ความสําคัญและบทบาทของเทคโนโลยีสารสนเทศ
- 1. บทความเรื่อง ความสําคัญและบทบาทของเทคโนโลยีสารสนเทศ โดย นางสาวนิภาพร ไฝขาว บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ ความกาวหนาทางดานวิทยาศาสตรและ เทคโนโลยี ทําใหมีการพัฒนาคิดคนสิ่งอํานวยความสะดวกสบายตอการดํารงชีวิตเปนอันมาก เทคโนโลยีไดเขามาเสริมปจจัยพื้นฐานการดํารงชีวิตไดเปนอยางดี เทคโนโลยีทําใหการสรางที่พัก อาศัยมีคุณภาพมาตรฐาน สามารถผลิตสินคาและใหบริการตาง ๆ เพื่อตอบสนองความตองการของ มนุษยมากขึ้น เทคโนโลยีทําใหระบบการผลิตสามารถผลิตสินคาไดเปนจํานวนมากมีราคาถูกลง สินคาไดคุณภาพ เทคโนโลยีทําใหมีการติดตอสื่อสารกันไดสะดวก การเดินทางเชื่อมโยงถึงกันทํา ใหประชากรในโลกติดตอรับฟงขาวสารกันไดตลอดเวลา พัฒนาการของเทคโนโลยีทําใหชีวิตความ เปนอยูเปลี่ยนไปมาก เทคโนโลยีเริ่มเขามาชวยในการพิมพ ทําใหการสื่อสารดวยขอความและภาษา เพิ่มขึ้นมาก เทคโนโลยีพัฒนามาจนถึงการสื่อสารกัน โดยสงขอความเปนเสียงทางสายโทรศัพทได ประมาณรอยกวาปที่แลว และเมื่อประมาณหาสิบปที่แลว ก็มีการสงภาพโทรทัศนและคอมพิวเตอร ทํ า ให มี ก ารใช ส ารสนเทศในรู ป แบบข า วสารมากขึ้ น ในป จ จุ บั น มี ส ถานที่ วิ ท ยุ โทรทั ศ น หนังสือพิมพ แ ละสื่อตาง ๆ ที่ใชในการกระจายขาวสาร มีการแพรภาพทางโทรทัศนผานดาวเทียม เพื่อรายงานเหตุการณสด เห็นไดชัดวาเทคโนโลยีไดเขามามีบทบาทอยางมาก บทบาทของการ พัฒนาเทคโนโลยีรวดเร็วขึ้นเมื่อมีการพัฒนาอุปกรณทางดานคอมพิวเตอรและสวนประกอบ จะ เห็นไดวาในชวงสี่หาปที่ผานมาจะมีผลิตภัณฑใหม ซึ่งมีคอมพิวเตอรเขาไปเกี่ยวของใหเห็นอยู ตลอดเวลา ความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ สามารถอธิ บ ายความสํ า คั ญ ของเทคโนโลยี ส ารสนเทศด า นที่ มี ผ ลกระทบต อ การ เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมดานตาง ๆ ของมนุษยไวหลายประการดังตอไปนี้ (จอหน ไนซบิตต อางถึง ใน ยืน ภูวรวรรณ) 1. เทคโนโลยี ส ารสนเทศ ทํ า ให สั ง คมเปลี่ ย นจากสั ง คมอุ ต สาหกรรมมาเป น สังคมสารสนเทศ 2. เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหระบบเศรษฐกิจเปลี่ยนจากระบบแหงชาติไปเปนเศรษฐกิจ โลกที่ทําใหระบบเศรษฐกิจของโลกผูกพันกับทุกประเทศ ความเชื่อมโยงของเครือขายสารสนเทศ ทําใหเกิดสังคมโลกาภิวัฒน 3. เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหองคกรมีลักษณะผูกพัน มีการบังคับบัญชาแบบแนวราบมาก ขึ้น หนวยธุรกิจมีขนาดเล็กลง และเชื่อมโยงกับหนวยธุรกิจอื่นเปนเครือขาย การดําเนินธุรกิจมีการ
