การป้องกันอุบัติเหตุ
- 1. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 ความปลอดภัยในการปฎิบัติงาน ก่อนเริ่มปฏิบัติงานทุกครั้ง สิ่งสาคัญที่สุดที่ผู้ปฏิบั ติจะต้องคานึงถึงคือ ความปลอดภัยขณะปฏิบัติงาน ทั้งของ ตนเองและผู้อื่น ทั้งนี้เนื่อง จากอุบัติเหตุจะเกิดขึ้นได้เสมอ ถ้าการทางานขาดความระมัดระวังหรือใช้ เครื่องมือไม่ถูกต้อง ซึ่งอาจจะเป็นผลทาให้เกิดความพิการหรือบางครั้งอาจถึงแก่ชีวิต ดังนั้นเพื่อที่จะลดอัตรา การเกิดอุบัติเหตุดังกล่าวให้เกิดน้อยที่สุด ผู้ปฏิบัติงานจะต้องสานึกเกี่ยวกับความปลอดภัย โดยจะต้องเรียนรู้และ ปฏิบัติงานตามกฎแห่งความปลอดภัยอย่างเคร่งครัดจนเกิดนิสัย ในการทางานอย่างปลอดภัย ก็สามารถหลีกเลี่ยง อุบัติเหตุที่อาจจะเกิดขึ้นกับตนเองและผู้อื่นได้ กฎแห่งความปลอดภัยในการปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับงานไม้ จาแนกออกได้ดังนี้ 1. ความปลอดภัยทางด้านร่างกาย (Physical Safety) 2. ความปลอดภัยทางด้านเครื่องแต่งกาย (Clothing Safety) 3. ความปลอดภัยทางด้านเครื่องมือ (Tool Safety) 4. ความปลอดภัยทางด้านวัสดุ (Materials Safety) 5. ความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการและโรงงาน (Laboratory and Shop Safety) 1. ความปลอดภัยทางด้านร่างกาย กฎแห่งความปลอดภัยทางด้านร่างกาย มีดังต่อไปนี้ คือ 1. อย่าใช้กล้ามเนื้อส่วนหลังยกของหนัก ให้ใช้เฉพาะกล้ามเนื้อขาและแขนเท่านั้น ถ้าของ หนักมากหรือมีขนาดใหญ่โตจะต้องให้ผู้อื่นช่วยยกเสมอ 2. อย่าใช้นิ้วมือหรือมือทดสอบความคมของเครื่องมือ ให้ใช้เฉพาะไม้หรือกระดาษเท่านั้น 3. ให้ระมัดระวังขณะใช้นิ้วหัวแม่มือควบคุมการเลื่อยไม้ 4. เมื่อใช้มีดหรือสิ่วทาการตัดหรือบากจะต้องให้ทางด้านคมหันออกจากตัวเสมอ 5. อย่าใส่เครื่องมือที่แหลมคมไว้ในกระเป๋าเสื้อ หรือกระเป๋ากางเกง 6. ขณะถือเครื่องมือที่ปลายแหลมหรือมีคม จะต้องให้ปลายของเครื่องมือชี้ลงสู่พื้น และให้ ด้านคมหันออกจากตัวของผู้ถือเสมอ 7. ห้ามใช้ปากคาบตาปูเกลียว หรือวัสดุที่ทาด้วยโลหะขณะปฏิบัติงาน 8. ห้ามโยนเครื่องมือ วัสดุหรืออุปกรณ์ให้ผู้ร่วมงาน 9. ให้สวมแว่นตาทุกครั้งที่ใช้สิ่วทาการบาก – เจาะไม้ รูปที่ 2.1 การยกของที่ถูกต้อง นายอานาจ ศรีทิม ตาแหน่งครูชานาญการ หน้า 1
- 2. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน รูปที่ 2.2 การทดสอบคมมีด รูปที่ 2.3 การใช้นิ้วหัวแม่มือควบคุมการเลื่อยไม้ รูปที่ 2.4 การส่งของมีคม รูปที่ 2.5 การสวมแว่นตาทุกครั้งที่ใช้สิ่วทาการบาก – เจาะไม้ 2. ความปลอดภัยทางด้านเครื่องแต่งกาย กฎแห่งความปลอดภัยทางด้านเครื่องแต่งกาย มีดังต่อไปนี้ คือ 1. ให้สวมผ้าปิดหน้าอกทุกครั้งที่ปฏิบัติงาน 2. จะต้องพับแขนเสื้อ (เสื้อแขนยาว) ให้เรียบร้อยเหนือศอกทุกครั้งก่อนลงมือปฏิบัติงาน 3. จะต้องไม่สวมเครื่องประดับ เช่นแหวนหรือสร้อย ขณะปฏิบัติงาน 4. ให้สวมรองเท้าที่เหมาะสมกับการปฏิบัติงาน รูปที่ 2.6 การแต่งกายทีเหมาะสม ่ นายอานาจ ศรีทิม ตาแหน่งครูชานาญการ หน้า 2
- 3. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน 3. ความปลอดภัยทางด้านเครื่องมือ กฎแห่งความปลอดภัยทางด้านเครื่องมือ มีดังต่อไปนี้ 1. ให้ปฏิบัติตามคาแนะนาการใช้เครื่องมืออย่างเคร่งครัด 2. จะต้องเรียนรู้วิธีใช้เครื่องมืออย่างถูกต้อง 3. จะต้องวางเครื่องมือบนโต๊ะปฏิบัติงานเท่านั้น ในการวางจะต้องวางอย่างเป็นระเบียบ โดยมิให้คมของเครื่องมือกระทบกัน และให้คมของเครื่องมือหันออกจากตัวผู้ปฏิบัติงานเสมอ 4. ปลายไขควงจะต้องอยู่ในรูปแบบที่ถูกต้องและมีสภาพดีเสมอ เพื่อป้องกันอุบัติเหตุที่ อาจเกิดขึ้นจากการขันพลาด 5. ด้ามของเครื่องมือจะต้องอยู่ในสภาพดี และแน่นกับตัวของเครื่องมือเสมอ ด้ามเครื่องมือ ที่หลวมคลอนอาจจะทาให้เกิดอันตรายกับผู้ร่วมงานได้ 6. จะต้องใช้เครื่องมือให้ถูกต้อง การใช้เ ครื่องมือผิดวัตถุประสงค์ เช่นการใช้ไขควง, ตะไบ หรือสิ่ว งัดเพื่อเปิดลังไม้หรือกระป๋อง อาจจะทาให้เครื่องมือเกิดการเสียหายได้ 7. ห้ามใช้เครื่องมือทื่อ หรือชารุด ใช้งาน 8. ทุกครั้งหลังเลิกปฏิบัติงาน จะต้องทาความสะอาดเครื่องมือ และเก็บเข้าที่ให้เรียบร้อย รูปที่ 2.7 ความปลอดภัยทางด้านเครื่องมือ 4. ความปลอดภัยทางด้านวัสดุ กฎแห่งความปลอดภัยทางด้านวัสดุ มีดังต่อไปนี้คือ 1. วัสดุหรือชิ้นงานจะต้องยึดให้แน่นขณะที่ปฏิบัติงาน 2. จะต้องไม่ทิ้งเศษวัสดุหรือเศษไม้ลงบนพื้นโรงงาน ให้เก็บหรือทิ้งลงในถังขยะเท่านั้น 3. วัสดุที่เป็นเชื้อเพลิง จะต้องเก็บรักษาอย่างมิดชิดภายในถังเก็บที่มีฝาปิดและจะต้องอยู่ ในที่ปลอดภัย 4. เศษผ้าที่เปื้อนน้ามัน หรือเศษผ้าที่ใช้กับงานตกแต่งผิวขั้นสาเร็จ ควรทาลายหลังเลิกงาน หรือเก็บอย่างมิดชิดภายในถังขยะที่มีฝาปิด นายอานาจ ศรีทิม ตาแหน่งครูชานาญการ หน้า 3
