements  for  Bibliographic   Records  (FRBR)   12  
  • 13. FRBR     Τι  είναι  οι  FRBR     Ενα  εννοιολογικό  μοντέλο  για  τη  δημιουργία  βιβλιογραφικών   εγγραφών     “an  enƒty-­‐relaƒonship  model  as  a  generalized  view  of  the  bibliographic   universe,  intended  to  be  independent  of  any  cataloging  code  or   implementaTon”    (Tillet,  2004)     Αναπτύχθηκαν  από  την  IFLA     IFLA  Study  Group  on  Funcƒonal  Requirements  for  Bibliographic  Records     Το  final  report  εκδόθηκε  το  1998       υπάρχουν  τροποποιήσεις     Τι  δεν  είναι  οι  FRBR     Σχήμα  κωδικοποίησης  μεταδεδομένων     Κανόνες  καταλογογράφησης   13  
  • 14. Στόχος  των  FRBR   Ο  στόχος  της  μελέτης  ήταν  να  παράγει  ένα  πλαίσιο  το   οποίο  μπορεί  να  παρέχει  μια  ξεκάθαρη,  επακριβώς   διατυπωμένη,  και  κοινώς  αποδεκτή  γνώση    του  τι  είναι   αυτό  για  το  οποίο  οι  βιβλιογραφικές  εγγραφές  παρέχουν   πληροφορίες,  και  τι  περιμένουμε  να  επιτύχει  η  εγγραφή   ώστε  να  καλύψει  τις  ανάγκες  του  χρήστη.   “The  aim  of  the  study  was  to  produce  a  framework  that   would  provide  a  clear,  precisely  stated,  and  commonly  shared   understanding  of  what  it  is  that  the  bibliographic  record   aims  to  provide  informa6on  about,  and  what  it  is  that  we   expect  the  record  to  achieve  in  terms  of  answering  user   needs.”   FRBR,  σ.  2   14  
  • 15. Αντικείμενο  των  FRBR     Πρώτο,  να  δώσει  ένα  σαφώς  ορισμένο  και  δομημένο  πλαίσιο   που  να  συνδέει  τα  δεδομένα  που  καταγράφονται  στις   βιβλιογραφικές  εγγραφές  με  τις  ανάγκες  των  χρηστών  αυτών   των  εγγραφών   Δεύτερο,  να  προτείνει  ένα  βασικό  επίπεδο  λειτουργικότητας   (funcƒonality)  για  τις  εγγραφές  που  παράγονται  από  τα   εθνικά  βιβλιογραφικά  κέντρα   15  
  • 16. Τι  εξυπηρετεί  μια  βιβλιογραφική  εγγραφή  (User  tasks)     Χρησιμοποιείται  για  την  εύρεση  υλικού  που  αντιστοιχεί  στα  κριτήρια  που  θέτει  ο   χρήστης       Παράδειγμα:  όλα  τα  βιβλία  που  αντιστοιχούν  σε  ένα  συγκεκριμένο  θέμα     Πρέπει  να  μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  τα  δεδομένα  που  ανακτήθηκαν  για  να   γίνει  ταυτοποίηση  μιας  οντότητας       Παράδειγμα:  να  είναι  δυνατό  να  γίνει  διάκριση  ανάμεσα  σε  δύο  κείμενα  που  έχουν  τον   ίδιο  τίτλο     Πρέπει  να  μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  τα  δεδομένα  για  την  επιλογή  μιας   οντότητας  η  οποία  είναι  κατάλληλη  για  το  χρήστη       Παράδειγμα:  να  επιλεγεί  το  λογισμικό  που  είναι  συμβατό  με  τον  υπολογιστή     Πρέπει  να  μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  τα  δεδομένα  με  σκοπό  την  απόκτηση   του  ίδιου  του  αντικειμένου  ή  της  πρόσβασης  σε  αυτό       Παράδειγμα:  η  παραγγελία  ενός  βιβλίου  ή  η  ηλεκτρονική  πρόσβαση  στο  κείμενό  του   16  
  • 17. FRBR  Αξιώματα     για  τη  δημιουργία  βιβλιογραφικών  εγγραφών     Υπάρχουν  διακριτές  οντότητες  (το  μοντέλο  ορίζει   δέκα)     Κάθε  οντότητα  έχει  μια  σειρά  από  ιδιότητες   (awributes)     Οι  οντότητες  συσχετίζονται  μεταξύ  τους   17  
  • 18. Οι  τρεις  ομάδες  των  οντοτήτων     Work  =  Εργο   Η  πρώτη  ομάδα  αφορά  στις   Οµάδα 1   Expression  =  Εκφραση   διαφορετικές  οπτικές  για  το     Manifestaƒon  =   πνευματικό  ή  καλλιτεχνικό   «Εκδήλωση;»   δημιούργημα     Item  =  Αντίτυπο   Η  δεύτερη  ομάδα  αφορά  στα   Οµάδα 2   Person  =  Πρόσωπο   πρόσωπα  που  σχετίζονται  με  το     Corporate  Body  =   πνευματικό  ή  καλλιτεχνικό   Συλλογικό  Οργανο   δημιούργημα     Concept  =  Εννοια   Η  τρίτη  ομάδα  αφορά  στα  όσα   Οµάδα 3   Object  =  Αντικείμενο   πραγματεύεται  το  πνευματικό  ή     Event  =  Γεγονός   καλλιτεχνικό  δημιούργημα     Place  =  Τόπος   Σημείωση:  όλες  οι  οντότητες  μπορούν  να  ανήκουν  στην  τρίτη  ομάδα     18  
  • 19. Οι  σχέσεις  μεταξύ  των  οντοτήτων  της  πρώτης  ομάδας   ή  οι  τέσσερις  οπτικές  για  ένα  πνευματικό  δημιούργημα   Έχεις διαβάσει τον Άµλετ στο Work Έχεις διαβάσει τον πρωτότυπο κείµενο; Έργο Άµλετ; Expression Θα µου αγοράσεις το βιβλίο is realized through Έκφραση µε ISBN 960-04-0004-0; Είναι η ελληνική µετάφραση του Άµλετ πραγµατώνεται µέσω από το Χειµωνά (Εκδόσεις Κέδρος) is embodied in Manifestation ενσωµατώνεται σε is exemplified by αναπαράγεται από το Item Αντίτυπο Μην το πάρεις αυτό, έχει τσαλακωµένο εξώφυλλο! 19  
  • 20. Παράδειγµα Ένα Έργο (η Ιλιάδα) µε τρεις Εκφράσεις και τέσσερα Manifestations Ιλιάδα Μετάφραση στη Πρωτότυπο κείµενο στην Μετάφραση στα αγγλικά Νεοελληνική από αρχαία ελληνική από τον Fagles Καζαντζάκη-Κακριδή The Iliad / Homer ; Οµήρου Ιλιάς : συν Οµήρου Ιλιάδα / Οµήρου Ιλιάδα / translated by Robert τοις σχολίοις µετάφραση Ν. µετάφραση Ν. Fagles ; introduction ψευδεπιγράφοις Καζαντζάκη, Ι.Θ. Καζαντζάκη - Ι. Θ. and notes by Διδύµου. -- Εν Κακριδή. -- Αθήνα : Κακριδή. -- Αθήνα : Bernard Knox. -- Οξονία : [χ.ό], Ο.Ε.Δ.Β., 1985. -- Εστία, 1997. -- 401 New York : Viking, 1792 545 σ. σ. 1990 20  
  • 21. Οντότητες και βασικές Σχέσεις έχει θέµα έχει θέµα Οντότητες 1ης οµάδας Οντότητες 2ης οµάδας Έργο δηµιουργείται από Πρόσωπο πραγµατώνεται από Έκφραση πραγµατώνεται µέσω Συλλογικό Όργανο Manifestation παράγεται από ενσωµατώνεται σε κατέχεται από Αντίτυπο αποτελεί το παράδειγµα του Οντότητες 3ης οµάδας έχει θέµα Έννοια Αντικείµενο Γεγονός Τόπος 21  
  • 22. Ιδιότητες  του  Εργου  (Work)     ƒtle  of  the  work  =  τίτλος  του  έργου     form  of  work  =  μορφή  του  έργου     date  of  the  work  =  ημερομηνία  του  έργου     other  disƒnguishing  characterisƒc  =  άλλο  ιδιαίτερο   χαρακτηριστικό     intended  terminaƒon  =  επιδιωκόμενος  τερματισμός     intended  audience  =  επιδιωκόμενο  κοινό     context  for  the  work  =  «συμφραζόμενα»  για  το  έργο     +  άλλες  5  που  αφορούν  σε  ειδικούς  τύπους  (μουσική,   χαρτογραφικό  υλικό)   22  
  • 23. Ιδιότητες  της  Εκφρασης  (Expression)     ƒtle  of  the  expression  =  τίτλος  της  έκφρασης     form  of  expression  =  μορφή  της  έκφρασης     date  of  expression  =  ημερομηνία  της  έκφρασης     language  of  expression  =  γλώσσα  της  έκφρασης     other  disƒnguishing  characterisƒc  =  άλλο  ιδιαίτερο  χαρακτηριστικό     extensibility  of  expression  =  εκτατότητα  της  έκφρασης     revisability  of  expression  =  αναθεωρησιμότητα  της  έκφρασης     extent  of  the  expression  =  έκταση  της  έκφρασης     summarizaƒon  of  content  =  περίληψη  του  περιεχομένου     context  for  the  expression  =  πλαίσιο  για  την  έκφραση     criƒcal  response  to  the  expression  =  κριτική  απάντηση  στην  έκφραση     use  restricƒons  on  the  expression  =  χρήση  περιορισμών  στην  έκφραση     +  άλλες  13  που  αφορούν  σε  ειδικούς  τύπους  (περιοδικά,  χάρτες,  κτλ)   23  
  • 24. Ιδιότητες  της  Εκδήλωσης  (ManifestaTon)     ƒtle  of  the  manifestaƒon  =  τίτλος  της  εκδήλωσης     statement  of  responsibility  =  δήλωση  υπευθυνότητας     ediƒon/issue  designaƒon  =  προσδιορισμός  έκδοσης/  τεύχους       place  of  publicaƒon/distribuƒon  =  τόπος  δημοσίευσης/  διανομής     publisher/distributor  =  εκδότης/  διαθέτης     date  of  publicaƒon/distribuƒon  =  ημερομηνία  έκδοσης/  διάθεσης     fabricator/manufacturer  =  κατασκευαστής     series  statement  =  δήλωση  σειράς     form  of  carrier  =  μορφή  φορέα     extent  of  the  carrier  =  έκταση  φορέα     physical  medium  =  φυσικό  μέσο     capture  mode  =  τρόπος  λήψης     dimensions  of  the  carrier  =  διαστάσεις  φορέα     manifestaƒon  idenƒfier  =  αναγνωριστικό  της  εκδήλωσης     source  for  acquisiƒon/access  authorizaƒon  =  πηγή  για  πρόσκτηση/  εξουσιοδότηση   πρόσβασης     terms  of  availability  =  όροι  διαθεσιμότητας     access  restricƒons  on  the  manifestaƒon  =  περιορισμοί  πρόσβασης  στην  εκδήλωση     +  άλλες  21  που  αφορούν  σε  ειδικούς  τύπους  (βιβλία,  ηχογραφήσεις,  κτλ)   24  
  • 25. Ιδιότητες  του  Αντιτύπου  (Item)     item  idenƒfier  =  αναγνωριστικό  αντιτύπου     fingerprint  =  αποτύπωμα     provenance  of  the  item  =  προέλευση  του  αντιτύπου     marks/inscripƒons  =  ετικέτες/  λεζάντες     exhibiƒon  history  =  ιστορία  έκθεσης     condiƒon  of  the  item  =  κατάσταση  του  αντιτύπου     treatment  history  =  ιστορία  αποκατάστασης     scheduled  treatment  =  προγραμματισμένη  αποκατάσταση     access  restricƒons  on  the  item  =  περιορισμοί  πρόσβασης  στο   αντίτυπο   25  
  • 26. Ιδιότητες  οντοτήτων  2ης  ομάδας     Awributes  of  a  Person  =  Ιδιότητες  ενός  Προσώπου     name  of  person  =    όνομα  προσώπου     dates  of  person  =  ημερομηνίες  για  το  πρόσωπο     ƒtle  of  person  =    τίτλος  του  προσώπου     other  designaƒon  associated  with  the  person  =  άλλα  διακριτικά  που  συνδέονται   με  το  πρόσωπο     Awributes  of  a  Corporate  Body  =  Ιδιότητες  ενός   Συλλογικού  Οργάνου     name  of  the  corporate  body  =  όνομα  συλλογικού  οργάνου     number  associated  with  the  corporate  body  =  αριθμός  που  συνδέεται  με  το   συλλογικό  όργανο     place  associated  with  the  corporate  body  =  τόπος  που  συνδέεται  με  το  συλλογικό   όργανο     date  associated  with  the  corporate  body  =  ημερομηνίες  που  συνδέονται  με  το   συλλογικό  όργανο     other  designaƒon  associated  with  the  corporate  body  =  άλλα  διακριτικά  που   συνδέονται  με  το  συλλογικό  όργανο     Βλέπε  FRAD   26  
  • 27. Ιδιότητες  οντοτήτων  3ης  ομάδας     Awributes  of  a  Concept  =  Ιδιότητες  μιας  Εννοιας     term  for  the  concept  =  όρος  για  την  έννοια     Awributes  of  an  Object  =  Ιδιότητες  ενός  Αντικειμένου     term  for  the  object  =  όρος  για  το  αντικείμενο     Awributes  of  an  Event  =  Ιδιότητες  ενός  Γεγονότος     term  for  the  event    =  όρος  για  το  γεγονός     Awributes  of  an  Place  =  Ιδιότητες  ενός  Τόπου     term  for  the  place  =  όρος  για  τον  τόπο     Βλέπε  FRSAD   27  
  • 28. Εμφυτες  (inherent)  και  επίκτητες  (externally   imputed)  ιδιότητες     Εμφυτες  (inherent)  ιδιότητες     Περιλαμβάνουν  τα  φυσικά  χαρακτηριστικά  (π.χ.  διαστάσεις)  αλλά  και   στοιχεία  τα  οποία  μπορούν  να  χαρακτηριστούν  ότι  προσδιορίζουν   πληροφορίες  (π.χ.  δηλώσεις  που  υπάρχουν  στη  σελίδα  τίτλου)       Επίκτητες  (externally  imputed)  ιδιότητες       Περιλαμβάνουν  “assigned  idenƒfiers  for  an  enƒty”  (π.χ.  θέμα)  και   πληροφορίες  οι  οποίες  καθορίζουν  τα  «συμφραζόμενα»  (context)   (π.χ.  το  πολιτικό  πλαίσιο  μέσα  στο  οποίο  εμπνεύστηκε  ο  δημιουργός   το  Εργο)    Κατά  κανόνα  οι  έμφυτες  ιδιότητες  μπορούν  να   αναγνωριστούν  εξετάζοντας  την  ίδια  την  οντότητα  ενώ  οι   επίκτητες  απαιτούν  αναφορά  σε  εξωτερικές  πηγές   28  
  • 29. Σχέσεις  μεταξύ  οντοτήτων  πρώτης  ομάδας   (επιπλέον  των  βασικών)     Σχέσεις  από  Εργο  σε  Εργο     π.χ.  Μεταγραφή  σε  σενάριο,  Παρωδία     Σχέσεις  από  Εκφραση  σε  Εκφραση     π.χ.  Μετάφραση,  Αναθεώρηση     Σχέσεις  από  Manifestaƒon  σε  Manifestaƒon       π.χ.  Αναπαραγωγή,  Ανατύπωση     Σχέσεις  από  Αντίτυπο  σε  Αντίτυπο     π.χ.  Πανομοιότυπο,  Δεμένο  μαζί      Καθορίζονται  και  σχέσεις  διαφορετικών  επίπεδων  (από   Αντίτυπο  σε  Manifestaƒon  κτλ)   29  