- 2. 2 แข ง ขั น กั น ในด า นความเร็ ว โดยอาศั ย การใช ร ะบบเครื อ ข า ยคอมพิ ว เตอร และการสื่ อ สาร โทรคมนาคมเปนตัวสนับสนุน เพื่อใหเกิดการแลกเปลี่ยนขอมูลไดงายและรวดเร็ว 4. เทคโนโลยีสารสนเทศเปนเทคโนโลยีแบบสุนทรียสัมผัส และสามารถตอบสนองตาม ความตองการการใชเทคโนโลยีในรูปแบบใหมที่เลือกไดเอง 5. เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหเกิดสภาพทางการทํางานแบบทุกสถานที่และทุกเวลา 6. เทคโนโลยีสารสนเทศกอใหเกิดการวางแผนการดําเนินการระยะยาวขึ้น อีกทั้งยังทําให วิธีการตัดสินใจ หรือเลือกทางเลือกไดละเอียดขึ้น กลา วโดยสรุป แลว เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทที่สําคัญในทุก วงการ มีผลตอการ เปลี่ยนแปลงโลกดานความเปนอยู สังคม เศรษฐกิจ การศึกษา การแพทย เกษตรกรรม อุตสาหกรรม การเมือง ตลอดจนการวิจัยและการพัฒนาตาง ๆ องคประกอบของเทคโนโลยีสารสนเทศ ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศกลาวไดวาประกอบขึ้นจากเทคโนโลยีสองสาขาหลัก คือ เทคโนโลยีคอมพิวเตอร และเทคโนโลยีสื่อสารโทรคมนาคม สําหรับรายละเอียดพอสังเขปของแต ละเทคโนโลยีมีดังตอไปนี้คือ 1. เทคโนโลยีคอมพิวเตอร คอมพิวเตอรเปนเครื่องอิเล็กทรอนิกสที่สามารถจดจําขอมูลตาง ๆ และปฏิบัติตามคําสั่ง เพื่อใหคอมพิวเตอรทํางานอยางใดอยางหนึ่ง คอมพิวเตอรนั้นประกอบดวยอุปกรณตาง ๆ ตอเชื่อม กันเรียกวา ฮารดแวร (Hardware) และอุปกรณฮารดแวรนี้จะตองทํางานรว มกับโปรแกรม คอมพิวเตอรหรือที่เรียกวา ซอฟตแวร (Software) (มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. สาขาวิชา วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี 2546: 4) ฮารดแวร ประกอบดวย 5 สวน คือ 1. อุปกรณรับขอมูล (Input) เชน แผงแปนอักขระ (Keyboard), เมาส, เครื่องตรวจกวาดภาพ (Scanner), จอภาพสัมผัส (Touch Screen), ปากกาแสง (Light Pen), เครื่องอานบัตรแถบแมเหล็ก (Magnetic Strip Reader), และเครื่องอานรหัสแทง (Bar Code Reader) 2. อุปกรณสงขอมูล (Output) เชน จอภาพ (Monitor), เครื่องพิมพ (Printer), และเทอรมินัล 3. หนวยประมวลผลกลาง จะทํางานรวมกับหนวยความจําหลักในขณะคํานวณหรือ ประมวลผล โดยปฏิบัติหนาที่ตามคําสั่งของโปรแกรมคอมพิวเตอร โดยการดึงขอมูลและคําสั่งที่ เก็บไวไวในหนวยความจําหลักมาประมวลผล 4. หนวยความจําหลัก มีหนาที่เก็บขอมูลที่มาจากอุปกรณรับขอมูลเพื่อใชในการคํานวณ และผลลัพธของการคํานวณกอนจะสงไปยังอุปกรณสงขอมูล รวมทั้งการเก็บคําสั่งขณะกําลัง ประมวลผล
