Lap trinh huong doi tuong voi c++ smith.n studio

L P TRÌNH HƯ NG I TƯ NG V I C++ Smith Nguyen Studio.
Mét sè tiÖn Ých vµ më réng cña C++ so
víi C
M C TIÊU C A BÀI NÀY GIÚP NGƯ I H C
Nh p/xu t d li u s d ng toán t cin và cout
Vi t chú thích trên m t dòng, khai báo bi n m i nơi, c p phát và thu h i b nh
ng s d ng toán new và delete,
Gi i các bài t p có s d ng k thu t ch ng hàm, thâm s ng m nh.

A/ TÓM T T LÝ THUY T
- C++ là m t s m i r ng c a C, do ó có th s d ng m t chương trình biên d ch
C++ d ch và th c hi n các chương trình vi t b ng C
- C yêu c u các chú thích n m gi a /* và */. C++ cho phép t o m t chú thích b t u
b ng “//” cho n h t dòng
- C++ cho phép khai báo tuỳ ý. Th m chí có th khai báo bi n trong ph n kh i t o
c a câu lênh l p for
- C++ cho phép truy n tham s cho hàm b ng tham chi u. i u này tương t như
truy n tham bi n cho chương trình con trong ngôn ng l p trình PASCAL. Trong l i g i
hàm ta dùng tên bi n và bi n ó s ư c truy n cho hàm qua tham chi u. i u ó cho
phép thao tác tr c ti p trên bi n ư c truy n ch không ph i gián ti p qua bi n tr .
- Toán t new và delete trong C++ ư c dùng qu n lý b nh ng thay vì các
hàm c p phát ng c a C
- C++ cho phép ngư i vi t chương trình mô t các giá tr ng m nh cho các tham s
c a hàm, nh ó hàm có th ư c g i v i m t danh sách các tham s không .
- Toán t “::” cho phép truy nh p bi n toàn c c khi ng th i s d ng bi n c c b và
toàn c c cùng tên.
- Có th nh nghĩa các hàm cùng tên v i các tham s khác nhau. Hai hàm cùng tên
s ư c phân bi t nh giá tr tr v và danh sách ki u các tham s .
B. M T S LƯU Ý (Các l i thư ng g p, m t s thói quen l p trình t t...)
Các l i thư ng g p
Quên óng */ cho các chú thích
Khai báo bi n sau khi bi n ư c s d ng
S d ng l nh return tr v giá tr nhưng khi nh nghĩa hàm l i mô t hàm ki u
void ho c ngư c l i, quên câu l nh này trong trư ng h p hàm yêu c u giá tr tr v .
Không có hàm nguyên m u cho các hàm
B qua kh i t o cho các bi n tham chi u
Thay i giá tr c a các h ng
T o các hàm cùng tên, cùng tham s .
M t s thói quen l p trình t t
S d ng “//” tránh l i không óng */ khi chú thích n m g n trong m t dòng.
S d ng các kh năng vào ra m i c a C++ chương trình d c hơn.
t các khai báo biên lên u kh i l nh.
Ch dùng t khoá inline v i các hàm “nh ”,”không ph c t p”.
S d ng con tr truy n tham s cho hàm khi c n thay i giá tr tham s , còn
tham chi u dùng truy n các tham s có kích thư c l n mà không có nhu c u
thay i n i dung.
Tránh s d ng bi n cùng tên cho nhi u m c ch khác nhau trong chương trình.

Trang 1

C/ BÀI T P M U
Ví d 1: C++ ch p nh n hai ki u chú thích. Các l p trình viên b ng C ã quen v i
cách chú thích b ng /*…*/. Trình biên d ch s b qua m i th n m gi a /*…*/.

Xét chương trình sau :

CT1_1.CPP
/*
Chương trình in các s t 0 n 9. 1.
*/
#include <iostream.h>
void main()
{
int I;
for(I = 0; I < 10 ; ++ I)// 0 - 9
cout<<I<<"n"; // In ra 0 - 9
}
2.

M i th n m gi a /*…*/ t dòng 1 n dòng 3 u ư c chương trình b qua.
Chương trình này còn minh h a cách chú thích th hai. ó là cách chú thích b t
u b ng // dòng 8 và dòng 9.

k t qu

Nói chung, ki u chú thích /*…*/ ư c dùng cho các kh i chú thích l n g m nhi u
dòng, còn ki u // ư c dùng cho các chú thích m t dòng.

Ví d 2: Chương trình nh p vào hai s . Tính t ng và hi u c a hai s v a nh p.

CT1_2.CPP
void main()
{
int X, Y;
cout<< "Nhap vao mot so X:";

Trang 2

cin>>X;
cout<< "Nhap vao mot so Y:";
cin>>Y;
cout<<"Tong cua chung:"<<X+Y<<"n";
cout<<"Hieu cua chung:"<<X-Y<<"n";
}

Ví d 3:
S d ng toán t xu t nh p vi t th c ơn cho chương trình:
CT1_2.CPP
void menu()
{
cout<<” Menu n”;
cout<<”1. Cong viec 1n”;
cout<<”4. Ket thuc chuong trinh nn”;
}
void main()
{
int lc;
do
{
// viet menu len man hinh
menu();
//lay lua chon
cout<<”Ban hay chon cong viec can thuc hien:1->4”;cin>>lc;
switch(lc)
{
case 1:cout<<”Thuc hien cong viec 1n”; break;
}
//lap cho den khi nguoi su dung lua chon 4
} while(lc!=4);
}

Ví d 4:
Tìm l i sai c a o n chương trình sau:
int n;
cin>>n;
for(int i=0;i<n;i++)
{ int a[100];
cin>>a[i];
}
for(i=0;i<n;i++)
cout<<a[i];
L ig i
Chương trình b l i trong vòng for th hai do bi n m ng a không ư c nh nghĩa.
M ng a ư c khai báo trong vòng for th nh t ch có t m ho t ng trong vòng for
ó mài thôi. Do v y, chương trình không th bi t trong vòng l p for th hai. Chú ý

Trang 3

bi n nguyên i ư c khai báo trong dòng l nh for có v trí tương ương v i vi c khai
báo i bên ngoài for. Vì v y, trong vòng for th hai ta s d ng bi n i nhưng chương
trình không báo l i.
Ví d 5:
Tìm l i sai cho các khai báo prototype hàm dư i ây (các hài này ư c khai báo
trong cùng m t chương trình)
int func1(int); // (1)
float func1(int); // (2)
int func1(float); //(3)
void func1(int=0,int); //(4)
void func2(int,int=0); //(5)
void func2(int); //(6)
void func2(float); //(7)
L i g i:
Trong nh nghĩa ch ng hàm, trình biên d ch phân bi t các hàm b i ki u d li u tr
ra c a hàm mà ch phân bi t b i danh sách tham s c a hàm. Do v y hàm 1 và hàm 2
b nh nghĩa ch ng lên nhau và trình biên d ch báo l i. Gi a hàm 2 và hàm 3 không có
l i b i chúng khác nhau b i ki u d li u c a tham s . Trong hàm 4 ta ã s d ng sai
cách truy n giá tr m c nh cho tham s . Không báo gi truy n giá tr m c nh cho
m t tham s trư c m t tham s không ư c truy n giá tr ng m nh.
Trong cách nh nghĩa hai hàm 5 và 6 có s nh p nh ng. Khi ta g i hàm func2 v i
tham s là m t s nguyên thì trình biên d ch không bi t là s g i hàm 5 hay hàm 6 b i
vì c hai hàm này u ư c. Trong trư ng h p này trình biên d ch cũng thông báo l i.
Ví d 6:
Tìm l i sai(l i cú pháp và b nh ) cho chương trình sau:
int & refl()
{
int a=5;
return a;
}
int & rè2(int a)
{
a++;
return a;
}
int & ref3(int & a)
{
a++;
return a;
}
int a=5;
int &r1;
int &r2=22;
int &r3=a;
int &r4=ref3(5);
int &r5=ref3(a);
Tr l i:
Trong các hàm có k t qu tr v là m t tham chi u, chúng ta luôn ph i chú ý r ng
bi n ư c tr l i có giá tr là tham chi u không b xoá kho i b nh chương trình khi k t
thúc th c hi n hàm. Do v y hai hàm ref1 và ref2 là sai b i vì nó tr v tham chi u t i
biên mà a l i là bi n c c b trong ref1 và là tham s trong ref2 ch ư c t o ra t m th i

Trang 4

trên stack khi g i hàm và xoá kh i stack khi k t thúc hàm. Hàm ref3 không có l i vì a là
m t tham chi u t i m t bi n không n m trong hàm.
Trong khái báo các tham chi u ph i ư c g n v i m t bi n nào ó trong b nh . Do
v y các khai báo r1, r2 là sai. L i g i ref3(5) cũng là sai b i vì tham s cho hàm ph i là
tham chi u n m t bi n, trong khi ó ta l i truy n vào h ng s .
Ví d 7:
Cho bi t k t qu th c hi n chương trình sau:
int & foo(int &a,int b)
{
b+=a;
if (b>5) a++;
return a;
}
void main()
{
int i=2,j=4;
int k=foo(i,j);
k++;
cout<<i<<” “<<j<<” “<<k<<endl;
int &l=foo(i,j);
l++ ;
cout<<i<<” “<<j<<” “<<l<<endl;
}
L i g i:
Trong chương trình trên c n chú ý hai i m. Thi nh t là ta truy n vào cho hàm
tham chi u c a bi n i ch không ph i bi n i. Do v y, m i thay i c a tham s này
trong hàm là thay i t i bi n i ư c tham chi u t i. Tương t như v y v i tham chi u
l. Tham chi u l ư c xác l p b ng tham chi u tr ra c a hàm chính là tham chi u t i
bi n i. Do v y m i thay i l chính là thay i i.
Ví d 8:
Vi t m t hàm hoanvi dùng hoán v hai s nguyên. Sau ó viêt chương trình nh p
và s p x p m t m ng s nguyên.
Tr l i:
CT1_8.CPP
void hoanvi(int &a,int &b)
{
int tam=a; a=b; b=tam;
}
void main()
{
// Nhap du lieu
int n;
cout<<” Ban hay cho so phan tu cua mang n=”;cin>>n;
//Cap phat bo nho cho mang
int *a=new int(n);
cout<<”n Hay nhap gia tri cho cac phan tu cua mang n”;
for(int i=0;i<n;++i)
{
cout<<”a[“<<i<<”]=”;cin>>a[i];
}
// Sap xep
for(i=0;i<n-1;i++)
for(int j=i++;j<n;j++)

Trang 5

if (a[i]>a[j]) hoanvi(a[i],a[j]);
// In ket qua
cout<<”n Cac phan tu cua mang sau khi da sap xep la n”;
for(i=0;i<n;i++)
cout<<a[i]<<” “;
delete a;
}

Ví d 9: Chương trình t o m t m ng ng, kh i ng m ng này v i các giá tr ng u
nhiên và s p x p chúng.
CT1_9.CPP
#include <time.h>
#include <stdlib.h>
void main()
{
int N;
cout<<"Nhap vao so phan tu cua mang:";
cin>>N;
int *P=new int[N];
if (P==NULL)
{
cout<<"Khong con bo nho de cap phatn";
}
srand((unsigned)time(NULL));
for(int I=0;I<N;++I)
P[I]=rand()%100; //T o các s ng u nhiên t 0 n 99
cout<<"Mang truoc khi sap xepn";
for(I=0;I<N;++I)
cout<<P[I]<<" ";
for(I=0;I<N-1;++I)
for(int J=I+1;J<N;++J)
if (P[I]>P[J])
{
int Temp=P[I];
P[I]=P[J];
P[J]=Temp;
}
cout<<"nMang sau khi sap xepn";
for(I=0;I<N;++I)
cout<<P[I]<<" ";
delete []P;
}

k t qu

Trang 6

Ví d 10: Chương trình c ng hai ma tr n trong ó m i ma tr n ư c c p phát
ng.