  • 30. FRBR:  καινοτομίες     Παραγωγή  θεωρίας  γύρω  από  την  καταλογογράφηση     Η  δημιουργία  των  καταλόγων  διέπεται  πλέον  από  μια  τεκμηριωμένη   προσπάθεια  “θεωρητικοποίησης”  των  προβλημάτων  και  όχι  μια  απλή   απαρίθμηση  κανόνων     Από  το  «τι»  στο  «γιατί»  με  αιχμές  για  το  «πως»     Δεν  είναι  απλά  μεταδεδομένα  τα  οποία  περιγράφουν  έναν   πόρο  αλλά  για  ένα  “είδος  γνώσης”  γύρω  από  τον  πόρο     Αποστασιοποίηση  από  το  φυσικό  αντικείμενο     Αποδέσμευση  από  αντικείμενα,  δυνατότητα  περιγραφής  αφαιρετικών   εννοιών  (π.χ.  Εργο)     Νέες  έννοιες  (σε  σχέση  με  MARC)     Work,  Expression,  Event,  Object,  Concept     Διάκριση  σημασιολογίας  –  σύνταξης   30  
  • 31. FuncTonal  Requirements  for  Authority   Data  (FRAD)   31  
  • 32. FRAD     Αναπτύχθηκαν  από  την  IFLA  σε  συνέχεια  των  FRBR   με  στόχο  την  επέκταση  του  μοντέλου  στις   Καθιερωμένες  Αποδόσεις     Τελική  αναφορά  2008     Βασικός  στόχος  Ονόματα  και  Τίτλοι     Μερική  κάλυψη  στα  θέματα     Προστίθεται  η  οντότητα  Οικογένεια   32  
  • 33. Τι  εξυπηρετεί  μια  Authority  εγγραφή  (Users  tasks)   ως  χρήστες  εννοούνται  τόσο  οι  τελικοί  όσο  και  οι  παραγωγοί  του  καταλόγου     Εύρεση  (Find)  μιας  οντότητας  ή  ενός  συνόλου  οντοτήτων  που   ανταποκρίνονται  στα  κριτήρια  ή  η  εξερεύνηση  του  «σύμπαντος»  των   βιβλιογραφικών  οντοτήτων  χρησιμοποιώντας  τις  ιδιότητες  και  τις   σχέσεις  τους     Ταυτοποίηση  (IdenTfy)  μιας  οντότητας  ή  επικύρωση  του  της  μορφής   του  ονόματος  το  οποίο  χρησιμοποιείται  ως  ελεγχόμενο  σημείο   πρόσβασης     Contextualize  Τοποθέτηση  ενός  Προσώπου,  Εργου  κτλ  στα   συμφραζόμενα  (Context),  διευκρίνιση  των  σχέσεων  ανάμεσα  σε  δύο   πρόσωπα,  κτλ       JusTfy  Τεκμηρίωση  πάνω  στους  λόγους  για  τους  οποίους  επιλέχθηκε  η   συγκεκριμένη  μορφή  του  ονόματος   33  
  • 34. Θεμελιώδης  αρχή  των  FRAD   Βιβλιογραφικές γνωστές µέσω Οντότητες Ονόµατα και/η Identifiers βάση για Ελεγχόµενα Σηµεία Πρόσβασης 34  
  • 35. Έργο Πρόσωπο Έννοια Αντικείµενο Έκφραση Οικογένεια Γεγονός Manifestation Συλλογικό Όργανο Τόπος Αντίτυπο σχετίζονται µε Βιβλιογραφικές οντότητες σχετίζονται µε έχει ονοµασία Όνοµα είναι ονοµασία is assigned Identifier is assigned to η βάση για δηµιουργούνται από Ελεγχόµενο βασίζονται σε Σηµείο Πρόσβασης δηµιουργεί / τροποποιεί is governed by Κανόνες govern Τα authorities µε βάση τους εφαρµόζονται από FRAD Agency εφαρµόζει 35  
  • 36. Οι  FRAD  με  μια  ματιά     Ορίζουν  κάθε  μία  από  τις  προηγούμενες  οντότητες  και   τις  βασικές  σχέσεις  μεταξύ  τους  (όπως  απεικονίζονται  στην   προηγούμενη  διαφάνεια)     Ορίζουν  τις  ιδιότητες  που  έχει  κάθε  οντότητα     Συμπεριλαμβάνουν  κάποιες  από  τις  ιδιότητες  που  περιγράφουν   οι  FRBR  και  προσθέτουν  κάποιες  νέες     Δίνουν  τις  σχέσεις  ανάμεσα  σε  Πρόσωπα,  Οικογένειες,   Συλλογικά  Οργανα  και  Εργα     Ενα  σημείο  πρόσβασης  μπορεί  να  είναι  μία  οντότητα  ή   συνδυασμός  δύο  ή  περισσότερων    Σχέσεις  εναντίον  ιδιοτήτων:  στο  πλαίσιο  των  FRAD  όταν   συνδέεται  μια  οντότητα  με  μία  άλλη  η  δεύτερη  αντιμετωπίζεται   ως  μια  ιδιότητα  της  πρώτης   36  
  • 37. FuncTonal  Requirements  for  Subject  Authority   Data  (FRSAD) 37  
  • 38. FRSAD     Αναπτύσσονται  από  την  ILFA  ως  “εξειδίκευση”  των  FRAD  και   ασχολούνται  με  τα  Θέματα     Τελική  αναφορά  το  2010     Το  όνομα  της  επιτροπής  είναι  Funcƒonal  Requirements  for  Subject  Authority   Records  (FRSAR)     Ο  ρόλος  του  FRSAR  Working  Group  ήταν     Να  δημιουργήσει  ένα  εννοιολογικό  μοντέλο  (μέσα  στο  πλαίσιο  των  FRBR)   των  σχέσεων  των  οντοτήτων  της  ομάδας  3  με  το  “aboutness”  των  Εργων     Aboutnes  είναι  η  σχέση  ανάμεσα  στο  Εργο  και  στο  θέμα  που  αυτό   πραγματεύεται     Να  παρέχει  ένα  σαφώς  ορισμένο,  δομημένο  πλαίσιο  αναφοράς  για  τη   συσχέτιση  των  δεδομένων  που  καταγράφονται  στις  εγγραφές   καθιερωμένων  αποδόσεων  των  θεμάτων  ως  προς  τις  ανάγκες  των  χρηστών   αυτών  των  δεδομένων     Να  βοηθήσει  στην  αξιολόγηση  των  δυνατοτήτων  για  τη  διεθνή  ανταλλαγή   και  χρήση  των  αρχείων  καθιερωμένων  αποδόσεων  των  θεμάτων  στον  τομέα   των  βιβλιοθηκών  αλλά  και  ευρύτερα   38  
  • 39. Τι  εξυπηρετεί  μια  Authority  εγγραφή    θέματος     (User  Tasks)     Εύρεση  (Find)  ενός  ή  περισσότερων  θεμάτων  και/η  των   ονομασιών  τους,  που  ανταποκρίνονται  στα  κριτήρια  που   θέτει  ο  χρήστης  χρησιμοποιώντας  ιδιότητες  (awributes)  και   σχέσεις     Ταυτοποίηση  (IdenTfy)  ενός  θέματος  και/η  της  ονομασίας   του       Επιλογή  (Select)  ενός  θέματος  και/η  της  ονομασίας  του       Εξερεύνηση  (Explore)  των  σχέσεων  μεταξύ  των  θεμάτων  και/ ή  των  ονομασιών  τους   39  
  • 40. Βασική  παραδοχή  FRSAD   έχει θέµα (subject) έχει ονοµασία Έργο “Θέµα” Work Nomen Thema είναι ονοµασία είναι θέµα (subject)   “Θέμα”  (Thema)  είναι  οποιαδήποτε  οντότητα   αποτελεί  θέμα  (subject)  του  Εργου     Nomen  είναι  οποιοδήποτε  σημείο  ή  σειρά  σημείων   (αλφαριθμητικοί  χαρακτήρες,  σύμβολα,  ήχοι,  κτλ)  με   τα  οποία  ένα  “Θέμα”  είναι  γνωστό   40  
  • 41. Ιδιότητες  του  “Θέματος”  (Thema)    Στους  FRSAD  το  Thema  ορίζεται  πολύ  αφαιρετικά    Οι  ιδιότητες  είναι  εξαρτώμενες  από  την  υλοποίηση     Δύο  ιδιότητες  ορίζονται  ως  υποχρεωτικές     Τύπος  (type)     Η  κατηγορία  στην  οποία  το  “thema”  ανήκει  στο  πλαίσιο  ενός   συγκεκριμένου  συστήματος  οργάνωσης  της  γνώσης     Σημείωση  σκοπού  (scope  note)     Κείμενο  το  οποίο  περιγράφει  ή/και  ορίζει  το  “thema”  ή   καθορίζει  το  σκοπό  του  μέσα  σε  ένα  συγκεκριμένο  θεματικό   αρχείο  καθιερωμένων  αποδόσεων   41  
  • 42. Ιδιότητες  του  Nomen  I     Type  of  nomen  =  Τύπος  “Ονόματος”     Idenƒfier     controlled  name  =  ελεγχόμενο  όνομα     Scheme  =  Σχήμα     π.χ.  UDC,  LCSH     Reference  Source  of  nomen  =  Αναφορά  πηγής     Η  πηγή  στην  οποία  βρέθηκε  π.χ.  Britannica     Representaƒon  of  nomen  =  Αναπαράσταση  του  “Ονόματος”     Π.χ.  Αλφαριθμητική,  εικόνα     Language  of  nomen  =  Γλώσσα  του  “Ονόματος”     Script  of  nomen  =  Γραφή  του  “Ονόματος”     Script  conversion  =  Μετατροπή Γραφής     π.χ.  Greeklish!   42  
  • 43. Ιδιότητες  του  Nomen  II     Form  of  nomen  =  Μορφή  του  “Ονόματος”     Κάθε  πρόσθετη  πληροφορία  που  βοηθάει  να  το  ερμηνεύσουμε  π.χ   συντομογραφία  ή  πλήρες  όνομα)     Time  of  validity  of  nomen  =  Χρόνος  εγκυρότητας  του   “Ονόματος”     Η  χρονική  περίοδος  κατά  την  οποία  το  “Ονομα”  είναι  έγκυρο  στο   λεξιλόγιο.  Μην  συγχέεται  με  τη  χρονική  περίοδο  που  καλύπτει  το   thema.     Audience  =  Κοινό     Η  κοινότητα  για  την  οποία  το  “Ονομα”  είναι  η  προτιμητέα  μορφή     Status  of  nomen  =  Κατάσταση  “Ονόματος”     Η  κατάσταση  του  ονόματος  εντός  του  συστήματος  καθιερωμένων   αποδόσεων.  Π.χ.  υπό  κατάργηση,  Εγκυρο   43  
  • 44. User  tasks  σε  FRBR,  FRAD  και  FRSAD   FRBR   FRAD   FRSAD   Εύρεση  (Find)   Εύρεση  (Find)   Εύρεση  (Find)   Ταυτοποίηση  (Idenƒfy)   Ταυτοποίηση  (Idenƒfy)   Ταυτοποίηση  (Idenƒfy)   Επιλογή  (Select)   Επιλογή  (Select)   Απόκτηση  (Obtain)   Εξερεύνηση  (Explore)   Contextualize   Jusƒfy   44  
  • 45. Resource  DescripTon  and  Access   (RDA)   45  
  • 46. RDA:  βασικές  αρχές     Κανόνες  καταλογογράφησης     “RDA  provides  a  set  of  guidelines  and  instrucƒons  on  formulaƒng  data  to  support  resource   discovery”     “RDA  provides  a  comprehensive  set  of  guidelines  and  instrucƒons  covering  all  types  of  content   and  media”     Εναρμόνιση  με  τις  τέσσερις  βασικές  λειτουργίες  των  FRBR       εύρεση       ταυτοποίηση       επιλογή       απόκτηση       Σε  σχέση  με  τις  καθιερωμένες  αποδόσεις  (Ονόματα,  Συλλογικά  Οργανα,  Εννοιες   κτλ)  είναι  σχεδιασμένοι  ώστε  να  βοηθούν  το  χρήστη  να:     Βρουν,  π.χ.  να  βρουν  πληροφορίες  για  την  οντότητα  και  τους  πόρους  που  συνδέονται  με  αυτήν     Ταυτοποιήσουν,  π.χ.  να  επιβεβαιώσουν  ότι  η  οντότητα  που  περιγράφεται  είναι  αυτή  για  την   οποία  έψαξαν     Διευκρινίσουν,  πχ.  να  ξεκαθαρίσουν  τις  σχέσεις  μεταξύ  δύο  ή  περισσότερων  οντοτήτων       Καταλάβουν,  π.χ.  να  καταλάβουν  γιατί  το  συγκεκριμένο  όνομα  έχει  επιλεγεί  για  τη   συγκεκριμένη  οντότητα   46  
  • 47. RDA  και  σχέσεις  με  άλλα  πρότυπα     Βάσει  των  δημιουργών  τους     Οι  RDA  βασίζονται  στους  Αγγλοαμερικάνικους  κανόνες  καταλογογράφησης       “is  built  on  foundaƒons  established  by  the  Anglo-­‐American  Cataloguing   Rules  (AACR)  and  the  cataloguing  tradiƒons  on  which  it  was  based”     Λαμβάνουν  υπόψη  τους  τόσο  τα  ISBD  όσο  και  το  MARC  21  (bibliographic  &   authority)       Είναι  συμβατοί  τόσο  με  ISBD  και  MARC  21,  όσο  και  με  το  Dublin  Core       Δίνονται  αντιστοιχίσεις  στα  παραπάνω  σχήματα  στα  παραρτήματα  D  και  E       Εχουν  ληφθεί  υπόψη  πρότυπα  μεταδεδομένων  και  από  άλλους  φορείς   (μουσεία,  αρχεία,  σημασιολογικός  ιστός  κτλ)  ώστε  να  υπάρχει  ένα   αποτελεσματικό  επίπεδο  ευθυγράμμισης  μεταξύ  αυτών  και  των  RDA   47  
  • 48. Ευθυγράμμιση  με  FRBR     Βάσει  των  δημιουργών  τους     Τα  στοιχεία  δεδομένων  των  RDA  γενικά  αντικατοπτρίζουν  τις  ιδιότητες   και  τις  σχέσεις  των  οντοτήτων  Εργο,  Εκφραση,  Manifestaƒon  και  Αντίτυπο   όπως  αυτές  ορίζονται  από  τους  FRBR     Οι  RDA  μπορεί  στο  μέλλον  να  εμπλουτιστούν  και  με  άλλα  στοιχεία  που   δεν  ορίζονται  στους  FRBR     Ιδιότητες  και  σχέσεις  των  οντοτήτων  Εργο,  Εκφραση,  Manifestaƒon  και   Αντίτυπο  των  οποίων  ο  κύριος  στόχος  είναι  η  διαχείριση  του  πόρου  (για   παράδειγμα:  πρόσκτηση,  διατήρηση)  είναι  για  την  ώρα  εκτός  στόχου  των   RDA   48  
  • 49. Ευθυγράμμιση  με  FRAD     Βάσει  των  δημιουργών  τους     Τα  στοιχεία  δεδομένων  των  RDA  γενικά  αντικατοπτρίζουν  τις  ιδιότητες  και  τις   σχέσεις  των  οντοτήτων  με  τις  οντότητες  Πρόσωπο,  Οικογένεια,  Συλλογικό   Οργανο  και  Τόπος  όπως  αυτά  ορίζονται  από  τους  FRAD     Οι  ιδιότητες  που  σχετίζονται  με  τις  οντότητες  Ονομα,  Idenƒfier,  Σημείο   Πρόσβασης  και  Κανόνες  καλύπτονται  επιλεκτικά     Οι  RDA  μπορεί  στο  μέλλον  να  εμπλουτιστούν  και  με  άλλα  στοιχεία  που  δεν   ορίζονται  στους  FRAD     Οι  ιδιότητες  και  σχέσεις  για  τις  οντότητες  Εννοια,  Αντικείμενο  και  Γεγονός,  όπως   ορίζονται  στους  FRAD,  είναι  εκτός  των  στόχων  των  RDA  στην  παρούσα  φάση       Οι  σχέσεις  μεταξύ  των  Σημείων  Πρόσβασης,  όπως  ορίζονται  στους  FRAD,  είναι   εκτός  των  στόχων  των  RDA  στην  παρούσα  φάση     Ιδιότητες  και  σχέσεις  των  οντοτήτων  Πρόσωπο,  Οικογένεια,  Συλλογικό  Οργανο,   Εργο  και  Εκφραση  των  οποίων  ο  κύριος  στόχος  είναι  η  τα  δικαιώματα  είναι  για   την  ώρα  εκτός  στόχου  των  RDA   49  
