1. 1 ΕΠΑ.Λ Φιλιππιάδας
Σχολ. έτος 2013-14
PROJECT:
“Η Εξέλιξη της κατοικίας από την αρχαιότητα ως
σήμερα . Από τις σπηλιές στις σύγχρονες
βιοκλιματικές κατοικίες”
2. τόχοι
• 1.Να γνωρίςουν οι μακθτζσ τθν εξζλιξθ τθσ κατοικίασ
ανάλογα με τα υλικά που χρθςιμοποιοφςαν οι
άνκρωποι ςτθν εποχι που ηοφςαν.
• 2. Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να γνωρίηουν τα υλικά
δόμθςθσ που χρθςιμοποιικθκαν κατά καιροφσ για τθν
καταςκευι των κατοικιϊν, αλλά και τα ςφγχρονα
δομικά υλικά που χρθςιμοποιοφνται ςτισ καταςκευζσ.
• 3.Να ςζβονται και να εκτιμοφν τθν πολιτιςμικι
κλθρονομιά και κάκε ανκρϊπινο δθμιοφργθμα.
• 4. Να γνωρίςουν τα οφζλθ των ςφγχρονων
βιοκλιματικϊν κατοικιϊν τόςο για τον άνκρωπο όςο
και το περιβάλλον.
3. Ομάδα Α
Η κατοικία από την αρχαιότητα ωσ τον 20ο
αιϊνα
• Γιαγκοφλασ Βαςίλθσ
• Λαϊνάσ Χριςτοσ
• Λιόντοσ Παναγιϊτθσ
• Μπαλάφασ Λωάννθσ
• ταμάτθσ Αλζξανδροσ
4. Θ κατοικία ςτθν αρχαιότθτα
• τθν Παλαιολικικι εποχι (600.0009/8.000 π.Χ.) οι άνκρωποι ηοφςαν από το
κυνιγι και γι’ αυτό ιταν αναγκαςμζνοι
να ακολουκοφν τα ηϊα ςτισ μετακινιςεισ
τουσ. υνικωσ κατζφευγαν προςωρινά
ςε ςπιλαια ι ςε πρόχειρεσ καλφβεσ που
ζφτιαχναν από κλαδιά
6. Νεολικικι εποχι (9/8.000- 3.000 π.Χ.)
• τθ Νεολικικι εποχι (9/8.000- 3.000 π.Χ.)
δθμιουργικθκαν οι πρϊτοι μόνιμοι οικιςμοί,
ωσ αποτζλεςμα τθσ γενικότερθσ μεταβολισ
του τρόπου ηωισ των ανκρϊπων, οι οποίοι
ζγιναν γεωργοί και κτθνοτρόφοι. Oι νεολικικοί
οικιςμοί ιταν ςυχνά οχυρωμζνοι και
αποτελοφνταν από ςπίτια κυκλικά ι
ορκογϊνια με ζνα ι δφο δωμάτια, μικρά
παράκυρα και εςτία.
7. Αρχαία Ελλάδα (12οσ-1οσ αι. π.Χ.)
• Oι κατοικίεσ ςτθν αρχαία Ελλάδα (12οσ-1οσ αι.
π.Χ.) ιταν ορκογϊνιεσ, με δωμάτια γφρω από
μια ακάλυπτθ εςωτερικι αυλι (αίκριο) που
αποτελοφςε και τθν κφρια πθγι για το φωτιςμό
και αεριςμό των χϊρων. Σο ιςόγειο περιλάμβανε
τον ανδρϊνα (δωμάτιο όπου τελοφνταν τα ςυμπόςια), το κακθμερινό, τθν τραπεηαρία, τθν
κουηίνα, το λουτρό και ζνα κελάρι. Σα
υπνοδωμάτια, ο γυναικωνίτθσ και τα δωμάτια
των δοφλων βρίςκονταν ςτον πάνω όροφο. Σα
κεμζλια ιταν λίκινα και οι τοίχοι από πθλό και
ξφλο, ενϊ οι ςτζγεσ ςκεπάηονταν με κεραμίδια.
8. Βυηάντιο (4οσ-15οσ αι. μ.Χ.),
• Tθν εποχι του Βυηαντίου (4οσ-15οσ αι. μ.Χ.),
για λόγουσ προφφλαξθσ από τισ εχκρικζσ
επιδρομζσ, τα ςπίτια κτίηονταν μζςα ςε
οχυρωμζνουσ οικιςμοφσ (κάςτρα), όπου ο
χϊροσ ιταν περιοριςμζνοσ. Ζτςι ιταν
ςυνικωσ πολφ απλά διϊροφα. Σα αρχοντικά
όμωσ είχαν ςυχνά και ζναν πφργο για λόγουσ
προςταςίασ.
