H μάστιγα της παραπληροφόρησης: κίνδυνοι και τρόποι αντιμετώπισης
0 likes8 views
Παρουσίαση από το Fact-check Cyprus του MedDMO για το πρόβλημα της παραπληροφόρησης και μεθόδους αντιμετώπισης
H μάστιγα της παραπληροφόρησης: κίνδυνοι και τρόποι αντιμετώπισης
- 1. H μάστιγα της παραπληροφόρησης: κίνδυνοι και τρόποι αντιμετώπισης Fact-Check Cyprus / SCRC ΤΕΠΑΚ factcheckcyprus.org ►Δρ Λουκία Ταξιτάρη, Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος ►Θάνος Σιτίστας, Greece Fact Check
- 2. Η σημερινή ατζέντα ► Οι προκλήσεις της παραπληροφόρησης στη σημερινή τεχνολογική εποχή ► Πώς καταπολεμούμε τα ψεύδη στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και πώς χρησιμοποιούμε την κριτική σκέψη; ► Η κοινωνία και το σπίτι μας: Πώς βοηθάμε φίλους και συγγενείς;
- 3. Η παραπληροφόρηση χωρίζεται σε δυο κύριες κατηγορίες Εκείνη που διαμοιράζεται κατά λάθος και εν αγνοία μας Εκείνη που διαμοιράζεται σκόπιμα και κακόβουλα
- 4. MediaWise x Google x YouGov: Survey shows how people decide what to trust online Πόσο συχνή είναι η παραπληφόρηση; Το 55% των άνω των 50 συναντούν παραπληροφόρηση κάθε μέρα ΑΛΛΑ μόνο το 5% είναι απόλυτα βέβαιοι ότι μπορούν να την αναγνωρίσουν
- 6. ΔΕΝ είναι καινούργιο φαινόμενο και πρόβλημα!
- 7. Γιατί οι άνθρωποι μοιράζουν παραπληροφόρηση; ► Θέλουν να βοηθήσουν ► Συναισθηματική αντίδραση ► Νιώθουν πίεση να σχολιάσουν τις ειδήσεις
- 8. Γιατί οι άνθρωποι δέχονται την παραπληροφόρηση; ► Προκατάληψη επιβεβαίωσης (Confirmation Bias) ► Φόβος (π.χ. για την υγεία τους)
- 9. Προκατάληψη επιβεβαίωσης ονομάζεται η τάση ενός ατόμου να αναζητήσει, να ερμηνεύσει, να ευνοήσει και να ανακαλέσει πληροφορίες με τρόπο που να επιβεβαιώνει τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις ή υποθέσεις του. Είναι ένας τύπος γνωστικού σφάλματος
- 10. Ανάγκη για Γνωστική Επίλυση ► Στον 21ο αιώνα υπάρχει μια τεράστια πλημμυρίδα πληροφοριοδότησης, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να μην ξέρουν τι να πιστέψουν αφού πολλές από αυτές τις πληροφορίες μπορεί να είναι εσφαλμένες ή γενικά ανεπαρκείς. Αυτό δημιουργεί αβεβαιότητα, η οποία είναι μια από τις πιο ψυχολογικά άβολες καταστάσεις για ένα άτομο (στον άνθρωπο αρέσει η ιδέα του να έχει τον έλεγχο). Συνεπώς οι άνθρωποι προσπαθούν να επιλύσουν οποιαδήποτε αβεβαιότητα, ωστόσο υπάρχουν δύο γενικές κατηγορίες ανθρώπων: αυτοί που είναι υψηλοί στην ανάγκη για γνωστικότητα (need for cognition), οι οποίοι είναι αναλυτικοί και θέλουν να καταλάβουν γεγονότα όσο καλύτερα μπορούν, και αυτοί που είναι υψηλοί στην ανάγκη για γνωστική επίλυση (need for cognitive closure), οι οποίοι είναι ευχαριστημένοι με οποιαδήποτε εξήγηση μπορεί να τους επιλύσει ερωτήματα και κενά στην κατανόηση τους, ανεξαρτήτως του αν αυτές οι εξηγήσεις είναι σωστές ή όχι.
