Hipogonadizm
- 1. Hipogonadizm Tanı ve Tedavi Dr.Perviz HACIYEV
- 2. • Hipogonadizm: Androjen eksikliği sonucu oluşan hayatın çoklu organ fonksiyonlarını ve kalitesini etkileyen bir klinik sendromdur
- 4. Sınıflandırma • Primer Hipogonadizm (Testis) • Sekonder Hipogonadizm(Hipofiz, Hipotalamus) • Geç başlayan Hipogonadizm(Primer+Sekonder) • Androjen Hedef Organları (Androjen yetersizliği/duyarsızlığı)
- 7. Primer Hipogonadizm • Testesteron ↓ • FSH, LH ↑ • Spermatogenezis bozukluğu En sık • Klinefelter sendromu • Testis Tümörleri
- 8. Primer Hipogonadizm • İnmemiş/ektopik testis • Orşit • Anorşi • Sekonder Testiküler disfonksiyon • İdiopatik Testiküler Atrofi • Konjenital anorşi • 46 XY, DSD (testosteron sentez enzim defektleri) • Gonadal Disginezis • Genetik Malformasyonlar – 46 XX erkek sendromu – 47 XYY – Noonan sendromu
- 9. Primer Hipogonadizm • Klinefelter Sendromu: – 1/500 erkek (%0,2) – 47 XXY (%90) – Mozaik formları (46XY 47XXY, 48XXXY, 48XXYY) – Azospermili erkeklerin %14’ünde görülür – Hipogonadizm’in en sık sebebi
- 10. Primer Hipogonadizm • Testis Tümörleri: – Üreme çağındaki genç erkeklerde en sık görülen kanser tipidir. – %25 hastada tümör tedavi sonrası testiküler yetmezlik gelişmekte
- 13. Sekonder Hipogonadizm • Testesteron ↓ • FSH, LH ↓, ↔ • Hipotalamus /Hipofiz bozukluklar – Hiperprolaktinemi (adenoma,ilaç) – İzole Hipogonadotropik Hipogonadizm – Kallmann Sendromu
- 14. Sekonder Hipogonadizm • Hiperprolaktinemi (Prolaktinoma, ilaç indüklenmesi) • İzole Hipogonadotropik Hipogonadizm (GnRH yetmezliği) • Kallmann Sendromu • Hipopituitarizm (Radyoterapi,travma,enfeksiyon,hemokromatozis) • Hipofiz Adenomları • Prader Willi Sendromu • Konjenital Adrenal Hipoplazi (X, Resesif)
- 15. Sekonder Hipogonadizm İzole Hipogonadotropik Hipogonadizm /Kallmann Send. – yetersiz GnRH salınımı – pubertal gecikme veya inkomplet pubertal gelişme Kallmann sendromu – (+ anozmi) – 1/86000 – Sporadik, dominant, resesif, X’e bağlı kalıtım
- 16. – Hipogonadizm formu ve sebebi tedavi takibi ve düzenlenmesi ayrıca hastaya, varsa infertilite hakkında bilgilendirmesi amacıyla belirlenmelidir
- 17. Tanı • Libido kaybı(Düşük cinsel arzu) • Yorgunluk • Kas kaybı (atrofi) • Erektil Disfonksiyon • Artan abdominal yağ • Glikoz intoleransı • Yetersiz uyku • Konsantrasyon güçlüğü • Psikolojik sorunlar • Jinekomasti • Sıcak basması • Sakal ve vücut kıllarında azalma • Kemik kütlesi kaybı • Sinirlilik • İnfertilite • Testislerde küçülme • Sık sık idrara çıkma ( poliüri, enfeksiyon olmaksızın) • Myalji • Gece terlemeleri • Kuru hassas cilt veya çatlama • Kalp hastalıkları • Yüksek tansiyon • Önkoid vücut yapısı (kol ve bacakların gövdeye göre uzun olması)
- 18. Tanı Prepubertal Hipogonadizm • Küçük Testisler • Kriptorşidizm • Jinekomasti • İnce ses • Kıllanma • İnfertilite • Düşük kemik kitlesi • Sarkopeni • Azalmış seksüel aktivite
- 19. Tanı Geç başlayan Hipogonadizm(Late – Onset ) • Libido kaybı • Erektil Disfonksiyon • Sarkopeni • Düşük Kemik Kitlesi • Depresyon • Halsizlik • Vücut kıllanmasında azalma • Sıcak Basması • Cinsel istek/aktivite kaybı
- 20. Tanı • Testosteron analizi belirtilen şikayetleri olan hastalarda bakılmalı • Ayrıca ciddi hipogonadizm durumlarında osteoporoz açısından hastalar değerlendirilmeli
- 21. Tanı • Sekonder seks karakterlerinin durumu • Dış genital muayene (testis, penis,) • Serum gonadotropin düzeyleri • Testis fonksiyonlarının değerlendirilmesi; sperm analizi • Diğer hipofiz fonksiyonlarının düzeyleri • Testislerin görüntülenmesi • Hipofiz ve hipotalamik bölge görüntülenmesi(CT,MRI)
