SlideShare a Scribd company logo

PHP6 i MySQL 5. Dynamiczne strony WWW. Szybki start

Wydawnictwo Helion, profile picture
Wydawnictwo Helion

Poznaj możliwości PHP6 oraz MySQL 5 i twórz dynamiczne strony WWW * Jak utworzyć podstawowy skrypt PHP? * Jak korzystać z wielowymiarowych tablic? * Jak budować bazy danych? Każda funkcjonalna i atrakcyjna dla użytkowników strona internetowa musi być na bieżąco aktualizowana, a umieszczone na niej interesujące informacje powinny być łatwo dostępne. Najpopularniejsze narzędzia typu open source, służące do tworzenia dynamicznych witryn, to język PHP i system zarządzania relacyjnymi bazami danych MySQL. Oba te narzędzia oferują wysoką wydajność, przenośność i niezawodność. Wśród wielu ogromnych możliwości oraz zalet PHP i MySQL mają także taką, że sprawne posługiwanie się nimi nie jest zbyt skomplikowane nawet dla początkujących. Książka "PHP6 i MySQL 5. Dynamiczne strony WWW. Szybki start" zawiera precyzyjny opis czynności oraz bogato ilustrowane zrzutami ekranu niezbędne wskazówki i wyjaśnienia, ułatwiające samodzielne zbudowanie dynamicznej strony internetowej. Dzięki temu podręcznikowi nauczysz się wyszukiwać i usuwać błędy w skryptach PHP, tworzyć formularze w języku HTML oraz zapobiegać atakom na Twoje witryny. Poznasz także podstawowe i zaawansowane techniki tworzenia różnych aplikacji (na przykład stron wielojęzycznych lub obsługujących fora dyskusyjne). * PHP i MySQL * Tworzenie formularza w języku HTML * Tablice i łańcuchy * Tworzenie i wywoływanie własnych funkcji * Wypełnianie baz danych * Zabezpieczenia * Stosowanie modyfikatorów * Szyfrowanie danych * Tworzenie uniwersalnych witryn * Budowanie strony domowej * Wielojęzyczna strona WWW * Tworzenie kont użytkowników i nadawanie uprawnień Szybko i łatwo naucz się tworzyć funkcjonalne oraz bezpieczne witryny internetowe

