1. Veritabanı Nesneleri
Tablolar : Veritabanının temel nesnesi tablolardır. Bilgilerin asıl
tutulduğu yer tablodur. Diğer veritabanı nesneleri tablolar esas alınarak
oluşturulur. Bir veritabanında birden çok tablo bulunabilir.
Sorgular : Tablolardaki çok sayıda kayıt içerisinden istenilen kriterlere
uyan kayıtları seçerek görebilmek için oluşturulan bir nesnedir.
Formlar : Tablolara doğrudan bilgi girişi yapmak daha zor ve sıkıcı
olabilir. Formlar tablolara bilgi girişini kolaylaştıran ve daha anlaşılır bir
ekran görüntüsü ile çalışmayı sağlayan nesnelerdir. Paket
programlardaki kullanıcı ara yüzü olarak düşünülebilir.
Raporlar : Tablolardaki bilgileri kağıda dökebilmek için değişik şekillerde
sayfa dizaynları oluşturmak için kullanılır.
Makrolar : Veritabanında birden çok adımdan oluşan bir işlemin bir
seferde yapılabilmesini sağlayan küçük program parçalarıdır.
Modüller : Makrolar ile aynı amaca sahip olmakla birlikte Visual Basic
programlama dili komutları ile yazılan küçük program parçalarıdır.
2. Tablo oluşturmak
Tablo oluşturmak için Tables bölümünde
iken “Create Table in Design View”
seçeneği kullanılır.
Tasarım görünümünde tablo hazırlarken
tablonun başlıklarını oluşturacak her bir
alanın adını (Field Name), veri türünü
(Data Type) ve alanın özelliklerini (Field
Properties) ayrı ayrı belirlenir.
3. Veri türleri (Data Type)
Alana girilecek bilginin türünü belirtir. Veri türleri şunlardır :
Text-Metin : Alfabetik ve sayısal türde hertürlü bilgi girilebilen alan türüdür. En fazla 255
karakter bilgi alır.
Memo - Not : Bir tablo alanı için metin türünün uzunluğu yetmiyorsa Not türü seçilebilir. Bu
tür alanlara 65535 karaktere kadar bilgi girilebilir.
Number - Sayı : Tablodaüzerinde işlem yapılabilecek sayısal değerlerin girilebileceği alan
türüdür. Sayısal alanların alan boyutunu belirlerken aşağıdaki boyut türleri seçilebilir :
- Byte- Bayt : 0 ile 255 arasında değer girilebilir.
- Integer - Tamsayı : -32768 ile 32767 arasında değer girilebilir.
- Long Integer - Uzun tamsayı : -2.147.483.648 ile 2.147.483.647 arasında değer girilebilir.
- Singe/Double - Tek / Çift : Çok büyük sayılar için ve ondalıklı sayılar için kullanılan veri
tipleridir.
Date/Time - Tarih/Saat :Tarih ve saat türündeki bilgiler için tanımlanır.
Currency - Para birimi : Parasaldeğerler için tanımlanır. Bu tür alanlara 15 basamak
tamsayı, ondalıktan sonra da 4 basamak bilgi girilebilir.
Autonumber - Otomatik sayı : Bu tür alandaki sayı değerigirilen her kayıtta otomatik olarak
artar.
Yes/No - Evet/Hayır : Mantıksal alantürüdür. İki ihtimalli bilgiler için kullanılır. Örneğin;
Askerliğini yaptı/yapmadı, disiplin cezası var/yok gibi.
Hyperlink - Köprü : Internet üzerindenbağlantı kurulacak web adresleri girilecekse bunun
için köprü türü alan tanımlanır. Bu alandaki bilgiye tıklandığında eğer internet bağlantısı varsa
belirtilen web adresine gidilebilir.
OLE Object - OLE nesnesi : Veritabanına resim, ses,film gibi nesnelerin eklenmesi için
kullanılır.
5. Sorgu Türleri
Seçme sorgusu (Select Query): Bir veya daha fazla
tablodan veri alır ve kayıt kümesini bir veri sayfasında
görüntüler. Bu en yaygın sorgu türüdür.
