Tổng quan về Tư pháp quốc tế
- 1. TƯ PHÁP QUỐC TẾ Khoa Luật Quốc tế TS. Đỗ Thị Mai Hạnh ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
- 2. Môn Học Tư Pháp quốc Tế • Tổng thời lượng môn học: 45 tiết tín chỉ • + Phần chung: • Tổng quan về TPQT; • Xung đột pháp luật • Thẩm quyền xét xử dân sự có YTNN • Công nhận và thi hành Bản án, Quyết định dân sự của TANN; Quyết định của Trọng tài nước ngoài.
- 3. Môn Học Tư Pháp quốc Tế • + Phần riêng: Các lĩnh vực cụ thể của Tư pháp quốc tế: •Quyền sở hữu trong TPQT •Thừa kế trong TPQT •Hôn nhân & gia đình trong TPQT •Hợp đồng trong TPQT
- 4. Giáo trình • + Giáo trình Tư pháp quốc tế (phần chung và phần riêng) trường ĐH Luật TP.HCM • + Giáo trình Tư pháp quốc tế. Trường Đại học Luật Hà Nội. Nxb Công an ND 2005 – 2016.
- 5. Sách tham khảo • + Tư pháp quốc tế. PGS.TS. Lê Thị Nam Giang. Nxb Đại học quốc gia TP.HCM 2016 • + Tư pháp quốc tế. ThS. Nguyễn Ngọc Lâm • + Tư pháp quốc tế Việt Nam. PGS.TS Đỗ Văn Đại và GS.TS Mai Hồng Quỳ. Nxb
- 6. Văn bản pháp luật • Hiến pháp 2013 • Các Hiệp định tương trợ tư pháp giữa VN và các nước • Bộ Luật Dân Sự 2015 • Bộ Luật Tố Tụng Dân Sự 2015 và các văn bản có liên quan
- 7. Tài liệu nghiên cứu Văn bản pháp luật • Luật Trọng Tài Thương Mại 2010 • Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 • Luật Hộ Tịch 2016 • Các văn bản PL khác có liên quan
- 8. Bài 1: TỔNG QUAN VỀ TƯ PHÁP QUỐC TẾ
- 9. Bài 1: TỔNG QUAN VỀ TƯ PHÁP QUỐC TẾ I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT 1. Đặc điểm: • ĐTĐC của ngành luật: Là những quan hệ xã hội chịu sự tác động của các quy phạm của ngành luật. Mỗi ngành luật luật chỉ điều chỉnh một nhóm quan hệ xã hội. Mỗi nhóm quan hệ xã hội có đặc thù riêng.
- 10. I. Đối tượng điều chỉnh của TPQT Sau thời gian làm việc chung trong một nhà máy ở Việt Nam, A (VN) kết hôn với B (Việt Nam) → Luật HN GĐ Sau thời gian làm việc chung trong một nhà máy ở Việt Nam, A (VN) kết hôn với B (Nhật Bản) → TPQT
- 11. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Pháp nhân A (VN) ký kết một HĐMBHH với Pháp nhân B (VN). → Luật Thương Mại • Pháp nhân A (VN) ký kết một HĐMBHH với Pháp nhân B (Đức) tại Thái Lan. → TPQT
- 12. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • A (VN) bán căn nhà ở TP HCM cho B (VN). → Luật Dân Sự • A (VN) bán căn nhà ở California (Hoa Kỳ) cho B (VN). → TPQT
- 13. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • A (VN) ký HĐLĐ với pháp nhân B (VN) làm việc ở vị trí giám đốc điều hành → Ngành luật LĐ • A (VN) ký HĐLĐ với pháp nhân B (Pháp) làm việc ở vị trí giám đốc điều hành → TPQT
- 14. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Tòa án Việt Nam thụ lý vụ ly hôn giữa A (VN) và B (VN) → Ngành luật Tố tụng dân sự • Tòa án Việt Nam thụ lývụ ly hôn giữa A (VN) và B (Anh). → TPQT
- 15. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Các bản án đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án VN đương nhiên được thi hành tại VN • → Ngành luật Tố •Các bản án có hiệu lực PL của Tòa án Australia chỉ được thi hành tại VN sau khi đượcTòa án có thẩm quyền củaViệt Nam công nhận và cho thi hành. •→ TPQT
- 16. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • 1. Đặc điểm - Là những quan hệ mang tính chất dân sự (DS, LĐ, TM, tài chính, HNGĐ…) - Có yếu tố nước ngoài
- 17. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • *Yếu tố nước ngoài (YTNN): Đ 663(2) BLDS 2015: • a) Có ít nhất một trong các bên tham gia là cá nhân, pháp nhân nước ngoài; • b) Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng việc xác lập, thay đổi, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ đó xảy ra tại nước ngoài; • c) Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ dân sự đó ở nước ngoài.
- 18. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • + Dấu hiệu chủ thể: cá nhân nước ngoài, pháp nhân nước ngoài • Người VN định cư tại nước ngoài: KHÔNG còn là dấu hiệu của YTNN. – Địa vị pháp lý rõ ràng (sau ngày 1.7.2019) • Quốc gia (chủ thể đặc biệt)
- 19. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Ông John (Anh) kết hôn với cô Hoa (VN). • Công ty A (VN) ký kết hợp đồng nhập khẩu xe gắn máy với công ty B (Nhật Bản) • Công ty C (VN) ký HĐ xuất khẩu gạo với Pháp.