Technology
1 of 47
Downloaded 31 times
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
PHP6 i MySQL 5. Dynammiczne strony www. Szybki start Autor: Larry Ullman T³umaczenie: Jaromir Senczyk ISBN: 978-83-246-1723-4 Tytu³ orygina³u: PHP 6 and MySQL 5 for Dynamic Web Sites: Visual QuickPro Guide Format: 170x230, stron: 640 Poznaj mo¿liwoœci PHP6 oraz MySQL 5 i twórz dynamiczne strony WWW • Jak utworzyæ podstawowy skrypt PHP? • Jak korzystaæ z wielowymiarowych tablic? • Jak budowaæ bazy danych? Ka¿da funkcjonalna i atrakcyjna dla u¿ytkowników strona internetowa musi byæ na bie¿¹co aktualizowana, a umieszczone na niej interesuj¹ce informacje powinny byæ ³atwo dostêpne. Najpopularniejsze narzêdzia typu open source, s³u¿¹ce do tworzenia dynamicznych witryn, to jêzyk PHP i system zarz¹dzania relacyjnymi bazami danych MySQL. Oba te narzêdzia oferuj¹ wysok¹ wydajnoœæ, przenoœnoœæ i niezawodnoœæ. Wœród wielu ogromnych mo¿liwoœci oraz zalet PHP i MySQL maj¹ tak¿e tak¹, ¿e sprawne pos³ugiwanie siê nimi nie jest zbyt skomplikowane nawet dla pocz¹tkuj¹cych. Ksi¹¿ka „PHP6 i MySQL 5. Dynamiczne strony WWW. Szybki start” zawiera precyzyjny opis czynnoœci oraz bogato ilustrowane zrzutami ekranu niezbêdne wskazówki i wyjaœnienia, u³atwiaj¹ce samodzielne zbudowanie dynamicznej strony internetowej. Dziêki temu podrêcznikowi nauczysz siê wyszukiwaæ i usuwaæ b³êdy w skryptach PHP, tworzyæ formularze w jêzyku HTML oraz zapobiegaæ atakom na Twoje witryny. Poznasz tak¿e podstawowe i zaawansowane techniki tworzenia ró¿nych aplikacji (na przyk³ad stron wielojêzycznych lub obs³uguj¹cych fora dyskusyjne). • PHP i MySQL • Tworzenie formularza w jêzyku HTML • Tablice i ³añcuchy • Tworzenie i wywo³ywanie w³asnych funkcji • Wype³nianie baz danych • Zabezpieczenia • Stosowanie modyfikatorów • Szyfrowanie danych • Tworzenie uniwersalnych witryn • Budowanie strony domowej • Wielojêzyczna strona WWW • Tworzenie kont u¿ytkowników i nadawanie uprawnieñ Szybko i ³atwo naucz siê tworzyæ funkcjonalne oraz bezpieczne witryny internetowe
Spis treści Wprowadzenie 9 Czym są dynamiczne strony WWW? ................................................................... 10 Co będzie Ci potrzebne? ....................................................................................... 16 O tej książce ........................................................................................................... 17 Rozdział 1. Wprowadzenie do PHP 19 Podstawy składni.................................................................................................... 20 Przesyłanie danych do przeglądarki internetowej ............................................... 24 Wstawianie komentarzy......................................................................................... 28 Co to są zmienne? .................................................................................................. 32 Łańcuchy ................................................................................................................ 36 Łączenie łańcuchów............................................................................................... 39 Spis treści Liczby ..................................................................................................................... 41 Stałe ........................................................................................................................ 45 Apostrof kontra cudzysłów .................................................................................... 48 Rozdział 2. Programowanie w PHP 51 Tworzenie formularza w języku HTML ............................................................... 52 Obsługa formularza HTML................................................................................... 56 Wyrażenia warunkowe i operatory ....................................................................... 60 Weryfikacja danych pochodzących z formularza ................................................. 64 Co to są tablice? ..................................................................................................... 70 Pętle for i while ...................................................................................................... 88 Rozdział 3. Tworzenie dynamicznych stron WWW 91 Wykorzystywanie plików zewnętrznych .............................................................. 92 Wyświetlanie i obsługa formularza przez jeden skrypt ....................................... 102 Tworzenie formularzy z pamięcią ....................................................................... 107 Tworzenie i wywoływanie własnych funkcji ...................................................... 110 Rozdział 4. Wprowadzenie do MySQL 125 Elementy bazy danych i ich nazwy..................................................................... 126 Wybór typu kolumny ........................................................................................... 128 Wybór innych właściwości kolumn .................................................................... 132 Korzystanie z serwera MySQL-a ........................................................................ 134 5
Spis treści Rozdział 5. Wprowadzenie do SQL 141 Tworzenie baz danych i tabel.............................................................................. 142 Wprowadzanie rekordów..................................................................................... 145 Wybieranie danych .............................................................................................. 149 Wyrażenia warunkowe ........................................................................................ 151 Stosowanie LIKE i NOT LIKE .......................................................................... 154 Sortowanie wyników zapytania ........................................................................... 156 Ograniczanie wyników zapytania........................................................................ 158 Uaktualnianie danych .......................................................................................... 160 Usuwanie danych ................................................................................................. 162 Funkcje ................................................................................................................. 164 Rozdział 6. Zaawansowany SQL i MySQL 175 Projekt bazy danych............................................................................................. 176 Złączenia............................................................................................................... 191 Grupowanie wyników zapytania ......................................................................... 196 Indeksy ................................................................................................................. 198 Stosowanie różnych typów tabeli........................................................................ 203 Wyszukiwanie FULLTEXT ................................................................................ 206 Spis treści Wykonywanie transakcji...................................................................................... 212 Rozdział 7. Obsługa i usuwanie błędów 217 Ogólne typy błędów i ich usuwanie.................................................................... 218 Wyświetlanie błędów PHP.................................................................................. 224 Sterowanie raportowaniem błędów PHP ........................................................... 226 Tworzenie własnych funkcji obsługi błędów ..................................................... 229 Techniki usuwania błędów z PHP ...................................................................... 234 Techniki usuwania błędów SQL i MySQL ........................................................ 238 Rozdział 8. PHP i MySQL 241 Modyfikacja szablonu .......................................................................................... 242 Łączenie się z MySQL-em i wybieranie bazy.................................................... 244 Wykonywanie prostych zapytań.......................................................................... 248 Odczytywanie wyników zapytania ...................................................................... 257 Bezpieczeństwo zapytań...................................................................................... 261 Zliczanie zwróconych rekordów ......................................................................... 267 Uaktualnianie rekordów w PHP ......................................................................... 269 Rozdział 9. Tworzenie aplikacji internetowych 277 Przekazywanie wartości do skryptu..................................................................... 278 Stosowanie ukrytych pól formularza................................................................... 282 Edycja istniejących rekordów ............................................................................. 288 6
Spis treści Stronicowanie wyników zapytań......................................................................... 295 Wyświetlanie tabel z możliwością sortowania.................................................... 303 Rozdział 10. Tworzenie aplikacji internetowych 309 Wysyłanie poczty elektronicznej ........................................................................ 310 Funkcje daty i czasu............................................................................................. 316 Obsługa przesyłania plików................................................................................. 320 Skrypty PHP i JavaScript .................................................................................... 333 Nagłówki HTTP ................................................................................................... 340 Rozdział 11. Sesje i „ciasteczka” 345 Strona logowania .................................................................................................. 346 Funkcje logowania ............................................................................................... 349 Posługiwanie się ciasteczkami............................................................................. 354 Sesje ...................................................................................................................... 367 Zwiększanie bezpieczeństwa sesji ...................................................................... 376 Rozdział 12. Zabezpieczenia 379 Zapobieganie spamowi ........................................................................................ 380 Spis treści Walidacja danych według typu ........................................................................... 387 Zapobieganie atakom XSS ................................................................................... 392 Zapobieganie wstrzykiwaniu poleceń SQL........................................................ 395 Szyfrowanie i bazy danych .................................................................................. 401 Rozdział 13. Wyrażenie regularne Perl 407 Skrypt testujący.................................................................................................... 408 Definiowanie prostych wzorców......................................................................... 412 Stosowanie kwantyfikatorów ............................................................................... 415 Klasy znaków ........................................................................................................ 418 Wyszukiwanie wszystkich dopasowań................................................................ 421 Stosowanie modyfikatorów.................................................................................. 425 Dopasowywanie i zastępowanie wzorców.......................................................... 427 Rozdział 14. Tworzenie uniwersalnych witryn 431 Zbiory znaków i kodowanie................................................................................. 432 Tworzenie wielojęzycznych stron WWW .......................................................... 434 Unicode w PHP ................................................................................................... 438 Uporządkowanie zbioru znaków w PHP ............................................................ 442 Transliteracja w PHP........................................................................................... 445 Języki i MySQL.................................................................................................... 448 Strefy czasowe i MySQL ..................................................................................... 452 Lokalizatory .......................................................................................................... 455 7
Spis treści Rozdział 15. Forum dyskusyjne — przykład 459 Baza danych.......................................................................................................... 460 Szablony................................................................................................................ 469 Strona domowa..................................................................................................... 478 Strona forum......................................................................................................... 479 Strona wątku......................................................................................................... 484 Wstawianie wiadomości....................................................................................... 489 Rozdział 16. Rejestracja użytkowników — przykład 501 Tworzenie szablonu ............................................................................................. 502 Skrypty konfiguracyjne........................................................................................ 508 Tworzenie strony domowej ................................................................................. 516 Rejestracja ............................................................................................................ 518 Aktywacja konta ................................................................................................... 527 Logowanie i wylogowywanie się......................................................................... 531 Zarządzanie hasłami............................................................................................. 537 Rozdział 17. Sklep internetowy — przykład 547 Tworzenie bazy danych ....................................................................................... 548 Spis treści Część administracyjna aplikacji .......................................................................... 554 Tworzenie szablonu części publicznej aplikacji................................................. 571 Katalog produktów............................................................................................... 575 Koszyk................................................................................................................... 587 Rejestrowanie zamówień ..................................................................................... 597 Dodatek A Instalacja 605 Instalacja w systemie Windows .......................................................................... 606 Definiowanie uprawnień MySQL....................................................................... 609 Testowanie instalacji............................................................................................ 613 Konfigurowanie PHP........................................................................................... 616 Skorowidz 619 8
Zaawansowany SQL i MySQL 6 Rozdział 6. Zaawansowany SQL i MySQL Rozdział ten zaczyna się w miejscu, w którym ostatni się kończył. Omówię w nim bardziej zaawansowane zagadnienia dotyczące SQL-a i MySQL-a. Poznałeś już podstawy obu tych technologii i z pewnością wystarczą Ci one do realizacji wielu projektów, ale dopiero ich bardziej wyszukane możliwości wyniosą Twe aplikacje internetowe na wyższy poziom. Zacznę od szczegółowego omówienia procesu projektowania bazy danych, opierając się na przykładzie systemu zarządzania forum. Doprowadzi nas to oczywiście do tematu złączeń, będących integralną częścią każdej relacyjnej bazy danych. Następnie będę opisywał kolejną kategorię funkcji wbudowanych MySQL-a używanych do grupowania wyników zapytań. Na zakończenie przejdę do bardziej zaawansowanych zagadnień. Powiem o indeksach, nauczę Cię zmieniać strukturę istniejących tabel oraz omówię typy tabel dostępne w MySQL-u. Rozdział zakończę omówieniem dwóch dodatkowych możliwości MySQL-a: przeszukiwania tekstów i transakcji. Zaawansowany SQL i MySQL 175
Rozdział 6. Projekt bazy danych W moim przykładowym systemie będę chciał stworzyć forum, na którym użytkownicy mogą Pierwsze, co musisz zrobić, gdy pracujesz z systemem zamieszczać swoje opinie i odpowiadać innym zarządzania relacyjnymi bazami danych, takim jak internautom. Aby korzystać z forum, użytkownik MySQL, to utworzyć strukturę bazy (zwaną również będzie musiał się zarejestrować, a następnie schematem bazy danych). Projektowanie bazy danych uwierzytelnić za pomocą kombinacji nazwy i hasła. lub inaczej modelowanie danych to niezbędny etap Przewiduję również możliwość istnienia wielu gwarantujący długotrwałe i bezproblemowe zarządzanie forów poświęconych różnym tematom. W tabeli Twoimi informacjami. W procesie zwanym normalizacją 6.1 pokazałem, jak wygląda przykładowy rekord. eliminuje się niepotrzebne powtórzenia informacji Baza danych będzie nosić nazwę forum. i inne problemy, które zagrażają spójności danych. Wskazówki Dzięki technikom, które poznasz w tym rozdziale, Twoje bazy będą wydajne i niezawodne. Jeden Istnieje bardzo dobra metoda na określenie, z przykładów, które zaprezentuję — forum, na którym jakiego rodzaju informacje powinny się użytkownicy mogą wymieniać się opiniami — będzie znaleźć w bazie danych. Wystarczy, intensywnie wykorzystywany dopiero w rozdziale 15., że zastanowisz się, jakiego rodzaju pytania „Forum dyskusyjne — przykład”. Jednak omówione o dane będą zadawane przez użytkowników przeze mnie zasady normalizacji odnoszą się i jakie dane będą musiały się znaleźć do wszystkich aplikacji bazodanowych, jakie możesz w odpowiedziach. utworzyć. (Przykład bazy sitename używany Nauka normalizacji może sprawić Ci trudności, w poprzednich dwóch rozdziałach został poprawnie jeśli niepotrzebnie skoncentrujesz się na zaprojektowany również z punktu widzenia normalizacji, szczegółach. Każda z postaci normalnych jest ale zagadnienie to nie zostało jeszcze omówione.) zdefiniowana w dość skomplikowany sposób, a próba przełożenia tych definicji na język Projekt bazy danych Normalizacja niefachowy może być myląca. Dlatego radzę Proces normalizacji został wymyślony na początku lat Ci, abyś podczas lektury omówienia postaci siedemdziesiątych przez E.F. Codda, naukowca z firmy normalnych skoncentrował się na ogólnym IBM, który wymyślił też relacyjne bazy danych. Tego obrazie zmian zachodzących w schemacie rodzaju bazy to nic innego jak tylko zbiór danych bazy danych. Po zakończeniu normalizacji ułożonych w pewien określony sposób. Istnieje szereg i otrzymaniu końcowej postaci bazy danych tak zwanych postaci normalnych (NF, z ang. Normal cały proces powinien stać się dla Ciebie Form), które ułatwiają definiowanie struktury danych. wystarczająco zrozumiały. W tym rozdziale omówię pierwsze trzy z nich, Tabela 6.1. Przykładowy rekord pokazujący, jakiego ponieważ w większości przypadków są one w pełni rodzaju informacje chcę przechowywać w mojej wystarczające. bazie danych Zanim zaczniesz normalizować swoją bazę danych, Przykładowe dane forum musisz określić, jakie funkcje będzie pełniła Twoja Element Przykład aplikacja. Być może będziesz musiał w tym celu username janek porozmawiać z klientem lub samodzielnie zastanowić password haslo się nad tym zagadnieniem. W każdym razie struktura actual name Jan Kowalski bazy danych zależy od sposobu, w jaki aplikacja będzie user email jank@example.com odwoływała się do zgromadzonych w niej informacji. forum MySQL Na tym etapie będziesz więc potrzebował raczej kartki message subject Pytanie na temat normalizacji i ołówka niż MySQL-a. Oczywiście, w ten sposób message body Nie rozumiem jednej rzeczy. Dla drugiej projektuje się wszystkie relacyjne bazy danych, postaci normalnej (2NF) podano... nie tylko te działające w systemie MySQL. message date 2 lutego 2008 12:20 176
Zaawansowany SQL i MySQL Klucze Baza danych forum składa się w zasadzie tylko z jednej prostej tabeli (tabela 6.1), ale zanim rozpocznę proces W rozdziale 4., „Wprowadzenie do MySQL-a”, normalizacji, chcę utworzyć w niej przynajmniej jeden wspominałem już, że klucze są integralną częścią klucz główny (klucze obce pojawią się w następnych znormalizowanych baz danych. Spotkasz się krokach). z dwoma rodzajami kluczy, głównymi i obcymi. Klucz główny to unikatowy identyfikator, który Aby przypisać klucz główny: podlega pewnym ściśle określonym regułom. Musi on: 1. Poszukaj pól, które spełniają wszystkie trzy warunki określone dla kluczy głównych. Zawsze mieć jakąś wartość (inną niż NULL). W naszym przykładzie (tabela 6.1) żadna z kolumn Mieć stałą wartość (taką, która nigdy nie ulega nie spełnia kryteriów klucza głównego. Nazwa zmianie). użytkownika i adres e-mail są unikalne dla każdego Mieć inną wartość dla każdego rekordu użytkownika forum, ale nie dla każdego rekordu w tabeli. bazy danych (ten sam użytkownik może umieszczać wiele wiadomości na forum). Również ten sam Najlepszym, z życia wziętym przykładem klucza temat wiadomości może występować wiele razy. głównego jest numer ubezpieczenia społecznego Tekst wiadomości będzie prawdopodobnie zawsze przydzielany obywatelom USA. Każdy ma tam unikalny, ale może się zmieniać na skutek własny, niezmienny, unikatowy numer polisy. późniejszych poprawek, tym samym naruszając Ułatwia to identyfikowanie osób. Wkrótce jedno z kryteriów wyboru klucza głównego. przekonasz się, że wielokrotnie sam będziesz tworzył we wszystkich tabelach klucze główne. 2. Jeżeli nie istnieje żaden logiczny kandydat na klucz Jest to po prostu dobra praktyka projektowa. główny — wprowadź go! (tabela 6.2). Projekt bazy danych Drugi rodzaj kluczy stanowią klucze obce. Sytuacja, w której musisz sam utworzyć klucz Reprezentują one w tabeli B klucze główne główny, ponieważ żadne z istniejących pól nie tabeli A. Jeżeli masz na przykład bazę danych nadaje się do pełnienia tej roli, występuje dość filmy, w której występują tabele film i reżyser, często. W tym konkretnym przykładzie utworzę to klucz główny tabeli reżyser będzie pełnił pole message ID. rolę klucza obcego w tabeli film. Już niedługo zobaczysz, jak to wszystko działa w praktyce. Wskazówki Stosuję się do reguły, w myśl której w nazwach Tabela 6.2. Dodałem do tabeli klucz główny, dzięki czemu kluczy głównych powinna wystąpić przynajmniej będę mógł łatwo odwoływać się do rekordów część nazwy tabeli (np. message) i przyrostek id. Baza danych forum Niektórzy projektanci dodają również skrót pk (ang. primary key — klucz główny). Element Przykład message ID 1 MySQL zezwala na stosowanie w każdej tabeli username janek tylko jednego klucza głównego, choć możesz oprzeć password haslo go na kilku kolumnach (oznacza to, że kombinacja actual name Jan Kowalski tych kolumn musi być unikatowa). user email jank@example.com Najlepiej byłoby, gdyby Twój klucz główny forum MySQL był zawsze liczbą całkowitą, ponieważ pozwala message subject Pytanie na temat normalizacji to MySQL-owi osiągnąć najwyższą możliwą message body Nie rozumiem jednej rzeczy. Dla drugiej wydajność. postaci normalnej (2NF) podano... message date 2 lutego 2008 12:20 177
Rozdział 6. Zależności Wskazówki Mówiąc o zależnościach w bazach danych mam Modelowanie baz danych rządzi się na myśli to, w jaki sposób dane z jednej tabeli są pewnymi regułami. Istnieje określona powiązane z danymi występującymi w drugiej. konwencja reprezentowania struktury Zależności między dwiema tabelami mogą bazy (zostanie ona tutaj zachowana). przybierać postać jeden do jednego, jeden do wielu Na rysunku 6.1 pokazałem symbole trzech lub wiele do wielu. (Dwie tabele tej samej bazy rodzajów zależności. danych mogą być również wcale niepowiązane). Proces projektowania bazy danych prowadzi O zależności „jeden do jednego” mówimy wtedy, do powstania diagramu zależności między gdy jeden i tylko jeden element tabeli A odnosi się encjami (ERD), na którym występują do jednego i tylko jednego elementu tabeli B prostokąty reprezentujące tabele oraz (np. każdy mieszkaniec USA ma tylko jeden numer symbole z rysunku 6.1. ubezpieczenia społecznego, a każdy numer polisy Istnieje wiele programów służących jest przyporządkowany tylko do jednego obywatela. do tworzenia schematów baz danych. Nikt nie może mieć dwóch polis, podobnie jak Jednym z nich jest MySQL Workbench żaden numer ubezpieczenia nie może odnosić się (www.mysql.com). do dwóch osób). Termin „relacyjny” w określeniu „system Zależność „jeden do wielu” występuje wtedy, zarządzania relacyjnymi bazami danych” gdy jakiś element tabeli A może odnosić się do kilku odnosi się do tabel, które nazywa się różnych elementów tabeli B. Na przykład, relacjami. określenia mężczyzna i kobieta mogą być używane w odniesieniu do wielu osób, ale każdy człowiek Projekt bazy danych może mieć tylko jedną płeć. Jest to najczęściej występująca zależność między tabelami w znormalizowanych bazach danych. Istnieje też zależność „wiele do wielu”, w której kilka elementów tabeli A może odnosić się do kilku elementów tabeli B. Na przykład rekord płyta może zawierać piosenki wykonywane przez różnych artystów, a każdy artysta może mieć na swoim koncie kilka płyt. W swoich projektach powinieneś unikać tego typu zależności, ponieważ prowadzą one do problemów ze spójnością danych i sprzyjają ich Rysunek 6.1. Pokazane tu symbole często spotyka powielaniu. Zamiast zależności „wiele do wielu” się na diagramach strukturalnych. Opisują one stworzysz tabelę pośrednią, dzięki której zależność zależności występujące między tabelami „wiele do wielu” zostanie rozbita na dwie zależności „jeden do wielu”. Temat zależności jest w pewien sposób związany z zagadnieniem kluczy, ponieważ klucze zdefiniowane w jednej tabeli odwołują się zazwyczaj do pól występujących w innych tabelach. 178
Zaawansowany SQL i MySQL Pierwsza postać normalna Na przykład tabela zawierająca pole, w którym można umieścić kilka numerów telefonów (domowy, Jak już powiedziałem wcześniej, normalizacja komórkowy, numer faksu itd.) nie jest zgodna bazy danych jest procesem dostosowywania z pierwszą postacią normalną, ponieważ w jednej struktury bazy danych do kilku postaci. kolumnie może się znaleźć więcej niż jedna wartość. Dostosowywanie to musi być precyzyjne Jeśli chodzi o drugi warunek, to tabela film i odbywać się w określonej kolejności. zawierająca kolumny aktor1, aktor2, aktor3 i tak Mówimy, że baza danych jest pierwszej postaci dalej, nie będzie w pierwszej postaci normalnej, normalnej (1NF), jeżeli: ponieważ powtarzające się kolumny zawierają ten sam rodzaj informacji. Każda kolumna zawiera tylko jedną wartość (czyli jest atomowa lub niepodzielna). Proces normalizacji rozpocznę od sprawdzenia, czy aktualna struktura bazy (tabela 6.2) jest zgodna Żadna tabela nie ma powtarzających się z 1NF. Kolumny, które nie są atomowe, zostaną kolumn dla danych pozostających w pewnej rozbite na wiele kolumn. Jeśli tabela posiada zależności. powtarzające się, podobne kolumny, to zostaną one przekształcone w osobną tabelę. Aby uczynić bazę zgodną z 1NF: 1. Zidentyfikuj pole, które może zawierać kilka informacji naraz. Gdy spojrzysz jeszcze raz na tabelę 6.2, zobaczysz, że jedno z pól nie jest zgodne Projekt bazy danych z 1NF: actual name. Zawiera ono zarówno imię jak i nazwisko użytkownika. Pole message date (data dodania do bazy) przechowuje, co prawda, dzień, miesiąc i rok, ale raczej nie będzie nas interesować taki poziom szczegółowości i potraktujemy Tabela 6.3. Tabela z atomowymi kolumnami przechowywaną przez nie wartość jako Baza danych forum niepodzielną. Zresztą pod koniec poprzedniego Element Przykład rozdziału pokazałem, że MySQL potrafi message ID 1 doskonale obsługiwać dane reprezentujące username janek daty i czas za pomocą typu DATETIME. password haslo Gdyby tabela zawierała na przykład jedną, first name Jan wspólną kolumnę dla imienia i nazwiska zamiast last name Kowalski dwóch osobnych albo przechowywała wiele user email jank@example.com numerów telefonów (stacjonarny, komórkowy, forum MySQL domowy, służbowy) w jednej kolumnie, message subject Pytanie na temat normalizacji to kolumny te również należałoby rozbić. message body Nie rozumiem jednej rzeczy. Dla drugiej postaci normalnej 2. Rozbij wszystkie pola odszukane w kroku 1. (2NF) podano... na kilka mniejszych, niepodzielnych pól message date 2 lutego 2008 12:20 (tabela 6.3). 179
Rozdział 6. Aby poradzić sobie z tym problemem, utwórz Wskazówki osobne pola first name i last name, które będą Dostosowanie tabeli do 1NF wymaga zawierać tylko jedną wartość. analizy tabeli w poziomie. Wszystkie 3. Przekształć każdą grupę powtarzających się kolumny jednego rekordu przeglądamy kolumn w osobną tabelę. pod kątem występowania w nich danych, które nie są atomowe oraz występowania Problem ten nie występuje w bazie danych powtarzających się, podobnych danych. forum. Zademonstruję go zatem na przykładzie przedstawionym w tabeli 6.4. Powtarzające się Postacie normalne opisane są w różnych kolumny zawierające informacje o aktorach źródłach w różny sposób, często z użyciem powodują dwa problemy. Po pierwsze, bardziej technicznego żargonu. dla każdego filmu można podać tylko Najważniejszy jest jednak sens i końcowy ograniczoną liczbę aktorów. Nawet jeśli rezultat procesu normalizacji, a nie wprowadzimy kolumny aktor 1 aż do aktor 100, słownictwo zastosowane do jego opisu. to ograniczeniem będzie stu aktorów. Po drugie, każdy rekord, który nie zawiera maksymalnej Tabela 6.4. Tabela film nie jest zgodna z 1NF liczby aktorów, będzie mieć wartości NULL z dwóch powodów. Po pierwsze, zawiera w nadmiarowych kolumnach. W schemacie powtarzające się kolumny podobnych danych bazy danych powinniśmy unikać kolumn (aktor1 itd.). Po drugie, kolumny aktor i reżyser zawierających wartości NULL. Dodatkowym nie zawierają wartości atomowych problemem jest również to, że kolumny Tabela film zawierające informacje o reżyserze i aktorach Kolumna Wartość nie są atomowe. film ID 976 Projekt bazy danych Aby rozwiązać problemy występujące w tabeli tytuł filmu Casablanca film, utworzę dodatkową tabelę (tabela 6.5). rok produkcji 1943 Każdy jej rekord zawiera informacje o jednym reżyser Michael Curtiz autorze, co rozwiązuje problemy opisane aktor1 Humphrey Bogart powyżej. Także nazwiska i imiona aktorów są aktor2 Ingrid Bergman teraz przechowywane jako wartości atomowe. aktor3 Peter Lorre Zwróć również uwagę, że do nowej tabeli dodałem kolumnę indeksu głównego. Zasada, Tabela 6.5. Aby tabela film (tabela 6.4) była zgodna że każda tabela posiada klucz główny, wynika z 1NF, powiążę aktorów z filmami za pomocą tabeli wprost z pierwszej postaci normalnej. film-aktor 4. Upewnij się, że wszystkie nowe pola utworzone Tabela film-aktor w kroku 2. i 3. są zgodne z 1NF. ID Film Imię aktora Nazwisko aktora 1 Casablanca Humphrey Bogart 2 Casablanca Ingrid Bergman 3 Casablanca Peter Lorre 4 Sokół maltański Humphrey Bogart 5 Sokół maltański Peter Lorre 180
Zaawansowany SQL i MySQL Druga postać normalna Każda baza, która ma spełniać drugą postać normalną (2NF), musi być najpierw zgodna z 1NF (proces normalizacji trzeba przeprowadzać we właściwej kolejności). Następnie wszystkie kolumny, które nie zawierają kluczy (kluczy obcych), muszą być powiązane zależnością z kluczem głównym. Kolumny, które naruszają ten warunek, Rysunek 6.2. Aby baza danych o filmach była zgodna łatwo zidentyfikować po tym, że zawierają wartości z 2NF, potrzebne są cztery tabele. Reżyserzy są niebędące kluczami i powtarzające się w różnych reprezentowani w tabeli film za pomocą klucza rekordach. Wartości te muszą zostać umieszczone reżyser ID; filmy są reprezentowane w tabeli film-aktor za pomocą klucza film ID; aktorzy są w osobnej tabeli i być powiązane z tabelą wyjściową reprezentowani w tabeli film-aktor za pomocą za pomocą klucza. klucza aktor ID Przykładem może być fikcyjna tabela film (tabela 6.4), która zawierałaby ponad dwadzieścia razy nazwisko Martina Scorsese jako reżysera różnych filmów. Sytuacja taka jest niezgodna z drugą postacią normalną, ponieważ kolumna zawierająca informację o reżyserze nie jest kluczem i nie jest powiązana zależnością z kluczem głównym (film ID). Rozwiązanie polega na utworzeniu osobnej tabeli reżyserzy wyposażonej we własny klucz główny, Projekt bazy danych który wystąpiłby jako klucz obcy w tabeli film, tworząc w ten sposób powiązanie obu tabel. Patrząc na tabelę 6.5, można dostrzec dwa kolejne naruszenia drugiej 2NF — ani tytuły filmów, ani nazwiska aktorów nie są powiązane z kluczem głównym tabeli. Zatem baza danych o filmach w najprostszej postaci wymaga czterech tabel (rysunek 6.2). W ten sposób informacje o każdym filmie, aktorze i reżyserze są przechowywane tylko jeden raz, a każda kolumna niebędąca kluczem jest zależna od klucza głównego danej tabeli. W zasadzie proces normalizacji można by określić jako tworzenie coraz większej liczby tabel, tak aby całkowicie wyeliminować możliwość powielenia jakichkolwiek danych. 181
Rozdział 6. Aby uczynić bazę zgodną z 2NF: 1. Zidentyfikuj kolumny, które nie są kluczami i które nie są powiązane z kluczem głównym. Przyglądając się tabeli 6.3 zauważysz, że żadne z pól username, first name, last name, email i forum nie są kluczami (jedyną kolumną będącą kluczem jest na razie message ID) i żadne z nich nie jest powiązane zależnością z message ID. Natomiast message subject, body i date również Rysunek 6.3. Aby baza danych forum była zgodna nie są kluczami, ale ich wartości zależą od klucza z 2NF, potrzebne są trzy tabele message ID. 2. Utwórz odpowiednie tabele (patrz rysunek 6.3). Najlogiczniejsza modyfikacja istniejącej struktury polega na utworzeniu trzech tabel: users, forums i messages. Na diagramie bazy danych każda tabela została przeze mnie oznaczona prostokątem. Jej nazwa pełni rolę nagłówka, pod którym wymienione są wszystkie kolumny (atrybuty) tabeli. 3. Przypisz lub utwórz nowe klucze główne Projekt bazy danych (rysunek 6.4). Rysunek 6.4. Każda tabela powinna mieć własny Posługując się technikami opisanymi wcześniej klucz główny w tym rozdziale, upewnij się, że każda nowa tabela ma zdefiniowany klucz główny. W tabeli users stworzyłem klucz user ID, a w tabeli forums klucz forum ID. Ponieważ pole username w tabeli users oraz pole name w tabeli forums muszą być unikalne dla każdego rekordu i zawsze mieć wartość, to mógłbyś użyć ich jako kluczy głównych. Oznaczałoby to jednak, że wartości tych pól nie mogą się zmieniać (zgodnie z jednym z kryteriów wyboru klucza głównego). Użycie kluczy tekstowych zamiast numerycznych powodowałoby również nieco wolniejsze działanie bazy danych. 182
Zaawansowany SQL i MySQL 4. Utwórz pomocnicze klucze obce, które połączą tabele zależnościami (rysunek 6.5). Ostatni krok na drodze do zgodności z 2NF polega na dodaniu kluczy obcych, które określą powiązania między tabelami. Pamiętaj, że to, co w jednej tabeli jest kluczem głównym, w drugiej najprawdopodobniej będzie kluczem obcym. W naszym przykładzie kolumna user ID z tabeli users łączy się z kolumną user ID z tabeli Rysunek 6.5. Aby zdefiniować zależność między messages. Dlatego też tabela users pozostaje tymi trzema tabelami, dodałem do tabeli messages w zależności „jeden do wielu” z tabelą messages dwa klucze obce, z których każdy łączy ją z jedną (każdy użytkownik może umieścić na forum z pozostałych dwóch tabel wiele wiadomości, ale każda wiadomość może mieć tylko jednego autora). Połączone zostały również dwie kolumny forum ID, tworząc w ten sposób zależność „jeden do wielu” pomiędzy tabelami messages i forums (każda wiadomość może należeć tylko do jednego forum, ale dane forum może zawierać wiele wiadomości). Projekt bazy danych Wskazówki Inny sposób sprawdzenia, czy tabele W prawidłowo znormalizowanej bazie danych spełniają drugą postać normalną, polega w jednej tabeli nie mają prawa pojawić się na przyjrzeniu się powiązaniom tabel. dwa takie same rekordy (dwa lub więcej Idealna sytuacja polega na występowaniu rekordów, w których wartości występujące samych zależności „jeden do wielu”. w poszczególnych kolumnach są identyczne). Tabele podlegające zależnościom „wiele Aby łatwiej przyswoić sobie proces normalizacji, do wielu” mogą wymagać restrukturyzacji. zapamiętaj, że pierwsza postać normalna Jeśli przyjrzymy się jeszcze raz rysunkowi wiąże się z analizą tabeli w poziomie, podczas 6.2, możemy zauważyć, że tabela film-aktor gdy druga postać normalna powstaje na skutek spełnia funkcję tabeli pośredniczącej. analizy w pionie (poszukiwania wartości Pozwala ona zamienić zależność „wiele powtarzających się w wielu rekordach). do wielu” zachodzącą pomiędzy filmami i aktorami na dwie zależności „jeden do wielu”. Tabele pośredniczące łatwo rozpoznać po tym, że wszystkie ich kolumny są kluczami obcymi. W tym przypadku kolumna odgrywająca rolę klucza głównego nie jest potrzebna, ponieważ kluczem głównym może być kombinacja obu kolumn tabeli. 183
Rozdział 6. Trzecia postać normalna Aby uczynić bazę zgodną z 3NF: Mówimy, że baza danych spełnia trzecią postać 1. Zidentyfikuj wszystkie pola, które nie są normalną (3NF), jeżeli jest ona zgodna z 2NF, bezpośrednio powiązane z kluczem a każda kolumna, która nie jest kluczem, jest zależna głównym. od klucza głównego. Jeżeli prawidłowo przeszedłeś Jak już wspomniałem, na tym etapie przez pierwsze dwa etapy normalizacji, poszukujemy kolumn, które powiązane są prawdopodobnie dostosowanie bazy danych do 3NF między sobą zależnościami (tak jak miasto nie będzie już wymagać żadnych zmian. W moim i stan) zamiast z kluczem głównym. przykładzie (patrz rysunek 6.5) również nie ma W bazie danych forum nie występowały problemów, które należałoby rozwiązać, aby baza takie zależności. Przyjrzyjmy się tabeli była zgodna z trzecią postacią normalną. Dlatego messages. Każda wartość pola subject też przedstawię je omawiając hipotetyczną sytuację. jest specyficzna dla danego message ID, Weźmy na przykład pojedynczą tabelę każda wartość pola body jest specyficzna przechowującą informacje o zarejestrowanych dla wybranego message ID itd. klientach: imię, nazwisko, e-mail, numer telefonu, 2. Utwórz odpowiednie tabele. adres pocztowy itp. Tabela taka nie jest zgodna Jeśli w punkcie 1. udało się odnaleźć z 3NF, ponieważ wiele kolumn nie będzie zależnych problematyczne kolumny, takie jak od klucza głównego. Nazwa ulicy będzie zależeć na przykład miasto i stan, to tworzymy od miasta, a miasto od stanu. Również kod pocztowy dla nich osobne tabele cities i states. nie będzie zależeć od tego, jaką osobę opisuje 3. Przypisz lub utwórz nowe klucze główne. rekord. Aby znormalizować taką bazę danych, powinno się stworzyć osobną tabelę reprezentującą Każda tabela musi mieć klucz główny, wobec czego do nowych tabel dodaję Projekt bazy danych państwa, osobną reprezentującą miasta (połączoną kluczem obcym z tabelą państw) i jeszcze inną kolumny city ID i state ID. dla kodów. Wszystkie te tabele byłyby połączone 4. Utwórz pomocnicze klucze obce, definiując z tabelą opisującą klientów. tym samym zależności (rysunek 6.6). Jeśli takie rozwiązanie wydaje Ci się przesadą, Na zakończenie dodałem do tabeli Cities to masz rację. Wyższy stopień normalizacji często klucz obcy State ID oraz klucz obcy City ID nie jest konieczny. Chociaż powinno się dążyć do tabeli Clients. W efekcie uzyskałem połączenie rekordu klienta nie tylko do jak najpełniejszej normalizacji, to czasami warto z informacją o mieście, w którym jest ją poświęcić na rzecz prostoty. (patrz ramka zameldowany, ale również o stanie. „Rezygnacja z normalizacji”). W praktyce stopień normalizacji zależy od potrzeb konkretnej aplikacji i szczegółów bazy danych. Jak już wspomniałem, nasz przykład bazy forum nie wymaga dalszej normalizacji (jest już zgodny z 3NF) i dlatego proces dostosowywania do trzeciej postaci normalnej przedstawię właśnie na przykładzie omówionej wyżej bazy danych o klientach. Rysunek 6.6. Uproszczona wersja hipotetycznej bazy clients będzie zawierać dwie nowe tabele przechowujące informacje o miastach i stanach 184
Zaawansowany SQL i MySQL Wskazówka W praktyce nie normalizowałbym tabeli Clients aż do takiego stopnia. Gdybym pozostawił pola opisujące miasto i stan w tabeli Clients, to najgorszą rzeczą, jaka mogłaby się zdarzyć, byłaby zmiana nazwy miasta i związana z tym konieczność aktualizacji rekordów wszystkich klientów będących jego mieszkańcami. W rzeczywistości jednak sytuacja taka zdarza się bardzo rzadko. Mimo istnienia zasad normalizacji baz danych dwóch różnych projektantów może dokonać normalizacji tej samej bazy w nieco inny sposób. Projektowanie baz danych pozostawia pewien margines dla indywidualnych preferencji Rezygnacja z normalizacji i interpretacji. Najważniejsze jest, Choć spełnienie trzeciej postaci normalnej by zaprojektowana baza danych nie naruszała jest korzystne, nie oznacza to jeszcze, postaci normalnej, gdyż prędzej czy później że masz normalizować każdą bazę danych, doprowadzi to do pojawienia się poważnych z którą pracujesz. Jednocześnie problemów. powinieneś uzmysłowić sobie, że odejście od sprawdzonych metod może mieć Projekt bazy danych w perspektywie dłuższego czasu katastrofalne skutki. Z normalizacji rezygnuje się zazwyczaj z dwóch powodów — ze względu na wydajność i dla wygody. Dużo łatwiej jest ogarnąć mniejszą liczbę tabel, a poza tym — łatwiej się nimi zarządza. Ze względu na liczbę powiązań między tabelami, uaktualnianie, odczytywanie i modyfikowanie danych w znormalizowanych bazach danych trwa z reguły dłużej. Krótko mówiąc, normalizacja jest poświęceniem prostoty i szybkości na rzecz spójności i skalowalności. Należy jednak pamiętać, że istnieje znacznie więcej sposobów na przyspieszenie bazy danych niż na odzyskanie informacji utraconych na skutek przechowywania ich w źle zaprojektowanej bazie. W miarę nabywania doświadczenia będziesz potrafił coraz lepiej modelować bazy danych, ale mimo wszystko staraj się trzymać po stronie normalizacji. 185
Rozdział 6. Tworzenie bazy danych 2. Utwórz bazę danych forum (rysunek 6.7). Aby zakończyć projekt bazy danych, musimy CREATE DATABASE forum; wykonać trzy ostatnie kroki: USE forum; 1. Sprawdzić, czy w bazie znajdą się wszystkie Możliwe, że Twoja konfiguracja nie pozwala potrzebne informacje. na tworzenie nowych baz danych. W takiej sytuacji po prostu wykorzystaj jakąś już 2. Zidentyfikować typy kolumn. istniejącą bazę i dodawaj do niej kolejne 3. Nazwać wszystkie elementy bazy danych. tabele. Ostateczny projekt bazy danych został Tabela 6.6. Ostateczny projekt bazy forum przedstawiony w tabeli 6.6. W porównaniu wraz z typami kolumn do rysunku 6.5 została dodana jeszcze jedna forum kolumna. Ponieważ wiadomość umieszczana Nazwa kolumny Tabela Typ kolumny na forum może być odpowiedzią na inną wiadomość, musimy jakoś reprezentować tę zależność w bazie. forum_id forums TINYINT Rozwiązanie polega na dodaniu kolumny parent_id name forums VARCHAR(60) w tabeli messages. Jeśli wiadomość jest odpowiedzią, message_id messages INT to jej pole parent_id będzie zawierać wartość pola forum_id messages TINYINT message_id oryginalnej wiadomości (czyli message_id parent_id messages INT spełnia funkcję klucza obcego w tej samej tabeli). user_id messages MEDIUMINT Jeśli pole parent_id ma wartość równą 0, oznacza subject messages VARCHAR(100) to, że wiadomość stanowi początek nowego wątku, body messages LONGTEXT czyli nie jest odpowiedzią na żadną inną wiadomość. date_entered messages TIMESTAMP Projekt bazy danych user_id users MEDIUMINT Jeśli wprowadzasz jakiekolwiek zmiany w strukturze username users VARCHAR(30) tabel, powinieneś ponownie sprawdzić, czy spełniają pass users CHAR(40) one wszystkie postacie normalne, aby mieć pewność, first_name users VARCHAR(20) że baza danych jest nadal znormalizowana. last_name users VARCHAR(40) Zagadnienie nazw tabel i kolumn oraz wyboru typów email users VARCHAR(80) kolumn omówiłem już w rozdziale 4. Gdy schemat jest gotowy, możesz utworzyć odpowiadającą mu bazę danych MySQL-a za pomocą poleceń omówionych w rozdziale 5., „Wprowadzenie do SQL”. Aby utworzyć bazę danych: 1. Użyj wybranego klienta do dostępu do serwera Rysunek 6.7. Najpierw musisz utworzyć MySQL-a. i wybrać bazę danych Podobnie jak w poprzednim rozdziale, we wszystkich przykładach będziemy posługiwali się monitorem (klientem) mysqla. Oczywiście możesz też śmiało korzystać z phpMyAdmina i innych narzędzi. 186
Zaawansowany SQL i MySQL 3. Utwórz tabelę forums (rysunek 6.8). Tabela ta zawiera tylko dwie kolumny CREATE TABLE forums ( (sytuacja taka ma często miejsce w przypadku forum_id TINYINT UNSIGNED znormalizowanych baz danych). Ponieważ nie NOT NULL AUTO_INCREMENT, spodziewam się, że tabela ta będzie zawierać name VARCHAR(60) NOT NULL, dużą liczbę rekordów, klucz główny otrzymał PRIMARY KEY (forum_id) ); typ TINYINT. Jeśli chcesz, by baza zawierała również opis każdego forum, możesz dodać Kolejność, w jakiej tworzysz tabele, do tej tabeli kolumnę typu VARCHAR(255). nie ma oczywiście znaczenia. Ja zacznę od forums. Pamiętaj, że zawsze możesz 4. Utwórz tabelę messages (rysunek 6.9). rozpisać polecenie SQL w kilku wierszach CREATE TABLE messages ( na ekranie, jeżeli tylko będzie Ci tak message_id INT UNSIGNED NOT NULL AUTO_INCREMENT, wygodniej. forum_id TINYINT UNSIGNED NOT NULL, parent_id INT UNSIGNED NOT NULL, user_id MEDIUMINT UNSIGNED NOT NULL, subject VARCHAR(100) NOT NULL, body LONGTEXT NOT NULL, date_entered TIMESTAMP NOT NULL, PRIMARY KEY (message_id) ); W tym przypadku klucz główny musi być zdecydowanie bardziej pojemny, ponieważ Projekt bazy danych spodziewam się, że tabela ta będzie zawierać bardzo dużo rekordów. Trzy kolumny będące kluczami obcymi — forum_id, parent_id i user_id — będą mieć taki sam rozmiar i typ Rysunek 6.8. Utwórz pierwszą tabelę jak ich odpowiedniki będące kluczami głównymi w innych tabelach. Pole subject zostało ograniczone do 100 znaków, a pole body może zawierać znaczną ilość tekstu. Pole date_entered otrzymało typ TIMESTAMP. Będzie ono przechowywać datę i czas dodania rekordu. Jego wartość zostanie automatycznie zaktualizowana (bieżącą datą i czasem) w momencie wstawienia rekordu (właśnie w ten sposób zachowuje się typ TIMESTAMP). Rysunek 6.9. Utwórz drugą tabelę 187
