Good Manner and RC WEEK 6 module one and 2
- 1. ARALIN 5
- 2. Paglinang sa Kahalagahan sa Pagkatuto sa Aralin • Panuto: Panoorin ang isang maiksing palabas ni Mark Anthony Abarquez noong 2018 na pinamagatang pag-iimpok. Alamin kung ano-ano ang pagkakatulad at pagkakaiba ng dalawang taong nasa bidyo at itala ito sa loob ng isang Venn diagram
- 4. Mga Pamprosesong Katanungan: • Ano ang mga pangunahing pagkakaiba sa mga pananaw ng dalawang tao pagdating sa pag-iimpok ng pera? • Sino sa dalawang nasa bidyo ang masasabi mong mas mainam na humawak ng pera? Bakit? • Paano ginagamit ng bawat isa ang kanilang pera sa pang- araw-araw na pamumuhay? Mayroon bang mga pagkakaiba sa kanilang mga gastusin?
- 7. Kahalagahan ng Pagtitipid at Pag-iimpok sa Ating Buhay • Nagbibigay ng pananagutan at seguridad sa hinaharap. • Nagpapalakas ng kakayahan na harapin ang mga hindi inaasahang pangyayari. • Nagtuturo ng disiplina sa paggastos at pangangalaga sa pinaghirapang pera. • Nagpapalaya sa pagkakaroon ng financial independence. • Nagpapahusay sa kakayahan sa pamamahala ng pera at pagpaplano.
- 8. Papaano nga ba tayo unti-unting makapag-iipon? 1. Alamin ang Iyong Personal Budget • Dapat ay gamay mo ang iyong personal na badyet. Alam mo dapat kung saan galing lahat ng pera mo at ang kabuoan nito. Higit sa lahat, alamin mo kung ano ang iyong mga ginagastos. 2. Gumawa ng Savings Goals • Mahirap gawin ito kung pabago-bago ka ng isip. Kung talagang determinado ka, dapat mayroon kang malinaw na halaga na ilalaan lamang para sa iyong savings.
- 9. 3. Subukan ang 70-20-10 Rule • Kung ikaw ay nagtatrabaho na at sumusweldo, 70% ay ilaan mo para sa pangunahing pangangailan mo at ng pamilya mo. 20% para sa iyong ipon at 10% sa tithing o pagbabalik ng grasya sa Diyos. Kung ikaw naman ay magaaral pa lamang at nakakakuha ng baon, 70% ay ilaan mo sa iyong mga higit na pangangailangan tulad ng pamasahe at pagkain. 20% para sa iyong ipon, at 10% sa tithing (pagbabalik ng grasya sa Diyos) o sa pagtulong sa mga nangangailangan. Narito ang isang halimbawa kung paano ang pagkuha ng bawat bahagdan kung ang baon mo ay limampung (50) piso sa isang araw. • 70% ng 50 piso: .70 X 50 = 35 piso • 20% ng 50 piso: .20 X 50 = 10 piso • 10% ng 50 piso: .10 X 50 = 5 piso
- 10. 4. Gumamit ng 24-Hour Rule • Ito ay tinatawag ding delayed gratification strategy nang sa gayon ay maiwasan mo ang impulse buying. • Paano ka makapag-iipon kung mahilig kang mamili? Kung bibili ka ng isang bagay (lalo pa’t mahal), magpalipas muna ng 24 oras bago tuluyang bilhin ito. Mainam ito sapagkat mapag- iisipan mo nang mabuti kung kailangan mo ba talaga itong bilhin o nais mo lamang na magkaroon nito.
- 11. 5. Magkaroon ng Emergency Fund • Mahalaga ito nang sa gayon ay hindi mo magalaw ang iyong savings kung mayroon mang biglaang emergency na kailangan mong pagkagastusan. Ang pagkakaroon ng ipon ay nakatutulong din sa panahon ng mataas na inflation o mabilis na pagtaas ng presyo ng mga bilihin. Tumutulong ito sa mga indibidwal na magtayo ng pondo para sa mga hindi inaasahang gastusin. Ang pondo na ito ay maaaring proteksyon laban sa pagkakaroon ng utang o pagkakaroon ng pangangailangang ibenta ang mga ari- arian sa panahon ng mga hamon sa buhay.
- 12. • Ang pag-iimpok ng pera ay dapat maging bahagi ng ating araw-araw na gawain. Obserbahan mo ang iyong sarili. Magdudulot din ito ng katahimikan ng isipan dahil sa pagkakaroon ng savings, lalo na sa mga oras ng mga hindi inaasahang pangyayari. Hindi kinakailangang maging mayaman upang magkaroon ng ipon. Kahit isang simpleng tao ay maaaring maglaan ng pondo. Simulan ito nang pauntiunti. Tandaan, mayroon kang pangarap para sa iyong hinaharap!