Chúng ta có th xem m ng hai chi u như m ng m t chi u như hình 1.2 dư i ây

Hình 1.2: M ng hai chi u có th xem như m ng m t chi u.

G i X là m ng hai chi u có kích thư c m dòng và n c t.

A là m ng m t chi u tương ng.

N u X[i][j] chính là A[k] thì k = i*n + j

Chúng ta có chương trình như sau :

CT1_10.CPP
#include <conio.h>
//prototype
void AddMatrix(int * A,int *B,int*C,int M,int N);
int AllocMatrix(int **A,int M,int N);
void FreeMatrix(int *A);
void InputMatrix(int *A,int M,int N,char Symbol);
void DisplayMatrix(int *A,int M,int N);
int main()
{
int M,N;
int *A = NULL,*B = NULL,*C = NULL;
clrscr();
cout<<"Nhap so dong cua ma tran:";
cin>>M;
cout<<"Nhap so cot cua ma tran:";
cin>>N;
//C p phát vùng nh cho ma tr n A
if (!AllocMatrix(&A,M,N))
{ //endl: Xu t ra kí t xu ng dòng (‘n’)
cout<<"Khong con du bo nho!"<<endl;
return 1;
}
//C p phát vùng nh cho ma tr n B
if (!AllocMatrix(&B,M,N))
{

Trang 7

FreeMatrix(A);//Gi i phóng vùng nh A
return 1;
}
//C p phát vùng nh cho ma tr n C
if (!AllocMatrix(&C,M,N))
{
FreeMatrix(B);//Gi i phóng vùng nh B
return 1;
}
cout<<"Nhap ma tran thu 1"<<endl;
InputMatrix(A,M,N,'A');
cout<<"Nhap ma tran thu 2"<<endl;
InputMatrix(B,M,N,'B');
clrscr();
cout<<"Ma tran thu 1"<<endl;
DisplayMatrix(A,M,N);
cout<<"Ma tran thu 2"<<endl;
DisplayMatrix(B,M,N);
AddMatrix(A,B,C,M,N);
cout<<"Tong hai ma tran"<<endl;
DisplayMatrix(C,M,N);
FreeMatrix(B);//Gi i phóng vùng nh B
FreeMatrix(C);//Gi i phóng vùng nh C
return 0;
}
//C ng hai ma tr n
void AddMatrix(int *A,int *B,int*C,int M,int N)
{
for(int I=0;I<M*N;++I)
C[I] = A[I] + B[I];
}
//C p phát vùng nh cho ma tr n
int AllocMatrix(int **A,int M,int N)
{
*A = new int [M*N];
if (*A == NULL)
return 0;
return 1;
}
//Gi i phóng vùng nh
void FreeMatrix(int *A)
{
if (A!=NULL)
delete [] A;
}
//Nh p các giá tr c a ma tr n
void InputMatrix(int *A,int M,int N,char Symbol)
{
for(int I=0;I<M;++I)
for(int J=0;J<N;++J)
{
cout<<Symbol<<"["<<I<<"]["<<J<<"]=";
cin>>A[I*N+J];
}
}
//Hi n th ma tr n
void DisplayMatrix(int *A,int M,int N)
{

Trang 8

for(int I=0;I<M;++I)
{
for(int J=0;J<N;++J)
{
out.width(7);//Hien thi canh le phai voi chieu dai 7 ky tu
cout<<A[I*N+J];
}
cout<<endl;
}
}

k t qu

D/ BÀI T P T GI I

Câu h i tr c nghi m

Câu 1: Cho bi t giá tr c a k sau khi th c hi n o n chương trình
int i=5,k;
{
int i=6;
::i--;
k=i;
}
k-=i;

V i các k t qu :
a) k=0 b) k=1 c) k=2 d)k=3
Câu 2: Tìm l i g i hàm sai cho hàm sau:
void func(int i=0,int j=0);
a)func()
b)dunc(1);
Trang 9

c)func(1.5,2.5);
d)func(1,2);
Câu 3: Cho bi t giá tr c a y sau khi th c hi n:
int &foo(int &a)
{ a++;
return a;
}
int i=5;
int &r=foo(i);
r++;

a) i=5;
b) i=6;
c) i=7;
d) không câu nào úng
Câu 4: Tìm giá tr c a x, y:
void test(int &a, int b)
{ a+=b;
b=a;
}
int x=1,y=2;
test(x,y);

a) x=1,y=2;
b) x=1,y=3
c) x=3,y=2
d) x=3,y=3

Bài t p t gi i

Bài 1.1: Anh (ch ) hãy vi t l i chương trình sau b ng cách s d ng l i các dòng
nh p/xu t trong C++.

/*

Chương trình tìm m u chung nh nh t

*/

#include <stdio.h>

void main()

{

int a,b,i,min;

printf("Nhap vao hai so:");

scanf("%d%d",&a,&b);

min=a>b?b:a;
Trang 10

for(i = 2;i<min;++i)

if (((a%i)==0)&&((b%i)==0)) break;

if(i==min)

{

printf("Khong co mau chung nho nhat");

}

printf("Mau chung nho nhat la %dn",i);

}

Bài 1.2: Vi t chương trình nh p vào s nguyên dương h (2<h<23), sau ó in ra các tam
giác có chi u cao là h như các hình sau:

Bài 1.3: M t tam giác vuông có th có t t c các c nh là các s nguyên. T p c a ba s
nguyên c a các c nh c a m t tam giác vuông ư c g i là b ba Pitago. ó là t ng bình
phương c a hai c nh b ng bình phương c a c nh huy n, ch ng h n b ba Pitago (3,
4, 5). Vi t chương trình tìm t t c các b ba Pitago như th sao cho t t c các c nh
không quá 500.

Bài 1.4: Vi t chương trình in b ng c a các s t 1 n 256 dư i d ng nh phân, bát
phân và th p l c phân tương ng.

Bài 1.5: Vi t chương trình nh p vào m t s nguyên dương n. Ki m tra xem s nguyên
n có thu c dãy Fibonacci không?

Bài 1.6: Vi t chương trình nhân hai ma trân Amxn và Bnxp. M i ma tr n ư c c p phát
ng và các giá tr c a chúng phát sinh ng u nhiên (V i m, n và p nh p t bàn phím).

Trang 11

Bài 1.7: Vi t chương trình t o m t m ng m t chi u ng có kích thư c là n (n nh p t
bàn phím). Các giá tr c a m ng này ư c phát sinh ng u nhiên trên o n [a, b] v i a
và b u nh p t bàn phím. Hãy tìm s dương nh nh t và s âm l n nh t trong m ng;
n u không có s dương nh nh t ho c s âm l n nh t thì xu t thông báo "không có s
dương nh nh t" ho c "không có s âm l n nh t".

Bài 1.8: Anh (ch ) hãy vi t m t hàm tính bình phương c a m t s . Hàm s tr v giá tr
bình phương c a tham s và có ki u cùng ki u v i tham s .

Bài 1.9: Trong ngôn ng C, chúng ta có hàm chuy n i m t chu i sang s , tùy thu c
vào d ng c a chu i chúng ta có các hàm chuy n i sau :

int atoi(const char *s);

Chuy n i m t chu i s thành s nguyên ki u int.

long atol(const char *s);

Chuy n i m t chu i s thành s nguyên ki u long.

double atof(const char *s);

Chuy n i m t chu i s thành s th c ki u double.

Anh (ch ) hãy vi t m t hàm có tên là aton (ascii to number) chuy n i chu i
sang các d ng s tương ng.

Bài 1.10: Anh ch hãy vi t các hàm sau:

Hàm ComputeCircle() tính di n tích s và chu vi c c a m t ư ng tròn
bán kính r. Hàm này có prototype như sau:

void ComputeCircle(float & s, float &c, float r = 1.0);

Hàm ComputeRectangle() tính di n tích s và chu vi p c a m t hình
ch nh t có chi u cao h và chi u r ng w. Hàm này có prototype như sau:

void ComputeRectangle(float & s, float &p, float h = 1.0, float w =
1.0);

Hàm ComputeTriangle() tính di n tích s và chu vi p c a m t tam giác
có ba c nh a,b và c. Hàm này có prototype như sau:

void ComputeTriangle(float & s, float &p, float a = 1.0, float b = 1.0,
float c = 1.0);

Hàm ComputeSphere() tính th tích v và di n tích b m t s c a m t
hình c u có bán kính r. Hàm này có prototype như sau:

void ComputeSphere(float & v, float &s, float r = 1.0);

Trang 12

Hàm ComputeCylinder() tính th tích v và di n tích b m t s c a m t
hình tr có bán kính r và chi u cao h. Hàm này có prototype như sau:

void ComputeCylinder(float & v, float &s, float r = 1.0 , float h =
1.0);

Bài 1.11: Vi t chương trình qu n lý i m h c sinh v i c u trúc danh sách n i ơn.
Trong chương trình s d ng toán t vào ra và toán t new c p phát b nh ng.
Bài 1.12: Vi t m t hàm th c hi n vi c s p x p m t m ng s nguyên theo chi u tăng
d n ho c gi m d n. Hàm này t ng m c nh ki u s p x p theo chi u tăng d n.
Bài 1.13: Vi t m t hàm gi i phương trình b c hai. Hàm này tr l i thông báo r ng
phương trình có nghi m hay không có nghi m kép. N u có nghi m thì nghi m s ư c
lưu vào tham s x1, x2 và ư c truy n như là tham bi n.
Bài 1.14:Vi t m t hàm tìm v trí xu t hi n u tiên c a m t t khoá trong m t xâu. Hàm
này tr l i v trí tìm th y c a t khoá trong xâu(b t u t 0) và thay i con tr xâu
ư c truy n vào thành v trí c a ký t ngay sau ký t cu i cùng c a t khoá. T khoá
c n tìm ư c ưa vào như là m t tham s và có m t giá tr m c nh.

