Sự thụ tinh phôi tuần 1 tài liệu file pd
- 2. 1. Mô tả được quá trình thụ tinh 2. Giải thích một số yếu tố ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh 3. Mô tả sự hình thành phôi dâu, phôi nang 4. Nhận thức được tầm quan trọng của kiến thức về sự phát triển bình thường của phôi tuần thứ nhất để giải thích các phát triển bất thường thường gặp khi học các môn lâm sàng và thực tế thực hành nghề nghiệp.
- 3. 1. Quá trình thụ tinh – kết quả 2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh 3. Sự hình thành phôi dâu, phôi nang
- 4. 1.1 Khái niệm thụ tinh • Định nghĩa: Sự thụ tinh là một quá trình kết hợp giữa noãn và tinh trùng để tạo ra hợp tử. • Thụ tinh có tính đặc hiệu loài. • Ðể sự thụ tinh xảy ra, tinh trùng phải chui được vào trong bào tương của noãn. Ở loài người, bình thường chỉ có 1 tinh trùng chui được vào bào tương của noãn gọi là đơn thụ tinh. • Nơi thụ tinh: Đoạn 1/3 ngoài của vòi trứng
- 5. 1.2 Noãn và tinh trùng trước khi thụ tinh. Noãn trước khi thụ tinh: ■ Khi rụng trứng, noãn được bọc bởi màng trong suốt và lớp TB nang của gò noãn. ■ Loa vòi trứng bắt lấy noãn thoát nang ■ Noãn bào 2 dừng ở kỳ giữa của lần phân bào 2. Cực cầu 1 kích thước nhỏ, không có chức năng. ■ Vận chuyển noãn trong vòi trứng: + Luồng dịch di chuyển từ buồng trứng vào buồng tử cung. + Sự lay chuyển của lông chuyển BM lợp mặt trong vòi tử cung. + Sự co bóp của lớp cơ trơn thành vòi trứng. Noãn bào II Màng trong suốt Cực cầu 1 Vòng tia
- 7. 1.2 Noãn và tinh trùng trước khi thụ tinh. Tinh trùng trước khi thụ tinh: ■ Khi mới vào bên trong đường sinh dục nữ, tinh trùng chưa có khả năng thụ tinh. ■ Năng lực hoá tinh trùng được coi là bước cuối cùng của sự trưởng thành chức năng: sự hoạt hóa: áo glycoprotein, protein và cholesterol của tinh tương che phủ vùng túi cực đầu của tinh trùng sẽ được loại bỏ => chuẩn bị cho việc giải phóng những enzym trong túi cực đầu cần thiết để tinh trùng qua được màng trong suốt của noãn; và sự tăng động ■ Vận chuyển tinh trùng trong đường sinh dục nữ: + Tự chuyển động nhờ có đuôi. + Sự co bóp tầng cơ của đường sinh dục nữ.
- 8. 1.3 Sự thụ tinh ■ Sự thụ tinh được thực hiện ở bóng của vòi tử cung. ■ Gồm 6 hiện tượng: 1.Tinh trùng vượt qua lớp tế bào nang. 2.Tinh trùng vượt qua màng trong suốt. 3.Sự hòa màng bào tương của noãn và tinh trùng. 4. Noãn bào 2 hoàn thành giảm phân và sự hình thành tiền nhân cái. 5.Sự hình thành tiền nhân đực. 6.Sự hòa nhập của 2 tiền nhân, tạo thành hợp tử.
- 9. 1.3.1. Tinh trùng vượt qua lớp tế bào nang . ■ Tinh trùng phóng thích enzym hyaluronidase phân huỷ các thể liên kết giữa các tế bào nang. ■ Sự chuyển động của đuôi tinh trùng. ■ Các enzym do niêm mạc vòi trứng tiết ra. Noãn bào II Màng trong suốt Cực cầu 1 Vòng tia
- 10. 1.3.2. Tinh trùng vượt qua màng trong suốt. Phản ứng cực đầu: diễn ra từ 10 – 15p, các điều kiện: - Tinh trùng đã được năng lực hóa - Túi cực đầu bình thường và cân đối - Màng trong suốt có thụ thể đặc trưng loài: ổ khóa – chìa khóa
- 11. Phản ứng cực đầu ■ Màng ngoài của túi cực đầu hòa nhập với màng bào tương của tinh trùng giải phóng các enzyme: esterase, acrosin, neuraminidase trong túi cực đầu => tiêu huỷ màng trong suốt tạo thành đường hầm cho tinh trùng tiến đến màng bào tương của noãn.
- 12. 1.3.3. Sự hòa màng bào tương của noãn và tinh trùng: Màng TT và màng noãn hòa vào nhau, nơi hòa nhập bị tiêu biến, nhân và đuôi của TT lọt hoàn toàn vào bào tương của noãn, còn phần màng TT còn nằm lại ngoài noãn. A. TT tiếp cận mang bào tương của noãn B. Màng bào tương vùng xích đạo đầu TT bắt đầu hòa với màng bào tương của noãn C. Hiện tượng hòa màng lan rộng D. Đầu TT nằm hoàn toàn trong bào tương của noãn
- 13. Phản ứng hạt vỏ và phản ứng màng trong suốt ■ Mặt trong màng bào tương noãn có nhiều hạt nhỏ chứa nhiều enzym thuỷ phân: hạt vỏ (lysosome) ■ TT chạm vào màng bào tương noãn => hạt vỏ trương to, tăng tính thấm, giải phóng enzyme: proteinase vào khoảng quanh noãn hoàng => thay đổi cấu trúc protein màng trong suốt => bền vững ngăn chặn tinh trùng khác xâm nhập => tránh đa thụ tinh.