  • 50. Περιεχόμενα  RDA:  Κύριο  μέρος     0:  Εισαγωγή     Ενότητα  1:  Καταγράφοντας  Ιδιότητες  του  Manifestaƒon  και  του  Αντιτύπου     Ενότητα  2:  Καταγράφοντας  Ιδιότητες  του  Εργου  και  της  Εκφρασης     Ενότητα  3:  Καταγράφοντας  Ιδιότητες  του  Προσώπου,  της  Οικογένειας  και  του   Συλλογικού  Οργάνου       Ενότητα  4:  Καταγράφοντας  Ιδιότητες  των  Εννοια,  Αντικείμενο,  Γεγονός  και  Τόπος       Ενότητα  5:  Καταγράφοντας  Κύριες  Σχέσεις  μεταξύ  Εργου,  Εκφρασης,   Manifestaƒon,  Αντιτύπου     Ενότητα  6:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  με  τα  Πρόσωπα,  Οικογένειες  και  Συλλογικά   Οργανα       Ενότητα  7:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  με  τις  Εννοιες,  Αντικείμενα,  Γεγονότα  και   Τόπους  [Κενό  στην  πρώτη  έκδοση]     Ενότητα  8:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  μεταξύ  Εργου,  Εκφρασης,  Manifestaƒon,   Αντιτύπου     Ενότητα  9:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  ανάμεσα  σε  Πρόσωπα,  Οικογένειες  και   Συλλογικά  Οργανα       Ενότητα  10:  Καταγράφοντας  Σχέσεις  ανάμεσα  σε  Εννοιες,  Αντικείμενα,  Γεγονότα   και  Τόπους  [Κενό  στην  πρώτη  έκδοση]   50  
  • 51. Περιεχόμενα  RDA:  Παραρτήματα  Ι     A  :  Capitalizaƒon  =  Κεφαλαία     B  :  Abbreviaƒons  =  Συντομογραφίες     C  :  Iniƒal  Arƒcles  =  Εισαγωγικά  άρθρα       D  :  Record  Syntaxes  for  Descripƒve  Data  =  Σύνταξη  εγγραφής  για   τις  περιγραφικές  πληροφορίες     E  :  Record  Syntaxes  for  Access  Point  Control  =  Σύνταξη  εγγραφής   για  τα  σημεία  πρόσβασης     F  :  Addiƒonal  Instrucƒons  on  Names  of  Persons  =  Επιπρόσθετες   πληροφορίες  για  τα  ονόματα  Προσώπων  [για  ονόματα  σε  συγκεκριμένες   γλώσσες  πλην  αγγλικών,  δεν  περιλαμβάνει  ελληνικά]     G  :  Titles  of  Nobility,  Terms  of  Rank,  Etc.  =  Τίτλοι  τιμής  κτλ     H  :  Dates  in  the  Chrisƒan  Calendar  =  Ημερομηνίες  στο  χριστιανικό   ημερολόγιο   51  
  • 52. Περιεχόμενα  RDA:  Παραρτήματα  ΙΙ     I  :  Relaƒonship  Designators:  Relaƒonships  between  a  Resource  and   Persons,  Families,  and  Corporate  Bodies  Associated  with  the  Resource  =   Προσδιοριστές  σχέσεων:  Σχέσεις  μεταξύ  ενός  πόρου  και  Προσώπων,   Οικογενειών  και  Συλλογικών  Οργάνων  που  σχετίζονται  με  τον  πόρο     J  :  Relaƒonship  Designators:  Relaƒonships  between  Works,  Expressions,   Manifestaƒons,  and  Items  =  Προσδιοριστές  σχέσεων:  Σχέσεις  μεταξύ   Εργου,  Εκφρασης,  Manifestaƒon,  Αντιτύπου     K  :  Relaƒonship  Designators:  Relaƒonships  between  Persons,  Families,   and  Corporate  Bodies  =  Προσδιοριστές  σχέσεων:  Σχέσεις  μεταξύ   Προσώπων,  Οικογενειών  και  Συλλογικών  Οργάνων       L  :  Relaƒonship  Designators:  Relaƒonships  Between  Concepts,  Objects,   Events,  and  Places  =  Προσδιοριστές  σχέσεων:  Σχέσεις  μεταξύ  Εννοιών,   Αντικειμένων,  Γεγονότων  και  Τόπων  [Κενό  στην  πρώτη  έκδοση]     Γλωσσάρι     52  
  • 53. Καταγράφοντας  δεδομένα  με  τους  RDA     Οι  RDA  είναι  κανόνες  καταλογογράφησης  και  δεν   δεσμεύονται  από  σχήματα  κωδικοποίησης     Κάποιες  φορές  είναι  απαραίτητη  η  προσφυγή  σε  «εξωτερικά   λεξιλόγια»  (external  vocabularies)  για  την  άντληση  της   προβλεπόμενης  τιμής     π.χ.  για  τη  γραφή  η  τιμή  θα  πρέπει  να  αντληθεί  από  το  ISO  15924     Σε  κάποιες  περιπτώσεις  οι  RDA  περιέχουν  δικά  τους   «λεξιλόγια»  τα  οποία  έχουν  αναπτυχθεί  ειδικά  για  αυτό  το   σκοπό    Κάποια  από  τα  στοιχεία  ονομάζονται  Core  elements  (βασικά   στοιχεία)  και  είναι  «υποχρεωτικά»   53  
  • 54. Σχέσεις  ανά  επίπεδο     Παράρτημα  I     Χωρίζονται  οι  σχέσεις  δημιουργών-­‐συντελεστών  μεταξύ   Προσώπων,  Οικογενειών  και  Συλλογικών  Οργάνων  ανάλογα   με  το  αν  αναφέρονται  στο  επίπεδο  του  Εργου,  της   Εκδήλωσης,  του  Manifestaƒon  ή  του  Αντιτύπου.   Παραδείγματα   Αρχιτέκτονας,  Συγγραφέας,  Χορογράφος  συνδέονται  με  το  επίπεδο   του  Εργου     Επιμελητής,  εικονογράφος,  μεταφραστής  συνδέονται  με  το  επίπεδο   της  Εκφρασης     Χαράκτης,  λιθογράφος  συνδέονται  με  το  επίπεδο  του  Manifestaƒon     Τωρινός  ιδιοκτήτης,  προηγούμενος  ιδιοκτήτης,  συντηρητής,   συνδέονται  με  το  επίπεδο  του  Αντιτύπου   54  
  • 55. Οντότητες,  Ιδιότητες  και  Σχέσεις   Παράδειγμα  σε  γραφική  αναπαράσταση   Τίτλος Ηµερ. ... Τίτλος Γλώσ. ... Εκδότ. Ηµερ. ... ID Ταξ. ... Έργο Έκφραση Manifestation Αντίτυπο πραγµατώνεται ενσωµατώνεται «µήτρα» Μεταφρ Συγγρα α σ τή ς φέας Συλλογικό Πρόσωπο Α Πρόσωπο Β Όργανο Όνοµα Ηµερ. ... ... ... Όνοµα Ηµερ. Όνοµα Τόπος 55  
  • 56. FRBRizaTon   Μανόλης  Πεπονάκης     (peponakis@ionio.gr)   56  
  • 57. Βασικός  στόχος  και  Στάδια     Στόχος     Να εντοπιστούν εντός των βιβλιογραφικών εγγραφών (κωδικοποιηµένων σε διάφορα σχήµατα) οι οντότητες  των  FRBR  και  να   αντιστοιχισθούν  σε  αυτές  οι  σχετικές  ιδιότητες   Στάδια     Εντοπισμός  των  εγγραφών  που  αποτελούν  ένα  Εργο       Εντοπισμός  των  εγγραφών  που  αποτελούν  Εκφράσεις  εντός  του   συγκεκριμένου  Εργου     Εντοπισμός  των  εγγραφών  που  αποτελούν  τα  πολλαπλά   Manifestaƒons     Μόνο  στην  περίπτωση  πολλών  πηγών  ή  λανθασμένης  καταλογογράφησης     Αντιστοίχιση  των  πληροφοριών  (πεδίων-­‐υποπεδίων)  των   βιβλιογραφικών  εγγραφών  στις  αντίστοιχες  οντότητες  και  ιδιότητες   των  FRBR     Εμφάνιση  της  νέας  δομής   57  
  • 58. Εντοπισμός  Έργων (µε χρήση κλειδιών)   Δηµιουργία κλειδιών   Τίτλος – Συγγραφέας – Μορφή   Σε κάποιες περιπτώσεις δεν λαµβάνεται υπόψη η µορφή (π.χ. αλγόριθµος OCLC) οπότε η συσταδοποίηση (clustering) γίνεται σε ένα επίπεδο υψηλότερο αυτού του Έργου   Σύγκριση κλειδιών   Ίδιο κλειδί σηµαίνει ίδιο Έργο   Η σύγκριση µπορεί να µην προκύπτει µε απόλυτη ταύτιση (matching) αλλά µε βαθµό οµοιότητας   Ορίζεται ένα όριο (threshold) ανάλογα µε τα δεδοµένα και τον αλγόριθµο συσταδοποίησης (clustering) 58  
  • 59. Εντοπισμός  Εκφράσεων       Στην  περίπτωση  των  Εργων  η  συσταδοποίηση  λαμβάνει  χώρα   στο  σύνολο  των  εγγραφών,  ενώ  στην  περίπτωση  των   Εκφράσεων  εντός  των  βιβλιογραφικών  εγγραφών  για  ένα   Εργο     Ο  ακριβής  εντοπισμός  τους  είναι  εξαιρετικά  δύσκολος       Ασάφεια  στον  ορισμό  της  Εκφρασης  από  τους  FRBR     Διάσπαρτη  πληροφορία  σε  πολλά  πεδία  η  πληροφορία     Πληροφορία κωδικοποιημένη  με  τρόπο  που  στερείται  σταθερότητας      Απλουστευτική  προσέγγιση     Γλώσσα  και  μορφή   59  
  • 60. Εντοπισμός  ManifestaTons       Για  δεδομένα  από  μια  πηγή  κατά  κανόνα  δεν  υφίσταται  διότι   πρέπει  να  υπάρχει  μία  βιβλιογραφική  εγγραφή  ανά   Manifestaƒon     Εκτός  από  περιπτώσεις  λάθους  καταλογογράφησης     Για  δεδομένα  από  πολλές  πηγές  ακολουθούνται  διαδικασίες   de-­‐duplicaƒon     Κατά  κανόνα  η  διαδικασία  του  de-­‐duplicaƒon  προηγείται  αυτής  του   FRBRizaƒon  στις  υλοποιήσεις  σε  συλλογικούς  καταλόγους     Σε  εικονικούς  on  line  συλλογικούς  μπορεί  να  γίνει  με  κλειδιά  ταύτισης   εγγραφών   60  
  • 61. Εμφάνιση  νέας  δομής     Αντιστοίχηση  πεδίων  MARC (Dublin Core ή όποιου σχήµατος µεταδεδοµένων)  με  FRBR     Δεδομένη,  από  το  παράρτημα  Α  των  FRBR  (!;!)     Ποιος  θα  είναι  “αντιπρόσωπος”  ενός  πεδίου;     επιλογή  της  μορφής  εκείνης  που  έχει  τις  περισσότερες  επαναλήψεις   στις  επιμέρους  βιβλιογραφικές  εγγραφές;       επιλογή  της  μορφής  του  authority  file;     το  πεδίο  που  είναι  στη  Χ  γλώσσα,  το  μεγαλύτερο  πεδίο,  κτλ…     Ασυμβατότητα  με  τους  κανόνες  καταλογογράφησης  που   χρησιμοποιούνται  σήμερα  και  τα  ISBDs     Μονόδρομος  (;)  οι  RDA   61  
  • 62. Παράδειγμα  FRBRizaTon  από  LC   FRBR  Display  Tool  Version  2.0  (hƒp://www.loc.gov/marc/marc-­‐funcTonal-­‐analysis/tool.html)     Author:  Welty,  Eudora,  1909     Έργο + Πρόσωπο   Work:  A  curtain  of  green       Form:  text  -­‐  English     Έκφραση !   Ediƒon:      Title:  A  curtain  of  green:  a  book  of  stories      Statement  of  responsibility:  by  Eudora  Welty.      Imprint:  Southern  Living  Gallery,  [1983,  c1941]      Physical  Descripƒon:  xix,  285  p.  :  ill.  (some  col.)  ;  23  cm.       Ediƒon:     Manifestations  Title:  A  curtain  of  green      Statement  of  responsibility:  with  an  introducƒon  by   Katherine  Anne  Porter.      Imprint:  Doubleday,  Doran  and  Company,  inc,  1941      Physical  Descripƒon:  xix,  285  p.  22  cm.   62  
  • 63. Αποτελεσματικό  FRBRizaTon       Χρήση  αρχείων  καθιερωμένων  αποδόσεων     Στην  καταχώρηση  δεδομένων     Στην  παραγωγή  κλειδιών     Υπαρξη  ομοιόμορφων  τίτλων     Ομοιογενή  βιβλιογραφικά  δεδομένα  περιγραφικού   τμήματος     Κυρίως  για  τον  εντοπισμό  των  Εκφράσεων     Ποιότητα  αλγορίθμου  clustering     Προσέγγιση  με  διαφορετικό  αλγόριθμο  στο  κάθε  τμήμα  του   κλειδιού   63  
  • 64. Προβλήματα  FRBRizaTon     όπως  αυτό  υλοποιείται  σήμερα     Περιορίζεται  στην  ανίχνευση  σχέσεων  μεταξύ  των  οντοτήτων   της  πρώτης  ομάδας     Ενα  είδος  “Work  set  clustering”  το  οποίο  συχνά  αγνοεί:   τη  διάκριση  μεταξύ  σχετικών  Εργων     π.χ.  εντάσσει  στην  ίδια  ομάδα  ένα  βιβλίο  και  μια  ταινία  (OCLC)      τη  διάκριση  μεταξύ  Εκφράσεων     Αναπαράγει  μια  επισφαλή  κληρονομικότητα     π.χ.  μια  θεματική  επικεφαλίδα  που  σχετίζεται  με  τη  γλώσσα  είναι   λάθος  να  συνδεθεί  με  το  Εργο     Αγνοεί  αρκετά  από  τα  στοιχεία  των  αρχείων  καθιερωμένων   αποδόσεων  για  την  παραγωγή  ιδιοτήτων  των  οντοτήτων     π.χ.  η  καταγραφή  της  εποχής  δημιουργίας  του  Εργου  έστω  και   προσεγγιστικά,  βάσει  του  συγγραφέα   64  
  • 65. Αποτελεσματικό  FRBRizaTon     (σε  ελληνικούς  καταλόγους;!)     Απουσία  αρχείων  καθιερωμένων  αποδόσεων     Τόσο  στην  καταχώρηση  δεδομένων     Οσο  και  ως  σημείο  αναφοράς  για  την  παραγωγή  κλειδιών     Προβληματικοί  ομοιόμορφοι  τίτλοι     Μικρή  παρουσία  ομοιόμορφων  τίτλων  οι  οποίοι  δεν  δικαιολογούν  το   χαρακτηριστικό  “ομοιόμορφος”     Μεγάλη  ανομοιογένεια  στα  βιβλιογραφικά  δεδομένα  του   περιγραφικού  τμήματος   65  
  • 66. Resource  DescripTon  Framework  (RDF)     και     Simple  Knowledge  OrganizaTon  System   (SKOS)   Χρήστος  Παπαθεοδώρου     (papatheodor@ionio.gr)   66  
  • 67. Παγκόσμιος  Ιστός:  Πλούσια  Πηγή  Πληροφοριών  για   Διαχείριση  και  Ερμηνεία  από  τον  Ανθρωπο  -­‐   Υπερπληροφόρηση   Χρήστης   Χρήστης  
  • 68. Σημασιολογικός  Ιστός     Το  όραμα  του  Tim  Berners-­‐Lee  για  τον   Σημασιολογικό  Παγκόσμιο  Ιστό  προβλέπει:     σημασιολογία  της  πληροφορίας  η  οποία  είναι   εύκολο  να  γίνει  κατανοητή  μηχανικά,  και       εκατομμύρια  από  μικρές  εξειδικευμένες   υπηρεσίες  συλλογισμού  (reasoning  services)  οι   οποίες  παρέχουν  υποστήριξη  στην  επιτυχή   επίτευξη  εργασιών  βασιζόμενες  στην   προσπελάσιμη  πληροφορία.   68  
  • 69. Ο  Μελλοντικός  Παγκόσμιος  Ιστός:  Πλούσια  Πηγή   Πληροφοριών  για  Διαχείριση  και  Ερμηνεία  από   τον  Η/Υ   Χρήστης   Πράκτορας   Πράκτορας  
  • 70. Το  πρόβλημα       Ανθρωποι,  οργανισμοί  και  προγράμματα  πρέπει  να   επικοινωνούν  μεταξύ  τους.     Οι  διαφορετικές  ανάγκες  και  το  διαφορετικό  υπόβαθρο   οδηγούν  σε  αποκλίνουσες  οπτικές  γωνίες  και  παραδοχές  για   πράγματα  που  στην  ουσία  είναι  ίδια  μεταξύ  τους.     Η  έλλειψη  κοινής  αντίληψης  οδηγεί  σε:     προβλήματα  στην  επικοινωνία  μεταξύ  ανθρώπων  και  οργανισμών.     δυσκολίες  στον  προσδιορισμό  των  απαιτήσεων  και  κατά  συνέπεια  στην   ανάπτυξη  των  προδιαγραφών  των  συστημάτων.     Οι  ανομοιόμορφες  μέθοδοι  μοντελοποίησης,  οι  γλώσσες  και   τα  εργαλεία  λογισμικού  περιορίζουν  σοβαρά:     τη  δια-­‐λειτουργικότητα     την  επαναχρησιμοποίηση  και  το  διαμοιρασμό  εφαρμογών.     Τελικά  όλα  τα  παραπάνω  οδηγούν  στο  να   ξαναανακαλύπτουμε  τον  τροχό.   70  
