Nauka o informacji (Information Science) czy nauka o wiedzy (Knowledge Science). Knowledge management vs. IS
Download as PPTX, PDF1 like943 views
nauka o informacji nauka o wiedzy informatologia
![B. C. Brookes (1978)nauka o wzajemnym współdziałaniu społecznego systemu wiedzy i poszczególnych użytkowników informacjiinformacja i wiedza to podstawowe kategorie nauk społecznych, podobnie jak pojęcia przestrzeni i czasu, materii i energii w naukach przyrodniczych[W] + I(K, U) = [W + ∆W]gdzie:W – dotychczasowa wiedza użytkownika UI (K, U) – nowa informacja włączona do wiedzy U∆W – przyrost wiedzy następujący dzięki informacji IIS](https://image.slidesharecdn.com/marzenaswigoninformationscienceorknowledgescience-knowledgemanagementvs-is-101214040220-phpapp01/85/Nauka-o-informacji-Information-Science-czy-nauka-o-wiedzy-Knowledge-Science-Knowledge-management-vs-IS-6-320.jpg)
Nauka o informacji (Information Science) czy nauka o wiedzy (Knowledge Science). Knowledge management vs. IS
- 1. Marzena ŚwigońUniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieNauka o informacji (Information Science)czynauka o wiedzy (Knowledge Science)?Zarządzanie wiedzą w nauce o informacjiIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa Zarządzanie informacją w nauceKatowice, 15-16 grudnia 2010 r.
- 2. Information Science (IS) – geneza nazwy1953 – Informationscientist, John Farradane1955 – Information Science, John Farradane1972 - 39 różnych określeń nauki o informacji (H. Wellish, cyt. za Ratajewski, 1994)1977 - „Kim Pan jest z zawodu?; Czym się Pan zajmuje?”, Eugene Garfield (Essays on an InformationScientist)
- 3. 1974 -1977 – dyskusja na łamach czasopisma Aktualne Problemy Informacji i Dokumentacji (APID) na temat „zakresu pojęcia i nazwy dla wyodrębniającej się dyscypliny naukowej, która zajmuje się teorią informacji” (13 artykułów)przykłady zgłoszonych propozycji:informatologia (Maria Dembowska)informatoryka (Olgierd A. Wojtasiewicz)informologia (Krystyna Tittenbrun)bibliotronika (Feliks Widy-Wirski)informatyka (Wacław Przelaskowski) informacja naukowa (za utrzymaniem nazwy: Hanna Uniejowska, Adam Górski, Zbigniew Żmigrodzki)IS w Polsce
- 4. 1980 – infoscientyka (Konrad Fiałkowski)1987 – wiedza o informacji naukowej (Barbara Sordylowa)1991 – informatologia (Maria Dembowska)Nauka o informacji naukowej (informatologia). Organizacja i problematyka badań w Polsce1994 – informologia nauki (Jerzy Ratajewski)Wybrane problemy metodologiczne informologii nauki (informacji naukowej)1997 – wiedza o informacji i komunikacji naukowej (Barbara Sordylowa)Z problematyki bibliotek i informacji naukowejIS w Polsce (cd.)
- 5. Przedmiot badań ISInformacja czy wiedza?
- 6. B. C. Brookes (1978)nauka o wzajemnym współdziałaniu społecznego systemu wiedzy i poszczególnych użytkowników informacjiinformacja i wiedza to podstawowe kategorie nauk społecznych, podobnie jak pojęcia przestrzeni i czasu, materii i energii w naukach przyrodniczych[W] + I(K, U) = [W + ∆W]gdzie:W – dotychczasowa wiedza użytkownika UI (K, U) – nowa informacja włączona do wiedzy U∆W – przyrost wiedzy następujący dzięki informacji IIS
- 7. ISJ. Farradane (1980)nauka kognitywna, która bada procesy myśleniaczęść komunikacji, nauczania i uczenia sięwiedza to proces zachodzący w umyśle, informacja to surogat wiedzy używany do komunikowaniathepicture of IS – przepływ informacji od nadawcy do odbiorcy, w tym konwersje wiedzy w informacje i informacji w wiedzę (ustrukturyzowane myśli w pamięci długotrwałej)dla rozwoju IS ważne są m.in.: badanie związków informacji z wiedzą oraz komunikacji ustnej (verbalcommunication)
- 8. T. Saracevic (1991)dziedzina badań naukowych i działalności profesjonalnej zogniskowanych na problemie efektywnego komunikowania wiedzy i zapisów wiedzy między ludźmi w kontekście społecznych, instytucjonalnych lub indywidualnych potrzeb informacyjnych i wykorzystywania informacji3 cechy charakterystyczne dyscypliny: interdyscyplinarnośćimmanentny związek z technologią informacyjnąudział w transformacji współczesnego społeczeństwa w społeczeństwo informacyjneIS
- 9. LISB. Hjørland (2000)bibliotekoznawstwo i informacja naukowa (Library and Information Science, LIS) są ściśle związane z obszarami tworzenia i wykorzystywania wiedzy (knowledgeproducing field and knowledgeutilizing field)wiedza kulturowawiedza o różnych obszarach komunikowania (muzyka, prawo, medycyna)wiedza o filozofii i socjologii naukiwiedza ekonomiczna i administracyjnawiedza o źródłach informacji (bazy danych, Internet)wiedza o technologii informacyjnejumiejętności językowe i komunikacyjne itd.