- 20. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • + Dấu hiệu về sự kiện pháp lý: • Sự kiện pháp lý: Căn cứ xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ xảy ra ở nước ngoài. – Được xét đến khi các bên tham gia đều là công dân VN, pháp nhân VN • Vd: Công dân A (VN) lập giấy tặng cho tài sản cho công dân B (VN) tại Luân Đôn (Anh) • Pháp nhân A (VN) ký kết một HĐ với công ty B (VN) tại Singapore.
- 21. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • + Dấu hiệu về khách thể: đối tượng quan hệ dân sự đó ở nước ngoài. – Được xét đến khi các bên tham gia đều là công dân VN, pháp nhân VN. • Ví dụ: Pháp nhân A(VN) bán cho Pháp nhân A(VN) một lô hàng xe gắn máy, lô hàng này đang ở Thái Lan. • Anh Ngọc Minh (VN) ký HĐLĐ với công ty Đại Dương (VN) làm việc tại Thụy Sĩ.
- 22. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Các vấn đề về tố tụng dân sự có yếu tố nước ngoài – Xác định thẩm quyền của TAQG đối với vụ việc DS có YTNN – Công nhận và thi hành bản án, QĐDS của TANN, công nhận và thi hành quyết định của trọng tài NN. – Ủy thác TPQT
- 23. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • 2.Khái niệm: • Đối tượng điều chỉnh của TPQT là những quan hệ dân sự, hôn nhân gia đình, lao động, thương mại… (hay còn gọi là những quan hệ dân sự theo nghĩa rộng) có yếu tố nước ngoài và các vấn đề về TTDS có YTNN
- 24. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Đối tượng điều chỉnh của TPQT (liệt kê): • NLPLDS của thể nhân NN và pháp nhân NN • Các quan hệ về sở hữu của người NN, PNNN, và QGNN • Các quan hệ hợp đồng KT ngoại thương • Các quan hệ PL về tiền tệ và tín dụng…có yếu tố nước ngoài.
- 25. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Các quan hệ PL về quyền tác giả và quyền sở hữu công nghiệp có YTNN • Các quan hệ PL về thừa kế có YTNN • Các quan hệ PL về hôn nhân và gia đình có YTNN • Các quan hệ về lao động của người NN • Các quan hệ tố tụng dân sự nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của người NN, PNNN…
- 26. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Ý nghĩa của yếu tố nước ngoài: – Phân biệt TPQT với các ngành luật khác – Xác định pháp luật áp dụng phù hợp – Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên – Là cơ sở để xác định thẩm quyền của TAQG đối vụ việc DS có yết tố nước ngoài. – Là cơ sở để giải quyết vấn đề công nhận và cho thi hành một bản án, QDDS của TANN
- 27. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • 3. Phạm vi của TPQT – Thẩm quyền của TAQG đối với vụ việc DS có yếu tố nước ngoài . – Giải quyết Xung đột Pháp luật – hay còn gọi là chọn luật để giải quyết các quan hệ mang tính chất DS có YTNN – Công nhận và cho thi hành bản án quyết định dân sự có yếu tố nước ngoài.
- 28. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Nhận định: • Tất cả quan hệ có yếu tố nước ngoài đều thuộc đối tượng điều chỉnh của Tư pháp quốc tế. • Quan hệ dân sự giữa công dân, pháp nhân Việt Nam không thể chịu sự điều chỉnh của Tư pháp quốc tế. • Tư pháp quốc tế có phạm vi điều chỉnh giống ngành luật dân sự. •
- 29. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 1. Phương pháp thực chất (điều chỉnh trực tiếp): Là phương pháp áp dụng những quy phạm thực chất nhằm điều chỉnh trực tiếp các quan hệ thuộc đối tượng điều chỉnh của TPQT mà không phải thông qua một hệ thống pháp luật trung gian nào.
- 30. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT • Quy phạm thực chất: Là loại quy phạm mà nội dung của nó trực tiếp giải quyết vấn đề hoặc quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ của các bên, hoặc về biện pháp chế tài mà không cần phải thông qua hệ thống PL trung gian nào.
- 31. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Điều 767 (4) BLDS 2005 • Di sản không có người thừa kế là động sản thuộc về Nhà nước mà người để lại di sản thừa kế có quốc tịch khi chết.
- 32. I. Đối tượng điều chỉnh củaTPQT • Điều 665(1) BLDS 2015 • Trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài thì quy định của điều ước quốc tế đó được áp dụng.
- 33. Phương pháp điều chỉnh của TPQT • Quy phạm này có phải là QPTC? • K1 Đ 4công ước Paris 1883 BHSHCN • “ Bất kỳ người nào đã nộp đơn hợp lệ xin cấp Patent hoặc xin đăng ký mẫu hữu ích, kiểu dáng công nghiệp hoặc nhãn hiệu hàng hóa tại một trong các nước thành viên của liên hiệp, hoặc người thừa kế hợp pháp của người đó, trong quá trình nộp đơn ở các nước khác sẽ được hưởng quyền ưu tiên trong thời hạn ấn định dưới đây...”