  • 71. Η  λύση     Η  εξάλειψη  ή  η  μείωση  της  σύγχυσης  σχετικά  με  τις   έννοιες  και  τους  όρους  και  τελικά  η  απόκτηση  κοινής   αντίληψης.     Αυτή  η  κοινή  αντίληψη  μπορεί  να  αποτελέσει  το   ενοποιητικό  πλαίσιο  ανάμεσα  στις  διαφορετικές   οπτικές  γωνίες  και  να  συμβάλει  στην  βελτίωση  της   επικοινωνίας,  και  της  δια-­‐λειτουργικότητας.  Μπορεί   να  διευκολύνει  την  ανάπτυξη  προδιαγραφών  και  τη   βελτίωση  της  αξιοπιστίας  συστημάτων  και  να   παρέχει  δυνατότητες  επαναχρησιμοποίησης  τους.   71  
  • 72. Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης   στον  Παγκόσμιο  Ιστό     Σύνδεση  Συστημάτων  Οργάνωσης  Γνώσης  (ΣΟΓ)  με  τους   πόρους  του  Ιστού     Οργάνωση  Γνώσης:       διανοητική  διαδικασία  που  περικλείει  κάθε  τύπο  και  μέθοδο   ευρετηρίασης,  περιγραφής,  ταξινόμησης,  διαχείρισης  τεκμηρίων     παρέχει  μια  βαθύτερη  αντίληψη  για  το  θεματικό  περιεχόμενο  των   τεκμηρίων  και  επομένως  του  τομέα  ενδιαφέροντος  των  χρηστών     με  σκοπό  την  αύξηση  της  αξίας  της  πληροφορίας  και  την  ευχερέστερη   αναζήτηση  –  ανακτηση  και  τη  διάχυσή  της  στις  κοινότητες  χρηστών       Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης     εξελιγμένα  εργαλεία  αναζήτησης  (ψηφιακής)  πληροφορίας       ταξινομικά  συστήματα,  καταλόγους  θεματικών  επικεφαλίδων,  αρχεία   καθιερωμένων  ονομάτων,  σημασιολογικά  δίκτυα  και  οντολογίες   72  
  • 73. Χαρακτηριστικά  Συστημάτων   Οργάνωσης  Γνώσης     Χρησιμοποιούνται  για  την  οργάνωση  του  υλικού  μιας  συλλογής   τεκμηρίων  σε  θεματικές  κατηγορίες     Θεωρούν  από  μια  συγκεκριμένη  οπτική  γωνία  μια  συλλογή  και  τα   αντικείμενά  της     Μια  οντότητα  μπορεί  να  χαρακτηρισθεί  με  διαφορετικούς  τρόπους  ανάλογα   με  το  ΣΟΓ  που  χρησιμοποιείται     Λειτουργούν  ως  γέφυρα  μεταξύ  του  υλικού  και  των  αναγκών  του  χρήστη   και  καθοδηγούν  /  διευκολύνουν  την  αναζήτηση  του  χρήστη     Τα  ΣΟΓ  χρησιμοποιούνται  για  τη  συσχέτιση  εννοιών  με  αντικείμενα  μιας   συλλογής  από  εξειδικευμένα  πρόσωπα.  Μια  έννοια  αποδίδεται  σε  ένα   αντικείμενο     Οι  χρήστες  που  αναζητούν  αντικείμενα  χρησιμοποιώντας  ΣΟΓ,  συνδέουν  τις   έννοιες  που  αντιλαμβάνονται  τον  κόσμο  με  τις  αναπαραστάσεις  τους  στο   ΣΟΓ   73  
  • 74. Τα  ΣΟΓ  ως  γλώσσες     Μια  γλώσσα  έχει  τα  ακόλουθα  συστατικά:     Λεξιλόγιο  (vocabulary):  σύνολο  όρων     Συνήθως  το  λεξιλόγιο  είναι  ελεγχόμενο  (controlled  vocabulary)  δηλ.  μόνο   συγκεκριμένοι  όροι  ή  είδη  όρων  επιτρέπεται  να  συμμετέχουν  στις  δηλώσεις   θεμάτων     Ονομάζονται  περιγραφείς  (descriptors)  ή  προτιμώμενοι  όροι  (preferred  terms)     Συντακτικό  (syntax)     οι  όροι  υπάγονται  σε  κανόνες  σύνταξης  (π.χ.  σειρά  των  όρων  σε  μια  θεματική   επικεφαλίδα)     Σημασιολογία  (semanƒcs)   74  
  • 75. Σημασιολογία     Σημασιολογία  κατηγοριών        Η  κατηγοριοποίηση  των  εννοιών  σε  κατηγορίες     Σημασιολογία  αναφοράς     Η  αντιστοίχηση  των  όρων  σε  έννοιες  έτσι  ώστε:     Να  προσδιορίζονται  τα  συνώνυμα  και  να  ομαδοποιούνται  μαζί  και     Να  αποσαφηνίζονται  τα  ομώνυμα  (homonyms,  λέξεις  με  ίδια   προφορά  αλλά  διαφορετική  ορθογραφία  και  σημασία,  scene,   seen)       Αναφορές  από  προτιμώμενους  σε  μη  προτιμώμενους  όρους  και   αντίστροφα  με  τις  σχέσεις  USE  (βλέπε)  και  UF  (use  for,  βλέπε   επίσης)     Σημασιολογία  συσχέτισης     Ο  προσδιορισμός  των  συσχετίσεων  μεταξύ  των  εννοιών   (paradigmaƒc  relaƒonships)     Ευρύτεροι,  στενότεροι  όροι,  ισοδύναμοι  κλπ   75  
  • 76. Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης  (1/3)     Υπερκείμενο  (ιστοσελίδες)     Κατάλογοι  όρων  :     Καταλόγοι  καθιερωμένων  ονομάτων  (Authority  Files):  Ελεγχόμενα  λεξιλόγια  των   πολλαπλών  μορφών  ονομάτων  ή  οντοτήτων  ενός  τομέα  ή  πεδίου  (Library  of   Congress  Name  Authority  File,  Gewy  Geographic  Authority  File)     Γλωσσάρια  (Glossaries):  Κατάλογοι  ονομάτων  συνήθως  ενός  συγκεκριμένου   γνωστικού  τομέα  ή  έργου  με  τους  ορισμούς  τους     Λεξικά  (Dicƒonaries):  Αλφαβητικοί  κατάλογοι  λέξεων,  των  ορισμών  τους,  της   προέλευσης  τους,  των  διαφορετικών  μορφών  τους,  των  συνωνύμων,  κ.λπ.     Γεωγραφικά  λεξικά  (Gazzewers):  Κατάλογοι  ονομάτων  τοποθεσιών  που   συνοδεύονται  από  τις  γεωγραφικές  συντεταγμένες  τους   76  
  • 77. Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης  (2/3)     Ταξινομικά  συστήματα  και  κατηγορίες  :     Καταλόγοι  θεματικών  επικεφαλίδων  (Subject  Headings):  Ελεγχόμενα  λεξιλόγια  με   περιορισμένη  ιεραρχική  διάρθρωση  που  αντιπροσωπεύουν  τα  θέματα  των   αντικειμένων  μιας  συλλογής  (LCSH,  MeSH)     Ταξινομικά  συστήματα,  ταξονομίες  και  σχήματα  κατηγοριοποιήσεων  (Classificaƒon   Schemes,  Taxonomies,  Categorizaƒon  Schemes):  Κατατάσσουν  ή  ομαδοποιούν   θέματα  σε  μεγάλες  κατηγορίες  είτε  με  ιεραρχική  διάταξη  είτε  με  χρήση   αλφαριθμητικής  σημειογραφίας  χωρίς  ρητά  εκφρασμένες  τις  σχέσεις  ανάμεσα   στους  όρους  (DDC,  UDC)   77  
  • 78. Συστήματα  Οργάνωσης  Γνώσης  (3/3)     Κατάλογοι  σχετιζόμενων  όρων  :       Θησαυροί  (Thesauri):  Υποδεικνύουν  τις  σχέσεις  που  υπάρχουν  ανάμεσα  σε   όρους  και  κύρια  τις  σχέσεις  ιεραρχίας,  ισοδυναμίας  και  τις  σχέσεις   συσχέτισης  (AAT)       Σημασιολογικά  δίκτυα  (Semanƒc  networks):  Δομούν  τις  έννοιες  και  τους   όρους  όχι  σε  ιεραρχίες  αλλά  με  τη  μορφή  δικτύου  (με  κόμβους  τις  έννοιες   και  ακμές  τις  μεταξύ  τους  σχέσεις)  ενώ  οι  σχέσεις  ανάμεσα  στους  όρους   είναι  ευρύτερες  σε  σχέση  με  του  θησαυρού  (WorldNet)     Οντολογίες  (Ontologies):  Είναι  από  τα  πιο  πρόσφατα  συστήματα  και   αναπτύσσονται  κυρίως  στο  πλαίσιο  του  Σημασιολογικού  Ιστού  ως  ειδικά   μοντέλα  εννοιών  (specific  concept  models).  Αναπαριστούν  πολύπλοκες   σχέσεις  ανάμεσα  σε  αντικείμενα  και  περιλαμβάνουν  κανόνες  και  αξιώματα   ενώ  περιγράφουν  τη  γνώση  ενός  συγκεκριμένου  τομέα  (SUMO)   78  
  • 79. Τι  είναι  η  Οντολογία;       Μια  οντολογία  είναι  μια  τυπική  (formal),   κατηγορηματική  (explicit)  προδιαγραφή  μιας   διαμοιρασμένης  (shared)  εννοιολογικής   αναπαράστασης  (conceptualiza6on)  -­‐  Gruber     Ο  όρος  ‘εννοιολογική  αναπαράσταση’    (conceptualizaƒon)   αναφέρεται  σε  ένα  αφηρημένο  μοντέλο  φαινομένων  του  κόσμου   στο  οποίο  έχουν  προσδιοριστεί  οι  έννοιες  που  σχετίζονται  με  τα   φαινόμενα  αυτά.     Ο  όρος  ‘κατηγορηματική’  (explicit)  σημαίνει  ότι  το  είδος  των   εννοιών  που  χρησιμοποιούνται,  και  οι  περιορισμοί  που  αφορούν   την  χρήση  αυτών  των  εννοιών  είναι  προσδιορισμένα  με  σαφήνεια.     O  όρος  ‘αυστηρή’  (formal)  αναφέρεται  στο  ότι  η  οντολογία  πρέπει   να  είναι  μηχανικά  αναγνώσιμη.       Ο  όρος  ‘διαμοιρασμένη’  (shared)  αναφέρεται  στο  ότι  η  οντολογία   πρέπει  να  αποτυπώνει  γνώση  κοινής  αποδοχής  στα  πλαίσια  μιας   κοινότητας.   79  
  • 80. Η  σύνταξη  σε  αντίθεση  με  τη   σημασιολογία     Σύνταξη:  η  δομή  των  δεδομένων.       Σημασιολογία:  η  σημασία  των  δεδομένων.     Δύο  συνθήκες  απαραίτητες  για  διαλειτουργικότητα:     Υιοθέτηση  κοινής  σύνταξης:  επιτρέπει  στις  διάφορες   εφαρμογές  να  αναλύουν  συντακτικά  (parse)  τα  δεδομένα.       Υιοθέτηση  ενός  μέσου  κατανόησης  της  σημασιολογίας:   επιτρέπει  στις  διάφορες  εφαρμογές  να  χρησιμοποιούν  τα   δεδομένα.     Η  XML  δεν  παρέχει  τα  απαραίτητα  μέσα  για  την   περιγραφή  της  σημασιολογίας.   80  
  • 81. XML     eXtensible  Markup  Language  (XML)  αναπτύχθηκε  με   στόχο  να  διευκολύνει  το  χειρισμό,  επεξεργασία,   διακίνηση  και  αποθήκευση  τεκμηρίων  στον  Παγκόσμιο   Ιστό  (web).       Επιτρέπει  τον  ορισμό  νέων  γλωσσών  σημειοθέτησης,  με   τη  βοήθεια    δηλώσεων  τύπων  εγγράφων  (Document  Type   DeclaraQons)  (DTDs).     Αυτές  οι  γλώσσες  σημειοθέτησης  ορίζουν  δομές   δεδομένων,  τα  σχήματα  μεταδεδομένων   81  
  • 82. XML:Στοιχεία  και  γνωρίσματα     Ονομα   Ονομα   στοιχείου   γνωρίσματος   Τιμή     γνωρίσματος   <ετικέτα όνοµα_γνωρ1 = “τιµή1” … όνοµα_γνωρ_n = “τιµή_n”> Ετικέτα     ..... περιεχόµενο στοιχείου ..... αρχής   </ετικέτα>   Ετικέτα  τέλους   82  
  • 83. Παράδειγμα  XML  τεκμηρίου   Βιβλιογραφία       S.  Abiteboul,  P.  Buneman,  D.  Suciu  “Data  on  the  Web:  From  RelaQons  to  Semistructured  Data  and  XML”   Morgan  Kaufmann  Publishers,  2000.     Norman  Walsh  “A  Guide  to  XML”  World  Wide  Web  Journal,  Vol.  2,  Issue  4,  1997,  pages  97-­‐107.   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   <bibliography> <book> <author>S. Abiteboul</author> <author>P. Buneman</author> <author>D. Suciu</author> <title>Data on the Web: From Relations to Semistructured Data and XML</title> <publisher>Morgan Kaufmann Publishers</publisher> <year>2000</year> </book> <article> <author>Norman Walsh</author> <title>A Guide to XML</title> <journal>World Wide Web Journal</journal> <volume>2</volume> <issue>4</issue> <year>1997</year> <pages>97-107</pages> </article> </bibliography> 83  
  • 84. Απλά  και  Σύνθετα  Στοιχεία       Ενα  απλό  στοιχείο  (έχει  για  περιεχόμενο  απλό   κείμενο):   <φοιτητής> Νίκος Νικολάου </φοιτητής>   Ενα  σύνθετο  στοιχείο  (περιλαμβάνει  άλλα   στοιχεία):   Περιεχόμενο   <φοιτητής> στοιχείων   <όνοµα> Νίκος </όνοµα> <επώνυµο> Νικολάου </επώνυµο> </φοιτητής> 84  
  • 85. Γνωρίσματα  στην  XML     Ενα  στοιχείο  της  XML  είναι  δυνατό  να  διαθέτει  ένα  σύνολο  από     γνωρίσματα  (awributes).       Τα  γνωρίσματα  ορίζονται  σαν  ζεύγη  ονομάτων  –  τιμών.     Οι  τιμές  περικλείονται    ανάμεσα  σε  απλά  ή  διπλά  εισαγωγικά.     Τα  γνωρίσματα  τοποθετούνται  στην  ετικέτα  αρχής  του  στοιχείο   στο  οποίο  αναφέρονται.       Ενα  στοιχείο  είναι  δυνατόν  να  διαθέτει  περισσότερα  του  ενός   γνωρίσματα.   <book isbn="1-55860-622-X" language="English"> <title> Data on the Web </title> <price currency = "USD"> 100 </price> </book>   Ενώ  ένα  στοιχείο  μπορεί  να  διαθέτει  υποστοιχεία  με  το  ίδιο   όνομα,  δεν  επιτρέπεται  σε  περισσότερα  του  ενός  γνωρίσματα   του  να  έχουν  το  ίδιο  όνομα.   85  
  • 86. Τι  είναι  η  RDF  ;     Η  RDF  (Resource  Descripƒon  Framework)  είναι  ένα   μοντέλο  δεδομένων     ανεξάρτητο  από  το  πεδίο  εφαρμογής,  και  ανεξάρτητο   από  συγκεκριμένη  εφαρμογή,     μπορεί  να  ειδωθεί  σαν  ένας  κατευθυνόμενος  γράφος  με   ετικέτες.     Το  μοντέλο  δεδομένων  της  RDF  είναι  ένα  αφηρημένο,   εννοιολογικό  επίπεδο  ανεξάρτητο  από  την  XML     επομένως,  η  XML  μπορεί  να  παρέχει  τη  σύνταξη  για  την   RDF,  αλλά  δεν  είναι  συστατικό  της  RDF     τα  RDF  δεδομένα  είναι  πιθανόν  να  μην  εμφανίζονται   ποτέ  σε  μορφή  XML.     86  
  • 87. Το  μοντέλο  της  RDF       Αποτελείται  από  ένα  σύνολο  δηλώσεων  (statements).     Μια  δήλωση  RDF  (RDF  statement)  συνίσταται  από   Πόρους  (resources)  (=  κόμβοι)   =  υποκείμενο  (subject)   οι  οποίοι  έχουν  ιδιότητες  (properTes)   =  κατηγόρημα  (predicate)    οι  οποίες  έχουν  τιμές  (values)  (=κόμβοι,strings)   =  αντικείμενο  (object)   resource value property Παράδειγµα: “http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ has creator Ora Lassila” http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ creator : ιδιότητα   : πόρος   “Ora Lassila” : τιμή   87  
