1. 10ο
Νηπιαγωγείο Πετρούπολης
Σχολικό Έτος 2013-2014
Με ένα καράβι οδηγό…………
……………ταξιδεύω στον πολιτισμό.
Υλοποίηση προγράμματος στα πλαίσια των Πολιτιστικών Θεμάτων που
πραγματοποιεί η Διεύθυνση Π.Ε Γ΄Αθήνας.
3. Εισαγωγή
Το πρόγραμμα «Με ένα καράβι οδηγό ….ταξιδεύω στον πολιτισμό»,
εντάσσεται στις σχολικές δραστηριότητες που εφαρμόζει η Διεύθυνση
Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄ Αθήνας. Για την υλοποίηση του οι
εμπλεκόμενοι εκπαιδευτικοί στηρίχθηκαν στο ΔΕΠΠΣ, στην πλούσια
βιβλιογραφία, στην αστείρευτη φαντασία των μαθητών και στην άριστη
συνεργασία.
Το πρόγραμμα προσπαθεί με την κατάλληλη αναζήτηση να
προσεγγίσει το θέμα από
πολλές πλευρές. Καταρχήν
σαν μέσο μεταφοράς
ανθρώπων και προϊόντων
(ποια είδη υπάρχουν και σε τι
χρησιμεύουν). Με την
ιστορική αναδρομή
«ταξιδέψαμε» στους
σημαντικότερους σταθμούς
στην ανάπτυξη των
θαλάσσιων μεταφορών ( σχεδία, ιστιοφόρα, ατμός, πετρέλαιο κ.λ.π.).
Και δεύτερον σαν παράγοντα πολιτισμού και άνοιγμα σε καινούργιους
ορίζοντες γνώσης και εμπειρίας.
Κατά τη εξάμηνη διάρκεια του προγράμματος θα προσπαθήσουμε
να φέρουμε σε επαφή, με απλούς τρόπους, τα παιδιά με το
συγκεκριμένο θέμα μέσα από το σωστό σχεδιασμό, τα απαραίτητα
υλικά και τις κατάλληλες δραστηριότητες . Έτσι θα προσελκύσουμε το
ενδιαφέρον των παιδιών και ταυτόχρονα δεν θα ξεφύγουμε από τις
μαθησιακές επιδιώξεις που έχουμε ορίσει.
Το πρόγραμμα εκπονήθηκε από τη νηπιαγωγό Πεπονούλα Αικατερίνη
και συμμετείχε η νηπιαγωγός: Ραυτοπούλου Αικατερίνη .
4. Κριτήριο
επιλογής
Θέματος
Το θέμα το επέλεξαν
τα ίδια τα παιδιά και ο
σχεδιασμός στηρίχτηκε
στις ιδέες τους.
Αντάλλαξαν απόψεις, διαμόρφωσαν κοινό πλαίσιο δράσης και γενικά
στηρίχτηκαν στις αρχές της μεθόδου project.
Στόχοι του προγράμματος
Το ερέθισμα για την επεξεργασία του συγκεκριμένου θέματος,
προέκυψε κατά τη διάρκεια συζήτησης στην παρεούλα, μετά από
σαββατοκύριακο. Με έναυσμα τις απορίες των παιδιών υλοποιήσαμε
δραστηριότητες πολιτιστικών θεμάτων. Η εφαρμογή τους είχε ως
στόχο:
Να ανακαλύψουν βασικά χαρακτηριστικά των υλικών (δομή-ιδιότητες)
Να έρθουν σε επαφή με έργα τέχνης
Να καλλιεργήσουν τον προφορικό λόγο.
Να εξοικειωθούν με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή
Να ανακαλύψουν τη σημασία του χάρτη
Να ερμηνεύουν στοιχεία του κόσμου που τα περιβάλλει μέσα από διαδικασίες
σύγκρισης και ταξινόμησης.
Να αναπτύξουν ενδιαφέρον για ιστορικά διλήμματα, γεγονότα και προβλήματα
ανθρώπων διαφορετικών εποχών
Να αντιληφθούν τη συμβολή των μέσων μεταφοράς και επικοινωνίας στη
μετακίνηση και επικοινωνία των ανθρώπων.