Rozdział 6. 5. Utwórz tabelę users (rysunek 6.10). 6. Jeśli chcesz, możesz upewnić się, że baza CREATE TABLE users ( danych ma taką strukturę jak powinna user_id MEDIUMINT UNSIGNED (rysunek 6.11). NOT NULL AUTO_INCREMENT, SHOW TABLES; username VARCHAR(30) NOT NULL, SHOW COLUMNS FROM forums; pass CHAR(40) NOT NULL, SHOW COLUMNS FROM messages; first_name VARCHAR(20) NOT NULL, SHOW COLUMNS FROM users; last_name VARCHAR(40) NOT NULL, email VARCHAR(80) NOT NULL, Ten krok jest opcjonalny, ponieważ MySQL PRIMARY KEY (user_id) ); i tak wyświetla informacje o pomyślnym wykonaniu każdego wprowadzanego Większość kolumn tej tabeli wykorzystuje polecenia. Warto jednak przypomnieć definicje znane z tabeli users bazy sitename sobie strukturę bazy danych. używanej w poprzednich dwóch rozdziałach. Kolumna pass jest typu CHAR(40), ponieważ Wskazówka dla haseł będę stosować funkcję SHA1(), która W przypadku połączenia klucz zwraca zawsze łańcuch o długości 40 znaków główny-klucz obcy (na przykład forum_id (patrz rozdział 5.). tabeli forum z forum_id tabeli messages), obie kolumny muszą być tego samego typu (w naszym przykładzie: TINYINT UNSIGNED NOT NULL). Projekt bazy danych Rysunek 6.10. Trzecia i ostatnia tabela w bazie Rysunek 6.11. Sprawdź strukturę bazy za pomocą polecenia SHOW 188
Zaawansowany SQL i MySQL Wypełnianie bazy danych Aby zapełnić bazę danymi: W rozdziale 15. napiszemy w PHP interfejs 1. Dodaj kilka nowych rekordów do tabeli forums WWW dla bazy forums. Będzie on dostarczać (rysunek 6.12). standardowego sposobu wypełniania bazy INSERT INTO forums (name) VALUES ('MySQL'), danymi (poprzez rejestrowanie się ('PHP'), ('Programowanie'), ('HTML'), użytkowników i umieszczanie wiadomości ('CSS'), ('Bazy danych'); na forum). Zanim jednak dojdziemy do tego Ponieważ tablica messages jest zależna od punktu, musisz się jeszcze sporo nauczyć. wartości odczytywanych z tabel forums i users, Dlatego na razie wypełnimy bazę danymi wypełnię najpierw te ostatnie. W przypadku za pomocą klienta mysqla. Możesz wykonać powyższego polecenia INSERT wystarczy jedynie po kolei poniższe kroki lub skorzystać podać wartość kolumny name (MySQL z gotowych poleceń SQL-a dołączonych do automatycznie nada wartość kolumnie forum_id). przykładów zamieszczonych na serwerze ftp. 2. Dodaj nowe rekordy do tabeli users (rysunek 6.13). INSERT INTO users (username, pass, first_name, last_name, email) VALUES ('janek', SHA1('haslo'), 'Jan', 'Kowalski', 'jank@example.com'), ('ak', SHA1('haselko'), 'Arkadiusz', 'Kaczmarek', 'ak@example.com'), ('GosiaM', SHA1('tajne'), 'Małgorzata', 'Malinowska', 'mm@example.com'); Rysunek 6.12. Dodawanie rekordów do tabeli forums Projekt bazy danych Jeśli masz wątpliwości co do składni polecenia INSERT lub zastosowania funkcji SHA1(), skorzystaj z informacji podanych w rozdziale 5. Rysunek 6.13. Dodawanie rekordów do tabeli users 189
Rozdział 6. 3. Wstaw nowe rekordy do tabeli messages Sprawę dodatkowo komplikuje kolumna (patrz rysunek 6.14). parent_id. Musi ona zawierać wartość SELECT * FROM forums; message_id tej wiadomości, na którą SELECT user_id, username FROM users; odpowiedź stanowi nowa wiadomość. INSERT INTO messages (forum_id, Druga wiadomość umieszczona w bazie parent_id, user_id, subject, body) danych będzie mieć message_id równy VALUES (1, 0, 1, 'Pytanie na temat normalizacji', 2 i wobec tego każda wiadomość stanowiąca 'Nie rozumiem jednej rzeczy. Dla drugiej odpowiedź na tę wiadomość będzie musiała postaci normalnej (2NF) podano...'), mieć wartość parent_id równą 2. (1, 0, 2, 'Projekt bazy danych', 'Projektuję nową bazę danych i natrafiłem na pewien W tworzonych przez Ciebie skryptach problem. Ile tabel powinna mieć moja PHP, wszystko to będzie wyglądało baza?...'), (1, 2, 1, 'Projekt bazy danych', 'Liczba znacznie prościej. Muszę teraz jednak tabel w Twojej bazie danych...'), wyłożyć Ci całą teorię, posługując się (1, 3, 2, 'Projekt bazy danych', 'OK, terminologią języka SQL. dziękuję!'), (2, 0, 3, 'Błędy PHP', 'Próbuję uruchomić Zwróć również uwagę, że nie wprowadziłem skrypty z rozdziału 3. i pierwszy skrypt wartości dla pola date_entered. MySQL kalkulatora nie działa. Gdy akceptuję automatycznie umieści w nim bieżącą formularz...'); datę i czas, ponieważ jest to kolumna Ponieważ dwa pola tabeli messages (forum_id typu TIMESTAMP. oraz user _id) odwołują się do wartości 4. Powtórz kroki od 1. do 3., aby zapełnić przechowywanych w innych tabelach, bazę danymi. przed wstawieniem nowych rekordów Projekt bazy danych dokonam wyboru tych wartości. Na przykład, We wszystkich kolejnych przykładach gdy użytkownik janek utworzy nową wiadomość w tym rozdziale będę wykorzystywał bazę, na forum MySQL-a, musisz użyć forum_id którą właśnie zapełniłem. Jeśli chcesz, równy 1 i user_id równy 1. możesz wykonać u siebie te same polecenia INSERT co ja lub utworzyć swoje własne. Rysunek 6.14. W przypadku znormalizowanych baz danych bardzo często spotkasz się z sytuacją, w której, aby wstawić jakiś rekord do tabeli, będziesz musiał znać wartości przechowywane w innych tabelach 190
Zaawansowany SQL i MySQL SELECT * FROM messages Złączenia INNER JOIN forums ON messages.forum_id = Ponieważ relacyjne bazy danych mają złożoną forums.forum_id strukturę, aby wydobyć te informacje, które WHERE forums.name = 'MySQL' najbardziej nas interesują, musimy czasem Złączenie to wybiera wszystkie kolumny obu tabel, wykonać jakieś niestandardowe zapytanie. jeśli spełnione są dwa warunki. Po pierwsze, Na przykład, jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie kolumna forums.name musi zawierać wartość wiadomości zawiera forum MySQL-a, musisz najpierw dowiedzieć się, jaka jest wartość MySQL (której odpowiada wartość forum_id forum_id dla tego forum, a następnie użyć równa 1). Po drugie, wartość forum_id w tabeli forums musi odpowiadać wartości forum_id jej do pobrania wszystkich rekordów tabeli message, które mają taką wartość forum_id. w tabeli messages. Ze względu na sprawdzenie Jak z tego wynika, to proste zadanie wymaga równości dotyczące pól w różnych tabelach wykonania dwóch zapytań. Jednak stosując (messages.forum_id = forums.forum_id) złączenie złączenie, możesz poradzić sobie z nim takie nazywa się równościowym. w jednym kroku. Złączenia wewnętrzne możesz również zapisywać Złączenie jest zapytaniem SQL-a używającym bez stosowania klauzuli INNER JOIN: dwóch lub więcej tabel i tworzącym wirtualną SELECT * FROM messages, forums WHERE tabelę wyników. W specyfikacji SQL-a messages.forum_id = forums.forum_id AND forums.name = 'mySQL' występują dwa główne typy złączeń: wewnętrzne i zewnętrzne (oba mają szereg Jeżeli wybierasz dane z wielu tabel i kolumn, podtypów). a w kilku tabelach występują kolumny o takiej samej nazwie, musisz zastosować notację z kropką Złączenie wewnętrzne zwraca wszystkie (tabela.kolumna). W przypadku relacyjnych baz rekordy podanych tabel, dla których zachodzi danych robi się to praktycznie zawsze, ponieważ dopasowanie. Na przykład, aby uzyskać Złączenia klucz główny jednej tabeli ma taką samą nazwę wszystkie wiadomości zamieszczone jak obcy klucz drugiej. Jeżeli nie wskażesz na forum MySQL, powinieneś użyć jednoznacznie kolumny, do której się odwołujesz, następującego złączenia wewnętrznego zobaczysz komunikat o błędzie (rysunek 6.16). (rysunek 6.15): Rysunek 6.15. To złączenie zwraca kolumny obu tabel dla rekordów, dla których wartości forum_id są równe MySQL (1) Rysunek 6.16. Ogólne odwołanie do kolumny występującej w kilku tabelach spowoduje wystąpienie błędu niejednoznaczności 191
Rozdział 6. Złączenia zewnętrzne różnią się od złączeń Jeżeli w warunku porównania złączenia wewnętrznych tym, że potrafią zwracać rekordy, zewnętrznego bądź wewnętrznego występuje które nie spełniają wyrażenia warunkowego. kolumna o takiej samej nazwie w obu tabelach, Istnieją trzy podtypy złączeń zewnętrznych: left możesz uprościć zapis zapytania, stosując (lewe), right (prawe) i full (pełne). Przykładem klauzulę USING: pierwszego podtypu jest następujące złączenie: SELECT * FROM messages SELECT * FROM forums INNER JOIN forums LEFT JOIN messages ON USING (forum_id) forums.forum_id = messages.forum_id; WHERE forums.name = 'mySQL' SELECT * FROM forums Najważniejsze przy tego rodzaju złączeniach LEFT JOIN messages jest to, które tabele należy wymienić jako pierwsze. USING (forum_id) W powyższym przykładzie w przypadku udanego Zanim przejdę do przykładów, jeszcze dwie dopasowania zwrócone zostaną wszystkie rekordy uwagi. Po pierwsze, ponieważ składnia tabeli forums wraz ze wszystkimi informacjami wymagana przy tworzeniu złączeń jest dość z tabeli messages. Jeśli dla danego rekordu tabeli skomplikowana, przy ich pisaniu przydają się forums nie można dopasować informacji w tabeli aliasy omówione w rozdziale 5. Po drugie, messages, to zamiast nich zostaną zwrócone ponieważ złączenia często zwracają dużo wartości NULL (rysunek 6.17). danych, to najlepiej zawsze określić, które kolumny nas interesują, zamiast wybierać wszystkie. Złączenia Rysunek 6.17. To złączenie zewnętrzne zwraca więcej rekordów niż złączenie wewnętrzne, ponieważ zwraca wszystkie wiersze pierwszej tabeli. Zapytanie to zwraca również nazwy wszystkich forów, nawet jeśli nie zawierają one jeszcze żadnej wiadomości 192
Zaawansowany SQL i MySQL Aby wykorzystać złączenia: 2. Pobierz temat i datę wprowadzenia każdej wiadomości wysłanej przez użytkownika janek 1. Pobierz nazwę forum i temat wiadomości (rysunek 6.19). dla każdego rekordu tabeli messages (patrz rysunek 6.18). SELECT m.subject, DATE_FORMAT(m.date_entered, SELECT f.name, m.subject '%M %D, %Y') AS Date FROM forums FROM users AS u INNER JOIN AS f INNER JOIN messages AS m messages AS m USING (forum_id) ORDER BY f.name; USING (user_id) WHERE u.username = 'janek'; Zapytanie to zawiera złączenie wewnętrzne, które spowoduje w efekcie zastąpienie Również to złączenie używa dwóch tabel, wartości forum_id z tabeli messages users i messages. Złączenie obu tabel odbywa odpowiadającą jej wartością name z tabeli się za pomocą kolumny user_id i dlatego forums dla każdego rekordu tabeli messages. została ona umieszczona wewnątrz klauzuli W wyniku otrzymasz zatem temat każdej USING. Wyrażenie warunkowe WHERE pozwala wiadomości wraz z nazwą forum, do którego zidentyfikować interesującego nas użytkownika, należy ta wiadomość. a funkcja DATE_FORMAT sformatować wartość pola date_entered. Zwróć uwagę, że w połączeniach nadal możesz używać klauzul ORDER BY. Złączenia Rysunek 6.18. Podstawowe złączenie wewnętrzne Rysunek 6.19. Nieco bardziej skomplikowana wersja zwraca w tym przykładzie tylko dwie kolumny złączenia wewnętrznego tabele users i messages 193
Rozdział 6. 3. Pobierz identyfikator wiadomości, temat oraz 4. Dla każdego użytkownika pobierz nazwę nazwę forum dla każdej wiadomości, której użytkownika, temat wiadomości i nazwę autorem jest użytkownik janek (patrz forum (patrz rysunek 6.21). rysunek 6.20). SELECT u.username, m.subject, SELECT m.message_id, m.subject, f.name FROM users AS u LEFT JOIN f.name FROM users AS u messages AS m USING (user_id) INNER JOIN LEFT JOIN forums AS f messages AS m USING (user_id) USING (forum_id); INNER JOIN forums AS f USING (forum_id) Gdybyś zastosował podobne złączenie WHERE u.username = 'janek'; wewnętrzne, to użytkownicy, którzy nie są jeszcze autorami żadnej wiadomości, Powyższe złączenie jest podobne nie zostaliby uwzględnieni (patrz rysunek do zastosowanego w punkcie 2., ale idzie o krok 6.22). Zatem jeśli interesują Cię wszyscy dalej, dołączając trzecią tabelę. Zwróć szczególną użytkownicy, powinieneś użyć złączenia uwagę na sposób konstrukcji złączenia zewnętrznego. Zwróć uwagę, że tabela, wewnętrznego trzech tabel oraz zastosowanie która ma być uwzględniona w całości aliasów w celu łatwiejszego odwoływania się (users w tym przypadku), musi być podana do tabel i ich kolumn. jako pierwsza tabela złączenia typu left. Złączenia Rysunek 6.20. Złączenie wewnętrzne wszystkich trzech Rysunek 6.21. To złączenie zewnętrzne zwraca tabel bazy dla każdego użytkownika temat każdej wiadomości i nazwę każdego forum. Jeśli użytkownik nie umieścił jeszcze żadnej wiadomości na forum (tak jak tomekj widoczny na dole rysunku), to temat wiadomości i nazwa forum będą mieć dla niego wartości NULL 194
Zaawansowany SQL i MySQL Wskazówki Złączenia, które nie zawierają klauzuli WHERE (np. SELECT * FROM urls, url_associations), Możesz nawet złączyć tabelę z nią samą. nazywamy złączeniami pełnymi. Zwracają one Złączenia można tworzyć z wykorzystaniem rekordy z obu tabel. W przypadku dużych tabel wyrażeń warunkowych odwołujących się ilość zwracanych danych może stanowić pewien do dowolnych kolumn. Nie muszą one problem. pełnić roli kluczy, choć sytuacja taka jest Nigdy nie zostanie zwrócona wartość NULL najczęstsza. występująca w kolumnie, do której odwołujemy Stosując składnię bazadanych.tabela. się w złączeniu. To dlatego, że nie jest ona równa kolumna, możesz wykonywać złączenia żadnej innej wartości, w tym także innym tabeli należących do różnych baz danych, wartościom NULL. o ile tylko wszystkie znajdują się na tym samym serwerze. Ta metoda nie zadziała, jeżeli bazy komunikują się ze sobą za pośrednictwem sieci. Złączenia Rysunek 6.22. To złączenie wewnętrzne nie zwróci użytkownika, który nie umieścił jeszcze żadnej wiadomości na forum (tak jak tomekj widoczny na dole rysunku 6.21) 195
Rozdział 6. Grupowanie wyników zapytania Aby zgrupować dane: W poprzednim rozdziale przedstawiłem dwie 1. Policz zarejestrowanych użytkowników różne klauzule — ORDER BY i LIMIT — mające wpływ (patrz rysunek 6.23). na wynik zapytania. Pierwsza z nich umożliwia SELECT COUNT(user_id) FROM users; określenie uporządkowania zwracanych rekordów, COUNT() jest prawdopodobnie a druga pozwala określić, które z rekordów będących najpopularniejszą z funkcji agregujących. wynikiem zapytania zostaną w rzeczywistości Z jej pomocą możesz szybko zliczyć zwrócone. Kolejna klauzula, GROUP BY, grupuje rekordy tak jak w przypadku tabeli users. zwracane dane w podobne do siebie bloki informacji. Zwróć uwagę, że nie wszystkie zapytania Na przykład, aby pogrupować wszystkie wiadomości stosujące funkcje agregujące używają według forum, wpisz: klauzuli GROUP BY. SELECT * FROM messages GROUP BY forum_id; 2. Policz, ile razy każdy użytkownik umieścił na forum swoją wiadomość (patrz Zwracane dane nie będą miały postaci pojedynczych rysunek 6.24). rekordów, tylko grup informacji. Zamiast dużej liczby wiadomości pochodzących z danego forum SELECT username, COUNT(message_id) AS Number zobaczysz je wszystkie w postaci jednego rekordu. FROM users LEFT JOIN messages AS m Ten przykład nie jest być może szczególnie USING (user_id) GROUP BY (m.user_id); przydatny, ale wystarczający do przedstawienia samej koncepcji. Grupowanie wyników zapytania Z klauzulą GROUP BY często używa się jednej z funkcji Tabela 6.7. Funkcje grupujące MySQL-a agregujących przedstawionych w tabeli 6.7 (funkcji tych można używać również niezależnie od klauzuli Funkcja Przeznaczenie GROUP BY). AVG() Zwraca średnią wartość z podanej kolumny. Na wyrażenie GROUP BY możesz oczywiście nakładać MIN() Zwraca najmniejszą wartość warunki WHERE, ORDER BY i LIMIT, tworząc zapytania z podanej kolumny. w rodzaju: MAX() Zwraca największą wartość z podanej kolumny. SELECT kolumny FROM tabela WHERE warunek SUM() Zwraca sumę wszystkich wartości GROUP BY kolumna ORDER BY kolumna z danej kolumny. LIMIT x, y; COUNT() Zwraca liczbę rzędów. GROUP_CONCAT() Zwraca konkatenację wartości kolumny. Rysunek 6.23. To zapytanie grupujące zwraca liczbę wartości user_id w tabeli users 196
Zaawansowany SQL i MySQL Jest to rozszerzona wersja zapytania W zapytaniach z klauzulą GROUP BY nadal możesz występującego w kroku 1., ale zamiast sortować wyniki zapytań. Proces ten możesz zliczać samych użytkowników, podaje uprościć, stosując alias Number dla wartości liczbę wiadomości związanych z każdym COUNT(message_id). użytkownikiem. Zastosowanie złączenia umożliwia dostęp do informacji w dwóch Wskazówki tabelach. Aby uwzględnić użytkowników, Jak już miałeś okazję się przekonać, NULL którzy nie byli jeszcze aktywni na forum, jest bardzo specyficzną wartością. Interesujące zastosowałem złączenie wewnętrzne. jest to, że wyrażenie GROUP BY umieszcza 3. Znajdź dwóch najaktywniejszych wszystkie wartości NULL w tej samej grupie, użytkowników forum (rysunek 6.25). ponieważ wszystkie one wykazują taki sam „brak wartości”. SELECT username, COUNT(message_id) AS Number Funkcja COUNT() zlicza jedynie wystąpienia FROM users wartości różnych od NULL. Dlatego pamiętaj, LEFT JOIN messages AS m USING (user_id) aby użyć jej dla każdej kolumny (*) lub GROUP BY (m.user_id) dla kolumn, które nie zawierają wartości NULL ORDER BY Number DESC LIMIT 2; (na przykład klucza głównego). Jeśli zapytanie użyte w punkcie 2. (rysunek 6.24) stosowałoby funkcję COUNT() dla wszystkich kolumn (*) zamiast tylko dla message_id, to pokazałoby Grupowanie wyników zapytania błędną wartość równą 1 dla wszystkich użytkowników, którzy nie napisali jeszcze żadnej wiadomości. Stałoby się tak, ponieważ zapytanie zwróciłoby dokładnie jeden rekord dla każdego z tych użytkowników. Opanowanie klauzuli GROUP BY i funkcji omówionych w tym podrozdziale zajmie Ci trochę czasu. Za każdym razem, gdy użyjesz Rysunek 6.24. To zapytanie GROUP BY podaje liczbę wiadomości umieszczonych na forum przez każdego nieprawidłowej składni, zostanie zgłoszony użytkownika błąd. Poeksperymentuj trochę z monitorem mysqla, aby zapamiętać, jak dokładnie muszą być sformułowane wszystkie zapytania, których będziesz chciał używać w swoich aplikacjach. Z klauzulą GROUP BY związana jest klauzula HAVING, która zachowuje się jak klauzula WHERE zastosowana do grupy rekordów. Rysunek 6.25. Klauzula ORDER BY pozwala posortować autorów na podstawie liczby wiadomości umieszczonych na forum. Klauzula LIMIT powoduje, że podane zostaną tylko dwa wyniki 197
Rozdział 6. Indeksy Wyposażony w te wiadomości zmodyfikuję bazę forum, dodając do niej indeksy. Mechanizm indeksów to specjalny system W tabeli 6.8 podałem indeksy utworzone wykorzystywany w bazach danych do poprawy dla poszczególnych kolumn za pomocą ich wydajności. Zakładając na swych tabelach polecenia ALTER omówionego w ramce. indeksy, sprawiasz, że MySQL przywiązuje wagę do określonych kolumn. Aby indeksy mogły być wykorzystywane w sposób maksymalnie efektywny, MySQL przechowuje je w osobnych plikach. Na każdej tabeli można założyć co najmniej 16 indeksów, a każdy indeks może obejmować do 15 kolumn. Choć rozciąganie indeksu na kilka kolumn może wydawać się zastanawiające, przydaje się to podczas częstego przeszukiwania tego samego zestawu kolumn (np. imion i nazwisk, miast i województw). Nie powinieneś jednak przesadzać z indeksowaniem. Choć przyspiesza ono odczytywanie informacji z bazy, to jednocześnie spowalnia ich modyfikowanie (ponieważ informacje o zmianach muszą trafić do indeksów). Najlepszym wyjściem jest zakładanie indeksów na kolumnach, które: Często wymieniane są w zapytaniach po klauzulach WHERE. Tabela 6.8. Indeksy używane przez bazę danych Indeksy Często wymieniane są w zapytaniach forum. Nie wszystkie kolumny są indeksowane, po klauzulach ORDER BY. a dwa indeksy zostały utworzone dla par kolumn: user.pass i user.username oraz messages.body Często wykorzystywane są jako główny punkt i messages.subject złączenia. Indeksy bazy danych forum Mają wiele różnych wartości (nie powinno się Nazwa kolumny Tabela Typ indeksu indeksować kolumn zawierających wiele forum_id forums PRIMARY powtarzających się wartości). name forums UNIQUE W MySQL-u występują cztery rodzaje indeksów: message_id messages PRIMARY INDEX (standardowy), UNIQUE (który wymaga, forum_id messages INDEX aby w każdym rzędzie występowały inne wartości), parent_id messages INDEX FULLTEXT (do wyszukiwań FULLTEXT) oraz PRIMARY KEY user_id messages INDEX (klucz główny, będący szczególnym przypadkiem body/subject messages FULLTEXT indeksu UNIQUE). Pamiętaj, że dana kolumna może date_entered messages INDEX być tylko raz zaindeksowana i wobec tego wybierz user_id users PRIMARY dla niej najodpowiedniejszy rodzaj indeksu. username users UNIQUE pass/username users INDEX email users UNIQUE 198
Zaawansowany SQL i MySQL Aby dodać indeks do istniejącej tabeli: 1. Załóż indeks na kolumnie name w tabeli forums (patrz rysunek 6.26). ALTER TABLE forums ADD UNIQUE (name); Rysunek 6.26. Dla kolumny name dodano nowy Tabela forums ma już założony indeks typu klucz indeks, który poprawi efektywność zapytań główny na kolumnie forum_id. Ponieważ name i zapobiegnie wprowadzaniu powtarzających się również jest polem, do którego będą częste wartości odwołania i którego wartość musi być unikatowa w każdym rekordzie, zakładam na nim indeks UNIQUE. Modyfikowanie tabel Polecenie ALTER służy przede wszystkim do modyfikowania struktury tabeli w bazie danych. Najczęściej oznacza to dodawanie, usuwanie bądź modyfikację kolumn, ale również dodawanie indeksów. Polecenia ALTER można również użyć do zmiany nazwy tabeli. Teoretycznie przy dobrym Indeksy projekcie bazy jej struktura nie powinna stwarzać żadnych problemów. Jednak w praktyce często zdarza się wprowadzać w niej pewne zmiany. Składnia polecenia ALTER jest następująca: ALTER TABLE nazwa_tabeli KLAUZULA; Ponieważ klauzul, które można zastosować, jest bardzo wiele, w tabeli 6.9 wymieniłem tylko najczęściej stosowane. Pełną listę znajdziesz w podręczniku MySQL-a. Tabela 6.9. Popularne warianty polecenia ALTER (gdzie t reprezentuje nazwę tabeli, c nazwę kolumny, a i nazwę indeksu. Pełną specyfikację polecenia znajdziesz w dokumentacji MySQL-a Klauzule, które można stosować w poleceniach ALTER TABLE Klauzula Sposób użycia Znaczenie ADD COLUMN ALTER TABLE t ADD COLUMN c TYP Dodaje nową kolumnę na końcu tabeli. CHANGE COLUMN ALTER TABLE t CHANGE COLUMN c c TYP Pozwala zmienić typ danych i właściwości kolumny. DROP COLUMN ALTER TABLE t DROP COLUMN c Usuwa kolumnę z tabeli razem z wszystkimi jej danymi. ADD INDEX ALTER TABLE t ADD INDEX i (c) Zakłada nowy indeks na kolumnie c. DROP INDEX ALTER TABLE t DROP INDEX i Usuwa istniejący indeks. RENAME AS ALTER TABLE t RENAME AS nowa_t Zmienia nazwę tabeli. 199
Rozdział 6. 2. Załóż indeksy dla tabeli messages Jesli podczas wykonywania tego zapytania (patrz rysunek 6.27). pojawi się komunikat o błędzie ALTER TABLE messages stwierdzający, że typ tabeli nie obsługuje ADD INDEX(forum_id), indeksów FULLTEXT (patrz rysunek 6.28), ADD INDEX(parent_id), na razie opuść ten wiersz zapytania ADD INDEX(user_id), i sprawdź w następnym podrozdziale, ADD FULLTEXT(body, subject), ADD INDEX(date_entered); w jaki sposób zmienić typ tabeli. Ta tabela będzie mieć najwięcej indeksów, ponieważ jest najważniejszą tabelą w bazie i zawiera trzy klucze obce (forum_id, parent_id i user_id), dla których należy założyć osobne indeksy. Dodatkowo pola body i subject otrzymują indeks FULLTEXT używany podczas wyszukiwań typu FULLTEXT w dalszej części tego rozdziału. Również kolumna date_entered Rysunek 6.27. Do tabeli messages dodano kilka otrzymuje indeks, ponieważ będzie używana indeksów naraz. MySQL raportuje wykonanie przez klauzule ORDER BY (do sortowania operacji oraz podaje liczbę rekordów, których wiadomości po dacie). dotyczyła (powinna to być liczba wszystkich rekordów tabeli) Indeksy Rysunek 6.28. Indeksów FULLTEXT nie można stosować dla wszystkich typów tabel. Jeśli napotkasz ten komunikat o błędzie, to rozwiązanie znajdziesz w tym rozdziale w części „Stosowanie różnych typów tabel” 200
Zaawansowany SQL i MySQL 3. Dodaj indeksy do tabeli users Indeks założony na kolumnach pass i username (patrz rysunek 6.29). ma za zadanie poprawić efektywność zapytań ALTER TABLE users wykonywanych podczas uwierzytelniania ADD UNIQUE (username), użytkownika, gdy kombinacja tych dwóch ADD INDEX (pass, username), kolumn będzie używana w wyrażeniu ADD UNIQUE (email); warunkowym WHERE. Tabela users będzie mieć dwa indeksy 4. Obejrzyj bieżącą strukturę wszystkich tabel UNIQUE oraz jeden indeks założony na dwóch (patrz rysunek 6.30). kolumnach. Indeksy UNIQUE zastosowałem DESCRIBE forums; w tym przypadku, ponieważ chcę zapobiec DESCRIBE messages; możliwości zarejestrowania dwóch DESCRIBE users; użytkowników o tej samej nazwie lub wielokrotnego zarejestrowania Polecenie DESCRIBE języka SQL zwraca użytkownika o tym samym adresie e-mail. informacje o nazwach kolumn występujących w tabeli i w ich typach, a także o kolejności, w jakiej one występują i o pozakładanych indeksach. Podaje ono także, czy dane pole może przyjmować wartość NULL, czy określono dla niego jakąś wartość domyślną itd. Rysunek 6.29. Indeksy zostały również dodane do trzeciej tabeli Indeksy Rysunek 6.30. Aby zobaczyć szczegółowe informacje na temat struktury tabeli, użyj polecenia DESCRIBE. Kolumna Key informuje o indeksach 201
Rozdział 6. Wskazówki Próba założenia indeksu UNIQUE na kolumnie zawierającej duplikaty spowoduje błąd, a indeks nie zostanie utworzony. Tworząc indeks, możesz nadać mu nazwę. ALTER TABLE tabela ADD INDEX nazwa_indeksu (kolumna); Jeżeli tego nie zrobisz, otrzyma on nazwę kolumny, na której go zakładasz. Słowo COLUMN w większości poleceń ALTER jest opcjonalne. Załóżmy, że stworzyłeś indeks dla kilku kolumn: ALTER TABLE tabela ADD INDEX (kol1, kol2, kol3) Powstały indeks umożliwia efektywne przeszukiwanie kolumny kol1, kombinacji kolumn kol1 i kol2 oraz kombinacji wszystkich trzech podanych kolumn. Nie zwiększa efektywności przeszukiwania kolumny kol2 i kol3 lub ich kombinacji. Indeksy 202
Zaawansowany SQL i MySQL Stosowanie Aby określić, którego silnika chcemy używać, na końcu polecenia CREATE dodajemy specjalną różnych typów tabeli klauzulę: MySQL obsługuje kilka różnych typów tabeli CREATE TABLE tabela ( (typ tabeli nazywany bywa również silnikiem kolumna1 TYPKOLUMNY, kolumna2 TYPKOLUMNY... przechowywania). Każdy z tych typów ma inne ) ENGINE = INNODB właściwości, odrębne ograniczenia (dotyczące ilości przechowywanych danych) Jeśli tworząc tabele, nie podamy ich typu, to MySQL i charakteryzuje się inną efektywnością użyje typu domyślnego. działania w określonych sytuacjach. Jednak Typ istniejącej tabeli możemy zmienić za pomocą interakcje użytkownika (w sensie wykonywania polecenia ALTER: zapytań) z różnymi typami tabel są spójne. ALTER TABLE tabela ENGINE = MYISAM Najważniejszym typem tabeli jest MyISAM. Jest on domyślnym typem tabeli na wszystkich Ponieważ następny przykład w tym rozdziale będzie platformach oprócz Windows. Tabele tego wymagać tabeli typu MyISAM, to pokażę najpierw typu są najodpowiedniejsze dla większości kroki konieczne do skonfigurowania odpowiedniego aplikacji i umożliwiają szybkie wykonywanie typu tabeli na przykładzie tabeli messages. W kilku poleceń SELECT oraz INSERT. Ich podstawową pierwszych krokach dowiesz się, jak sprawdzić wadą jest to, że nie obsługują transakcji. wykorzystywany typ silnika, (ponieważ zmiana typu tabeli może nie być konieczna). Stosowanie różnych typów tabeli Kolejnym typem tabeli pod względem popularności zastosowań jest InnoDB, który jest domyślnym typem tabeli MySQL-a w systemie Windows. Tabele InnoDB obsługują transakcje i umożliwiają szybkie wykonywanie poleceń UPDATE. Jednak silnik InnoDB jest w ogólnym przypadku wolniejszy niż MyISAM i wymaga większej przestrzeni dyskowej serwera. Tabele typu InnoDB nie obsługują również indeksów typu FULLTEXT (i dlatego mogłeś napotkać błąd przedstawiony na rysunku 6.28, jeśli używasz Windows). 203
Rozdział 6. Aby zmienić typ tabeli: 2. Jeśli to konieczne, zmień typ tabeli messages na MyISAM (rysunek 6.32). 1. Obejrzyj aktualną informację o tabeli (patrz rysunek 6.31). ALTER TABLE messages ENGINE=MYISAM; SHOW TABLE STATUS; Jeśli w punkcie 1. okazało się, że typ tabeli jest inny niż MyISAM, to zmień go Polecenie SHOW TABLE STATUS zwraca wiele za pomocą powyższego polecenia przydatnych informacji o tabelach bazy danych. (nie musisz zwracać uwagi na małe i duże Informacje te odczytuje się niewygodnie, litery w typie tabeli). Jeśli wykonałeś ponieważ mają one postać szerokiej tabeli domyślną instalację i konfigurację zajmującej wiele wierszy. W każdym wierszu MySQL-a, to zmiana typu tabeli nie znajduje się najpierw nazwa tabeli, a następnie będzie potrzebna w systemie Mac OS X, jej typ. Zwykle jest nim MyISAM lub InnoDB. ale musisz jej dokonać w systemie Windows. Stosowanie różnych typów tabeli Rysunek 6.31. Zanim zmienisz typ tabeli, sprawdź go za pomocą polecenia SHOW TABLE STATUS Rysunek 6.32. Zmieniłem typ tabeli (lub silnik przechowywania) za pomocą polecenia ALTER 204
Zaawansowany SQL i MySQL 3. Możesz sprawdzić zmianę typu tabeli, wykonując ponownie polecenie SHOW TABLE STATUS. Wskazówki Aby ułatwić odczytanie wyników dowolnego zapytania, możesz dodać w kliencie mysqla parametr G na końcu zapytania (rysunek 6.33): SHOW TABLE STATUS G Znacznik ten informuje, że tabela wyników Rysunek 6.33. Aby uzyskać bardziej czytelną powinna zostać wyświetlona pionowo zamiast postać wyników zapytania, użyłem znacznika G poziomo. Zwróć uwagę, że nie musisz w tym przypadku użyć średnika kończącego polecenie SQL, ponieważ funkcję tę spełnia znacznik G. W tej samej bazie danych mogą występować różne typy tabel. W zależności od domyślnego typu tabel w Twojej instalacji MySQL-a, stwierdzenie to może już być prawdziwe dla bazy danych forum. To samo możesz zaobserwować w przypadku bazy danych ecommerce, w której Stosowanie różnych typów tabeli tabele klientów i produktów są typu MyISAM, ale tabela zamówień jest typu InnoDB (aby umożliwić stosowanie transakcji). 205
Rozdział 6. Wyszukiwanie FULLTEXT Realizacja podstawowego wyszukiwania FULLTEXT W rozdziale 5. przedstawiłem słowo kluczowe LIKE umożliwiające proste porównania łańcuchów, Po założeniu indeksu FULLTEXT możesz na przykład: wydawać zapytania przy użyciu funkcji MATCH i AGAINST w wyrażeniach warunkowych WHERE: SELECT * FROM users WHERE last_name LIKE 'Kowalsk%'; SELECT * FROM tabela WHERE MATCH (kolumna) W ten sposób nie wykonamy jednak wyszukiwań AGAINST('poszukiwane_słowa') z zastosowaniem wielu słów. Aby stało się to możliwe, wprowadzono wyszukiwania FULLTEXT. MySQL zwróci pasujące rekordy począwszy od spełniających warunek wyszukiwania Wyszukiwania FULLTEXT wymagają obecności w największym stopniu. Podczas wyszukiwania indeksu FULLTEXT, który można założyć jedynie stosowane są następujące reguły: na tabelach typu MyISAM. W następnych przykładach Łańcuchy rozbijane są na poszczególne będę używać tabeli messages bazy forum. Jeśli słowa. utworzona przez Ciebie tabela messages nie jest typu Słowa krótsze niż 4-znakowe są ignorowane. MyISAM i (lub) nie ma indeksu FULLTEXT założonego na kolumnach body i subject, wykonaj kroki podane Słowa często używane są ignorowane. na kilku poprzednich stronach, aby to zmienić. Jeśli ponad połowa rekordów spełnia Wskazówki warunek wyszukiwania, to nie jest zwracany żaden rekord. Wyszukiwanie FULLTEXT Wstawianie rekordów do tabel, na których założono indeks FULLTEXT, może być znacznie Zwłaszcza ostatnia reguła jest zaskakująca wolniejsze ze względu na skomplikowaną dla wielu użytkowników, którzy rozpoczynają naturę tego indeksu. dopiero przygodę z wyszukiwaniami FULLTEXT i dziwią się, dlaczego nie zwracają one żadnych Indeks FULLTEXT możemy zakładać na wielu wyników. Jeśli wypełnisz tabelę zbyt małą kolumnach, jeśli wszystkie mają być liczbą rekordów, to MySQL nie zwróci przeszukiwane. właściwych wyników. Wyszukiwania FULLTEXT mogą służyć do implementacji prostych usług wyszukiwania. Ponieważ jednak indeks FULLTEXT stosuje się do jednej tabeli, to usługi wyszukiwania informacji w wielu tabelach wymagają zastosowania bardziej zaawansowanych rozwiązań. 206
Zaawansowany SQL i MySQL Aby wykonać wyszukiwanie FULLTEXT: Ten prosty przykład zwróci wynik pod warunkiem, że co najmniej jeden rekord i mniej 1. Wypełnij tabelę messages dużą ilością niż połowa rekordów tabeli messages zawiera danych — zwłaszcza w polu body. słowo tabela w polu body lub subject. Zwróć Możesz użyć w tym celu poleceń INSERT uwagę, że kolumny, do których odwołuje się ściągniętych z serwera ftp. MATCH, muszą być tymi samymi kolumnami, jakie podałeś, tworząc indeks FULLTEXT. W tym 2. Wykonaj proste wyszukiwanie FULLTEXT przykładzie mogłeś zatem użyć albo body, dla słowa skrypt (patrz rysunek 6.34). subject, albo subject, body, ale nie samych body SELECT subject, body FROM messages lub subject (patrz rysunek 6.35). WHERE MATCH (body, subject) AGAINST ('skrypt'); Rysunek 6.34. Podstawowe wyszukiwanie FULLTEXT Wyszukiwanie FULLTEXT Rysunek 6.35. Zapytanie FULLTEXT możesz wykonać jedynie na tej samej kolumnie lub kombinacji kolumn, dla której utworzyłeś indeks FULLTEXT. W tym przypadku zapytanie zakończy się błędem, mimo że kombinacja kolumn body i subject ma indeks FULLTEXT 207
Rozdział 6. 3. Wykonaj to samo wyszukiwanie FULLTEXT, Wskazówki pokazując dodatkowo stopień spełnienia Pamiętaj, że jeśli wyszukiwanie FULLTEXT warunku przez poszczególne rekordy (patrz rysunek 6.36). nie zwróci żadnych rekordów, to albo żaden rekord nie spełnia warunku wyszukiwania, SELECT subject, body, albo spełnia go ponad połowa rekordów. MATCH (body, subject) AGAINST('skrypt') AS R Dla uproszczenia wszystkie zapytania FROM messages WHERE MATCH (body, subject) przedstawione w tym podrozdziale AGAINST('skrypt'); zapisałem jako najprostsze polecenia SELECT. Wyszukiwania FULLTEXT można też używać Jeśli użyjesz tego samego wyrażenia w bardziej skomplikowanych zapytaniach MATCH...AGAINST jako wybieranej wartości, czy złączeniach. to pokazany zostanie również stopień spełnienia warunku przez rekordy. MySQL zawiera w kodzie źródłowym listę kilkuset słów pospolitych, które są 4. Wykonaj wyszukiwanie FULLTEXT stosując kilka ignorowane w wyszukiwaniach FULLTEXT. słów (rysunek 6.37). Minimalną długość wyszukiwanego słowa SELECT subject, body FROM messages (wynoszącą domyślnie 4 znaki) można WHERE MATCH (body, subject) konfigurować. AGAINST('projekt formularz'); Domyślnie wyszukiwania FULLTEXT W tym przypadku rekord spełni warunek nie rozróżniają małych i wielkich liter. wyszukiwania, jeśli pole subject lub body Wyszukiwanie FULLTEXT będzie zawierać jedno z podanych słów. Rekord zawierający oba słowa uzyska wyższy stopień spełnienia warunku. Rysunek 6.36. Możesz również zobaczyć stopień spełniania warunku wyszukiwania przez poszczególne rekordy Rysunek 6.37. Wyszukiwanie FULLTEXT można także stosować dla wielu słów 208
Zaawansowany SQL i MySQL Wyszukiwania FULLTEXT Znak maski (*) umożliwia wyszukiwanie różnych w trybie Boolean wariantów słowa. Na przykład zastosowanie go w słowie bezpiecz* spowoduje wyszukanie rekordów Bardziej zaawansowane wyszukiwania FULLTEXT zawierających słowa bezpieczny, bezpieczeństwo można wykonywać, korzystając z trybu i tym podobnych. Dwa kolejne operatory Boolean. W trybie tym używamy wyrażenia umożliwiają określenie, że dane słowo jest mniej (<) IN BOOLEAN MODE wewnątrz klauzuli AGAINST: lub bardziej (>) ważne. Znaki cudzysłowu pozwalają SELECT * FROM tabela WHERE wyszukiwać całe frazy, a nawiasy — tworzyć MATCH(kolumny) podwyrażenia. AGAINST('poszukiwane_słowa' IN BOOLEAN MODE) Poniższe zapytanie wyszuka rekordy zawierające W trybie Boolean możemy stosować szereg frazę serwer WWW oraz słowo html. Obecność operatorów (tabela 6.10) określających sposób słowa JavaScript obniży wartość rekordu jako traktowania każdego wyszukiwanego słowa: wyniku wyszukiwania. SELECT * FROM tabela WHERE SELECT * FROM tabela WHERE MATCH (kolumny) AGAINST('>"serwer WWW" +html MATCH(kolumny) ~JavaScript' IN BOOLEAN MODE) AGAINST('+baza -mysql' IN BOOLEAN MODE) W tym przykładzie rekord zostanie wybrany, W trybie Boolean pojawiają się następujące różnice w sposobie działania wyszukiwania FULLTEXT: jeśli zawiera słowo baza i nie zawiera słowa mysql. Jako słabszą formę operatora Jeśli słowo nie jest poprzedzone żadnym reprezentowanego przez znak minus ( -) operatorem, to jest opcjonalne, ale podnosi możemy stosować tyldę (~). Oznacza ona, wartość rekordu, który je zawiera. Wyszukiwanie FULLTEXT że rekord może zawierać dane słowo, Wyniki są zwracane nawet wtedy, gdy ponad ale wtedy w mniejszym stopniu spełnia połowa rekordów spełnia warunek warunek wyszukiwania. wyszukiwania. Wyniki nie są automatycznie sortowane na podstawie stopnia, w jakim spełniają warunek Tabela 6.10. Operatory umożliwiające wyszukiwania. precyzyjniejsze wyszukiwanie FULLTEXT Operatory dostępne w trybie Boolean Z uwagi na tę ostatnią właściwość można samodzielnie posortować rekordy według Operator Znaczenie stopnia w jakim spełniają warunek wyszukiwania, + Rekord musi zawierać słowo poprzedzone co zaprezentuję w kilku następnych krokach. tym operatorem. W przypadku wyszukiwań w trybie Boolean nadal - Rekord nie może zawierać słowa poprzedzonego tym operatorem. obowiązuje zasada, że słowa krótsze niż 4-znakowe ~ Słowo poprzedzone tym operatorem obniża są ignorowane. Nie zmienia tego użycie operatora wartość rekordu jako wyniku wyszukiwania. +, na przykład słowo +php zostanie zignorowane. * Maska wyszukiwania. < Zmniejsza znaczenie słowa. > Zwiększa znaczenie słowa. "" Rekord musi zawierać frazę umieszczoną w znakach cudzysłowu. () Tworzy podwyrażenie. 209
Rozdział 6. Aby wykonać wyszukiwanie FULLTEXT 2. Wykonaj zapytanie wyszukujące w trybie Boolean: wiadomości dotyczące tabel ze szczególnym uwzględnieniem 1. Wykonaj proste wyszukiwanie FULLTEXT różnych zawierających termin normalizacja przypadków słowa baza (bazy, bazie itp.) (patrz rysunek 6.39). (patrz rysunek 6.38). SELECT subject, body FROM messages SELECT subject, body FROM WHERE MATCH(body, subject) messages WHERE MATCH(body, subject) AGAINST ('>formularz* +skrypt*' AGAINST('baz*' IN BOOLEAN MODE) G IN BOOLEAN MODE)G Słowo baza może pojawić się w wiadomościach Zapytanie to najpierw wyszukuje forum w wielu różnych przypadkach takich wszystkie rekordy zawierające słowo jak bazy lub bazie. Powyższe zapytanie wyszuka skrypt* (skryptu, skrypty, …) i formularz* rekordy zawierające te przypadki dzięki (formularz, formularza, formularzy, …). zastosowaniu znaku maski (*). Obecność terminu skrypt* jest wymagana Dodatkowo zastosowałem znacznik G, (na co wskazuje operator +), natomiast aby łatwiej przeanalizować wyniki. wyróżnione zostają rekordy zawierające termin formularz* (na co wskazuje operator >). Wyszukiwanie FULLTEXT Rysunek 6.38. Proste wyszukiwanie FULLTEXT w trybie BOOLEAN Rysunek 6.39. To wyszukiwanie dotyczy wariantów dwóch różnych słów, z których jedno ma wyższy priorytet 210
Zaawansowany SQL i MySQL Wskazówki W MySQL 5.1.7 wprowadzono jeszcze jeden tryb wyszukiwań FULLTEXT: tryb języka naturalnego. Jeśli nie wybierzesz innego trybu (np. Boolean), to jest on trybem domyślnym. Modyfikator WITH QUERY EXPANSION pozwala zwiększyć liczbę zwracanych wyników. Optymalizacja bazy danych Zapytania z tym modyfikatorem wykonują Efektywność działania bazy danych zależy w rzeczywistości dwa wyszukiwania, ale zwracają głównie od jej struktury i indeksów. Tworząc jeden zbiór wyników. Drugie wyszukiwanie bazę, powinieneś spróbować: bazuje na terminach wyszukanych dodatkowo w najlepszych wynikach pierwszego Wybrać najlepszy silnik przechowywania. wyszukiwania. Pozwala to znaleźć dodatkowe Używać jak najmniej pojemnego typu rekordy, ale nie zawsze odpowiadają one danych dla każdej kolumny. początkowym kryteriom wyszukiwania. Definiować kolumny jako NOT NULL tam, gdzie to możliwe. Używać wartości całkowitych jako kluczy głównych. Uważnie definiować indeksy, wybierając odpowiedni typ oraz stosując je Wyszukiwanie FULLTEXT dla właściwych kolumn. Ograniczać indeksy do pewnej liczby znaków, jeśli to możliwe. Oprócz tych wskazówek warto zastosować dwie proste techniki optymalizacji baz danych. Jednym ze sposobów poprawy efektywności działania MySQL-a jest wykonanie polecenia OPTIMIZE dla tabel. Polecenie to usuwa wolne przestrzenie i przywraca wysoką efektywność działania tabel. OPTIMIZE TABLE tabela; Wykonanie tego polecenia jest szczególnie zalecane po modyfikacji tabeli za pomocą polecenia ALTER. Aby zwiększyć wydajność wykonywanego zapytania, warto zrozumieć, w jaki sposób serwer MySQL-a je przetwarza. W tym celu należy posłużyć się słowem kluczowym języka SQL o nazwie EXPLAIN. Informacje na temat działania zapytań znajdziesz w podręczniku MySQL-a. 211
Rozdział 6. Wykonywanie transakcji Po zatwierdzeniu lub wycofaniu zapytań transakcja jest uznawana za zakończoną Transakcja bazodanowa to seria zapytań i MySQL wraca do trybu automatycznego wykonywanych podczas jednej sesji. Przypuśćmy, zatwierdzania (ang. autocommit). Oznacza to, że wstawiamy rekord do jednej tabeli, inny rekord że wszystkie zapytania są natychmiast do drugiej tabeli, a potem wykonujemy aktualizację. realizowane. Aby rozpocząć następną Bez transakcji każda operacja jest realizowana transakcję, wystarczy ponownie wpisać START natychmiast i nie można jej cofnąć. Jeśli użyjemy TRANSACTION. transakcji, będziemy mogli ustawić punkt początkowy i końcowy, a następnie zatwierdzić Trzeba wiedzieć, że niektórych typów transakcji lub wycofać wszystkie zapytania (jeśli, na przykład, nie da się wycofać; dotyczy to w szczególności zawiedzie jedno zapytanie, będzie można wycofać zapytań, które tworzą, modyfikują, opróżniają wszystkie). lub usuwają tabele albo tworzą lub usuwają bazy danych. Co więcej, wykonanie takiego Transakcje są często potrzebne w interakcjach zapytania skutkuje zatwierdzeniem finansowych, nawet tak podstawowych jak przelew i zakończeniem bieżącej transakcji. 100 złotych z jednego konta na drugie. Proces ten wydaje się prosty, ale w rzeczywistości składa się Powinieneś też pamiętać, że transakcje są z kilku etapów: specyficzne dla każdego połączenia. Zatem jeden użytkownik klienta mysql dokonuje Potwierdzenia, że na pierwszym koncie znajduje innej transakcji niż użytkownik drugiego się przynajmniej 100 złotych. klienta, a obie te transakcje są niezależne Zmniejszenia stanu pierwszego konta od realizowanych przez skrypt PHP. Wykonywanie transakcji o 100 złotych. To powiedziawszy, zaprezentuję bardzo prosty Zwiększenia stanu drugiego konta o 100 złotych. przykład użycia transakcji w kliencie mysql. W rozdziale 17. pokażę, jak realizować Sprawdzenia, czy udało się zwiększyć stan transakcje z wykorzystaniem skryptów PHP. drugiego konta. Jeśli którakolwiek z tych operacji się nie powiedzie, należy cofnąć je wszystkie. Jeśli na przykład nie uda się umieścić pieniędzy na drugim koncie, powinny one wrócić na pierwsze. Odbywa się to do momentu, w którym uda się przeprowadzić całą transakcję. Aby korzystać z transakcji w MySQL-u, trzeba posługiwać się tabelami InnoDB (lub silnikiem tego typu). W celu rozpoczęcia nowej transakcji w kliencie mysql należy wpisać: START TRANSACTION; Na zakończenie transakcji należy wydać instrukcję COMMIT, aby zatwierdzić wszystkie zapytania, albo ROLLBACK, aby je wycofać. 212
Zaawansowany SQL i MySQL Aby wykonać transakcję, Oczywiście trudno uznać to za kompletny należy wykonać poniższe czynności: projekt tabeli czy bazy danych. Zasady normalizacji nakazywałyby rozdzielić imię 1. Uruchomić klienta mysql i wybrać bazę i nazwisko użytkownika na dwie kolumny, danych test. a nawet umieścić je w innej tabeli. Jednakże Ponieważ jest to tylko przykład, tabela ta w zupełności wystarczy do naszych wykorzystam hipotetyczną bazę danych test. celów. 2. Utworzyć nową tabelę accounts Najważniejszym aspektem definicji tabeli jest (patrz rysunek 6.40). określenie mechanizmu InnoDB, który obsługuje CREATE TABLE accounts ( transakcje. id INT UNSIGNED NOT NULL 3. Wypełnić tabelę danymi. AUTO_INCREMENT, name VARCHAR(40) NOT NULL, INSERT INTO accounts (name, balance) balance DECIMAL(10,2) NOT NULL VALUES ('Beata Piechota', 5460.30), DEFAULT 0.0, ('Dawid Wójcik', 909325.24), PRIMARY KEY (id)) ('Ilona Machnik', 892.00); ENGINE=InnoDB; Można użyć dowolnie wybranych nazwisk i wartości. Należy zauważyć, że MySQL automatycznie zatwierdzi to zapytanie, ponieważ nie została jeszcze rozpoczęta żadna transakcja. Rysunek 6.40. Nowa tabela utworzona w bazie danych test posłuży Wykonywanie transakcji do zademonstrowania transakcji 213
Rozdział 6. 4. Rozpocząć transakcję i pobrać bieżącą zawartość tabeli (patrz rysunek 6.41). START TRANSACTION; SELECT * FROM accounts; 5. Podjąć 100 złotych z konta Dawida Wójcika (albo dowolnego innego użytkownika). UPDATE accounts Rysunek 6.41. Rozpoczęto transakcję i wyświetlono SET balance=(balance-100) wszystkie rekordy znajdujące się w tabeli WHERE id=2; Instrukcja UPDATE, odrobina matematyki i klauzula WHERE pozwalają zmniejszyć stan konta o 100 złotych. Choć MySQL informuje, że zmodyfikowany został jeden wiersz, efekt nie będzie trwały, dopóki transakcja nie zostanie zatwierdzona. 6. Wpłacić 100 złotych na konto Beaty Piechoty: UPDATE accounts SET balance=(balance+100) WHERE id=1; Rysunek 6.42. Wykonano dwa zapytania Jest to przeciwieństwo operacji wykonanej i wyświetlono wyniki w etapie 5., co odzwierciedla przelewanie Wykonywanie transakcji 100 złotych z jednego konta na drugie. 7. Sprawdzić wyniki (patrz rysunek 6.42). SELECT * FROM accounts; Jak widać na rysunku, na jednym koncie jest teraz o 100 złotych więcej, a na drugim o 100 złotych mniej niż na początku (patrz rysunek 6.41). 214
Zaawansowany SQL i MySQL 8. Wycofać transakcję. ROLLBACK; Aby zademonstrować wycofywanie transakcji, unieważniam wykonane wcześniej zapytania. Instrukcja ROLLBACK przywraca bazę danych do stanu sprzed rozpoczęcia transakcji. Instrukcja ta kończy jednocześnie transakcję, przełączając MySQL-a z powrotem do trybu automatycznego zatwierdzania. Rysunek 6.43. Ponieważ użyto instrukcji 9. Sprawdzić wyniki (patrz rysunek 6.43). ROLLBACK, wykonane wcześniej zapytania SELECT * FROM accounts; zostały wycofane Zapytanie powinno zwrócić zawartość tabeli sprzed rozpoczęcia transakcji. 10. Powtórzyć etapy 4. – 6. Aby sprawdzić, co się stanie w razie zatwierdzenia transakcji, należy ponownie wykonać dwa zapytania UPDATE. Należy pamiętać o rozpoczęciu nowej transakcji, ponieważ w przeciwnym razie zapytania zostaną Wykonywanie transakcji automatycznie zatwierdzone! 11. Zatwierdzić transakcję i sprawdzić wyniki (patrz rysunek 6.44). COMMIT; Rysunek 6.44. Instrukcja COMMIT SELECT * FROM accounts; utrwala rezultaty transakcji Po wydaniu instrukcji COMMIT transakcja zostanie zatwierdzona, co oznacza, że wszystkie zmiany staną się trwałe. Instrukcja ta jednocześnie kończy transakcję, przełączając MySQL-a z powrotem do trybu automatycznego zatwierdzania. 215
Rozdział 6. Wskazówki Jedną z największych zalet transakcji jest to, że zapewniają one ochronę przed zdarzeniami losowymi, takimi jak awaria serwera. Transakcja jest albo w całości zatwierdzana, albo ignorowana. Aby wyłączyć tryb automatycznego zatwierdzania w serwerze MySQL-a, należy wpisać: SET AUTOCOMMIT=0; Nie trzeba będzie wówczas wydawać instrukcji START TRANSACTION, a wszystkie wykonane zapytania zostaną zrealizowane dopiero po wpisaniu instrukcji COMMIT (albo użyciu zapytania CREATE, ALTER itp.). W transakcjach można tworzyć punkty zapisu: SAVEPOINT nazwa_punktu_zapisu; Funkcja ta umożliwia wycofanie transakcji do określonego punktu zapisu: Wykonywanie transakcji ROLLBACK TO SAVEPOINT nazwa_punktu_zapisu; 216