  • 88. Το  μοντέλο  της  RDF  (συνέχεια)     Οι  δηλώσεις  περιγράφουν  ιδιότητες  πόρων   (resources)  του  web     Ενας  πόρος  είναι  κάθε  αντικείμενο  το  οποίο  μπορεί   να  αντιστοιχηθεί  σε  ένα  URI:     Ενα  τεκμήριο,  μια  εικόνα,  μια  παράγραφος  στο  Web,  …     Π.χ.,  hwp://www.ionio.gr/~manolis/index.html       Ενα  βιβλίο  στη  βιβλιοθήκη,  ένα  υπαρκτό  πρόσωπο  (?)     isbn://5031-­‐4444-­‐3333     …     Οι  ιδιότητες  είναι  επίσης  πόροι  (URIs)   88  
  • 89. “W3C” Αναπαράσταση  τριάδων   Publisher   Η  RDF  μπορεί  να  κωδικοποιηθεί  σαν  ένα   σύνολο  τριάδων  (triples):     http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ <subject>  <predicate>  <object>.     Κάθε  τριάδα  αντιστοιχεί  σε  ένα   βέλος  στο  γράφο.   Creator Date   Η  αναπαράσταση  τριάδων  του   διπλανού  γράφου  είναι  η   “1999-02-22” “Ora Lassila” ακόλουθη:   http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax Publisher “W3C”. http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax Date “1999-02-22”. http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax Creator “Ora Lassila”. 89  
  • 90. Περιβλήματα     Τα  περιβλήματα  (Containers)  στην  RDF    χρησιμοποιούνται  για   την  αναπαράσταση  συλλογών  από  πόρους     επιτρέπουν  ομαδοποίηση  των  πόρων  (ή  των  τιμών).     Εναι  δυνατό  να  διατυπώσουμε  δηλώσεις  που  αναφέρονται  σε   ένα  περίβλημα  (σαν  ολότητα)  ή  στα  ξεχωριστά  μέλη  του.     Η  RDF  παρέχει  τρεις  διαφορετικούς  τύπους  περιβλημάτων:       bag  –  συλλογή  χωρίς  διάταξη     seq  –  διατεταγμένη  συλλογή  (=  “sequence”)     alt  –  αναπαριστά  εναλλακτικές  τιμές.     Επιτρέπονται  επαναλαμβανόμενες  τιμές     δεν  υπάρχει  μηχανισμός  που  να  επιβάλει  περιορισμούς   μοναδικότητας  των  τιμών.     Είναι  δυνατόν  να  δημιουργηθούν  συλλογές  με  βάση  URI   πρότυπα     για  παράδειγμα,  όλα  τα  αρχεία  σε  ένα  συγκεκριμένο  web  site.   90  
  • 91. Περιβλήματα  (συνέχεια)   “http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ has as creator(s) Ora Lassila and Ralph Swick” http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ Creator rdf:Type rdf:Seq rdf:_1 rdf:_2 “Ora Lassila” “Ralph Swick” 91  
  • 92. Περιβλήματα  (συνέχεια)   “The students in course 6.001 are John, Tim and Mary” Courses/6.001 rdf:Bag rdf:Type students rdf:_1 Students/John rdf:_2 Students/Tim rdf:_3 Students/Mary 92  
  • 93. Η  RDF/XML  σύνταξη     Το  μοντέλο  δεδομένων  RDF  παρέχει  ένα  αφηρημένο,   εννοιολογικό  πλαίσιο  για  τον  ορισμό  και  τη  χρήση   μεταδεδομένων.     Μια  συγκεκριμένη  σύνταξη  είναι  όμως  απαραίτητη  για  τη   δημιουργία  και  την  ανταλλαγή  των  μεταδεδομένων.     Η  XML  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  σαν  τέτοια  σύνταξη.     Η  RDF  επίσης  απαιτεί  τη  χρήση  χώρων  ονομάτων  XML  για  να   συνδέει  με  ακρίβεια  κάθε  ιδιότητα  (property)  με  το  σχήμα  που   ορίζει  αυτήν  την  ιδιότητα.       Ορίζονται  δύο  τρόποι  σύνταξης  βασισμένοι  στην  XML  για  τη   κωδικοποίηση  ενός  στιγμιότυπου  του  RDF  μοντέλου  δεδομένων:     η  σειριακή  σύνταξη  (serializaTon  syntax):  εκφράζει  τις  πλήρεις   δυνατότητες  του  μοντέλου  με  έναν  συστηματικό  τρόπο     η  συντετμημένη  σύνταξη  (abbreviated  syntax):  παρέχει  επιπλέον  δομές   οι  οποίες  δίνουν  τη  δυνατότητα  αναπαράστασης  ενός  υποσυνόλου  του   μοντέλου  με  έναν  πιο  συμπαγή  τρόπο     οι  διερμηνείς  RDF  υποστηρίζουν  και  τους  δύο  τρόπους  σύνταξης.   93  
  • 94. Βασική  σειριακή  σύνταξη     Η  RDF  XML  σύνταξη  έχει  σχεδιαστεί  κατά   τέτοιο  τρόπο  ώστε  να  ομαδοποιεί  πολλαπλές   δηλώσεις  για  τον  ίδιο  πόρο  σε  ένα  στοιχείο  με   ετικέτα  DescripQon.   http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ <?xml  version=“1.0”  encoding=“UTF-­‐8”>   creator <rdf:RDF              xmlns:rdf=“hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#”   “Ora Lassila”        xmlns:s=“hwp://descripƒon.org/schema”>            <rdf:Descripƒon  about  =                    "hwp://www.w3.org/TR/REC-­‐rdf-­‐syntax/”>   Υποκείμενο                  <s:creator>Ora  Lassila</s:creator>          </rdf:Descripƒon>   </rdf:RDF>   Κατηγόρημα   Αντικείμενο   94  
  • 95. Παράδειγμα   “W3C” dc:Publisher http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ dc:Creator dc:Date “Ora Lassila” “1999-02-22” <rdf:RDF              xmlns:rdf=“hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#”          xmlns:dc=“hwp://purl.org/dc/elements/1.1/”>          <rdf:Descripƒon  about  =  "hwp://www.w3.org/TR/REC-­‐rdf-­‐syntax/”>                  <dc:publisher>W3C</dc:publisher>                  <dc:creator>Ora  Lassila</dc:creator>                  <dc:date>1999-­‐02-­‐22</dc:date>          </rdf:Descripƒon>   </rdf:RDF>   95  
  • 96. http://www.w3.org/TR/REC-rdf-syntax/ Creator Παράδειγμα  με   http://www.w3.org/staffId/85740 αναφορές   Email Name “ora.lassila@nokia.com” “Ora Lassila” <rdf:RDF  xmlns:rdf=“...”  xmlns:s=“...”>              <rdf:Descripƒon  about  =  “hwp://www.w3.org/TR/REC-­‐rdf-­‐syntax/”>                          <s:Creator  rdf:resource=“hwp://www.w3.org/staffId/85740”  />              </rdf:Descripƒon>              <rdf:Descripƒon  about=“hwp://www.w3.org/staffId/85740”  >                          <s:Name>Ora  Lassila</s:name>                          <s:Email>ora.lassila@nokia.com</s:Email>              </rdf:Descripƒon>   </rdf:RDF>   96  
  • 97. Λεξιλόγια  RDF:  RDF  Schema     Η  RDF  παρέχει  μέθοδο  για  να  εκφράζουμε  απλές  δηλώσεις  που   αφορούν  πόρους,  χρησιμοποιώντας  ιδιότητες  (με  ονόματα)  και   τιμές.       Οι  κοινότητες  των  χρειάζονται  τη  δυνατότητα  να  ορίζουν   λεξιλόγια  όρων  (vocabularies    or  terms)  που  μπορούν  να   χρησιμοποιηθούν  σε  δηλώσεις.  Δηλαδή  να  δηλώσουν  κλάσεις   (classes)  πόρων  και  ιδιότητες  (properTes)  που  θα   χρησιμοποιήσουν  για  να  περιγράψουν  αυτούς  τους  πόρους.     Παράδειγμα:  όσοι  ενδιαφέρονται    για  τη  περιγραφή  βιβλιογραφικών   πόρων  χρειάζονται  κλάσεις  όπως  Book  ή  MagazineArQcle,  και  ιδιότητες   όπως  author,    Qtle,  κ.α.,  για  να  τους  περιγράφουν.         Η  RDF  δεν  παρέχει  τα  μέσα  για  ορισμό  τέτοιων  κλάσεων  και   ιδιοτήτων  που  αφορούν  συγκεκριμένες  εφαρμογές.       Αντίθετα,  τέτοιες  κλάσεις  και  ιδιότητες  περιγράφονται  σαν  ένα   λεξιλόγιο  RDF,  χρησιμοποιώντας  επεκτάσεις  της  RDF  που   παρέχονται  από  την  γλώσσα  περιγραφής  λεξιλογίων  RDF  που   ονομάζεται  RDF  Schema.   97  
  • 98. Η  RDF  Schema  (συνέχεια)     Η  RDF  Schema  παρέχει  τα  μέσα  για  να  περιγράφουμε  τέτοιες   κλάσεις  και  ιδιότητες.  Με  άλλα  λόγια,  η  RDF  Schema  παρέχει   ένα  σύστημα  τύπων  (type  system)  για  την  RDF.       Η  RDF  Schema  επιτρέπει  να  δηλώνεται  ότι  κάποιοι  πόροι   αποτελούν  στιγμιότυπα  (instances)  μιας  ή  περισσοτέρων   κλάσεων.  Επιτρέπει  επίσης  την  ιεραρχική  οργάνωση  των   κλάσεων.     Παράδειγμα:  μπορούμε  να  δηλώσουμε  ότι  η  κλάση  Dog  είναι   υποκλάση  της  κλάσης  Mammal  η  οποία  με  τη  σειρά  της  είναι   υποκλάση  της  κλάσης  Animal.  Κάθε  πόρος  επομένως  που  ανήκει   στην  κλάση  Dog  υπονοείται  ότι  ανήκει  επίσης  και  στις  κλάσεις   Mammal  και  Animal.   98  
  • 99. Το  λεξιλόγιο  όρων  της  RDFS   Η  RDFS  εισάγει  το  παρακάτω  λεξιλόγιο  όρων  στους  οποίους   επισυνάπτει  σημασία  με  βάση  το  μοντέλο  δεδομένων  της  RDF    Οροι  για  κλάσεις      Οροι  για  συλλογές       rdfs:Class         rdfs:member         rdfs:subClassOf         rdfs:Container        Οροι  για  ιδιότητες     rdfs:ContainerMembershipProp   rdfs:domain       erty         rdfs:range        Ειδικές  ιδιότητες     rdfs:subPropertyOf         rdfs:comment        Ειδικές  κλάσεις     rdfs:seeAlso         rdfs:Resource         rdfs:isDefinedBy         rdfs:Literal         rdfs:label     rdfs:Datatype       99  
  • 100. Κλάσεις     Παράδειγμα  δήλωσης  κλάσης:   rdfs:Class rdf:type φοιτητής rdf:type Μαρία   Η  συλλογή  των  πόρων  οι  οποίοι  είναι  κλάσεις  της   RDF  Schema  είναι  επίσης  κλάση  και  ονομάζεται   rdfs:Class.     Ενας  πόρος  μπορεί  να  είναι  στιγμιότυπο   περισσοτέρων  της  μιας  κλάσεων.     100  
  • 101. Παράδειγμα  (συνέχεια)   MotorVehicle rdfs:subClassOf rdfs:subClassOf Truck rdfs:subClassOf PassegerVehicle Van rdfs:subClassOf rdfs:subClassOf MiniVan 101  
  • 102. Ιδιότητες  στην  RDFS     Οι  ιδιότητες  περιορίζονται  από  το  πεδίο  ορισμού   (domain)  και  το  πεδίο  τιμών  (range)  τους         δηλ.,  από  το  τι  βρίσκεται  “αριστερά”  ή    “δεξιά”  τους     Π.χ.,  η  parentOf  είναι  μια  ιδιότητα  με  πεδίο  ορισμού  το   person  και  πεδίο  τιμών  το  person.       Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  είναι  υπό-­‐ιδιότητα  (sub-­‐ property)  μιας  άλλης  ιδιότητας     Π.χ.,  η  fatherOf  είναι  subProperty  της  ParentOf   102  
  • 103. Παράδειγμα   Person   subClassOf   subClassOf   domain   range   Student   hasSuperVisor   Researcher   type   type   Frank   hasSuperVisor   Jeen   103  
  • 104. Σύνταξη  της  RDF  Schema  σε  XML   <rdf:Descripƒon  ID="MotorVehicle">          <rdf:type  resource="hwp://www.w3.org/...#Class"/>          <rdfs:subClassOf  rdf:resource="hwp://www.w3.org/...#Resource"/>   </rdf:Descripƒon>   <rdf:Descripƒon  ID="Truck">          <rdf:type  resource="hwp://www.w3.org/...#Class"/>          <rdfs:subClassOf  rdf:resource="#MotorVehicle"/>   </rdf:Descripƒon>   <rdf:Descripƒon  ID="registeredTo">          <rdf:type  resource="hwp://www.w3.org/...#Property"/>          <rdfs:domain  rdf:resource="#MotorVehicle"/>          <rdfs:range  rdf:resource="#Person"/>   </rdf:Descripƒon>   104  
  • 105. Η  OWL  και  τα  πρότυπα  της  W3C     Η  XML  αποτελεί  ένα  πρότυπο  για  τη  σύνταξη  δομημένων  τεκμηρίων  αλλά  δεν   παρέχει  σημασιολογικούς  περιορισμούς  που  αφορούν  τη  σημασία  του   τεκμηρίου.       Η  RDF  είναι  ένα  μοντέλο  δεδομένων  για  αντικείμενα  (“πόρους")  και  σχέσεις   ανάμεσα  τους.  Παρέχει  απλή  σημασιολογία  για  αυτό  το  μοντέλο  δεδομένων,   το  οποίο  μπορεί  να  παρασταθεί  με  τη  βοήθεια  της  σύνταξης  της  XML.       Η  RDF  Schema  είναι  ένα  λεξιλόγιο  για  την  περιγραφή  ιδιοτήτων  και  κλάσεων   των  πόρων  της  RDF,  και  παρέχει  σημασιολογία  για  ιεραρχίες  γενίκευσης  των   ιδιοτήτων  και  των  κλάσεων.     Η  OWL  προσθέτει  επιπλέον  λεξιλόγιο  για  την  περιγραφή  ιδιοτήτων  και   κλάσεων:  μεταξύ  άλλων  σχέσεων  ανάμεσα  σε  κλάσεις  (e.g.  disjointness),   cardinality  (e.g.  "exactly  one"),  ισότητα,  πλουσιότερους  τύπους  ιδιοτήτων,   χαρακτηριστικά  ιδιοτήτων  (e.g.  symmetry),  και  απαριθμήσιμες  κλάσεις.     105  