- 3. 3 5. หนวยความจําสํารอง ทําหนาที่จัดเก็บขอมูลและโปรแกรมขณะยังไมไดใชงาน เพื่อการ ใชในอนาคต ซอฟตแวร เปนองคประกอบที่สําคัญและจําเปนมากในการควบคุมการทํางานของเครื่อง คอมพิวเตอร ซอฟตแวรสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คือ ซอฟตแวรระบบ มีหนาที่ควบคุมอุปกรณตาง ๆ ภายในระบบคอมพิวเตอร และเปน ตัวกลางระหวางผูใชกับคอมพิวเตอรหรือฮารดแวร ซอฟตแวรระบบสามารถแบงเปน 3 ชนิดใหญ คือ 1. โปรแกรมระบบปฏิบัติการ ใชควบคุมการทํางานของคอมพิวเตอรและอุปกรณพวงตอ กับเครื่องคอมพิวเตอร ตัวอยางโปรแกรมที่นิยมใชกันในปจจุบัน เชน UNIX, DOS, Microsoft Windows 2. โปรแกรมอรรถประโยชน ใชชวยอํานวยความสะดวกแกผูใชเครื่องคอมพิวเตอรใน ระหว า งการประมวลผลข อ มู ล หรื อ ในระหว า งที่ ใ ช เ ครื่ อ งคอมพิ ว เตอร ตั ว อย า ง โปรแกรมที่นิยมใชกันในปจจุบัน เชน โปรแกรมเอดิเตอร (Editor) 3. โปรแกรมแปลภาษา ใชในการแปลความหมายของคําสั่งที่เปนภาษาคอมพิวเตอรใหอยู ในรูปแบบที่เครื่องคอมพิวเตอรเขาใจ และทํางานตามที่ผูใชตองการ ซอฟตแวรประยุกต เปนโปรแกรมที่เขียนขึ้นเพื่อทํางานเฉพาะดานตามความตองการ ซึ่ง ซอฟตแวรประยุกตนี้สามารถแบงเปน 3 ชนิด คือ 1. ซอฟตแวรประยุกตเพื่องานทั่วไป เปนซอฟตแวรที่สรางขึ้นเพื่อใชงานทั่วไปไมเจาะจง ประเภทของธุรกิจ ตัวอยาง เชน Word Processing, Spreadsheet, Database Management เปนตน 2. ซอฟตแวรประยุกตเฉพาะงาน เปนซอฟตแวรที่สรางขึ้นเพื่อใชในธุรกิจเฉพาะ ตามแต วัตถุประสงคของการนําไปใช 3. ซอฟตแ วรประยุก ตอื่น ๆ เปนซอฟตแวรที่เ ขียนขึ้นเพื่อความบันเทิง และอื่น ๆ นอกเหนือจากซอฟตแวรประยุกตสองชนิดขางตน ตัวอยาง เชน Hypertext, Personal Information Management และซอฟตแวรเกมตาง ๆ เปนตน 2. เทคโนโลยีสื่อสารโทรคมนาคม เทคโนโลยีสื่อสารโทรคมนาคม ใชในการติดตอสื่อสารรับ/สงขอมูลจากที่ไกล ๆ เปนการ สงของขอมูลระหวางคอมพิวเตอรหรือเครื่องมือที่อยูหางไกลกัน ซึ่งจะชวยใหการเผยแพรขอมูล หรือสารสนเทศไปยังผูใชในแหลงตาง ๆ เปนไปอยางสะดวก รวดเร็ว ถูกตอง ครบถวน และทัน การณ ซึ่งรูปแบบของขอมูลที่รับ/สงอาจเปนตัวเลข (Numeric Data) ตัวอักษร (Text) ภาพ (Image) และเสียง (Voice) เทคโนโลยีที่ใชในการสื่อสารหรือเผยแพรสารสนเทศ ไดแก เทคโนโลยีที่ใชในระบบ โทรคมนาคมทั้งชนิดมีสายและไรสาย เชน ระบบโทรศัพท, โมเด็ม, แฟกซ, โทรเลข,