More Related Content

PDF
Prawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Ergonomia książka
Ilona Papierska
 
PDF
J.KORNAS, Obowiązek lojalności akcjonariusza w spółce akcyjnej
joanna_kornas
 
PDF
Triangledigger Thesis
guest7d27f2
 
PDF
Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Pompa strzykawkowa Alaris PK, instrukcja obsługi
Polanest
 
PDF
Kpd 25 10_2012 międzyresortowe
ptwp
 
Prawo prasowe. Komentarz. Wydanie 3 - ebook
e-booksweb.pl
 
Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - ebook
e-booksweb.pl
 
Ergonomia książka
Ilona Papierska
 
J.KORNAS, Obowiązek lojalności akcjonariusza w spółce akcyjnej
joanna_kornas
 
Triangledigger Thesis
guest7d27f2
 
Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania - ebook
e-booksweb.pl
 
Pompa strzykawkowa Alaris PK, instrukcja obsługi
Polanest
 
Kpd 25 10_2012 międzyresortowe
ptwp
 

What's hot (20)

PDF
Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym
epartnerzy.com
 
PDF
Obywatel w post-cywilnym-calosc (1)
Dawid Bodziony
 
PDF
Prawo konkurencji a regulacja sektorowa - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Komentarz - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Proces karny. część szczególna - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Od zera-do-ecedeela-cz-4
Przemysław Wolny
 
PDF
Ppej 28 01 2014
ptwp
 
PDF
Kodeks pracy - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Wadliwa spółka partnerska - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Cywilnoprawna ochrona dziecka poczętego a stosowanie procedur medycznych - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Ochrona dóbr osobistych w zatrudnieniu - ebook
e-booksweb.pl
 
DOC
Helion.2005.php.i.my sql.tworzenie.stron.www.vademecum.profesjonalisty.wyd3
nicollabre
 
PDF
Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...
e-booksweb.pl
 
PDF
Ponadnarodowość w systemie politycznym unii europejskiej - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Psychologia Wywieranie Wplywu Darmowy Fragment
ebook
 
PDF
Instrukcja obslugi pompy objetosciowej Medima P2
Polanest
 
PDF
Kodeks karny. Praktyczny komentarz - ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Zasady uspokajania ruchu
Przemysław Filar
 
PDF
Biala ksiega
Grupa PTWP S.A.
 
Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym
epartnerzy.com
 
Obywatel w post-cywilnym-calosc (1)
Dawid Bodziony
 
Prawo konkurencji a regulacja sektorowa - ebook
e-booksweb.pl
 
Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Komentarz - ebook
e-booksweb.pl
 
Proces karny. część szczególna - ebook
e-booksweb.pl
 
Od zera-do-ecedeela-cz-4
Przemysław Wolny
 
Ppej 28 01 2014
ptwp
 
Kodeks pracy - ebook
e-booksweb.pl
 
Wadliwa spółka partnerska - ebook
e-booksweb.pl
 
Cywilnoprawna ochrona dziecka poczętego a stosowanie procedur medycznych - ebook
e-booksweb.pl
 
Środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym - ebook
e-booksweb.pl
 
Ochrona dóbr osobistych w zatrudnieniu - ebook
e-booksweb.pl
 
Helion.2005.php.i.my sql.tworzenie.stron.www.vademecum.profesjonalisty.wyd3
nicollabre
 
Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno krymina...
e-booksweb.pl
 
Ponadnarodowość w systemie politycznym unii europejskiej - ebook
e-booksweb.pl
 
Psychologia Wywieranie Wplywu Darmowy Fragment
ebook
 
Instrukcja obslugi pompy objetosciowej Medima P2
Polanest
 
Kodeks karny. Praktyczny komentarz - ebook
e-booksweb.pl
 
Zasady uspokajania ruchu
Przemysław Filar
 
Biala ksiega
Grupa PTWP S.A.
 