  • 106. Χαρακτηριστικά  της  OWL     Class:  Μια  κλάση  ορίζει  ένα  σύνολο  ατόμων  που  την  απαρτίζουν  από  κοινού  επειδή   μοιράζονται  κάποιες  ιδιότητες.       rdfs:subClassOf:  Δηλώνοντας  ότι  μια  κλάση  είναι  υποκλάση  μιας  άλλης  μπορούμε  να   δημιουργήσουμε  ιεραρχίες  κλάσεων.       Παράδειγμα:  η  κλάση    Person  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  αποτελεί  υποκλάση  της  κλάσης   Mammal.  Από  αυτό  ένα  σύστημα  συλλογισμού  μπορεί  να  συμπεράνει  ότι  αν  κάποιος  είναι   Person,  τότε  είναι  και  Mammal.       rdfs:Property:  Χρησιμοποιείται  για  να  δηλώσει  σχέσεις  ανάμεσα  σε  άτομα  (στιγμιότυπα   κλάσεων)  η  ανάμεσα  σε  άτομα  και  τιμές.       Παραδείγματα  ιδιοτήτων:  hasChild,  hasRelaƒve,  hasSibling:  συσχετίζουν  στιγμιότυπα  της   κλάσης  Person,  (and  are  thus  ObjectProperƒes),       hasAge:  συσχετίζει  ένα  στιγμιότυπο  της  κλάσης  Person  με  ένα  στιγμιότυπο  του  τύπου   δεδομένων  Integer  (and  is  thus  a  Datatype  property).       rdfs:subPropertyOf:  Δηλώνοντας  ότι  μια  ιδιότητα  είναι  υποιδιότητα  μιας  άλλης   μπορούμε  να  δημιουργήσουμε  ιεραρχίες  ιδιοτήτων.       Παράδειγμα:  η  hasSibling  μπορεί  να  δηλωθεί  σαν  subproperty  της  hasRelaƒve.  Από  αυτό  ένα   σύστημα  συλλογισμού  μπορεί  να  εξάγει  το  συμπέρασμα  ότι  αν  ένα  άτομο  σχετίζεται  με   κάποιο  άλλο  με  την  ιδιότητα  hasSibling,  τότε  σχετίζεται  και  με  την  ιδιότητα  hasRelaƒve.     106  
  • 107. Χαρακτηριστικά  της  OWL     rdfs:domain:  Το  πεδίο  ορισμού  (domain)  μιας  ιδιότητας  περιορίζει  τα  στιγμιότυπα  στα   οποία  μπορεί  να  εφαρμοστεί  η  ιδιότητα.       Παράδειγμα:  Η  ιδιότητα  hasChild  μπορεί  να  έχει  σαν  πεδίο  ορισμού  το  Mammal.  Από  αυτό   ένα  σύστημα  συλλογισμού  μπορεί  να  εξάγει  το  συμπέρασμα  ότι  αν  ισχύει  το  Frank  hasChild   Anna,  τότε  ο  Frank  πρέπει  να  είναι  Mammal.       rdfs:range:  Το  πεδίο  τιμών  (range)  μιας  ιδιότητας  περιορίζει  τις  τιμές  που  μπορεί  να   πάρει  μια  ιδιότητα.  Αν  μια  ιδιότητα  συσχετίζει  ένα  άτομο  με  ένα  άλλο  άτομο  και    η   ιδιότητα  έχει  σαν  πεδίο  τιμών  μια  κλάση,  τότε  το  δεύτερο  άτομο  πρέπει  να  ανήκει   στην  κλάση  αυτή.       Παράδειγμα:  σαν  πεδίο  τιμών  της  ιδιότητας  hasChild  μπορεί  να  δηλωθεί  η  κλάση  Mammal.   Από  αυτό  ένα  σύστημα  συλλογισμού  μπορεί  να  εξάγει  το  συμπέρασμα  ότι  αν    η  Louise   σχετίζεται  με  την  Deborah  με  την  ιδιότητα  hasChild,  δηλ.,  η  Deborah  είναι  παιδί  της  Louise,   τότε  η  Deborah  είναι  Mammal.       Individual:  τα  άτομα  (individuals)  είναι  στιγμιότυπα    των  κλάσεων,  και  οι  ιδιότητες   μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  για  να  συσχετιστεί  ένα  άτομο  με  ένα  άλλο.       Παράδειγμα:  ένα  άτομο  με  την  ονομασία  Deborah  μπορεί  να  περιγραφεί  σαν  ένα   στιγμιότυπο  της  κλάσης  Person  ενώ  η  ιδιότητα  hasEmployer  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  για   να  συσχετιστεί  το  άτομο  Deborah  με  το  άτομο  StanfordUniversity.     107  
  • 108. Ισότητα  και  ανισότητα  στην  OWL  Lite     equivalentClass:  Δυο  κλάσεις  μπορούν  να  δηλωθούν  σαν  ισοδύναμες   (equivalent)  και  επομένως  να  έχουν  τα  ίδια  στιγμιότυπα.  Η  δυνατότητα  αυτή   μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  για  να  δημιουργηθούν  συνώνυμες  κλάσεις.       equivalentProperty:  Δυο  ιδιότητες  μπορούν  να  δηλωθούν  σαν  ισοδύναμες.  Οι   ισοδύναμες  ιδιότητες  συσχετίζουν  ένα  άτομο  με  το  ίδιο  σύνολο  ατόμων.  Η   δυνατότητα  αυτή  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  για  να  δημιουργηθούν   συνώνυμες  ιδιότητες.       sameAs:  Δύο  άτομα  μπορούν  να  δηλωθούν  ότι  είναι  ταυτόσημα.  Αυτό  δίνει  τη   δυνατότητα  να  δημιουργηθεί  ένα  σύνολο  από  διαφορετικά  ονόματα  τα   αναφέρονται  στο  ίδιο  άτομο.       Παράδειγμα:  Το  άτομο  Deborah  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  είναι  το  ίδιο  με  το   DeborahMcGuinness.       differentFrom:  Ενα  άτομο  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  είναι  διαφορετικό  από  άλλα   άτομα.       Παράδειγμα:  Ο  Frank  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  είναι  διαφορετικό  άτομο  από    τα   άτομα  Deborah  και  Jim.       allDifferent:  Ενας  αριθμός  ατόμων  μπορεί  να  δηλωθεί  (με  μια  μόνο   allDifferent  δήλωση)  ότι  είναι  διαφορετικά  μεταξύ  τους.     108  
  • 109. Χαρακτηριστικά  ιδιοτήτων  της  OWL     inverseOf:  Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  δηλωθεί  ως  η  ανάστροφη  μιας   άλλης.  Αν  η  P1  δηλωθεί  σαν  η  ανάστροφη  της  P2,  τότε  αν  το  X   σχετίζεται  με  το  Y  μέσω  της  P2,  τότε  το  Y  σχετίζεται  με  το  X  μέσω   της  P1.     TransiƒveProperty:  Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  δηλωθεί  ως   μεταβατική  (transiƒve).  Τότε  αν  το  ζεύγος  (x,y)  είναι  στιγμιότυπο   της  μεταβατικής  ιδιότητας  P,  και  το  ζεύγος  (y,z)  είναι  επίσης   στιγμιότυπο  της  P,  τότε  και  το  (x,z)  είναι  επίσης  στιγμιότυπο  της   P.       SymmetricProperty:  Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  δηλωθεί  ως   συμμετρική  (symmetric).  Τότε  αν  το  ζεύγος  (x,y)  είναι  στιγμιότυπο   της  συμμετρικής  ιδιότητας  P,  και  το  (y,x)  είναι  επίσης  στιγμιότυπο   της  P.       FuncƒonalProperty:  Μια  ιδιότητα  μπορεί  να  δηλωθεί  ότι  έχει   μοναδική  τιμή.  Στην  περίπτωση  αυτή  για  κάθε  άτομο  έχει  το  πολύ   μια  τιμή.       InverseFuncƒonalProperty:  Αν  μια  ιδιότητα  δηλωθεί  σαν  inverse   funcƒonal  τότε  η  ανάστροφη  της  είναι  funcƒonal.     109  
  • 110. Περιορισμοί  τύπου  ιδιοτήτων  της  OWL     allValuesFrom:  Ο  περιορισμός  αυτός  αναφέρεται  σε  μια  ιδιότητα  ως  προς   συγκεκριμένη  κλάση  και  δηλώνει  ότι  η  ιδιότητα  αναφορικά  με  τη  συγκεκριμένη   κλάση  έχει  ένα  τοπικό  περιορισμό  του  πεδίου  τιμών  της.  Ετσι  αν  ένα   στιγμιότυπο  της  κλάσης  σχετίζεται  μέσω  της  ιδιότητας  με  ένα  άλλο   στιγμιότυπο,  τότε  μπορούμε  να  συμπεράνουμε  ότι  το  δεύτερο  στιγμιότυπο   ανήκει  στη  κλάση  που  υποδηλώνεται  από  την  allValuesFrom.       Παράδειγμα:  η  κλάση  Person  μπορεί  να  έχει  την  ιδιότητα  hasDaughter  με  τον   περιορισμό  allValuesFrom  την  κλάση  Woman.  Επομένως  αν  το  άτομο  Louise  της   κλάσης  Person  σχετίζεται  μέσω  της  ιδιότητας  hasDaughter  με  το  άτομο  Deborah,   τότε    μπορεί  να  εξαχθεί  σαν  συμπέρασμα  ότι  η    Deborah  είναι  στιγμιότυπο  της   κλάσης  Woman.  Αυτός  ο  περιορισμός  επιτρέπει  στην  ιδιότητα  hasDaughter  να   χρησιμοποιηθεί  με  άλλες  κλάσεις,  όπως  η  κλάση  Cat,  και  να  συνδεθεί  με  αυτήν  ένας   κατάλληλος  περιορισμός  τιμών  όταν  η  ιδιότητα  χρησιμοποιείται  με  τη  συγκεκριμένη   κλάση.  Ετσι  μια  ιδιότητα  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  με  διαφορετικές  κλάσεις  και  με   διαφορετικούς  κάθε  φορά  περιορισμούς  τύπου.       someValuesFrom:  Ο  περιορισμός  αυτός  δηλώνει  ότι  μια  ιδιότητα  αναφορικά  με   μια  συγκεκριμένη  κλάση  έχει  ένα  τοπικό  περιορισμό  κατά  τον  οποίο   τουλάχιστον  μια  από  τις  τιμές  της  είναι  συγκεκριμένου  τύπου.       Παράδειγμα:  Η  κλάση  SemanƒcWebPaper  μπορεί  να  έχει  έναν  περιορισμό   someValuesFrom  πάνω  στην  ιδιότητα  hasKeyword  ο  οποίος  δηλώνει  ότι  κάποια  τιμή   της  ιδιότητας  hasKeyword  πρέπει  να  είναι  στιγμιότυπο  της  κλάσης   SemanƒcWebTopic.  Αυτό  επιτρέπει  να  έχουμε  πολλαπλές  λέξεις  κλειδιά  και  εφόσον   ένα  τουλάχιστον  από  αυτά  είναι  στιγμιότυπο  της  SemanƒcWebTopic,  τότε  το  paper   είναι  συνεπές  με  τον  περιορισμό  someValuesFrom.     110  
  • 111. Restricted  Cardinality     minCardinality:  Αν  δηλωθεί  σαν  minCardinality  μιας  ιδιότητας  ως  προς  μια  κλάση   η  1,  τότε  κάθε  στιγμιότυπο  της  κλάσης  θα  σχετίζεται  με  μια  τουλάχιστο  τιμή  δια   μέσου  της  ιδιότητας.  Αυτό  είναι  ένας  άλλος  τρόπος  να  πούμε  ότι  η  ιδιότητα  έχει   μια  τιμή  για  όλα  τα  στιγμιότυπα  της  κλάσης.       Στην  OWL  Lite  επιτρεπτές  τιμές  της  minCardinality  είναι  μόνο  οι  0  ή  1.     Παράδειγμα:  η  κλάση  Person  δεν  μπορεί  να  έχει  περιορισμό  ελάχιστης  cardinality  ως   προς  την  ιδιότητα  hasOffspring  αφού  δεν  έχουν  όλοι  οι  άνθρωποι  απογόνους   (offsprings).  Αντίθετα,  η  κλάση  Parent  μπορεί  να  έχει  ελάχιστη  cardinality  1  ως  προς   την  hasOffspring.  Αν  το  σύστημα  συλλογισμού  γνωρίζει  ότι  η  Louise  ανήκει  στην   Person,  δεν  μπορεί  να  συμπεράνει  τίποτα  σχετικά  με  την  ελάχιστη  cardinality  της   ιδιότητας  hasOffspring.  Αν  όμως  ανακαλύψει  ότι  η  Louise  είναι  (και)  στιγμιότυπο  της   Parent,τότε  μπορεί  να  συμπεράνει  ότι  η  Louise  σχετίζεται  με  ένα  τουλάχιστο  άτομο   μέσω  της  hasOffspring.       maxCardinality:  Αν  δηλωθεί  maxCardinality  με  τιμή  1  για  μια  ιδιότητα  ως  προς   μια  κλάση,  τότε  κάθε  στιγμιότυπο  της  κλάσης  θα  συσχετίζεται  με  το  πολύ  ένα   άτομο  δια  μέσου  αυτής  της  ιδιότητας.       Παράδειγμα:  η  ιδιότητα  hasRegisteredVoƒngState  της  κλάσης  UnitedStatesCiƒzens   μπορεί  να  έχει  μέγιστη  cardinality  1  (οι  πολίτες  επιτρέπεται  να  ψηφίζουν  μόνο  σε  μια   πολιτεία).       cardinality:  Με  την  Cardinality  μπορούμε  να  δηλώσουμε  ότι  μια  ιδιότητα  έχει   ταυτόχρονα  και  τις  δύο  minCardinality  και  maxCardinality  1  ή  και  τις  δύο  0.       Παράδειγμα:  η  κλάση  Person  έχει  ακριβώς  μια  τιμή  για  την  ιδιότητα  hasBirthMother.     111  
  • 112. SKOS  Core  schema  W3C     Παρέχει  ένα  μοντέλο  για  την  έκφραση  της  βασικής   δομής  και  του  περιεχομένου  εννοιολογικών   σχημάτων  (π.χ.  θησαυροί)     Πρόκειται  για  μια  εφαρμογή  της  RDF  που  μπορεί  να   χρησιμοποιηθεί  για  να  εκφράσει  ένα  εννοιολογικό   σχήμα  ως  ένα  RDF  γράφο.         RDFS  κλάσεις  (classes)     RDF  ιδιότητες  (properƒes)   112  
  • 113.  Κλάσεις   CollectableProperty   Κάθε  προτιμώμενος  όρος  γίνεται      Collecƒon     “προτιμώμενη  ετικέτα”  για  μια    Concept     “έννοια”    ConceptScheme    OrderedCollecƒon    Ιδιότητες   prefLabel    prefSymbol     Οι  μη  προτιμώμενοι  όροι  γίνονται   εναλλακτικές  ετικέτες  (alternaƒve   altLabel   labels)  για  τις  έννοιες    hasTopConcept    hiddenLabel    historyNote    isSubjectOf   Οι  σχέσεις  BT,  NT,  RT  είναι  σχέσεις    broader, narrower     μεταξύ  εννοιών    related     changeNote    definiTon   Οι  έννοιες  μπορεί  να  συνοδεύονται  από    editorialNote   υπομνηματισμούς  όπως    scopeNote   Διευκρινιστικές  Σημειώσεις  και   ορισμούς     113  
  • 114. Η  κλάση  skos:concept   Επιτρέπει  να  συμπεράνει  κάποιος  ότι  ένας  ο  πόρος  είναι  μια   έννοια   <rdf:RDF  xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#">                  <rdf:Descripƒon  rdf:about="hƒp://www.example.com/concepts#love">    <rdf:type  rdf:resource="hwp://www.w3.org/2004/02/skos/ core#Concept"/>                  </rdf:Descripƒon>     </rdf:RDF>     114  
  • 115. Σχέσεις  ισοδυναμίας:  prefLabel  και     altLabel   <rdf:RDF                    xmlns:rdf="hwp………."                    xmlns:skos="hwp………">              <skos:Concept  rdf:about=  "hwp:// www.example.com/concepts#shrubs">                          <skos:prefLabel  xml:lang=  "en"  >shrubs                                </skos:prefLabel>                          <skos:altLabel  xml:lang="en">bushes                                    </skos:altLabel>                          <skos:prefLabel  xml:lang="fr">arbuste                                </skos:prefLabel>                          <skos:altLabel  xml:lang="fr">buisson                                    </skos:altLabel>                </skos:Concept>     </rdf:RDF>     115  
