1. 1. ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ
α) λεκτικά: λέγω, ἀγγέλλω, με τους ειδικούς συνδέσμους: Με τις εγκλίσεις των προτάσεων ως αντικείμενο των ρημάτων που
ἀπαγγέλλω, ἀποκρίνομαι, ὅτι, ὡς κρίσεως αναφέρονται στις περιπτώσεις
διδάσκω, βοῶ, διηγοῦμαι, 1. οριστική α,β,γ,δ
2. δυνητική οριστική
κηρύττω, δηλῶ
3. δυνητική ευκτική ως υποκείμενο των ρημάτων που
β) γνωστικά(όσα εκφράζουν, 4. μετά από ιστορικό χρόνο συνήθως αναφέρονται στις περιπτώσεις ε,στ
σκέψη, συλλογισμό, γνώση): με ευκτική του πλαγίου λόγου.
ως επεξήγηση, όταν στην κύρια
γιγνώσκω, οἶδα, ἀναμιμνῄσκομαι,
πρόταση υπάρχει δεικτική αντωνυμία
μανθάνω, ἐπίσταμαι, λογίζομαι,
ἐνθυμοῦμαι.
γ) αισθητικά: αἰσθάνομαι, ὁρῶ,
ἀκούω.
δ) δεικτικά: δείκνυμι,
ἀποδείκνυμι, ἐπιδείκνυμι.
ε) απρόσωπα ρήματα:
ἀγγέλλεται, λέγεται, ἀρκεῖ κ.λ.π.
και
στ) απρόσωπες εκφράσεις:
δῆλόν ἐστί, φανερόν ἐστί.
2. 2. ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
(εκφράζουν φόβο)
ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ
1. Από ρήματα, που 1. μη (=μήπως), 1. συνήθως με υποτακτική, επειδή το φοβερό γεγονός είναι ό,τι και ένα
εκφράζουν φόβο, όταν υπάρχει φόβος κάτι που θα συμβεί στο μέλλον και η υποτακτική είναι ως ουσιαστικό, δηλ. ως
δισταγμό, επιφύλαξη, μήπως γίνει κάτι το γνωστό έγκλιση του προσδοκώμενου γενικά. Π.χ. ὁκνῶ, υποκείμενο ή
αμφιβολία, ανεπιθύμητο (δέδοικα μή μάταιος ὑμῖν ἡ στρατεία γένηται(=φοβάμαι, μήπως αντικείμενο των
προφύλαξη, φροντίδα μή ὁ ἀσθενής αποβεί μάταιη η εκστρατεία)-αναφέρεται σε κάτι μελλοντικό ρημάτων από τα
και τα όμοια, όπως τελευτήσῃ) 2. με οριστική, όταν ο φόβος παρουσιάζεται ως πραγματικό οποία εξαρτώνται,
δέδοικα ή δέδια, και βέβαιο γεγονός. Π.χ. Νῦν δέ φοβούμεθα, μή ἅμα αλλά και ως
φοβοῦμαι, ὀκνῶ, ἀμφοτέρων ἡμαρτήκαμεν(=τώρα όμως φοβάμαι, μήπως επεξήγηση, όταν
ὑποπτεύω, 2. μή οὐ(=μήπως συγχρόνως και στα δύο κάναμε σφάλμα)-αναφέρεται σε μια στην κύρια πρόταση
φυλάττομαι, δεν, όταν υπάρχει πραγματικότητα- υπάρχει δεικτική
φόβος μήπως δεν 3. με ευκτική του πλαγίου λόγου , όταν η εξάρτηση γίνεται αντωνυμία ως
2.Από τα ρ. ὁρῶ(κατά γίνει κάτι το από ιστορικό χρόνο Π.χ ἐδεδοίκειν, μή ἐν τῷ κρατήρι αντικείμενο του
κανόνα σε προστακτική: επιθυμητό, (δέδοικα φάρμακα μεμειγμένα εἴη(=φοβόμουν, μήπως στο ποτήρι ρήματος.