Trang 13


§èi t−îng vµ líp (Class and Object)

Phân tích ư c khái ni m óng gói d li u
Khai báo và s d ng m t l p
Khai báo và s d ng i tư ng.
S d ng hàm thi t l p và hàm hu b
Khai báo và s d ng hàm thi t l p sao chép
Vai trò c a hàm thi t l p ng m nh

A/ NH C L I LÝ THUY T
Trong C++, tên c u trúc là m t ki u d li u không c n kèm theo t khoá struct.
L p cho phép ngư i l p trình mô t các i tư ng th c t v i các thu c tính và hành
vi. Trong C++ thư ng s d ng t khoá class khai báo m t l p. Tên l p là m t ki u
d li u dùng khi khai báo các i tư ng thư c l p(các th hi n c th c a l p).
Thu c tính c a i tư ng trong m t l p ư c mô t dư i d ng các bi n th hi n.
Các hành vi là các hàm thành ph n bên trong l p.
Có hai cách nh nghĩa các hàm thành ph n c a m t l p; khi nh nghĩa hàm thành
ph n bên ngoài khai báo l p ph i t trư c tên hàm thành ph n tên c a l p và toán t
“::” phân bi t v i các hàm t do cùng tên. Ch nên nh nghĩa hàm thành ph n bên
trong khai báo l p khi nó không quá ph c t p cho chương trình d c.
Có th khai báo và s d ng các con tr i tư ng, tham chi u i tư ng.
Hai t khoá public và private dùng ch nh thu c tính truy nh p cho các thành
ph n( d li u/hàm) khai báo bên trong l p.
Thành ph n bên trong l p ư c khai báo public có th truy nh p t m i hàm khai
báo m t i tư ng thu c l p ó.
Thành ph n private trong m t i tư ng ch có th truy nh p ư c b i các hàm
thành ph n c a i tư ng ho c các hàm thành ph n c a l p dùng t o i tư ng(
ây tính c trư ng h p i tư ng là tham s c a hàm thành ph n)
Hai hàm thành ph n c bi t c a m t l p g i là hàm thi t l p và hàm hu b . Hàm
thi t l p ư c g i t ng(ng m nh) m i khi m t i tư ng ư c t o ra và hàm hu
b ư cg it ng khi i tư ng h t th i gian s d ng.
Hàm thi t l p có thu c tính public, cùng tên v i tên l p nhưng không có giá tr tr
v .
M t l p có ít nh t hai hàm thi t l p: hàm thi t l p sao chép ng m nh và hàm thi t
l p do ngư i l p trình thi t l p(n u không mô t tư ng minh thì ó là hàm thi t l p
ng m nh).
Hàm hu b cũng có thu c tính public, không tham s , không giá tr tr v và có tên
b t u b i ~ theo sau là tên c a l p.
Bên trong ph m v l p( nh nghĩa c a các hàm thành ph n), các thành ph n c a l p
ư c g i theo tên. Trư ng h p có m t i tư ng toàn c c cùng tên, mu n xác nh i
tư ng y ph i s d ng toán t “::”.
L p có th ch a các thành ph n d li u là các i tư ng c a l p khác. Các i
tư ng này ph i ư c kh i t o trư c i tư ng tương ng c a l p bao.
M i i tư ng có m t con tr ch n b n thân nó, ta g i ó là con tr this. Con tr
này có th ư c s d ng tư ng minh ho c ng m nh tham xác nh các thành
ph n bên trong i tư ng. Thông thư ng ngư i ta s d ng this dư i d ng ng m nh.
Hàm b n c a m t l p là hàm không thu c l p nhưng có quy n truy nh p t i các
thành ph n private c a l p.
Trang 14

Khai báo b n b có th khai báo b t kỳ ch nào trong khai báo l p.
Quên d u “;” cu i khai báo l p
Kh i t o các thành ph n giá tr trong khai báo l p
nh nghĩa ch ng m t hàm thành ph n b ng m t hàm không thu c l p
Truy nh p n các thành ph n riêng c a l p t bên ngoài ph m vi l p
Khai báo giá tr tr v cho hàm thi t l p và hàm hu b
Khai báo hàm hu b có tham s , nh nghĩa ch ng hàm hu b
G i tư ng minh hàm thi t l p và hàm hu b
G i các thàm thành ph n bên trong hàm thi t l p
Nhóm t t c c các thành ph n có cùng thu c tính truy nh p m t nơi trương khái
báo l p, nh v y m i t khoá mô t truy nh p ch ư c xác nh m t l n. Khai báo
l p vì v y d c hơn. Theo kinh nghi m, các thành ph n private trư c tiên r i
n các thành ph n protectech, cu i cùng là t khoá public.
nh nghĩa t t c các hàm thành ph n bên ngoài khai báo l p. i u này nh m ph n
bi t gi a hai ph n giao di n và ph n cài t l p.
S d ng các ti n x lý #ifndef, #define, #endif cho các t p tin tiêu ch xu t
hi n m t l n bên trong chương trinhg ngu n.
Ph i nh nghĩa các hàm thi t l p m b o r ng các i tư ng u ư c kh i
t o n i dung m t cách úng n.
C/ BÀI T P M U
Ví d 1: nh nghĩa m t l p mô t và x lý các i m trên màn hình ho . V i tên l p
là point
L i gi i
+ Các thu c tính c a l p
int x;// hoành (c t)
int y;// tung ( hàng)
int m;// màu
+ Các phương th c
Nh p d li u m t i m
Hi n th m t i m
nm t i m
L p i m ư c xây d ng như sau:
class point
{
private:
int x,y,m;
public:
void nhapsl();
void hien();
void an()
{
putpixcel(x,y,getbkcolor());
}
void point::nhap()
{
cout<<”n Nh p hoành (c t) và tung (hàng) c i m:”; cin>>x>>y;
cout<<” Nh p màu c a i m:”;cin>>m;
}
void point::hien()

Trang 15

{
int mau_ht;
mau_ht=getcolor();
putpixcel(x,y,m);
setcolor(mau_ht);
}
Nh n xét:
+ Trong c ba phương th c( dù vi t trong hay vi t ngoài nh nghĩa l p) u ư c
truy nh p n các thu c tính x,y và m c a l p.
+ Các phương th c vi t bên trong nh nghĩa l p (như phương th c an()) ư c
vi t như m t hàm bình thư ng.
+Khi xây d ng các phương th c bên ngoài l p, c n dùng thêm tên l p và toán t
ph m vi :: t ngay trư c tên phương th c quy nh rõ ây là phương th c c a l p
nào.

Ví d 2: Chúng ta xây d ng ki u c u trúc Time v i ba thành viên s nguyên: Hour,
Minute và second. Chương trình nh nghĩa m t c u trúc Time g i là DinnerTime.
Chương trình in th i gian dư i d ng gi quân i và d ng chu n.

CT2_2.CPP
class Time
{
public:
Time(); //Constructor
void SetTime(int, int, int); //Thiet lap Hour,
Minute va Second
void PrintMilitary(); //In thoi gian duoi
dang gio quan doi
void PrintStandard(); //In thoi gian duoi
dang chuan
private:
int Hour; // 0 - 23
int Minute; // 0 - 59
int Second; // 0 - 59
};

//Constructor khoi tao moi thanh vien du lieu voi gia tri zero
//Bao dam tat ca cac doi tuong bat dau o trang thai thich hop
Time::Time()
{
Hour = Minute = Second = 0;
}

//Thiet lap mot gia tri Time moi su dung gio quan doi
//Thuc hien viec kiem tra tinh hop le tren cac gia tri du lieu
//Thiet lap ca gia tri khong hop le thanh zero
void Time::SetTime(int H, int M, int S)
{
Hour = (H >= 0 && H < 24) ? H : 0;
Minute = (M >= 0 && M < 60) ? M : 0;
Second = (S >= 0 && S < 60) ? S : 0;
}

//In thoi gian duoi dang gio quan doi
void Time::PrintMilitary()
{
cout << (Hour < 10 ? "0" : "") << Hour << ":"

Trang 16

<< (Minute < 10 ? "0" : "") << Minute << ":"
<< (Second < 10 ? "0" : "") << Second;
}

//In thoi gian duoi dang chuan
void Time::PrintStandard()
{
cout << ((Hour == 0 || Hour == 12) ? 12 : Hour % 12)
<< ":" << (Minute < 10 ? "0" : "") << Minute
<< ":" << (Second < 10 ? "0" : "") << Second
<< (Hour < 12 ? " AM" : " PM");
}

int main()
{
Time T;

cout << "The initial military time is ";
T.PrintMilitary();
cout << endl << "The initial standard time is ";
T.PrintStandard();

T.SetTime(13, 27, 6);
cout << endl << endl << "Military time after SetTime is ";
T.PrintMilitary();
cout << endl << "Standard time after SetTime is ";
T.PrintStandard();