- 34. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 1. phương pháp thực chất • Cách thức xây dựng quy phạm thực chất • do các QG thỏa thuận xây dựng nên. (QPTC TN) • do QG đơn phương ban hành. • các QG thừa nhận các tập quán QT
- 35. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 1. phương pháp thực chất • Điều kiện FOB (Free on Board): giao lên tàu • Rủi ro chuyển từ người bán sang người mua kể từ khi hàng đã qua lan can tàu • Điều kiện CPT (Carriage Paid to): cước phí trả tới • Rủi ro chuyển từ người bán sang người mua khi hàng được giao cho người chuyên chở
- 36. Phương pháp điều chỉnh của TPQT • Tình huống: • Công ty A (VN) ký hợp đồng bán bột gạo cho công ty B (Đức). Hai bên thỏa thuận trong HĐ giao hàng theo điều kiện FOB. Khi hàng tới cảng, một nửa hàng hóa đã chuyển lên tàu, một cơn mưa bất ngờ ập tới, và làm hư hỏng một phần hàng hóa. • Theo bạn rủi ro thuộc về người bán hay người mua?
- 37. Phương pháp điều chỉnh của TPQT • Tình huống: • Công ty A (VN) ký hợp đồng bán bột gạo cho công ty B (Đức). Hai bên thỏa thuận trong HĐ giao hàng theo điều kiện CPT. Khi hàng tới cảng, một nửa hàng hóa đã chuyển lên tàu, một cơn mưa bất ngờ ập tới, và làm hư hỏng một phần hàng hóa. • Theo bạn rủi ro thuộc về người bán hay người mua?
- 38. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 1. phương pháp thực chất • Ưu điểm: - hiệu quả cao và trực tiếp điều chỉnh được các quan hệ của TPQT. • Hạn chế: Các quy phạm thực chất (đăc biệt là QPTCTN) hiện không nhiều ← việc xây dựng khó khăn→ không đáp ứng được yêu cầu thực tiễn của việc điều chỉnh các QHDS có YTNN
- 39. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • 2. Phương pháp xung đột (Phương pháp điều chỉnh gián tiếp): • Là phương pháp áp dụng quy phạm xung đột để lựa chọn hệ thống pháp luật điều chỉnh các quan hệ thuộc đối tượng điều chỉnh của TPQT.
- 40. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Quy phạm xung đột: QPXĐ là QP không trực tiếp giải quyết các quan hệ PL cụ thể mà chỉ quy định nguyên tắc chọn luật của nước này hay nước kia để giải quyết qhds có YTNN
- 41. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Điều 681 (2) BLDS 2015 • Hình thức của di chúc được xác định theo pháp luật của nước nơi di chúc được lập.
- 42. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Hiệp định tương trợ tư pháp giữa VN và CHLB Nga- Điều 19: • ” Năng lực hành vi của cá nhân được xác định theo PL của Bên ký kết mà người đó là công dân. Năng lực PL và năng lực hành vi của PN được xác định theo PL của Bên ký kết nơi thành lập pháp nhân đó.” • QP này có phải là quy phạm XĐ ?
- 43. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Cty CP Sao Mai (VN) ký hợp đồng XK cà phê cho Cty Morning Star (Nga) • Theo Điều 19 HĐTTTP giữa VN-Nga, Cty CP Sao Mai có đủ NLPL (HV) để ký HĐ ? • →Theo PL Việt Nam • Theo Điều 19 HĐTTTP giữa VN-Nga, Cty Morning Star có đủ NLPL (HV) để ký HĐ ? • → Theo PL nước Nga
- 44. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Cách thức xây dựng quy phạm xung đột • Do các QG cùng thỏa thuận xây dựng nên (điều ước QT) • Do QG đơn phương ban hành • Quốc gia Thừa nhận (TQQT)
- 45. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Ưu điểm Số lượng QPXĐ (kể cả QPXĐ thống nhất) phong phú → việc xây dựng các quy phạm xung đột dễ dàng hơn. • Hạn chế • Không trực tiếp giải quyết vấn đề, việc vận dụng quy phạm XĐ không đơn giản, có thể dẫn chiếu đến luật nước ngoài. (→mất nhiều thời gian hơn, và yêu cầu cao đối với người làm công tác ADPL. • Nhận xét chung về 2 phương pháp điều chỉnh
- 46. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Nhận xét chung về 2 phương pháp điều chỉnh • Phương pháp đặc thù: phương pháp XĐ • Bổ sung hỗ trợ cho nhau: –Hai phương pháp đều có ưu điểm và hạn chế –Hạn chế được khắc phục
- 47. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Nhận định: Phương pháp thực chất là phương pháp sử dụng các quy phạm thực chất trong pháp luật quốc gia để giải quyết trực tiếp các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài. • Câu hỏi: Tại sao phương pháp xung đột được gọi là phương pháp điều chỉnh gián tiếp? • Tại sao phương pháp thực chất được gọi là phương pháp điều chỉnh trực tiếp?
- 48. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Định nghĩa TPQT • TPQT là ngành luật độc lập trong HTPL quốc gia điều chỉnh các quan hệ pháp luật dân sự, thương mại, hôn nhân gia đình, lao động...(hay còn gọi là các quan hệ dân sự theo nghĩa rộng có yếu tố nước ngoài) và điều chỉnh vấn đề về tố tụng dân sự có YTNN
- 49. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Thuật ngữ: • Private International Law: –TPQT → các nước Civil Law • CONFLICTS OF LAW: –LuẬT XUNG ĐỘT → các nước Common Law.