Ad

Viewers also liked (7)

PDF
Marketing Internetowy W Praktyce
Gregory Grex
 
PDF
30. Montowanie i badanie instalacji do odbioru telewizji satelitarnej
Lukas Pobocha
 
PDF
Informacja zawodowa
bogna88
 
PDF
O1.02
Kasia Stachura
 
PPT
KultPM
Radosław Mącik
 
PDF
Bachelor Thesis
Slawomir Polanski
 
PDF
Periodyzacja taktyczna
Radosław Bella
 
Marketing Internetowy W Praktyce
Gregory Grex
 
30. Montowanie i badanie instalacji do odbioru telewizji satelitarnej
Lukas Pobocha
 
Informacja zawodowa
bogna88
 
O1.02
Kasia Stachura
 
KultPM
Radosław Mącik
 
Bachelor Thesis
Slawomir Polanski
 
Periodyzacja taktyczna
Radosław Bella
 
Ad

Similar to PHP6 i MySQL 5. Dynamiczne strony WWW. Szybki start (20)

PDF
Ajax, JavaScript i PHP. Intensywny trening
Wydawnictwo Helion
 
PDF
PHP i MySQL. Dynamiczne strony WWW. Szybki start. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Pozycjonowanie i optymalizacja stron WWW. Jak się to robi. Wydanie II poprawi...
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Witryny nie do ukrycia. Jak zbudować stronę, którą znajdzie każda wyszukiwarka
Wydawnictwo Helion
 
PDF
PHP i MySQL. Dynamiczne strony WWW. Szybki start
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Po prostu PHP. Techniki zaawansowane
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Serwer SQL 2008. Administracja i programowanie
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Kurs tworzenia stron internetowych
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Pajączek 5 NxG. Oficjalny podręcznik
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Java. Techniki zaawansowane. Wydanie VIII
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Oracle Database 11g. Programowanie w języku PL/SQL
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Oracle Discoverer
Wydawnictwo Helion
 
PDF
MySQL. Szybki start
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Godzina dziennie z Web Analytics. Stwórz dobrą strategię e-marketingową
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Po prostu FrontPage 2003 PL
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Microsoft Visual Studio 2008. Księga eksperta
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Microsoft Visual C++ 2008. Tworzenie aplikacji dla Windows
Wydawnictwo Helion
 
PDF
PHP, Microsoft IIS i SQL Server. Projektowanie i programowanie baz danych
Wydawnictwo Helion
 
PDF
CATIA V5. Podstawy budowy modeli autogenerujących
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic 2008. Warsztat programisty
Wydawnictwo Helion
 
Ajax, JavaScript i PHP. Intensywny trening
Wydawnictwo Helion
 
PHP i MySQL. Dynamiczne strony WWW. Szybki start. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
Pozycjonowanie i optymalizacja stron WWW. Jak się to robi. Wydanie II poprawi...
Wydawnictwo Helion
 
Witryny nie do ukrycia. Jak zbudować stronę, którą znajdzie każda wyszukiwarka
Wydawnictwo Helion
 
PHP i MySQL. Dynamiczne strony WWW. Szybki start
Wydawnictwo Helion
 
Po prostu PHP. Techniki zaawansowane
Wydawnictwo Helion
 
Serwer SQL 2008. Administracja i programowanie
Wydawnictwo Helion
 
Kurs tworzenia stron internetowych
Wydawnictwo Helion
 
Pajączek 5 NxG. Oficjalny podręcznik
Wydawnictwo Helion
 
Java. Techniki zaawansowane. Wydanie VIII
Wydawnictwo Helion
 
Oracle Database 11g. Programowanie w języku PL/SQL
Wydawnictwo Helion
 
Oracle Discoverer
Wydawnictwo Helion
 
MySQL. Szybki start
Wydawnictwo Helion
 
Godzina dziennie z Web Analytics. Stwórz dobrą strategię e-marketingową
Wydawnictwo Helion
 
Po prostu FrontPage 2003 PL
Wydawnictwo Helion
 
Microsoft Visual Studio 2008. Księga eksperta
Wydawnictwo Helion
 
Microsoft Visual C++ 2008. Tworzenie aplikacji dla Windows
Wydawnictwo Helion
 
PHP, Microsoft IIS i SQL Server. Projektowanie i programowanie baz danych
Wydawnictwo Helion
 
CATIA V5. Podstawy budowy modeli autogenerujących
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic 2008. Warsztat programisty
Wydawnictwo Helion
 

More from Wydawnictwo Helion (20)

PDF
Tworzenie filmów w Windows XP. Projekty
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Blog, więcej niż internetowy pamiętnik
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Access w biurze i nie tylko
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Pozycjonowanie i optymalizacja stron WWW. Ćwiczenia praktyczne
Wydawnictwo Helion
 
PDF
E-wizerunek. Internet jako narzędzie kreowania image&#39;u w biznesie
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Co potrafi Twój iPhone? Podręcznik użytkownika. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Makrofotografia. Magia szczegółu
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Windows PowerShell. Podstawy
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Java. Efektywne programowanie. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
PDF
JavaScript. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
PDF
PowerPoint 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Excel 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Access 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Word 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Serwisy społecznościowe. Budowa, administracja i moderacja
Wydawnictwo Helion
 
PDF
AutoCAD 2008 i 2008 PL
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Bazy danych. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Inventor. Pierwsze kroki
Wydawnictwo Helion
 
PDF
USB. Praktyczne programowanie z Windows API w C++
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Rewizor GT. Prowadzenie ewidencji księgowej
Wydawnictwo Helion
 
Tworzenie filmów w Windows XP. Projekty
Wydawnictwo Helion
 
Blog, więcej niż internetowy pamiętnik
Wydawnictwo Helion
 
Access w biurze i nie tylko
Wydawnictwo Helion
 
Pozycjonowanie i optymalizacja stron WWW. Ćwiczenia praktyczne
Wydawnictwo Helion
 
E-wizerunek. Internet jako narzędzie kreowania image&#39;u w biznesie
Wydawnictwo Helion
 
Co potrafi Twój iPhone? Podręcznik użytkownika. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
Makrofotografia. Magia szczegółu
Wydawnictwo Helion
 
Windows PowerShell. Podstawy
Wydawnictwo Helion
 
Java. Efektywne programowanie. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
JavaScript. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
PowerPoint 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
Excel 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
Access 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
Word 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
Serwisy społecznościowe. Budowa, administracja i moderacja
Wydawnictwo Helion
 
AutoCAD 2008 i 2008 PL
Wydawnictwo Helion
 
Bazy danych. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
Inventor. Pierwsze kroki
Wydawnictwo Helion
 
