TSMT Manual (คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้)
0 likes2,485 views
คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ ของ ชมรมครูที่มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี (ครู สควค.) ทุนสนับสนุนโดย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ; ข้อมูลบางส่วนไม่ปรากฏในฉบับออนไลน์
TSMT Manual (คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้)
- 1. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ จัดพิมพ์โดย ทุนสนับสนุนการจัดโครงการประชุมปฏิบัติการสร้างสื่อและคู่มือการปฏิบัติตน ของครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาเครือข่ายครู สควค. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประจำ�ปีงบประมาณ ๒๕๕๒ จากสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)
- 2. “หนังสือเป็นสิ่งสำ�คัญสำ�หรับการพัฒนาทั้งกาย ทั้งอาชีพ ทั้งความรู้ วิ ช าการ ทั้ ง การค้ น คว้ า และในที่ สุ ด ในความพอใจในทางจิ ต ใจของมนุ ษ ย์ ขันสูงทีสด จนกระทังถ้าคนใดอยากมีความรูในด้านจิตวิทยาหรือในด้านปรัชญา ้ ุ่ ่ ้ จนกระทังอาจอยากทีจะเรียนทางธรรมะหรือศาสนา จนกระทังเป็นคนทีสามารถ ่ ่ ่ ่ ไปสู่ความสุขที่แท้จริงคือ ความนิ่งในจิตใจ เป็นผู้รอบรู้แท้ๆ ก็ย่อมต้องอาศัย หนังสือ เพราะหนังสือเป็นการสะสมความรูและทุกสิงทุกอย่างทีมนุษย์ได้สร้างมา ้ ่ ่ ทำ�มา คิดมาแต่โบราณกาลจนทุกวันนี้ หนังสือจึงเป็นสิ่งที่สำ�คัญ เป็นคล้ายๆ ธนาคารความรู้และเป็นออมสิน เป็นสิ่งที่จะทำ�ให้มนุษย์ก้าวหน้าได้โดยแท้” พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่คณะสมาชิกห้องสมุดทั่วประเทศ ในโอกาสที่เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา วันพฤหัสบดี ที่ ๒๕ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๑๔
- 3. “งานของครู นั้ น เป็ น งานพิ เ ศษ ที่ จ ะหวั ง ผลตอบแทนเป็ น ความรํ่ า รวย ยศศักดิ์หรืออำ�นาจความเป็นใหญ่เหมือน งานอื่นๆ ได้โดยยาก ผลตอบแทนที่สำ�คัญ ย่อมเป็นผลทางใจคือ ความปิติชุ่มชื่นใจ ที่ ไ ด้ ฝึ ก สอนคนให้ ไ ด้ ดี มี ค วามเจริ ญ กับได้ผูกพันจิตใจคนเป็นพันเป็นหมื่นไว้ได้ อย่างแน่นแฟ้น ทังนีเ้ พราะครูแต่ละคนนัน ต่างได้ ้ ้ แผ่ เ มตตาสั่ ง สอนศิ ษ ย์ ม ากมายหลายรุ่ น ให้มทงความรูและความดี ทำ�ให้เขาเหล่านัน ี ้ั ้ ้ สามารถดำ�เนินชีวิตและประกอบกิจการ งานได้ทุกระดับทุกสาขา ให้เป็นประโยชน์ ทั้งแก่ตนเองและส่วนรวม” พระราโชวาทสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ในโอกาสที่คณะครูอาวุโสเข้าเฝ้าฯ รับพระราชทานเครื่องหมายเชิดชูเกียรติ และเงินช่วยเหลือ ณ ศาลาดุสิดาลัย วันเสาร์ที่ ๑๕ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๕๕๒ “การที่จะทำ�ให้เป้าหมายทั้งเชิง ปริมาณและคุณภาพดังกล่าวสำ�เร็จลุล่วง ไปได้ ย่อมต้องอาศัยครูเป็นปัจจัยสำ�คัญ แม้ในปัจจุบันเทคโนโลยีจะก้าวหน้า ข้อมูล ข่าวสารไร้พรมแดน แต่กไม่สามารถทดแทน ็ ครู ไ ด้ เพราะการศึ ก ษามิ ใช่ เ ป็ น เพี ย ง การรับรู้ข้อมูลข่าวสารเท่านั้น สิ่งสำ�คัญ กว่าคือ การฝึกคิดการบ่มนิสัยให้แต่ละคน สามารถพึ่งพาตนเองและมีนํ้าใจเอื้อเฟื้อ เผื่ อ แผ่ ต่ อ คนอื่ น ส่ ว นนี้ ต้ อ งใช้ ค นสอน เท่ า นั้ น ยิ่ ง เทคโนโลยี ก้ า วไกลเพี ย งใด ก็ยิ่งต้องการครูที่มีความสามารถมากขึ้น เพี ย งนั้ น ครู ต้ อ งพั ฒ นาตนเองให้ รู้ เท่าทันโลก จึงจะสามารถอบรมบ่มนิสัย คนในยุคใหม่ได้” พระราชดำ�รัสสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ณ หอประชุมคุรุสภา กระทรวงศึกษาธิการ ในโอกาสเสด็จพระราชดำ�เนิน ไปทรงเปิดงานวันครูโลก ๒๐๐๔ วันอังคารที่ ๕ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๔๗
- 4. เพลง แม่พิมพ์ของชาติ เพลง พระคุณที่สาม ผู้แต่ง : ครูสุเทพ โชคสกุล ผู้แต่ง : ครูอร่าม ขาวสะอาด เนื้อเพลง : แสงเรืองๆ ที่ส่องประเทืองอยู่ทั่วเมืองไทย คือแม่พิมพ์อันน้อยใหญ่ โอ้ครูไทยในแดนแหลมทอง เหนื่อยยากอย่างไร ไม่เคยบ่นไปให้ใครเขามอง ครูนั้นยังลำ�พอง ในเกียรติของตนเสมอมา เนื้อเพลง : ครูบาอาจารย์ที่ท่านประทานความรู้มาให้ อบรมจิตใจให้รู้ผิดชอบชั่วดี ก่อนจะนอนสวดมนต์อ้อนวอนทุกที ขอกุศลบุญบารมีส่งเสริมครูนี้ให้ร่มเย็น ที่ทำ�งานช่างสุดกันดารในป่าดงไพร ถึงจะไกลก็เหมือนใกล้ เร่งรุดไปให้ทันเวลา กลับบ้านไม่ทัน บางวันต้องไปอาศัยหลวงตา ครอบครัวคอยท่า ไม่รู้ว่าไปอยู่ไหน ถึงโรงเรียนก็เจียนจะสายจวนได้เวลา เห็นศิษย์รออยู่พร้อมหน้า ต้องรีบมาทำ�การสอน ไม่มีเวลาที่จะได้มาหยุดพอพักผ่อน โรงเรียนในดงป่าดอน ให้โหยอ่อนสะท้อนอุรา ชื่อของครูฟังดูก็รู้ชวนชื่นใจ งานที่ทำ�ก็ยิ่งใหญ่ สร้างชาติไทยให้วัฒนา ฐานะของครูใครๆ ก็รู้ว่าด้อยหนักหนา ยังสู้ทนอุตส่าห์สั่งสอนศิษย์มาเป็นหลายปี นี่แหละครูที่ให้ความรู้อยู่รอบเมืองไทย หวังสิ่งเดียวคือขอให้เด็กของไทยในผืนธานี ได้มีความรู้เพื่อช่วยเชิดชูไทยให้ผ่องศรี ครูกภมใจทีสมความเหนือยยากตรากตรำ�มา... ็ูิ ่ ่ ครูมีบุญคุณจึงต้องเทิดทูนเอาไว้เหนือเกล้า ท่านสั่งสอนเราอบรมให้เราไม่เว้น ท่านอุทิศไม่คิดถึงความยากเย็น สอนจนรู้จัดเจน เฝ้าแนะเฝ้าเน้นมิได้อำ�พราง * พระคุณที่สามงดงามแจ่มใส แต่ว่าใครหนอใครเปรียบเปรยครูไว้ ว่าเป็นเรือจ้าง นอกจากความจริงยิ่งคิดยิ่งเห็นว่าผิดทาง มีใครไหนบ้างแนะนำ�แนวทางอย่างครู บุญเคยทำ�มาตั้งแต่ปางใด เรายกให้ท่าน ตั้งใจกราบกราน ระลึกคุณท่านกตัญญู โรคและภัยอย่ามาแผ้วพานคุณครู ขอกุศลผลบุญคํ้าชูให้ครูมีสุขชั่วนิรันดร (ซํ้า *) ให้ครูมีสุข...ชั่วนิรันดร
- 5. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ บทบรรณาธิการ เมื่ อ ครั้ ง การจั ด โครงการพั ฒ นาเครื อ ข่ า ยครู สควค. ในปี ๒๕๕๒ เราคิดกันว่า จะทำ�กองทุน จึงทำ�เสื้อ “ครู สควค. รักครอบครัว” ขึ้นมาจำ�หน่าย ได้กำ�ไรมา เล็กน้อย ๑,๕๐๐ บาทเป็นทุนก้อนแรกของกองทุนของ พวกเรา ต่อมาปี ๒๕๕๓ เราเดินหน้าเรื่อง “กองทุนครู สควค. ครูผสร้างสังคมแห่งการเรียนรู”อย่างจริงจัง โดย ู้ ้ มีเป้าหมายเพื่อตั้งมูลนิธิครู สควค. ในอนาคต ซึ่งมีเพื่อน ที่เห็นดีเห็นงามและสนับสนุนเราด้วยจำ�นวนไม่มากนัก แต่พวกเราคิดว่า “เรารอได้” เพราะอาจจะอ่อนการ ประชาสัมพันธ์และเราต้องการแสวงหาความร่วมมือ หนังสือฉบับนี้ ตั้งใจทำ�ออกมาพิเศษสำ�หรับเพื่อน ครู สควค. ภาคอีสาน โดยอยู่บนพื้นฐานที่ว่า ในฐานะ ครูคนหนึ่งนั้น ควรจะทราบว่าตนเองจะต้องปฏิบัติตน อย่างไร ทั้งในฐานะที่เป็นครู เป็นชาวพุทธและเป็นมนุษย์ คนหนึ่ง ซึ่งเชื่อว่าหากได้ปฏิบัติตามแนวทางดังกล่าว ความเป็นมงคลแก่ชีวิตของตนเองและความก้าวหน้า ในวิชาชีพย่อมเกิดขึ้นอย่างแน่นอน หากมี ข้ อ เสนอแนะประการใด ขอน้ อ มรั บ ไว้ ด้วยความขอบคุณ สารบัญ หน้า ๖ - แบบแผนพฤติกรรมที่พึงประสงค์ ตามจรรยาบรรณวิชาชีพทางการศึกษา - มาตรฐานครูวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ ๑๔ และเทคโนโลยี - ครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ ๑๖ - คุณลักษณะของครู สควค.