2. ESTRUCTURA DA XEOSFERA A Xeosfera é a parte sólida da Terra, aínda que no seu interior existen zonas onde os materiais están fundidos. Está constituida por rochas e minerais de diferente natureza que se atopan estructurados en capas. A práctica totalidade do coñecemento da xeosfera deriva de estudos indirectos dende a superficie. A partir dos datos da propagación das ondas sísmicas, pódese dividir o interior da Terra en capas, separadas por discontinuidades sísmicas , que son as variacións bruscas de velocidade e de traxectoria das ondas sísmicas cando chegan a zonas constituidas por un novo material.
3. Discontinuidades sísmicas - D. de Mohorovicic: é o límite entre cortiza e manto. - D. dos 670 Km: límite entre o manto superior e o inferior. - D. de Gutenberg: as ondas S non a traspasan, polo que se cree que o núcleo externo é líquido. - D. dos 5.100 Km: as ondas P voltan aumentar a súa velocidade, polo que se pensa que o núcleo interno é sólido. Modelos utilizados para representar a súa estrucura
4. FONTES DE ENERXÍA QUE INTERVEÑEN NA DINÁMICA DA XEOSFERA 1. Enerxía interna ou térmica: procedente do calor do seu interior. Hai dúas fontes: a) Calor residual: calor que se orixinou durante o proceso de formación do planeta. b) Calor procedente da desintegración de isótopos radiactivos contidos nas rochas. 2. Enerxía externa: procede do Sol. É a fonte enerxética máis importante que actúa como motor dos procesos xeolóxicos externos. A distribución non uniforme da radiación solar pola superficie terrestre produce un desigual quentamento, o que desencadea a dinámica das capas fluidas da Terra. 3. Enerxía gravitatoria: é a derivada da masa da Terra. Intervén na dinámica interna da xeosfera , xa que é responsable dos movementos dos materiais en función da súa densidade e, polo tanto, da convección, e tamén das presións internas debidas ao peso dos materiais. Na dinámica externa , move o ciclo hidrolóxico , xa que evapora a auga e produce o desplazamento convectivo de masas de aire e auga; ademáis, intervén no transporte, depósito e diaxénese dos sedimentos.
5. A ENERXÍA INTERNA Xunto coa enerxía gravitatoria, provoca a circulación da materia no interior da xeosfera, e polo tanto, é o motor dos procesos xeolóxicos internos. Circulación da materia interna A s diferencias de temperatura no interior do manto sublitosférico producen correntes de convección mediante as cales as rochas máis profundas que están máis quentes e son menos densas ascenden por gravedade ata zonas máis superficiais onde enfrían. Nas zonas de subducción, a litosfera oceánica, máis fría e densa, descende polo interior do manto ata a zona D (discontinuidade de Gutenberg), onde se quenta, para voltar ascender cara ás dorsais e ós puntos quentes. Disipación do calor interno O calor interno vai disipándose de dúas formas: a) Disipación térmica prodúcese por: vulcanismo, plutonismo e fluxo térmico por conducción a través da superficie térmica. b) Disipación mecánica: ocurre coas deformacións tanto elásticas como fráxiles dos materiais.
6. DINÁMICA DA XEOSFERA A xeosfera atópase nun estado de continuo cambio, onde operan simultáneamente procesos xeolóxicos internos e externos, que a manteñen nun estado de equilibrio dinámico. Procesos Xeolóxicos externos Procesos Xeolóxicos internos - Destructores do relevo (modelado) - Causado polos axentes xeolóxicos externos (auga, vento, seres vivos) - que realizan accións ou procesos xeolóxicos (meteorización, erosión, transporte e sedimentación) - cuio resultado final é o modelado do relevo . - Formadores de novos relevos. - Teñen lugar gracias a enerxía xeotérmica. - Gradiente xeotérmico : aumento de 1ºC cada 33 m de profundidade. - O calor interno da Terra débese ao calor residual procedente da súa formación e da desintegración de elementos radiactivos (nas capas máis externas) .
7. DINÁMICA INTERNA DA XEOSFERA A enerxía radiactiva é a principal responsable da posta en marcha dos procesos xeolóxicos internos, dos que resulta a rotura e o desplazamento das placas litosféricas e a aparición de todos os fenómenos asociados (volcáns, sismos e formación de montañas). TECTÓNICA DE PLACAS
8. TECTÓNICA DE PLACAS - Teoría da expansión do fondo oceánico - Celdas convectivas do manto - Plumas convectivas Explica o desplazamento dos continentes, así como as súas causas, e a distribución dos volcáns e sismos. Esta teoría tamén establece que a litosfera atópase fragmentada en placas e sometida a procesos dinámicos que supoñen a súa renovación constante. Deriva continental (Wegener, 1912)
9.
10.
11. Límites diverxentes ou constructivos Situados entre dous placas que se separan. Fórmase cortiza oceánica. Corresponden a dorsais e a zonas rift intracontinentais . Dorsais son cadeas montañosas submarinas de gran lonxitude (de miles de km) nas que as placas se separan formando un surco chamado rift ou fosa tectónica , a través do cal o magma inferior xurde e se solidifica a ambos lados, creando nova litosfera oceánica. Cando a diverxencia ocorre no interior dun continente, prodúcese un rift intracontinental , que soe ser un estadio previo á formación dun océano por separación dos dous fragmentos continentais. Nestos límites prodúcense vulcanismo activo e sismos de foco pouco profundo .
12. Rift intraplaca Formación dun océano Rift Valley Formouse ao este de África, cando a rexión se hundiu e se fracturou debido aos movementos opostos das placas Africana e Arábiga. Na actualidade, este conxunto de vales segue ensanchándose lentamente e ten unha intensa actividade volcánica.
13. Límites converxentes ou destructivos Fórmanse no límite entre dúas placas que se aproximan e empurran. Neles se destrúe cortiza oceánica. Se corresponden coas zonas de subducción e as zonas de colisión . A colisión entre dúas placas obriga á de maior densidade a introducirse baixo a outra placa (subducción). Nas zonas de subducción prodúcense enormes roces, empuxes e presións que liberan gran cantidade de enerxía.
14.
15. Límites transformantes ou pasivos Soen estar ligados á zonda rift das dorsais, favorecendo o seu trazado curvo Nelas prodúcense sismos de foco pouco profundo e, ocasionalmente, vulcanismo. As fallas transformantes son fracturas que soen intercalarse ao longo dos bordes diverxentes permitindo a acomodación de fragmentos de placas que se moven a diferente ritmo.
16.
17. O Ciclo de Wilson (Tuzo Wilson), explica o proceso de apertura e peche dos océanos, e a fragmentación e posterior unión dos continentes, que provoca a formación de cordilleiras, e resume todo o que sucede nos bordes constructivos e destructivos sobre a litosfera. EVOLUCIÓN DA LITOSFERA