  • 116. Σημασιολογικές  σχέσεις       skos:semanƒcRelaƒon     skos:broader       skos:narrower       skos:related     Το  domain  και  το  range  της  ιδιότητας  πρέπει  να   είναι  πόροι  του  τύπου  skos:concept       Οι  ιδιότητες  skos:broader  και  skos:narrower  είναι   αντίστροφες  η  μια  της  άλλης  και  μεταβατικές       Η  ιδιότητα  skos:related  είναι  συμμετρική   116  
  • 117. Σχέσεις  ιεραρχίας   <rdf:RDF                xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#"                      xmlns:skos="hwp://www.w3.org/2004/02/skos/core#">                    <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/concepts#mammals">          <skos:prefLabel>mammals</skos:prefLabel>            <skos:broader  rdf:resource="hwp://www.example.com/concepts#animals"/>                  </skos:Concept>                  <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/concepts#animals">                      <skos:prefLabel>animals</skos:prefLabel>            <skos:narrower  rdf:resource="hwp://www.example.com/concepts#mammals"/>                  </skos:Concept>   </rdf:RDF>   117  
  • 118. Σχέσεις  συσχέτισης     <rdf:RDF                xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#"                xmlns:skos="hwp://www.w3.org/2004/02/skos/core#">                    <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/concepts#birds">                              <skos:prefLabel>birds</skos:prefLabel>                                <skos:related  rdf:resource="hwp://www.example.com/concepts#ornithology"/>                  </skos:Concept>                  <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/concepts#ornithology">                              <skos:prefLabel>ornithology</skos:prefLabel>                              <skos:related  rdf:resource="hwp://www.example.com/concepts#birds"/>                  </skos:Concept>   </rdf:RDF>   118  
  • 119. 119  
  • 120. Αλλες  δυνατότητες     Πολυεδρικοί  (faceted)  θησαυροί     Εννοιολογικά  σχήματα   <rdf:RDF                    xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#"                            xmlns:skos="hwp://www.w3.org/2004/02/skos/core#"                    xmlns:rdfs="hwp://www.w3.org/2000/01/rdf-­‐schema#">                        <skos:Collecƒon>            <rdfs:label>milk  by  source  animal</rdfs:label>          <skos:member  rdf:resource="hwp:// www.example.com/concepts#buffalomilk"/>      <skos:member  rdf:resource="hwp:// www.example.com/concepts#cowmilk"/>            <skos:member  rdf:resource="hwp:// www.example.com/concepts#sheepmilk"/>                    </skos:Collecƒon>                    <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/ concepts#buffalomilk">            <skos:prefLabel>buffalo  milk</skos:prefLabel>                  </skos:Concept>                  <skos:Concept  rdf:about="hwp://www.example.com/ concepts#cowmilk">            <skos:prefLabel>cow  milk</skos:prefLabel>                    </skos:Concept>       ………   120   </rdf:RDF>    
  • 121. Συνδεδεμένα  Ανοικτά  Δεδομένα   (Linked  Open  Data):  Το  νέο  ψηφιακό   περιβάλλον  και  οι  δυνατότητες  που   προσφέρει     Μιχάλης  Σφακάκης     (sfakakis@ionio.gr)   121  
  • 122. Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –  ως  όρος     Αναφέρεται  ως  ένα  σύνολο  από  βέλτιστες   πρακτικές  για  τη  δημοσίευση  και  σύνδεση   δομημένων  δεδομένων  στον  Ιστό     122  
  • 123. Συνδεδεμένα  Δεδομένα     Τα  μέσα  για  την  επίτευξη  του  Ιστού  των  Δεδομένων  ή   Σημασιολογικού  Ιστού     Πως  επηρεάζουν  τα  δεδομένα  και  ευρύτερα  το   περιβάλλον  των  βιβλιοθηκών;   123  
  • 124. Ενότητες  παρουσίασης       …  Εισαγωγή     Έννοιες, τεχνολογίες, αναγκαιότητα     RDF,  λεξιλόγια     Ανοιχτά  Συνδεδεμένα  δεδομένα     Συνδεδεμένα  Δεδομένα  Βιβλιοθηκών     Virtual  Internaƒonal  Authority  File   124  
  • 125. Παραδοσιακός  Ιστός  ή     Ιστός  των  Τεκμηρίων       Η  δημοσίευση  και  η  πρόσβαση  της  πληροφορίας   πραγματοποιείται  συνδέοντας  τεκμήρια  με   υπερσυνδέσμους  (hyperlinks)  και  χρησιμοποιώντας   τα  προγράμματα  περιηγητές  του  Ιστού  (Web   Browsers)       Οι  μηχανές  αναζήτησης  ευρετηριάζουν  τα  τεκμήρια,   ακολουθούν  και  αναλύουν  τους  υπερσυνδέσμους   παρέχοντας  δυνατότητες  επερωτήσεων     125  
  • 128. Ιστός  των  Τεκμηρίων    –  τα  δεδομένα   πού  βρίσκονται,  πώς  ανακτούνται;         Μέχρι  πρόσφατα,  η  κοινή  χρήση  των  δεδομένων  δεν  είναι   τόσο  εύκολη  όσο  είναι  η  κοινή  χρήση  των  τεκμηρίων     Συνήθως  τα  δεδομένα  είναι:     Κρυμμένα  μέσα  στα  τεκμήρια,  HTML  σελίδες,  ή     Δημοσιεύονται  σαν  “ακατέργαστα”  δεδομένα  (row  data)  σε  μορφές   όπως  HTML  πίνακες,  XML,  κλπ.     Συμπεριλαμβάνουν  ελάχιστες  πληροφορίες  αναφορικά  με  τη   δομή  και  τη  σημασιολογία  τους     Οι  σύνδεσμοι  υπερκειμένου  απλά  συνδέουν  τεκμήρια  χωρίς   να  δίνουν  περεταίρω  πληροφορία  για  τον  τύπο  της  σύνδεσης     Τα  δομημένα  δεδομένα  είναι  προσβάσιμα  στον  Ιστό  μέσω   Web  2.0  APIS     128  
  • 129. Παγκόσμιος  Ιστός  –  βασικά  ερωτήματα  για  την   πρόσβαση  και  χρήση  των  δεδομένων       Οι  Heath,  T.,  Bizer,  C.  (2011)  τα  συνοψίζουν  στα  παρακάτω:     Ποιος  είναι  ο  βέλτιστος  τρόπος  να  παρέχουμε  πρόσβαση  στα   δεδομένα  έτσι  ώστε  να  είναι  δυνατή  και  πολύ  εύκολη  η   επαναχρησιμοποίηση  τους;      Πώς  είναι  δυνατόν  να  ανακαλύψουμε  άλλα  σχετικά  δεδομένα  μέσα   στο  πλήθος  των  διαθέσιμων  δεδομένων;     Πώς  είναι  δυνατόν  οι  εφαρμογές  να  μπορούν  να  συσχετίσουν  και  να   ενοποιούν  μεγάλους  όγκους  δεδομένων  από  πηγές  που  δεν   γνωρίζουν;     “…Just  as  the  WWW  has  revoluƒonized  the  way  we  connect   and  consume  documents,  so  can  it  revoluƒonize  the  way  we   discover,  access,  integrate  and  use  data.”   129  
  • 130. Τι  θέλουμε  με  τα  Συνδεδεμένα  Δεδομένα       Εν  ολίγοις,  χρησιμοποιώντας  τον  Ιστό  να  δημιουργήσουμε   συνδέσεις  δηλωμένου  τύπου  (typed  links)  μεταξύ  των   δεδομένων  από  διαφορετικές  πηγές     Τεχνικά,  τα  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  αναφέρονται  σε   δημοσιευμένα  δεδομένα  στον  Ιστό  με  τέτοιο  τρόπο  ώστε:       Να  είναι  μηχ-­‐αναγνώσιμα       Η  σημασία  τους  να  είναι  ρητά  καθορισμένη     Να  είναι  συνδεδεμένα  με  άλλα  σύνολα  δεδομένων  άλλων  πηγών       Να  μπορούν  να  συνδεθούν  από  άλλα  δεδομένα  άλλων  πηγών     130  
  • 131. Συνδεδεμένα  Δεδομένα  -­‐  τεχνολογία       HTTP  URIs  για  αναγνώριση  –  ταυτοποίηση  πόρων     π.χ.  hwp://dlib.ionio.gr/people/sfakakis-­‐michalis      hwp://www.w3.org/2002/07/owl#sameAs     HTTP  πρωτόκολλο         RDF  μοντέλο  αναπαράστασης  δεδομένων   131  
  • 132. Resource  DescripTon  Framework  (RDF)   μοντέλο…  υπενθύμιση       Το  RDF  μοντέλο  είναι  ένα  γενικό  μοντέλο,  βασισμένο  στη   δομή  του  γράφου  που  αναπαριστά  και  συνδέει  δεδομένα  τα   οποία  περιγράφουν  αντικείμενα  (πόρους)     Κωδικοποιεί  τα  δεδομένα  σε  μορφή  τριάδων  με  τη  μορφή     Υποκείμενο  (Subject),  Κατηγόρημα  (Predicate),  Αντικείμενο  (Object)     π.χ.  ο  Σφακάκης  έχει  email  διεύθυνση  sfakakis@ionio.gr                        Υποκείμενο                      Κατηγόρημα                    Αντικείμενο     email Σφακάκης διεύθυνση sfakakis@ionio.gr 132  
  • 133. RDF  –  παραδείγματα     Το  πεδίο  του  UNIMARC  200    Αναπαριστά    τον  Τίτλο                        Υποκείμενο                                        Κατηγόρημα                Αντικείμενο     αναπαριστά UNIMARC 200 Τίτλο   Ο  Υπότιτλος  και  ο  Παράλληλος  τίτλος  είναι  μέρη  του  Τίτλου   Τίτλος είναι µέ του ρος του µέρος είναι Παράλληλος Υπότιτλος τίτλος 133  
  • 134. URI     Λόγω  της  παγκόσμιας  εμβέλειας  του  Ιστού,  απαιτείται  ένας   μηχανισμός  που  να  εξασφαλίζει  ότι  κάθε  πόρος  ή  ιδιότητα   είναι  καθολικά  μοναδικό     Τι  δυνατότητα  αυτή  την  παρέχουν  οι  Uniform  Resource   Idenƒfiers  (URI)     Υπάρχουν  πολλοί  τρόποι  (σχήματα)  για  να  δημιουργήσουμε   ένα  URI     π.χ.  το  HTTP  URI,  SMS  URI,  DOI  URI,  κλπ     Τα  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  χρησιμοποιούν  το  HTTP  URI     Κάθε  URI  αρχίζει  πάντα  με  το  hwp://     Με  το  σχήμα  αυτό  παρέχεται  επίσης  και  η  πληροφορία  για  τον  τρόπο   επικοινωνίας  (το  hwp  πρωτόκολλο)   134  
  • 135. URI  –  ενδεικτικά  παραδείγματα     Το  πεδίο  του  UNIMARC  200     hwp://iflastandards.info.ns/unimarc/unimarcb/elements/P200     Η  ιδιότητα  αναπαριστά  hwp://ionio.gr.ns/demo_vocabulary/ 2012/V1#represents     Το  υποπεδίο  a  του  πεδίου  200  του  UNIMARC     hwp://iflastandards.info.ns/unimarc/unimarcb/elements/P200bba     Ο  τίτλος  και  η  δήλωση  υπευθυνότητας  όπως  ορίζεται  από  το   πρότυπο  ISBD     hwp://iflastandards.info/ns/isbd/elements/C2004     Για  τα  URI  των  ISBD  βλέπε  τη  σελίδα  Open  Metadata  Registry  (hwp:// metadataregistry.org/schema/show/id/25.html)     135  
  • 136. RDF  -­‐  …  πληρέστερο  παράδειγμα   http://dl.ionio.gr/pepole/michalis-sfakakis http://xmlns.com/foaf/0.1/Person Michalis Sfakakis 136  
  • 137. RDF  -­‐  σύνδεσμοι     Ορίζουν  τη  σχέση  που  συνδέει  δύο  πόρους     Αναπαριστούν  συνδέσεις  δηλωμένου  τύπου  (typed  Link)   μεταξύ  δύο  πόρων     Υποκείμενο:       hwp://data.linkedmdb.org/resource/film/77     Κατηγόρημα:       hƒp://www.w3.org/2002/07/owl#sameAs     Αντικείμενο:      hwp://dbpedia.org/resource/Pulp_Ficƒon_%28film%29   137  
  • 138. RDF  -­‐  κωδικοποιήσεις       Το  RDF    δεν  είναι  data  format       Είναι  ένα  μοντέλο  για  την  περιγραφή  πόρων  με  τη  μορφή   Υποκειμένου,  Κατηγορήματος,  Αντικειμένου       Για  να  δημοσιευθεί  ένας  RDF  γράφος  στον  Ιστό  απαιτείται  να   κωδικοποιηθεί  σε  μορφή  τεκμηρίου  σύμφωνα  με  ένα   προκαθορισμένο  τρόπο  σύνταξης     Κωδικοποιήσεις     RDF/XML     Turtle       N-­‐triples   138  
  • 139. RDF  –  RDF/XML  κωδικοποίηση   <?xml  version="1.0"  encoding="UTF-­‐8"?>   <rdf:RDF        xmlns:rdf="hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#"      xmlns:foaf="hwp://xmlns.com/foaf/0.1">      <rdf:Descripƒon  rdf:about="hwp://dl.ionio.gr/pepole/michalis-­‐sfakakis">            <rdg:type  rdf:resource="hwp://xmlns.com/foaf/0.1/Person"/>    <foaf:name>Michalis  Sfakakis</foaf:name>      </rdf:Descripƒon>     </rdf:RDF>   139  
  • 140. RDF  –  Turtle  κωδικοποίηση   @prefix  rdf:  <hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#>  .   @prefix  foaf:  <hwp://xmlns.com/foaf/0.1>  .   <hwp://dl.ionio.gr/pepole/michalis-­‐sfakakis>      rdf:type  foaf:Person  ;      foaf:name  "Michalis  Sfakakis"  .   140  
  • 141. RDF  –  N-­‐triples  κωδικοποίηση   <hwp://dl.ionio.gr/pepole/michalis-­‐sfakakis>          <hwp://www.w3.org/1999/02/22-­‐rdf-­‐syntax-­‐ns#type>          <hwp://xmlns.com/foaf/0.1/Person>  .   <hwp://dl.ionio.gr/pepole/michalis-­‐sfakakis>          <hwp://xmlns.com/foaf/0.1/name>  "Michalis  Sfakakis"  .     141  