- 10. B. Sordylowa (1997)wiedza o informacji i komunikacji naukowej komunikacja naukowa:jednostkowy akt przekazu informacji przez badacza kanałami formalnymi (publikacja, wykład, odczyt) lub nieformalnymi (rozmowa, korespondencja);infrastruktura komunikowania naukowego (ogół środków i metod);dyscyplina zajmująca się problematyką naukowego komunikowania;informacja naukowa:treści zawarte w komunikatach naukowych różnego rodzaju (publikacje, referaty, wypowiedzi, filmy, wystawy itp.), czyli nowa wiedza, która została ukształtowana w formie nadającej się do zakomunikowania;zorganizowana działalność informacyjna;dyscyplina naukowa (multidyscyplina) obejmująca teorię, metodykę, organizację i historię działalności informacyjnej.Informacja naukowa i komunikacja naukowa
- 11. Informacja nie tylko naukowaPrzedmiotem zainteresowania nauki o informacji (informacji naukowej) są także:problematyka procesów, obiektów i zachowań informacyjnych odnoszących się do codziennego życia człowieka,problem przypadkowości w pozyskiwaniu informacji,zagadnienia informacji biznesowej,zdrowotnej,publicznej,przestrzennej,oraz innych jej rodzajów służących rozwojowi społeczeństwa poinformowanego.Źródło: (Materska, 2008)
- 12. IS – współczesne obszary badawczeUżytkownicy informacji. Zachowania informacyjne. Użytkowanie informacji. Socjologia informacji.Metody organizacji i reprezentacji wiedzy.Komunikacja. Zarządzanie sieciami informacyjnymi. Współpraca. Transfer wiedzy.Modele i metody wyszukiwania informacji.Teoria informacji. Zagadnienia ogólne.Projektowanie systemów informacyjnych.Zarządzanie informacjąiwiedzą.Polityka informacyjna. Prawo informacyjne. Przetwarzanie informacji. Generowanie, zapisywanie, archiwizowanie, dystrybucja.Przetwarzanie języka naturalnego. Lingwistyka komputerowa.Bibliometria. Informetria. Webometria. Naukometria.Biznes informacyjny. Ekonomia informacji.Systemy inteligentne.Źródło: (Sosińska-Kalata, 2007)
- 13. Ch. Zins (2006, 2007)2003-2005 - międzynarodowe badania ankietowe, ponad 50 uczestników -przedstawicieli ISz całego świata, w tym m.in.: M. Buckland (University of Kalifornia, Berkeley, USA), B. Hjorland (Royal School of Library & Information Science University, Dania), W. Hersh (Oregon Health&ScienceUniversity, USA), A. Debons (University of Pittsburgh, USA), R. Smiraglia (Long Island University, USA)rezultaty badań:ok.130 nowych definicji danych, informacji i wiedzyok. 50 definicji Information Science, 6 modeli ISmapa wiedzy z zakresu Information Sciencepropozycja zmiany nazwy z Information Science naKnowledge ScienceIS vs. Knowledge Science (KS)
- 14. ISM. Buckland (cyt. za Zins, 2007)nauka związana z tworzeniem, rozpowszechnianiem i wykorzystywaniem wiedzydwa główne aspekty: społeczny (zachowania użytkowników) i technologiczny (systemy informacyjne)A. Debons (cyt. za Zins, 2007)obszar badań związany z próbą określenia praw i zasad dotyczących analizy, przedstawienia i oceny danych, informacji i wiedzyorganizm ludzki jest systemem danych, informacji i wiedzy
- 15. ISW. Hersh (2002, cyt. za Zins, 2007)nauka o danych, informacji i wiedzy oraz o ich wykorzystywaniu przez jednostkiR. Smiraglia (cyt. za Zins, 2007)nauka, która łączy różne obszary takie, jak zarządzanie wiedzą, bibliotekoznawstwo i dokumentacja
- 16. Ch. Zins (2006, 2007)koncentruje się na uniwersalnym (obiektywnym) znaczeniu pojęć: danych, informacji i wiedzyjest rodzajem meta-wiedzy; jej centralnym problemem jest wiedza ludzka w ujęciu uniwersalnymbada wpływ różnych aspektów, np. kognitywnych, społecznych i technologicznych oraz innych warunków na rozpowszechnianie wiedzy ludzkiej (jej przepływ od twórcy, nadawcy do odbiorcy, użytkownika)IS
- 17. Meta-knowledge of human knowledgeNauka o informacji (IS)Filozofia wiedzy (epistemologia)Filozofia naukiHistoria naukiSocjologia wiedzyMetodologia naukiŹródło: (Zins, 2007)
- 18. Podstawy/założenia (Foundations)Zasoby (Resources)Pracownicy wiedzy (KnowledgeWorkers)Treści (Contents)Zastosowania (Applications)Działania i procesy (Operations and Processes)Technologie (Technologies)Środowisko/warunki (Environments)Organizacje (Organizations)Użytkownicy (Users)GR. 1GR.2Źródło: (Zins, 2007)Mapa IS (model kulturowy)
- 19. 6 MsKat. 2 ŹRÓDŁA (Resources)Kto komunikuje? (mediator - Knowledge Worker, kat. 3)Co jest komunikowane ? (matter - Contents, kat. 4)Dlaczego to jest komunikowane? (motive - Applications, kat. 5)Jak to jest komunikowane? (method - Operation and Processes, kat.6; means - Technology, kat.7)Gdzie i kiedy zachodzi proces komunikowania? (milieu - Environment, kat.8 i Organization, kat. 9)Kat. 10 UŻYTKOWNICY (Users)Źródło: (Zins, 2007)
- 20. Zarządzanie wiedzą (Knowledge Management) perspektywą rozwoju IS
- 21. Kompetencje (competence) Mądrość (wisdom)Informacja(Information)Dane(Data)Wiedza(Knowledge)KM > IM, DM(CM, WM wisdom management?)