USB. Praktyczne programowanie z Windows API w C++
Wydawnictwo Helion
 
Rewizor GT. Prowadzenie ewidencji księgowej
Wydawnictwo Helion
 

PHP6 i MySQL 5. Dynamiczne strony WWW. Szybki start

  • 1. PHP6 i MySQL 5. Dynammiczne strony www. Szybki start Autor: Larry Ullman T³umaczenie: Jaromir Senczyk ISBN: 978-83-246-1723-4 Tytu³ orygina³u: PHP 6 and MySQL 5 for Dynamic Web Sites: Visual QuickPro Guide Format: 170x230, stron: 640 Poznaj mo¿liwoœci PHP6 oraz MySQL 5 i twórz dynamiczne strony WWW • Jak utworzyæ podstawowy skrypt PHP? • Jak korzystaæ z wielowymiarowych tablic? • Jak budowaæ bazy danych? Ka¿da funkcjonalna i atrakcyjna dla u¿ytkowników strona internetowa musi byæ na bie¿¹co aktualizowana, a umieszczone na niej interesuj¹ce informacje powinny byæ ³atwo dostêpne. Najpopularniejsze narzêdzia typu open source, s³u¿¹ce do tworzenia dynamicznych witryn, to jêzyk PHP i system zarz¹dzania relacyjnymi bazami danych MySQL. Oba te narzêdzia oferuj¹ wysok¹ wydajnoœæ, przenoœnoœæ i niezawodnoœæ. Wœród wielu ogromnych mo¿liwoœci oraz zalet PHP i MySQL maj¹ tak¿e tak¹, ¿e sprawne pos³ugiwanie siê nimi nie jest zbyt skomplikowane nawet dla pocz¹tkuj¹cych. Ksi¹¿ka „PHP6 i MySQL 5. Dynamiczne strony WWW. Szybki start” zawiera precyzyjny opis czynnoœci oraz bogato ilustrowane zrzutami ekranu niezbêdne wskazówki i wyjaœnienia, u³atwiaj¹ce samodzielne zbudowanie dynamicznej strony internetowej. Dziêki temu podrêcznikowi nauczysz siê wyszukiwaæ i usuwaæ b³êdy w skryptach PHP, tworzyæ formularze w jêzyku HTML oraz zapobiegaæ atakom na Twoje witryny. Poznasz tak¿e podstawowe i zaawansowane techniki tworzenia ró¿nych aplikacji (na przyk³ad stron wielojêzycznych lub obs³uguj¹cych fora dyskusyjne). • PHP i MySQL • Tworzenie formularza w jêzyku HTML • Tablice i ³añcuchy • Tworzenie i wywo³ywanie w³asnych funkcji • Wype³nianie baz danych • Zabezpieczenia • Stosowanie modyfikatorów • Szyfrowanie danych • Tworzenie uniwersalnych witryn • Budowanie strony domowej • Wielojêzyczna strona WWW • Tworzenie kont u¿ytkowników i nadawanie uprawnieñ Szybko i ³atwo naucz siê tworzyæ funkcjonalne oraz bezpieczne witryny internetowe
  • 2. Spis treści Wprowadzenie 9 Czym są dynamiczne strony WWW? ................................................................... 10 Co będzie Ci potrzebne? ....................................................................................... 16 O tej książce ........................................................................................................... 17 Rozdział 1. Wprowadzenie do PHP 19 Podstawy składni.................................................................................................... 20 Przesyłanie danych do przeglądarki internetowej ............................................... 24 Wstawianie komentarzy......................................................................................... 28 Co to są zmienne? .................................................................................................. 32 Łańcuchy ................................................................................................................ 36 Łączenie łańcuchów............................................................................................... 39 Spis treści Liczby ..................................................................................................................... 41 Stałe ........................................................................................................................ 45 Apostrof kontra cudzysłów .................................................................................... 48 Rozdział 2. Programowanie w PHP 51 Tworzenie formularza w języku HTML ............................................................... 52 Obsługa formularza HTML................................................................................... 56 Wyrażenia warunkowe i operatory ....................................................................... 60 Weryfikacja danych pochodzących z formularza ................................................. 64 Co to są tablice? ..................................................................................................... 70 Pętle for i while ...................................................................................................... 88 Rozdział 3. Tworzenie dynamicznych stron WWW 91 Wykorzystywanie plików zewnętrznych .............................................................. 92 Wyświetlanie i obsługa formularza przez jeden skrypt ....................................... 102 Tworzenie formularzy z pamięcią ....................................................................... 107 Tworzenie i wywoływanie własnych funkcji ...................................................... 110 Rozdział 4. Wprowadzenie do MySQL 125 Elementy bazy danych i ich nazwy..................................................................... 126 Wybór typu kolumny ........................................................................................... 128 Wybór innych właściwości kolumn .................................................................... 132 Korzystanie z serwera MySQL-a ........................................................................ 134 5
  • 3. Spis treści Rozdział 5. Wprowadzenie do SQL 141 Tworzenie baz danych i tabel.............................................................................. 142 Wprowadzanie rekordów..................................................................................... 145 Wybieranie danych .............................................................................................. 149 Wyrażenia warunkowe ........................................................................................ 151 Stosowanie LIKE i NOT LIKE .......................................................................... 154 Sortowanie wyników zapytania ........................................................................... 156 Ograniczanie wyników zapytania........................................................................ 158 Uaktualnianie danych .......................................................................................... 160 Usuwanie danych ................................................................................................. 162 Funkcje ................................................................................................................. 164 Rozdział 6. Zaawansowany SQL i MySQL 175 Projekt bazy danych............................................................................................. 176 Złączenia............................................................................................................... 191 Grupowanie wyników zapytania ......................................................................... 196 Indeksy ................................................................................................................. 198 Stosowanie różnych typów tabeli........................................................................ 203 Wyszukiwanie FULLTEXT ................................................................................ 206 Spis treści Wykonywanie transakcji...................................................................................... 212 Rozdział 7. Obsługa i usuwanie błędów 217 Ogólne typy błędów i ich usuwanie.................................................................... 218 Wyświetlanie błędów PHP.................................................................................. 224 Sterowanie raportowaniem błędów PHP ........................................................... 226 Tworzenie własnych funkcji obsługi błędów ..................................................... 229 Techniki usuwania błędów z PHP ...................................................................... 234 Techniki usuwania błędów SQL i MySQL ........................................................ 238 Rozdział 8. PHP i MySQL 241 Modyfikacja szablonu .......................................................................................... 242 Łączenie się z MySQL-em i wybieranie bazy.................................................... 244 Wykonywanie prostych zapytań.......................................................................... 248 Odczytywanie wyników zapytania ...................................................................... 257 Bezpieczeństwo zapytań...................................................................................... 261 Zliczanie zwróconych rekordów ......................................................................... 267 Uaktualnianie rekordów w PHP ......................................................................... 269 Rozdział 9. Tworzenie aplikacji internetowych 277 Przekazywanie wartości do skryptu..................................................................... 278 Stosowanie ukrytych pól formularza................................................................... 282 Edycja istniejących rekordów ............................................................................. 288 6
  • 4. Spis treści Stronicowanie wyników zapytań......................................................................... 295 Wyświetlanie tabel z możliwością sortowania.................................................... 303 Rozdział 10. Tworzenie aplikacji internetowych 309 Wysyłanie poczty elektronicznej ........................................................................ 310 Funkcje daty i czasu............................................................................................. 316 Obsługa przesyłania plików................................................................................. 320 Skrypty PHP i JavaScript .................................................................................... 333 Nagłówki HTTP ................................................................................................... 340 Rozdział 11. Sesje i „ciasteczka” 345 Strona logowania .................................................................................................. 346 Funkcje logowania ............................................................................................... 349 Posługiwanie się ciasteczkami............................................................................. 354 Sesje ...................................................................................................................... 367 Zwiększanie bezpieczeństwa sesji ...................................................................... 376 Rozdział 12. Zabezpieczenia 379 Zapobieganie spamowi ........................................................................................ 380 Spis treści Walidacja danych według typu ........................................................................... 387 Zapobieganie atakom XSS ................................................................................... 392 Zapobieganie wstrzykiwaniu poleceń SQL........................................................ 395 Szyfrowanie i bazy danych .................................................................................. 401 Rozdział 13. Wyrażenie regularne Perl 407 Skrypt testujący.................................................................................................... 408 Definiowanie prostych wzorców......................................................................... 412 Stosowanie kwantyfikatorów ............................................................................... 415 Klasy znaków ........................................................................................................ 418 Wyszukiwanie wszystkich dopasowań................................................................ 421 Stosowanie modyfikatorów.................................................................................. 425 Dopasowywanie i zastępowanie wzorców.......................................................... 427 Rozdział 14. Tworzenie uniwersalnych witryn 431 Zbiory znaków i kodowanie................................................................................. 432 Tworzenie wielojęzycznych stron WWW .......................................................... 434 Unicode w PHP ................................................................................................... 438 Uporządkowanie zbioru znaków w PHP ............................................................ 442 Transliteracja w PHP........................................................................................... 445 Języki i MySQL.................................................................................................... 448 Strefy czasowe i MySQL ..................................................................................... 452 Lokalizatory .......................................................................................................... 455 7
  • 5. Spis treści Rozdział 15. Forum dyskusyjne — przykład 459 Baza danych.......................................................................................................... 460 Szablony................................................................................................................ 469 Strona domowa..................................................................................................... 478 Strona forum......................................................................................................... 479 Strona wątku......................................................................................................... 484 Wstawianie wiadomości....................................................................................... 489 Rozdział 16. Rejestracja użytkowników — przykład 501 Tworzenie szablonu ............................................................................................. 502 Skrypty konfiguracyjne........................................................................................ 508 Tworzenie strony domowej ................................................................................. 516 Rejestracja ............................................................................................................ 518 Aktywacja konta ................................................................................................... 527 Logowanie i wylogowywanie się......................................................................... 531 Zarządzanie hasłami............................................................................................. 537 Rozdział 17. Sklep internetowy — przykład 547 Tworzenie bazy danych ....................................................................................... 548 Spis treści Część administracyjna aplikacji .......................................................................... 554 Tworzenie szablonu części publicznej aplikacji................................................. 571 Katalog produktów............................................................................................... 575 Koszyk................................................................................................................... 587 Rejestrowanie zamówień ..................................................................................... 597 Dodatek A Instalacja 605 Instalacja w systemie Windows .......................................................................... 606 Definiowanie uprawnień MySQL....................................................................... 609 Testowanie instalacji............................................................................................ 613 Konfigurowanie PHP........................................................................................... 616 Skorowidz 619 8
  • 6. Zaawansowany SQL i MySQL 6 Rozdział 6. Zaawansowany SQL i MySQL Rozdział ten zaczyna się w miejscu, w którym ostatni się kończył. Omówię w nim bardziej zaawansowane zagadnienia dotyczące SQL-a i MySQL-a. Poznałeś już podstawy obu tych technologii i z pewnością wystarczą Ci one do realizacji wielu projektów, ale dopiero ich bardziej wyszukane możliwości wyniosą Twe aplikacje internetowe na wyższy poziom. Zacznę od szczegółowego omówienia procesu projektowania bazy danych, opierając się na przykładzie systemu zarządzania forum. Doprowadzi nas to oczywiście do tematu złączeń, będących integralną częścią każdej relacyjnej bazy danych. Następnie będę opisywał kolejną kategorię funkcji wbudowanych MySQL-a używanych do grupowania wyników zapytań. Na zakończenie przejdę do bardziej zaawansowanych zagadnień. Powiem o indeksach, nauczę Cię zmieniać strukturę istniejących tabel oraz omówię typy tabel dostępne w MySQL-u. Rozdział zakończę omówieniem dwóch dodatkowych możliwości MySQL-a: przeszukiwania tekstów i transakcji. Zaawansowany SQL i MySQL 175
  • 7. Rozdział 6. Projekt bazy danych W moim przykładowym systemie będę chciał stworzyć forum, na którym użytkownicy mogą Pierwsze, co musisz zrobić, gdy pracujesz z systemem zamieszczać swoje opinie i odpowiadać innym zarządzania relacyjnymi bazami danych, takim jak internautom. Aby korzystać z forum, użytkownik MySQL, to utworzyć strukturę bazy (zwaną również będzie musiał się zarejestrować, a następnie schematem bazy danych). Projektowanie bazy danych uwierzytelnić za pomocą kombinacji nazwy i hasła. lub inaczej modelowanie danych to niezbędny etap Przewiduję również możliwość istnienia wielu gwarantujący długotrwałe i bezproblemowe zarządzanie forów poświęconych różnym tematom. W tabeli Twoimi informacjami. W procesie zwanym normalizacją 6.1 pokazałem, jak wygląda przykładowy rekord. eliminuje się niepotrzebne powtórzenia informacji Baza danych będzie nosić nazwę forum. i inne problemy, które zagrażają spójności danych. Wskazówki Dzięki technikom, które poznasz w tym rozdziale, Twoje bazy będą wydajne i niezawodne. Jeden Istnieje bardzo dobra metoda na określenie, z przykładów, które zaprezentuję — forum, na którym jakiego rodzaju informacje powinny się użytkownicy mogą wymieniać się opiniami — będzie znaleźć w bazie danych. Wystarczy, intensywnie wykorzystywany dopiero w rozdziale 15., że zastanowisz się, jakiego rodzaju pytania „Forum dyskusyjne — przykład”. Jednak omówione o dane będą zadawane przez użytkowników przeze mnie zasady normalizacji odnoszą się i jakie dane będą musiały się znaleźć do wszystkich aplikacji bazodanowych, jakie możesz w odpowiedziach. utworzyć. (Przykład bazy sitename używany Nauka normalizacji może sprawić Ci trudności, w poprzednich dwóch rozdziałach został poprawnie jeśli niepotrzebnie skoncentrujesz się na zaprojektowany również z punktu widzenia normalizacji, szczegółach. Każda z postaci normalnych jest ale zagadnienie to nie zostało jeszcze omówione.) zdefiniowana w dość skomplikowany sposób, a próba przełożenia tych definicji na język Projekt bazy danych Normalizacja niefachowy może być myląca. Dlatego radzę Proces normalizacji został wymyślony na początku lat Ci, abyś podczas lektury omówienia postaci siedemdziesiątych przez E.F. Codda, naukowca z firmy normalnych skoncentrował się na ogólnym IBM, który wymyślił też relacyjne bazy danych. Tego obrazie zmian zachodzących w schemacie rodzaju bazy to nic innego jak tylko zbiór danych bazy danych. Po zakończeniu normalizacji ułożonych w pewien określony sposób. Istnieje szereg i otrzymaniu końcowej postaci bazy danych tak zwanych postaci normalnych (NF, z ang. Normal cały proces powinien stać się dla Ciebie Form), które ułatwiają definiowanie struktury danych. wystarczająco zrozumiały. W tym rozdziale omówię pierwsze trzy z nich, Tabela 6.1. Przykładowy rekord pokazujący, jakiego ponieważ w większości przypadków są one w pełni rodzaju informacje chcę przechowywać w mojej wystarczające. bazie danych Zanim zaczniesz normalizować swoją bazę danych, Przykładowe dane forum musisz określić, jakie funkcje będzie pełniła Twoja Element Przykład aplikacja. Być może będziesz musiał w tym celu username janek porozmawiać z klientem lub samodzielnie zastanowić password haslo się nad tym zagadnieniem. W każdym razie struktura actual name Jan Kowalski bazy danych zależy od sposobu, w jaki aplikacja będzie user email jank@example.com odwoływała się do zgromadzonych w niej informacji. forum MySQL Na tym etapie będziesz więc potrzebował raczej kartki message subject Pytanie na temat normalizacji i ołówka niż MySQL-a. Oczywiście, w ten sposób message body Nie rozumiem jednej rzeczy. Dla drugiej projektuje się wszystkie relacyjne bazy danych, postaci normalnej (2NF) podano... nie tylko te działające w systemie MySQL. message date 2 lutego 2008 12:20 176
  • 8. Zaawansowany SQL i MySQL Klucze Baza danych forum składa się w zasadzie tylko z jednej prostej tabeli (tabela 6.1), ale zanim rozpocznę proces W rozdziale 4., „Wprowadzenie do MySQL-a”, normalizacji, chcę utworzyć w niej przynajmniej jeden wspominałem już, że klucze są integralną częścią klucz główny (klucze obce pojawią się w następnych znormalizowanych baz danych. Spotkasz się krokach). z dwoma rodzajami kluczy, głównymi i obcymi. Klucz główny to unikatowy identyfikator, który Aby przypisać klucz główny: podlega pewnym ściśle określonym regułom. Musi on: 1. Poszukaj pól, które spełniają wszystkie trzy warunki określone dla kluczy głównych. Zawsze mieć jakąś wartość (inną niż NULL). W naszym przykładzie (tabela 6.1) żadna z kolumn Mieć stałą wartość (taką, która nigdy nie ulega nie spełnia kryteriów klucza głównego. Nazwa zmianie). użytkownika i adres e-mail są unikalne dla każdego Mieć inną wartość dla każdego rekordu użytkownika forum, ale nie dla każdego rekordu w tabeli. bazy danych (ten sam użytkownik może umieszczać wiele wiadomości na forum). Również ten sam Najlepszym, z życia wziętym przykładem klucza temat wiadomości może występować wiele razy. głównego jest numer ubezpieczenia społecznego Tekst wiadomości będzie prawdopodobnie zawsze przydzielany obywatelom USA. Każdy ma tam unikalny, ale może się zmieniać na skutek własny, niezmienny, unikatowy numer polisy. późniejszych poprawek, tym samym naruszając Ułatwia to identyfikowanie osób. Wkrótce jedno z kryteriów wyboru klucza głównego. przekonasz się, że wielokrotnie sam będziesz tworzył we wszystkich tabelach klucze główne. 2. Jeżeli nie istnieje żaden logiczny kandydat na klucz Jest to po prostu dobra praktyka projektowa. główny — wprowadź go! (tabela 6.2). Projekt bazy danych Drugi rodzaj kluczy stanowią klucze obce. Sytuacja, w której musisz sam utworzyć klucz Reprezentują one w tabeli B klucze główne główny, ponieważ żadne z istniejących pól nie tabeli A. Jeżeli masz na przykład bazę danych nadaje się do pełnienia tej roli, występuje dość filmy, w której występują tabele film i reżyser, często. W tym konkretnym przykładzie utworzę to klucz główny tabeli reżyser będzie pełnił pole message ID. rolę klucza obcego w tabeli film. Już niedługo zobaczysz, jak to wszystko działa w praktyce. Wskazówki Stosuję się do reguły, w myśl której w nazwach Tabela 6.2. Dodałem do tabeli klucz główny, dzięki czemu kluczy głównych powinna wystąpić przynajmniej będę mógł łatwo odwoływać się do rekordów część nazwy tabeli (np. message) i przyrostek id. Baza danych forum Niektórzy projektanci dodają również skrót pk (ang. primary key — klucz główny). Element Przykład message ID 1 MySQL zezwala na stosowanie w każdej tabeli username janek tylko jednego klucza głównego, choć możesz oprzeć password haslo go na kilku kolumnach (oznacza to, że kombinacja actual name Jan Kowalski tych kolumn musi być unikatowa). user email jank@example.com Najlepiej byłoby, gdyby Twój klucz główny forum MySQL był zawsze liczbą całkowitą, ponieważ pozwala message subject Pytanie na temat normalizacji to MySQL-owi osiągnąć najwyższą możliwą message body Nie rozumiem jednej rzeczy. Dla drugiej wydajność. postaci normalnej (2NF) podano... message date 2 lutego 2008 12:20 177
  • 9. Rozdział 6. Zależności Wskazówki Mówiąc o zależnościach w bazach danych mam Modelowanie baz danych rządzi się na myśli to, w jaki sposób dane z jednej tabeli są pewnymi regułami. Istnieje określona powiązane z danymi występującymi w drugiej. konwencja reprezentowania struktury Zależności między dwiema tabelami mogą bazy (zostanie ona tutaj zachowana). przybierać postać jeden do jednego, jeden do wielu Na rysunku 6.1 pokazałem symbole trzech lub wiele do wielu. (Dwie tabele tej samej bazy rodzajów zależności. danych mogą być również wcale niepowiązane). Proces projektowania bazy danych prowadzi O zależności „jeden do jednego” mówimy wtedy, do powstania diagramu zależności między gdy jeden i tylko jeden element tabeli A odnosi się encjami (ERD), na którym występują do jednego i tylko jednego elementu tabeli B prostokąty reprezentujące tabele oraz (np. każdy mieszkaniec USA ma tylko jeden numer symbole z rysunku 6.1. ubezpieczenia społecznego, a każdy numer polisy Istnieje wiele programów służących jest przyporządkowany tylko do jednego obywatela. do tworzenia schematów baz danych. Nikt nie może mieć dwóch polis, podobnie jak Jednym z nich jest MySQL Workbench żaden numer ubezpieczenia nie może odnosić się (www.mysql.com). do dwóch osób). Termin „relacyjny” w określeniu „system Zależność „jeden do wielu” występuje wtedy, zarządzania relacyjnymi bazami danych” gdy jakiś element tabeli A może odnosić się do kilku odnosi się do tabel, które nazywa się różnych elementów tabeli B. Na przykład, relacjami. określenia mężczyzna i kobieta mogą być używane w odniesieniu do wielu osób, ale każdy człowiek Projekt bazy danych może mieć tylko jedną płeć. Jest to najczęściej występująca zależność między tabelami w znormalizowanych bazach danych. Istnieje też zależność „wiele do wielu”, w której kilka elementów tabeli A może odnosić się do kilku elementów tabeli B. Na przykład rekord płyta może zawierać piosenki wykonywane przez różnych artystów, a każdy artysta może mieć na swoim koncie kilka płyt. W swoich projektach powinieneś unikać tego typu zależności, ponieważ prowadzą one do problemów ze spójnością danych i sprzyjają ich Rysunek 6.1. Pokazane tu symbole często spotyka powielaniu. Zamiast zależności „wiele do wielu” się na diagramach strukturalnych. Opisują one stworzysz tabelę pośrednią, dzięki której zależność zależności występujące między tabelami „wiele do wielu” zostanie rozbita na dwie zależności „jeden do wielu”. Temat zależności jest w pewien sposób związany z zagadnieniem kluczy, ponieważ klucze zdefiniowane w jednej tabeli odwołują się zazwyczaj do pól występujących w innych tabelach. 178
  • 10. Zaawansowany SQL i MySQL Pierwsza postać normalna Na przykład tabela zawierająca pole, w którym można umieścić kilka numerów telefonów (domowy, Jak już powiedziałem wcześniej, normalizacja komórkowy, numer faksu itd.) nie jest zgodna bazy danych jest procesem dostosowywania z pierwszą postacią normalną, ponieważ w jednej struktury bazy danych do kilku postaci. kolumnie może się znaleźć więcej niż jedna wartość. Dostosowywanie to musi być precyzyjne Jeśli chodzi o drugi warunek, to tabela film i odbywać się w określonej kolejności. zawierająca kolumny aktor1, aktor2, aktor3 i tak Mówimy, że baza danych jest pierwszej postaci dalej, nie będzie w pierwszej postaci normalnej, normalnej (1NF), jeżeli: ponieważ powtarzające się kolumny zawierają ten sam rodzaj informacji. Każda kolumna zawiera tylko jedną wartość (czyli jest atomowa lub niepodzielna). Proces normalizacji rozpocznę od sprawdzenia, czy aktualna struktura bazy (tabela 6.2) jest zgodna Żadna tabela nie ma powtarzających się z 1NF. Kolumny, które nie są atomowe, zostaną kolumn dla danych pozostających w pewnej rozbite na wiele kolumn. Jeśli tabela posiada zależności. powtarzające się, podobne kolumny, to zostaną one przekształcone w osobną tabelę. Aby uczynić bazę zgodną z 1NF: 1. Zidentyfikuj pole, które może zawierać kilka informacji naraz. Gdy spojrzysz jeszcze raz na tabelę 6.2, zobaczysz, że jedno z pól nie jest zgodne Projekt bazy danych z 1NF: actual name. Zawiera ono zarówno imię jak i nazwisko użytkownika. Pole message date (data dodania do bazy) przechowuje, co prawda, dzień, miesiąc i rok, ale raczej nie będzie nas interesować taki poziom szczegółowości i potraktujemy Tabela 6.3. Tabela z atomowymi kolumnami przechowywaną przez nie wartość jako Baza danych forum niepodzielną. Zresztą pod koniec poprzedniego Element Przykład rozdziału pokazałem, że MySQL potrafi message ID 1 doskonale obsługiwać dane reprezentujące username janek daty i czas za pomocą typu DATETIME. password haslo Gdyby tabela zawierała na przykład jedną, first name Jan wspólną kolumnę dla imienia i nazwiska zamiast last name Kowalski dwóch osobnych albo przechowywała wiele user email jank@example.com numerów telefonów (stacjonarny, komórkowy, forum MySQL domowy, służbowy) w jednej kolumnie, message subject Pytanie na temat normalizacji to kolumny te również należałoby rozbić. message body Nie rozumiem jednej rzeczy. Dla drugiej postaci normalnej 2. Rozbij wszystkie pola odszukane w kroku 1. (2NF) podano... na kilka mniejszych, niepodzielnych pól message date 2 lutego 2008 12:20 (tabela 6.3). 179
  • 11. Rozdział 6. Aby poradzić sobie z tym problemem, utwórz Wskazówki osobne pola first name i last name, które będą Dostosowanie tabeli do 1NF wymaga zawierać tylko jedną wartość. analizy tabeli w poziomie. Wszystkie 3. Przekształć każdą grupę powtarzających się kolumny jednego rekordu przeglądamy kolumn w osobną tabelę. pod kątem występowania w nich danych, które nie są atomowe oraz występowania Problem ten nie występuje w bazie danych powtarzających się, podobnych danych. forum. Zademonstruję go zatem na przykładzie przedstawionym w tabeli 6.4. Powtarzające się Postacie normalne opisane są w różnych kolumny zawierające informacje o aktorach źródłach w różny sposób, często z użyciem powodują dwa problemy. Po pierwsze, bardziej technicznego żargonu. dla każdego filmu można podać tylko Najważniejszy jest jednak sens i końcowy ograniczoną liczbę aktorów. Nawet jeśli rezultat procesu normalizacji, a nie wprowadzimy kolumny aktor 1 aż do aktor 100, słownictwo zastosowane do jego opisu. to ograniczeniem będzie stu aktorów. Po drugie, każdy rekord, który nie zawiera maksymalnej Tabela 6.4. Tabela film nie jest zgodna z 1NF liczby aktorów, będzie mieć wartości NULL z dwóch powodów. Po pierwsze, zawiera w nadmiarowych kolumnach. W schemacie powtarzające się kolumny podobnych danych bazy danych powinniśmy unikać kolumn (aktor1 itd.). Po drugie, kolumny aktor i reżyser zawierających wartości NULL. Dodatkowym nie zawierają wartości atomowych problemem jest również to, że kolumny Tabela film zawierające informacje o reżyserze i aktorach Kolumna Wartość nie są atomowe. film ID 976 Projekt bazy danych Aby rozwiązać problemy występujące w tabeli tytuł filmu Casablanca film, utworzę dodatkową tabelę (tabela 6.5). rok produkcji 1943 Każdy jej rekord zawiera informacje o jednym reżyser Michael Curtiz autorze, co rozwiązuje problemy opisane aktor1 Humphrey Bogart powyżej. Także nazwiska i imiona aktorów są aktor2 Ingrid Bergman teraz przechowywane jako wartości atomowe. aktor3 Peter Lorre Zwróć również uwagę, że do nowej tabeli dodałem kolumnę indeksu głównego. Zasada, Tabela 6.5. Aby tabela film (tabela 6.4) była zgodna że każda tabela posiada klucz główny, wynika z 1NF, powiążę aktorów z filmami za pomocą tabeli wprost z pierwszej postaci normalnej. film-aktor 4. Upewnij się, że wszystkie nowe pola utworzone Tabela film-aktor w kroku 2. i 3. są zgodne z 1NF. ID Film Imię aktora Nazwisko aktora 1 Casablanca Humphrey Bogart 2 Casablanca Ingrid Bergman 3 Casablanca Peter Lorre 4 Sokół maltański Humphrey Bogart 5 Sokół maltański Peter Lorre 180