- 13. • Mga Pamprosesong Tanong: 1. Anong mga kilos ng pagtitipid at pag-iimpok mula sa gawain ang iyong ginagawa? 2. Ano ang kabutihang naidulot ng pagsasagawa ng mga ito sa iyo? sa iyong pamilya? sa kapuwa? o sa pamayanan? 3. Naniniwala ba kayo na ang pagtitipid at pag-iimpok ay tanda ng mabuting pangangasiwa sa mga biyaya ng Diyos? Ipaliwanag ang sagot.
- 14. TUNAY O SABLAY • Panuto: Ang bawat mag-aaral ay maghahanap ng kapareha. Paaaminin ang mga ito sa pamamagitan ng paglalagay ng pulbos o powder kung sakaling ginagawa nila ang sumusunod na situwasyon. Paalala na dapat maging tapat sa pagsagot at iwasan ang magkasakitan. • Mga situwasyon: 1. Dumadaan sa computer shop para maglaro ng online games. 2. Nanonood ng telebisyon habang abala sa social media tulad ng YouTube, Reels, Tiktok, Facebook, atbp. 3. Parating nagbubukas ng refrigerator kahit wala namang kukunin. 4. Mas gustong bumili ng pagkain sa fastfood kaysa sa karinderya. 5. Nanlilibre sa kaklase ng pamasahe. 6. Bumibili ng gamit kahit hindi kailangan. 7. Mas gusto ang imported na gamit kaysa local. 8. Hindi bumibili sa ukay-ukay. 9. Madalas kumain sa labas. 10.Napadadalas ang pag-order sa Shopee o Lazada.
- 15. • Mga Pamprosesong Katanungan: 1. Alin sa mga gawaing ito ang madalas ninyong ginagawa ng iyong kapareha? Paano ang mga ito nakakaapekto sa inyo? sa ibang tao? 2. Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon na magbigay ng payo sa iyong kapareha para mas mahikayat mo siyang magtipid at mag- impok, ano ang sasabihin mo sa kaniya? 3. Maliban sa mga natukoy na pamamaraan sa pagtitipid at pag- iimpok, ano pa ang maaari mong maisagawa upang maisabuhay ang mga pagpapahalagang ito?
- 16. • Sa kasalukuyang panahon, patuloy na tumataas ang presyo ng mga pangunahing pangangailangan tulad ng pagkain, kasuotan, tubig, kuryente, renta ng bahay, gasolina, at iba pa. Ang pagtaas ng presyo ay nagiging regular na karanasan, at hindi tiyak kung kailan ito bababa o patuloy na tataas sa mga susunod na araw. Sa ganitong kalagayan, mahalaga na maging mapanuri at mapanagot sa paggastos. Kailangan nating magtipid, mag-ipon, at limitahan ang mga hindi kailangang gastos upang makapaglaan ng sapat na pondo para sa hinaharap.
- 17. ARALIN 6 “Kahandaan o Preparedness) “
- 18. HULAAN ANG SALITA. Hulaan ang salita sa pamamagitan ng mga simbolo, letra, o larawan na nakapaloob sa bawat kahon. Pagkatapos mahulaan ang tamang sagot, magbigay ng maikling depinisyon batay sa napag-aralan. 1.Bagyo (Bag + You) • - weather system na may malakas na hanging kumikilos nang paikot na madalas may kasamang kulog, kidlat, at malakas at matagal na pag- ulan
- 19. 1.Lindol (Lips – PS + n + doll) -biglaan at mabilis na pagyanig o paggalaw ng fault sa ibabaw ng daigdig o earth crust.