- 11. Πως την «πατάμε» ► Με δεδομένη την ανάγκη μας την εύρεση απαντήσεων σε δυσεπίλυτα προβλήματα, ορισμένοι θα εκμεταλλευτούν την ανασφάλειά μας, προσφέροντας «έυκολες» και «εύπεπτες» λύσεις στα θέματα που μας απασχολούν. Για παράδειγμα, κατά την πανδημία COVID-19, εμφανίστηκαν πολλοί «ειδικοί» που πρόσφεραν εύκολες, αλλά ανυπόστατες απαντήσεις σε ένα σύνθετο πρόβλημα. Για παράδειγμα, πρόσφεραν «λύσεις» για θεραπεία, που ερχόνταν σε αντίθεση με τα λεγόμενα αυτού που αποκαλούσαν ως ιατρικό «κατεστημένο». Η ανάγκη μας να μοιραστούμε με τους φίλους μας αυτές τις εύκολες «λύσεις», για να τους βοηθήσουμε, μας έκανε άθελά μας συνεργούς στη διάδοση παραπληροφόρησης.
- 12. Γιατί οι άνθρωποι προωθούν συνειδητά παραπληροφόρηση; ► Για να βγάλουν χρήματα! ► Για να επηρεάσουν αποφάσεις (πχ ψήφος) ► Για να κάνουν «θόρυβο»
- 13. Αλγόριθμοι και Echo Chambers ► Συνιστώμενο περιεχόμενο που βασίζεται σε αυτό που μας αρέσει μπορεί να δημιουργήσει ένα Echo Chamber. ► Συνεπώς, αλληλεπιδρούμε με κόσμο που μοιράζεται τους ίδιους προβληματισμούς και κυριώς τις ίδιες αντιλήψεις και θεωρούμε πως η απόψεις μας είναι οι μόνες σωστές. Απορρίπτουμε τις υπόλοιπες με συνοπτικές διαδικασίες.
- 15. Έκτακτη Είδηση!;
- 16. Μπορεί να ξεκινήσει από έναν verified λογαριασμό
- 17. Αποκτά διάδοση μέσα από λογαριασμούς που προωθούν παραπληροφόρηση
- 18. Συνέπειες στον πραγματικό κόσμο Η Πυροσβεστική Υπηρεσία αναγκάζεται να βγάλει ανακοίνωση.
- 20. Και στην Κύπρο; Έχουμε συνέπειες στον πραγματικό κόσμο; ► Μεταναστευτικό, ρητορική μίσους, παραπληροφόρηση και ταραχές
- 21. Η διαδικτυακή παραπληροφόρηση έχει συνέπειες στον πραγματικό κόσμο
- 22. «Ζόμπι» ισχυρισμοί ► Παραπληροφόρηση που αναβιώνει παρόλο που έχει διαψευστεί: ► Φυσικές καταστροφές ► Αστικοί θρύλοι, θεωρίες συνωμοσίας ► COVID-19 ► Βιολογικά όπλα στην Ουκρανία
- 23. Deepfakes (και Cheapfakes) ► Βίντεο που έχουν δημιουργηθεί με AI ► Χρησιμοποιούν υπάρχουσες φωτογραφίες και βίντεο του ατόμου για να κατασκευάσουν ένα ψεύτικο βίντεο. ► Παρουσιάζουν το άτομο να λέει ή να κάνει πράγματα που δεν έχει κάνει ποτέ. ► Αν και συνήθως χρησιμοποιούνται για διασκέδαση, πλέον τα βλέπουμε ως εργαλείο παραπληροφόρησης.
- 25. Ευλογία και Κατάρα: Η τεχνολογία εξελίσσεται διαρκώς!
- 27. Δημιουργία παραπληροφόρησης σε δευτερόλεπτα
- 28. Δημιουργία παραπληροφόρησης σε δευτερόλεπτα Απονομή Βραβείου Όσκαρ στον Brad Pitt
- 29. Πόσο σίγουροι είστε ότι μπορείτε να εντοπίσετε παραπληροφόρηση που έχει δημιουργηθεί με Τεχνητή Νοημοσύνη; Αληθινή ή όχι;
- 32. Εικόνες AI
- 33. Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) ► Δεξί κλικ και ζουμ στην εικόνα. ► Ελέγχουμε χέρια, μαλλιά και μάτια. Υπάρχουν ανωμαλίες; ► Ψάχνουμε για υδατογραφήματα ή αντικείμενα που «λιώνουν».