T.SetTime(99, 99, 99); //Thu thiet lap gia tri khong hop
le
cout << endl << endl << "After attempting invalid
settings:"
<< endl << "Military time: ";
T.PrintMilitary();
cout << endl << "Standard time: ";
T.PrintStandard();
cout << endl;
return 0;
}

k t qu

Trang 17

Ví d 3
Nh p m t ngày tháng năm t bàn phím sau ó in ra màn hình.
L i gi i
CT2_3.CPP
#include <conio.h>
#define FALSE 0
#define TRUE !FALSE
char* Thang[]={"","gieng","hai","ba","bon","nam","sau","bay","tam",
"chin","muoi","muoi mot","chap"};
int NgayThang[]={0,31,28,31,30,31,30,31,31,30,31,30,31};
class CDate
{
private:
int mNgay,mThang,mNam;
int laNamNhuan(int);
public:
void nhap();
int hopLe();
void in();
};
void CDate::nhap()
{
cout<<endl<<"Ngay: ";cin>>mNgay;
cout<<endl<<"Thang: "; cin>>mThang;
cout<<endl<<"Nam: ";cin>>mNam;
}
int CDate::hopLe()
{
if ((mThang<1)||(mThang>12))
return FALSE;
else
{
if ((mNgay>=1)&&(mNgay<=NgayThang[mThang]))
return TRUE;
else if ((mNgay==29)&&laNamNhuan(mNgay))
return TRUE;
else
return FALSE;
}
}
int CDate::laNamNhuan(int nam)
{
if (((nam%400)==0)||(((nam%4)==0)&&((nam%100)!=0)))
return TRUE;
else
return FALSE;
}
void CDate::in()
{
cout<<endl<<"Ban da nhap vao ngay "<<mNgay;
cout<<" thang "<<Thang[mThang];
cout<<" nam "<<mNam;
}
void main()
{
CDate ngay;
ngay.nhap();
if (ngay.hopLe())
ngay.in();
else

Trang 18

cout<<"BAN NHAP NGAY KHONG HOP LE";
getch();
}

Ví d 4
Ch ra các cách khai báo i tư ng có th cho các l p i tư ng dư i ây: class A
{
};
class B
{
B(int, int);
public:
B(int=0);
};
class C
{
C(C&);
public:
C();
};
class D
{
public:
D(D&);
};
L i gi i
V l pA
Cách 1: S d ng hàm thi t l p ng m nh
A a; ho c A a();
Cách 2: S d ng hàm thi t l p sao chép m c nh. Gi s a là m t i tư ng c a
l p A ã ư c khai báo trư c. Ta có th khai báo i tư ng a1 như sau:
A a1(a); ho c A a1=a;
Nh n xét:
Khi trong l p không có m t khai báo hàm thi t l p nào thì trình biên d ch t ng
t o ra m t hàm thi t l p m c nh cho l p ó. Do v y ta có th s d ng khai báo i
tư ng theo cách 1 cho l p A. Hai chách vi t khai báo
A a1(a); và A a1=a; là hoàn toàn gi ng nhau, chúng u s d ng hàm thi t l p sao
chép kh i t o i tư ng.
V l pB
Cách 1: S d ng hàm thi t l p B(int). Ví d :
B b(5);
Cách 2: S d ng hàm thi t l p B(int) v i tham s ng m nh là 0.
B b; tương ương v i B b(0);
Cách 3: S d ng hàm thi t l p sao chép tương t như l p A.
B b1=b;
Nh n xét
Chúng ta ch có th khai báo i tư ng theo các hàm thi t l p có thu c tính quy n
truy nh p là public

Trang 19

Trong hàm thi t l p cũng có th s d ng tham s ng m nh gi ng như các hàm
thành ph n khác.
V l p C:
Ch có th khai báo i tư ng theo hàm thi t l p C() b i vì hàm thi t l p sao chép ã
ư c ngư i s d ng nh nghĩa và t quy n truy xu t là private. Do v y không th
dùng hàm thi t l p sao chép. Ví d :
C c;
V l p D:
Không th khai báo i tư ng cho l p D b i vì trong l p này ch có hàm thi t l p sao
chép. Hàm thi t l p chép mu n s d ng ư c thì ph i có m t i tư ng c a l p D. Do
v y mu n khai báo ư c m t i tư ng thu c l p D thì trong l p D c n có m t hàm
thi t l p khác sa chép.
Ví d 5
Có bao nhiêu l n hàm thi t l p sao chép ư c g i trong o n mã chương trình sau:
Widget f(Widget u)
{
Widget v(u);
Widget w=v;
return w;
}
void main()
{
Widget x;
Widget y=f(f(x));
}
L i gi i:
Hàm thi t l p sao chép ư c g i 7 l n trong o n mã chương trình này. M i l n g i
hàm f òi h i 3 l n g i n hàm thi t l p sao chép: khi tham sô truy n vào b ng giá tr
u, khi v và w ư c kh i t o. L nh g i th b y là kh i t o y.
Ví d 6
Cho bi t k t qu in ra màn hình c a chương trình sau:
L i gi i
CT 2_6.CPP
#include <conio.h> 3.
class A
{
static int count;
public:
A() { count++;}
~A() { count--;}

static void printNum()
{
cout<<” Gia tri cua count la:”<<count<<endl;
}
};
int A::count=0;
void main()
{
clrscr();
A::printNum();
A a1;
a1.printNum();
A *pa=new A;
a1.printNum();

Trang 20

delete pa;
a1.printNum();
A a2=a1;
a2.printNum();
getch();
}
4.

L i gi i
K t q in ra màn hình:
Gia tri cua count la 0
Trong l p A, thu c tính count và hàm thành ph n printNum là các thành ph n tĩnh
ư c chia s b i m i i tư ng c a A. Ban u thu c tính count ư c khai báo kh i
t o là 0( dòng int A::count=0), do v y dòng u tiên c a chương trình chính ư c g i
n phương th c printNum s ưa ra màn hình giá tr c a count là 0. Ti p theo ta t o
m t i tư ng a1 s d ng hàm thi t l p d ng A(). Hàm này làm tăng count lên 1. Do
v y, dòng g i phương th c printNum ti p theo s ưa ra màn hình giá tr c a count là
1. Tương t i v i l nh new ta cũng t o ra m t i tư ng m i và lúc này giá tr c a
count là 2. Sau khi s d ng l nh new t o i tư ng, chương trình s d ng delete
xoá i tư ng ó kh i b nh . Lúc này hàm hu b ư c g i và count gi m xu ng 1.
i tư ng a2 ư c khai báo s d ng hàm thi t l p sao chép m c nh, mà hàm này
không làm thay i giá tr count. Do v y, count v n gi giá tr 1.

Ví d 6
Tim ra ch sai v quy n truy xu t trong o n chương trình sau:
class A
{
int pri;
public:
int bub;
friend void funcA(A);
firend class B;
};
class B
{
void func(A a)
{
cout<<a.pri;
cout<<a.pub;
}
};
class C
{
void func(A a)
{
cout<<a.pri;
cout<<a.pub;

Trang 21

}
};
void funcA(A a)
{
cout<<a.pri;
cout<<a.pub;
}
void funcB(A a)
{
cout<<a.pri;
cout<<a.pub;
}
L i gi i
Truy xu t n thu c tính pri c a i tư ng a trong hàm funcB và trong hàm thành
ph n func c a l p C là không th ư c. T t c các truy xu t n thu c tính pub u
ư c b i vì ây là thu c tính public. Trong hàm funcA, ta có th truy nh p ư c thu c
tính pri b i vì hàm này ã ư c khai báo là b n bè c a l p A. Tương t , t t c các
hàm thành ph n c a l p B cũng u có th truy xu t t i thu c tính pri c a l p A b i vì
l p B ã ư c coi là b n bè c a l p A.

Ví d 7
qu n lý i m thi vào trư ng HSPKTHY c a các thí sinh, ta xây d ng l p
ThiSinh mô t các thí sinh bao g m các thu c tính và phương th c sau:
- Tên thí sinh
- i m c a ba môn thi Toán, Lý, Hoá
- Nh p thông tin c a các thí sinh g m tên và i m c a ba môn thi Toán, Lý, Hoá
- In thông tin tên, i m và t ng i m thi 3 môn
- Tính t ng i m thi c a thí sinh
Trên cơ s l p ã xây d ng ư c, vi t chương trình làm các công vi c sau.
- Nh p danh sách k t qu thi c a các thí sinh vào t bàn phím
- ưa ra màn hình danh sách thí sinh trung tuy n( i m chu n vào trư ng là 18)

L i gi i
CT2_7.CPP
#include <stdio.h> 5.
#include <conio.h>
class ThiSinh
{
// Các thu c tính
char ten[25];// Tên c a thí sinh khôngdài quá 24 ký t
int toan, ly, hoa;// i m ba môn toán, lý, hoá
public:
// Các phương th c
void nhapdl();//Nh p d li u cho thí sinh
void inkq();// In k t qu thi c a thí sinh
int tong();// Tính t ng i m c a thí sinh
};
void ThiSinh::nhapdl()
{
cout<<”Nhap ten:”;fflush(stdin);gets(ten);
cout<<”Nhap diem toan:”;cin>>toan;
cout<<”Nhap diem ly:”;cin>>ly;
cout<<”Nhap diem hoa:”;cin>>hoa;
}

Trang 22

void ThiSinh::inkq()
{ // K t qu thi c a thí sinh ư c in trên m t dòng theo nh d ng
// Ten Toan Ly Hoa
Tong
printf(“%-25s%6d%6d%6%6dn”,ten,toan,ly,hoa,tong());
}
int ThiSinh::tong()
{
return (toan+ly+hoa);
}
void main()
{ // Chương trình chính th c hi n nh p danh sách vào s lư ng thí
// sinh c n nh p
clrscr();
int n;
cout<<”Cho so thi sinh:”;cin>>n;
// T o n i tư ng thí sinh cho n thí sinh c n nh p d li u
ThiSinh *dsts=new ThiSinh[n];
// Nh p d li u cho t ng thí sinh
for(int i=0;i<n;++i)
{
cout<<” Nhap du lieu cho thi sinh thu:”<<i+1<<endl;
// G i phương th c nh p d li u c a thí sinh th i trong m ng
dsts[i].nhapdl();
}
// In danh sách các thí sinh truýng tuy n
cout<<”Danh sach nhung nguoi trung truyen n”;
printf(“%-25s%6s%6s%s%6sn”,”Ten”,”Toan”,”Ly”,”Hoa”,”Tong”);
for(i=0;i<n;++i)
if(dsts[i].tong()>=18)
dsts[i].inkq();
// Xoá các i tư ng ã t o và k t thúc chương trình
delete dsts;
getch();
}
6.