- 20. 1.Baha (Bat – t + hat– G) -pagtaas ng tubig nang higit sa kapasidad ng ilog at ibang daluyan ng tubig
- 21. Landslide (Pagguho ng Lupa) (Land + Slide) -agbagsak ng lupa, putik, o malalaking bato dahil sa pagiging mabuway ng burol o bundok
- 23. •Kalamidad - pangyayaring likas o gawa ng tao na maaaring magdulot ng pinsala •Kahandaan – kalagayan ng pagiging handa sa anomang sitwasyon
- 24. •Bagyo - weather system na may malakas na hanging kumikilos nang paikot na madalas may kasamang kulog, kidlat, at malakas at matagal na pag-ulan •Storm Surge - hindi pangkaraniwan o abnormal na pagtaas ng tubigdagat •Storm Tide - kombinasyon ng storm surge at astronomical tide •Baha - pagtaas ng tubig nang higit sa kapasidad ng ilog at ibang daluyan ng tubig
- 25. •Flashflood - rumaragasang agos ng tubig na may kasamang banlik, putik, bato, kahoy, at iba pa • Lindol - biglaan at mabilis na pagyanig o paggalaw ng fault sa ibabaw ng daigdig o earth crust. •Landslide - agbagsak ng lupa, putik, o malalaking bato dahil sa pagiging mabuway ng burol o bundok • Tsunami - malalaking along nabubuo sa ilalim ng dagat Pagsabog ng Bulkan - mapanganib na kalamidad na dulot ng pagpapakawala ng lava mula sa bunganga ng bulkan • Buhawi - isang marahas, mapanganib, at umiikot na kolumna ng hangin na dumarapo o sumasayad sa kalatagan ng lupa.
- 26. • Ang hindi pagiging handa sa kalamidad ay maaaring magdulot ng maraming negatibong epekto sa indibidwal, komunidad, at lipunan. Narito ang ilan sa mga epekto nito: • - Mas malaking pinsala: Kapag walang sapat na kahandaan, maaaring magresulta ito sa mas malaking pinsala sa buhay at ari-arian, na maaaring magdulot ng mas mataas na bilang ng mga nasaktan o namatay, pati na rin sa pagkasira ng mga tahanan at imprastruktura. - Pagkawala ng buhay at kabuhayan: Ang kakulangan sa paghahanda sa kalamidad ay maaaring magdulot ng pagkawala ng buhay at kabuhayan ng mga tao, na maaaring magresulta sa mas mataas na bilang ng mga namatay at pamilya na nawalan ng tirahan at kabuhayan.
- 27. - Pagtaas ng kahirapan: Ang kalamidad ay maaaring magdulot ng malawakang pinsala sa ekonomiya, na maaaring magresulta sa malaking gastos ng pamahalaan sa rehabilitasyon at pagtugon sa mga pangangailangan ng mga apektadong komunidad. - Paglala ng sakit at karamdaman: Ang hindi pagiging handa sa kalamidad ay maaaring magresulta sa pagtaas ng sakit at karamdaman, lalo na kung walang sapat na plano at hakbang sa kalusugan sa panahon ng kalamidad. • Samakutid, ang kakulangan sa pagiging handa sa kalamidad ay maaaring magkaroon ng malawakang epekto sa kalusugan, ekonomiya, at seguridad ng mga tao at komunidad. Kaya't mahalaga ang pagpaplano, paghahanda, at pagtugon sa mga kalamidad upang mapanatili ang kaligtasan at kagalingan ng lahat.
- 28. Bago: Tumutok sa mga Ulat ng Panahon 1. Alamin ang balita ukol sa panahon at mga anunsyong pangkaligtasan 2. Alamin ang plano ng komunidad sa pagbibigay-babala at paglikas 3. Suriin ang bahay at kumpunihin ang mga mahina o sirang bahagi nito 4. Ihanda ang Emergengy GO BAG na naglalaman ng mga pangangailangan ng pamilya tulad ng pagkain damit gamot flashlight etc. 5. Ilikas ang m alagang hayop a ligtas na lugar. 6. Kapag inabisuhan ng kinauukulan, mabilis na lumikas sa itinakdang evacuation center 7. Gumawa ng family evacuation plan – ang ruta kung saan mas mabilis na makakarating sa Evacuation area
- 29. Habang: Manatiling Alerto 1. Manatiling mahinahon. 2. Manatali sa loob ng bahay o evacuation center 3. Makinig sa pinakabagong balita at taya o kalagayan ng panahon. 4. Patayin ang main switch ng kuryente at valve ng tubig. 5. Maging maingat sa paggamit ng kandila o gasera. 6. Umiwas sa mga bagay na maaaring bumagsak o masira, tulad ng salaming bintana at aparador.
- 30. Pagkatapos: Maging Alerto at Mag-ingat 1. Hintayin ang abiso ng kinauukulan ng ligtas ng bumalik sa tahanan. 2. Umiwas sa mga natumbang puno, nasirang gusali at linya ng kuryente 3. Huwag gumala upang hindi maabala ang emergency services. 4. Maging maingat sa pagsasaayos ng mga nasirang bahagi ng bahay. 5. Siguraduhing walang basa o nakababad na outlet o kagamitan bago buksan ang linya ng kuryente. Sa pamamagitan ng wastong paghahanda at kooperasyon, ang mga bawat indibidwal ay maaaring maging bahagi ng solusyon sa panahon ng kalamidad.