- 50. II. Phương pháp điều chỉnh của TPQT 2. phương pháp xung đột • Nhận định: • TPQT là ngành luật chỉ điều chỉnh các QHDS theo nghĩa rộng có YTNN. • Quan hệ dân sự giữa công dân, pháp nhân Việt Nam không thể chịu sự điều chỉnh của Tư pháp quốc tế
- 51. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT • Cơ sở pháp lý: Đ 663(2), BLDS 2015: • a) Có ít nhất một trong các bên tham gia là cá nhân, pháp nhân nước ngoài; • b) Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng việc xác lập, thay đổi, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ đó xảy ra tại nước ngoài; • c) Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ dân sự đó ở nước ngoài.
- 52. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT • Chủ thể của TPQT bao gồm: • Cá nhân nước ngoài • Pháp nhân nước ngoài • Công dân Việt Nam • Pháp nhân Việt Nam • Quốc gia – chủ thể đặc biệt
- 53. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • a) Kn: là người không có quốc tịch VN bao gồm người có quốc tịch nước ngoài và người không quốc tịch. (điều 3, k 2, NĐ 138/CP) • Phân nhóm NNN: 3 tiêu chí + Nơi cư trú + Thời hạn cư trú + Quy chế Pháp lý
- 54. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • Nhóm thứ nhất: bao gồm những người được hưởng quy chế ngoại giao. • Nhóm thứ 2: gồm những người được hưởng quy chế NNN theo các điều uớc QT nhưng không thuộc quy chế ngoại giao. VD: chuyên gia, nhà đầu tư nước ngoài… • Nhóm thứ 3: gồm những người NN không thuộc 2 nhóm trên.
- 55. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) b) Quy chế pháp lý dân sự của NNN: • Điều 673. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân • 1. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân được xác định theo pháp luật của nước mà người đó có quốc tịch. • 2. Người nước ngoài tại Việt Nam có năng lực pháp luật dân sự như công dân Việt Nam, trừ trường hợp pháp luật Việt Nam có quy định khác.
- 56. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • Điều 674. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân • 1. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân được xác định theo pháp luật của nước mà người đó có quốc tịch, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này. • 2. Trường hợp người nước ngoài xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự tại Việt Nam, năng lực hành vi dân sự của người nước ngoài đó được xác định theo pháp luật Việt Nam.
- 57. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • Điều 674 (3). Năng lực hành vi dân sự của cá nhân • Việc xác định cá nhân bị mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự tại Việt Nam theo pháp luật Việt Nam.
- 58. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • c) các căn cứ PL xây dựng quy chế pháp lý dân sự cho NN, PNNN - Nguyên tắc đối xử quốc gia (National treatment): - Tối huệ quốc - Có đi có lại : thực chất - hình thức - Đãi ngộ đặc biệt - Báo phục quốc
- 59. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • c) các căn cứ PL xây dựng quy chế pháp lý dân sự cho NN, PNNN - Nguyên tắc đối xử quốc gia (National treatment): NNN hưởng quyền DS va phải thực hiện nghĩa vụ ngang hoặc tương đương với quyền và nghĩa vụ của công dân nước sở tại được hưởng hoặc sẽ được hưởng trong tương lai (trừ ngoại lệ)
- 60. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • - Chế độ tối huệ quốc: NNN, PNNN được hưởng một chế độ mà nước sở tại dành cho NNN, PNN của bất kỳ nước thứ ba nào đang được hưởng và sẽ được hưởng trong tương lai“
- 61. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • - Chế độ đãi ngộ đặc biệt: NNN, PNNN được hưởng những ưu tiên, ưu đãi đặc biệt mà nước sở tại dành cho họ (thậm chí chính cd nước sở tại cũng không được hưởng)
- 62. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • - Chế độ có đi có lại: Một QG dành một chế độ pháp lý nhất định cho thể nhân, PNNN tương ứng như nước đó đã dành và sẽ dành cho Cdân, PN nước mình ở đó trên cơ sở có đi có lại + Có đi có lại thực chất + Có đi có lại hình thức
- 63. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • - Chế độ báo phục quốc: + QG A bất ngờ dừng một dự án đầu tư của một PN (qtịch nước B) vì lợi ích riêng của mình → QG B cũng dừng một dự án nào đó của PN (qtịch nước A) → Báo phục quốc được hiểu là các biện pháp trả đũa
- 64. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) Nếu một quốc gia nào đó đơn phương sử dụng những biện pháp hoặc có hành vi gây thiệt hại hoặc tổn hại cho quốc gia khác hay công dân hoặc pháp nhân của quốc gia khác thì chính quốc gia bị tổn hại đó được phép sử dụng các biện pháp trả đũa như hạn chế hoặc có hành động tương ứng đối phó đáp lại được gọi là các biện pháp báo phục và hoàn toàn hợp pháp trên cơ sở có đi có lại.
- 65. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • Tại nước K: • A = K • → Đối xử quốc gia • A = B = C =D • → THQ • A được miễn thuế nhập khẩu – B, C, D và K →không được hưởng • → ĐÃI NGỘ ĐB -
- 66. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 1. Người nước ngoài (NNN) • Tại nước K: • A ↔ K • → CÓ ĐI CÓ LẠI • QG K→ cd, pháp nhân A (xấu) • QG A→ cd, pháp nhân K (xấu) • → BÁO PHỤC QUỐC
- 67. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài • a) Kn pháp nhân – PN NN: • Pháp nhân là một tc nhất định của con người, được PL quy định có quyền năng chủ thể. Chỉ những tc được thành lập theo trình tự, thủ tục và có đủ các đk do PL quy định hoặc tồn tại trên thực tế và được nhà nước công nhận thì mới có tư cách pháp nhân.