Να διευρύνουν τις γνώσεις τους για το φυσικό περιβάλλον
Να χρησιμοποιήσουν με πολλούς τρόπους διάφορα υλικά και να κάνουν
κατασκευές
Να αναπτύξουν την κινητικότητά τους
5. Να παρατηρήσουν τα αντικείμενα και να κάνουν υποθέσεις για το ποια πιστεύουν
ότι θα βυθιστούν και ποια θα επιπλεύσουν (να καταλάβουν πως γίνεται αυτή η
διαδικασία). Επίσης να αναρωτηθούν αν όλα τα βαριά αντικείμενα βυθίζονται.
Να εκφράσουν τις ιδέες τους για απλά φυσικά φαινόμενα και να
διαπραγματευτούν με τους άλλους.
Α΄ΦΑΣΗ- ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ
Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής τα παιδιά επέλεξαν να ασχοληθούμε με τα καράβια
ύστερα από συζήτηση και ψηφοφορία. Φτιάξαμε ένα ιστόγραμμα με τις προτάσεις
τους:
Να παίξουμε
Να δούμε βίντεο
Να μιλήσουμε για τα καράβια
Να ακούσουμε παραμύθια
Να μάθουμε τραγούδια
Να ζωγραφίσουμε και να κάνουμε
κατασκευές
6. Να βρούμε εικόνες
Να πάμε στο Μουσείο
Συζητήσαμε τους τρόπους παροχής πληροφοριών
Γράψαμε ένα γράμμα και ζητήσαμε την συνεργασία των γονιών.
Ο υπολογιστής και η πλούσια σε υλικό βιβλιοθήκη του σχολείου μας στάθηκε
πολύτιμος βοηθός στη συλλογή πληροφοριών και εικόνων.
Β΄ ΦΑΣΗ-ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ- ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
ΓΛΩΣΣΑ
Συζητούμε εμπειρίες και γνώσεις που έχουν από τα καράβια (ΣΥΖΗΤΗΣΗ-
ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ-ΑΚΡΟΑΣΗ)
Αναλύουμε ένα πίνακα ζωγραφικής και διατυπώνουμε τα συναισθήματά
μας(«Βάρκες στην αμμουδιά» του Κ. Βολονάκη)(ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ –ΑΚΡΟΑΣΗ)
Συγκεντρώνουμε παροιμίες, συζητάμε και εξηγούμε τη σημασία τους.
(ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ- ΑΚΡΟΑΣΗ)
7. Παροιμίες: « Εδώ καράβια χάνονται … βαρκούλες αρμενίζουν»
«Μεγάλα καράβια, μεγάλες
φουρτούνες.»
« Ο καλός ο καπετάνιος, στη φουρτούνα φαίνεται.»
« Ώρα καλή στην πρύμνη σου και αέρα στα πανιά σου.»
«Σαν αστράφτει και βροντά, δέσε τη βάρκα σου ψαρά.»
« Όρθιο φεγγάρι, ξαπλωτός καπετάνιος»
Διαβάζουμε τις παροιμίες από καρτέλες που λείπουν οι λέξεις αλλά έχουν
αντικατασταθεί με εικόνες. (ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ-ΑΝΑΓΝΩΣΗ)
Παρατηρούμε και ονομάζουμε διαφορετικά είδη καραβιών: καΐκι, ιστιοφόρο,
βάρκα, εμπορικό. Τοποθετούμε σε καρτέλα το όνομα του καραβιού δίπλα από την
εικόνα του και κατόπιν την αντιγράφουμε. (ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ-ΑΝΑΓΝΩΣΗ-
ΓΡΑΦΗ)
Συσχετίζουμε λέξεις και εικόνες σχετικές με το θέμα σε ατομική εργασία.
(ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ-ΑΝΑΓΝΩΣΗ-ΓΡΑΦΗ)
Διαβάζουμε τον μύθο του Ιάσονα και της Αργοναυτικής εκστρατείας.(ΑΚΡΟΑΣΗ)
8. Αναγνωρίζουμε λέξεις και τις τοποθετούμε πάνω στον χάρτη .(ΑΝΑΓΝΩΣΗ-
ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ)
Διαβάζουμε και απομνημονεύουμε «Το Τρελοβάπορο» του Ελύτη.(ΑΝΑΓΝΩΣΗ-
ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ)
Διηγούμαστε εμπειρίες μας σχετικές με καράβια.(ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ)
Αντιγράφουμε τις λέξεις από το αίνιγμα: « Άψυχο ψυχή δεν έχει και ψυχές
παίρνει και φεύγει» και ξεχωρίζουμε φωνήματα από τη λέξη καράβι.
(ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ-ΑΝΑΓΝΩΣΗ)
Παρουσιάζουμε ήθη και έθιμα που σχετίζονται με το θέμα όπως: στολισμός
καραβιού τα Χριστούγεννα. (ΑΚΡΟΑΣΗ- ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ)
Εμπλουτίζουμε το λεξιλόγιό μας με την αποστήθιση του παραδοσιακού ποιήματος
«καράβι, καραβάκι που πας γιαλό, γιαλό».( ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ)
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Εντοπίζουμε (σε φύλλο εργασίας) και κυκλώνουμε τα αντικείμενα που επιπλέουν
(ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ)
Ταξινομούμε χάρτινα καράβια με βάση το μέγεθος τους. (ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ)
Ταξινομούμε σε φύλλο εργασίας τα καράβια ανάλογα με την εξέλιξη
τους(ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ)
9. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ
ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Τραγούδια: « ήταν ένα μικρό καράβι» , « το ναυτάκι», « βγαίνει η βαρκούλα»,
«Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε καραβάκια», «Ξεκινά μια ψαροπούλα», «Άσπρα
καράβια τα όνειρά μας».
ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
«Όταν ο μικρός κουρσάρος θυμώνει πιάνει φουρτούνα»:
παιχνιδοπαραμύθι
10. Αργοναυτική εκστρατεία σε
δρώμενο
Παντομίμα : Μετατρέψαμε τα παγκάκια της τάξης μας σε καράβια, τις ράβδους
γυμναστικής σε κουπιά, με ύφασμα πανιά. Κάναμε κουπί εναλλάξ, δεξιά-
αριστερά, αντιμετωπίσαμε μια θαλασσοταραχή.
Θεατρική παράσταση: «Οι περιπέτειες του Οδυσσέα»
Παρακολούθηση βιντεοταινίας: «Η κιβωτός του Νώε»
ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Παιχνίδια συντονισμού, ταχύτητας και συνεργασίας: Κρατώντας ένα πανί τρέχουμε
συγκεκριμένη διαδρομή στην αυλή μας.
ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
Γνωριμία με έργα ζωγράφων: Ν. Λύτρας «Θάλασσα με καϊκάκι», Α.’Εντελφελτ
«Παιδιά που παίζουν στην παραλία με καραβάκι»
τα Χριστούγεννα φτιάχνουμε καράβι
11. και το στολίζουμε με σημαιάκια και φωτάκια
ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
Φτιάχνουμε ψηφιδωτά-κολάζ
καράβια
Τα παιδιά κόβουν, βάφουν και με τη μέθοδο της χαρτοδιπλωτικής φτιάχνουν
καράβια.
12. φτιάχνουν τα δικά τους έργα με διάφορα υλικά
ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Ανθρωπογενές περιβάλλον
Κατασκευάζουμε χάρτη της Ελλάδας και τα παιδιά «ταξιδεύουν» με μικρά χάρτινα
καραβάκια. (ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ)
13. Επίσκεψη στο Ναυτικό Μουσείο
(ΙΣΤΟΡΙΑ)
Φυσικό Περιβάλλον
Από τη σειρά «Μικροί Εξερευνητές» και το βιβλίο «Αέρας» μελετήσαμε το φυσικό
φαινόμενο του αέρα: εντοπίσαμε τη διαφορά του δυνατού αέρα και τη χρηστική
του αξία.