Çapraz tablo sorgusu (Cross-tab Query) Satır ve
sütun başlıklarıyla, kayıt kümesini daha kolay görünür
şekilde düzenler.
Parametre sorgusu: Kullanıcıdan, satış sonuçları için
belirli bölgeler veya evler için belirli bir fiyat aralığı gibi,
sorguyu tanımlayan değerler girmesini ister.
Eylem sorgusu (Action Query): Yeni bir tablo
oluşturur veya varolan tabloyu değiştirir.
SQL sorgusu (SQL Specific): SQL deyimi
kullanılarak oluşturulan gelişmiş bir sorgudur.
6. Sorgu Oluşturmak
Sorgular, tablolardaki çok sayıda kayıt içerisinden istenilen kriterlere uyan kayıtları
süzerek görmemizi sağlayan veritabanı nesneleridir.
Tasarım görünümünde sorgu oluşturma
1- Queries bölümüne geçilir.
2- “Create Query in Design View” düğmesine basılır.
3- Sorgu tasarımına girildiğinde sorguya hangi tabloları ekleyeceğimizi soran bir
pencere açılır. Bu pencerede sorguda kullanılacak tablolar ayrı ayrı veya birlikte
seçilerek Ekle düğmesine basılır. Daha sonra bu pencere kapatılır.
4- Sorgu ekranında istenilen tablodan sorguda yer almasını istediğimiz alanlar ayrı
ayrı alınarak alt taraftaki sorgu sütunlarına eklenir. Bunun için alan adından fare ile
basılı tutup sürükleyerek aşağıdaki sütunlara indirilip bırakılabilir.
5- Sorgu sonucunun belli bir alandaki bilgilere göre sıralanmasını istiyorsak o alan
için Sırala özelliği açılıp Artan veya Azalan seçeneği seçilebilir.
6- Sorgu sonucunda görünmesini istemediğimiz alanlar varsa bu alanlar için
Göster kutucuğundaki işaret kaldırılabilir.
7- Sorgu sonucunda ilişkili tablodaki tüm kayıtları değil, belli bir kritere uyan
kayıtları görmek istiyorsak kriter belirtilecek alan için Ölçüt bölümüne istenilen
kriter bilgisi yazılır. Eğer aynı alan için birden fazla ölçüt yazılacaksa alt alta bunlar
yazılır. Bu durumda ölçütler arasındaki bağlaç veya olur. Eğer birden fazla alana
ölçüt yazılırsa bu durumda ölçütler arasındaki bağlaç ve olur.
7. Ölçüt ifadeleri
Ölçüt Operatörleri:
> büyüktür: Alan türü Sayı ise, belirtilen sayıdan büyük olan sayıların, metin ise
belirtilen harf veya harflerden sonra gelen metinlerin, tarih ise belirtilen tarihten
sonra gelen tarihlerin bulunduğu kayıtları getirir.
< küçüktür: Alan türü Sayı ise, belirtilen sayıdan küçük olan sayıların, Metin ise
belirtilen harf veya harflerden önce gelen metinlerin, Tarih ise belirtilen tarihten
önce gelen tarihlerin bulunduğu kayıtları getirir.
<= küçük eşit: sayı, metin veya tarih türü alanlarda belirtilen ifadeden küçük veya
eşit olan kayıtları getirir.
>= büyük eşit: sayı, metin veya tarih türü alanlarda belirtilen ifadeden büyük veya
eşit olan kayıtları getirir.
Between (Arasında) Sayı, metin veya tarih türü alanlarda belirtilen iki değer
arasındaki değeri taşıyan kayıtları getirir.
Like (gibi) Ölçüt yazılan alanın veri türü metin ise, belirtilen harf veya harflerle
başlayan kayıtları getirir.
Not (değil): tanımlanan kritere uymayan kayıtları getirir.
And (ve): Birden fazla kriteri bağlamak için kullanılır. And ile bağlanan kriterlerin
hepsine uyan kayıtlar getirilir. Aynı satırda farklı alanlar için kriterler And ile
bağlanmış olur.