ที่พึงประสงค์ ๑๗ - ครูเพื่อความอยู่รอดของผู้อื่น ๑๘ - ทิศ ๖ หลักแห่งการปฏิบัติต่อกันที่ดีงาม ๒๑ - มงคลชีวิต ๓๘ ประการ ๒๔ - ข้าวตอกดอกไม้บนพานไหว้ครู ๒๗ - บทสวดมนต์และไหว้ครู ๒๘ - บทสวดมนต์และระลึกถึง ๒๘ พระคุณบุรพาจารย์ - ปฏิทินชีวิต พลังใจประจำ�วัน ๒๙ - คำ�ขวัญประจำ�จังหวัด ๓๐ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ - บทสวดมนต์/คาถา แก้วสารพัดนึก ๓๒ ที่ปรึกษา อ.พรพรรณ ไวทยางกูร, อ.ดวงสมร คล่องสารา, อ.อรวรรณ อิ น ทวิ ช ญ, อ.ปราณี สร้ อ ยสั้ น , อ.พวงเพ็ญ บุญญภัทโร, อ.โสภณ แย้มทองคำ�, อ.มิตรชัย คำ�งอก, อ.สุประดิษฐ สะอาด, ผอ.ธนชัย สุทธิยานุช, รอง ผอ.พล สีดี, รอง ผอ.ประเสริฐ สันทอง, นายไพรัช อนันตสุข คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ เจ้าของ ชมรมครูที่มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี (ครู สควค.) สาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสครบรอบ ๕ ปี การก่อตั้งชมรมครู สควค. วันที่ ๒๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ และสนับสนุนการดำ�เนินกิจกรรมของกองทุนครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ ดาวน์โหลดฉบับออนไลน์ที่เว็บไซต์ www.krusmart.com โทร ๐๘๙๐๒๘๖๓๒๗ (anantasook@gmail.com) บรรณาธิการ ศักดิ์อนันต์ อนันตสุข ผู้ช่วยบรรณาธิการ รัสนา อนันตสุข กองบรรณาธิการ ว่องไว ธุอินทร์, ณัฐพล แสงทวี, บุญเลี้ยง จอดนอก, ชำ�นาญ เพริดพราว, วงค์ณภา แก้วไกรษร, จตุรภัทร ประทุม, ทองคำ� อำ�ไพ พิมพ์ที่ บริษัท รุ่งธนเกียรติออฟเซ็ท จำ�กัด พิมพ์ครั้งแรก พฤษภาคม ๒๕๕๔ จำ�นวน ๕๐๐ เล่ม 5
- 6. 6 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ แบบแผนพฤติกรรมที่พึงประสงค์ ตามจรรยาบรรณวิชาชีพทางการศึกษา จรรยาบรรณต่อตนเอง ๑. ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องมีวนยในตนเอง พัฒนาตนเองด้านวิชาชีพ บุคลิกภาพ ้ ิ ั และวิสัยทัศน์ ให้ทันต่อการพัฒนาทางวิทยาการ เศรษฐกิจ สังคม และการเมืองอยู่เสมอ วิชาชีพครู ๑. ประพฤติตนเหมาะสมกับสถานภาพและเป็นแบบอย่างที่ดี ๒. ประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดีในการดำ�เนินชีวิตตามประเพณี และวัฒนธรรมไทย ๓. ปฏิบัติงานตามหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายให้สำ�เร็จอย่างมีคุณภาพตามเป้าหมายที่กำ�หนด ๔. ศึกษา หาความรู้ วางแผนพัฒนาตนเอง พัฒนางาน และสะสมผลงานอย่างสมํ่าเสมอ ๕. ค้นคว้า แสวงหา และนำ�เทคนิคด้านวิชาชีพทีพฒนาและก้าวหน้าเป็นทียอมรับมาใช้แก่ศษย์ ่ ั ่ ิ และผู้รับบริการให้เกิดผลสัมฤทธิ์ที่พึงประสงค์ วิชาชีพผู้บริหารสถานศึกษา ๑. ประพฤติตนเหมาะสมกับสถานภาพและเป็นแบบอย่างที่ดี ๒. ศึกษา ค้นคว้า ริเริ่มสร้างสรรค์ความรู้ใหม่ในการพัฒนาวิชาชีพอยู่เสมอ ๓. ส่งเสริมและพัฒนาครูในการใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีในการจัดการเรียนรู้ ๔. สร้างผลงานที่แสดงถึงการพัฒนาความรู้และความคิดในวิชาชีพจนเป็นที่ยอมรับ ๕. ส่งเสริมการปฏิบัติงานโดยมีแผนปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมและใช้นวัตกรรม เทคโนโลยี ที่เหมาะสมกับสภาพปัจจุบัน และก้าวทันการเปลี่ยนแปลงในอนาคต วิชาชีพผู้บริหารการศึกษา ๑. ประพฤติตนเหมาะสมกับสถานภาพและเป็นแบบอย่างที่ดี ๒. ศึกษา ค้นคว้า ริเริ่มสร้างสรรค์ความรู้ใหม่ในการพัฒนาวิชาชีพอยู่เสมอ ๓. ส่งเสริมการใช้นวัตกรรมเพื่อพัฒนาการศึกษาให้มีคุณภาพ ๔. นำ�แนวทางหรือรูปแบบใหม่มาใช้ในการปฏิบัติงานจนเกิดประโยชน์ต่องานในหน้าที่และ องค์กร ๕. สามารถใช้นวัตกรรม เทคโนโลยีในการปฏิบัติงาน ๖. สร้างผลงานที่แสดงถึงการค้นพบและพัฒนาความรู้ความคิดในวิชาชีพ ๗. เป็ น ผู้ นำ � ในการจั ด ทำ � แผนปฏิ บั ติ ก ารให้ เ หมาะสมกั บ สภาพปั จ จุ บั น และก้ า วทั น การเปลี่ยนแปลงในอนาคต
- 7. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 7 วิชาชีพศึกษานิเทศก์ ๑. ประพฤติตนเหมาะสมกับสถานภาพและเป็นแบบอย่างที่ดี ๒. ปฏิบัติงานตามหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายให้สำ�เร็จอย่างมีคุณภาพตามเป้าหมายที่กำ�หนด ๓. ศึกษา หาความรู้ วางแผนพัฒนาตนเอง พัฒนางาน และสะสมผลงานอย่างสมํ่าเสมอ ๔. สร้างผลงานที่แสดงถึงการพัฒนาตนเองด้านวิชาชีพ ๕. ค้นหาวิธีการทำ�งาน การพัฒนาวิชาชีพ และ สามารถนำ�มาประยุกต์ให้เกิดผลดีต่อผู้รับการ นิเทศ ๖. นิเทศโดยยึดผู้รับการนิเทศเป็นสำ�คัญด้วยกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันอย่างสมํ่าเสมอ ๗. พัฒนาวิสยทัศน์โดยผสมผสานนวัตกรรม เทคโนโลยี และแนวคิด เพือใช้ในการพัฒนาวิชาชีพ ั ่ จรรยาบรรณต่อวิชาชีพ ๒. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องรัก ศรัทธา ซื่อสัตย์สุจริต รับผิดชอบต่อวิชาชีพและ เป็นสมาชิกที่ดีขององค์กรวิชาชีพ วิชาชีพครู ๑. แสดงความชื่นชมและศรัทธาในคุณค่าของวิชาชีพ ๒. รักษาชื่อเสียงและปกป้องศักดิ์ศรีแห่งวิชาชีพ ๓. ยกย่องและเชิดชูเกียรติผู้มีผลงานในวิชาชีพให้สาธารณชนรับรู้ ๔. อุทิศตนเพื่อความก้าวหน้าของวิชาชีพ ๕. ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความรับผิดชอบ ซื่อสัตย์สุจริตตามกฎระเบียบและแบบแผนของทาง ราชการ ๖. เลือกใช้หลักวิชาที่ถูกต้อง สร้างสรรค์เทคนิค วิธีการใหม่ๆ เพื่อพัฒนาวิชาชีพ ๗. ใช้องค์ความรู้หลากหลายในการปฏิบัติหน้าที่และแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับสมาชิกในองค์กร ๘. เข้าร่วมกิจกรรมของวิชาชีพหรือองค์กรวิชาชีพอย่างสร้างสรรค์
- 8. 8 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ วิชาชีพผู้บริหารสถานศึกษา ๑. แสดงความชื่นชมและศรัทธาในคุณค่าของวิชาชีพ ๒. รักษาชื่อเสียงและปกป้องศักดิ์ศรีแห่งวิชาชีพ ๓. ยกย่องและเชิดชูเกียรติผู้มีผลงานในวิชาชีพให้สาธารณชนรับรู้ ๔. ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความรับผิดชอบ ซื่อสัตย์สุจริตตามกฎระเบียบและแบบแผนของทาง ราชการ ๕. ปฏิบตหน้าทีดวยความมุงมัน ตังใจ และใช้ความรูความสามารถในการพัฒนาครูและบุคลากร ัิ ่้ ่ ่ ้ ้ ๖. สนับสนุนการจัดกิจกรรมเกี่ยวกับการพัฒนาครู การเรียน การสอน และการบริหารสถาน ศึกษา ๗. ส่งเสริมให้ครูและบุคลากรได้ศึกษา ค้นคว้า วิเคราะห์ วิจัยและนำ�เสนอผลงานที่เกี่ยวข้อง กับวิชาชีพ ๘. เข้าร่วม ส่งเสริม และประชาสัมพันธ์กจกรรมของวิชาชีพหรือองค์กรวิชาชีพอย่างสร้างสรรค์ ิ วิชาชีพผู้บริหารการศึกษา ๑. แสดงความชื่นชมและศรัทธาในคุณค่าของวิชาชีพ ๒. รักษาชื่อเสียงและปกป้องศักดิ์ศรีแห่งวิชาชีพ ๓. ยกย่องและเชิดชูเกียรติผู้มีผลงานในวิชาชีพให้สาธารณชนรับรู้ ๔. ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความรับผิดชอบ ซื่อสัตย์สุจริตตามกฎระเบียบและแบบแผนของทาง ราชการ ๕. ปฏิบตหน้าทีดวยความมุงมัน ตังใจ และใช้ความรูความสามารถในการพัฒนาครูและบุคลากร ัิ ่้ ่ ่ ้ ้ ๖. ให้ความร่วมมือจัดกิจกรรมที่เกี่ยวกับการพัฒนางานที่ตนปฏิบัติหรืองานที่รับผิดชอบ โดยไม่เรียกร้องผลประโยชน์ตอบแทนที่ควรได้รับ ๗. สนับสนุน ส่งเสริมการศึกษา ค้นคว้า วิเคราะห์ วิจัย และนำ�เสนอผลงานที่เกี่ยวข้อง กับวิชาชีพ ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อวิชาชีพ ๘. สร้างสรรค์เทคนิค วิธีการใหม่ทางการศึกษาเพื่อพัฒนาวิชาชีพ ๙. เข้าร่วม ส่งเสริม และประชาสัมพันธ์กิจกรรมของวิชาชีพหรือองค์กร