  • 142. Λεξιλόγια  (vocabularies)       Στο  Σημασιολογικό  Ιστό,  ένα  Λεξιλόγιο  ορίζει  τις  έννοιες  και  τις  σχέσεις   (αναφέρονται  και  σαν  όροι)  που  μπορούν  να  χρησιμοποιηθούν  για  να   περιγράψουν  και  να  αναπαραστήσουν  μία  περιοχή  που  μας  ενδιαφέρει       Πώς  δημιουργείται  ένα  Λεξιλόγιο:     Επιλέγω  τις  έννοιες  και  τις  συσχετίσεις  που  θέλω  να  αναπαραστήσω  και  τις   περιγράφω  με  μία  γλώσσα  περιγραφής,  όπως  είναι  η  RDFS  (RDF  Vocabulary   Descripƒon  Language,  γνωστή  και  σαν  RDF  Schema  )  ή  η  OWL  (Web  Ontology   Language)     Ομως!  …  πριν  αποφασίσουμε  να  αναπτύξουμε  ένα  νέο  Λεξιλόγιο,   επιβάλλεται  να:       Ελέγξουμε  αν  ήδη  υπάρχει  ένα  άλλο  που  χρησιμοποιείται       Επίσης,  να  ορίσουμε  μόνο  τους  όρους  που  δεν  καλύπτουν  τις  απαιτήσεις  μας,   επεκτείνοντας  τα  ήδη  υπάρχοντα  Λεξιλόγια     142  
  • 143. Λεξιλόγια  –     ενδεικτικός  κατάλογος         Friend-­‐of-­‐a-­‐Friend  (FOAF),  για  περιγραφή  ατόμων     Simple  Knowledge  Organizaƒon  System  (SKOS),  για   αναπαράσταση  ταξινομιών  και  χαλαρά  δομημένης  γνώσης     Creaƒve  Commons  (CC),  για  περιγραφή  όρων  αδειών  χρήσης     Dublin  Core  (DC),  για  γενικά  γνωρίσματα  μεταδεδομένων     …     143  
  • 144. Ιδιότητες  του  Ιστού  των  Δεδομένων       Ουσιαστικά,  ο  ιστός  των  Δεδομένων  είναι  ένα  παραπάνω   επίπεδο  του  κλασικού  Ιστού  των  Τεκμηρίων,  κάνοντας  κοινή   χρήση  αρκετών  ιδιοτήτων,  όπως:     Ο  Ιστός  των  Δεδομένων  είναι  γενικός  και  είναι  δυνατόν  να   περιλαμβάνει  οποιοδήποτε  τύπο  δεδομένων       Οποιοσδήποτε  μπορεί  να  δημοσιεύσει  δεδομένα  στον  Ιστό  των   Δεδομένων     Οι  εκδότες  δεδομένων  δεν  έχουν  κανένα  περιορισμό  για  τα  λεξιλόγια   που  θα  χρησιμοποιήσουν  στην  αναπαράσταση  των  δεδομένων  τους     Οι  οντότητες  συνδέονται  με  RDF  συνδέσμους,  δημιουργώντας  ένα     καθολικό  γράφο  δεδομένων  ο  οποίος  εκτείνεται  σε  πηγές  δεδομένων   και  ενεργοποιεί  την  ανακάλυψη  νέων  πηγών  δεδομένων   144  
  • 145. Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –  προγράμματα   περιήγησης  (Browsers)       Οπως  στον  Ιστό  υπάρχουν  τα  προγράμματα  περιήγησης,   αντίστοιχες  εφαρμογές  υπάρχουν  και  για  τα  Συνδεδεμένα   Δεδομένα     Είναι  ακόμα  σε  πειραματική  εφαρμογή     Δεν  είναι  ευρέως  διαδεδομένα     Μελλοντικά  η  δυνατότητα  περιήγησης  Συνδεδεμένων  Δεδομένων  θα   είναι  ενσωματωμένη  στα  σημερινά  γνωστά  προγράμματα  περιήγησης     Ενδεικτικά  παραδείγματα:     Disco  Hyperdata  Browser  ( hwp://www4.wiwiss.fu-­‐berlin.de/bizer/ng4j/disco/  )     Tabulator  (hwp://www.w3.org/2005/ajar/tab  )   145  
  • 146. Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –  περιηγητής  Disco   146  
  • 147. Τα  Ανοικτά  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  (Linked   Open  Data  -­‐  LOD)       Το  πιο  ενδεικτικό  παράδειγμα  αποδοχής  και  εφαρμογής  των   αρχών  των  Συνδεδεμένων  Δεδομένων     Συλλογική  προσπάθεια  που  θεμελιώθηκε  τον  Ιανουάριο  του   2007  και  υποστηρίχθηκε  από  την  ομάδα  W3C  Semanƒc  Web   and  Outreach  Group       Σκοπός  του  έργου  είναι  να  εξερευνήσει  την  ανάπτυξη  του   Ιστού  των  δεδομένων,  εστιάζοντας  στο  να:     Αναγνωρίσει  υπάρχοντα  Ανοικτά  δεδομένα     Τα  μετατρέψει  σε  RDF  σύμφωνα  με  τις  αρχές  των  Συνδεδεμένων   Δεδομένων     Τα  δημοσιεύσει  στον  Ιστό     147  
  • 148. Το  Νέφος    των  Ανοικτών  Συνδεδεμένων  Δεδομένων  –   τρέχουσα  αναπαράσταση     148  
  • 149. Ανοικτά  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –  μητρώο     Απόφαση  το  2007  για  την  ανάπτυξη  ενός  δημόσιου  μητρώου   Ανοικτών  Συνδεδεμένων  Δεδομένων     Αναπτύχθηκε  το  ανοικτό  λογισμικό  Comprehensive  Knowledge   Archive  Network  (CKAN)     the  Data  Hub  ή  ckan.net  (παλαιότερα)  είναι  το  δημόσιο   μητρώο     hwp://thedatahub.org/     Ενδιαφέροντα  στατιστικά  από  τα  δεδομένα  του  μητρώου   σχετικά  με  τη  δομή  και  το  περιεχόμενο  των    στο:     State  of  the  LOD  Cloud  (hwp://www4.wiwiss.fu-­‐berlin.de/lodcloud/state/)   149  
  • 150. Τα  Ανοικτά  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –   ενδεικτικά  μεγέθη     Ενδεικτικά  στοιχεία  από  το  State  of  the  LOD  Cloud     Domain   #  of  datasets   Triples   %   Media   25   1.841.852.061   5,82  %   Geographic   31   6.145.532.484   19,43  %   Government   49   13.315.009.400   42,09  %   Publicaƒons   67   2.950.720.693   9,33  %   Cross-­‐domain   41   4.184.635.715   13,23  %   Life  sciences   41   3.036.336.004   9,60  %   User-­‐generated  content   20   134.127.413   0,42  %   295   31.634.213.770   150  
  • 151. Τα  Ανοικτά  Συνδεδεμένα  Δεδομένα  –   Βιβλιοθήκες,  Δημοσιεύσεις     151  
  • 152. Συνδεδεμένα  Δεδομένα  Βιβλιοθηκών  (Library   Linked  Data)     Library  Linked  Data  Incubator  Group  (LLD  XG)     Περίοδος  δράσης  Μάης  2010  –  Αύγουστος  2011     Κίνητρα:       Το  μεταβαλλόμενο  τοπίο  των  βιβλιοθηκών  αναφορικά  με  δραστηριότητες,  πρότυπα  και   πρακτικές     Η  ανάπτυξη  και  η  δεδομένη  χρήση  του  Ιστού,  ειδικότερα  του  Σημασιολογικού  Ιστού     Η  αναγκαιότητα  για  συνύπαρξη  με  άλλες  κοινότητες  σε  ένα  ανοικτό,  καθολικό  και   ολοκληρωμένο  περιβάλλον  διαχείρισης  πληροφορίας  και  γνώσης     Κύρια  αποτελέσματα     Τελική  έκθεση       hwp://www.w3.org/2005/Incubator/lld/XGR-­‐lld-­‐20111025/     Εκθεση  με  εφαρμογή  τεχνολογιών  Σημασιολογικού  Ιστού  στις  Βιβλιοθήκες  και  σε   συναφής  τομείς     hwp://www.w3.org/2005/Incubator/lld/XGR-­‐lld-­‐usecase-­‐20111025/     Εκθεση  για  Σύνολα  δεδομένων  (Datasets),  Τιμές  λεξιλογίων  (Value  vocabularies),   Σύνολα  Στοιχείων  Μεταδεδομένων  (Metadata  element  sets  or  element  sets)       hwp://www.w3.org/2005/Incubator/lld/XGR-­‐lld-­‐vocabdataset-­‐20111025/   152  
  • 153. Λεξιλόγια  –  Βιβλιογραφικά  δεδομένα     Το  λεξιλόγιο  για  το  σύνολο  των  στοιχείων    ISBD     hwp://iflastandards.info/ns/isbd/     153  
  • 154. Λεξιλόγια  –  Βιβλιογραφικά  δεδομένα     The  FRBR  element  set  vocabulary     hwp://iflastandards.info/ns/fr/     154  
  • 155. Δεδομένα  βιβλιοθηκών:    Ενδεικτικές  υλοποιήσεις  σε  ΣΔ     Virtual  Internaƒonal  Authority  File  (VIAF)     Library  of  Congress  Name  Authority  File  (LC/NAF)     Τhe  BIBSYS  personal  name  authority  file     Library  of  Congress  Subject  Headings  (LCSH)     The  Briƒsh  Naƒonal  Bibliography  (BnB)     hwp://www.bl.uk/bibliographic/datafree.html       Η Biblioteca Nacional de España σε συνεργασία µε το Ontology Engineering Group (OEG)   hwp://www.bne.es/en/Catalogos/DatosEnlazados/       Υλοποίηση  συνδεδεμένων  δεδομένων  και  FRBR  εννοιολογικού   μοντέλου       MARiMbA:  Μεταξύ  των  αποτελεσμάτων  του  έργου  ήταν  και  η   ανάπτυξη  ενός  μετατροπέα  από  MARC  21  σε  RDF   155  
  • 156. Παράδειγμα    Συνδεδεμένων  Δεδομένων  και   FRBR  από  περιηγητή     156  
  • 157. Παράδειγμα    Συνδεδεμένων  Δεδομένων  και   FRBR  –  σε  μορφή  γράφου   157  
  • 158. Συνδεδεμένα  Δεδομένα  -­‐  ενδεικτική   βιβλιογραφία     Bizer,  C.,  Heath,  T.,  Berners-­‐Lee,  T.  (2009)  Linked  Data  –  The  Story  so  Far.  In:   Heath,  T.,  Hepp,  M.,  and  Bizer,  C.  (eds.).  Special  Issue  on  Linked  Data,  Internaƒonal   Journal  on  Semanƒc  Web  and  Informaƒon  Systems  (IJSWIS).  (Διαθέσιμο  από:   hwp://linkeddata.org/docs/ijswis-­‐special-­‐issue)       Heath,  T.,  Bizer,  C.  (2011),  Linked  Data:  Evolving  the  Web  into  a  Global  Data  Space   (1st  ediƒon).  Synthesis  Lectures  on  the  Semanƒc  Web:  Theory  and  Technology,   1:1,  1-­‐136.  Morgan  &  Claypool  (html  εκδοχή  διαθέσιμη  από  :   hwp://linkeddatabook.com/book)     Hausenblas,  M.,  Cyganiak,  R.  (eds.)  (2009)  Linked  Data  Tutorial  -­‐  NG:  Publishing   and  consuming  linked  data  with  RDFa,  W3C  Editor's  Dra·  April  2009  (Διαθέσιμο   από  :  hwp://ld2sd.deri.org/lod-­‐ng-­‐tutorial/)     W3C  Incubator  Group  Report  (2011)  Library  Linked  Data  Incubator  Group  Final   Report  (Διαθέσιμο  από:   hwp://www.w3.org/2005/Incubator/lld/XGR-­‐lld-­‐20111025/  )   158  
  • 159. Virtual  InternaTonal  Authority  File   (VIAF)     Μιχάλης  Σφακάκης     (sfakakis@ionio.gr)   159  
  • 160. VIAF     Κατά  τη  διάρκεια  του  συνεδρίου  της  IFLA  στο  Βερολίνο  το  2003  οι  φορείς:     Die  Deutsche  Bibliothek  (DDB)     Library  of  Congress  (LC)     Online  Computer  Library  Center  (OCLC)     Συμφώνησαν  να  αναπτύξουν  ένα  Διεθνές  Εικονικό  Αρχείο  Καθιερωμένων   Τύπων  για  ονόματα  προσώπων,  με  αρχικό  στόχο  να:     Αποδείξουν  τη  δυνατότητα  ανάπτυξης  και  τη  βιωσιμότητα  της  αυτόματης   σύνδεσης  εγγραφών  καθιερωμένων  τύπων  από  διαφορετικά  Εθνικά  αρχεία   καθιερωμένων  τύπων       Παρουσιάσουν  τα  πλεονεκτήματα  του  VIAF     Μέχρι  το  χειμώνα  του  2011,  στο  σύστημα  υπάρχουν  τα  ονόματα   προσώπων,  συλλογικών  οργάνων  και  συνεδρίων  από  21  Αρχεία   Καθιερωμένων  Τύπων,  18  οργανισμών  που  συμμετέχουν     160  
  • 161. VIAF  –  χαρακτηριστικά       Συνδέσεις  μεταξύ  Αρχείων  (Καθιερωμένων  Τύπων)     Τα  δεδομένα  παραμένουν  και  τα  συντηρούν  οι  φορείς  που  τα   παράγουν     Σύνθεση  με  διαδικασίες  συγκομιδής     Πρόσβαση  μέσα  από  τεχνολογίες  του  Ιστού     Πολύγλωσσα  Δεδομένα       Πλήρης  συμβατότητα  με  τα  υπάρχοντα  πρότυπα  (MARC21,   UNIMARC)     Επεκτάσιμο  για  οποιοδήποτε  αριθμό  εθνικών  αρχείων   καθιερωμένων  όρων   161  
  • 162. VIAF  –  υλοποίηση         Πρόβλημα  ταύτισης       Διαφορετικά  Πρόσωπα  –  Ενα  Ονομα     Ενα  Πρόσωπο  –  Πολλά  Ονόματα     Απόφαση  για  δημιουργία  Αναβαθμισμένων   Καθιερωμένων  Τύπων     162  
  • 163. VIAF  –  ταύτιση         Η  ταύτιση  γίνεται  με  τους  Αναβαθμισμένους   Καθιερωμένους  Τύπους     Βιβλιογραφική Παραγόµενοι Εγγραφή Καθιερωµένοι Τύποι Αναβαθµισµένη Καθιερωµένη Καθιερωµένη εγγραφή Εγγραφή 163  
  • 164. VIAF  –  πρόσβαση       hwp://viaf.org/   164  
  • 165. VIAF  –  πρόσβαση       The  search  box  at  the  top  of  this  page  searches  a  merged  view  of  VIAF  derived  from  the   name  authority  and  related  bibliographic  data  of  the  parƒcipaƒng  libraries.   165  
  • 166. VIAF  –  ένα  παράδειγμα     166  
  • 167. VIAF  –  ένα  παράδειγμα  εμφάνισης  σε  RDF/XML   167  
  • 168. VIAF  –  πληροφορίες,  βιβλιογραφία     hwp://www.oclc.org/research/acƒviƒes/viaf/     168  
  • 169. Προβληματισμοί  -­‐  I     Το  περιβάλλον  των  βιβλιοθηκών  αλλάζει  και  οδηγεί  τόσο  τις   βιβλιοθήκες  όσο  και  ολόκληρη  τη  βιβλιοθηκονομία  να   επαναπροσδιορίσουν  και  να  αναπροσαρμόσουν  το   αντικείμενο,  τον  τρόπο  δράσης  και  παροχής  υπηρεσιών     Η  ανάπτυξη  του  Ιστού  των  δεδομένων  ή  Σημασιολογικού   Ιστού  καθορίζει  το  πλαίσιο     Οι  βιβλιοθήκες  από  το  “απομονωμένο”  περιβάλλον   λειτουργίας  τους,  τόσο  ως  μονάδες  όσο  και  ως  κοινότητα,   εντάσσονται  σε  ένα  παγκοσμιοποιημένο  περιβάλλον   δημοσίευσης  πληροφορίας  και  γνώσης   169  
  • 170. Προβληματισμοί  -­‐  II     Μεταφέρονται  από  τα  ολοκληρωμένα  συστήματα   αυτοματισμού  σε  σύνθεση  συστημάτων  και  υπηρεσιών  μέσω   του  ιστού     Τα  ερωτήματα  που  τίθενται  σήμερα  αφορούν       Τον  επαναπροσδιορισμό  των  δεδομένων  που  διαχειρίζονται  και   επιμελούνται     Το  σύνολο  και  τον  τρόπο  των  υπηρεσιών  που  παρέχουν       Οι  απαντήσεις  θα  πρέπει  να  είναι  τέτοιες  που  να   εξασφαλίζουν  την  ομαλή  μετάβαση  στη  νέα  τάξη  πραγμάτων   που  επιβάλει  η  σύγχρονη  ψηφιακή  εποχή   170