การแสดงผลและการรับข้อมูล
- 2. การแสดงผลและการรับข้อมูล คาสั่งในการแสดงผลออกทางหน้าจอ คาสั่งในการรับข้อมูลจากคีย์บอร์ด 1. คาสั่ง printf() 1. คาสั่ง scanf() 2. คาสั่ง putchar() 2. คาสั่ง getchar() และ getch() 3. คาสั่ง puts() 3. คาสั่ง gets()
- 3. แสดงผลออกทางหน้าจอ การแสดงผลข้อมูลออกทางหน้าจอสามารถทาได้ง่าย โดยเรียกใช้ คาสั่งหรือฟังก์ชันมาตรฐานที่ภาษาซีเตรียมไว้ให้ใช้ คาสั่ง printf() คาสั่ง printf ถือว่าเป็นคาสั่งพื้นฐานที่สุดในการแสดงผลข้อมูลทุก ชนิดออกทางหน้าจอ ไม่ว่าจะเป็นจานวนเต็ม( int ) , ทศนิยม ( float ) , ข้อความ ( string ) หรืออักขระ นอกจากนี้คาสั่งยังมีความยืดหยุ่นสูง โดยเรา สามาถกาหนดหรือจัดรูปแบบการแสดงผลให้มีระเบียบหรือเหมาะสมตาม ความต้องการได้อีกด้วย รูปแบบการเรียกใช้คาสั่ง printf แสดงได้ดังนี้
- 4. printf(“ format ” , variable); format : ข้อมูลที่ต้องการแสดงออกทางหน้าจอโดยข้อมูลนี้ต้องเขียน ไว้ในเครื่องหมาย “ ” ข้อมูลที่สามารถแสดงผลได้มีอยู่ 2 ประเภท คือ ข้อความธรรมดา และค่าที่เก็บไว้ในตัวแปร ซึ่งถ้าเป็นค่าที่เก็บไว้ในตัวแปรต้อง ใส่รหัสควบคุมรูปแบบให้ตรงกับชนิดของข้อมูลที่เก็บไว้ในตัวแปรนั้นด้วย variable : ตัวแปรหรือนิพจน์ที่ต้องการนาค่าไปแสดงผลให้ตรงกับ รหัสควบคุมรูปแบบที่กาหนดไว้
- 5. รหัสควบคุมรูปแบบการแสดงผลค่าของตัวแปรออกทางหน้าจอ แสดงได้ดังนี้ รหัสควบคุมรูปแบบ การนาไปใช้งาน %d สาหรับแสดงผลค่าของตัวแปรชนิดจานวนเต็ม ( int, short, unsigned short, long, unsigned long) %u สาหรับแสดงผลตัวเลขจานวนเต็มบวก ( unsigned short, unsigned long ) %o สาหรับแสดงผลออกมาในรูปแบบของเลขฐานแปด %x สาหรับแสดงผลออกมาในรูปแบบของเลขฐานสิบหก %f สาหรับแสดงผลค่าของตัวแปรชนิดจานวนทศนิยม ( float, double, long double ) %e สาหรับแสดงผลตัวเลขทศนิยมออกมาในรูปแบบของ ( E หรือ e ) ยกกาลัง ( float, double, long double ) %c รหัสควบคุมรูปแบบ สาหรับแสดงผลอักขระ 1 ตัว ( char )การนาไปใช้งาน %s สาหรับแสดงผลข้อความ ( string หรืออักขระมากกว่า 1 ตัว) %p สาหรับแสดงผลตัวชี้ตาแหน่ง ( pointer )
- 7. ส่วนตัวอย่างการใช้คาสั่ง printf แสดงผลจากค่าของตัวแปรหรือ นิพจน์การคานวณออกทางหน้าจอ แสดงได้ดังนี้ โดยกาหนดให้ แสดงผลให้เป็นระเบียบด้วยอักขระควบคุมการแสดงผล
- 8. นอกจากนี้เรายังสามารถจัดรูปแบบการแสดงผลให้ดูเป็นระเบียบ มากขึ้น เช่น การขึ้นบรรทัดใหม่หลังแสดงข้อความ หรือเว้นระยะแท็บ ระหว่างข้อความ โดยใช้อักขระควบคุมการแสดงผลร่วมกับคาสั่ง printf ในภาษาซีมี อักขระควบคุมการแสดงผลหลายรูปแบบด้วยกัน ดัง แสดงต่อไปนี้ อักขระควบคุมการแสดงผล ความหมาย n ขึ้นบรรทัดใหม่ t เว้นช่องว่างเป็นระยะ 1 แท็บ (6 ตัวอักษร) r กาหนดให้เคอร์เซอร์ไปอยู่ต้นบรรทัด f เว้นช่องว่างเป็นระยะ 1 หน้าจอ b ลบอักขระสุดท้ายออก 1 ตัว