- 38. Κόκκινες σημαίες στην παραπληροφόρησης! Ισχυρισμοί που ► προκαλούν συναισθηματική ένταση: φόβο, έκπληξη, θυμό. ► εκμεταλλεύονται έκτακτες ειδήσεις/γεγονότα. ► περιέχουν πολλά κεφαλαία γράμματα, ατυχή σύνταξη και γενικά γλωσσικό παραλήρημα.
- 39. Φόβος
- 40. Έκτακτα Γεγονότα
- 43. 1 2 3 Ποιος βρίσκεται πίσω από την πληροφορία; Ποιες είναι οι αποδείξεις; Τι λένε άλλες πηγές; Τρεις Ερωτήσεις
- 45. ► Οριζόντιο διάβασμα: Αυτοί που κάνουν διασταύρωση ειδήσεων ανοίγουν πολλές καρτέλες, σχετικές με το αντικείμενο που ερευνούν. ► Για παράδειγμα, διαβάζουμε έναν ισχυρισμό. Αν περιέχει υπερσυνδέσμους (παραπομπές σε πηγές), τους ανοίγουμε σε νέα καρτέλα. Τι γράφουν και από που προέρχονται;
- 46. ► Αναζητούμε λέξεις/φράσεις-κλειδιά στην Google. Κατά προτίμηση στα αγγλικά. Παράδειγμα “united states confirms bioweapon labs in ukraine”. Αν μια «είδηση» μας λέει πως «ανακλύφθηκαν εργαστήρια βιολογικών όπλων στην Ουκρανία», εξετάζουμε όσες άλλες πηγές το αναφέρουν. ►Αν δεν υπάρχει σε άλλες αξιόπιστες πηγές, ή πουθενά αλλού, μάλλον είναι ψέμα. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Εκείνος που διατυπώνει ένα ισχυρισμό, έχει και το βάρος της απόδειξης. Όχι ο αναγνώστης που τον αμφισβητεί.
- 47. ►Ας εμβαθύνουμε λίγο ►Ο ισχυρισμός υποτίθεται πως βασίζεται σε λεγόμενα της αναπληρώτριας υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτώρια Νούλαντ. Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, σχετικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. ►Ας το googlαρουμε: «victoria nuland bioweapon labs in ukraine»
- 49. Σημάδια ιστοσελίδων αμφιβόλου ποιότητας Ψάχνουμε τους συντάκτες – Υπάρχουν; Ποιοι είναι; Έχουν συντακτικές αρχές; Υπάρχει ταυτότητα σελίδας; Τι λένε άλλες πηγές;
- 51. Χρησιμοποιήστε τα εισαγωγικά σύμβολα “ ” για να αναζητήσετε μια ακριβή φράση ►Εάν ψάχνετε για τη φράση Patrick Stewart young (δηλαδή ο ηθοποιός Πάτρικ Στιούαρτ σε νεαρή ηλικία), θα έχετε αποτελέσματα που έχουν όλες αυτές τις λέξεις, αλλά όχι απαραίτητα με τη σειρά που τις αναζητάτε. Με την προσθήκη εισαγωγικών στην αναζήτηση της φράσης “Patrick Stewart young”, θα έχετε μόνο αποτελέσματα που περιλαμβάνουν όλες αυτές τις λέξεις με αυτή τη σειρά.
- 52. Εξαιρέστε όρους με ένα σύμβολο μείον (-). ►Χρησιμοποιήστε το σύμβολο μείον για να αποκλείσετε όλους τους όρους που δεν θέλετε. Για παράδειγμα, best app -Android για αποτελέσματα που παραλείπουν λίστες των κορυφαίων εφαρμογών Android. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε το σύμβολο +. Για παράδειγμα, tom cruise +mission imposible, για να πάρουμε ως αποτελέσματα τον ηθοποιό και τις σχετικές ταινίες. Όπως προαναφέραμε, αν δεν θέλουμε πληροφορίες για τις ταινίες mission imposible, αλλά μόνο για τον ηθοποιό, πληκτρολογούμε στην Google τους όρους tom cruise -mission imposible.
