OD205 stedenbouw onderzoek en landschap werkt aan een grote diversiteit aan opdrachten en op verschillende schaalniveau’s. De afgelopen periode heb ik mijn ziel en zaligheid gegooid in de volgende projecten.
2. NIEUW ELAN VOOR PRESIKHAAF
Licht, lucht en ruimte: de kernwoorden van het
stedenbouwkundige ideaalbeeld van de wederopbouw-
periode. In het Arnhemse stadsdeel Presikhaaf, één
van de 40 krachtwijken van Nederland, zijn het deze
termen die leidend zijn voor de herstructureringsopgave
waarvoor de wijk gesteld werd. Wij ontwierpen een
stedenbouwkundig concept met een sterk respect voor
de historie, maar ook met vernieuwende plandelen,
veilig en betaalbaar, uitblinkend in ruimtelijke kwaliteit.
Bestaande kwaliteiten als het groene karakter,
doorzichten en de duidelijke structuur zijn benut om tot
een nieuwe wijkopzet te komen, waarin bruikbaarheid
en beheersbaarheid van de openbare ruimte en een
diversiteit in half-open bouwblokken rond groene,
deels collectieve ruimten centraal staan. Het ‘Podium’
vormt de nieuwe ‘voorkant’ van de buurt, een kant die
uitnodigend is voor bewoners, met een open karakter en
witte appartementengebouwen die prachtig aftekenen
tegen de achtergrond van het groen en uit de schaduw
van de bestaande bakstenen architectuur treden. Een
zorgvuldige stap voorwaarts op basis van cultuurhis-
torische kwaliteiten: daarin ligt de kracht van Presikhaaf.
opdrachtgever: woningcorporatie Vivare
producten: stedenbouwkundig plan,
inrichtingsplan, supervisie
programma: ca 560 woningen waarvan
85 studentenwoningen, 7.5 ha
3. HOLLANDSE STRATEGIE IN ZWABENLAND
Vergrijzing is niet alleen in Nederland een ‘hot issue’,
ook in Duitsland is het wegtrekken van jongeren en
gezinnen met kinderen uit middelgrote gemeenten
een problematiek die om een verfrissende aanpak
vraagt. Reden voor de gemeente Fellbach om een
ideeënprijsvraag uit te schrijven voor herstructurering
van het stationsgebied, met als speerpunt het creëren
huidige situatie van nieuwe woonmilieus. Wij hebben met ons concept
ingezet op drie speerpunten: het afronden van de
stadsplattegrond, het verbeteren van de openbare
ruimte en de introductie van nieuwe typologieën voor
wonen en werken. Herstel van het ruimtelijk raamwerk
en aanhechting op functioneel niveau maken dat het
plan sterk verankerd wordt in haar omgeving. Zo vinden
niet alleen de verschillende stationsfuncties een plek,
maar wordt ook ruimte geschapen voor patiowoningen,
herstellen van het raamwerk appartementen en maisonnettes. Ter plaatse van een
vervuilde grond-locatie wordt daarnaast middels een
uitgekiend 2de maaiveld een combinatie van lichte
bedrijvigheid en parkeren in de plint en een groen,
autovrij, intensief te gebruiken woonlandschap op het 2de
maaiveld bewerkstelligd.
stationsplein als
gebruiksruimte
flexibele bouwvelden
opdrachtgever: Gemeente Fellbach (D)
producten: stedenbouwkundig plan
programma: ca 160 woningen & 5000 m2
bedrijfsruimte en voorzieningen, ca 4.7 ha
4. OP WEG NAAR DUURZAME BEDRIJVIGHEID
Het ontwikkelen van een duurzaam bedrijventerrein begint met het creëren van de juiste
basis: een uitgekiend raamwerk op stedenbouwkundig niveau. Een robuuste structuur
met voldoende flexibiliteit voor de invulling, zodat condities worden geschapen voor
een lange levensduur. Voor bedrijventerrein Ambachtsezoom is door ons, met het
onderliggende polderlandschap als basis, een stevig organisatiemodel ontworpen voor
een eigentijds werklandschap. De ‘backbone’ is een ruimte met een 650 meter lange
tocht, die het groenblauwe hart van het plan vormt, met een weidsheid die uitstekend bij
het polderlandschap past. Langs de kwetsbare randen van het gebied zijn bijzondere
ruimtelijk-functionele milieus ontworpen. Deze grijpen aan op aanwezige kwaliteiten
en structuren en zorgen voor een inbedding van het bedrijvengebied in zijn context.