  • 12. Zaawansowany SQL i MySQL Druga postać normalna Każda baza, która ma spełniać drugą postać normalną (2NF), musi być najpierw zgodna z 1NF (proces normalizacji trzeba przeprowadzać we właściwej kolejności). Następnie wszystkie kolumny, które nie zawierają kluczy (kluczy obcych), muszą być powiązane zależnością z kluczem głównym. Kolumny, które naruszają ten warunek, Rysunek 6.2. Aby baza danych o filmach była zgodna łatwo zidentyfikować po tym, że zawierają wartości z 2NF, potrzebne są cztery tabele. Reżyserzy są niebędące kluczami i powtarzające się w różnych reprezentowani w tabeli film za pomocą klucza rekordach. Wartości te muszą zostać umieszczone reżyser ID; filmy są reprezentowane w tabeli film-aktor za pomocą klucza film ID; aktorzy są w osobnej tabeli i być powiązane z tabelą wyjściową reprezentowani w tabeli film-aktor za pomocą za pomocą klucza. klucza aktor ID Przykładem może być fikcyjna tabela film (tabela 6.4), która zawierałaby ponad dwadzieścia razy nazwisko Martina Scorsese jako reżysera różnych filmów. Sytuacja taka jest niezgodna z drugą postacią normalną, ponieważ kolumna zawierająca informację o reżyserze nie jest kluczem i nie jest powiązana zależnością z kluczem głównym (film ID). Rozwiązanie polega na utworzeniu osobnej tabeli reżyserzy wyposażonej we własny klucz główny, Projekt bazy danych który wystąpiłby jako klucz obcy w tabeli film, tworząc w ten sposób powiązanie obu tabel. Patrząc na tabelę 6.5, można dostrzec dwa kolejne naruszenia drugiej 2NF — ani tytuły filmów, ani nazwiska aktorów nie są powiązane z kluczem głównym tabeli. Zatem baza danych o filmach w najprostszej postaci wymaga czterech tabel (rysunek 6.2). W ten sposób informacje o każdym filmie, aktorze i reżyserze są przechowywane tylko jeden raz, a każda kolumna niebędąca kluczem jest zależna od klucza głównego danej tabeli. W zasadzie proces normalizacji można by określić jako tworzenie coraz większej liczby tabel, tak aby całkowicie wyeliminować możliwość powielenia jakichkolwiek danych. 181
  • 13. Rozdział 6. Aby uczynić bazę zgodną z 2NF: 1. Zidentyfikuj kolumny, które nie są kluczami i które nie są powiązane z kluczem głównym. Przyglądając się tabeli 6.3 zauważysz, że żadne z pól username, first name, last name, email i forum nie są kluczami (jedyną kolumną będącą kluczem jest na razie message ID) i żadne z nich nie jest powiązane zależnością z message ID. Natomiast message subject, body i date również Rysunek 6.3. Aby baza danych forum była zgodna nie są kluczami, ale ich wartości zależą od klucza z 2NF, potrzebne są trzy tabele message ID. 2. Utwórz odpowiednie tabele (patrz rysunek 6.3). Najlogiczniejsza modyfikacja istniejącej struktury polega na utworzeniu trzech tabel: users, forums i messages. Na diagramie bazy danych każda tabela została przeze mnie oznaczona prostokątem. Jej nazwa pełni rolę nagłówka, pod którym wymienione są wszystkie kolumny (atrybuty) tabeli. 3. Przypisz lub utwórz nowe klucze główne Projekt bazy danych (rysunek 6.4). Rysunek 6.4. Każda tabela powinna mieć własny Posługując się technikami opisanymi wcześniej klucz główny w tym rozdziale, upewnij się, że każda nowa tabela ma zdefiniowany klucz główny. W tabeli users stworzyłem klucz user ID, a w tabeli forums klucz forum ID. Ponieważ pole username w tabeli users oraz pole name w tabeli forums muszą być unikalne dla każdego rekordu i zawsze mieć wartość, to mógłbyś użyć ich jako kluczy głównych. Oznaczałoby to jednak, że wartości tych pól nie mogą się zmieniać (zgodnie z jednym z kryteriów wyboru klucza głównego). Użycie kluczy tekstowych zamiast numerycznych powodowałoby również nieco wolniejsze działanie bazy danych. 182
  • 14. Zaawansowany SQL i MySQL 4. Utwórz pomocnicze klucze obce, które połączą tabele zależnościami (rysunek 6.5). Ostatni krok na drodze do zgodności z 2NF polega na dodaniu kluczy obcych, które określą powiązania między tabelami. Pamiętaj, że to, co w jednej tabeli jest kluczem głównym, w drugiej najprawdopodobniej będzie kluczem obcym. W naszym przykładzie kolumna user ID z tabeli users łączy się z kolumną user ID z tabeli Rysunek 6.5. Aby zdefiniować zależność między messages. Dlatego też tabela users pozostaje tymi trzema tabelami, dodałem do tabeli messages w zależności „jeden do wielu” z tabelą messages dwa klucze obce, z których każdy łączy ją z jedną (każdy użytkownik może umieścić na forum z pozostałych dwóch tabel wiele wiadomości, ale każda wiadomość może mieć tylko jednego autora). Połączone zostały również dwie kolumny forum ID, tworząc w ten sposób zależność „jeden do wielu” pomiędzy tabelami messages i forums (każda wiadomość może należeć tylko do jednego forum, ale dane forum może zawierać wiele wiadomości). Projekt bazy danych Wskazówki Inny sposób sprawdzenia, czy tabele W prawidłowo znormalizowanej bazie danych spełniają drugą postać normalną, polega w jednej tabeli nie mają prawa pojawić się na przyjrzeniu się powiązaniom tabel. dwa takie same rekordy (dwa lub więcej Idealna sytuacja polega na występowaniu rekordów, w których wartości występujące samych zależności „jeden do wielu”. w poszczególnych kolumnach są identyczne). Tabele podlegające zależnościom „wiele Aby łatwiej przyswoić sobie proces normalizacji, do wielu” mogą wymagać restrukturyzacji. zapamiętaj, że pierwsza postać normalna Jeśli przyjrzymy się jeszcze raz rysunkowi wiąże się z analizą tabeli w poziomie, podczas 6.2, możemy zauważyć, że tabela film-aktor gdy druga postać normalna powstaje na skutek spełnia funkcję tabeli pośredniczącej. analizy w pionie (poszukiwania wartości Pozwala ona zamienić zależność „wiele powtarzających się w wielu rekordach). do wielu” zachodzącą pomiędzy filmami i aktorami na dwie zależności „jeden do wielu”. Tabele pośredniczące łatwo rozpoznać po tym, że wszystkie ich kolumny są kluczami obcymi. W tym przypadku kolumna odgrywająca rolę klucza głównego nie jest potrzebna, ponieważ kluczem głównym może być kombinacja obu kolumn tabeli. 183
  • 15. Rozdział 6. Trzecia postać normalna Aby uczynić bazę zgodną z 3NF: Mówimy, że baza danych spełnia trzecią postać 1. Zidentyfikuj wszystkie pola, które nie są normalną (3NF), jeżeli jest ona zgodna z 2NF, bezpośrednio powiązane z kluczem a każda kolumna, która nie jest kluczem, jest zależna głównym. od klucza głównego. Jeżeli prawidłowo przeszedłeś Jak już wspomniałem, na tym etapie przez pierwsze dwa etapy normalizacji, poszukujemy kolumn, które powiązane są prawdopodobnie dostosowanie bazy danych do 3NF między sobą zależnościami (tak jak miasto nie będzie już wymagać żadnych zmian. W moim i stan) zamiast z kluczem głównym. przykładzie (patrz rysunek 6.5) również nie ma W bazie danych forum nie występowały problemów, które należałoby rozwiązać, aby baza takie zależności. Przyjrzyjmy się tabeli była zgodna z trzecią postacią normalną. Dlatego messages. Każda wartość pola subject też przedstawię je omawiając hipotetyczną sytuację. jest specyficzna dla danego message ID, Weźmy na przykład pojedynczą tabelę każda wartość pola body jest specyficzna przechowującą informacje o zarejestrowanych dla wybranego message ID itd. klientach: imię, nazwisko, e-mail, numer telefonu, 2. Utwórz odpowiednie tabele. adres pocztowy itp. Tabela taka nie jest zgodna Jeśli w punkcie 1. udało się odnaleźć z 3NF, ponieważ wiele kolumn nie będzie zależnych problematyczne kolumny, takie jak od klucza głównego. Nazwa ulicy będzie zależeć na przykład miasto i stan, to tworzymy od miasta, a miasto od stanu. Również kod pocztowy dla nich osobne tabele cities i states. nie będzie zależeć od tego, jaką osobę opisuje 3. Przypisz lub utwórz nowe klucze główne. rekord. Aby znormalizować taką bazę danych, powinno się stworzyć osobną tabelę reprezentującą Każda tabela musi mieć klucz główny, wobec czego do nowych tabel dodaję Projekt bazy danych państwa, osobną reprezentującą miasta (połączoną kluczem obcym z tabelą państw) i jeszcze inną kolumny city ID i state ID. dla kodów. Wszystkie te tabele byłyby połączone 4. Utwórz pomocnicze klucze obce, definiując z tabelą opisującą klientów. tym samym zależności (rysunek 6.6). Jeśli takie rozwiązanie wydaje Ci się przesadą, Na zakończenie dodałem do tabeli Cities to masz rację. Wyższy stopień normalizacji często klucz obcy State ID oraz klucz obcy City ID nie jest konieczny. Chociaż powinno się dążyć do tabeli Clients. W efekcie uzyskałem połączenie rekordu klienta nie tylko do jak najpełniejszej normalizacji, to czasami warto z informacją o mieście, w którym jest ją poświęcić na rzecz prostoty. (patrz ramka zameldowany, ale również o stanie. „Rezygnacja z normalizacji”). W praktyce stopień normalizacji zależy od potrzeb konkretnej aplikacji i szczegółów bazy danych. Jak już wspomniałem, nasz przykład bazy forum nie wymaga dalszej normalizacji (jest już zgodny z 3NF) i dlatego proces dostosowywania do trzeciej postaci normalnej przedstawię właśnie na przykładzie omówionej wyżej bazy danych o klientach. Rysunek 6.6. Uproszczona wersja hipotetycznej bazy clients będzie zawierać dwie nowe tabele przechowujące informacje o miastach i stanach 184
  • 16. Zaawansowany SQL i MySQL Wskazówka W praktyce nie normalizowałbym tabeli Clients aż do takiego stopnia. Gdybym pozostawił pola opisujące miasto i stan w tabeli Clients, to najgorszą rzeczą, jaka mogłaby się zdarzyć, byłaby zmiana nazwy miasta i związana z tym konieczność aktualizacji rekordów wszystkich klientów będących jego mieszkańcami. W rzeczywistości jednak sytuacja taka zdarza się bardzo rzadko. Mimo istnienia zasad normalizacji baz danych dwóch różnych projektantów może dokonać normalizacji tej samej bazy w nieco inny sposób. Projektowanie baz danych pozostawia pewien margines dla indywidualnych preferencji Rezygnacja z normalizacji i interpretacji. Najważniejsze jest, Choć spełnienie trzeciej postaci normalnej by zaprojektowana baza danych nie naruszała jest korzystne, nie oznacza to jeszcze, postaci normalnej, gdyż prędzej czy później że masz normalizować każdą bazę danych, doprowadzi to do pojawienia się poważnych z którą pracujesz. Jednocześnie problemów. powinieneś uzmysłowić sobie, że odejście od sprawdzonych metod może mieć Projekt bazy danych w perspektywie dłuższego czasu katastrofalne skutki. Z normalizacji rezygnuje się zazwyczaj z dwóch powodów — ze względu na wydajność i dla wygody. Dużo łatwiej jest ogarnąć mniejszą liczbę tabel, a poza tym — łatwiej się nimi zarządza. Ze względu na liczbę powiązań między tabelami, uaktualnianie, odczytywanie i modyfikowanie danych w znormalizowanych bazach danych trwa z reguły dłużej. Krótko mówiąc, normalizacja jest poświęceniem prostoty i szybkości na rzecz spójności i skalowalności. Należy jednak pamiętać, że istnieje znacznie więcej sposobów na przyspieszenie bazy danych niż na odzyskanie informacji utraconych na skutek przechowywania ich w źle zaprojektowanej bazie. W miarę nabywania doświadczenia będziesz potrafił coraz lepiej modelować bazy danych, ale mimo wszystko staraj się trzymać po stronie normalizacji. 185
  • 17. Rozdział 6. Tworzenie bazy danych 2. Utwórz bazę danych forum (rysunek 6.7). Aby zakończyć projekt bazy danych, musimy CREATE DATABASE forum; wykonać trzy ostatnie kroki: USE forum; 1. Sprawdzić, czy w bazie znajdą się wszystkie Możliwe, że Twoja konfiguracja nie pozwala potrzebne informacje. na tworzenie nowych baz danych. W takiej sytuacji po prostu wykorzystaj jakąś już 2. Zidentyfikować typy kolumn. istniejącą bazę i dodawaj do niej kolejne 3. Nazwać wszystkie elementy bazy danych. tabele. Ostateczny projekt bazy danych został Tabela 6.6. Ostateczny projekt bazy forum przedstawiony w tabeli 6.6. W porównaniu wraz z typami kolumn do rysunku 6.5 została dodana jeszcze jedna forum kolumna. Ponieważ wiadomość umieszczana Nazwa kolumny Tabela Typ kolumny na forum może być odpowiedzią na inną wiadomość, musimy jakoś reprezentować tę zależność w bazie. forum_id forums TINYINT Rozwiązanie polega na dodaniu kolumny parent_id name forums VARCHAR(60) w tabeli messages. Jeśli wiadomość jest odpowiedzią, message_id messages INT to jej pole parent_id będzie zawierać wartość pola forum_id messages TINYINT message_id oryginalnej wiadomości (czyli message_id parent_id messages INT spełnia funkcję klucza obcego w tej samej tabeli). user_id messages MEDIUMINT Jeśli pole parent_id ma wartość równą 0, oznacza subject messages VARCHAR(100) to, że wiadomość stanowi początek nowego wątku, body messages LONGTEXT czyli nie jest odpowiedzią na żadną inną wiadomość. date_entered messages TIMESTAMP Projekt bazy danych user_id users MEDIUMINT Jeśli wprowadzasz jakiekolwiek zmiany w strukturze username users VARCHAR(30) tabel, powinieneś ponownie sprawdzić, czy spełniają pass users CHAR(40) one wszystkie postacie normalne, aby mieć pewność, first_name users VARCHAR(20) że baza danych jest nadal znormalizowana. last_name users VARCHAR(40) Zagadnienie nazw tabel i kolumn oraz wyboru typów email users VARCHAR(80) kolumn omówiłem już w rozdziale 4. Gdy schemat jest gotowy, możesz utworzyć odpowiadającą mu bazę danych MySQL-a za pomocą poleceń omówionych w rozdziale 5., „Wprowadzenie do SQL”. Aby utworzyć bazę danych: 1. Użyj wybranego klienta do dostępu do serwera Rysunek 6.7. Najpierw musisz utworzyć MySQL-a. i wybrać bazę danych Podobnie jak w poprzednim rozdziale, we wszystkich przykładach będziemy posługiwali się monitorem (klientem) mysqla. Oczywiście możesz też śmiało korzystać z phpMyAdmina i innych narzędzi. 186
  • 18. Zaawansowany SQL i MySQL 3. Utwórz tabelę forums (rysunek 6.8). Tabela ta zawiera tylko dwie kolumny CREATE TABLE forums ( (sytuacja taka ma często miejsce w przypadku forum_id TINYINT UNSIGNED znormalizowanych baz danych). Ponieważ nie NOT NULL AUTO_INCREMENT, spodziewam się, że tabela ta będzie zawierać name VARCHAR(60) NOT NULL, dużą liczbę rekordów, klucz główny otrzymał PRIMARY KEY (forum_id) ); typ TINYINT. Jeśli chcesz, by baza zawierała również opis każdego forum, możesz dodać Kolejność, w jakiej tworzysz tabele, do tej tabeli kolumnę typu VARCHAR(255). nie ma oczywiście znaczenia. Ja zacznę od forums. Pamiętaj, że zawsze możesz 4. Utwórz tabelę messages (rysunek 6.9). rozpisać polecenie SQL w kilku wierszach CREATE TABLE messages ( na ekranie, jeżeli tylko będzie Ci tak message_id INT UNSIGNED NOT NULL AUTO_INCREMENT, wygodniej. forum_id TINYINT UNSIGNED NOT NULL, parent_id INT UNSIGNED NOT NULL, user_id MEDIUMINT UNSIGNED NOT NULL, subject VARCHAR(100) NOT NULL, body LONGTEXT NOT NULL, date_entered TIMESTAMP NOT NULL, PRIMARY KEY (message_id) ); W tym przypadku klucz główny musi być zdecydowanie bardziej pojemny, ponieważ Projekt bazy danych spodziewam się, że tabela ta będzie zawierać bardzo dużo rekordów. Trzy kolumny będące kluczami obcymi — forum_id, parent_id i user_id — będą mieć taki sam rozmiar i typ Rysunek 6.8. Utwórz pierwszą tabelę jak ich odpowiedniki będące kluczami głównymi w innych tabelach. Pole subject zostało ograniczone do 100 znaków, a pole body może zawierać znaczną ilość tekstu. Pole date_entered otrzymało typ TIMESTAMP. Będzie ono przechowywać datę i czas dodania rekordu. Jego wartość zostanie automatycznie zaktualizowana (bieżącą datą i czasem) w momencie wstawienia rekordu (właśnie w ten sposób zachowuje się typ TIMESTAMP). Rysunek 6.9. Utwórz drugą tabelę 187
  • 19. Rozdział 6. 5. Utwórz tabelę users (rysunek 6.10). 6. Jeśli chcesz, możesz upewnić się, że baza CREATE TABLE users ( danych ma taką strukturę jak powinna user_id MEDIUMINT UNSIGNED (rysunek 6.11). NOT NULL AUTO_INCREMENT, SHOW TABLES; username VARCHAR(30) NOT NULL, SHOW COLUMNS FROM forums; pass CHAR(40) NOT NULL, SHOW COLUMNS FROM messages; first_name VARCHAR(20) NOT NULL, SHOW COLUMNS FROM users; last_name VARCHAR(40) NOT NULL, email VARCHAR(80) NOT NULL, Ten krok jest opcjonalny, ponieważ MySQL PRIMARY KEY (user_id) ); i tak wyświetla informacje o pomyślnym wykonaniu każdego wprowadzanego Większość kolumn tej tabeli wykorzystuje polecenia. Warto jednak przypomnieć definicje znane z tabeli users bazy sitename sobie strukturę bazy danych. używanej w poprzednich dwóch rozdziałach. Kolumna pass jest typu CHAR(40), ponieważ Wskazówka dla haseł będę stosować funkcję SHA1(), która W przypadku połączenia klucz zwraca zawsze łańcuch o długości 40 znaków główny-klucz obcy (na przykład forum_id (patrz rozdział 5.). tabeli forum z forum_id tabeli messages), obie kolumny muszą być tego samego typu (w naszym przykładzie: TINYINT UNSIGNED NOT NULL). Projekt bazy danych Rysunek 6.10. Trzecia i ostatnia tabela w bazie Rysunek 6.11. Sprawdź strukturę bazy za pomocą polecenia SHOW 188
  • 20. Zaawansowany SQL i MySQL Wypełnianie bazy danych Aby zapełnić bazę danymi: W rozdziale 15. napiszemy w PHP interfejs 1. Dodaj kilka nowych rekordów do tabeli forums WWW dla bazy forums. Będzie on dostarczać (rysunek 6.12). standardowego sposobu wypełniania bazy INSERT INTO forums (name) VALUES ('MySQL'), danymi (poprzez rejestrowanie się ('PHP'), ('Programowanie'), ('HTML'), użytkowników i umieszczanie wiadomości ('CSS'), ('Bazy danych'); na forum). Zanim jednak dojdziemy do tego Ponieważ tablica messages jest zależna od punktu, musisz się jeszcze sporo nauczyć. wartości odczytywanych z tabel forums i users, Dlatego na razie wypełnimy bazę danymi wypełnię najpierw te ostatnie. W przypadku za pomocą klienta mysqla. Możesz wykonać powyższego polecenia INSERT wystarczy jedynie po kolei poniższe kroki lub skorzystać podać wartość kolumny name (MySQL z gotowych poleceń SQL-a dołączonych do automatycznie nada wartość kolumnie forum_id). przykładów zamieszczonych na serwerze ftp. 2. Dodaj nowe rekordy do tabeli users (rysunek 6.13). INSERT INTO users (username, pass, first_name, last_name, email) VALUES ('janek', SHA1('haslo'), 'Jan', 'Kowalski', 'jank@example.com'), ('ak', SHA1('haselko'), 'Arkadiusz', 'Kaczmarek', 'ak@example.com'), ('GosiaM', SHA1('tajne'), 'Małgorzata', 'Malinowska', 'mm@example.com'); Rysunek 6.12. Dodawanie rekordów do tabeli forums Projekt bazy danych Jeśli masz wątpliwości co do składni polecenia INSERT lub zastosowania funkcji SHA1(), skorzystaj z informacji podanych w rozdziale 5. Rysunek 6.13. Dodawanie rekordów do tabeli users 189
  • 21. Rozdział 6. 3. Wstaw nowe rekordy do tabeli messages Sprawę dodatkowo komplikuje kolumna (patrz rysunek 6.14). parent_id. Musi ona zawierać wartość SELECT * FROM forums; message_id tej wiadomości, na którą SELECT user_id, username FROM users; odpowiedź stanowi nowa wiadomość. INSERT INTO messages (forum_id, Druga wiadomość umieszczona w bazie parent_id, user_id, subject, body) danych będzie mieć message_id równy VALUES (1, 0, 1, 'Pytanie na temat normalizacji', 2 i wobec tego każda wiadomość stanowiąca 'Nie rozumiem jednej rzeczy. Dla drugiej odpowiedź na tę wiadomość będzie musiała postaci normalnej (2NF) podano...'), mieć wartość parent_id równą 2. (1, 0, 2, 'Projekt bazy danych', 'Projektuję nową bazę danych i natrafiłem na pewien W tworzonych przez Ciebie skryptach problem. Ile tabel powinna mieć moja PHP, wszystko to będzie wyglądało baza?...'), (1, 2, 1, 'Projekt bazy danych', 'Liczba znacznie prościej. Muszę teraz jednak tabel w Twojej bazie danych...'), wyłożyć Ci całą teorię, posługując się (1, 3, 2, 'Projekt bazy danych', 'OK, terminologią języka SQL. dziękuję!'), (2, 0, 3, 'Błędy PHP', 'Próbuję uruchomić Zwróć również uwagę, że nie wprowadziłem skrypty z rozdziału 3. i pierwszy skrypt wartości dla pola date_entered. MySQL kalkulatora nie działa. Gdy akceptuję automatycznie umieści w nim bieżącą formularz...'); datę i czas, ponieważ jest to kolumna Ponieważ dwa pola tabeli messages (forum_id typu TIMESTAMP. oraz user _id) odwołują się do wartości 4. Powtórz kroki od 1. do 3., aby zapełnić przechowywanych w innych tabelach, bazę danymi. przed wstawieniem nowych rekordów Projekt bazy danych dokonam wyboru tych wartości. Na przykład, We wszystkich kolejnych przykładach gdy użytkownik janek utworzy nową wiadomość w tym rozdziale będę wykorzystywał bazę, na forum MySQL-a, musisz użyć forum_id którą właśnie zapełniłem. Jeśli chcesz, równy 1 i user_id równy 1. możesz wykonać u siebie te same polecenia INSERT co ja lub utworzyć swoje własne. Rysunek 6.14. W przypadku znormalizowanych baz danych bardzo często spotkasz się z sytuacją, w której, aby wstawić jakiś rekord do tabeli, będziesz musiał znać wartości przechowywane w innych tabelach 190
  • 22. Zaawansowany SQL i MySQL SELECT * FROM messages Złączenia INNER JOIN forums ON messages.forum_id = Ponieważ relacyjne bazy danych mają złożoną forums.forum_id strukturę, aby wydobyć te informacje, które WHERE forums.name = 'MySQL' najbardziej nas interesują, musimy czasem Złączenie to wybiera wszystkie kolumny obu tabel, wykonać jakieś niestandardowe zapytanie. jeśli spełnione są dwa warunki. Po pierwsze, Na przykład, jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie kolumna forums.name musi zawierać wartość wiadomości zawiera forum MySQL-a, musisz najpierw dowiedzieć się, jaka jest wartość MySQL (której odpowiada wartość forum_id forum_id dla tego forum, a następnie użyć równa 1). Po drugie, wartość forum_id w tabeli forums musi odpowiadać wartości forum_id jej do pobrania wszystkich rekordów tabeli message, które mają taką wartość forum_id. w tabeli messages. Ze względu na sprawdzenie Jak z tego wynika, to proste zadanie wymaga równości dotyczące pól w różnych tabelach wykonania dwóch zapytań. Jednak stosując (messages.forum_id = forums.forum_id) złączenie złączenie, możesz poradzić sobie z nim takie nazywa się równościowym. w jednym kroku. Złączenia wewnętrzne możesz również zapisywać Złączenie jest zapytaniem SQL-a używającym bez stosowania klauzuli INNER JOIN: dwóch lub więcej tabel i tworzącym wirtualną SELECT * FROM messages, forums WHERE tabelę wyników. W specyfikacji SQL-a messages.forum_id = forums.forum_id AND forums.name = 'mySQL' występują dwa główne typy złączeń: wewnętrzne i zewnętrzne (oba mają szereg Jeżeli wybierasz dane z wielu tabel i kolumn, podtypów). a w kilku tabelach występują kolumny o takiej samej nazwie, musisz zastosować notację z kropką Złączenie wewnętrzne zwraca wszystkie (tabela.kolumna). W przypadku relacyjnych baz rekordy podanych tabel, dla których zachodzi danych robi się to praktycznie zawsze, ponieważ dopasowanie. Na przykład, aby uzyskać Złączenia klucz główny jednej tabeli ma taką samą nazwę wszystkie wiadomości zamieszczone jak obcy klucz drugiej. Jeżeli nie wskażesz na forum MySQL, powinieneś użyć jednoznacznie kolumny, do której się odwołujesz, następującego złączenia wewnętrznego zobaczysz komunikat o błędzie (rysunek 6.16). (rysunek 6.15): Rysunek 6.15. To złączenie zwraca kolumny obu tabel dla rekordów, dla których wartości forum_id są równe MySQL (1) Rysunek 6.16. Ogólne odwołanie do kolumny występującej w kilku tabelach spowoduje wystąpienie błędu niejednoznaczności 191
  • 23. Rozdział 6. Złączenia zewnętrzne różnią się od złączeń Jeżeli w warunku porównania złączenia wewnętrznych tym, że potrafią zwracać rekordy, zewnętrznego bądź wewnętrznego występuje które nie spełniają wyrażenia warunkowego. kolumna o takiej samej nazwie w obu tabelach, Istnieją trzy podtypy złączeń zewnętrznych: left możesz uprościć zapis zapytania, stosując (lewe), right (prawe) i full (pełne). Przykładem klauzulę USING: pierwszego podtypu jest następujące złączenie: SELECT * FROM messages SELECT * FROM forums INNER JOIN forums LEFT JOIN messages ON USING (forum_id) forums.forum_id = messages.forum_id; WHERE forums.name = 'mySQL' SELECT * FROM forums Najważniejsze przy tego rodzaju złączeniach LEFT JOIN messages jest to, które tabele należy wymienić jako pierwsze. USING (forum_id) W powyższym przykładzie w przypadku udanego Zanim przejdę do przykładów, jeszcze dwie dopasowania zwrócone zostaną wszystkie rekordy uwagi. Po pierwsze, ponieważ składnia tabeli forums wraz ze wszystkimi informacjami wymagana przy tworzeniu złączeń jest dość z tabeli messages. Jeśli dla danego rekordu tabeli skomplikowana, przy ich pisaniu przydają się forums nie można dopasować informacji w tabeli aliasy omówione w rozdziale 5. Po drugie, messages, to zamiast nich zostaną zwrócone ponieważ złączenia często zwracają dużo wartości NULL (rysunek 6.17). danych, to najlepiej zawsze określić, które kolumny nas interesują, zamiast wybierać wszystkie. Złączenia Rysunek 6.17. To złączenie zewnętrzne zwraca więcej rekordów niż złączenie wewnętrzne, ponieważ zwraca wszystkie wiersze pierwszej tabeli. Zapytanie to zwraca również nazwy wszystkich forów, nawet jeśli nie zawierają one jeszcze żadnej wiadomości 192
  • 24. Zaawansowany SQL i MySQL Aby wykorzystać złączenia: 2. Pobierz temat i datę wprowadzenia każdej wiadomości wysłanej przez użytkownika janek 1. Pobierz nazwę forum i temat wiadomości (rysunek 6.19). dla każdego rekordu tabeli messages (patrz rysunek 6.18). SELECT m.subject, DATE_FORMAT(m.date_entered, SELECT f.name, m.subject '%M %D, %Y') AS Date FROM forums FROM users AS u INNER JOIN AS f INNER JOIN messages AS m messages AS m USING (forum_id) ORDER BY f.name; USING (user_id) WHERE u.username = 'janek'; Zapytanie to zawiera złączenie wewnętrzne, które spowoduje w efekcie zastąpienie Również to złączenie używa dwóch tabel, wartości forum_id z tabeli messages users i messages. Złączenie obu tabel odbywa odpowiadającą jej wartością name z tabeli się za pomocą kolumny user_id i dlatego forums dla każdego rekordu tabeli messages. została ona umieszczona wewnątrz klauzuli W wyniku otrzymasz zatem temat każdej USING. Wyrażenie warunkowe WHERE pozwala wiadomości wraz z nazwą forum, do którego zidentyfikować interesującego nas użytkownika, należy ta wiadomość. a funkcja DATE_FORMAT sformatować wartość pola date_entered. Zwróć uwagę, że w połączeniach nadal możesz używać klauzul ORDER BY. Złączenia Rysunek 6.18. Podstawowe złączenie wewnętrzne Rysunek 6.19. Nieco bardziej skomplikowana wersja zwraca w tym przykładzie tylko dwie kolumny złączenia wewnętrznego tabele users i messages 193
  • 25. Rozdział 6. 3. Pobierz identyfikator wiadomości, temat oraz 4. Dla każdego użytkownika pobierz nazwę nazwę forum dla każdej wiadomości, której użytkownika, temat wiadomości i nazwę autorem jest użytkownik janek (patrz forum (patrz rysunek 6.21). rysunek 6.20). SELECT u.username, m.subject, SELECT m.message_id, m.subject, f.name FROM users AS u LEFT JOIN f.name FROM users AS u messages AS m USING (user_id) INNER JOIN LEFT JOIN forums AS f messages AS m USING (user_id) USING (forum_id); INNER JOIN forums AS f USING (forum_id) Gdybyś zastosował podobne złączenie WHERE u.username = 'janek'; wewnętrzne, to użytkownicy, którzy nie są jeszcze autorami żadnej wiadomości, Powyższe złączenie jest podobne nie zostaliby uwzględnieni (patrz rysunek do zastosowanego w punkcie 2., ale idzie o krok 6.22). Zatem jeśli interesują Cię wszyscy dalej, dołączając trzecią tabelę. Zwróć szczególną użytkownicy, powinieneś użyć złączenia uwagę na sposób konstrukcji złączenia zewnętrznego. Zwróć uwagę, że tabela, wewnętrznego trzech tabel oraz zastosowanie która ma być uwzględniona w całości aliasów w celu łatwiejszego odwoływania się (users w tym przypadku), musi być podana do tabel i ich kolumn. jako pierwsza tabela złączenia typu left. Złączenia Rysunek 6.20. Złączenie wewnętrzne wszystkich trzech Rysunek 6.21. To złączenie zewnętrzne zwraca tabel bazy dla każdego użytkownika temat każdej wiadomości i nazwę każdego forum. Jeśli użytkownik nie umieścił jeszcze żadnej wiadomości na forum (tak jak tomekj widoczny na dole rysunku), to temat wiadomości i nazwa forum będą mieć dla niego wartości NULL 194
  • 26. Zaawansowany SQL i MySQL Wskazówki Złączenia, które nie zawierają klauzuli WHERE (np. SELECT * FROM urls, url_associations), Możesz nawet złączyć tabelę z nią samą. nazywamy złączeniami pełnymi. Zwracają one Złączenia można tworzyć z wykorzystaniem rekordy z obu tabel. W przypadku dużych tabel wyrażeń warunkowych odwołujących się ilość zwracanych danych może stanowić pewien do dowolnych kolumn. Nie muszą one problem. pełnić roli kluczy, choć sytuacja taka jest Nigdy nie zostanie zwrócona wartość NULL najczęstsza. występująca w kolumnie, do której odwołujemy Stosując składnię bazadanych.tabela. się w złączeniu. To dlatego, że nie jest ona równa kolumna, możesz wykonywać złączenia żadnej innej wartości, w tym także innym tabeli należących do różnych baz danych, wartościom NULL. o ile tylko wszystkie znajdują się na tym samym serwerze. Ta metoda nie zadziała, jeżeli bazy komunikują się ze sobą za pośrednictwem sieci. Złączenia Rysunek 6.22. To złączenie wewnętrzne nie zwróci użytkownika, który nie umieścił jeszcze żadnej wiadomości na forum (tak jak tomekj widoczny na dole rysunku 6.21) 195
  • 27. Rozdział 6. Grupowanie wyników zapytania Aby zgrupować dane: W poprzednim rozdziale przedstawiłem dwie 1. Policz zarejestrowanych użytkowników różne klauzule — ORDER BY i LIMIT — mające wpływ (patrz rysunek 6.23). na wynik zapytania. Pierwsza z nich umożliwia SELECT COUNT(user_id) FROM users; określenie uporządkowania zwracanych rekordów, COUNT() jest prawdopodobnie a druga pozwala określić, które z rekordów będących najpopularniejszą z funkcji agregujących. wynikiem zapytania zostaną w rzeczywistości Z jej pomocą możesz szybko zliczyć zwrócone. Kolejna klauzula, GROUP BY, grupuje rekordy tak jak w przypadku tabeli users. zwracane dane w podobne do siebie bloki informacji. Zwróć uwagę, że nie wszystkie zapytania Na przykład, aby pogrupować wszystkie wiadomości stosujące funkcje agregujące używają według forum, wpisz: klauzuli GROUP BY. SELECT * FROM messages GROUP BY forum_id; 2. Policz, ile razy każdy użytkownik umieścił na forum swoją wiadomość (patrz Zwracane dane nie będą miały postaci pojedynczych rysunek 6.24). rekordów, tylko grup informacji. Zamiast dużej liczby wiadomości pochodzących z danego forum SELECT username, COUNT(message_id) AS Number zobaczysz je wszystkie w postaci jednego rekordu. FROM users LEFT JOIN messages AS m Ten przykład nie jest być może szczególnie USING (user_id) GROUP BY (m.user_id); przydatny, ale wystarczający do przedstawienia samej koncepcji. Grupowanie wyników zapytania Z klauzulą GROUP BY często używa się jednej z funkcji Tabela 6.7. Funkcje grupujące MySQL-a agregujących przedstawionych w tabeli 6.7 (funkcji tych można używać również niezależnie od klauzuli Funkcja Przeznaczenie GROUP BY). AVG() Zwraca średnią wartość z podanej kolumny. Na wyrażenie GROUP BY możesz oczywiście nakładać MIN() Zwraca najmniejszą wartość warunki WHERE, ORDER BY i LIMIT, tworząc zapytania z podanej kolumny. w rodzaju: MAX() Zwraca największą wartość z podanej kolumny. SELECT kolumny FROM tabela WHERE warunek SUM() Zwraca sumę wszystkich wartości GROUP BY kolumna ORDER BY kolumna z danej kolumny. LIMIT x, y; COUNT() Zwraca liczbę rzędów. GROUP_CONCAT() Zwraca konkatenację wartości kolumny. Rysunek 6.23. To zapytanie grupujące zwraca liczbę wartości user_id w tabeli users 196