Ví d 8: Hàm thi t l p v i các tham s m c nh

CT2_8.CPP
#include <iostream.H>
class Time 7.
{
public:
Time(int = 0, int = 0, int = 0); //Constructor mac dinh
void SetTime(int, int, int);
void PrintMilitary();
void PrintStandard();

private:
int Hour;
int Minute;
int Second;
};

//Ham constructor de khoi dong du lieu private
//Cac gia tri mac dinh la 0
Time::Time(int Hr, int Min, int Sec)
{

Trang 23

SetTime(Hr, Min, Sec);
}

//Thiet lap cac gia tri cua Hour, Minute va Second
//Gia tri khong hop le duoc thiet lap la 0
void Time::SetTime(int H, int M, int S)
{
Hour = (H >= 0 && H < 24) ? H : 0;
Minute = (M >= 0 && M < 60) ? M : 0;
Second = (S >= 0 && S < 60) ? S : 0;
}

//Hien thi thoi gian theo dang gio quan doi: HH:MM:SS
void Time::PrintMilitary()
{
cout << (Hour < 10 ? "0" : "") << Hour << ":"
<< (Minute < 10 ? "0" : "") << Minute << ":"
<< (Second < 10 ? "0" : "") << Second;
}

//Hien thi thoi gian theo dang chuan: HH:MM:SS AM (hoac PM)
void Time::PrintStandard()
{
cout << ((Hour == 0 || Hour == 12) ? 12 : Hour % 12)
<< ":" << (Minute < 10 ? "0" : "") << Minute
<< ":" << (Second < 10 ? "0" : "") << Second
<< (Hour < 12 ? " AM" : " PM");
}

int main()
{
Time T1,T2(2),T3(21,34),T4(12,25,42),T5(27,74,99);

cout << "Constructed with:" << endl
<< "all arguments defaulted:" << endl << " ";
T1.PrintMilitary();
cout << endl << " ";
T1.PrintStandard();
cout << endl << "Hour specified; Minute and Second defaulted:"
<< endl << " ";
T2.PrintMilitary();
T2.PrintStandard();
cout << endl << "Hour and Minute specified; Second defaulted:"
<< endl << " ";
T3.PrintMilitary();
T3.PrintStandard();
cout << endl << "Hour, Minute, and Second specified:"
<< endl << " ";
T4.PrintMilitary();
T4.PrintStandard();
cout << endl << "all invalid values specified:"
<< endl << " ";
T5.PrintMilitary();
T5.PrintStandard();
cout << endl;
return 0;
}
8.
Trang 24


Chương trình ví d trên kh i t o năm i tư ng c a l p Time ( dòng 52). i
tư ng T1 v i ba tham s l y giá tr m c nh, i tư ng T2 v i m t tham s ư c mô
t , i tư ng T3 v i hai tham s ư c mô t , i tư ng T4 v i ba tham s ư c mô t
và i tư ng T5 v i các tham s có giá tr không h p l .

K t qu

Ví d 9:L p có hàm hu b

CT 2_9.CPP
class Simple 9.
{
private:
int *X;
public:
Simple(); //Constructor
~Simple(); //Destructor
void SetValue(int V);
int GetValue();
};

Simple::Simple()
{
X = new int; //Cap phat vung nho cho X
}

Simple::~Simple()
{
delete X; //Giai phong vung nho khi doi tuong bi huy bo
}

Trang 25

void Simple::SetValue(int V)
{
*X = V;
}

int Simple::GetValue()
{
return *X;
}

int main()
{
Simple S;
int X;

cout<<"Enter a number:";
cin>>X;
S.SetValue(X);
cout<<"The value of this number:"<<S.GetValue();
return 0;
}

10.

k t qu

Ví d 10: Chương trình sau minh h a khai báo và s d ng hàm friend.

CT2_10.CPP
#include <iostream.H>
class Count
{
friend void SetX(Count &, int); //Khai bao friend
public:
Count()//Constructor
{
X = 0;
}
void Print() const //Xuat
{
cout << X << endl;
}
private:
int X;
};

//Co the thay doi du lieu private cua lop Count vi
//SetX() khai bao la mot ham friend cua lop Count
void SetX(Count &C, int Val)
{

Trang 26

C.X = Val; //Hop le: SetX() la mot friend cua lop Count
}

int main()
{
Count Object;

cout << "Object.X after instantiation: ";
Object.Print();
cout << "Object.X after call to SetX friend function: ";
SetX(Object, 8); //Thiet lap X voi mot friend
Object.Print();
return 0;

}

k t qu

D/ BÀI T P T GI I
Câu 1:
Ch có m t kh ng nh trong nh ng câu sau là sai. Câu nào?
a./ M i th hi n c a m t l p có s h u riêng các thu c tính thông thư ng
b./ Các th hi n c a m t l p cùng chia s các thu c tính tĩnh c a l p ó
c./ M i th hi n c a m t l p có các nh nghĩa riêng cho các phương th c c a nó.
d./ M i i tư ng là m t th hi n c a m t l p
Câu 2:
Các t khoá public và private dùng
a./ Cho phép ngư i thi t k l p che d u m t ph n thi hành c a l p trư c ngư i s
d ng l p.
b./ Trình biên d ch t i ưu hoá chương trình
c./ m b o na toàn c a l p khi thi t k
d./ H n ch vi c sao chép l p
Câu 3
Ch ra l i sai v i các khai báo cho l p A
class A
{
A(int i);
};
A a1;//(1)
A b2(5) //(2)
a./ Ch dòng 1 l i
b./ Ch dòng 2 l i
c./ C hai dòng l i
d./ Không dòng nào l i
Câu 4:
Cho bi t giá tr c a n v i các dòng l nh sau:

Trang 27

class A
{
public:
static int i;
};
int A::i=5;
A a1;
a1.i++;
A a2;
int n=a2.i+1;
a./ n=5;
b./ n=6;
c./ n=7;
d./ Không câu nào úng
Câu 5:
Ch ra l i v i các khai báo cho l p A
class A
{
public:
A(int i);
};
A a1(5);
A a3;// (1)
A a2=a1;// (2)
a./ Ch dòng 1 l i
b./ Ch dòng 2 l i
c./ C 2 dòng l i
d./ Không dòng nào l i
Bài tâp

Bài 2.1: Xây d ng l p Stack, d li u bao g m nh stack và vùng nh c a stack. Các
thao tác g m:

Kh i ng stack.

Ki m tra stack có r ng không?

Ki m tra stack có y không?

Push và pop.

Bài 2.2: Xây d ng l p hình tr Cylinder, d li u bao g m bán kính và chi u cao c a
hình tr . Các thao tác g m hàm tính di n tích toàn ph n và th tích c a hình tr ó.

Bài 2.3: Hãy xây d ng m t l p Point cho các i m trong không gian ba chi u (x,y,z).
L p ch a m t constructor m c nh, m t hàm Negate() bi n i i m thành i
lư ng có d u âm, m t hàm Norm() tr v kho ng cách t g c và m t hàm Print().

Bài 2.4: Xây d ng m t l p Matrix cho các ma tr n bao g m m t constructor m c nh,
hàm xu t ma tr n, nh p ma tr n t bàn phím, c ng hai ma tr n, tr hai ma tr n và nhân
hai ma tr n.

Trang 28

Bài 2.5: Xây d ng m t l p Matrix cho các ma tr n vuông bao g m m t constructor m c
nh, hàm xu t ma tr n, tính nh th c và tính ma tr n ngh ch o.

Bài 2.6: Xây d ng l p Person qu n lý h tên, năm sinh, i m chín môn h c c a t t
c các h c viên c a l p h c. Cho bi t bao nhiêu h c viên trong l p ư c phép làm lu n
văn t t nghi p, bao nhiêu h c viên thi t t nghi p, bao nhiêu ngư i ph i thi l i và tên
môn thi l i. Tiêu chu n xét:

Làm lu n văn ph i có i m trung bình l n hơn 7 trong ó không có môn
nào dư i 5.

Thi t t nghi p khi i m trung bình không l n hơn 7 và i m các môn
không dư i 5.

Thi l i có môn dư i 5.

Bài 2.7: Xây d ng m t l p String. M i i tư ng c a l p String s i di n m t chu i ký
t . Các thành viên d li u là chi u dài chu i và chu i ký t th c. Ngoài constructor và
destructor còn có các phương th c như t o m t chu i v i chi u dài cho trư c, t o m t
chu i t m t chu i ã có.

Bài 2.8: Xây d ng m t l p Vector lưu tr vector g m các s th c. Các thành viên
d li u g m:

Kích thư c vector.

M t m ng ng ch a các thành ph n c a vector.

Ngoài constructor và destructor, còn có các phương th c tính tích vô hư ng c a hai
vector, tính chu n c a vector (theo chu n b t kỳ nào ó).

Bài 2.9: Xây d ng l p Employee g m h tên và ch ng minh nhân dân. Ngoài
constructor còn có phương th c nh p, xu t h tên và ch ng minh nhân dân ra màn
hình

Bài 2.10:
M t l p i tư ng sách trong h th ng qu n lí thư vi n có các thu c tính
- Tên sách
- T ng s quy n sách
- S quy n sách ã cho mư n
Xây d ng l p i tư ng trên v i các phương th như sau
- Phương th nh p d li u cho i tư ng t bàn phím. Các thông tin c n nh p là
tên sách, t ng s sách, s ã cho mư n.
- Phương th c in thông tin i tư ng ra màn hình bao g m tên, t ng s và s ã
cho mư n.
- Phương th c tính s sách còn l i trong thư vi n(t ng s - s mư n)
Trên cơ s l p xây d ng ư c, vi t chương trình chính th c hi n các công vi c.
- Nh p danh sách các quy n sách v i s lư ng sách c n nh p ư c cho vào t
bàn phím.
- ưa ra màn hình thông tin v các quy n sách hi n có trong thư vi n(s sách còn
l i ph i l n hơn 0)
Trang 29

Bài 2.11:
Vi t m t l p bi u di n hình ch nh t có các thu c tính là dài hai c nh( chi u r ng
và chi u dài) và có các phương th c sau.
- Nh p d li u hai c nh cho hình ch nh t
- Tính chu vi và di n tích hình ch nh t
- In thông tin c a hình ch nh t ra màn hình(bao g m dài hai c nh, chu vi và
di n tích)
Trên cơ s l p xây d ng ư c vi t chương trình cho phép ngư i s d ng nh p d
li u c a m t hình ch nh t r i in thông tin v nó ra màn hình.
Bài 2.12:
Xây d ng m t l p Date mô t thông tin v ngày, tháng, năm(month, day, year). L p
Date có các hàm thành ph n:
- Hàm thi t l p v i ba tham s có giá tr m c nh( ó là ngày h th ng)
- Nh p d li u ngày, tháng và năm
- Hàm in thông tin v ngày tháng năm dư i d ng mm-dd-yy
- Hàm nextDay() tăng Date t ng ngày m t
Trên cơ s l p Date v a x y d ng vi t chương trình cho bi t kho ng cách ngày gi a
hai m c th i gian v i ngày b t u ư c nh p vào t bàn phím cho tơi ngày hi n th i.