Κάναμε πειράματα στην αμμοδόχο της αυλής μας που γέμισε νερό λόγω βροχής.
Είδαμε ποιά αντικείμενα επιπλέουν και ποιά βυθίζονται όπως πέτρα, κλειδιά,
φύλλο, χάρτινη βαρκούλα, χαρτί κουζίνας, ξυλομπογιά, πλαστικό μπολ.
Η σύσταση και ο τρόπος κατασκευής μας
προβλημάτισαν.
Παιδί και πληροφορική
Αναζήτηση πληροφοριών( εικόνες, ποιήματα, παροιμίες, τραγούδια και
ταινίες) σε φυλλομετρητή και youtube.
14. Λογισμικά παιχνίδια: Μαθηματικά Α-Β και Γλώσσα Α-Β του Παιδαγωγικού
Ινστιτούτου
Γ’ ΦΑΣΗ-ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ
Παρουσιάσαμε το πρόγραμμα στους γονείς.
Ενημερώσαμε τους ατομικούς φακέλους των παιδιών
Διαμορφώσαμε την αυλή σε χώρο έκθεσης των ατομικών και ομαδικών εργασιών των
παιδιών
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Θεωρούμε ότι επετεύχθη η μάθηση μέσα από ποικίλες δραστηριότητες, συνδέσαμε τα
διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, κρατήσαμε αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών
παρόλο την μεγάλη διάρκεια του προγράμματος ενώ αναπτύχθηκε μια ποικιλία νοητικών
δεξιοτήτων.
Τα παιδιά δούλεψαν σε ομάδες, ολιγομελείς και μεικτές, πράγμα που συνέβαλε στη
μεταξύ τους συνεργασία και ανάπτυξη μιας δυναμικής της ομάδας. Προσπαθήσαμε να
15. γίνει βίωμα στα παιδιά το γεγονός ότι ακόμα κι αν δεν κάνουμε όλοι το ίδιο πράγμα,
αποβλέπουμε σε ένα κοινό αποτέλεσμα. Επισημάναμε τι θα χρειαστεί να προσέξουμε στην
ανάπτυξη του επόμενου σχεδιασμού θεματική
προσέγγισης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βασίλα, Β.-Κάντζου, Ν.-Παπανικολοπούλου,Κ.(2007), Της τάξης και της πράξης, Τόμος Α’
εκδ. Δίπτυχο, Αθήνα.
Γκενάκου,Ζ.(2002), Η ποίηση του λαού και ο παιδικός λόγος», εκδ. Πατάκη, Αθήνα,σελ.145
Παπαθανασίου ,Αν. - Παπασταύρου, Στ.(2005), «Οι περιπέτειες του Οδυσσέα» θεατρική
παράσταση, Περιοδικό Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τ.45, εκδ. Δίπτυχο, Αθήνα, 8-18.
Μπελεγρής, Αν., Βαρκούλα της Ειρήνης, εκδ. Δωρικός
Ταρσούλη, Γ.(1979), Τα παιχνίδια μας, εκδ. ΟΕΔΒ, Αθήνα
Κάντζου, Ν.(2009), «ο ντετέκτιβ της τέχνης» μουσειακή αγωγή, μόνιμη στήλη, Περιοδικό
Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τ.70, εκδ. Δίπτυχο, Αθήνα, 53.
Ηλιόπουλου, Β.(2011), «Όταν ο μικρός κουρσάρος θυμώνει, πιάνει φουρτούνα», Περιοδικό
Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τ.81, εκδ. Δίπτυχο, Αθήνα, 10-11.
ΥΠΕΠΘ-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο(2002), Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων
Σπουδών για το Νηπιαγωγείο. Προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων,
Αθήνα.
ΥΠΕΠΘ-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο(2006),Οδηγός Νηπιαγωγού. Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί.
Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης, Αθήνα.
Ραβάνης ,Κ.(1999), Οι Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση-Διδακτική και
γνωστική προσέγγιση, εκδ. Τυπωθήτω, Αθήνα.