- 68. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài • VN: Điều 74. Pháp nhân • 1. Một tổ chức được công nhận là pháp nhân khi có đủ các điều kiện sau đây: • a) Được thành lập theo quy định của Bộ luật này, luật khác có liên quan; • b) Có cơ cấu tổ chức theo quy định tại Điều 83 của Bộ luật này; • c) Có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình; • d) Nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập.
- 69. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài • Điều 83. Cơ cấu tổ chức của pháp nhân • 1. Pháp nhân phải có cơ quan điều hành. Tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành của pháp nhân được quy định trong điều lệ của pháp nhân hoặc trong quyết định thành lập pháp nhân. • 2. Pháp nhân có cơ quan khác theo quyết định của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.
- 70. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài • Ở các nước: việc công nhận một tổ chức có tư cách pháp nhân phải dựa trên cơ sở PL của một nước nhất định.
- 71. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài •Khái niệm: •Điều 4 (26) L Doanh Nghiệp 2014 •Tổ chức nước ngoài là tổ chức thành lập ở nước ngoài theo pháp luật nước ngoài. • Điều 4(9) Doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo pháp luật Việt Nam và có trụ sở chính tại Việt Nam. • PNNN là PN được thành lập theo PLNN
- 72. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài • Ý nghĩa của việc xác định quốc tịch của pháp nhân. + Áp dụng chế độ pháp lý cho PN phù hợp + Khi hoạt động ở NN nhận được sự baỏ hộ về mặt ngoại giao + Các vấn đề pháp lý quan trọng như tư cách pháp nhân, quy định đk thành lập, tổ chức lại hoạt động và chấm dứt sự tồn tại của pháp nhân, giải quyết tài sản của pháp nhân.
- 73. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài b) Các nguyên tắc xác định quốc tịch • Nơi đặt trung tâm quản lý của pháp nhân: các nước Châu Âu Lục địa • Nơi thành lập pháp nhân hoặc nơi đăng ký điều lệ của PN khi thành lập các nước Anh, Mỹ. • VN: Điều 676 (1) BLDS 2015 • Quốc tịch của pháp nhân được xác định theo pháp luật của nước nơi pháp nhân thành lập.
- 74. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài b) Các nguyên tắc xác định quốc tịch • Quốc tịch của pháp nhân được xác định theo PL của nước nơi pháp nhân thành lập. Trung tâm hoạt động của PN: Ai Cập, Xiri • Nơi thành lập PN và nơi đặt trụ sở chính của PN: Nga và Đông Âu
- 75. CHỦ THỂ CỦA TPQT pháp nhân nước ngoài • Do quy định của PL các nước về ngtắc xác định QT của pháp nhân khác nhau → PN mang quốc tịch của nhiều nước → Xung đột pháp luật về quốc tịch của PN.
- 76. CHỦ THỂ CỦA TPQT pháp nhân nước ngoài • Giải quyết XĐPL về quốc tịch của PN –Ký kết các điều ước QT nhằm thống nhất ngtắc xác định quốc tịch pháp nhân và thừa nhận tư cách PN.
- 77. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài • C) Quy chế PLDS của PNNN tại VN • Điều 676 BLDS 2015 quy định: • 2. Năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân; tên gọi của pháp nhân; đại diện theo pháp luật của pháp nhân; việc tổ chức, tổ chức lại, giải thể pháp nhân; quan hệ giữa pháp nhân với thành viên của pháp nhân; trách nhiệm của pháp nhân và thành viên của pháp nhân đối với các nghĩa vụ của pháp nhân được xác định theo pháp luật của nước mà pháp nhân có quốc tịch, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này.
- 78. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 2. Pháp nhân nước ngoài • C) Quy chế PLDS của PNNN tại VN • Điều 676 BLDS 2015 quy định: • 3. Trường hợp pháp nhân nước ngoài xác lập, thực hiện giao dịch dân sự tại Việt Nam thì năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân nước ngoài đó được xác định theo pháp luật Việt Nam.
- 79. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt • a) Cơ sở xác định quy chế PL’ đặc biệt của QG Nguyên tắc tôn trọng chủ quyền QG và bình đẳng chủ quyền giữa các QG → Tư cách PL của QG khác với các chủ thể khác của TPQT → Hưởng các quyền miễn trừ
- 80. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt • b) Các quyền miễn trừ • Quyền miễn trừ xx của QG • Quyền miễn trừ đối với các biện pháp đảm bảo cho vụ kiện • Quyền miễn trừ về thi hành án: • Quyền miễn trừ về tài sản
- 81. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt QG A ký kết một HĐ MB 200 tấn gạo với công ty N (B). Ngày 4/2/2010 là ngày QG này phải giao đủ số gạo này. Công ty N đã hoàn tất thủ tục thanh toán trước ngày nói trên. Đến ngày 4/2 QG chỉ giao được 150 tấn gạo viện cớ do thiên tai nên 50 tấn gạo còn lại sẽ giao vào năm sau.