- 9. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 9 วิชาชีพศึกษานิเทศก์ ๑. แสดงความชื่นชมและศรัทธาในคุณค่าของวิชาชีพ ๒. รักษาชื่อเสียงและปกป้องศักดิ์ศรีแห่งวิชาชีพ ๓. ยกย่องและเชิดชูเกียรติผู้มีผลงานในวิชาชีพให้สาธารณชนรับรู้ ๔. ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความรับผิดชอบ ซื่อสัตย์สุจริตตามกฎระเบียบและแบบแผนของทาง ราชการ ๕. เลือกใช้หลักการ วิธีการที่ถูกต้อง ได้ผลดี ทันสมัย และสอดคล้องกับผู้รับการนิเทศ ๖. อุทิศตนเพื่อประโยชน์ของผู้รับการนิเทศและความก้าวหน้าของวิชาชีพ ๗. สร้างสรรค์เทคนิค วิธการใหม่ๆ ทางการศึกษาเพือพัฒนาวิชาชีพ เป็นสมาชิกทีดขององค์กร ี ่ ่ี วิชาชีพ ๘. แลกเปลียนเรียนรูกบสมาชิกในองค์กรหรือวิชาชีพอย่างต่อเนือง ใช้ศาสตร์องค์ความรูในการ ่ ้ั ่ ้ ปฏิบัติงาน ๙. เข้าร่วม ส่งเสริม และประชาสัมพันธ์กจกรรมของวิชาชีพหรือองค์กรวิชาชีพอย่างสร้างสรรค์ ิ จรรยาบรรณต่อผู้รับบริการ ๓. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องรัก เมตตา เอาใจใส่ ช่วยเหลือ ส่งเสริม ให้กำ�ลังใจ แก่ศิษย์ และผู้รับบริการ ตามบทบาทหน้าที่ โดยเสมอหน้า ๔. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ ทักษะ และนิสัยที่ถูกต้อง ดีงามแก่ศิษย์ และผู้รับบริการ ตามบทบาทหน้าที่ อย่างเต็มความสามารถด้วยความบริสุทธิ์ใจ ๕. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องประพฤติ ปฏิบัติตน เป็นแบบอย่างที่ดี ทั้งทางกาย วาจา และจิตใจ ๖. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องไม่กระทำ�ตนเป็นปฏิปักษ์ ต่อความเจริญทางกาย สติปัญญา จิตใจ อารมณ์ และสังคมของศิษย์ และผู้รับบริการ ๗. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องให้บริการ ด้วยความจริงใจ และเสมอภาค โดยไม่ เรียกรับ หรือยอมรับผลประโยชน์ จากการใช้ตำ�แหน่งหน้าที่โดยมิชอบ
- 10. 10 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ วิชาชีพครู ๑. ให้คำ�ปรึกษาหรือช่วยเหลือศิษย์และผู้รับบริการด้วยความเมตตากรุณาอย่างเต็มกำ�ลัง ความสามารถและเสมอภาค ๒. สนับสนุนการดำ�เนินงานเพื่อปกป้องสิทธิเด็ก เยาวชนและผู้ด้อยโอกาส ๓. ตังใจ เสียสละ และอุทศตนในการปฏิบตหน้าที่ เพือให้ศษย์และผูรบบริการได้รบการพัฒนา ้ ิ ัิ ่ ิ ้ั ั ตามความสามารถ ความถนัดและความสนใจของแต่ละบุคคล ๔. ส่งเสริมให้ศิษย์และผู้รับบริการสามารถแสวงหาความรู้ได้ด้วยตนเองจากสื่ออุปกรณ์ และ แหล่งเรียนรู้อย่างหลากหลาย ๕. ให้ศษย์และผูรบบริการ มีสวนร่วมวางแผนการเรียนรูและเลือกวิธการปฏิบตทเี่ หมาะสมกับตนเอง ิ ้ั ่ ้ ี ัิ ๖. เสริมสร้างความภาคภูมิใจให้แก่ศิษย์และผู้รับบริการด้วยการรับฟังความคิดเห็น ยกย่อง ชมเชย และให้กำ�ลังใจอย่างกัลยาณมิตร วิชาชีพผู้บริหารสถานศึกษา ๑. ปฏิบัติงานหรือให้บริการอย่างมีคุณภาพ โดยคำ�นึงถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของผู้รับบริการ ๒. ส่งเสริมให้มีการดำ�เนินงานเพื่อปกป้องสิทธิเด็ก เยาวชน และผู้ด้อยโอกาส ๓. บริหารงานโดยยึดหลักการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี ๔. รับฟังความคิดเห็นที่มีเหตุผลของศิษย์และผู้รับบริการ ๕. ให้ครูและบุคลากร มีสวนร่วมวางแผนการปฏิบตงานและเลือกวิธการทีเหมาะสมกับตนเอง ่ ัิ ี ่ ๖. เสริมสร้างความภาคภูมิใจให้แก่ศิษย์และผู้รับบริการด้วยการรับฟังความคิดเห็น ยกย่อง ชมเชย และให้กำ�ลังใจอย่างกัลยาณมิตร ๗. ให้ศิษย์และผู้รับบริการได้มีส่วนร่วมในการเสนอแนวคิดหรือวิธีการที่เป็นประโยชน์ต่อการ พัฒนาวิชาชีพ วิชาชีพผู้บริหารการศึกษา ๑. ปฏิบัติงานหรือให้บริการอย่างมีคุณภาพ โดยคำ�นึงถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของผู้รับบริการ ๒. ส่งเสริมให้มีการดำ�เนินงานเพื่อปกป้องสิทธิเด็ก เยาวชนและผู้ด้อยโอกาส ๓. บริหารงานโดยยึดหลักการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี ๔. รับฟังความคิดเห็นที่มีเหตุผลของผู้รับบริการ ๕. ปฏิบัติหน้าที่อย่างมุ่งมั่น ตั้งใจเพื่อให้ผู้รับบริการพัฒนาตนเองได้เต็มตามศักยภาพ ๖. ให้ผู้รับบริการได้ร่วมวางแผนการปฏิบัติงานและเลือกวิธีการปฏิบัติที่เหมาะสมกับตนเอง ๗. เป็นกัลยาณมิตรกับผู้รับบริการ
- 11. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 11 วิชาชีพศึกษานิเทศก์ ๑. สนับสนุน ส่งเสริมผู้รับการนิเทศ ให้ประสบความสำ�เร็จตามความถนัดความสนใจ และ ศักยภาพของแต่ละคน ๒. ส่งเสริมให้มีการดำ�เนินงานเพื่อปกป้องสิทธิเด็ก เยาวชนและผู้ด้อยโอกาส ๓. มีข้อมูล แนวทางที่ปฏิบัติที่หลากหลายให้ผู้รับการนิเทศนำ�ไปใช้เป็นตัวอย่าง ๔. รับฟังความคิดเห็นที่มีเหตุผลของผู้รับการนิเทศ ๕. ปฏิบัติหน้าที่อย่างมุ่งมั่น ตั้งใจ เพื่อให้ผู้รับการนิเทศพัฒนาตนเองได้เต็มตามศักยภาพ ๖. ให้ผู้รับการนิเทศได้ร่วมวางแผนพัฒนาตนเองและเลือกวิธีการที่เหมาะสมกับตนเอง ๗. เสริมสร้างความภาคภูมิใจให้ผู้รับการนิเทศด้วยการรับฟังความคิดเห็น ยกย่องชมเชยและ ให้กำ�ลังใจอย่างกัลยาณมิตร จรรยาบรรณต่อผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๘. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา พึงช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกันอย่างสร้างสรรค์ โดยยึดมั่นในระบบคุณธรรม สร้างความสามัคคีในหมู่คณะ วิชาชีพครู ๑. เสียสละ เอื้ออาทร และให้ความช่วยเหลือผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๒. มีความรัก ความสามัคคี และร่วมใจกัน ผนึกกำ�ลังในการพัฒนาการศึกษา วิชาชีพผู้บริหารสถานศึกษา ๑. ริเริ่มสร้างสรรค์ในการบริหารเพื่อให้เกิดการพัฒนาทุกด้านต่อผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๒. ส่งเสริมและพิทักษ์สิทธิของผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๓. เป็นผู้นำ�ในการเปลี่ยนแปลงและพัฒนา ๔. ใช้ระบบคุณธรรมในการพิจารณาผลงานของผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๕. มีความรัก ความสามัคคี และร่วมใจกันผนึกกำ�ลังในการพัฒนาการศึกษา ๖. ยอมรับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ วิชาชีพผู้บริหารการศึกษา ๑. ริเริ่มสร้างสรรค์ในการบริหารเพื่อให้เกิดการพัฒนาทุกด้านต่อผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๒. ส่งเสริมและพิทักษ์สิทธิของผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๓. เป็นผู้นำ�ในการเปลี่ยนแปลงและพัฒนา ๔. ใช้ระบบคุณธรรมในการพิจารณาผลงานของผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๕. มีความรัก ความสามัคคี และร่วมใจกันผนึกกำ�ลังในการพัฒนาการศึกษา ๖. ยอมรับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ
- 12. 12 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ วิชาชีพศึกษานิเทศก์ ๑. เสียสละ เอื้ออาทร และให้ความช่วยเหลือผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๒. ส่งเสริมและพิทักษ์สิทธิของผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๓. เป็นผู้นำ�ในการเปลี่ยนแปลงและพัฒนา ๔. ยอมรับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ๕. มีความรัก ความสามัคคี และร่วมใจกันผนึกกำ�ลังในการพัฒนาการศึกษา จรรยาบรรณต่อสังคม ๙. ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา พึงประพฤติปฏิบตตนเป็นผูน�ในการอนุรกษ์และพัฒนา ้ ัิ ้ ำ ั เศรษฐกิจ สังคม ศาสนา ศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญา สิ่งแวดล้อม รักษาผลประโยชน์ของส่วนรวม และยึดมั่นในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข วิชาชีพครู ๑. ยึดมั่น สนับสนุน และส่งเสริมการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ ทรงเป็นประมุข ๒. นำ�ภูมปญญาท้องถินและศิลปวัฒนธรรม มาเป็นปัจจัยในการจัดการศึกษาให้เป็นประโยชน์ ิ ั ่ ต่อส่วนรวม ๓. จัดกิจกรรมส่งเสริมให้ศษย์เกิดการเรียนรูและสามารถดำ�เนินชีวตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ิ ้ ิ ๔. เป็นผู้นำ�ในการวางแผนและดำ�เนินการเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม พัฒนาเศรษฐกิจ ภูมิปัญญา ท้องถิ่น และศิลปวัฒนธรรม วิชาชีพผู้บริหารสถานศึกษา ๑. ยึดมั่น สนับสนุน และส่งเสริมการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ ทรงเป็นประมุข ๒. ให้ความร่วมมือและช่วยเหลือในทางวิชาการ หรือวิชาชีพแก่ชุมชน ๓. ส่งเสริมและสนับสนุนการจัดกิจกรรมเพือให้ศษย์และผูรบบริการเกิดการเรียนรู้ และสามารถ ่ ิ ้ั ดำ�เนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ๔. เป็นผู้นำ�ในการวางแผนและดำ�เนินการเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม พัฒนาเศรษฐกิจ
- 13. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 13 วิชาชีพผู้บริหารการศึกษา ๑. ยึดมั่น สนับสนุน และส่งเสริมการปกครองระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ ทรงเป็นประมุข ๒. ให้ความร่วมมือและช่วยเหลือในทางวิชาการ หรือวิชาชีพแก่ชุมชน ๓. ส่งเสริมและสนับสนุนการจัดกิจกรรมเพือให้ศษย์และผูรบบริการเกิดการเรียนรู้ และสามารถ ่ ิ ้ั ดำ�เนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ๔. เป็นผู้นำ�ในการวางแผนและดำ�เนินการเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม พัฒนาเศรษฐกิจ ภูมิปัญญา ท้องถิ่น และศิลปวัฒนธรรม วิชาชีพศึกษานิเทศก์ ๑. ยึดมั่น สนับสนุน และส่งเสริมการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ ทรงเป็นประมุข ๒. ให้ความร่วมมือและช่วยเหลือในทางวิชาการ หรือวิชาชีพแก่ชุมชน ๓. ส่งเสริมและสนับสนุนการจัดกิจกรรมเพือให้ศษย์และผูรบบริการเกิดการเรียนรู้ และสามารถ ่ ิ ้ั ดำ�เนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ๔. เป็นผู้นำ�ในการวางแผนและดำ�เนินการเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม พัฒนาเศรษฐกิจ ภูมิปัญญา ท้องถิ่น และศิลปวัฒนธรรม เพลง ใครคือครู... ใครคือครู ครูคือใคร ในวันนี้ ใช่อยู่ที่ เรียกว่า ครูอาจารย์ ครูคือผู้ ชี้นำ� ทางความคิด ให้รู้ทุกข์ รู้ยาก รู้พากเพียร ครูคือผู้ ยกระดับ วิญญาณมนุษย์ ปลุกสำ�นึก สั่งสม อุดมการณ์ ครูจึงเป็น นักสร้าง ผู้ใหญ่ยิ่ง สร้างคนให้ ได้เป็นตัว ของตัวเอง เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ ศิลปินแห่งชาติ ประพันธ์ ใช่อยู่ที่ ปริญญา มหาศาล ใช่อยู่นาน สอนนาน ในโรงเรียน ให้รู้ถูก รู้ผิด คิดอ่านเขียน ให้รู้เปลี่ยน แปลงสู้ รู้สร้างงาน ให้สูงสุด กว่าสัตว์ เดรัจฉาน มีดวงมาลย์ เพื่อมวลชน ใช่ตนเอง สร้างคนจริง สร้างคนกล้า สร้างคนเก่ง ขอมอบเพลง นี้มา บูชาครู
- 14. 14 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ มาตรฐานครูวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ได้ก�หนดมาตรฐานครูวทยาศาสตร์ ำ ิ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี ขึ้นโดยมีเป้าหมาย ดังนี้ ๑. เพื่อให้ครูวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี ได้มีแนวทางการพัฒนาตนเองและ พัฒนางานให้เข้าสู่มาตรฐานสากล ๒. เพือให้สถานศึกษาได้ใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาครูวทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี ่ ิ ให้มีความรู้ ความสามารถตามมาตรฐานที่กำ�หนด วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มีบทบาทสำ�คัญยิ่งต่อการพัฒนาความคิดและศักยภาพของบุคคล ในด้านความมีเหตุผล ความมีระบบและเป็นระเบียบ การสื่อสาร การเลือกสรรสารสนเทศและการ กำ�หนดกลยุทธ์ในการแก้ปัญหา ซึ่งล้วนเกี่ยวข้องกับการดำ�เนินชีวิตของทุกคน และยังเป็นเครื่องมือ สร้างเสริมทักษะเพื่อการศึกษาในศาสตร์อื่นๆ อีกด้วย มาตรฐานครูวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มุ่งเน้นให้ครูสามารถจัดการเรียนการสอนที่พัฒนา ผู้เรียนให้เกิดความรู้ ความคิด ทักษะ กระบวนการเรียนรู้ เจตคติ คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม ทีพงประสงค์ตามมาตรฐานทีสอดคล้องกับสังคมไทยและทัดเทียมกับนานาชาติ ประกอบด้วยมาตรฐาน ่ ึ ่ หลัก ๑๐ มาตรฐาน แบ่งเป็นมาตรฐานย่อย ๔๐ ข้อ และ ๗๖ ตัวชี้บ่ง ที่อยู่ในกรอบของคุณลักษณะ ๓ ด้าน คือ ความรู้ การแสดงออกและความสามารถ สาระสำ�คัญของมาตรฐานครูวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มีดังนี้ มาตรฐานที่ ๑ ธรรมชาติของวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เข้าใจในธรรมชาติของวิชา วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่ประกอบด้วยโครงสร้างเนื้อหาตามหลักสูตรและสาระความรู้ของวิชา วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แนวคิดด้านกระบวนการสืบเสาะหาความรู้และการแก้ปัญหา รวมทั้ง สามารถนำ�ความรูความเข้าใจไปสร้างประสบการณ์การเรียนรูทท�ให้เนือหาวิชามีความหมายต่อผูเ้ รียน ้ ้ ี่ ำ ้ มาตรฐานที่ ๒ การนำ�วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาใช้อย่างมีคุณธรรมและมีความสนใจ ใฝ่พฒนาวิชาชีพของตนเอง ใช้วชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอย่างมีคณธรรมทีกอให้เกิดประโยชน์ ั ิ ุ ่่ ต่อสังคม และการดำ�รงชีวิตโดยคำ�นึงถึงความปลอดภัยต่อสุขภาพ รวมทั้งเป็นผู้ที่ใฝ่หาโอกาสในการ พัฒนาวิชาชีพของตนเอง มาตรฐานที่ ๓ การจัดโอกาสในการเรียนรู้ตามระดับการเรียนรู้และพัฒนาการของผู้เรียน เข้ า ใจถึ ง ระดั บ การเรี ย นรู้ แ ละพั ฒ นาการเรี ย นของผู้ เรี ย น จั ด โอกาสในการเรี ย นรู้ ใ ห้ แ ก่ ผู้ เรี ย น เพื่อส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาทางสติปัญญา สังคมและบุคลิกภาพ