10. Θ κατοικία ςτουσ νεότερουσ χρόνουσ
• Θ κατοικία ςτουσ νεότερουσ χρόνουσ
• Σθν εποχι τθσ Αναγζννθςθσ (15οσ-16οσ αι. μ.Χ.),
δθμιουργικθκαν δφο τφποι κατοικίασ που
επζηθςαν επί αιϊνεσ ςτθν Ευρϊπθ, το μζγαρο
και θ ζπαυλθ. Κάκε μζγαρο καταλάμβανε ζνα
ολόκλθρο οικοδομικό τετράγωνο. Είχε εςωτερικι
αυλι με κιονοςτοιχίεσ, ακολουκϊντασ τθν
ελλθνορωμαϊκι αρχιτεκτονικι και ςυνικωσ ιταν
τριϊροφο και πζτρινο. Oι επαφλεισ ιταν
μεγαλοπρεπι κτίρια που κτίηονταν ςτθν εξοχι.
11. Θ κατοικία τον 19ο αιϊνα
• Κατά το 19ο αιϊνα, θ Βιομθχανικι
Επανάςταςθ επζδραςε ςτον τομζα τθσ
κατοικίασ. Κυριαρχοφςαν τα μεγάλα αςτικά
ςπίτια, με πολυτζλεια και ανζςεισ που άρχιςε
να προςφζρει θ τεχνολογία. υγχρόνωσ
άρχιςαν να κτίηονται και πολυκατοικίεσ, για
να ςτεγαςτεί ο μεγάλοσ αρικμόσ των εργατϊν
12. Θ κατοικία ςτον 20ο αιϊνα
• Ωςτόςο, οι μεγαλφτερεσ αλλαγζσ ςυνζβθςαν
κατά τον 20ό αιϊνα. Θ αφξθςθ των
μεγαλουπόλεων, θ μεγάλθ τεχνολογικι πρόοδοσ
και θ χριςθ νζων υλικϊν οικοδομισ, κυρίωσ του
μπετόν-αρμζ, άλλαξαν ριηικά τθν κατοικία.
Επικράτθςαν οι πολυκατοικίεσ, ςχεδόν
ομοιόμορφεσ, με διαμερίςματα-κουτιά. Αυτά
πρόςφεραν ανζςεισ, αλλά ιταν ςχεδιαςμζνα
χωρίσ ενδιαφζρον για τθν ομορφιά του χϊρου
και τθν ποιότθτα ηωισ των ανκρϊπων.
13. Ομάδα Β
• Βιοκλιματικά ςπίτια – Η ποίηςη με θζμα το
ςπίτι
• Ηοτάϊ ουζλα
• Κειοποφλου Ουρανία
• Νάτςιου Γεωργία
• Πουλιάνοσ Κων/νοσ
• Σςίτςι Ρομίνα
14. Βιοκλιματικό ςπίτι
• Βιοκλιματικό ςπίτι είναι ςπίτι ενεργειακισ
απόδοςθσ, δθλαδι καταναλϊνει τθ λιγότερθ
δυνατι ενζργεια για να κερμανκεί και να
δροςιςτεί. Σοφτο δεν επιτυγχάνεται με τθν
αρχιτεκτονικι του, αλλά με τα υλικά που κα
χρθςιμοποιθκοφν εξωτερικά και εςωτερικά
τθσ τοιχοποιίασ, ϊςτε θ ίδια θ τοιχοποιία να
προςτατεφεται προτοφ θ εξωτερικι
κερμοκραςία αγγίξει τθν τοιχοποιία και αυτι
με τθ ςειρά τθσ μεταφζρει τθν εξωτερικι
κερμοκραςία εντόσ του κτιρίου.
17. Μειονεκτιματα
• Ωσ μειονζκτθμα κα μποροφςε να καταλογίςει κανείσ
ςτα φωτοβολταϊκά ςυςτιματα το κόςτοσ τουσ, το
οποίο, παρά τισ τεχνολογικζσ εξελίξεισ παραμζνει
ακόμθ αρκετά υψθλό. Μια γενικι ενδεικτικι τιμι είναι
4000 ευρϊ ανά εγκατεςτθμζνο κιλοβάτ (kW)
θλεκτρικισ ιςχφοσ. Λαμβάνοντασ υπόψθ ότι μια
τυπικι οικιακι κατανάλωςθ απαιτεί από 1,5 ζωσ 3,5
κιλοβάτ, το κόςτοσ τθσ εγκατάςταςθσ δεν είναι
αμελθτζο. Σο ποςό αυτό, ωςτόςο, μπορεί να
αποςβεςτεί ςε περίπου 5-6 χρόνια και το Φ/Β
ςφςτθμα κα ςυνεχίςει να παράγει δωρεάν ενζργεια
για τουλάχιςτον άλλα 25 χρόνια.