- 22. Tanı 40-79 yaş arası erkeklerde Total Testosteron – Azalmış aktivite/libido için 374 mg/dL – Sabah ereksiyon sıklığının azalması için 317 mg/dL – Erektil Disfonksiyon için 244 mg/dL – Cinsel düşünceler için 230 mg/dL eşik değerlerdir
- 23. Tanı Klinik – Azalmış cinsel istek – Zayıflamış sabah ereksiyonu – Erektil disfonksiyon (eau: The strongest predictor for hypogonadism in this age group was three sexual symptoms)
- 24. Tanı – T.Testosteron < 8 mmol/L (<230 ng/dL)
- 25. Tanı • Düşük T.Testosteron değerlerinde Test tekrar edilmeli • Seks Hormonu Bağlayıcı Globulin eksikliği biliniyorsa veya şüpheleniliyorsa Serbest Testosteron istenmeli
- 26. Tedavi Bazı hastalık durumlarında Testosteron Değerlendirilmeli • Hipofiz Kitlesi • Son Dönem Böbrek Yetmezliklerinde • Testosteron seviyesini baskılayacak medikal tedavi durumlarında (kortikosteroid, opiatlar) • Kronik Obstrüktif AC Hastalıklarında • Osteoporoz veya hafif travma sonucu kırıklarda • Sarkopeni • Tip 2 DM
- 27. Tanı
- 28. Tedavi Testosteron Tedavi endikasyonları • Geçikmiş puberte (idiopatik, Kallmann) • Klinefelter sendromu • Seksüel disfonksiyon ve ↓ Testosteron • Osteoporozis • Hipopitüitarizm • Testiküler disgenezis ve hipogonadizm
- 29. Tedavi • Azalmış kas gücü ve kitlesi • Azalmış kemik kitlesi • Azalmış ereksiyon ve libido
- 30. Tedavi Testesteron Yerine Koyma Tedavisinin Çeşitleri: • Enjeksiyon: Her iki haftada bir IM enjeksiyon. • Testosteron Bantları • Testosteron Jelleri • Dilatlı ve bukkal testosteron • Subdermal preparatlar
- 31. Tedavi Hipogonodizme infertilite eşlik ediyorsa • Ekzojen Testosteron negatif feedback ile hipotalamus-hipofiz-gonad aksına etki ederek endojen testosteron üretimi baskılar • Tedavide hCG gerekmektedir
- 32. Tedavi Sekonder Hipogonadizm tedavisi İnfertilite sorun teşkil ediyorsa • hCG: Leydig hücrelerinden Testesteron üretimini stimule eder – Haftada 2 kez 1500-5000 IU sc/im hCG • FSH : Spermatogenezi stimüle eder – Haftada 3 kez 150 IU sc/ım
- 33. Tedavi Klomifen Sitrat • Primer,hipotalamus,hipofiz ve testis yetersizliği olmayan infertil hastalarda sperm sayısının artırılması amacıyla kullanılır. • Azospermisi ve testiküler patolojisi olmayan normogonadotropikler ile parsiyel androjen eksikliği ve hafif hipogonadotropik hipogonadizmi olanlar klomifene iyi yanıt vermektedirler. • Seminal früktoz seviyesi düşük (seminal vezikül disfonksiyonlu) ve sperm kromatin stabilitesi yüksek olgularda 5 günlük klomifen tedavisi früktoz seviyesinde artış ve sperm kromatin stabilitesinde azalma sağlamıştır.
- 34. Tedavi İlaç Adı Hormon İçeriği Türü SGK Etki Süresi Fiyatı Sustanon Testosteron Propiyonat + Testosteron Fenilpropiyonat İğne * 21 Gün 6.50 Testogel Testosteron Jel * Günlük 93.74 Nebido Testosteron Undekanoat İğne 3 Ay 243.55 Pregnyl HCG İğne * Haftalık 9.97 Ovitrelle r-HCG İğne * Haftalık 84.69 Gonal-F r- FSH İğne Haftalık 340.99(450iu) Menogon LH-FSH İğne Haftalık 132.7(225iu) Puregon r-FSH İğne Haftalık 493.68(600iu) Menopur LH-FSH İğne Haftalık 229.12(225iu) Merional LH-FSH İğne * Haftalık 28.24(75iu) Fostimon FSH
- 35. Tedavi • Hastalar tedavi süreci ve görülebilecek yan etkiler konusunda bilgilendirilmeli • Tedavi başlangıç aşamasında kısa etkili testosteron preparatları tercih edilmeli • İnfertil hipogonadizm hastalara HCG tedaviye eklenmeli
- 36. Tedavi Testesteron Tedavi kontraendikasyonları • Prostat Kanseri • PSA > 4 ng/mL • Erkek meme kanseri • Ağır uyku apnesi • İnfertilite • Hematokrit > %50 • Ciddi BPH’a bağlı AÜSS
- 38. Tedavi Testesteron Tedavi Takibi GİRİŞ 1 3 6 9 12 YILLIK Semptomların tedaviye cevabı - - + + + + + KC fonk. testleri + - + + + + + Lipit profili ve kardiyoloji + - - - - - + Prostat kontrolü (PSA ve PRM) + - + + + + + Hematoloji + + + + + + +
- 40. Take to Home