- 15. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 15 มาตรฐานที่ ๔ การจัดกระบวนการเรียนรู้ตามความแตกต่างของผู้เรียน เข้าใจถึงความ แตกต่างของผู้เรียนและใช้ความแตกต่างดังกล่าวเป็นพื้นฐานในการจัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อพัฒนา โอกาสในการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับผู้เรียน มาตรฐานที่ ๕ การใช้วิธีการสอนที่เหมาะสมเพื่อช่วยพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียน เข้าใจ และใช้วิธีการสอนอย่างหลากหลาย เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนได้พัฒนาความคิดด้านการวิเคราะห์วิจารณ์ การแก้ปัญหาและทักษะปฏิบัติ มาตรฐานที่ ๖ การสร้างแรงกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดแรงบันดาลใจ เข้าใจถึงแรงกระตุ้นและ พฤติกรรมของผู้เรียนหรือกลุ่มของผู้เรียน และสามารถสร้างสภาพแวดล้อมของการเรียนรู้ที่ส่งเสริม การมีปฏิสัมพันธ์กันในทางบวก เพื่อก่อให้เกิดการเรียนรู้และแรงบันดาลใจ มาตรฐานที่ ๗ พัฒนาทักษะการสื่อสารเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้โดยการสืบเสาะหาความรู้ มีทักษะการสื่อสารและสามารถใช้ภาษาอย่างถูกต้องทั้งการพูด การเขียน และการแสดงออก ใช้วิธี การสื่อสารเพื่อกระตุ้นให้มีการสืบเสาะหาความรู้ การมีปฏิสัมพันธ์และการทำ�งานร่วมกัน มาตรฐานที่ ๘ การพัฒนาหลักสูตร สาระการเรียนรูและการวางแผนการสอน พัฒนาหลักสูตร ้ ที่อยู่บนพื้นฐานของสาระและมาตรฐานการเรียนรู้อย่างสอดคล้องกับความต้องการของชุมชนและ พัฒนาผู้เรียนได้อย่างเต็มศักยภาพ มาตรฐานที่ ๙ การประเมินผลเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ ใช้วิธีการประเมินผลตามสภาพจริงและ นำ�ผลการประเมินไปใช้เพือยืนยันถึงพัฒนาการเรียนรูของผูเรียนอย่างต่อเนืองทังทางสติปญญา สังคม ่ ้ ้ ่ ้ ั และร่างกาย มาตรฐานที่ ๑๐ การนำ�ชุมชนมาร่วมจัดการศึกษาและพัฒนาการเรียนรู้แก่ผู้เรียน ส่งเสริม ความสัมพันธ์กบผูรวมงานในสถานศึกษา ผูปกครอง และองค์กรในชุมชนเพือสนับสนุนการเรียนรูและ ั ้่ ้ ่ ้ พัฒนาการเรียนรู้แก่ผู้เรียน คณิตศาสตร์มีบทบาทสำ�คัญยิ่งต่อการพัฒนาความคิดและศักยภาพของบุคคลในด้านความมี เหตุผล ความมีระบบและเป็นระเบียบ มีแบบแผนสามารถวิเคราะห์ปัญหาและสถานการณ์ได้อย่าง ถีถวน รอบคอบ ทำ�ให้สามารถคาดการณ์ วางแผน ตัดสินใจและแก้ปญหาได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม ่้ ั และเป็นเครื่องมือในการศึกษาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ตลอดจนศาสตร์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง มาตรฐานครูคณิตศาสตร์ มุงเน้นให้ครูสามารถจัดการเรียนการสอนทีพฒนาผูเ้ รียนให้เกิดความรู้ ่ ่ ั ความคิด ทักษะ กระบวนการเรียนรู้ เจตคติ คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมทีพงประสงค์ตามมาตรฐาน ่ ึ ที่สอดคล้องกับสังคมไทยและทัดเทียมกับนานาชาติ ประกอบด้วยมาตรฐานหลัก ๑๐ มาตรฐาน แบ่งเป็นมาตรฐานย่อย ๓๗ ข้อ และ ๗๕ ตัวชี้บ่ง ที่อยู่ในกรอบของคุณลักษณะ ๓ ด้าน คือ ความรู้ การแสดงออกและความสามารถ
- 16. 16 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ สาระสำ�คัญของมาตรฐานครูคณิตศาสตร์ มีดังนี้ มาตรฐานที่ ๑ ธรรมชาติของวิชาคณิตศาสตร์ เข้าใจในธรรมชาติของวิชาคณิตศาสตร์ทประกอบ ี่ ด้วยโครงสร้างเนื้อหาตามหลักสูตรและสาระความรู้ของ สาขาวิชาคณิตศาสตร์ แนวคิดเกี่ยวกับการ แก้ปญหาและสามารถนำ�ความรูความเข้าใจไปสร้างประสบการณ์การเรียนรูทท�ให้เนือหาวิชามีความ ั ้ ้ ี่ ำ ้ หมายต่อผู้เรียน มาตรฐานที่ ๒ การนำ�คณิตศาสตร์มาใช้อย่างมีคุณธรรมและมีความสนใจใฝ่พัฒนาวิชาชีพ ของตนเอง ใช้คณิตศาสตร์อย่างมีคุณธรรมที่ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อสังคมและการดำ�รงชีวิตโดยคำ�นึง ถึงความปลอดภัยต่อสุขภาพ รวมทั้งเป็นผู้ที่ใฝ่หาโอกาสในการพัฒนาวิชาชีพของตนเอง มาตรฐานที่ ๓-๑๐ มีรายละเอียดเดียวกับมาตรฐานครูวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ “ครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้” เป็นข้อความที่ชมรมครู สควค. ใช้ในการ ประชาสัมพันธ์และสร้างภาพลักษณ์ของเครือข่ายครู สควค. มาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๔๘ โดยหยิบยก ข้อความ “สังคมแห่งการเรียนรู” มาจาก พรบ. การศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช ๒๕๔๒ โดยกำ�หนดไว้วา ้ ่ “ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้” คือ ครู สควค. ที่มีบทบาทนำ�และเป็นแบบอย่างได้ ๔ ด้าน คือ การพัฒนาผู้เรียน การพัฒนาตนเอง การพัฒนาเครือข่ายครูและการพัฒนาสังคม คณะกรรมการบริหารชมรมครู สควค. สาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ชุดที่ ๑/๓ (๑ มกราคม ๒๕๕๔-๓๑ ธันวาคม ๒๕๕๕) สำ�นักงาน :: เลขที่ ๔๖ หมู่ที่ ๑๐ ตำ�บลธาตุ อำ�เภอรัตนบุรี จังหวัดสุรินทร์ ๓๒๑๓๐ ชื่อ- สกุล สถานที่ปฏิบัติงาน ตำ�แหน่ง ๑. นายศักดิ์อนันต์ อนันตสุข ร.ร.นารายณ์คำ�ผงวิทยา อ.โนนนารายณ์ จ.สุรินทร์ (0890286327) ประธาน ๒. นายบุญเลี้ยง จอดนอก ร.ร.บ้านหัวบึง อ.เมือง จ.อุดรธานี (0831479974) รองประธาน ๓. นายว่องไว ธุอินทร์ ร.ร. ศรีสุขวิทยา อ.สำ�โรงทาบ จ.สุรินทร์ (0879972002) เลขานุการ ๔. นายชำ�นาญ เพริดพราว ร.ร.เตรียมอุดมศึกษาฯ อ.สว่างแดนดินจ.สกลนคร (0845112119) ผู้ช่วยเลขานุการ ๕. นายณัฐพล แสงทวี ร.ร.นารายณ์ค�ผงวิทยา อ.โนนนารายณ์ จ.สุรนทร์ (0851594391) เหรัญญิก ำ ิ ๖. นายปรมินทร์ แก้วดี ร.ร.เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ จ.ศรีสะเกษ (0846041413) นายทะเบียน ๗. นายกิตติชัย แผ่นจันทร์ ร.ร.พนาสนวิทยา อ.ลำ�ดวน จ.สุรินทร์ (0872469890) ปฏิคม ๘. นายจตุรภัทร ประทุม ร.ร. คำ�นาดีพิทยาคม อ.โพนทอง จ.ร้อยเอ็ด (0899402211) ประชาสัมพันธ์ ๙. นายจักรพันธ์ พิรักษา ร.ร.ลำ�ดวนพิทยาคม อ.กระสัง จ.บุรีรัมย์ (0892831483) กรรมการ ๑๐. นายวงค์ณภา แก้วไกรษร ร.ร.โนนสะอาดชุมแสงวิทยา อ.บ้านดุง จ.อุดรธานี (0872169899) กรรมการ ๑๑. นายสราวุธ วิเชียรลม ร.ร.สว่างแดนดิน อ.สว่างแดนดิน จ.สกลนคร (0872275604) กรรมการ ๑๒. น.ส.วิพาภรณ์ ส่งเสริม ร.ร.เดชอุดม อ.เดชอุดม จ.อุบลราชธานี (0897171788) กรรมการ
- 17. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 17 คุณลักษณะของครู สควค. ที่พึงประสงค์ ๑. คุณลักษณะของครู สควค. ที่พึงประสงค์ มีดังนี้ ๑) มี ค วามรู้ ค วามสามารถทางด้านวิทยาศาสตร์ คณิ ต ศาสตร์ วิ ท ยาศาสตร์ ศึ ก ษา และ คณิตศาสตร์ศึกษาเป็นอย่างดี ๒) มีความรู้ ความเข้าใจในวิชาที่สอนอย่างแท้จริง สามารถเชื่อมโยงทฤษฎีในศาสตร์ความรู้ แขนงต่างๆ สู่การปฏิบัติได้ ๓) มีความรู้ด้านการวิจัย/การวิจัยในชั้นเรียน เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการแสวงหาความรู้และ พัฒนาการเรียนรู้ ๔) มีความรูในการจัดทำ�หลักสูตรด้านเทคนิคการสอน จิตวิทยา การวัดและประเมินผลทางการ ้ ศึกษา ๕) มีความสามารถที่จะพัฒนาตนเองให้เป็นครูแบบใหม่ในระบบสากลได้ - เป็นครูทเี่ น้นความหลากหลายเพือตอบสนองต่อผูเ้ รียนเป็นหลัก แนะนำ�ให้ผเู้ รียนสามารถ ่ พัฒนาการเรียนรูได้อย่างเต็มศักยภาพและสร้างสรรค์ และให้ขอมูลสะท้อนกลับผูเ้ รียนได้อย่างต่อเนือง ้ ้ ่ - รู้วิทยาการด้านคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศมากขึ้น เพราะการศึกษายุคใหม่ เป็นการศึกษาผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์มากขึ้น - เป็นครูที่ต้องไปหานักเรียนมากขึ้น เข้าเยี่ยมชุมชนได้มากขึ้น ๖) มีความสามารถเชือมโยงความรูสทองถิน จัดการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับความต้องการ ่ ้ ู่ ้ ่ ของชุมชน ๒. คุณลักษณะความเป็นครูที่ดี ๑) มีความรักและศรัทธาในวิชาชีพครูและพร้อมที่จะพัฒนาวิชาชีพของตน ๒) มีคุณธรรม จริยธรรม เป็นแบบอย่างที่ดีแก่นักเรียนและมีความเป็นประชาธิปไตย ๓) มีความเป็นไทย อนุรักษ์และทะนุบำ�รุงศิลปวัฒนธรรมไทย ๔) มีความเมตตาแก่ศิษย์ และเห็นคุณค่าของศิษย์ ๕) มีบทบาทในการพัฒนาชุมชน และสามารถเป็นผู้นำ�ชุมชนได้ ๖) มีความขยันหมั่นเพียร อดทนและมุ่งมั่นในการทำ�งานและมีความรับผิดชอบสูง ๓. บุคลิกภาพและมนุษยสัมพันธ์ที่ดี ๑) มีความสามารถทำ�งานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ ๒) มีความสามารถในการแก้ปัญหาร่วมกับผู้อื่นและปรับตัวเข้ากับผู้อื่นได้ ๓) มีลักษณะที่ดีของการเป็นแบบอย่างในการประพฤติและปฏิบัติตนเป็นพลเมืองที่ดีของ ประเทศชาติ