- 4. 4 วิทยุกระจายเสียง, วิทยุโทรทัศน เคเบิ้ลใยแกวนําแสง คลื่นไมโครเวฟ และดาวเทียม เปนตน สําหรับกลไกหลักของการสื่อสารโทรคมนาคมมีองคประกอบพื้นฐาน 3 สวน ไดแก ตนแหลงของ ขอความ (Source/Sender), สื่อกลางสําหรับการรับ/สงขอความ (Medium), และสวนรับขอความ (Sink/Decoder) สําหรับกลไกหลักของการสื่อสารโทรคมนาคมมีองคประกอบพื้นฐาน 3 สวน ไดแก ตน แหลงของขอความ (Source/Sender), สื่อกลางสําหรับการรับ/สงขอความ (Medium), และสวนรับ ขอความ (Sink/Decoder) นอกจากนี้ เทคโนโลยีสารสนเทศสามารถจําแนกตามลักษณะการใชงานไดเปน 6 รูปแบบ ดังตอไปนี้ คือ 1. เทคโนโลยีที่ใชในการเก็บขอมูล เชน ดาวเทียมถายภาพทางอากาศ, กลองดิจิทัล, กลอง ถายวีดีทัศน, เครื่องเอกซเรย ฯลฯ 2. เทคโนโลยีที่ใชในการบันทึกขอมูล จะเปนสื่อบันทึกขอมูลตาง ๆ เชน เทปแมเหล็ก, จานแมเหล็ก, จานแสงหรือจานเลเซอร, บัตรเอทีเอ็ม ฯลฯ 3. เทคโนโลยีที่ใชในการประมวลผลขอมูล ไดแก เทคโนโลยีคอมพิวเตอรทั้งฮารดแวร และซอฟตแวร 4. เทคโนโลยีที่ใชในการแสดงผลขอมูล เชน เครื่องพิมพ, จอภาพ, พลอตเตอร ฯลฯ 5. เทคโนโลยีที่ใชในการจัดทําสําเนาเอกสาร เชน เครื่องถายเอกสาร, เครื่องถาย ไมโครฟลม 6. เทคโนโลยีสําหรับถายทอดหรือสื่อสารขอมูล ไดแก ระบบโทรคมนาคมตาง ๆ เชน โทรทัศน, วิทยุกระจายเสียง, โทรเลข, เทเล็กซ และระบบเครือขายคอมพิวเตอรทั้งระยะใกลและ ไกล ลักษณะของขอมูลหรือสารสนเทศที่สงผานระบบคอมพิวเตอรและการสื่อสาร ดังนี้ ขอมูลหรือสารสนเทศที่ใชกันอยูทั่วไปในระบบสื่อสาร เชน ระบบโทรศัพท จะมีลักษณะ ของสัญญาณเปนคลื่นแบบตอเนื่องที่เราเรียกวา "สัญญาณอนาลอก" แตในระบบคอมพิวเตอรจะ แตกตางไป เพราะระบบคอมพิวเตอรใชระบบสัญญาณไฟฟาสูงต่ําสลับกัน เปนสัญญาณที่ไม ตอเนื่อง เรียกวา "สัญญาณดิจิตอล" ซึ่งขอมูลเหลานั้นจะสงผานสายโทรศัพท เมื่อเราตองการสง ขอมูลจากคอมพิวเตอรเครื่องหนึ่งไปยังเครื่องอื่น ๆ ผานระบบโทรศัพท ก็ตองอาศัยอุปกรณชวย แปลงสัญญาณเสมอ ซึ่งมีชื่อเรียกวา "โมเด็ม" (Modem) ปจจัยที่ทําใหเกิดความลมเหลวในการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช จากงานวิจัยของ Whittaker (1999: 23) พบวา ปจจัยของความลมเหลวหรือความผิดพลาดที่ เกิดจากการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชในองคการ มีสาเหตุหลัก 3 ประการ ไดแก