Or (veya): Birden fazla kriteri bağlamak için kullanılır. Or ile bağlanan kriterlerin
herhangi birimne uyan kayıtlar getirilir. Ayrı satırda tanımlanmış kriterler Or ile
bağlanmış olur.
8. Kriter Örnekleri
Komut Örnek Tanım
743 743' e eşit olanlar seçilir.
= ="Televizyon" "Televizyon" a uyan bilgiler seçilir. Kelime içinde boşluk olmaz ise tırnak işaretleri gerekli
değildir.
<> <>"5" "5" e eşit olmayanlar seçilir.
> >28.01.2001 28 Ocak 2001 tarihinden sonraki tarihler seçilir. Bu tip bir komut girildiğinde Access bu komutu
kendiliğinden >#28.01.2001# formatına çevirecektir.
< <100 Yüzden küçük değerler seçilir.
>= >=567 567 den büyük veya eşit değerler seçilir.
<= <=566 566 dan küçük veya eşit değerler seçilir.
Between Between 5 and 10 5 ve 10 arasındaki değerler seçilir.(5 ve 10 dahil)
Is Null Is Null Boş olan kayıtlar seçilir.
Is Not Null Is Not Null Boş olmayan kayıtlar seçilir.
In In("Televizyon","Kli
ma")
"Televizyon" veya "Klima" olan kayıtlar seçilir.("Or" komutu ile aynı görevdedir.
Date
Fonksiyonları
Between Date()
And Date()+10
Bugün ve bugünden 10 gün sonrası olan tarihler seçilir.
Diğer
Fonksiyonlar
Left([MUSTERI_A
DI];7)="Mustafa"
"MUSTERI_ADI" sütünundaki kayıtlardan soldan ilk yedi harfi "Mustafa" ya eşit olan kayıtlar
seçilir.
9. Kriter Örnekleri
Komut Örnek Tanım
? Herhangi bir
karakterin
yerine geçer
"A????a" tanımı "Ankara" ve "Amasya" kelimelerine uyar ancak "Adana" veya "Artvin" e uymaz
* Sıfır ya da daha
fazla
karakterin
yerine geçer.
"İ*m*" tanımı "İzmir" ve "İzmit" e uyar ancak "İstanbul" a uymaz.
Like Like "S*" S ile başlayan bilgiler seçilir. (İlerki bölümlerde daha geniş bilgi bulabilirsiniz.)
Not Not Like "S*" S ile başlamayan bilgiler seçilir. Bu komut diğer komutlarla birlikte kullanılabilir. Örnek:"Not
Between"
And Like "P*" And Not
Like "*R"
"P" ile başlayıp, "R" ile bitmeyen kayıtlar seçilir.
Or "Televizyon" Or
"Klima"
"Televizyon" veya "Klima" olan kayıtlar seçilir.
[] Like "[abc]*" a veya b veya c ile başlayan bilgiler seçilir
! Like "[!abc]*" a veya b veya c ile başlamayan bilgiler seçilir
10. Sorgularda hesaplama alanları
oluşturmak
Sorgular içerisinde tablolardan alanlar dahil etmenin
yanında formül veya fonksiyonlar içeren ve
hesaplamalar yapılabilen alanlarda eklenebilir.
Hesaplama alanı oluşturmak için:
Boş bir sütunun Field (alan) satırına tıklanır.
Hesaplama sonuçlarının görüneceği alan adı
belirtildikten sonra : işareti konur.
Formül veya fonksiyon tanımlanır. Formül içerisindeki
alan adları [ ] işaretleri içinde olmalıdır. Örnek:
Tutar: [adet] * [fiyat]
İstenirse alanın özellikler (Properties) penceresi
açılarak Format vb özellikleri ayarlanabilir.
11. Expression Builder
Kriter ve formül yazımında kullanılabilecek yardımcı bir
araçtır. Kriter veya formülün oluşturulacağı yere sağ
tıklanarak, Build komutu seçilerek açılabilir.
12. Gruplama ve Grup içi hesaplama
Sorgu sonucunda bütün kayıtları tek tek görmektense, belirli bir alana veya
alanlara göre gruplayıp tekrar eden bilgileri bir grup olarak görebilir ve grup
içerisindeki sayısal bilgilerle ilgili hesaplamalar yapabilirsiniz.