- 22. terminy wykorzystywane przez przedstawicieli bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (LIS - library and information science) do opisywania problematykizarządzania wiedzą (KM - knowledge management)baza danych: LISTA - Library and Information Science and Technology Abstracts (ponad 500 czasopism)analiza informetryczna (model centro-peryferyjny, współwystępowanie słów)piśmiennictwo z lat: 1961-2007 (dane z VI/VII 2008) nie tylko artykuły naukowelista 100 terminów (współwystępujących pow. 13 razy)Źródło: (Onyancha O.B., Ocholla D.N., 2009)KM, IS – wspólne słowa kluczowe
- 23. Wykaz terminów (liczba artykułów)Information resources management (555) Information science (417)Information technology (385)Information services (200)Informationretrieval (170)Library science (131)Management information systems (124)Libraries (113)Management (111)Information resources (100)Informationstorage and retrieval systems (78)Organisational learning (77)Data mining (76)Electronic data processing (76)Intellectual capital (74)Knowledgeworkers (69)Associations, institutions (67)Informationprofessionals (66)Corporateculture (66)Business enterprises (65)Industrial management (59)Librarians (58)Informationtheory (56)Digital libraries (55)Congresses and conventions (55)Web sites (54)Research (52)Electronic information resources (48)Decisionmaking (45)Informationarchitecture (44)Concepts (42)Computer software (39)Informationliteracy (39)Organisation (38)Technologicalinnovations (37)Business intelligence (35)Internet (35)Universities and colleges (34)Computer network resources (33)Documentation (33)Źródło: (Onyancha O.B., Ocholla D.N., 2009)
- 24. 1971-1980 Źródło: (Onyancha O.B., Ocholla D.N., 2009)
- 25. 1981-1990Źródło: (Onyancha O.B., Ocholla D.N., 2009)
- 26. 1991-2000Źródło: (Onyancha O.B., Ocholla D.N., 2009)
- 27. 2001-2007Źródło: (Onyancha O.B., Ocholla D.N., 2009)
- 28. KM focuses on IRMZarządzanie zasobami informacji/zarządzanie informacją (information resources management/information management) – zarządzanie (planowanie, organizowanie, operowanie i kontrola) zasobami (ludzkimi i fizycznymi) związane ze wsparciem systemów (rozwijanie, udoskonalanie) oraz serwisowaniem (przetwarzanie, transformowanie, dystrybucja, przechowywanie i wyszukiwanie) informacji (dane, tekst, głos, obraz) w organizacji (1992). Źródło: (Onyancha O.B., Ocholla D.N., 2009)
- 29. KM = IS Zarządzanie wiedzą jest naturalną i długo oczekiwaną perspektywą rozwoju nauki o informacji (KM is a natural and long-awaited development in IS)Celem ZW w nauce o informacji jest usprawnienie dostępu do informacji i wiedzy potrzebnych w podejmowaniu decyzji i rozwiązywaniu problemów w życiu zawodowym i prywatnym (Thegoal of KM in IS isbasically to help facilitatehumanacces to information and konwledge for effectivedecisionmaking and problem solvinginworksituation as well as everyday life)Źródło: (Kebede G., 2010)
- 30. ISOrally-basedinformationInformacja oparta na przekazie ustnymBezpośrednie rozmowy (face to face)Rozmowy telefoniczneWideokonferencjeKontakty mailowe, blogi, chaty itp.Źródło: (Turner, 2010)
- 31. Dziękuję za uwagęmarzena.swigon@uwm.edu.plInformation & Knowledge Science (IKS)Nauka o informacji i wiedzyIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa Zarządzanie informacją w nauceKatowice, 15-16 grudnia 2010 r.