- 18. 18 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ ครูเพื่อความอยู่รอดของผู้อื่น ธรรมะบรรยายของท่านพุทธทาสภิกขุ คัดจากหนังสือวันไหว้ครู ๒๕๓๙ องค์การนักศึกษามหาวิทยาลัยขอนแก่น ธรรมชาติสร้างมนุษย์มาเพื่อจะเป็นเพื่อน ทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกัน คนที่เกิดมาทีหลัง ต้องการความช่วยเหลือของคนทีเกิดมาก่อน เช่น ่ ทารกเกิดมาต้องการความช่วยเหลือของบิดา มารดา ครูบาอาจารย์ พระเจ้า พระสงฆ์ ที่เกิด มาก่อน ฉะนันเราจึงทำ�หน้าที่ ทีจะต้องทำ�ความรอด ้ ่ เพือผูอนด้วย ในทางธรรมก็เรียกว่า ประโยชน์ตน ่ ้ ื่ (อัตตโถ) แล้วก็ประโยชน์ผู้อื่น (ปรัตโถ) เราต้อง ทำ�ให้เต็มที่สุดฝีไม้ลายมือ ด้วยความไม่ประมาท พวกคุ ณ เป็ น ครู ก็ ต้ อ งนึ ก ถึ ง อุ ด มคติ คื อ ความรอดของผู้อื่น อย่าคิดว่าเราเป็นครูเอาเงินเดือน มาเลี้ ย งตั ว กู ค นเดี ย วให้ ส บาย นึ ก ถึ ง ตั ว เอง คนเดียวมันใช้ไม่ได้ แล้วจะไม่ทำ�ให้ดีได้ด้วยคือ จิตใจจะไม่มีความสุข ฉะนั้นจะต้องนึกถึงผู้อื่น ความเป็ น ครู ก็ คื อ สร้ า งความสามารถ ในการที่จะช่วยผู้อื่น ในทางศาสนาในทางธรรม เขาเรียกว่าอุดมคติของโพธิสตว์ โพธิสตว์มอดมคติ ั ั ีุ เพื่อช่วยผู้อื่น พระพุทธเจ้าลงทุนในการช่วยผู้อื่น ด้วยการบำ�เพ็ญโพธิสตว์เป็นวรรคเป็นเวรนมนาน ั เหลือเกิน ฉะนัน อุดมคติของโพธิสตว์คอ เพือความ ้ ั ื ่ รอดของผู้อื่น พร้อมกับความอยู่รอดของตัวเอง ฉะนั้น เราจะไม่รับผิดชอบไม่ได้ ถ้าไม่รับ ผิดชอบในความรอดของผูอน แล้วมันจะเกิดกิเลส ้ ื่ ฝ่ายเรา แล้วเราก็จะไม่รอดด้วย ถ้าเราเห็นแก่ ผู้อื่นความเห็นแก่ตัวมันจะสลายไป กิเลสมันเกิด ไม่ได้เราก็จะรอดด้วย จึงขอให้ยึดถือหลักธรรม ในพระพุทธศาสนาก็แล้วกัน ว่าทุกอย่างมันเพื่อ ทั้งสองฝ่าย คือ ฝ่ายเราเองและฝ่ายผู้อื่น อาจจะมี ค นถามขึ้ น ว่ า ฝ่ า ยไหนสำ � คั ญ กว่า? เราจะต้องว่าสำ�คัญเท่ากัน คือ มันจะต้อง ผูกพันไปด้วยกัน แต่เราคงจะชอบฝ่ายเรามากกว่า หรือว่าถ้าจะถือว่าอันไหนมันมีค่ามันก็จะนึกถึง ฝ่ายเรานันแหละมีคากว่า เราไม่ตองเสียประโยชน์ ่ ่ ้ ที่ เ ป็ น ความรอดของเราเพื่ อ ผู้ อื่ น รอดหรอก นี่พระพุทธเจ้าท่านก็ยอมรับข้อนี้ว่า เราไม่ถึง กับต้องสูญเสียความรอดของเราเพื่อความรอด ของผูอน มันต้องเป็นความรอดทีไปด้วยกัน แม้วา ้ ื่ ่ ่ เราจะยอมเสียสละชีวิตเพื่อความรอดของผู้อื่น เราก็ยังได้ความรอดอยู่นั่นเอง การเสียสละชีวตเพือช่วยโลก เพือช่วยผูอน ิ ่ ่ ้ ื่ มันก็เป็นความรอดของผูเ้ สียสละชีวตนันด้วย ทีนี้ ิ ้ มันได้มาก คือ มันเป็นความรอดของคนทุกคน ในโลก มันมีประโยชน์มาก แปลว่าเขาได้ใช้ชีวิต นั้นให้มีค่ามากที่สุดคือ เพื่อทุกคน ไม่ใช่เพื่อรอด ของตัวคนเดียว เพราะฉะนั้นจึงให้ถือเป็นหลักว่า วัตถุทพงประสงค์มอยูสองสถานคือ ประโยชน์ตน ี่ ึ ี ่ และประโยชน์ท่าน ถ้ า ใครถื อ หลั ก อั น นี้ แ ล้ ว จะไม่ มี ก าร เบียดเบียนกันเลยในโลกนี้ ฟังดูเถอะไม่มีการ เบี ย ดเบี ย นกั น เลยในโลกนี้ อย่ า งที่ เราเรี ย ก ในภาษาโบราณนั้ น ว่ า ศาสนาพระศรี อ าริ ย์ ไม่เบียดเบียนกันเลยในโลกนี้ ไม่ต้องปิดประตู บ้าน ไม่ต้องปิดประตูเรือน หรือว่าเรือนไม่ต้อง ทำ�ประตูก็ได้ ถ้าขี้เกียจมันนอนสบายได้โดยไม่ ต้องปิดประตูบ้าน ปิดประตูเรือน เพราะว่ามัน ไม่มีใครเบียดเบียนใคร
- 19. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ เขามีค�พูดแปลกๆ ทีเป็นอุปมา พอลงจาก ำ ่ เรือนไปในท้องถนน ไม่รวาใครเป็นใคร เหมือนกัน ู้ ่ หมด ไม่รู้ว่าใครเป็นใคร ไม่รู้ว่าเป็นอะไรของเรา เป็นพ่อเป็นแม่ เป็นลูก เป็นผัว เป็นเมียของเรา มันเหมือนกันไปหมด จนกว่าจะกลับมาถึงบ้านแล้ว จึงจะรู้ว่าอ้าวนี่ แม่ของเรา พ่อของเรา พี่ของเรา ลูกของเรา ถ้าลงไปทีถนนละก็มนเหมือนกันหมด ่ ั มันไม่มีศัตรู มันไม่มีผู้อื่น มันมีแต่ผู้รักใคร่เป็น คนเดียวกันไปหมด นี่อุดมคติอุปมา ในจุดสูงสุด ของพระพุทธศาสนา นี่เรียกว่า ประโยชน์ตนกับประโยชน์ผู้อื่น มั น หลอมเข้ า เป็ น สิ่ ง เดี ย วกั น เสี ย แต่ เ ดี๋ ย วนี้ ยังอยูในระยะการปฏิบติ เราก็ปฏิบตประโยชน์ตน ่ ั ัิ พร้อมกันไปกับประโยชน์ผอน โดยเฉพาะอย่างยิง ู้ ื่ ่ ท่านทั้งหลายที่เป็นครู ทำ�หน้าที่ครู อย่ามองแต่ ว่าทำ�ประโยชน์ตน ให้มองที่ทำ�ประโยชน์ผู้อื่น แล้วประโยชน์ทั้งหลายก็จะกลายเป็นประโยชน์ ของตน นีเ่ ราก็เลยได้มากได้มากกว่าผูทไม่ได้เป็นครู ้ ่ี อาตมาเคยบอก บอกจนเขาหาว่าประจบ บอกว่าอาชีพครูนั้นประเสริฐที่สุด เพราะมันได้ ทั้งเงินและได้ทั้งบุญ อาชีพหลายๆ อาชีพจะได้ แต่เงินเท่านั้นแหละไม่ได้บุญหรอก แต่ถ้าอาชีพ ครูนี้จะได้ เงินเดือนหรืออะไรก็ตามประโยชน์ ทางวัตถุนนได้ดวยแล้วได้บญด้วย เพราะว่าอาชีพ ั้ ้ ุ ครูนั้นท่านทำ�ประโยชน์ผู้อื่น ครู แปลว่า ผู้เปิดประตูในทางวิญญาณ ให้คนเดินถูกต้องตามหนทางแล้วก็รอดได้ ฉะนัน ้ จึงว่าครูได้บุญ เป็นอาชีพที่ได้บุญ แล้วเราก็ไม่ได้ อุทิศตนเพียงเพื่อเป็นลูกจ้างสอนหนังสือ เราถือ อุดมคติว่าเป็นมนุษย์บำ�เพ็ญประโยชน์ตนและ ประโยชน์ท่านให้สมบูรณ์ ทีนี้อาชีพมันอำ�นวย 19 ที่ สุ ด แล้ ว มั น ให้ ค วามสะดวกแก่ เราแล้ ว ที่ จ ะ ดำ�เนินอาชีพ มีผลสองอย่างพร้อมกันไปในตัว คือ การเลี้ยงชีพก็ได้ แล้วบุญก็ได้ ถ้าเรารับจ้างทำ�งานอย่างอืนอย่างธรรมดา ่ สามัญ อาจจะได้แต่เงินจากอาชีพแต่บุญไม่ได้ ดังนั้น อาชีพที่จะได้บุญด้วย อันแรกก็ต้องชี้ระบุ ระบุไปที่อาชีพครู อาตมาพูดอย่างนี้บ่อยๆ เขา บอกว่าประจบครูแล้ว ก็เลยหาทางออกว่าอาตมา เป็ น ครู เว้ ย คื อ ตั ว เองก็ พ ยายามทำ � หน้ า ที่ ค รู ไปอีกแบบหนึงตามหน้าทีของบรรพชิต อย่าระแวง ่ ่ ไปว่าเพื่อประจบเลย ฉะนั้น ขอให้ยินดี พอใจ ในอาชีพครูคือ อาชีพผู้เป็นมัคคุเทศก์ในทางวิญญาณ เปิดประตู คอกเล้าที่มืดที่เหม็น ที่สกปรกนี้ ให้สัตว์มันได้ ออกมาเสียจากคอกเหล่านั้น นี่จึงเรียกว่าวัตถุที่พึงประสงค์ มีอยู่สองจุด คือประโยชน์ตัวเองและประโยชน์ผู้อื่น ทบทวน อีกทีก็ได้ ไม้อิงสามขา ศาสตราจารย์สามอัน โจรฉกรรจ์สามก๊ก ป่ารกสามดง เวียนวนสามวง ทุกข์ทนทังสามโลก เขาโคกสามเนิน ทางห้ามเดิน ้ สองแพร่ง ตัวแมลงห้าตัว มารที่น่ากลัวห้าตน บ่ ว งคล้ อ งคนหกห่ ว ง เหตุ แ ห่ ง สิ่ ง ทั้ ง ปวงหก ตำ � แหน่ ง แหล่ ง อบายมุ ข สี่ สิ่ ง ที่ ต้ อ งควบคุ ม สามจุด หนทางแห่งวิมุติมีแปดองค์ วัตถุที่พึง ประสงค์สองสถาน รวมหมดด้วยกันเป็น 16 หัวข้อ กล้าท้าว่า เป็นหัวข้อที่สะดวกที่จะจำ� จะศึกษา เล่าเรียนหรือจะปฏิบัติ แล้วท้าให้มากกว่านั้นอีก ก็คือว่า ทั้งหมดนี้มีอยู่ในทุกศาสนา เอาชีวิตและ เกียรติยศเป็นประกันว่า ทุกข้อเหล่านี้ไปค้นได้ จากหลักในพระศาสนาทุกศาสนาเลย