- 9. การนาอักขระควบคุมการแสดงผลมาใช้ เราต้องเขียนอักขระควบคุมการ แสดงผลไว้ภายในเครื่องหมาย “ ” ดังแสดงตัวอย่างต่อไปนี้
- 10. ควบคุมขนาดพื้นที่แสดงผล ตามปกติในการแสดงผลโปรแกรมจะเตรียมพื้นที่ให้พอดีกับข้อความ เช่น ถ้าจะ แสดงข้อความ HELLO ซึ่งมี 5 ตัวอักษร โปรแกรมจะจัดเตรียมพื้นที่ไว้ให้พอดีสาหรับ 5 ตัวอักษร ดังแสดงรูปต่อไปนี้ H E L L O แต่เราสามารถเพิ่มพื้นที่ในการแสดงผลได้ตามต้องการ เช่น กาหนดให้แสดง ข้อความ HELLO ในพื้นที่ขนาด 8 ตัวอักษร โปรแกรมจะแสดงข้อความชิดด้านขวาของ พื้นที่ที่จองไว้โดยจะเว้นพื้นที่ว่างทางด้านซ้ายอีก 3 ช่องที่เหลือเอาไว้ดังรูป H E L L O
- 11. วิธีกาหนดขนาดพื้นที่การแสดงผล ให้ใส่ตัวเลขขนาดของพื้นที่ที่ต้องการไว้ หลังเครื่องหมาย % ในรหัสควบคุมรูปแบบ ดังแสดงตัวอย่างต่อไปนี้
- 12. ในกรณีที่ต้องการเปลี่ยนจากการแสดงผลชิดขอบด้านขวาให้ชิดขอด้านซ้าย แทน สามารถทาได้โดยใส่เครื่องหมาย - ไว้หน้าตัวเลขระบุขนาดพื้นที่ ดังแสดงตัวอย่างต่อไปนี้
- 13. ควบคุมตาแหน่งตัวเลขหลังจุดทศนิยม นอกจากนี้ในการแสดงผลตัวเลขหลังจุดทศนิยม ตามปกติถ้าไม่ได้ กาหนดค่าใด ๆ เพิ่มเติม เมื่อใช้รหัสควบคุมรูปแบบ %f โปรแกรมจะแสดง ตัวเลขทศนิยมทั้งหมด 6 ตาแหน่ง ในกรณีที่เราต้องการตัดให้แสดงตัวเลขหลังจุด ทศนิยมเท่าที่จาเป็น (เช่น 2 หรือ 3 ตาแหน่ง) ก็สามารถกาหนดค่าเพิ่มไปกับ รหัสควบคุมรูปแบบได้ดังต่อไปนี้ % . nf n : จานวนตัวเลขหลังจุดทศนิยมที่ต้องการให้แสดงผล
- 15. คาสั่ง putchar() ในการแสดงผลตัวอักษรหรืออักขระ ( char ) ออกทางหน้าจอ นอกจาก ใช้คาสั่ง printf พร้อมกับกาหนดรหัสควบคุมรูปแบบ %c แล้ว เราสามารถ เรียกใช้คาสั่งสาหรับแสดงตัวอักษรหรืออักขระโดยเฉพาะได้อีกด้วย โดยคาสั่ง นั้นคือ คาสั่ง putchar() ซึ่งมีรูปแบบการเรียกใช้คาสั่ง ดังแสดงต่อไปนี้ putchar(ch); ch : ตัวอักษรหรืออักขระเขียนอยู่ภายในเครื่องหมาย „c' หรือตัวแปรชนิด char
- 16. ตัวอย่าง การใช้คาสั่ง putchar() ในการแสดงผลอักขระออกทางหน้าจอ แสดงได้ดังนี้
- 17. คาสั่ง puts() เป็นคาสั่งสาหรับแสดงผลข้อความออกทางหน้าจอ มีรูปแบบการใช้คาสั่งดังนี้ puts(str); str : ข้อความซึ่งเขียนอยู่ภายในเครื่องหมาย “ ” หรือตัวแปรที่เก็บข้อมูลชนิดข้อความ
- 18. รับข้อมูลจากคีย์บอร์ด การทางานของโปรแกรมส่วนใหญ่มักจะเป็นการเชื่อมโยงกับผู้ใช้แบบ 2 ทิศทาง นั่นก็คือ ทั้งภาคของแสดงผลการทางานออกทางหน้าจอ และภาคของ การรับข้อมูลจากผู้ใช้เข้ามาทางคีย์บอร์ด เพื่อร่วมในการประมวลผลของ โปรแกรม ซึ่งในภาคของการรับข้อมูลจากผู้ใช้ ภาษาซีกาหนดคาสั่งและฟังก์ชัน มาตรฐานเอาไว้ให้เรียกใช้แล้ว เช่นเดียวกับภาคของการแสดงผล รายละเอียด ของคาสั่งเหล่านี้ได้แก่