19. Τλικά για βιοκλιματικά ςπίτια
• Σα πλικιά είναι επίςθσ από τα πιο παλιά
δομικά υλικά. Γίνονται από αργιλϊδεσ χϊμα
που ζχει υγρανκεί με νερό, προςκζτοντασ
μερικζσ φορζσ κομμζνο άχυρο, τρίχεσ
κατςίκασ ι άλλεσ ίνεσ που προςτίκενται για
ενίςχυςθ και που ςτθ ςυνζχεια αφινεται να
ςτεγνϊςει ςτο επικυμθτό ςχιμα. υνικωσ τα
πλικιά ζχουν ςχιμα παραλλθλεπίπεδο και
κτίηονται όπωσ τα τοφβλα
20. Τλικά για βιοκλιματικά ςπίτια
• Σο άχυρο ςαν οικοδομικό υλικό αποτελεί
ανανεϊςιμθ πθγι, ζχει εξαιρετικζσ μονωτικζσ
δυνατότθτεσ, καλφτερεσ από οποιοδιποτε άλλο
υλικό και είναι πολφ εφκολο ςτο κτίςιμο.
• Σα ςπίτια από αχυρόμπαλεσ είναι πολφ τθσ
μόδασ ςτθν Αγγλία και ςτισ νοτιοδυτικζσ
Θνωμζνεσ πολιτείεσ όπου υπάρχουν
ςυγκεκριμζνοι για αυτά πολεοδομικοί
κανονιςμοί ακόμθ και δυνατότθτα εξαςφάλιςθσ
ςτεγαςτικοφ δανείου από τράπεηεσ.
23. Δομικά υλικά κατοικιϊν
το ξφλο
• Οι εφαρμογζσ του ξφλου ςτθν αρχαιότθτα για
διάφορεσ καταςκευζσ κάλυπταν μεγάλο
εφροσ . Κατά τουσ αρχαϊκοφσ αλλά ιδίωσ κατά
τουσ κλαςςικοφσ και τουσ μετζπειτα χρόνουσ,
ναοί, ςτοζσ, οικίεσ , πολλζσ φορζσ
καταςκευάηονταν από ξφλο εξ ’ολοκλιρου ι
εν μζρει όπωσ για παράδειγμα για
κεμελιϊςεισ, ξυλοδεςιζσ , πατϊματα ,πόρτεσ ,
παράκυρα , οροφζσ, ςτζγεσ κ.α ..
24. Θ πζτρα
• θ πζτρα ιταν το κυρίαρχο υλικό λόγω αφκονίασ τθσ
ςτθν φφςθ αλλά και των μθχανικϊν τθσ ιδιοτιτων.
• Θ τεχνικι τθσ κατεργαςίασ τθσ αλλά και τθσ
τοποκζτθςθσ τθσ, εξελίχκθκε με το πζραςμα των
χρόνων και τα δείγματα μεγαλεπιβολων αλλά και
απλϊν καταςκευϊν δεςπόηουν και ςιμερα.
• Θ ςφγχρονθ αρχιτεκτονικι ταίριαξε τθν πζτρα με
άλλα ςφγχρονα υλικά αναδεικνφοντασ τθ φυςικι
ομορφιά αυτοφ του υλικοφ.
26. Σο τοφβλο
• Σο τοφβλο ι ο πλίνκοσ είναι ζνασ τεχνθτόσ λίκοσ
με διάφορεσ διαςτάςεισ και ςχιματα που
χρθςιμοποιείται, από τουσ αρχαίουσ χρόνουσ
αλλά και ςιμερα, ςτθν οικοδομικι. Σα τοφβλα
καταςκευάηονται από άργιλο κυρίωσ και άλλα
υλικά. Για τθν καταςκευι τουσ ακολουκείται θ
παρακάτω διαδικαςία: Θ πρϊτθ φλθ κακαρίηεται,
ηυμϊνεται με το νερό από ειδικοφσ κυλίνδρουσ,
μπαίνει ςε καλοφπια ι πρζςεσ και παίρνει
διάφορα ςχιματα, ψινεται ςτον ιλιο ι ςε
καμίνια ι ςε καλάμουσ θλεκτρικοφσ.