Sorguyu oluşturduktan sonra toolbardaki Totals düğmesine basın, veya alt
kısımda sağ tıklayıp Totals'ı seçin.
Totals satırında gruplama yapılacak alanlar için Group By seçeneğini seçin.
Hesaplanacak sayısal alanlar varsa bunlar için istenen fonksiyon seçilebilir.
Fonksiyon Açıklama
Sum Topla
Avg Ortalama
Min En küçük
Max Enbüyük
Count Say
StDev Standart sapma
Var Varyans
First İlk
Last Son
13. Tablodaki bütün kayıtları görmek
Tablolar arasında kurulan ilişkilerde standart seçenek her iki tabloda da
eşleşen kayıtları göstermektir. Örneğin Resimdeki sorgu sonucunda
sadece FATURA_BASLIK tablosunda satış yapılmış müşteriler
görünecek, MUSTERI tablosunda yer alan fakat FATURA_BASLIK
tablosunda geçmeyen müşteriler görünmeyecektir.
Eğer MUSTERI tablosundaki tüm müşteriler raporda görülmek
isteniyorsa iki tablo arasındaki ilişki tipi değiştirilmelidir:
Tablolar arasındaki ilişkiyi gösteren çizgiye çift tıklatın.
Açılan Join Properties penceresinde istenilen seçeneği seçin. Bu sorgu
için, satış yapılmış, yapılmamış bütün müşterileri görmek için 3. seçenek
seçilmelidir
1. Seçenek: Her iki tabloda da eşleşen kayıtları gösterir, standart seçenektir.
2. Seçenek: Soldaki tabloda (FATURA_BASLIK) yer alan bütün kayıtları gösterir.
3. Seçenek: Sağdaki tabloda (MUSTERI) yer alan bütün kayıtları gösterir.
14. CrossTab (Çapraz) Sorgular
Verilerin iki boyutlu tablo içerisinde
görüntülenmesini sağlayan kullanışlı bir rapor
sunar. Crosstab sorgu oluşturmak için en az 3
alan kullanılmalıdır
Satır
Başlıkları
(Row
Headings)
Sütun Başlıkları
(Column Headings)
Değer
(Value)
15. Crosstab sorgu oluşturmak
Sorguda kullanılacak Tabloları seçin .
Tablolar arasındaki bağlantıları kurun.
İstenilen alanları aşağıya indirin. En az 3 alan seçilmelidir.
Query menüsünden Crosstab query komutunu seçin.
Total ve Crosstab satırlarında her alan için istenilen seçenekleri
ayarlayın:
Row Heading: Satır başlıkları olarak görünecek alan. En az bir tane ve
Group by olarak ayarlanmalıdır. Birden fazla alan Row Heading
yapılabilir. Ayrıca istenirse sayısal bir alan Row Heading olarak
ayarlanıp Total satırında da bir fonksiyon seçilebilir.
Column Heading: Sütun başlıkları olarak görünecek alan. Sadece bir tane
ve Group by olarak ayarlanmalıdır.
Value Heading: Ortada değer olarak görünecek alan. Sadece bir tane
olabilir, Total satırından bir fonksiyon seçilerek değerlerle hesaplama
yapılır. Bu alan için sıralama yapılamaz.
17. Filtreleme
Filter by Selection (Seçime göre Filtreleme) Tablo içerisinde
istenilen bilgi seçilir ve Filter by Selection düğmesine basılır.
Seçilen bilgiye uyan kayıtlar gösterilecektir. Filtrelemeyi kaldırmak
için Remove filter düğmesine basılır
Filter by
Selection
Remove
Filter
18. Filter by Form (Form ile
Filtreleme)
Birden fazla veya daha karmaşık kriterler
tanımlamak için kullanılır. Filter by Form
düğmesine basıldığında ayrı kriter tanımlama
penceresi açılır.
Filter by
Form
19. Filter by Form (Form ile
Filtreleme)
Burada istenilen kriterler tanımlandıktan
sonra, filtreyi çalıştırmak için Apply Filter
düğmesine basılır
Apply Filter