Duurzaamheid vindt ook haar weerslag in het centrale ‘werk- en daklandschap’, een
geheel nieuw milieu met een brede differentiatie in bedrijfsgrootte en –vorm, waarbij
de gemene deler de vegetatie op het dak en aan de gevel zal zijn. Zo vinden de
redelijk standaard te noemen programmaonderdelen langzamerhand een plek in een
verantwoord, duurzaam en prettig werklandschap.
opdrachtgever: Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht
producten: stedenbouwkundig plan, beeldkwaliteitplan
programma: ca 30 ha bedrijventerrein
5. SUCCESVOL TUINDORP BREIDT UIT
Nieuw elan voor een wijk met verouderde woningen
en een verslechterend imago: dat was het doel van
de herstructureringsopgave voor de Lingewijk in
Gorinchem. Om de ontwikkelingen in de Lingewijk
een stevig kader te bieden is een structuurvisie
opgesteld. De op zich heldere en krachtige structuur
van de wijk is hierin versterkt, waarbij de als zeer
waardevol beschouwde diversiteit aan woongebiedjes
als uitgangspunt is gehanteerd voor het ontwerp van
de nieuwe woonbuurtjes. Eén van deze woonbuurtjes
betreft het Tuindorp Zandvoort. Dit tuindorp is
onderworpen aan een uitgebreide architectonische
en stedenbouwkundige inventarisatie, uitmondend
in een beoordeling beeldkwaliteit. Het verkavelings-
patroon van het tuindorp diende als inspiratie voor de
nieuwe stedenbouwkundige structuur van Zandvoort-
Noord, gelegen naast het bestaande tuindorp. Zo is
een logische uitbreiding gemaakt door de inzet van
geknikte en gebogen straten en nieuwe bebouwingsen-
sembles, in aanvulling op de bestaande ensembles in
het tuindorp. Bewonersparticipatie draagt in dit project
in grote mate bij aan het slagen van de herstructure-
ringsopgave en zal dat ook blijven doen, want wij zijn
voorlopig nog niet klaar met de Lingewijk!
opdrachtgever: gemeente Gorinchem
producten: stedenbouwkundig plan,
beeldkwaliteitplan, inrichtingsplan
programma: ca 200 woningen, 5.5 ha
6. STADSFRAGMENT VERHUIST NAAR DE BOSSEN
Twee Amsterdamse grachtenpanden tot hun recht laten komen in een bosrijke,
parkachtige omgeving: geen alledaagse opgave. Het Nederlands Openlucht Museum
(NOM) was op zoek naar een goede inpassing van twee historische grachtenpanden
uit de Westerstraat in haar museumpark. Een variantenstudie leverde een situering
op van de panden aan een kade bij het entreeplein, waardoor dit plein beter begrenst
wordt. De kade lost het natuurlijke hoogteverschil op en refereert aan de oorspronkelijke
stedelijke situatie (de Westerstraat heette eerst de Looiersgracht). De zogenaamde
pottenbakkersgang, die historisch gezien tussen de twee panden in liep, wordt gerecon-
strueerd. Hierdoor wordt de wens van het NOM ingewilligd om de beleving en functie
van de pottenbakkersgang tot zijn recht te laten komen. Met de introductie van dit eerste
stedelijke fragment op deze plek in het museum wordt - met respect voor het culturele
erfgoed - een nieuwe impuls gegeven voor de toekomst van het museum.
opdrachtgever: De Comme
producten: stedenbouwkundige inpassing en inrichtingsplan
7. WESTLAND ZIT ER WARMPJES BIJ
Ten zuiden van de kern Naaldwijk is een voormalig glastuinbouwgebied getransformeerd
tot een woonwijk, met ruimte voor een scholengemeenschap, een zorgcentrum en
kleinschalige bedrijvigheid en kantoren. Het ontwerp van deze nieuwe wijk, Hoogeland,
was van structuurschets tot inrichtings- en bestemmingsplan in handen van ons bureau.
Hierdoor is door de schalen heen een sterke, nieuwe structuur ontstaan, met respect
voor de bestaande omgeving. Door de herstructurering en het toevoegen van functies
is de ontsluitingsstructuur van het gebied herzien. Daarnaast zijn diverse tuinders-
woningen gehandhaafd, waardoor een mix is ontstaan van bestaande en nieuwe functies.
Duurzaamheid speelt een belangrijke rol in Hoogeland. Op basis van een energievisie is
gebleken dat een energetische koppeling van de woonwijk en het nieuwe zorgcentrum
aan omringende glastuinbouwbedrijven technisch, economisch en organisatorisch
haalbaar is. Hierdoor hebben de nieuwe wijk en de bestaande omgeving een duidelijke
band met en meerwaarde voor elkaar gekregen.
opdrachtgever: Gemeente Westland
producten: structuurvisie, stedenbouwkundig plan, beeldkwaliteitplan,
inrichtingsplan, bestemmingsplan
programma: 1200 woningen, scholencluster, zorgvoorzieningen,
waterberging, 77 ha