- 82. 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt • Công ty N không chấp nhận nên gởi đơn khởi kiện QGA đến tòa án của nước A. 1) TA của nước A có thể thụ lý vụ kiện này không? Tại sao? 2) Nếu công ty N khởi kiện tại TA của nước B, TA của nước B có thể thụ lý vụ kiên này không ? 3) Nếu QG A nộp đơn khởi kiện tại TA của nước A hoặc TA của nước B. Các TA này có thể thụ lý vụ kiện hay không? • → Biết rằng TA nước A và nước B đều có thẩm quyền giải quyết các vụ việc dân sự có sự tham gia của 1 bên là công dân và pháp nhân nước mình.
- 83. 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt 4) Nếu QG A đồng ý cho TA nước B xét xử vụ kiện của mình, TA nước B có được phong tỏa tài sản của QG A trên lãnh thổ của nước B để bảo đảm sơ bộ cho vụ kiện? 5) TA có được áp dụng các biện pháp cưỡng chế để đảm bảo cho việc thi hành án hay không?
- 84. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt Nội dung QCPL’ đặc biệt của QG • Quyền miễn trừ xx của QG: Nội dung: + nếu không có sự đồng ý của QG thì không một TA nước ngoài nào (kể cả TA của chính QG đó) có thẩm quyền thụ lý và giải quyết vụ kiện mà QG là bị đơn dân sự.
- 85. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt + QG có quyền đứng tên nguyên đơn trong vụ tranh chấp DS với cá nhân hoặc PNNN. Bị đơn là cá nhân hoặc PNNN chỉ được phép phản kiện khi được QG nguyên đơn đồng ý.
- 86. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt • Quyền miễn trừ đối với các biện pháp đảm bảo cho vụ kiện: Giả sử cùng vụ án trên, QGA cho phép TA nước B xét xử mình. Biết rằng nước A có tài sản là một nhà máy chà sát gạo. Công ty N đề nghị TA nước B phong tỏa số tài sản đó đề phòng QG A không chịu bồi thường khi thua kiện → TA chấp nhận hay không???
- 87. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt • Nội dung Quyền miễn trừ đối với các biện pháp đảm bảo cho vụ kiện : • Trong t.h nếu QG đồng ý để tòa án NN thụ lý, giải quyết một vụ tranh chấp mà QG là một bên tham gia thì TANN đó được quyền xx nhưng TA không được AD bất cứ một biện pháp cưỡng chế nào như bắt giữ, tịch thu tài sản của QG để phục vụ cho việc xx. TA chỉ được AD các biện pháp này nếu được QG cho phép.
- 88. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt Quyền miễn trừ về thi hành án: • Nội dung: QG đồng ý cho một TA giải quyết một tranh chấp mà QG là một bên tham gia và nếu QG là bên thua kiện thì bản án của TANN đó cũng phải được QG tự nguyện thi hành. Tòa án không thể thi hành các biện pháp cưỡng chế QG thi hành bản án đó.
- 89. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt Quyền miễn trừ đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của QG • Tài sản của QG là bất khả xâm phạm dù tài sản đó đang ở đâu hoặc trong đk nào. Nếu không có sự đồng ý của QG thì không ai có quyền thi hành bất cứ biện pháp cưỡng chế nào như chiếm giữ, tịch thu, bán đấu giá… đối với tài sản của QG.
- 90. III. CHỦ THỂ CỦA TPQT 3. Quốc gia – Chủ thể đặc biệt • Mối liên hệ giữa các quyền miễn trừ tư pháp : + Gắn bó chặt chẽ với nhau nhưng độc lập nhau + Việc từ bỏ quyền MT của QG cần phải được thể hiện rõ ràng trong PLQG, trong điều ước QT mà QG là thành viên hoặc trong các HĐ QG ký kết.
- 91. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ • Nguồn của tư pháp quốc tế gồm: • Điều ước quốc tế • Tập quán quốc tế • Luật pháp của mỗi quốc gia
- 92. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Hiệp định TTTP ký kết giữa VN và các nước • Công Ước Viên năm 1961 về Ngoại giao • Công ước Viên năm 1980 về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế • Hiệp định hợp tác về nuôi con nuôi (VN-Canada 2005)
- 93. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Công ước Viên năm 1980 về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế • Điều 30 • Người bán có nghĩa vụ giao hàng, giao chứng từ liên quan đến hàng hoá và chuyển giao quyền sở hữu về hàng hoá theo đúng quy định của hợp đồng và của Công ước này.
- 94. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Công ước Viên năm 1980 về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế • Điều 39(1). • Người mua bị mất quyền khiếu nại về việc hàng hóa không phù hợp hợp đồng nếu người mua không thông báo cho người bán những tin tức về việc không phù hợp đó trong một thời hạn hợp lý kể từ lúc người mua đã phát hiện ra sự không phù hợp đó.
- 95. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Hiệp định TTTP ký kết giữa VN-Nga • Điều 39 (1) • Quan hệ pháp luật về thừa kế động sản do pháp luật của Bên ký kết mà người để lại thừa kế là công dân vào thời điểm chết điều chỉnh.
- 96. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Cơ sở pháp lý: • Điều 664 (1)Pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc luật Việt Nam.
- 97. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Cơ sở pháp lý: • Điều 665(1): “Trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài thì quy định của điều ước quốc tế đó được áp dụng.
- 98. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Vị trí cao hơn của nguồn điều ước QT so với PLQG: điều 665(2) : “Trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác với quy định của Phần này và luật khác về pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài thì quy định của điều ước quốc tế đó được áp dụng”.