- 20. 20 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ มั น เป็ น สากล ยิ่ ง กว่ า สากล เป็ น เรื่ อ ง ธรรมชาติ เป็นเรื่องที่เป็นไปตามกฎเกณฑ์ของ ธรรมชาติ เรา จะทำ � เป็ น อย่ า งอื่ น ไม่ ไ ด้ ถ้ า เรา ประสงค์ความสงบสุขหรือสันติสุขตามหลักของ ธรรมชาติ ดั ง นั้ น จึ ง หวั ง ว่ า ท่ า นทั้ ง หลายทุ ก คน คงจะได้สนใจ ควรจะสนใจนี่ก็เพื่อความสะดวก จึงได้สรุปไว้เป็นคำ�กลอน แล้วในฐานะเป็นหัวข้อ จริงๆ จึงได้เรียกว่า ปาฏิโมกข์ ธรรมะปาฏิโมกข์ เอาไว้พูดเล่น ท่องเล่น ให้ติดริมฝีปากไว้ สิบหก ข้อนี้แล้วก็คงจะสบาย สะดวกสบาย สำ�หรับ ผูทจะดำ�เนินชีวตเป็นครูบาอาจารย์ แม้วาไม่เป็น ้ ี่ ิ ่ ครูบาอาจารย์ เป็นลูกศิษย์ เป็นคนธรรมดาทัวไป ่ ทังสิบหกหัวข้อนีกยงคงใช้ได้ แปลว่าใช้ได้ส�หรับ ้ ้็ั ำ ทุกคน ใช้ได้สำ�หรับทุกวิวัฒนาการแห่งบุคคล ไม่ว่าจะเป็นเด็ก เป็นผู้ใหญ่ เป็นคนเฒ่าคนแก่ ไม่ ว่ า จะเป็ น พ่ อ ค้ า เป็ น ชาวนา เป็น ชาวสวน เป็ น อะไรก็ ต าม เขาควรจะรู้ ก ฎเกณฑ์ เ หล่ า นี้ แล้วดำ�รงตนอยู่อย่างถูกต้อง เขาก็จะได้ความ เป็นมนุษย์ที่ดี คือจะได้รับสิ่งที่ดีที่สุดที่มนุษย์ ควรจะได้รับ บอกเขาว่ า การเกิ ด เป็ น มนุ ษ ย์ นี้ มั น เกิ ด มาเพื่อทำ�อะไรสักอย่างหนึ่งที่ดีที่สุด คือว่าการ เกิดมาเป็นมนุษย์นี้ ธรรมชาติมันให้สิ่งๆ หนึ่งมา สิ่งนั้นคือความสามารถหรือแรงงาน ในแรงงาน มันมีสมรรถภาพ เราเรียกว่าแรงงาน สิ่งมีชีวิต มีแรงงาน เราต้องใช้แรงงาน เราต้องใช้แรงงาน นันตามกฎของธรรมชาติ ดังนัน เราจึงอยูนงไม่ได้ ้ ้ ่ ิ่ เป็ น คนก็ ต าม เป็ น สั ต ว์ ก็ ต าม มั น อยู่ นิ่ ง ไม่ ไ ด้ มั น ต้ อ งเคลื่ อ นไหว ด้ ว ยอำ � นาจของแรงงาน ที่ธรรมชาติมันให้มา สรุปความว่า มันอยู่นิ่งไม่ได้ มันต้องทำ� ทีนี้มันก็มีปัญหาเมื่ออยู่นิ่งไม่ได้ ต้องทำ� แล้วจะ ทำ�อะไร? ก็ตอบว่า ทำ�สิ่งที่เหมาะสมแก่ความ เป็นมนุษย์ ทำ�สิ่งที่ตรงตามเจตนารมณ์ของความ เป็นมนุษย์คออะไร? คือถึงจุดสูงสุดของความเป็น ื มนุษย์ จุดสูงสุดของความเป็นมนุษย์คืออะไร? ก็คือความหมดปัญหา เพราะว่าบรรลุถึงนิพพาน หรือว่าอยู่กับพระเจ้าเป็นนิรันดรไปเลย พูดอย่าง อุ ป มาก็ พู ด ได้ ว่ า อยู่ กั บ พระเจ้ า อย่ า งนิ รั น ดร ไปเลย พูดอย่ า งไม่ อุ ปมาก็ พู ด ว่ า มั น ดั บทุ ก ข์ นิรันดร เป็นนิพพานไปเลย นี่คือจุดปลายทาง สำ�หรับมนุษย์ที่ธรรมชาติมอบให้มา ฉะนั้น ถ้าใครไม่ถึงจุดนี้ เขาก็ยังไม่เป็น มนุษย์ทเี่ ต็มความหมาย ทีนเี้ ราไม่ให้เสียทีทเี่ กิดมา เป็นมนุษย์ จะเป็นมนุษย์ให้เต็มความหมาย เราก็ ต้องเดินทางนี้ ทางสำ�หรับมนุษย์เดินจะเรียกว่า พัฒนาการก็ได้ พัฒนาการกาย จิตวิญญาณทุกอย่าง ให้มันสูงขึ้นมา มาจนถึงจุดสูงสุดที่เราเรียกกันว่า รอดทั้ ง ตั ว เองรอดทั้ ง ผู้ อื่ น หน้ า ที่ มั น ก็ ห มด หมดเท่านั้นแหละ มันไม่มีอะไรดีไปกว่านี้ หน้าที่ มันจบลงไปที่ตรงนี้ คือ เราก็รอดผู้อื่นก็รอด เอาล่ะคิดว่า การบรรยายในวันนี้ ก็พอ สมควรแก่ เวลาแล้ ว ขอตั้ ง ความปรารถนาว่ า ทุกสิ่งทุกอย่างจะเป็นไปในทางที่พึงปรารถนา ขอให้ทกท่านมีก�ลัง มีความเชือ มีความกล้าหาญ ุ ำ ่ มีความยินดีพอใจในหน้าทีการงาน แล้วมีความสุข ่ ในการงาน ความสุขอย่างอื่นไม่ดีเท่าความสุข ในการทำ�งาน แล้วเราก็จะมีความสุขที่แท้จริง ที่ ไ ม่ ต้ อ งใช้ เ งิ น ซื้ อ อย่ า งที่ เขาไปหาเงิ น มาซื้ อ ความสุ ข หลอกๆ กั น เราก็ มี ค วามสุ ข แท้ จ ริ ง โดย ไม่ต้องใช้เงินซื้อ ก็นับว่าดีที่สุดสำ�หรับมนุษย์
- 21. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 21 ทิศ ๖ หลักแห่งการปฏิบัติต่อกันที่ดีงาม สมัยพุทธกาล เมือครังพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จอยูในกรุงราชคฤห์ เช้าวันหนึง ขณะกำ�ลังเสด็จ ่ ้ ่ ่ รับบิณฑบาต ได้ทอดพระเนตรเห็นมาณพผู้หนึ่ง ชื่อ สิงคาละ กำ�ลังประนมมือน้อมนมัสการทิศทั้งหก (หมายถึง ทิศเหนือ ทิศใต้ ทิศตะวันออก ทิศตะวันตก ทิศเหนือศรีษะ ทิศใต้พนดิน) เพือสกัดกันอันตราย ื้ ่ ้ อันจะมีมาแต่ทศนัน ๆ พระพุทธองค์จงตรัสบอกว่า ทิศทังหกนี้ ในพุทธศาสนาเขาไม่ได้ไหว้กนอย่างนัน ิ ้ ึ ้ ั ้ แล้วทรงแสดงวิธีไหว้ทิศทั้งหก ดังนี้ ๑. ทิศเบื้องหน้า หมายถึง พ่อและแม่ วิธีไหว้คือ ปฏิบัติตน ดังนี้ - เลี้ยงดูท่าน - ช่วยท่านทำ�กิจการงาน - ดำ�รงวงศ์สกุลไว้ - ประพฤติตนให้เหมาะสมกับความเป็นทายาท วันก่อตั้งชมรม จ.สุรินทร์ - เมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว ก็ต้องทำ�บุญอุทิศไปให้ท่าน ในทางกลับกัน ผู้เป็นพ่อ แม่ พึงอนุเคราะห์ต่อลูก ดังนี้ - ห้ามไม่ให้ทำ�ความชั่ว - สอนให้ตั้งอยู่ในความดี - ให้ศึกษาเล่าเรียนศิลปะวิทยา - หาภรรยาที่เหมาะสม และสมควรให้ ปี พ.ศ. ๒๕๔๙ จ.สุรินทร์ - มอบทรัพย์มรดกให้ ๒. ทิศเบื้องขวา หมายถึง ครูอาจารย์ วิธีไหว้คือ ปฏิบัติตน ดังนี้ - ลุกขึ้นยืนรับ - เข้าไปคอยรับใช้ - เคารพเชื่อฟังคำ�สั่งสอนของท่าน - อุปัฏฐาก ปรนนิบัติท่าน ปี พ.ศ. ๒๕๕๑ จ.สุรินทร์ - ตั้งใจเรียนศึกษาเล่าเรียนด้วยความเคารพ ในทางกลับผู้เป็นครู อาจารย์ พึงอนุเคราะห์ตอบต่อศิษย์ ดังนี้ - ให้คำ�แนะนำ�ที่ดี - ให้ตั้งใจเรียน - บอกวิชาความรู้แก่ศิษย์โดยไม่ปิดบัง - ยกย่องศิษย์ให้ปรากฏแก่เพื่อนฝูง ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ จ.สุรินทร์ - ปกป้องศิษย์จากอันตรายจากทุกทิศทาง
- 22. 22 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ ๓. ทิศเบื้องหลัง หมายถึง ภรรยา วิธีไหว้ คือปฏิบัติตนดังนี้ - ยกย่องนับถือว่าเป็นภรรยา - ไม่ดูหมิ่น - ไม่ประพฤตินอกใจ ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ มรภ.ภูเก็ต - มอบความเป็นใหญ่ให้ - ให้เครื่องแต่งตัว ในทางกลับกันผู้เป็นภรรยา พึงปฏิบัติต่อสามี ดังนี้ - จัดการงานให้ดี (ดูแลบ้าน) - สงเคราะห์คนข้างเคียงของสามี (ญาติของสามี) - ไม่ประพฤตินอกใจสามี - รักษาทรัพย์ที่สามีหามาได้ ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ ม.ขอนแก่น - ขยันไม่เกียจคร้านในการงานทั้งปวง ๔. ทิศเบื้องซ้าย หมายถึง เพื่อน วิธีไหว้คือ ปฏิบัติตน ดังนี้ - เผื่อแผ่แบ่งปัน - พูดจาไพเราะ มีนํ้าใจ - ช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน - ร่วมทุกข์ร่วมสุขด้วย เครือข่ายการพัฒนาวิชาชีพ - ซื่อสัตย์จริงใจต่อกันและกัน ๕. ทิศเบื้องล่าง หมายถึง คนงาน หรือ คนรับใช้ (บ่าว) วิธีไหว้คือ ปฏิบัติตน ดังนี้ - จัดการงานให้ทำ�ตามสมควรแก่กำ�ลัง ความสามารถ - ให้ค่าจ้าง และให้รางวัล - รักษาพยาบาลในเวลาที่เขาเจ็บไข้ - ได้ของแปลกๆ พิเศษๆ มา ก็แบ่งปันให้ ปี พ.ศ. ๒๕๕๓ จ.สุรินทร์ - นอกจากวันหยุดปกติแล้ว ก็ให้หยุดในวันอื่นบ้าง ในทางกลับกัน บ่าวคนรับใช้ หรือ ลูกจ้าง พึงปฏิบัติต่อ เจ้านาย หรือ นายจ้าง ดังนี้ - ลุกขึ้นมาทำ�งานก่อนนาย - เลิกงานทีหลังนาย - ถือเอาแต่สิ่งของที่นายให้เท่านั้น - ทำ�งานให้ดีขึ้นเรื่อยๆ ปี พ.ศ. ๒๕๕๓ ม.ขอนแก่น - นำ�คุณธรรมความดีของนายไปสรรเสริญในที่ไปที่นั้นๆ