- 4. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน 5. ความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการและในโรงงาน กฎแห่งความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการและโรงงาน มีดังต่อไปนี้คือ 1. ให้ปฏิบัติตามคาแนะนาของครู - อาจารย์ผู้สอนอย่างเคร่งครัด 2. จะต้องรายงานทันทีเมื่อเกิดอุบัติเหตุ เพื่อที่จะสามารถให้การปฐมพยาบาลได้อย่างทันท่วงที รูปที่ 2.8 ไม่ทิ้งเศษวัสดุหรือเศษไม้เกะกะ รูปที่ 2.9 ความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ 3. ภายในห้องปฏิบัติการหรือภายในโรงงานควรจัดให้มีแสงสว่าง และการถ่ายเทของอากาศ อย่างเพียงพอ 4. พื้นห้องปฏิบัติการหรือพื้นโรงงานจะต้องสะอาดปราศจากจารบี น้ามันเครื่องและวัสดุชนิดอื่น ที่อาจทาให้เกิดการลื่นไถลได้ 5. จะต้องรักษาความสะอาด และความเป็นระเบียบเรียบร้อยบนโต๊ะปฏิบัติงานทุกครั้งหลังเลิก ปฏิบัติงาน 6. จะต้องไม่หยอกล้อกันในขณะปฏิบัติงาน 7. ห้ามวิ่งในบริเวณปฏิบัติงาน แต่ให้เดินด้วยความระมัดระวัง 8. ในการถือเครื่องมือ วัสดุหรืออุปกรณ์ ให้ถือแต่เพียงน้อยชิ้น ทั้งนี้เพราะการถือมากชิ้น อาจจะทาให้ตกหล่น ทาให้เกิดอันตรายกับผู้ถือหรือเครื่องมือ วัสดุหรืออุปกรณ์นั้นๆ ชารุดเสียหายได้ 9. การขนย้ายไม้ขนาดยาว จะต้องใช้ความระมัดระวังเป็นพิเ ศษและควรเตือนผู้ปฏิบัติงานอื่น ที่อยู่บริเวณเดียวกันให้ออกไปจากแนวการขนย้าย 10. ควรให้ความร่วมมือกับผู้ร่วมงาน เพื่อการป้องกันอุบัติเหตุในทุก ๆ กรณี นายอานาจ ศรีทิม ตาแหน่งครูชานาญการ หน้า 4
- 5. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน บรรณานุกรม ฉวีวรรณ รมยานนท์. คู่มือการเรียนการสอนกลุ่มวิชาการงานอาชีพ งานช่างพื้นฐาน. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช จากัด, 2536. เฉลียว โพธิพิรุฬห์. เทคโนโลยีงานไม้. กรุงเทพฯ : สานักพิมพ์โอเดียนสโตร์, 2533. ชาลี ลัทธิ,วรพงษ์ ลีพรหมมา, ชวิน เป้าอารีย์ และ สุรเดช สุทธาวาทิน. ช่างทั่วไป. กรมอาชีวศึกษา, 2527. ประณต กุลประสูติ. เทคนิคงานไม้. กรุงเทพฯ : อมรินทร์ พริ้นติ้ง จากัด, 2533. วิลาศ กมลลานนท์. คู่มือการเรียนการสอนกลุ่มวิชาการงานและอาชีพ โครงงานช่างไม้. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2533. บทที่ 3 งานไม้ (Wood Word). สืบค้นเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2555, จาก http://www.snru.ac.th/ งานไม้. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2555, จาก http://www.st.ac.th/engin/wood.html เว็บไซด์ที่ทางานไม้ให้เป็นเรื่องง่าย. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2555, จาก http://www.thaicarpenter.com นายอานาจ ศรีทิม ตาแหน่งครูชานาญการ หน้า 5
- 6. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน แบบฝึกหัด วิชา ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน คาชี้แจง: ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปนี้ 1. ความปลอดภัยทางด้านร่างกาย (Physical Safety) หมายถึงอะไร จงอธิบายและยกตัวอย่างมาพอเข้าใจ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... . ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ........................................................................................................................................................................... ......... .......................................................................................................................... .......................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .............................................................................................................................................. ...................................... ............................................................................................ ........................................................................................ ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .............................................................................................................................................................. ...................... ............................................................................................................. ....................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................. ................................................... ................................................................................................................................................................................... . ............................................................................................................................. ....................................................... 