Bài 2.13:
Xây d ng l p Stack và l p Queue mô t ho t ng c a ngăn x p và hàng i các sô
nguyên.
Bài 2.14:
Xây d ng m t l p mô t các b ng thi u bóng á g i là BangThiDau. Gi thi t m i
b ng có b n i và thi u chéo t ng c p. Có l ch các tr n u c a b ng. T o các
phương th c nh p k t qu thi u và tính i m cho t ng i. Yêu c u vi c nh p k t
q a thi u ph i theo th t th i gian. Thêm các phương th c hi n th thông tin thi u
c a t ng i và c a c b ng. Vi t chương trình ki m nghi m l p xây d ng ư c.
Bài 2.15:
M r ng bài t p trên v i l p DoiBong mô t các i bóng thi u. Thông tin c a m i
ôi bóng bao g m tên i bóng, danh sách c u th , và hu n luy n viên. L p
bangThiDau s d ng các i tư ng c a l p DoiBong làm i bóng thi u c a b ng.
Các b ng lúc này có th m thu c tính tên c a b ng thi u.
S d ng các l p ã xây d ng trên vi t chương trình qu n lý thi u c a cúp
bóng á th gi i có 32 i thi u ư c chia làm 8 b ng. T o thêm l p mô t l ch thi
u cho các vòng ti p theo c a gi i. Yêu c u c a chương trình như sau:
- Ban u ngư i s d ng nh p các thông tin v i bóng, sau ó phân b ng và l ch
thi u toàn gi i.
- K t qu các tr n thi u ư c vào theo th t l ch thi u
- Chương trình t ng ch n các i vào vòng ti p theo cho t i tr n trung k t.
- T i m i th i i m c a gi i chương trình có th ưa ra các thông tin v gi i.
Bài 2.16:
M t quy n s i n tho i ch a các th có thông tin v tên, a ch và s i n tho i.
Thi t k các l p tương ng v i các th thông tin và s i n tho i. Vi t chương trình cho
phép qu n lý s i n tho i d a trên các l p xây d ng ư c.

Trang 30


§Þnh nghÜa chång to¸n tö trªn líp

Cách nh nghĩa các phép toán cho ki u d li u l p và c u trúc
Các toán t chuy n ki u áp d ng cho ki u d li u l p

Toán t ư c nh nghĩa ch ng b ng cách nh nghĩa m t hàm toán t . Tên hàm
toán t bao g m t khoá operator theo sau là ký hi u c a toán t ư c nh nghĩa
ch ng.
H u h t các toán t c a C++ u có th nh nghĩa ch ng. Không th t o ra các ký
hi u phép toán m i.
Ph i m b o các c tính nguyên thu c a toán t ư c nh nghĩa ch ng, ch ng
h n: ưu tiên, tr t t k t h p, sô ngôi.
Không s d ng tham s có giá tr ng m nh nh nghĩa ch ng toán t .
Các toán t (), [], ->, = yêu c u hàm toán t ph i là hàm thành ph n c a l p.
Hàm toán t có th là hàm thành ph n hay là hàm b n c a l p
Khi hàm toán t là hàm thành ph n, toán h ng bên trái luôn là i thu c l p.
N u toán h ng bên trái là i tư ng c a l p khác thì hàm toán t tương ng ph i là
hàm b n.
Chương trình d ch không t bi t cách chuy n ki u gi a ki u d li u chu n và ki u
d li u t nh nghĩa. Vì v y ngư i l p trình c n ph i mô t tư ng minh các chuy n i
này dư i d ng hàm thi t l p chuy n ki u hay hàm toán t chuy n ki u.
M t hàm toán t chuy n ki u th c hi n chuy n i t m t i tư ng thư c l p sang
i tư ng thu c l p khác ho c m t i tư ng có ki u ư c nh nghĩa trư c.
Hàm thi t l p chuy n ki u có m t tham s và th c hi n chuy n i t m t giá tr
sang i tư ng ki u l p.
Toán t gán là toán t hay ư c nh nhgiã ch ng nh t, c bi t khi l p có các thành
ph n d li u ng.
nh nghĩa ch ng toán t tăng, gi m m t ngôi, ph i phân bi t hai hàm toán t
tư ng ng cho d ng ti n t và d ng h u t .
T o m t toán t
Thay i nh nghĩa c a các toán t trên các ki u ư c nh nghĩa trư c
Cho r ng vi c nh nghĩa ch ng m t toán t s t ng kéo theo nh nghĩa ch ng
c a các toán t liên quan.
Quên nh nghĩa ch ng toán t gán và hàm thi t l p sao chép cho các l p có các
thành ph n d li u ng.
S d ng toán t nh nghĩa ch ng khi i u ó làm cho chương trình trong sáng
hơn.
Tránh l m d ng nh nghĩa ch ng toán t vì i u ó ãn n khó ki m soát chương
trình.
Chú ý n các tính ch t nguyên thu c a toán t ư c nh nghĩa ch ng.
Hàm thi t l p, toán t gán, hàm thi t l p sao chép c a m t l p thư ng i cùng
nhau.

Trang 31

C/ BÀI T P M U
Ví d 1:
M t l p phân s có toán t c ng(+) ư c nh nghĩa như sau:
class PS
{
public:
PS(int ts=0, int ms=1);
PS operator+(PS);
};
Trong các dòng l nh sau ây dòng nào sai?
PS a,b,c;
a=b+c;//(1)
a=b+3;//(2)
a=3+b;//(3)
L i gi i
Trong ba dòng l nh thì hai dòng u là úng b i vì lúc ó ta có:
(1) a=b.operator+(c) là toán t ã ư c nh nghĩa trong l p phân s
(2) a=b.operator+(3) v i 3 s t ng chuy n ki u thành phân s
Dòng l nh (3) sai vì ta không có toán t c ng m t s nguyên v i m t phân s .
có th th c hi n ư c t t c ba dòng l nh như trên thì toán t c ng trong l p PS
ph i ư c nh nghĩa là m t hàm b n.
class PS
{
public:
PS(int ts=0, int ms=1);
friend PS operator+(PS);
};
Khi ó các l i g i s tương ng v i toán t như sau:
(1) a=operator+(b,c)
(2) a=operator+(b,3)
(3) a=operator+(3,b)

Ví d 2:Chúng ta xây d ng l p s ph c v i tên l p là Complex và a năng hóa toán t
+ trên l p này.
CT3_1.CPP
class Complex 11.
{
private:
double Real,Imaginary;
public:
Complex(double R=0.0,double I=0.0);//Constructor mac
dinh
void Print();//Hien thi so phuc
Complex operator + (Complex Z);//Phep cong hai so phuc
Complex operator + (double R);//Phep cong mot so phuc
voi mot so thuc
};

Complex::Complex(double R,double I)
{
Real = R;
Imaginary = I;
}

Trang 32

void Complex::Print()
{
cout<<'('<<Real<<','<<Imaginary<<')';
}

Complex Complex::operator + (Complex Z)
{
Complex Tmp;
Tmp.Real = Real + Z.Real;
Tmp.Imaginary = Imaginary + Z.Imaginary;
return Tmp;
}

Complex Complex::operator + (double R)
{
Complex Tmp;
Tmp.Real = Real + R;
Tmp.Imaginary = Imaginary;
return Tmp;
}

int main()
{
Complex X,Y(4.3,8.2),Z(3.3,1.1);
cout<<"X: ";
X.Print();
cout<<endl<<"Y: ";
Y.Print();
cout<<endl<<"Z: ";
Z.Print();
X = Y + Z;
cout<<endl<<endl<<"X = Y + Z:"<<endl;
X.Print();
cout<<" = ";
Y.Print();
cout<<" + ";
Z.Print();
X = Y + 3.5;
cout<<endl<<endl<<"X = Y + 3.5:"<<endl;
X.Print();
cout<<" = ";
Y.Print();
cout<<" + 3.5";
return 0;
}
12.

k t qu

Trang 33


Ví d 3:
Cho m t l p có toán t chuy n ki u như sau:
class A
{
public:
operator int ();
};
Khi ó ta có th s d ng câu l nh nào trong nh ng câu l n sau:
A a;
int i=a;//(1)
float f=a;//(2)
L i gi i
L nh (1) là úng b i vì ta ã có toán t ép ki u int nên chương trình t ng ép ki u
v m t s nguyên. Còn l nh 2 sai b i vì ta không có toán t ép ki u float.
Ví d 4 a năng hóa toán t [] truy c p n m t ph n t c a vector.
CT3_4.CPP
class Vector 13.
{
private:
int Size;
int *Data;
public:
Vector(int S=2,int V=0);
~Vector();
void Print() const;
int & operator [] (int I);
};

Vector::Vector(int S,int V)
{
Size = S;
Data=new int[Size];
for(int I=0;I<Size;++I)
Data[I]=V;
}

Vector::~Vector()
{
delete []Data;
}
void Vector::Print() const
{
cout<<"Vector:(";

Trang 34

for(int I=0;I<Size-1;++I)
cout<<Data[I]<<",";
cout<<Data[Size-1]<<")"<<endl;
}

int & Vector::operator [](int I)
{
return Data[I];
}

int main()
{
Vector V(5,1);
V.Print();
for(int I=0;I<5;++I)
V[I]*=(I+1);
V.Print();
V[0]=10;
V.Print();
return 0;
}
14.

k t qu

Ví d 5: a năng hóa toán t () truy c p n m t ph n t c a vector.
CT3_5.CPP
//Chuong trinh 4.6
#include <iostream.h> 15.

class Vector
{
private:
int Size;
int *Data;
public:
Vector(int S=2,int V=0);
~Vector();
void Print() const;
int & operator () (int I);
};

Vector::Vector(int S,int V)
{
Size = S;
Data=new int[Size];
for(int I=0;I<Size;++I)
Data[I]=V;
}

Vector::~Vector()
{

Trang 35

delete []Data;
}
void Vector::Print() const
{
cout<<"Vector:(";
for(int I=0;I<Size-1;++I)
cout<<Data[I]<<",";
cout<<Data[Size-1]<<")"<<endl;
}

int & Vector::operator ()(int I)
{
return Data[I];
}

int main()
{
Vector V(5,1);
V.Print();
for(int I=0;I<5;++I)
V(I)*=(I+1);
V.Print();
V(0)=10;
V.Print();
return 0;
}