- 99. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Theo điều 665(2): • Phần thứ 5 BLDS 2015 (Từ điều 663 – 687) quy định về quan hệ DS có YTNN nếu khác với quy định của HĐ TTTP giữa VN-Nga – AD HĐ TTTP giữa VN-Nga • Quy định của Luật Hôn nhân và GĐ của VN khác với quy định của HĐ TTTP giữa VN-Nga – AD HĐ TTTP giữa VN-Nga
- 100. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế Trường hợp áp dụng: • T.H 1: Khi các bên thỏa thuận chọn điều ước QT (đáp ứng được điều kiện chọn luật). Điều 664(2). Trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc luật Việt Nam có quy định các bên có quyền lựa chọn thì pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo lựa chọn của các bên.
- 101. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Điều kiện: • Việc lựa chọn luật cho quan hệ PLDS có YTNN đó phải được quy định bởi: – Điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên HOẶC – Pháp luật Việt Nam
- 102. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Pháp luật Việt Nam • Điều 683. Hợp đồng • 1. Các bên trong quan hệ hợp đồng được thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng đối với hợp đồng, trừ trường hợp quy định tại các khoản 4, 5 và 6 Điều này… • Chọn điều ước quốc tế để điều chỉnh: Công ước Viên 1980 về HĐ mua bán HH quốc tế
- 103. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Điều 683. Hợp đồng • Không được chọn điều ước quốc tế điều chỉnh quan hệ Hợp đồng trong T.H sau đây: – Điều 683 (4)Trường hợp hợp đồng có đối tượng là bất động sản – Điều 683 (5): đối vớihợp đồng lao động, hợp đồng tiêu dùng có ảnh hưởng đến quyền lợi tối thiểu của người lao động, người tiêu dùng theo PLVN thì PLVN được AD
- 104. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • T.H 2: Áp dụng khi có điều ước QT mà VN là thành viên: • Điều 664 (1)Pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc luật Việt Nam. • Điều 665(1). Trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài thì quy định của điều ước quốc tế đó được áp dụng.
- 105. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Câu hỏi: Theo các bạn, những điều ước nào sau đây có thể là nguồn của TPQT, tại sao? • Hiệp định tương trợ tư pháp giữa Việt Nam và Ba Lan về dân sự • Công ước về chống tra tấn tù nhâncủa Liên Hợp Quốc • Hiệp định tương trợ TP về hình sự giữa Hàn Quốc và VIệt Nam.
- 106. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Điều ước quốc tế • Nhận định: – Mọi điều ước Quốc tế đều là nguồn luật của TPQT. – Điều ước quốc tế chỉ có thể AD để điều chỉnh quan hệ dân sự có YTNN khi Việt Nam là thành viên của điều ước quốc tế đó.
- 107. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 2. Tập quán Quốc Tế • Khái niệm: • Tập quán QT là những quy tắc xử sự được hình thành trong một thời gian dài, được áp dụng liên tục và được sự thừa nhận của đông đảo các QG
- 108. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 2. Tập quán Quốc Tế • NQ số 04/2005/NQ-HĐTP ngày 17/9/2005 của HĐ thẩm phán TATC: ‘Tập quán TMQT là thông lệ, cách làm lập đi, lập lại nhiều lần trong buôn bán QT và đươc các tổ chức QT có liên quan thừa nhận’ VD: Bản quy tắc và thực hành thống nhất về tín dụng chứng từ (UCP 600: The Uniform Customs and Practice for Documentary Credits ) Được chuẩn hóa bởi ICC (International Chamber of Commerce)
- 109. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 2. Tập quán Quốc Tế → TQQT ràng buộc các quốc gia khi các quốc gia thừa nhận (ghi nhận việc áp dụng tập quán trong pháp luật nước mình).
- 110. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 2. Tập quán Quốc Tế • Cơ sở pháp lý: • Điều 666 BLDS 2015: Các bên được lựa chọn tập quán quốc tế trong trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 664 của Bộ luật này. Nếu hậu quả của việc áp dụng tập quán quốc tế đó trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam thì pháp luật Việt Nam được áp dụng.
- 111. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Tập quán QT Trường hợp áp dụng: • Khi các bên thỏa thuận chọn tập quán QT (đáp ứng được điều kiện chọn luật). Điều 664(2). Trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc luật Việt Nam có quy định các bên có quyền lựa chọn thì pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo lựa chọn của các bên.
- 112. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Tập quán QT • Điều kiện: • Việc lựa chọn tập quán quốc tế cho quan hệ PLDS có YTNN đó phải được quy định bởi: Điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc pháp luật Việt Nam • Việc Ad tập quán QT không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam. (Điều 666 BLDS 2015)
- 113. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 1. Tập quán QT • Nếu hậu quả của việc áp dụng tập quán quốc tế đó trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam • → thì pháp luật Việt Nam được áp dụng. • Điều 666 BLDS 2015 10/4/2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM
- 114. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 2. Tập quán Quốc Tế • PL VN có quy định việc chọn luật: • Điều 683. Hợp đồng • 1. Các bên trong quan hệ hợp đồng được thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng đối với hợp đồng, trừ trường hợp quy định tại các khoản 4, 5 và 6 Điều này. Trường hợp các bên không có thoả thuận về pháp luật áp dụng thì pháp luật của nước có mối liên hệ gắn bó nhất với hợp đồng đó được áp dụng. • chọn luật để điều chỉnh: tập quán quốc tế • Chọn tập quán thương mại quốc tế Incoterm
- 115. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 2. Tập quán Quốc Tế • Điều 5, khoản 2 BLHH 2015: • Các bên tham gia trong hợp đồng liên quan đến hoạt động hàng hải mà trong đó có ít nhất một bên là tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài thì có quyền thỏa thuận áp dụng luật nước ngoài hoặc tập quán hàng hải quốc tế trong quan hệ hợp đồng và chọn Trọng tài, Tòa án ở một trong hai nước hoặc ở một nước thứ ba để giải quyết tranh chấp.