  • 28. Zaawansowany SQL i MySQL Jest to rozszerzona wersja zapytania W zapytaniach z klauzulą GROUP BY nadal możesz występującego w kroku 1., ale zamiast sortować wyniki zapytań. Proces ten możesz zliczać samych użytkowników, podaje uprościć, stosując alias Number dla wartości liczbę wiadomości związanych z każdym COUNT(message_id). użytkownikiem. Zastosowanie złączenia umożliwia dostęp do informacji w dwóch Wskazówki tabelach. Aby uwzględnić użytkowników, Jak już miałeś okazję się przekonać, NULL którzy nie byli jeszcze aktywni na forum, jest bardzo specyficzną wartością. Interesujące zastosowałem złączenie wewnętrzne. jest to, że wyrażenie GROUP BY umieszcza 3. Znajdź dwóch najaktywniejszych wszystkie wartości NULL w tej samej grupie, użytkowników forum (rysunek 6.25). ponieważ wszystkie one wykazują taki sam „brak wartości”. SELECT username, COUNT(message_id) AS Number Funkcja COUNT() zlicza jedynie wystąpienia FROM users wartości różnych od NULL. Dlatego pamiętaj, LEFT JOIN messages AS m USING (user_id) aby użyć jej dla każdej kolumny (*) lub GROUP BY (m.user_id) dla kolumn, które nie zawierają wartości NULL ORDER BY Number DESC LIMIT 2; (na przykład klucza głównego). Jeśli zapytanie użyte w punkcie 2. (rysunek 6.24) stosowałoby funkcję COUNT() dla wszystkich kolumn (*) zamiast tylko dla message_id, to pokazałoby Grupowanie wyników zapytania błędną wartość równą 1 dla wszystkich użytkowników, którzy nie napisali jeszcze żadnej wiadomości. Stałoby się tak, ponieważ zapytanie zwróciłoby dokładnie jeden rekord dla każdego z tych użytkowników. Opanowanie klauzuli GROUP BY i funkcji omówionych w tym podrozdziale zajmie Ci trochę czasu. Za każdym razem, gdy użyjesz Rysunek 6.24. To zapytanie GROUP BY podaje liczbę wiadomości umieszczonych na forum przez każdego nieprawidłowej składni, zostanie zgłoszony użytkownika błąd. Poeksperymentuj trochę z monitorem mysqla, aby zapamiętać, jak dokładnie muszą być sformułowane wszystkie zapytania, których będziesz chciał używać w swoich aplikacjach. Z klauzulą GROUP BY związana jest klauzula HAVING, która zachowuje się jak klauzula WHERE zastosowana do grupy rekordów. Rysunek 6.25. Klauzula ORDER BY pozwala posortować autorów na podstawie liczby wiadomości umieszczonych na forum. Klauzula LIMIT powoduje, że podane zostaną tylko dwa wyniki 197
  • 29. Rozdział 6. Indeksy Wyposażony w te wiadomości zmodyfikuję bazę forum, dodając do niej indeksy. Mechanizm indeksów to specjalny system W tabeli 6.8 podałem indeksy utworzone wykorzystywany w bazach danych do poprawy dla poszczególnych kolumn za pomocą ich wydajności. Zakładając na swych tabelach polecenia ALTER omówionego w ramce. indeksy, sprawiasz, że MySQL przywiązuje wagę do określonych kolumn. Aby indeksy mogły być wykorzystywane w sposób maksymalnie efektywny, MySQL przechowuje je w osobnych plikach. Na każdej tabeli można założyć co najmniej 16 indeksów, a każdy indeks może obejmować do 15 kolumn. Choć rozciąganie indeksu na kilka kolumn może wydawać się zastanawiające, przydaje się to podczas częstego przeszukiwania tego samego zestawu kolumn (np. imion i nazwisk, miast i województw). Nie powinieneś jednak przesadzać z indeksowaniem. Choć przyspiesza ono odczytywanie informacji z bazy, to jednocześnie spowalnia ich modyfikowanie (ponieważ informacje o zmianach muszą trafić do indeksów). Najlepszym wyjściem jest zakładanie indeksów na kolumnach, które: Często wymieniane są w zapytaniach po klauzulach WHERE. Tabela 6.8. Indeksy używane przez bazę danych Indeksy Często wymieniane są w zapytaniach forum. Nie wszystkie kolumny są indeksowane, po klauzulach ORDER BY. a dwa indeksy zostały utworzone dla par kolumn: user.pass i user.username oraz messages.body Często wykorzystywane są jako główny punkt i messages.subject złączenia. Indeksy bazy danych forum Mają wiele różnych wartości (nie powinno się Nazwa kolumny Tabela Typ indeksu indeksować kolumn zawierających wiele forum_id forums PRIMARY powtarzających się wartości). name forums UNIQUE W MySQL-u występują cztery rodzaje indeksów: message_id messages PRIMARY INDEX (standardowy), UNIQUE (który wymaga, forum_id messages INDEX aby w każdym rzędzie występowały inne wartości), parent_id messages INDEX FULLTEXT (do wyszukiwań FULLTEXT) oraz PRIMARY KEY user_id messages INDEX (klucz główny, będący szczególnym przypadkiem body/subject messages FULLTEXT indeksu UNIQUE). Pamiętaj, że dana kolumna może date_entered messages INDEX być tylko raz zaindeksowana i wobec tego wybierz user_id users PRIMARY dla niej najodpowiedniejszy rodzaj indeksu. username users UNIQUE pass/username users INDEX email users UNIQUE 198
  • 30. Zaawansowany SQL i MySQL Aby dodać indeks do istniejącej tabeli: 1. Załóż indeks na kolumnie name w tabeli forums (patrz rysunek 6.26). ALTER TABLE forums ADD UNIQUE (name); Rysunek 6.26. Dla kolumny name dodano nowy Tabela forums ma już założony indeks typu klucz indeks, który poprawi efektywność zapytań główny na kolumnie forum_id. Ponieważ name i zapobiegnie wprowadzaniu powtarzających się również jest polem, do którego będą częste wartości odwołania i którego wartość musi być unikatowa w każdym rekordzie, zakładam na nim indeks UNIQUE. Modyfikowanie tabel Polecenie ALTER służy przede wszystkim do modyfikowania struktury tabeli w bazie danych. Najczęściej oznacza to dodawanie, usuwanie bądź modyfikację kolumn, ale również dodawanie indeksów. Polecenia ALTER można również użyć do zmiany nazwy tabeli. Teoretycznie przy dobrym Indeksy projekcie bazy jej struktura nie powinna stwarzać żadnych problemów. Jednak w praktyce często zdarza się wprowadzać w niej pewne zmiany. Składnia polecenia ALTER jest następująca: ALTER TABLE nazwa_tabeli KLAUZULA; Ponieważ klauzul, które można zastosować, jest bardzo wiele, w tabeli 6.9 wymieniłem tylko najczęściej stosowane. Pełną listę znajdziesz w podręczniku MySQL-a. Tabela 6.9. Popularne warianty polecenia ALTER (gdzie t reprezentuje nazwę tabeli, c nazwę kolumny, a i nazwę indeksu. Pełną specyfikację polecenia znajdziesz w dokumentacji MySQL-a Klauzule, które można stosować w poleceniach ALTER TABLE Klauzula Sposób użycia Znaczenie ADD COLUMN ALTER TABLE t ADD COLUMN c TYP Dodaje nową kolumnę na końcu tabeli. CHANGE COLUMN ALTER TABLE t CHANGE COLUMN c c TYP Pozwala zmienić typ danych i właściwości kolumny. DROP COLUMN ALTER TABLE t DROP COLUMN c Usuwa kolumnę z tabeli razem z wszystkimi jej danymi. ADD INDEX ALTER TABLE t ADD INDEX i (c) Zakłada nowy indeks na kolumnie c. DROP INDEX ALTER TABLE t DROP INDEX i Usuwa istniejący indeks. RENAME AS ALTER TABLE t RENAME AS nowa_t Zmienia nazwę tabeli. 199
  • 31. Rozdział 6. 2. Załóż indeksy dla tabeli messages Jesli podczas wykonywania tego zapytania (patrz rysunek 6.27). pojawi się komunikat o błędzie ALTER TABLE messages stwierdzający, że typ tabeli nie obsługuje ADD INDEX(forum_id), indeksów FULLTEXT (patrz rysunek 6.28), ADD INDEX(parent_id), na razie opuść ten wiersz zapytania ADD INDEX(user_id), i sprawdź w następnym podrozdziale, ADD FULLTEXT(body, subject), ADD INDEX(date_entered); w jaki sposób zmienić typ tabeli. Ta tabela będzie mieć najwięcej indeksów, ponieważ jest najważniejszą tabelą w bazie i zawiera trzy klucze obce (forum_id, parent_id i user_id), dla których należy założyć osobne indeksy. Dodatkowo pola body i subject otrzymują indeks FULLTEXT używany podczas wyszukiwań typu FULLTEXT w dalszej części tego rozdziału. Również kolumna date_entered Rysunek 6.27. Do tabeli messages dodano kilka otrzymuje indeks, ponieważ będzie używana indeksów naraz. MySQL raportuje wykonanie przez klauzule ORDER BY (do sortowania operacji oraz podaje liczbę rekordów, których wiadomości po dacie). dotyczyła (powinna to być liczba wszystkich rekordów tabeli) Indeksy Rysunek 6.28. Indeksów FULLTEXT nie można stosować dla wszystkich typów tabel. Jeśli napotkasz ten komunikat o błędzie, to rozwiązanie znajdziesz w tym rozdziale w części „Stosowanie różnych typów tabel” 200
  • 32. Zaawansowany SQL i MySQL 3. Dodaj indeksy do tabeli users Indeks założony na kolumnach pass i username (patrz rysunek 6.29). ma za zadanie poprawić efektywność zapytań ALTER TABLE users wykonywanych podczas uwierzytelniania ADD UNIQUE (username), użytkownika, gdy kombinacja tych dwóch ADD INDEX (pass, username), kolumn będzie używana w wyrażeniu ADD UNIQUE (email); warunkowym WHERE. Tabela users będzie mieć dwa indeksy 4. Obejrzyj bieżącą strukturę wszystkich tabel UNIQUE oraz jeden indeks założony na dwóch (patrz rysunek 6.30). kolumnach. Indeksy UNIQUE zastosowałem DESCRIBE forums; w tym przypadku, ponieważ chcę zapobiec DESCRIBE messages; możliwości zarejestrowania dwóch DESCRIBE users; użytkowników o tej samej nazwie lub wielokrotnego zarejestrowania Polecenie DESCRIBE języka SQL zwraca użytkownika o tym samym adresie e-mail. informacje o nazwach kolumn występujących w tabeli i w ich typach, a także o kolejności, w jakiej one występują i o pozakładanych indeksach. Podaje ono także, czy dane pole może przyjmować wartość NULL, czy określono dla niego jakąś wartość domyślną itd. Rysunek 6.29. Indeksy zostały również dodane do trzeciej tabeli Indeksy Rysunek 6.30. Aby zobaczyć szczegółowe informacje na temat struktury tabeli, użyj polecenia DESCRIBE. Kolumna Key informuje o indeksach 201
  • 33. Rozdział 6. Wskazówki Próba założenia indeksu UNIQUE na kolumnie zawierającej duplikaty spowoduje błąd, a indeks nie zostanie utworzony. Tworząc indeks, możesz nadać mu nazwę. ALTER TABLE tabela ADD INDEX nazwa_indeksu (kolumna); Jeżeli tego nie zrobisz, otrzyma on nazwę kolumny, na której go zakładasz. Słowo COLUMN w większości poleceń ALTER jest opcjonalne. Załóżmy, że stworzyłeś indeks dla kilku kolumn: ALTER TABLE tabela ADD INDEX (kol1, kol2, kol3) Powstały indeks umożliwia efektywne przeszukiwanie kolumny kol1, kombinacji kolumn kol1 i kol2 oraz kombinacji wszystkich trzech podanych kolumn. Nie zwiększa efektywności przeszukiwania kolumny kol2 i kol3 lub ich kombinacji. Indeksy 202
  • 34. Zaawansowany SQL i MySQL Stosowanie Aby określić, którego silnika chcemy używać, na końcu polecenia CREATE dodajemy specjalną różnych typów tabeli klauzulę: MySQL obsługuje kilka różnych typów tabeli CREATE TABLE tabela ( (typ tabeli nazywany bywa również silnikiem kolumna1 TYPKOLUMNY, kolumna2 TYPKOLUMNY... przechowywania). Każdy z tych typów ma inne ) ENGINE = INNODB właściwości, odrębne ograniczenia (dotyczące ilości przechowywanych danych) Jeśli tworząc tabele, nie podamy ich typu, to MySQL i charakteryzuje się inną efektywnością użyje typu domyślnego. działania w określonych sytuacjach. Jednak Typ istniejącej tabeli możemy zmienić za pomocą interakcje użytkownika (w sensie wykonywania polecenia ALTER: zapytań) z różnymi typami tabel są spójne. ALTER TABLE tabela ENGINE = MYISAM Najważniejszym typem tabeli jest MyISAM. Jest on domyślnym typem tabeli na wszystkich Ponieważ następny przykład w tym rozdziale będzie platformach oprócz Windows. Tabele tego wymagać tabeli typu MyISAM, to pokażę najpierw typu są najodpowiedniejsze dla większości kroki konieczne do skonfigurowania odpowiedniego aplikacji i umożliwiają szybkie wykonywanie typu tabeli na przykładzie tabeli messages. W kilku poleceń SELECT oraz INSERT. Ich podstawową pierwszych krokach dowiesz się, jak sprawdzić wadą jest to, że nie obsługują transakcji. wykorzystywany typ silnika, (ponieważ zmiana typu tabeli może nie być konieczna). Stosowanie różnych typów tabeli Kolejnym typem tabeli pod względem popularności zastosowań jest InnoDB, który jest domyślnym typem tabeli MySQL-a w systemie Windows. Tabele InnoDB obsługują transakcje i umożliwiają szybkie wykonywanie poleceń UPDATE. Jednak silnik InnoDB jest w ogólnym przypadku wolniejszy niż MyISAM i wymaga większej przestrzeni dyskowej serwera. Tabele typu InnoDB nie obsługują również indeksów typu FULLTEXT (i dlatego mogłeś napotkać błąd przedstawiony na rysunku 6.28, jeśli używasz Windows). 203
  • 35. Rozdział 6. Aby zmienić typ tabeli: 2. Jeśli to konieczne, zmień typ tabeli messages na MyISAM (rysunek 6.32). 1. Obejrzyj aktualną informację o tabeli (patrz rysunek 6.31). ALTER TABLE messages ENGINE=MYISAM; SHOW TABLE STATUS; Jeśli w punkcie 1. okazało się, że typ tabeli jest inny niż MyISAM, to zmień go Polecenie SHOW TABLE STATUS zwraca wiele za pomocą powyższego polecenia przydatnych informacji o tabelach bazy danych. (nie musisz zwracać uwagi na małe i duże Informacje te odczytuje się niewygodnie, litery w typie tabeli). Jeśli wykonałeś ponieważ mają one postać szerokiej tabeli domyślną instalację i konfigurację zajmującej wiele wierszy. W każdym wierszu MySQL-a, to zmiana typu tabeli nie znajduje się najpierw nazwa tabeli, a następnie będzie potrzebna w systemie Mac OS X, jej typ. Zwykle jest nim MyISAM lub InnoDB. ale musisz jej dokonać w systemie Windows. Stosowanie różnych typów tabeli Rysunek 6.31. Zanim zmienisz typ tabeli, sprawdź go za pomocą polecenia SHOW TABLE STATUS Rysunek 6.32. Zmieniłem typ tabeli (lub silnik przechowywania) za pomocą polecenia ALTER 204
  • 36. Zaawansowany SQL i MySQL 3. Możesz sprawdzić zmianę typu tabeli, wykonując ponownie polecenie SHOW TABLE STATUS. Wskazówki Aby ułatwić odczytanie wyników dowolnego zapytania, możesz dodać w kliencie mysqla parametr G na końcu zapytania (rysunek 6.33): SHOW TABLE STATUS G Znacznik ten informuje, że tabela wyników Rysunek 6.33. Aby uzyskać bardziej czytelną powinna zostać wyświetlona pionowo zamiast postać wyników zapytania, użyłem znacznika G poziomo. Zwróć uwagę, że nie musisz w tym przypadku użyć średnika kończącego polecenie SQL, ponieważ funkcję tę spełnia znacznik G. W tej samej bazie danych mogą występować różne typy tabel. W zależności od domyślnego typu tabel w Twojej instalacji MySQL-a, stwierdzenie to może już być prawdziwe dla bazy danych forum. To samo możesz zaobserwować w przypadku bazy danych ecommerce, w której Stosowanie różnych typów tabeli tabele klientów i produktów są typu MyISAM, ale tabela zamówień jest typu InnoDB (aby umożliwić stosowanie transakcji). 205
  • 37. Rozdział 6. Wyszukiwanie FULLTEXT Realizacja podstawowego wyszukiwania FULLTEXT W rozdziale 5. przedstawiłem słowo kluczowe LIKE umożliwiające proste porównania łańcuchów, Po założeniu indeksu FULLTEXT możesz na przykład: wydawać zapytania przy użyciu funkcji MATCH i AGAINST w wyrażeniach warunkowych WHERE: SELECT * FROM users WHERE last_name LIKE 'Kowalsk%'; SELECT * FROM tabela WHERE MATCH (kolumna) W ten sposób nie wykonamy jednak wyszukiwań AGAINST('poszukiwane_słowa') z zastosowaniem wielu słów. Aby stało się to możliwe, wprowadzono wyszukiwania FULLTEXT. MySQL zwróci pasujące rekordy począwszy od spełniających warunek wyszukiwania Wyszukiwania FULLTEXT wymagają obecności w największym stopniu. Podczas wyszukiwania indeksu FULLTEXT, który można założyć jedynie stosowane są następujące reguły: na tabelach typu MyISAM. W następnych przykładach Łańcuchy rozbijane są na poszczególne będę używać tabeli messages bazy forum. Jeśli słowa. utworzona przez Ciebie tabela messages nie jest typu Słowa krótsze niż 4-znakowe są ignorowane. MyISAM i (lub) nie ma indeksu FULLTEXT założonego na kolumnach body i subject, wykonaj kroki podane Słowa często używane są ignorowane. na kilku poprzednich stronach, aby to zmienić. Jeśli ponad połowa rekordów spełnia Wskazówki warunek wyszukiwania, to nie jest zwracany żaden rekord. Wyszukiwanie FULLTEXT Wstawianie rekordów do tabel, na których założono indeks FULLTEXT, może być znacznie Zwłaszcza ostatnia reguła jest zaskakująca wolniejsze ze względu na skomplikowaną dla wielu użytkowników, którzy rozpoczynają naturę tego indeksu. dopiero przygodę z wyszukiwaniami FULLTEXT i dziwią się, dlaczego nie zwracają one żadnych Indeks FULLTEXT możemy zakładać na wielu wyników. Jeśli wypełnisz tabelę zbyt małą kolumnach, jeśli wszystkie mają być liczbą rekordów, to MySQL nie zwróci przeszukiwane. właściwych wyników. Wyszukiwania FULLTEXT mogą służyć do implementacji prostych usług wyszukiwania. Ponieważ jednak indeks FULLTEXT stosuje się do jednej tabeli, to usługi wyszukiwania informacji w wielu tabelach wymagają zastosowania bardziej zaawansowanych rozwiązań. 206
  • 38. Zaawansowany SQL i MySQL Aby wykonać wyszukiwanie FULLTEXT: Ten prosty przykład zwróci wynik pod warunkiem, że co najmniej jeden rekord i mniej 1. Wypełnij tabelę messages dużą ilością niż połowa rekordów tabeli messages zawiera danych — zwłaszcza w polu body. słowo tabela w polu body lub subject. Zwróć Możesz użyć w tym celu poleceń INSERT uwagę, że kolumny, do których odwołuje się ściągniętych z serwera ftp. MATCH, muszą być tymi samymi kolumnami, jakie podałeś, tworząc indeks FULLTEXT. W tym 2. Wykonaj proste wyszukiwanie FULLTEXT przykładzie mogłeś zatem użyć albo body, dla słowa skrypt (patrz rysunek 6.34). subject, albo subject, body, ale nie samych body SELECT subject, body FROM messages lub subject (patrz rysunek 6.35). WHERE MATCH (body, subject) AGAINST ('skrypt'); Rysunek 6.34. Podstawowe wyszukiwanie FULLTEXT Wyszukiwanie FULLTEXT Rysunek 6.35. Zapytanie FULLTEXT możesz wykonać jedynie na tej samej kolumnie lub kombinacji kolumn, dla której utworzyłeś indeks FULLTEXT. W tym przypadku zapytanie zakończy się błędem, mimo że kombinacja kolumn body i subject ma indeks FULLTEXT 207
  • 39. Rozdział 6. 3. Wykonaj to samo wyszukiwanie FULLTEXT, Wskazówki pokazując dodatkowo stopień spełnienia Pamiętaj, że jeśli wyszukiwanie FULLTEXT warunku przez poszczególne rekordy (patrz rysunek 6.36). nie zwróci żadnych rekordów, to albo żaden rekord nie spełnia warunku wyszukiwania, SELECT subject, body, albo spełnia go ponad połowa rekordów. MATCH (body, subject) AGAINST('skrypt') AS R Dla uproszczenia wszystkie zapytania FROM messages WHERE MATCH (body, subject) przedstawione w tym podrozdziale AGAINST('skrypt'); zapisałem jako najprostsze polecenia SELECT. Wyszukiwania FULLTEXT można też używać Jeśli użyjesz tego samego wyrażenia w bardziej skomplikowanych zapytaniach MATCH...AGAINST jako wybieranej wartości, czy złączeniach. to pokazany zostanie również stopień spełnienia warunku przez rekordy. MySQL zawiera w kodzie źródłowym listę kilkuset słów pospolitych, które są 4. Wykonaj wyszukiwanie FULLTEXT stosując kilka ignorowane w wyszukiwaniach FULLTEXT. słów (rysunek 6.37). Minimalną długość wyszukiwanego słowa SELECT subject, body FROM messages (wynoszącą domyślnie 4 znaki) można WHERE MATCH (body, subject) konfigurować. AGAINST('projekt formularz'); Domyślnie wyszukiwania FULLTEXT W tym przypadku rekord spełni warunek nie rozróżniają małych i wielkich liter. wyszukiwania, jeśli pole subject lub body Wyszukiwanie FULLTEXT będzie zawierać jedno z podanych słów. Rekord zawierający oba słowa uzyska wyższy stopień spełnienia warunku. Rysunek 6.36. Możesz również zobaczyć stopień spełniania warunku wyszukiwania przez poszczególne rekordy Rysunek 6.37. Wyszukiwanie FULLTEXT można także stosować dla wielu słów 208
  • 40. Zaawansowany SQL i MySQL Wyszukiwania FULLTEXT Znak maski (*) umożliwia wyszukiwanie różnych w trybie Boolean wariantów słowa. Na przykład zastosowanie go w słowie bezpiecz* spowoduje wyszukanie rekordów Bardziej zaawansowane wyszukiwania FULLTEXT zawierających słowa bezpieczny, bezpieczeństwo można wykonywać, korzystając z trybu i tym podobnych. Dwa kolejne operatory Boolean. W trybie tym używamy wyrażenia umożliwiają określenie, że dane słowo jest mniej (<) IN BOOLEAN MODE wewnątrz klauzuli AGAINST: lub bardziej (>) ważne. Znaki cudzysłowu pozwalają SELECT * FROM tabela WHERE wyszukiwać całe frazy, a nawiasy — tworzyć MATCH(kolumny) podwyrażenia. AGAINST('poszukiwane_słowa' IN BOOLEAN MODE) Poniższe zapytanie wyszuka rekordy zawierające W trybie Boolean możemy stosować szereg frazę serwer WWW oraz słowo html. Obecność operatorów (tabela 6.10) określających sposób słowa JavaScript obniży wartość rekordu jako traktowania każdego wyszukiwanego słowa: wyniku wyszukiwania. SELECT * FROM tabela WHERE SELECT * FROM tabela WHERE MATCH (kolumny) AGAINST('>"serwer WWW" +html MATCH(kolumny) ~JavaScript' IN BOOLEAN MODE) AGAINST('+baza -mysql' IN BOOLEAN MODE) W tym przykładzie rekord zostanie wybrany, W trybie Boolean pojawiają się następujące różnice w sposobie działania wyszukiwania FULLTEXT: jeśli zawiera słowo baza i nie zawiera słowa mysql. Jako słabszą formę operatora Jeśli słowo nie jest poprzedzone żadnym reprezentowanego przez znak minus ( -) operatorem, to jest opcjonalne, ale podnosi możemy stosować tyldę (~). Oznacza ona, wartość rekordu, który je zawiera. Wyszukiwanie FULLTEXT że rekord może zawierać dane słowo, Wyniki są zwracane nawet wtedy, gdy ponad ale wtedy w mniejszym stopniu spełnia połowa rekordów spełnia warunek warunek wyszukiwania. wyszukiwania. Wyniki nie są automatycznie sortowane na podstawie stopnia, w jakim spełniają warunek Tabela 6.10. Operatory umożliwiające wyszukiwania. precyzyjniejsze wyszukiwanie FULLTEXT Operatory dostępne w trybie Boolean Z uwagi na tę ostatnią właściwość można samodzielnie posortować rekordy według Operator Znaczenie stopnia w jakim spełniają warunek wyszukiwania, + Rekord musi zawierać słowo poprzedzone co zaprezentuję w kilku następnych krokach. tym operatorem. W przypadku wyszukiwań w trybie Boolean nadal - Rekord nie może zawierać słowa poprzedzonego tym operatorem. obowiązuje zasada, że słowa krótsze niż 4-znakowe ~ Słowo poprzedzone tym operatorem obniża są ignorowane. Nie zmienia tego użycie operatora wartość rekordu jako wyniku wyszukiwania. +, na przykład słowo +php zostanie zignorowane. * Maska wyszukiwania. < Zmniejsza znaczenie słowa. > Zwiększa znaczenie słowa. "" Rekord musi zawierać frazę umieszczoną w znakach cudzysłowu. () Tworzy podwyrażenie. 209
  • 41. Rozdział 6. Aby wykonać wyszukiwanie FULLTEXT 2. Wykonaj zapytanie wyszukujące w trybie Boolean: wiadomości dotyczące tabel ze szczególnym uwzględnieniem 1. Wykonaj proste wyszukiwanie FULLTEXT różnych zawierających termin normalizacja przypadków słowa baza (bazy, bazie itp.) (patrz rysunek 6.39). (patrz rysunek 6.38). SELECT subject, body FROM messages SELECT subject, body FROM WHERE MATCH(body, subject) messages WHERE MATCH(body, subject) AGAINST ('>formularz* +skrypt*' AGAINST('baz*' IN BOOLEAN MODE) G IN BOOLEAN MODE)G Słowo baza może pojawić się w wiadomościach Zapytanie to najpierw wyszukuje forum w wielu różnych przypadkach takich wszystkie rekordy zawierające słowo jak bazy lub bazie. Powyższe zapytanie wyszuka skrypt* (skryptu, skrypty, …) i formularz* rekordy zawierające te przypadki dzięki (formularz, formularza, formularzy, …). zastosowaniu znaku maski (*). Obecność terminu skrypt* jest wymagana Dodatkowo zastosowałem znacznik G, (na co wskazuje operator +), natomiast aby łatwiej przeanalizować wyniki. wyróżnione zostają rekordy zawierające termin formularz* (na co wskazuje operator >). Wyszukiwanie FULLTEXT Rysunek 6.38. Proste wyszukiwanie FULLTEXT w trybie BOOLEAN Rysunek 6.39. To wyszukiwanie dotyczy wariantów dwóch różnych słów, z których jedno ma wyższy priorytet 210
  • 42. Zaawansowany SQL i MySQL Wskazówki W MySQL 5.1.7 wprowadzono jeszcze jeden tryb wyszukiwań FULLTEXT: tryb języka naturalnego. Jeśli nie wybierzesz innego trybu (np. Boolean), to jest on trybem domyślnym. Modyfikator WITH QUERY EXPANSION pozwala zwiększyć liczbę zwracanych wyników. Optymalizacja bazy danych Zapytania z tym modyfikatorem wykonują Efektywność działania bazy danych zależy w rzeczywistości dwa wyszukiwania, ale zwracają głównie od jej struktury i indeksów. Tworząc jeden zbiór wyników. Drugie wyszukiwanie bazę, powinieneś spróbować: bazuje na terminach wyszukanych dodatkowo w najlepszych wynikach pierwszego Wybrać najlepszy silnik przechowywania. wyszukiwania. Pozwala to znaleźć dodatkowe Używać jak najmniej pojemnego typu rekordy, ale nie zawsze odpowiadają one danych dla każdej kolumny. początkowym kryteriom wyszukiwania. Definiować kolumny jako NOT NULL tam, gdzie to możliwe. Używać wartości całkowitych jako kluczy głównych. Uważnie definiować indeksy, wybierając odpowiedni typ oraz stosując je Wyszukiwanie FULLTEXT dla właściwych kolumn. Ograniczać indeksy do pewnej liczby znaków, jeśli to możliwe. Oprócz tych wskazówek warto zastosować dwie proste techniki optymalizacji baz danych. Jednym ze sposobów poprawy efektywności działania MySQL-a jest wykonanie polecenia OPTIMIZE dla tabel. Polecenie to usuwa wolne przestrzenie i przywraca wysoką efektywność działania tabel. OPTIMIZE TABLE tabela; Wykonanie tego polecenia jest szczególnie zalecane po modyfikacji tabeli za pomocą polecenia ALTER. Aby zwiększyć wydajność wykonywanego zapytania, warto zrozumieć, w jaki sposób serwer MySQL-a je przetwarza. W tym celu należy posłużyć się słowem kluczowym języka SQL o nazwie EXPLAIN. Informacje na temat działania zapytań znajdziesz w podręczniku MySQL-a. 211
  • 43. Rozdział 6. Wykonywanie transakcji Po zatwierdzeniu lub wycofaniu zapytań transakcja jest uznawana za zakończoną Transakcja bazodanowa to seria zapytań i MySQL wraca do trybu automatycznego wykonywanych podczas jednej sesji. Przypuśćmy, zatwierdzania (ang. autocommit). Oznacza to, że wstawiamy rekord do jednej tabeli, inny rekord że wszystkie zapytania są natychmiast do drugiej tabeli, a potem wykonujemy aktualizację. realizowane. Aby rozpocząć następną Bez transakcji każda operacja jest realizowana transakcję, wystarczy ponownie wpisać START natychmiast i nie można jej cofnąć. Jeśli użyjemy TRANSACTION. transakcji, będziemy mogli ustawić punkt początkowy i końcowy, a następnie zatwierdzić Trzeba wiedzieć, że niektórych typów transakcji lub wycofać wszystkie zapytania (jeśli, na przykład, nie da się wycofać; dotyczy to w szczególności zawiedzie jedno zapytanie, będzie można wycofać zapytań, które tworzą, modyfikują, opróżniają wszystkie). lub usuwają tabele albo tworzą lub usuwają bazy danych. Co więcej, wykonanie takiego Transakcje są często potrzebne w interakcjach zapytania skutkuje zatwierdzeniem finansowych, nawet tak podstawowych jak przelew i zakończeniem bieżącej transakcji. 100 złotych z jednego konta na drugie. Proces ten wydaje się prosty, ale w rzeczywistości składa się Powinieneś też pamiętać, że transakcje są z kilku etapów: specyficzne dla każdego połączenia. Zatem jeden użytkownik klienta mysql dokonuje Potwierdzenia, że na pierwszym koncie znajduje innej transakcji niż użytkownik drugiego się przynajmniej 100 złotych. klienta, a obie te transakcje są niezależne Zmniejszenia stanu pierwszego konta od realizowanych przez skrypt PHP. Wykonywanie transakcji o 100 złotych. To powiedziawszy, zaprezentuję bardzo prosty Zwiększenia stanu drugiego konta o 100 złotych. przykład użycia transakcji w kliencie mysql. W rozdziale 17. pokażę, jak realizować Sprawdzenia, czy udało się zwiększyć stan transakcje z wykorzystaniem skryptów PHP. drugiego konta. Jeśli którakolwiek z tych operacji się nie powiedzie, należy cofnąć je wszystkie. Jeśli na przykład nie uda się umieścić pieniędzy na drugim koncie, powinny one wrócić na pierwsze. Odbywa się to do momentu, w którym uda się przeprowadzić całą transakcję. Aby korzystać z transakcji w MySQL-u, trzeba posługiwać się tabelami InnoDB (lub silnikiem tego typu). W celu rozpoczęcia nowej transakcji w kliencie mysql należy wpisać: START TRANSACTION; Na zakończenie transakcji należy wydać instrukcję COMMIT, aby zatwierdzić wszystkie zapytania, albo ROLLBACK, aby je wycofać. 212
  • 44. Zaawansowany SQL i MySQL Aby wykonać transakcję, Oczywiście trudno uznać to za kompletny należy wykonać poniższe czynności: projekt tabeli czy bazy danych. Zasady normalizacji nakazywałyby rozdzielić imię 1. Uruchomić klienta mysql i wybrać bazę i nazwisko użytkownika na dwie kolumny, danych test. a nawet umieścić je w innej tabeli. Jednakże Ponieważ jest to tylko przykład, tabela ta w zupełności wystarczy do naszych wykorzystam hipotetyczną bazę danych test. celów. 2. Utworzyć nową tabelę accounts Najważniejszym aspektem definicji tabeli jest (patrz rysunek 6.40). określenie mechanizmu InnoDB, który obsługuje CREATE TABLE accounts ( transakcje. id INT UNSIGNED NOT NULL 3. Wypełnić tabelę danymi. AUTO_INCREMENT, name VARCHAR(40) NOT NULL, INSERT INTO accounts (name, balance) balance DECIMAL(10,2) NOT NULL VALUES ('Beata Piechota', 5460.30), DEFAULT 0.0, ('Dawid Wójcik', 909325.24), PRIMARY KEY (id)) ('Ilona Machnik', 892.00); ENGINE=InnoDB; Można użyć dowolnie wybranych nazwisk i wartości. Należy zauważyć, że MySQL automatycznie zatwierdzi to zapytanie, ponieważ nie została jeszcze rozpoczęta żadna transakcja. Rysunek 6.40. Nowa tabela utworzona w bazie danych test posłuży Wykonywanie transakcji do zademonstrowania transakcji 213
  • 45. Rozdział 6. 4. Rozpocząć transakcję i pobrać bieżącą zawartość tabeli (patrz rysunek 6.41). START TRANSACTION; SELECT * FROM accounts; 5. Podjąć 100 złotych z konta Dawida Wójcika (albo dowolnego innego użytkownika). UPDATE accounts Rysunek 6.41. Rozpoczęto transakcję i wyświetlono SET balance=(balance-100) wszystkie rekordy znajdujące się w tabeli WHERE id=2; Instrukcja UPDATE, odrobina matematyki i klauzula WHERE pozwalają zmniejszyć stan konta o 100 złotych. Choć MySQL informuje, że zmodyfikowany został jeden wiersz, efekt nie będzie trwały, dopóki transakcja nie zostanie zatwierdzona. 6. Wpłacić 100 złotych na konto Beaty Piechoty: UPDATE accounts SET balance=(balance+100) WHERE id=1; Rysunek 6.42. Wykonano dwa zapytania Jest to przeciwieństwo operacji wykonanej i wyświetlono wyniki w etapie 5., co odzwierciedla przelewanie Wykonywanie transakcji 100 złotych z jednego konta na drugie. 7. Sprawdzić wyniki (patrz rysunek 6.42). SELECT * FROM accounts; Jak widać na rysunku, na jednym koncie jest teraz o 100 złotych więcej, a na drugim o 100 złotych mniej niż na początku (patrz rysunek 6.41). 214
  • 46. Zaawansowany SQL i MySQL 8. Wycofać transakcję. ROLLBACK; Aby zademonstrować wycofywanie transakcji, unieważniam wykonane wcześniej zapytania. Instrukcja ROLLBACK przywraca bazę danych do stanu sprzed rozpoczęcia transakcji. Instrukcja ta kończy jednocześnie transakcję, przełączając MySQL-a z powrotem do trybu automatycznego zatwierdzania. Rysunek 6.43. Ponieważ użyto instrukcji 9. Sprawdzić wyniki (patrz rysunek 6.43). ROLLBACK, wykonane wcześniej zapytania SELECT * FROM accounts; zostały wycofane Zapytanie powinno zwrócić zawartość tabeli sprzed rozpoczęcia transakcji. 10. Powtórzyć etapy 4. – 6. Aby sprawdzić, co się stanie w razie zatwierdzenia transakcji, należy ponownie wykonać dwa zapytania UPDATE. Należy pamiętać o rozpoczęciu nowej transakcji, ponieważ w przeciwnym razie zapytania zostaną Wykonywanie transakcji automatycznie zatwierdzone! 11. Zatwierdzić transakcję i sprawdzić wyniki (patrz rysunek 6.44). COMMIT; Rysunek 6.44. Instrukcja COMMIT SELECT * FROM accounts; utrwala rezultaty transakcji Po wydaniu instrukcji COMMIT transakcja zostanie zatwierdzona, co oznacza, że wszystkie zmiany staną się trwałe. Instrukcja ta jednocześnie kończy transakcję, przełączając MySQL-a z powrotem do trybu automatycznego zatwierdzania. 215
  • 47. Rozdział 6. Wskazówki Jedną z największych zalet transakcji jest to, że zapewniają one ochronę przed zdarzeniami losowymi, takimi jak awaria serwera. Transakcja jest albo w całości zatwierdzana, albo ignorowana. Aby wyłączyć tryb automatycznego zatwierdzania w serwerze MySQL-a, należy wpisać: SET AUTOCOMMIT=0; Nie trzeba będzie wówczas wydawać instrukcji START TRANSACTION, a wszystkie wykonane zapytania zostaną zrealizowane dopiero po wpisaniu instrukcji COMMIT (albo użyciu zapytania CREATE, ALTER itp.). W transakcjach można tworzyć punkty zapisu: SAVEPOINT nazwa_punktu_zapisu; Funkcja ta umożliwia wycofanie transakcji do określonego punktu zapisu: Wykonywanie transakcji ROLLBACK TO SAVEPOINT nazwa_punktu_zapisu; 216