16.

k t qu

Ví d 6: a năng hóa toán t () truy c p n ph n t c a ma tr n.
CT3_6.CPP
//Chuong trinh 4.7
#include <iostream.h> 17.

class Matrix
{
private:
int Rows,Cols;
int **Data;
public:
Matrix(int R=2,int C=2,int V=0);
~Matrix();
void Print() const;
int & operator () (int R,int C);
};

Matrix::Matrix(int R,int C,int V)
{
int I,J;
Rows=R;
Cols=C;

Trang 36

Data = new int *[Rows];
int *Temp=new int[Rows*Cols];
for(I=0;I<Rows;++I)
{
Data[I]=Temp;
Temp+=Cols;
}
for(I=0;I<Rows;++I)
for(J=0;J<Cols;++J)
Data[I][J]=V;
}

Matrix::~Matrix()
{
delete [] Data[0];
delete [] Data;
}

void Matrix::Print() const
{
int I,J;
for(I=0;I<Rows;++I)
{
for(J=0;J<Cols;++J)
{
cout.width(5);//Hien thi canh ler phai voi chieu
dai 5 ky tu
cout<<Data[I][J];
}
cout<<endl;
}
}

int & Matrix::operator () (int R,int C)
{
return Data[R][C];
}

int main()
{
int I,J;
Matrix M(2,3,1);
cout<<"Matrix:"<<endl;
M.Print();
for(I=0;I<2;++I)
for(J=0;J<3;++J)
M(I,J)*=(I+J+1);
cout<<"Matrix:"<<endl;
M.Print();
return 0;
}

18.

k t qu

Trang 37


Ví d 7: a năng hóa toán t ++ và --
CT3_7.CPP
19.
class Point
{
private:
int X,Y;
public:
Point(int A=0,int B=0);
Point operator ++();
Point operator --();
void Print() const;
};

Point::Point(int A,int B)
{
X = A;
Y = B;
}

Point Point::operator++()
{
++X;
++Y;
return *this;
}

Point Point::operator--()
{
--X;
--Y;
return *this;
}

void Point::Print() const
{
cout<<"X="<<X<<",Y="<<Y<<endl;
}

int main()
{
Point P1(2,6),P2(5,8);
cout<<"Point 1:";
P1.Print();
cout<<"Point 2:";
P2.Print();
++P1;
--P2;
cout<<"Point 1:";
P1.Print();

Trang 38

cout<<"Point 2:";
P2.Print();
return 0;
}
20.

K t qu

Ví d 8: a năng hóa toán t d u ph y.
CT3_8.CPP
21.
class Point
{
private:
int X,Y;
public:
Point(int A=0,int B=0);
Point operator +(Point P);
Point operator ,(Point P);
void Print() const;
};

Point::Point(int A,int B)
{
X = A;
Y = B;
}

Point Point::operator+(Point P)
{
Point Tmp;
Tmp.X=X+P.X;
Tmp.Y=Y+P.Y;
return Tmp;
}

Point Point::operator,(Point P)
{
Point Tmp;
Tmp.X=P.X;
Tmp.Y=P.Y;
cout<<P.X<<" "<<P.Y<<endl;
return Tmp;
}

void Point::Print() const
{
cout<<"X="<<X<<",Y="<<Y<<endl;
}

Trang 39

int main()
{
Point P1(2,6),P2(5,20),P3(1,1);
cout<<"Point 1:";
P1.Print();
cout<<"Point 2:";
P2.Print();
cout<<"Point 3:";
P3.Print();
P1=(P1,P1+P2,P3);
cout<<"Point 1:";
P1.Print();
return 0;
}
22.

k t qu

Ví d 9: a năng hóa toán t ->.
CT3_9.CPP
23.
class MyClass
{
public:
int Data;
MyClass * operator ->()
{
return this;
}
};

int main()
{
MyClass M;
M->Data = 10;
cout<<M.Data<<" "<<M->Data;
return 0;
}
24.

k t qu

Ví d 10: a năng hóa toán t gán.
CT3_10.CPP

Trang 40

#include <string.h> 25.

class String
{
private:
char *St;
int Len;
public:
String(char *S);
~String();
char *GetStr();
String & operator=(String &Obj);
};

String::String(char *S)
{
Len=strlen(S);
St=new char[Len+1];
strcpy(St,S);
}

String::~String()
{
delete []St;
}

char * String::GetStr()
{
return St;
}

String & String::operator=(String &Obj)
{
if (Len< Obj.Len)
{
delete [] St;
St=new char[Obj.Len+1];
}
Len=Obj.Len;
strcpy(St,Obj.St);
return *this;
}

int main()
{
String S1("Hello"), S2("Chao");
cout<<"S1="<<S1.GetStr()<<endl;
S2=S1;
return 0;
}

26.

k t qu

Trang 41


Ví d 11: Chúng ta s xây d ng m t l p x lý vi c t o và thao tác trên các chu i
(string). C++ không cài s n ki u d li u chu i. Nhưng C++ cho phép chúng ta thêm
ki u chu i như m t l p thông qua cơ ch a năng hóa.
CT3_11.CPP
#include <iomanip.h> 27.
#include <string.h>
#include <assert.h>

class String
{
private:
char *Ptr; //Con tro tro den diem bat
dau cua chuoi
int Length; //Chieu dai chuoi
public:
String(const char * = ""); //Constructor
chuyen doi
String(const String &); //Constructor
sao chep
~String(); //Destructor
const String &operator=(const String &);
//Phep gan
String &operator+=(const String &);
int operator!() const;
int operator==(const String &) const;
int operator!=(const String &) const;
int operator<(const String &) const;
int operator>(const String &) const;
int operator>=(const String &) const;
int operator<=(const String &) const;
char & operator[](int); //Tra ve ky
tu tham chieu
String &operator()(int, int); //Tra ve mot
chuoi con
int GetLength() const;
friend ostream &operator<<(ostream &,
const String &);
friend istream &operator>>(istream &,
String &);
};

//Constructor sao chep: Chuyen doi char * thanh String
String::String(const char *S)
{
cout << "Conversion constructor: " << S << endl;
Length = strlen(S);
Ptr = new char[Length + 1];
assert(Ptr != 0);
strcpy(Ptr, S);
}

String::String(const String &Copy)
{
cout << "Copy constructor: " << Copy.Ptr << endl;

Trang 42

Length = Copy.Length;
assert(Ptr != 0);
strcpy(Ptr, Copy.Ptr);
}

//Destructor
String::~String()
{
cout << "Destructor: " << Ptr << endl;
delete [] Ptr;
}

const String &String::operator=(const String &Right)
{
cout << "operator= called" << endl;
if (&Right != this)
{
delete [] Ptr;
Length = Right.Length;
assert(Ptr != 0);
strcpy(Ptr, Right.Ptr);
}
else
cout << "Attempted assignment of a String
to itself" << endl;
return *this;
}

String &String::operator+=(const String &Right)
{
char *TempPtr = Ptr;
Length += Right.Length;
assert(Ptr != 0);
strcpy(Ptr, TempPtr);
strcat(Ptr, Right.Ptr);
delete [] TempPtr;
return *this;
}

int String::operator!() const
{
return Length == 0;
}

int String::operator==(const String &Right) const
{
return strcmp(Ptr, Right.Ptr) == 0;
}

int String::operator!=(const String &Right) const
{
return strcmp(Ptr, Right.Ptr) != 0;
}

int String::operator<(const String &Right) const
{
return strcmp(Ptr, Right.Ptr) < 0;
}

int String::operator>(const String &Right) const

Trang 43

{
return strcmp(Ptr, Right.Ptr) > 0;
}

int String::operator>=(const String &Right) const
{
return strcmp(Ptr, Right.Ptr) >= 0;
}

int String::operator<=(const String &Right) const
{
return strcmp(Ptr, Right.Ptr) <= 0;
}

char &String::operator[](int Subscript)
{
assert(Subscript >= 0 && Subscript < Length);
return Ptr[Subscript];
}

String &String::operator()(int Index, int SubLength)
{
assert(Index >= 0 && Index < Length && SubLength
>= 0);
String *SubPtr = new String;
assert(SubPtr != 0);
if ((SubLength == 0) || (Index + SubLength >
Length))
SubPtr->Length = Length - Index + 1;
else
SubPtr->Length = SubLength + 1;
delete SubPtr->Ptr;
SubPtr->Ptr = new char[SubPtr->Length];
assert(SubPtr->Ptr != 0);
strncpy(SubPtr->Ptr, &Ptr[Index], SubPtr->Length);
SubPtr->Ptr[SubPtr->Length] = '0';
return *SubPtr;
}

int String::GetLength() const
{
return Length;
}
ostream &operator<<(ostream &Output, const String &S)
{
Output << S.Ptr;
return Output;
}

istream &operator>>(istream &Input, String &S)
{
char Temp[100];
Input >> setw(100) >> Temp;
S = Temp;
return Input;
}

int main()
{
String S1("happy"), S2(" birthday"), S3;
cout << "S1 is "" << S1 << ""; S2 is "" << S2
<< ""; S3 is "" << S3 << '"' << endl
<< "The results of comparing S2 and S1:"

Trang 44

<< endl
<< "S2 == S1 yields " << (S2 == S1) <<
endl
<< "S2 != S1 yields " << (S2 != S1) <<
endl
<< "S2 > S1 yields " << (S2 > S1) <<
endl
<< "S2 < S1 yields " << (S2 < S1) <<
endl
<< "S2 >= S1 yields " << (S2 >= S1) <<
endl
<< "S2 <= S1 yields " << (S2 <= S1) <<
endl;
cout << "Testing !S3:" << endl;
if (!S3)
{
cout << "S3 is empty; assigning S1 to S3;"
<< endl;
S3 = S1;
cout << "S3 is "" << S3 << """ << endl;
}
cout << "S1 += S2 yields S1 = ";
S1 += S2;
cout << S1 << endl;
cout << "S1 += " to you" yields" << endl;
S1 += " to you";
cout << "S1 = " << S1 << endl;
cout << "The substring of S1 starting at" << endl
<< "location 0 for 14 characters, S1(0,
14), is: "
<< S1(0, 14) << endl;
cout << "The substring of S1 starting at" << endl
<< "location 15, S1(15, 0), is: "
<< S1(15, 0) <<endl; // 0 is "to end of
string"
String *S4Ptr = new String(S1);
cout << "*S4Ptr = " << *S4Ptr <<endl;
cout << "assigning *S4Ptr to *S4Ptr" << endl;
*S4Ptr = *S4Ptr;
cout << "*S4Ptr = " << *S4Ptr << endl;
delete S4Ptr;
S1[0] = 'H';
S1[6] = 'B';
cout <<"S1 after S1[0] = 'H' and S1[6] = 'B' is:
"<< S1 << endl;
cout << "Attempt to assign 'd' to S1[30] yields:"
<< endl;
S1[30] = 'd'; //Loi: Chi so vuot khoi mien!!!
return 0;
}