27. Σο γυαλί
• Σο γυαλί είναι το υλικό που χαρακτθρίηει τθν
αρχιτεκτονική του 21ου αιϊνα και δεςπόηει ςε κάκε
ςφγχρονο οικοδόμημα
• H χριςθ του γυαλιοφ ςτο παρελκόν ιταν
περιοριςμζνθ κυρίωσ ωσ υλικό κάλυψθσ των
ανοιγμάτων.
• ιμερα, χάρθ ςτθν προθγμζνθ πια τεχνολογία, οι
δυνατότθτεσ που δίνει είναι απεριόριςτεσ. Οι
απαιτιςεισ των ςφγχρονων καταςκευϊν, οδιγθςαν
ςτθ δθμιουργία κρυςτάλλων με εξελιγμζνεσ
δυνατότθτεσ και προδιαγραφζσ για όλεσ τισ
καταςκευαςτικζσ και διακοςμθτικζσ ανάγκεσ.
28. Σο τςιμζντο
• Σο τςιμζντο, ι ςκυροκονίαμα, είναι ζνα
υδραυλικό ςυνδετικό κονίαμα. Δθλαδι είναι
ζνα λεπτά διαμεριςμζνο ανόργανο υλικό
(ςκόνθ) που ςε ανάμειξθ με νερό ςχθματίηει
μια πάςτα θ οποία πιηει και ςκλθραίνει μζςω
αντιδράςεων και διεργαςιϊν ενυδάτωςθσ και
μετά τθν ςκλιρυνςθ επανακτά τθν αντοχι και
τθν ςτακερότθτα ακόμα και μζςα ςτο νερό.
29. Κατοικίεσ με ιδιαίτερο πολιτιςμικό ενδιαφζρον
Η ςαρακατςάνικη καλφβα
• Σο βεργόπλεχτο καλφβι των αρακατςάνων
μαρτυρεί ςτοιχειϊδθ και αρχζγονο τρόπο
καταςκευισ κατοικίασ. Θ πρωτόγονθ κατοικία
τουσ εμφανίηει τα απλοϊκότερα ςτοιχεία και
τθν προχειρότερθ καταςκευι από όλεσ τισ
παρόμοιεσ ξφλινεσ καταςκευζσ που
ςυναντάμε ςτθ Βαλκανικι Χερςόνθςο. Θ
περίκεντρθ καλφβα των αρακατςαναίων
αποτελεί ςπάνιο δείγμα αυκόρμθτθσ
αρχιτεκτονικισ.
31. Κατοικίεσ με ιδιαίτερο πολιτιςμικό ενδιαφζρον
Η ςκηνή των ινδιάνων
• Οι Ινδιάνικεσ κατοικίεσ ιταν οι καλφβεσ. Ιταν
ψθλζσ άνετεσ από 7 δζρματα Βιςϊνων. το
κζντρο υπιρχε το τηάκι (ζνασ μικρόσ λάκκοσ
κάτω από μία τρφπα τθσ κορφισ για τον
καπνό. Τπιρχε ζνα γριγορο ςφςτθμα
ςτθςίματοσ και μαηζματοσ των ςκθνϊν (τίπισ)
πράγμα που βοθκοφςε ςτισ ςυχνζσ
μετακινιςεισ.
33. Κατοικίεσ με ιδιαίτερο πολιτιςμικό ενδιαφζρον
ΣΟ ΛΓΚΛΟΤ
• Σο ιγκλοφ είναι θ προςωρινι κατοικία των
Εςκιμϊων το χειμϊνα.
• Καταςκευάηεται από ορκογϊνια κομμάτια
μικουσ 0,60 μ. και πλάτουσ 0,20 μ. Σα κομμάτια
αυτά κόβονται από μια μάηα χιονιοφ με ζνα
ειδικό μαχαίρι. Σα κομμάτια αυτά τοποκετοφνται
κυκλικά ςε επίπεδθ ζκταςθ χιονιοφ.
• Μετά το ςχθματιςμό του πρϊτου κφκλου από
πλάκεσ, τα υπόλοιπα κομμάτια λαξεφονται ζτςι
ϊςτε να ςχθματιςτεί μια επικλινισ επιφάνεια
που αποτελεί τθν πρϊτθ βακμίδα.
35. Παραδοςιακοί οικιςμοί
• Παραδοςιακοί οικιςμοί κεωροφνται οι οικιςμοί
που ζχουν διατθριςει αναλλοίωτθ τθν εικόνα
που είχαν ςτο παρελκόν κακϊσ και τον τοπικό
τουσ χαρακτιρα. Οι χαρακτθριςμζνοι με
νομοκετικι ρφκμιςθ παραδοςιακοί οικιςμοί ςτθν
Ελλάδα ξεπερνοφν τουσ 800. 830 περίπου είναι
οι παραδοςιακοί οικιςμοί που ζχουν
χαρακτθριςτεί με ευκφνθ του ΤΠΕΧΩΔΕ ενϊ τα
Τπουργεία Μακεδονίασ – Κράκθσ & Αιγαίου
ζχουν και αυτά αρμοδιότθτα κιρυξθσ
παραδοςιακϊν οικιςμϊν.