- 53. Εισάγετε δύο τελείες (..) μεταξύ αριθμών για να αναζητήσετε ένα εύρος. ►Εάν θέλετε να περιορίσετε τα αποτελέσματα σε ένα εύρος ημερομηνίας ή τιμών, χρησιμοποιήστε δύο τελείες μεταξύ των αριθμών. Θα μπορούσατε να ψάχνετε για έναν υπολογιστή μέσα σε ένα συγκεκριμένο εύρος τιμών, ώστε να μπορείτε να αναζητήσετε υπολογιστή σε τιμές $ 500 .. $ 900 για να έχετε μόνο αποτελέσματα που ταιριάζουν σε αυτό το εύρος τιμών.
- 54. Προσθήκη ιστότοπου ► Για να αναζητήσετε πληροφορίες από έναν μόνο ιστότοπο: Εάν θέλετε αποτελέσματα από έναν συγκεκριμένο ιστότοπο, χρησιμοποιήστε το site: ακολουθούμενο απευθείας από τη διεύθυνση URL ιστότοπου που θέλετε να χρησιμοποιήσετε. Για παράδειγμα, αν θέλετε να αναζητήσετε μέσω Google άρθρα αποκλειστικά στην ιστοσελίδα μας για εμβόλια και COVID-19, πληκτρολογήστε site:factcheckcyprus.org εμβόλια covid-19.
- 55. Αστερίσκοι ► Όταν χρησιμοποιείτε έναν αστερίσκο σε έναν όρο αναζήτησης στην Google, θα αφήσει ένα κενό που μπορεί να συμπληρωθεί αυτόματα από τη μηχανή αναζήτησης. Για παράδειγμα, Come * near * me. Η Google θα αναζητήσει αυτή τη φράση γνωρίζοντας ότι οι αστερίσκοι μπορεί να είναι οποιαδήποτε λέξη. Αυτό μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο αν για παράδειγμα ψάχνουμε στίχους τραγουδιών και δεν ξέρουμε όλες τις λέξεις.
- 56. Παρόμοιες ιστοσελίδες ►Αναζήτηση ιστοσελίδων που είναι παρόμοιες με άλλες. Για παράδειγμα, μπορούμε να πληκτρολογήσουμε related:amazon.com και να λάβουμε αποτελέσματα άλλων παρόμοιων ηλεκτρονικών καταστημάτων.
- 57. Χρονικό εύρος αναζήτησης ► Μπορείτε να καθορίσετε το χρονικό εύρος της αναζήτησης, όπως για παράδειγμα αποτελέσματα που κυκλοφόρησαν την τελευταία ώρα, τις τελευταίες 24 ώρες κοκ. ► Μπορείτε επίσης να ανατρέξετε σε παλιότερα αποτελέσματα, εισάγοντας συγκεκριμένο εύρος ημερομηνιών στην επιλογή custom range.
- 58. Γλώσσα αναζήτησης ►Η γλώσσα στην οποία αναζητούμε (πχ Ελληνικά) μπορεί να μας δώσει περιορισμένα αποτελέσματα. Αναζητώντας σε διαφορετικές γλώσσες, μπορούμε να διαφοροποιήσουμε τα αποτελέσματα αναζήτησης και να αποκτήσουμε πιο ολοκληρωμένες πληροφορίες. Για να βεβαιωθούμε ότι δεν ψάχνουμε σε μια ενιαία γλώσσα, μπορούμε να πατήσουμε το κουμπί Tools (Εργαλεία) ακριβώς κάτω από τη γραμμή αναζήτησης και να επιλέξουμε οποιαδήποτε γλώσσα (any language) που εμφανίζεται. Σε περίπτωση που λάβετε αποτελέσματα σε γλώσσα που δεν γνωρίζετε, για παράδειγμα Γερμανικά, κάντε δεξί κλικ και επιλέξτε την προεπιλεγμένη γλώσσα που χρησιμοποιείτε. Για παράδειγμα, δεξί κλικ και κατόπιν αριστερό κλικ στην επιλογή Transale to English. Εξυπακούεται πως δεν πρέπει να θεωρήσουμε αυτή την αυτόματη μετάφραση ως απόλυτα ακριβή.