- 19. ในภาษาซี การรับข้อมูลจากคีย์บอร์ดสามารถทาได้โดยการเรียกใช้ฟังก์ชัน scanf() ซึ่งเป็นฟังก์ชันมาตรฐานสาหรับรับข้อมูลจากคีย์บอร์ด โดยสามารถรับข้อมูลได้ทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นจานวนเต็ม ( int ) , ทศนิยม ( float ) ,อักขระ ( char ) หรือข้อความก็ตาม รูปแบบการเรียกใช้คาสั่ง scanf() คล้ายกับการเรียกใช้คาสั่ง printf() ดังแสดงต่อไปนี้ คาสั่ง scanf() scanf(“format” , &variable) ; format : การใช้รหัสควบคุมรูปแบบ เพื่อกาหนดชนิดของข้อมูลที่จะรับเข้ามาจากคีย์บอร์ด โดย รหัสควบคุมรูปแบบจะใช้ชุดเดียวกับรหัสควบคุมรูปแบบของคาสั่ง printf() variable : ตัวแปรที่จะใช้เก็บค่าข้อมูลที่รับเข้ามาจากคีย์บอร์ด โดยชนิดของตัวแปรจะต้องตรงกับ รหัสควบคุมรูปแบบที่กาหนดไว้ นอกจากนี้ หน้าชื่อของตัวแปรจะต้องนาหน้าด้วยเครื่องหมาย & ยกเว้นตัว แปรสตริงสาหรับเก็บข้อความเท่านั้นที่ไม่ต้องนาหน้าด้วยเครื่องหมาย &
- 20. ตัวอย่าง การใช้งานคาสั่ง scanf() เพื่อรับข้อมูลจากคีย์บอร์ด แสดงได้ดังนี้
- 21. คาสั่ง getchar() และ getch() ทั้ง 2 คาสั่งนี้ใช้รับข้อมูลประเภทอักขระ( char ) โดยมีรูปแบบการเรียกใช้คาสั่งดังนี้ ch = getchar(); ch = getch(); ch : ตัวแปรชนิด char เพื่อใช้เก็บค่าของอักขระหรือตัวอักษรที่รับเข้ามา ถึงแม้ว่าทั้งคาสั่ง getchar() และ getch() จะใช้สาหรับรับข้อมูลชนิดอักขระเหมือนกัน แต่ทั้ง 2 คาสั่ง นี้มีความแตกต่างกันอยู่ตรงที่ คาสั่ง getchar() เมื่อป้อนอักขระเข้ามาแล้ว ต้องกดปุ่ม <Enter> โปรแกรม จึงจะกลับไปทางานต่อได้ และตัวอักขระที่เราป้อนจะแสดงขึ้นมาให้เห็นบนหน้าจอด้วย ส่วนคาสั่ง getch() ไม่ต้องกดปุ่ม <Enter> เพียงแค่เราป้อนอักขระเข้ามา 1 ตัว โปรแกรมจะกลับไปทางานต่อทันที และตัว อักขระที่เราป้อนจะไม่แสดงขึ้นมาให้เห็น
- 22. ตัวอย่าง การเรียกใช้คาสั่ง getchar() รับตัวอักษรเข้ามาจาก คีย์บอร์ด แสดงได้ดังนี้ ผลการทางานของโปรแกรมสังเกตได้ว่า เราต้องกดปุ่ม <Enter> หลังจากที่ป้อน ตัวอักษรแล้ว นอกจากนี้ตัวอักษรที่ป้อนจะแสดงขึ้นมาบนหน้าจอด้วย
- 23. จากโปรแกรมเดิม เมื่อเปลี่ยนจากคาสั่ง getchar() เป็น getch() ผลลัพธ์จากการทางาน แสดงได้ดังนี้ น จะสังเกตได้ว่า เมื่อใช้คาสั่ง getch() เราไม่ต้องกดปุ่ม <Enter> ตามหลังการป้อน ตัวอักษร และจะไม่เห็นตัวอักษรที่เราป้อนแสดงขึ้นมาบนหน้าจอ
- 24. คาสั่ง gets() นอกจากคาสั่งในการรับข้อมูลชนิดอักขระหรือตัวอักษรแล้ว การรับข้อความจาก คีย์บอร์ดก็มีคาสั่งให้เรียกใช้เช่นกัน คือ คาสั่ง gets() ซึ่งมีรูปแบบการเรียกใช้ดังต่อไปนี้ gets(str); str : ตัวแปรสาหรับเก็บข้อความที่รับเข้ามาจากคีย์บอร์ด ซึ่ง จะต้องสร้างเตรียมไว้ก่อนที่จะเรียกใช้คาสั่ง gets()
- 25. ตัวอย่าง การเรียกใช้คาสั่ง gets() รับข้อความมาจาก คีย์บอร์ด แสดงได้ดังนี้