ὅρα, ὁρᾶτε), ἀθυμῶ, μή οὐκ ἀποθάνῃ) υπήρχαν φάρμακα ανακατωμένα)-μετά από ιστορικό χρόνο
σκοπῶ(κατά κανόνα σε 4. με δυνητική ευκτική , όταν ο φόβος παρουσιάζεται, ως
προστακτική : σκόπει, κάτι το αβέβαιο. Π.χ δεδιότες μή καταλυθείη ἄν ὁ
σκοπεῖτε), δῆμος(=επειδή φοβούνταν μήπως καταλυθεί η
δημοκρατία)-ήταν ένας εδεχόμενος, όχι βέβαιος φόβος
3. κίνδυνος ἐστι, φόβος 5. σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εκφέρονται και με
ἐστι, προσδοκία ἐστι, δυνητική οριστική , όταν ο φόβος ήταν δυνατόν να
δέος ἐστι, ὑποψία ἐστι, πραγματοποιηθεί στο παρελθόν, αλλά δεν
κ.λ. πραγματοποιήθηκε.
3. 3. ΠΛΑΓΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ
1.ἐρωτηματικά, λεκτικά, Α. 1. οι λεγόμενες ολικής άγνοιας , (αυτές δηλ. που για Με τις εγκλίσεις των προτάσεων οι πλάγιες ερωτηματικές
δεικτικά(δείχνω), δηλωτικά απάντηση επιδέχονται ένα "ναι" ή ένα "όχι" ή ως απάντηση δίνεται κρίσεως προτάσεις είναι
το ρήμα της ερώτησης), εισάγονται με το υποθετικό 1. οριστική ονοματικές προτάσεις
2. σκέψης, έρευνας, γνώσης, "εἰ"=εάν(σπανιότερα με το "ἐάν", "ἄν”). π.χ. ἠρώτων, εἰ παραδοῖεν 2. δυνητική οριστική και επομένως
άγνοιας, απορίας, Κορινθίοις τήν πόλιν= ρωτούσαν, αν θα παραδώσουν στους 3. δυνητική ευκτική χρησιμεύουν ό,τι και
θαυμασμού, φόβου, Κορινθίους την πόλη(αναμενόμενες απαντήσεις: Ναί ή όχι, θα την 4. μετά από ιστορικό χρόνο ένα ουσιαστικό, δηλ. ως
αμφιβολίας, αγωνίας, και τα παραδώσουμε ή δεν θα την παραδώσουμε. συνήθως με ευκτική του υποκείμενο,
παρόμοια Α. 2. Όταν οι παραπάνω προτάσεις έχουν δύο σκέλη(οι διμελείς πλαγίου λόγου. αντικείμενο και
λεγόμενες) εισάγονται ως εξής: επεξήγηση( σ’ αυτήν
3. προπαρασκευής, α' μέρος β' μέρος την περίπτωση στην
φροντίδας, προφύλαξης, εἰ...................................................ἤ κύρια πρόταση υπάρχει
προσοχής, επιμέλειας και τα πότερον ή πότερα ...............................ἤ δεικτική αντωνυμία ως
παρόμοια εἴτε................................................εἴτε αντικείμενο του ρ.
Β. οι λεγόμενες μερικής άγνοιας , (αυτές δηλ. που, για να εξάρτησης)
απαντήσει κάποιος, πρέπει να εκφράσει μια άποψη), εισάγονται με
αναφορικές ή ερωτηματικές αντωνυμίες ή επιρρήματα :
Αναφορικές αντων .: ὅς, ὅστις, ὁπότερος, ὅσος, ὁπόσος,
οἷος(=όποιος), ὁποῖος, κ.λ.
Ερωτηματικές αντων .: τίς, πότερος, πόσος, ποῖος, κ.λ.
Αναφορικά επιρρήμ .: οὗ(=όπου), ὅπου, ὅθεν(=απ’ όπου),
οἷ(=όπου), ὅποι(=όπου), ᾗ(=όπου), ὅπῃ(=όπου), ὡς(=όπως),
ὅπως
Ερωτηματικά επιρρήμ .: ποῦ, ποῖ(=πού), πόθεν(=από πού),
πῇ(=πού), πῶς