- 59. Αναζήτηση αρχείου ► Μπορείτε να αναζητήσετε αρχεία όπως PDF, Word κτλ, χρησιμοποιώντας την εντολή filetype:. Για παράδειγμα, αν θέλουμε να βρούμε πληροφορίες σε PDF για εμβόλια COVID, πληκτρολογούμε covid vaccines filetype:pdf.
- 60. Αναζήτηση Εικόνας ► Για να αναζητήσετε μια εικόνα, μπορείτε να κάνετε δεξί κλικ πάνω της και κατόπιν αριστερό κλικ στην επιλογή Search Google for image. Κατά αυτό τον τρόπο, μπορείτε να δείτε που αλλού έχει εμφανιστεί η εικόνα, να τη βρείτε σε διάφορα μεγέθη κτλ.
- 61. Συνώνυμες λέξεις ► Χρησιμοποιήστε το σύμβολο ~ για να πάρετε αποτελέσματα με συνώνυμες λέξεις αυτών που χρησιμοποιήσατε. Για παράδειγμα “iPhone ~cheap” (φθηνό), θα σας δώσει αποτελέσματα και με την λέξη “iPhone inexpensive” (οικονομικό).
- 62. Ανάγνωση κειμένου από εικόνα Κάποιες φορές θα συναντήσουμε εικόνες που περιέχουν κείμενο. Τι κάνομε αν είναι σε γλώσσα που δεν γνωρίζουμε ή δεν μπορούμε να αντιγράψουμε; Η Google μπορεί να μας βοηθήσει!
- 65. Ας κάνουμε ένα σύντομο έλεγχο είδησης (Fact Check) Θέμα: Κλιματική αλλαγή
- 66. Διαβάζουμε πέρα από τους τίτλους ► ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ: Τα ηφαίστεια παράγουν περισσότερο CO2 από τους ανθρώπους
- 67. Διαβάστε πέρα από τους τίτλους Η είδηση ► Ένα ηφαίστειο εξερράγει στο Μεξικό και προκάλεσε κλείσιμο σχολείων και δημόσιων χώρων. Οι κάτοικοι ενημερώθηκαν για πιθανή εκκένωση. ► Καμία αναφορά ή συσχετισμός με την παραγωγή CO2 από ανθρώπινες δραστηριοτητες.
- 68. Διαβάστε πέρα από τους τίτλους Τι μας λένε αξιόπιστες επιστημονικές πηγές: Οι ανθρώπινες δραστηριότητες εκπέμπουν 60+ φορές περισσότερο CO2 (στην ατμόσφαιρα), απ’ ότι όλα τα ηφαίστεια σε ετήσια βάση. Πηγή: climate.gov
- 69. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ► Η ανάρτηση είναι παραπλανητική. Παραθέτει άρθρο που αναφέρει μια είδηση, δηλαδή την έκρηξη ηφαιστείου στο Μεξικό, και προσπαθεί να υποβαθμίσει το ρόλο της ανθρώπινης δραστηριότητας στην κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με αξιόπιστες επίσημες πηγές, οι άνθρωποι παράγουν 60+ περισσότερο CO2 σε σχέση με την ετήσια ηφαιστειακή δραστηριότητα.
- 70. Σπάζουμε την αλυσίδα ►Τι μπορείτε να κάνετε για να περιορίσετε τη διασπορά παραπληροφόρησης που επηρεάζει την οικογένεια και τους φίλους σας;
- 71. Μιλώντας σε φίλους και συγγενείς Μιλάμε κατ’ ιδίαν: Ένας προς έναν είναι το ιδανικό Δείχνουμε κατανόηση και σεβασμό Ακούμε προσεκτικά Ελέγχουμε τα συναισθήματά μας Είμαστε ανοιχτοί σε μακροχρόνια συζήτηση
- 72. Ερωτήσεις; Σχόλια; Παρατηρήσεις; ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!
- 73. Επικοινωνήστε μαζί μας στο info@factcheckcyprus.org Βρείτε μας στο Facebook, το X/Twitter και στην ιστοσελίδα μας www.factcheckcyprus.or g