28.

k t qu

Trang 45


D/ BÀI T P T GI I
Câu 1:
nh nghĩa nào úng cho toán t nh p(>>) c a m t l p T
a) istream& operator>>(istream&);
b) istream& operator>>(istream);
c) friend istream& operator>>(istream&, T&);
d) friend istream& operator>>(istream&, T);
Trang 46

Câu 2
nh nghĩa nào phù h p nh t cho toán t l y thành ph n([]) c a l p m ng A
a) int operator [] (int)
b) int& operator [] (int)
c) friend int operator [] (A&, int)
d) friend int& operator [] (A&, int)
Câu 3:
Ch ra cách nh nghĩa toán t cho l p T b sai
a) T operator-(T&)
b) T operator-()
c) T operator-()
d) friend T opreator +(T&);
e) T operator +(T&);
Câu 4:
Ch ra cách nh nghĩa toán t cho l p T bíai
a) T& operator ++()
b) T operator ++();
c) T& operator++(int);
d) T&operator++(float)
Câu 5:
Cho l p A
class A
{
public:
operator int ();
};
A a;
int i=a;(1)
float f=a;(2)
Ch ra dòng nào có l i
a) Ch dòng 1 l i
b) Ch dòng 2 l i
c) C hai dòng u l i
d) Không dòng nào l i
Bài tâp

Bài 1:
T o ki u d li u Date bi u di n ngày, tháng, năm. Cài t các toán t tính m t
ngày trư c ho c sau m t ngày xác nh nào ó, tính kho ng cách thao ngày gi a hai
ngày xác nh, tính th trong tu n c a ngày. Các toán t
vào ra cho ngày.
Bài 2:
lưu tr m t ma tr n i x ng thì không c n ô nh cho t t c các ph n t c a
nó. Xây d ng l p bi u di n ma tr n i x ng có các toán t truy nh p t ng ph n t c a
ma tr n. Ch s d ng lư ng b nh c n thi t lưu ma tr n i x ng
Bài 3
Xây d ng l p bi u di n các a th c v i các toán t c ng, tr , nhân, chia và o d u.
nh nghĩa toán t xu t k t xu t.
Bài 4:
Xây d ng m t l p map cho phép bi u di n m t ánh x t m t chu i kí t thành m t
giá tr s nguyên. nh nghĩa toán t [] cho l p có th s d ng ánh x theo cách như
[“abc”]->5

Trang 47

Bài 5
Xây d ng m t l p bi u di n các vector n chi u v i các toán t c ng, tr , tích có
hư ng hai vector và tích vô hư ng m t vector v i m t s th c. nh nghĩa toán t cho
phép truy nh p các thành ph n c a vector.

Trang 48


Kü thuËt thõa kÕ

Cài t ư c s th a k
S d ng các thành ph n c a l p cơ s
nh nghĩa l i các hàm thành ph n
Truy n thông tin gi a các hàm thi t l p c a l p d n xu t và l p cơ s
Các lo i d n xu t khác nhau và s thay i tr ng thái c a các thành ph n l p cơ
s .
S tương thích gi a các i tư ng c a l p d n xu t và l p cơ s
Toán t gán và th a k
Hàm o và tính a hình

Th a k nâng cao kh năng s d ng l i c a các o n mã chương trình.
Ngư i l p trình có th khai báo l p m i th a th a k d li u và hàm thành ph n t
l p cơ s ã ư c nh nghĩa trư c ó. Ta g i l p m i là l p d n xu t.
Trong ơn th a k , m t l p ch có th có m t l p cơ s . Trong a th a k cho phép
m t l p là d n xu t c a nhi u l p
L p d n xu t thư ng b sung các thành ph n d li u và các hàm thành ph n trong
nh nghĩa, ta nói l p d n xu t c th hơn so v i l p cơ s và vì v y thư ng mô t m t
l p các i tư ng có ph p vi h p hơn l p cơ s .
L p d n xu t không có quy n truy nh p n các thành ph n private c a l p cơ s .
Tuy nhiên l p cơ s có quy n truy xu t n các thành ph n công c ng và ư c b o
v (proteced).
Hàm thi t l p c a l p d n xu t thư ng t ng g i các hàm thi t l p c a các l p cơ
s kh i t o giá tr cho các thành ph n trong l p cơ s .
Hàm hu b ư c g i theo th t ngư c l i.
Thu c tính truy nh p protected là m c trung gian gi a thu c tính public và private.
Ch có các hàm thành ph n và hàm b n c a l p cơ s và l p d n xu t có quy n truy
xu t n các thành ph n protected c a l p cơ s .
Có th nh nghĩa l i các thành ph n c a l p cơ s trong l p d n xu t khi thành ó
không còn phù h p trong l p d n xu t.
Có th gán n i dung i tư ng l p d n xu t cho m t i tư ng l p cơ s . M t con
tr l p d n xu t có th chuy n i thành con tr l p cơ s .
Hàm o ư c khai báo v i t khoá virtual trong l p cơ s .
Các l p d n xu t có th ưa ra các cài t l i cho các hàm o c a l p cơ s n u
mu n, trái l i chúng có th s d ng nh nghĩa ã nêu trong l p cơ s .
N u hàm o ư c g i b ng cách tham chi u qua tên m t i tư ng thì tham chi u
ó ư c xác nh d a trên l p c a i tư ng tương ng.
M t l p có hàm o không có nh nghĩa(hàm o thu n tuý) ư c g i là l p tr u
tư ng. Các l p tr u tư ng không th dùng khai báo các i tư ng nhưng có th
khai báo con tr có ki u l p tr u tư ng.
Cho con tr l p d n xu t ch n i tư ng l p cơ s mà không m b o ch c ch n
r ng phiên b n m i c a hàm trong l p d n xu t cũng tr v cùng gái tr như phiên
b n cũ c a hàm.
Khai báo i tư ng c a l p tr u tư ng
Trang 49

Khai báo hàm thi t l p là hàm o.
Khi th a k các kh năng không c n thi t trong l p d n xu t, t t nh t nên nh nghĩa
l i chúng.
C/ BÀI T P M U
Ví d 1:
Gi s có các l p như trong khai báo. Ch ra các l i sai cho các l nh c a chương
trình vi t dư i ây.
class A
{
public:
void func();
};
class B: private class A
{ };
A a;
B b;
a.func();
A* pA =&b;
B* pB=&a;
L i gi i
L i g i b.func() có l i b i vì l p B k th a l p A theo ch private. Do v y, t t c
các thành ph n c a A s là private trong B, hơn n a không th truy nh p vào m t
thành ph n private.
M t i tư ng c a l p d n xu t cũng có th coi là i tư ng c a l p cơ s . Do v y,
khia báo A* pA=&b là hoàn toàn úng. Nhưng i u ngư c l i là không úng, nên khai
báo B* pB=&a s gây l i khi biên d ch.
Ví d 2: Qu n lý h c viên

CT4_2.CPP
#include <conio.h> 29.
class person_data
{
public:
void getinfo();
void display();
person_data();
virtual ~person_data();
private:
char name[25];
int roll_no;
char sex;
};
person_data::person_data()
{

}

person_data::~person_data()
{

}
void person_data::getinfo()
{
cout << "Ten: ";

Trang 50

cin>> name;
cout<<"So: ";
cin>>roll_no;
cout<<"Gioi tinh(F/M) : ";
cin>> sex;
}

void person_data:: display()
{
cout<<name<<"t";
cout<<roll_no<<"t";
cout<<sex<<"t";
}
//-----------------------------------
class academics
{
public:
void getinfo();
void display();
academics();
virtual ~academics();
private:
char course_name[25];
int semester;
char grade[3];
};
academics::academics()
{

}

academics::~academics()
{

}

void academics::getinfo()
{
cout<<"Ten khoa (BA/MBA/MCA etc)? ";
cin>>course_name;
cout<< "Hoc ky (1/2/3/...)? ";
cin>>semester;
cout<<"muc do (A,B,B+,B-..) ? ";
cin>>grade;
}

void academics::display()
{
cout<<course_name<<"t";
cout<<semester<<"t";
cout<<grade<<"t";
}
//-------------------------------

class stud_scholarship :
public person_data,
public academics
{
public:
void getinfo();
void display();
stud_scholarship();
virtual ~stud_scholarship();

Trang 51

private:
float amount;

};
stud_scholarship::stud_scholarship()
{

}

stud_scholarship::~stud_scholarship()
{

}

void stud_scholarship::getinfo()
{
person_data::getinfo();
academics::getinfo();
cout<<"Su ho tro ";
cin>>amount;
}
void stud_scholarship::display()
{
person_data::display();
academics::display();
cout<<amount<<endl;
}
//----------------------------------
int main()
{
stud_scholarship obj;
cout<<"Nhap cac thong tin sau: "<<endl;
obj.getinfo();
cout<<endl;
cout<<"Ten So Gioi tinh Khoa Hoc ky Muc do";
cout<<" Amount"<<endl;
obj.display();

return 0;
}
30.

D/ BÀI T P T GI I

Bài 1: Xây d ng l p Stack v i các thao tác c n thi t. T ó hãy d n xu t t l p Stack
i m t s nguyên dương sang h m b t kỳ.

Bài 2: Hãy xây d ng các l p c n thi t trong phân c p hình 5.2

Bài 3: Hãy xây d ng các l p c n thi t trong phân c p hình 5.3 tính di n tích (ho c
di n tích xung quanh) và th tích.

Bài 4: Vi t m t phân c p k th a cho các l p Quadrilateral (hình t giác), Trapezoid
(hình thang), Parallelogram (hình bình hành), Rectangle (hình ch nh t), và Square
(hình vuông). Trong ó Quadrilateral là l p cơ s c a phân c p.

Trang 52

Lap trinh huong doi tuong voi c++ smith.n studio

More Related Content

What's hot (14)

Similar to Lap trinh huong doi tuong voi c++ smith.n studio (20)

More from na (15)

Recently uploaded (20)

Lap trinh huong doi tuong voi c++ smith.n studio