46. Ερώτθςθ 8. Σε τι βακμό γνωρίηετε τον όρο
βιοκλιματικό ςπίτι;
45%
41%
40%
35%
30%
30%
26%
25%
Series1
20%
15%
10%
3%
5%
0%
κακόλου
λίγο
αρκετά
πολφ
47. Ερώτθςθ 9. Για ποιόν από τουσ παρακάτω λόγουσ κα
εφαρμόηατε κάποια βιοκλιματικι αλλαγι ςτο ςπίτι
ςασ;
29%
και τα δφο
12%
προςταςία του περιβάλλοντοσ
Series1
59%
εξοικονόμθςθ ενζργειασ
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
48. υμπεράςματα
• Σο 74% από τουσ ερωτθκζντεσ κατοικεί ςε ιδιόκτθτθ
κατοικία και το μεγαλφτερο ποςοςτό 48% του
δείγματοσ ςε κατοικία 86- 100 τμ.
• ε ποςοςτό 35% διακζτουν και εξοχικι κατοικία, ενϊ
το δάνειο με ποςοςτό 45% είναι ο κφριοσ τρόποσ με
τον οποίο αποκτικθκε θ μόνιμθ κατοικία.
• Ο χρόνοσ καταςκευισ για τισ περιςςότερεσ κατοικίεσ
είναι θ δεκαετία 1991-2000 (36%) με διαφορά από
τισ υπόλοιπεσ χρονικζσ περιόδουσ.
• Για τθν κζρμανςθ τθσ κατοικίασ ωσ κφριο υλικό
χρθςιμοποιείται το ξφλο 51% ακολουκεί θ θλεκτρικι
ενζργεια με 25% και το πετρζλαιο με 23%.
49. υμπεράςματα
• το ερϊτθμα ςε τι βακμό γνωρίηουν τον όρο
βιοκλιματικό ςπίτι οι απαντιςεισ είναι: 45%
λίγο, κακόλου 30% , αρκετά 26% και πολφ
καλά 3%
• Σο 59% μασ απαντά ότι κα ζκανε κυρίωσ
κάποια βιοκλιματικι αλλαγι ςτο ςπίτι του για
εξοικονόμθςθ ενζργειασ, 12% για προςταςία
του περιβάλλοντοσ και 29% και για τα δφο
50. Θ κατοικία μζςα από τθν ποίθςθ
• Πολλοί Ζλλθνεσ ποιθτζσ εμπνεφςτθκαν από
το ςπίτι όπωσ:
• Κ. Παλαμάσ «το ςπίτι που γεννικθκα»,
• Κ. Καβάφθσ «ςπίτι με κιπον»,
• Μ. Κατςαρόσ «ςπίτι»
• Ν. Γκάτςοσ «ςπίτι μου ςπιτάκι μου»
• Σ. Λειβαδίτθσ «Δραπετςϊνα»
52. • τθν ερευνθτικι εργαςία ςυνεργάςτθκαν οι μακθτζσ:
•
•
•
ΟΜΑΔΑ Α Η κατοικία από την αρχαιότητα ωσ τον 20ο αιϊνα
• Γιαγκοφλασ Βαςίλθσ
• Λιόντοσ Παναγιϊτθσ
• Μπαλάφασ Λωάννθσ
• Λαϊνάσ Χριςτοσ
• ταμάτθσ Αλζξανδροσ
ΟΜΑΔΑ Β Βιοκλιματικά ςπίτια – Η ποίηςη με θζμα το ςπίτι
• Σςίτςι Ρομίνα
• Κειοποφλου Ουρανία
• Ηοτάϊ ουζλα
• Νάτςιου Γεωργία
• Πουλιάνοσ Κων/νοσ
ΟΜΑΔΑ Γ: Δομικά υλικά – Παραδοςιακοί οικιςμοί- Σπίτια με ιδιαίτερο πολιτιςμικό ενδιαφζρον
• Ηιϊβασ Ελευκζριοσ
• Γουίδασ Γεϊργιοσ
• Πάςχου Χριςτίνα
• Κάλλοσ Ραφαιλ
• Καραβαςιλείου Ορζςτθσ
•
Τπό τθν κακοδιγθςθ του κακθγθτι Παππά Θλία