2. ความปลอดภัยทางด้านเครื่องแต่งกาย (Clothing Safety) หมายถึงอะไรจงอธิบายและยกตัวอย่างมาพอเข้าใจ ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ......................................................................................................................................................... ........................... ........................................................................................................ ............................................................................ ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... . ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .......................................................................................................................................................................... .......... ........................................................................................................................ ............................................................ ............................................................................................................................. ....................................................... นายอานาจ ศรีทิม ตาแหน่งครูชานาญการ หน้า 6
- 7. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน 3. ความปลอดภัยทางด้านเครื่องมือ (Tool Safety) หมายถึงอะไร จงอธิบายและยกตัวอย่างมาพอเข้าใจ ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... . ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ........................................................................................................................................................................ ............ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... . ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ........................................................................................................................................................................... ......... .......................................................................................................................... .......................................................... 4. ความปลอดภัยทางด้านวัสดุ (Materials Safety) หมายถึงอะไร จงอธิบายและยกตัวอย่างมาพอเข้าใจ ....................................................................................................... ............................................................................. ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... . ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................................................... . ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... 5. ความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการและโรงงาน (Laboratory and Shop Safety) หมายถึงอะไรจงอธิบาย และยกตัวอย่างมาพอเข้าใจ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................ .................................................... ................................................................................................................................................................................... . ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .............................................................................................................................................................................. ...... ............................................................................................................................ ........................................................ ............................................................................................................................. ....................................................... ................................................................................................................................................ .................................... ............................................................................................... ..................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... นายอานาจ ศรีทิม ตาแหน่งครูชานาญการ หน้า 7