- 14. 1.3.4. Noãn bào 2 hoàn thành giảm phân và sự hình thành tiền nhân cái Khi TT lọt vào bào tương của noãn. ■ Noãn bào II hoàn thành lần phân chia thứ 2 của giảm phân để tạo ra một noãn chín và một cực cầu 2. ■ Nhân của noãn chín trở thành tiền nhân cái. 1.3.5. Sự hình thành tiền nhân đực. ■ Nhân của TT to lên trở thành tiền nhân đực. ■ Tiền nhân đực tiến về tiền nhân cái và cả hai cùng bắt đầu tự nhân đôi DNA của chúng.
- 15. 1.3.6. Sự hòa nhập của 2 tiền nhân , tạo thành hợp tử. Khi sự tự nhân đôi của DNA hoàn tất, màng của hai tiền nhân tiêu biến, các nhiễm sắc thể đã nhân đôi từ hai tiền nhân lẫn trong bào tương và hòa vào nhau. Thoi phân bào xuất hiện, các NST sắp xếp trên thoi phân bào để bắt đầu cho lần phân bào đầu tiên của hợp tử.
- 16. ■ Sự kết hợp của TT và noãn là những tế bào sinh dục có tính biệt hóa rất cao để tạo thành một hợp tử là một tế bào sinh dưỡng có tính biệt hóa rất thấp, và vì vậy có khả năng phân bào rất mạnh. ■ Khôi phục lại bộ NST 2N đặc trưng cho loài. ■ Xác định giới tính di truyền. ■ Cá thể mới mang đặc tính di truyền của cả bố và mẹ. ■ Sự thụ tinh kích thích noãn phân chia lần cuối. ■ Khởi động sự phân cắt phôi.
- 17. - Số lượng tinh trùng trong mỗi lần giao hợp - Tỷ lệ tinh trùng bất thường - Khả năng chuyển động của tinh trùng - Thời điểm tinh trùng và noãn gặp nhau
- 18. SỰ HÌNH THÀNH PHÔI DÂU, PHÔI NANG 2.1 Khái niệm •Sự phân cắt là sự phân chia liên tiếp của hợp tử nhưng không kèm theo sự gia tăng kích thước của hợp tử. •Sự phân cắt xảy ra khoảng 30 giờ sau thụ tinh và diễn ra một cách liên tục, trong lúc phôi di chuyển từ vị trí 1/3 ngoài vòi trứng vào buồng tử cung. •Kết quả của sự phân cắt là tạo ra Phôi dâu và sau đó là Phôi nang.
- 19. Kết quả của sự phân cắt ■ Một hợp tử to ban đầu trở thành nhiều tế bào con được gọi là nguyên bào phôi. ■ Sau 4 ngày, phôi có chứa khoảng 16 - 32 tế bào. Kể từ giai đoạn có 32 nguyên bào phôi, phôi có hình dạng giống như quả dâu, được gọi là Phôi dâu. ■ Phôi dâu có kích thước bằng với hợp tử lúc mới thụ tinh ■ Xảy ra sự phân tách các nguyên bào phôi thành các phôi bào (khối tế bào bên trong) và các nguyên bào nuôi (lớp tế bào bên ngoài)
- 20. • Ngày thứ 4, phôi dâu có 30 phôi bào, đã lọt vào trong khoang tử cung và bị vùi trong chất dịch do niêm mạc tử cung tiết ra. • Chất dịch thấm qua màng trong suốt và tích tụ giữa các phôi bào dưới dạng các túi dịch nhỏ. • Các túi dịch nhỏ sát nhập lại với nhau tạo khoang phôi nang.
- 21. Khối tế bào bên trong tạo thành một khối đặc ở hẳn về một phía của khoang này (cúc phôi), sẽ phát triển thành phôi, thai sau này. Lớp tế bào bên ngoài tái tổ chức thành một lớp biểu mô lát đơn (lá nuôi), sẽ phát triển thành rau thuộc con. Lúc này phôi được gọi là phôi nang. Phía phôi nang có cúc phôi được gọi là cực phôi, cực đối diện là cực đối phôi. Cực phôi Mầm phôi Màng trong suốt thoái hoá Khoang phôi nang Nguy ên bào nuôi
- 22. ■ Từ ngày thứ 5, phôi nang thoát ra khỏi màng trong suốt nhờ sự tác động của enzym tiêu hủy. Phôi nang lúc này bộc lộ hoàn toàn khối tế bào phôi nguyên thủy đang tiếp tục phân chia và có thể tiếp xúc trực tiếp với nội mạc tử cung. ■ Khoảng ngày thứ 6, cực phôi của phôi nang dính vào lớp biểu mô của nội mạc tử cung để bắt đầu giai đoạn làm tổ từ ngày thứ 6 đến ngày thứ 9