- 5. 5 1. การขาดการวางแผนที่ดีพอ โดยเฉพาะอยางยิ่งการวางแผนจัดการความเสี่ยงไมดีพอ ยิ่ง องคการมีขนาดใหญมากขึ้นเทาใด การจัดการความเสี่ยงยอมจะมีความสําคัญมากขึ้นเปนเงาตามตัว ทําใหคาใชจายดานนี้เพิ่มสูงขึ้น 2. การนําเทคโนโลยีที่ไมเหมาะสมมาใชงาน การนําเทคโนโลยีสารสนเทศเขามาใชใน องคกรจําเปนตองพิจารณาใหสอดคลองกับลักษณะของธุรกิจหรืองานที่องคกรดําเนินอยู หาก เลือกใชเทคโนโลยีที่ไมสอดรับกับความตองการขององคกรแลวจะทําใหเกิดปญหาตาง ๆ ตามมา และเปนการสิ้นเปลืองงบประมาณโดยใชเหตุ 3. การขาดการจัดการหรือสนับสนุนจากผูบริห ารระดับสูง การที่จะนําเทคโนโลยี สารสนเทศเขามาใชงานในองคกร หากขาดซึ่งความสนับสนุนจากผูบริหารระดับสูงแลวก็ถือวา ลมเหลวตั้งแตยังไมไดเริ่มตน การไดรับความมั่นใจจากผูบริหารระดับสูงเปนกาวยางที่สําคัญและ จําเปนที่ทําใหการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชในองคการประสบความสําเร็จ สําหรับสาเหตุของความลมเหลวอื่น ๆ ที่พบจากการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช เชน ใชเวลาใน การดําเนินการมากเกินไป (Schedule overruns), นําเทคโนโลยีที่ล้ําสมัยหรือยังไมผานการพิสูจนมา ใชงาน (New or unproven technology), ประเมินแผนความตองการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ ไมถูกตอง, ผูจัดจําหนายเทคโนโลยีสารสนเทศ (Vendor) ที่องคการซื้อมาใชงานไมมีประสิทธิภาพ และขาดความรับผิดชอบ และระยะเวลาของการพัฒนาหรือนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชจนเสร็จ สมบูรณใชเวลานอยกวาหนึ่งป นอกจากนี้ ปจจัยอื่น ๆ ที่ทําใหการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชไมประสบความสําเร็จใน ดานผูใชงานนั้น อาจสรุปไดดังนี้ คือ 1. ความกลัวการเปลี่ยนแปลง กลาวคือ ผูคนกลัวที่จะเรียนรูการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ รวมทั้ งกลั ว ว า เทคโนโลยี ส ารสนเทศจะเขา มาลดบทบาทและความสํ าคั ญ ในหน า ที่ ก ารงานที่ รับผิดชอบของตนใหลดนอยลง จนทําใหตอตานการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ 2. การไมติดตามขาวสารความรูดานเทคโนโลยีสารสนเทศอยางสม่ําเสมอ เนื่องจาก เทคโนโลยีสารสนเทศเปลี่ยนแปลงรวดเร็วมาก หากไมหมั่นติดตามอยางสม่ําเสมอแลวจะทําให กลายเปนคนลาหลังและตกขอบ จนเกิดสภาวะชะงักงันในการเรียนรูและใชเทคโนโลยีสารสนเทศ 3. โครงสรางพื้นฐานดานเทคโนโลยีสารสนเทศของประเทศกระจายไมทั่วถึง ทําใหขาด ความเสมอภาคในการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือเกิดการใชกระจุกตัวเพียงบางพื้นที่ ทําใหเปน อุปสรรคในการใชงานดานตาง ๆ ตามมา เชน ระบบโทรศัพท อินเทอรเน็ตความเร็วสูง ฯลฯ เอกสารอางอิง : http://adviser.eduzones.com/dena/4901