- 116. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 2. Tập quán Quốc Tế • Điều 4(4) L Đầu Tư 2014 • Đối với hợp đồng trong đó có ít nhất một bên tham gia là nhà đầu tư nước ngoài hoặc tổ chức kinh tế quy định tại khoản 1 Điều 23 của Luật này, các bên có thể thỏa thuận trong hợp đồng việc áp dụng pháp luật nước ngoài hoặc tập quán đầu tư quốc tế nếu thỏa thuận đó không trái với quy định của pháp luật Việt Nam.
- 117. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 2. Tập quán Quốc Tế • Điều 5, khoản 2, LTM: các bên trong giao dich thương mại có YTNN được thỏa thuận AD pháp luật nước ngoài, tập quán thương mại quốc tế nếu PL nước ngoài, tập quán TMQT đó không trái với nguyên tắc cơ bản của PLVN’.
- 118. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 3. Hệ thống pháp luật quốc gia • Hệ thống PL quốc gia được hiểu là một hệ thống các nguồn luật được thừa nhận ở QG đó. – Hệ thống các văn bản PL (đối với các QG chỉ thừa nhận hình thức pháp luật thành văn) – Hoặc bao gồm văn bản PL, kể cả luật không thành văn án lệ, tập quán pháp …(đối với những quốc gia thừa nhận sự đa dạng hóa các nguồn luật.
- 119. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 3. Hệ thống pháp luật quốc gia • Ví dụ: Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng được xác định theo pháp luật của nước Anh. • Pháp luật của nước Anh được hiểu là: – Án lệ/Văn bản pháp luật/Tập quán pháp/Ý kiến pháp lý của các học giả pháp lý nổi tiếng… – Những nguồn luật được thừa nhận ở nước Anh đều có thể được vận dụng để g/q vấn đề về quyền và nghĩa vụ của các bên trong HD.
- 120. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 3. Hệ thống pháp luật quốc gia • HTPL Việt Nam • Bao gồm toàn bộ hệ thống VBPL của Việt Nam (đặc biệt là những văn bản PL có liên quan giải quyết các vấn đề của quan hệ DS có ytnn). • Hiến pháp 2013 (Điều 48) • Người nước ngoài cư trú ở Việt Nam phải tuân theo Hiến pháp và pháp luật Việt Nam; được bảo hộ tính mạng, tài sản và các quyền, lợi ích chính đáng theo pháp luật Việt Nam.
- 121. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 3. Hệ thống pháp luật quốc gia • Hiến pháp 2013 • Bộ luật Dân sự 2015 • Luật HNGĐ 2014 • Luật đầu tư 2014 • Luật Thương Mại 2005 • Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014 • Các văn bản pháp luật khác
- 122. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 3. Hệ thống pháp luật quốc gia • Trường hợp áp dụng: – TH 1: Khi các bên thỏa thuận lựa chọn HTPL của một QG. – Điều 664(2). Trường hợp điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc luật Việt Nam có quy định các bên có quyền lựa chọn thì pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo lựa chọn của các bên.
- 123. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 3. Hệ thống pháp luật quốc gia • Điều kiện: • Việc lựa chọn tập quán quốc tế cho quan hệ PLDS có YTNN đó phải được quy định bởi: Điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc pháp luật Việt Nam. Điều 664(2) BLDS 2015 • Không thuộc trường hợp KHÔNG AD PLNN (Điều 670 BLDS 2015)
- 124. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 3. Hệ thống pháp luật quốc gia • Điều 670 (1). • a) Hậu quả của việc áp dụng pháp luật nước ngoài trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam; • b) Nội dung của pháp luật nước ngoài không xác định được mặc dù đã áp dụng các biện pháp cần thiết theo quy định của pháp luật tố tụng. • AD PL Việt Nam (Điều 670 (2)) 10/4/2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM
- 125. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 3. Hệ thống pháp luật quốc gia • T.H 2: Khi có sự dẫn chiếu của QPXĐ • Điều 677. Việc phân loại tài sản là động sản, bất động sản được xác định theo pháp luật của nước nơi có tài sản. • Điều 678(1) Năng lực lập di chúc, thay đổi hoặc huỷ bỏ di chúc được xác định theo pháp luật của nước mà người lập di chúc có quốc tịch tại thời điểm lập, thay đổi hoặc hủy bỏ di chúc.
- 126. IV. NGUỒN CỦA TƯ PHÁP QUỐC TẾ 2. HTPL Quốc gia • Câu hỏi: • Trường hợp cùng có điều ước QT mà VN là thành viên, tập quán QT được thừa nhận và PLVN điều chỉnh một vấn đề cụ thể nhưng nội dung khác nhau, thì nguồn Luật nào sẽ được AD?