- 23. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 23 ๖. ทิศเบื้องบน หมายถึง พระสงฆ์ สมณพราหมณ์, นักบวช วิธีไหว้คือ ปฏิบัติตน ดังนี้ - จะทำ�สิ่งใด ก็ทำ�ด้วยความเมตตา - จะพูดอะไร ก็พูดด้วยความเมตตา - จะคิดอะไร ก็คิดด้วยความเมตตา - ต้อนรับด้วยความเต็มใจ (ไม่ปิดประตูเรือน) - อุปัฏฐากบำ�รุงท่านด้วยปัจจัย ๔ ในทางกลับกันฝ่ายพระสงฆ์ สมณะพราหมณ์ นักบวช พึงอนุเคราะห์ตอบ ดังนี้ คือ - ห้ามไม่ให้ทำ�ความชั่ว - สั่งสอนให้ตั้งอยู่ในความดี - อนุเคราะห์ด้วยนํ้าใจอันงาม - ให้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง - ทำ�สิ่งที่เคยฟังแล้วให้แจ่มแจ้ง - บอกหนทางสวรรค์ให้ (บอกวิธีทำ�ความดีต่างๆ ที่จะเป็นหนทางไปสุคติโลกสวรรค์) ชมรมครูที่มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี (ครู สควค.) ได้เริ่มต้นก่อร่าง สร้างทีมมาตั้งแต่วันที่ ๑๘ ตุลาคม ๒๕๔๘ และได้จัดตั้ง อย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ ๒๗ สิงหาคม ๒๕๔๙ โดยการ สนับสนุนจากสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี (สสวท.) และวันที่ ๒๒ ธันวาคม ๒๕๕๑ ได้ ประชุมจัดตั้งชมรมครู สควค. ๔ ภูมิภาค เพื่อเพิ่มบทบาท และกระจายการมีส่วนร่วมในการสร้างเครือข่ายครู สควค. ไปทุกภาคของประเทศไทย ปี พ.ศ. ๒๕๕๓ ชมรมครู สควค. สาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้ด�เนินการจัดตังกองทุน ำ ้ “ครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้” โดยได้จัดทำ�ของที่ระลึกจำ�หน่ายและการรับบริจาค เงินจากครู สควค. คนละไม่เกิน ๕๐๐ บาท เพื่อให้ได้ทุนจัดตั้งมูลนิธิฯ จำ�นวน ๒๕๐,๐๐๐ บาท ซึงจะทำ�ให้องค์กรของเรามีฐานะเป็นนิตบคลตามกฎหมาย และเกิดจากการมีสวนร่วมของพีนอง ่ ิ ุ ่ ่ ้ เพื่อนครู สควค. อย่างกว้างขวาง (บริจาคกี่ครั้งก็ได้ แต่รวมแล้วไม่เกิน ๕๐๐ บาท) ปี พ.ศ. ๒๕๕๔ นายศักดิ์อนันต์ อนันตสุข ประธานชมรมครู สควค. สาขาภาคตะวันออก เฉียงเหนือ และคณะกรรมการบริหารชมรม เห็นสมควรให้มการ “รวมใจครู สควค. สร้างเครือข่าย ี บุญ สั่งสมบารมี ทำ�ความดี แทนคุณแผ่นดิน” โดยการสร้างหอพระประจำ�โรงเรียน จำ�นวน ๒๐ แห่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ผู้สนใจร่วมสร้างบุญบารมี สามารถเป็นเจ้าภาพผ้าป่า กองละ ๕๐๐ บาท โดยเจ้าของผ้าป่าทุกกองจะได้รับการสลักชื่อประจำ�หอพระแห่งนั้นๆ ชื่อบัญชี “ชมรมครู สควค.” ธนาคารไทยพาณิชย์ สาขารัตนบุรี หมายเลข 593-231427-4
- 24. 24 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ มงคลชีวิต ๓๘ ประการ ย่อและสรุปความจากหนังสือมงคลชีวิต ทางก้าวหน้าและพระไตรปิฎก ฉบับประชาชน มงคลชีวิต คือ เหตุแห่งความสุขและความเจริญก้าวหน้าของชีวิต เป็นสูตรที่พระสัมมา สัมพุทธเจ้า ทรงแสดงไว้เป็นข้อควรประพฤติปฏิบัติ ซึ่งมีอยู่ ๓๘ ประการ ดังนี้ มงคลที่ ๑ ไม่คบคนพาล การคบคนพาลจะพาไปหาผิด การไม่คบคนพาลจึงทำ�ให้พนจากโอกาส ้ ที่จะหลงเข้าสู่ความผิด และป้องกันไม่ให้ถูกคนพาลกลั่นแกล้งทำ�ร้ายได้ มงคลที่ ๒ คบบัณฑิต ได้ความรู้ ความปลอดภัย ความสรรเสริญ ความสุข เกียรติยศ ชื่อเสียง และรับเอานิสัยดีๆ คุณธรรมต่างๆ มาสู่ตัวเรา มงคลที่ ๓ บูชาบุคคลที่ควรบูชา ทำ�ให้เราลดทิฏฐิมานะลงได้ ป้องกันความเห็นผิด และทำ�ให้ เราได้แบบอย่างทีดจากคนทีเราเคารพ เป็นการขจัดคนพาลให้พนาศไปโดยทางอ้อมและเป็นการเชิดชู ่ี ่ ิ บัณฑิตให้สูงเด่นยิ่งขึ้น มงคลที่ ๔ อยู่ในถิ่นที่เหมาะสม การอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดีย่อมทำ�ให้เป็นคนดี และทำ�ให้คนเรา กล้าต่อการเผชิญกับปัญหา เพือสร้างสิงแวดล้อมใหม่ทดได้ โดยต้องรูจกเลือกและปรับปรุงสิงแวดล้อม ่ ่ ี่ ี ้ั ่ ให้พอเหมาะแก่ตน มงคลที่ ๕ มีบญวาสนามาก่อน การทำ�บุญเป็นการสร้างความดี ซึงมีระยะเวลายาวนานต้องอดทน ุ ่ เหมือนปลูกต้นไม้ยืนต้นจะต้องคอยผลไม้นั้นเป็นปีๆ การทำ�บุญในอดีตส่งผลในปัจจุบัน การทำ�บุญ ในปัจจุบันส่งผลในปัจจุบันและอนาคต ผู้ทำ�ความดีจึงต้องคิดว่าเป็นการสร้างฐานแห่งอนาคตไว้ มงคลที่ ๖ ตั้งตนชอบ คือ มีเป้าหมายชีวิตที่ถูกต้อง เป็นตัวอย่างที่ดีแก่คนอื่น มีความก้าวหน้า การมีเป้าหมายจะทำ�ให้เรามีความกระตือรือร้น ทุ่มเทพลังความสามารถของตนฝึกตนให้บรรลุ เป้าหมายนั้นอย่างเต็มที่ มงคลที่ ๗ เป็นพหูสูต การฟังมาก ย่อมเพิ่มวุฒิปัญญา เชาวน์ และไหวพริบ นำ�ความรู้ที่ได้ยิน ได้ฟัง ได้อ่าน ไปปฏิบัติเพื่อช่วยเหลือตนเองหรือคนอื่นได้มาก มงคลที่ ๘ รอบรู้ในศิลปะ คนมีศิลปะจะช่วยตัวเองได้ ไม่ว่าจะตกอยู่ในสถานะใด คนมีศิลปะ ย่อมเจริญก้าวหน้า ได้รับความสุขทั้งในโลกนี้และโลกหน้า และทำ�ให้โลกเจริญทั้งด้านวัตถุและจิตใจ มงคลที่ ๙ มีวินัย วินัยเป็นตัวกำ�หนดให้เกิดความสามัคคี สร้างความเข้มแข็งในกิจการงาน ต่างๆ ทำ�ให้สังคมที่ดีดำ�รงอยู่ บุคคลควรมีวินัยในตนเอง คือ รู้ว่าควรทำ�อะไร เมื่อไร อย่างไร มงคลที่ ๑๐ มีวาจาอันเป็นสุภาษิต รู้จักควบคุมวาจาให้ดี จะบันดาลให้การงานทั้งปวงสำ�เร็จ ลุล่วงไปด้วยดี ได้รับความสำ�เร็จในเรื่องที่เจรจาเพราะฉลาดพูด มงคลที่ ๑๑ บำ�รุงบิดามารดา ให้ได้รบความสุขสบาย ซึงจะส่งผลทำ�ให้ได้รบการยกย่องสรรเสริญ ั ่ ั มีความเจริญก้าวหน้า เป็นตัวอย่างที่ดีแก่อนุชนรุ่นหลัง
- 25. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 25 มงคลที่ ๑๒ สงเคราะห์บุตร รู้จักวิธีเลี้ยงลูกให้เป็นคนดี นำ�ชื่อเสียงและเกียรติภูมิมาสู่พ่อแม่ การเลี้ยงดูบุตรให้ได้รับการศึกษาที่ดี ก็เท่ากับสร้างครอบครัวให้ดี ประเทศชาติจะเจริญมั่นคง มงคลที่ ๑๓ สงเคราะห์ภรรยา (สามี) สามีภรรยาต้องรู้จักวิธีปฏิบัติตัวต่อกัน เกรงอกเกรงใจ เคารพให้เกียรติกัน ไม่นอกใจกัน สร้างครอบครัวให้อบอุ่น ครอบครัวมีความสงบสุข ได้รับการยกย่อง สรรเสริญ และเป็นตัวอย่างที่ดีแก่อนุชนรุ่นหลัง มงคลที่ ๑๔ ทำ � การงานไม่ ใ ห้ คั่ ง ค้ า ง เพราะถ้ า หากงานคั่ ง ค้ า งแล้ ว ย่ อ มไม่ มี ป ระโยชน์ งานไม่คั่งค้างจะทำ�ให้ฐานะของตน ครอบครัว และประเทศชาติเจริญขึ้น มงคลที่ ๑๕ บำ�เพ็ญทาน เป็นการฝึกใจให้เป็นนักเสียสละ เป็นการลดความเห็นแก่ตว ถ้าต่างคน ั ต่างมุ่งหวังให้ทาน ความเห็นแก่ตัวจะลดลง การทุจริตจะลดลง ทำ�ให้มีชื่อเสียงในสังคม และเป็นการ สร้างสันติสุขแก่มวลมนุษยชาติ มงคลที่ ๑๖ ประพฤติธรรม เป็นการยกระดับจิตใจให้สูงขึ้น ผู้ประพฤติธรรมมีแต่ความสุข มงคลที่ ๑๗ สงเคราะห์ญาติ/พี่น้อง คือ การช่วยเหลือทั้งญาติสายโลหิตเดียวกัน รวมทั้งผู้รู้จัก มักคุ้น ญาติร่วมจังหวัด ร่วมประเทศและร่วมโลกเดียวกัน เป็นการสร้างความเป็นปึกแผ่นในสังคม มงคลที่ ๑๘ ทำ�งานที่ไม่มีโทษ งานที่ไม่มีโทษ คือ งานสาธารณกุศล งานสาธารณประโยชน์ และงานสงเคราะห์ต่างๆ รวมถึงงานที่ทำ�ไม่ผิดกฎหมายและขัดกับศีลธรรมอันดี มงคลที่ ๑๙ ละเว้นการทำ�บาป บาปคือสิ่งที่ไม่ดี เสีย ความชั่วที่ติดตัว ซึ่งไม่ควรทำ� เพราะ จะทำ�ให้ใจเราเศร้าหมอง เสียคุณภาพอันดีงาม มงคลที่ ๒๐ สำ�รวมจากการดื่มนํ้าเมา นํ้าเมา อาจทำ�มาจากแป้ง ข้าวสุก การปรุงโดยผสมเชื้อ หรืออะไรก็แล้วแต่ ที่ดื่มแล้วทำ�ให้มึนเมา เช่น เบียร์ ไวน์ เป็นต้น สิ่งเหล่านี้ล้วนมีโทษอันได้แก่ ทำ�ให้ เสียทรัพย์, ทำ�ให้เกิดการทะเลาะวิวาท, ทำ�ให้เกิดโรค, ทำ�ให้เสียชื่อเสียง มงคลที่ ๒๑ ไม่ประมาทในธรรม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทรงโปรดแนะทางไว้ คนที่ประมาท ในธรรมนั้นมีลักษณะที่สรุปได้ดังนี้คือ (๑) ไม่ทำ�เหตุดี แต่จะเอาผลดี (๒) ทำ�ตัวเลว แต่จะเอาผลดี (๓) ทำ�ย่อหย่อน แต่จะเอาผลมาก จึงไม่ควรปล่อยชีวิตไปตามยถากรรม มงคลที่ ๒๒ มีความเคารพ สิ่งที่ควรเคารพมีอยู่ดังนี้ (๑) พระพุทธเจ้า (๒) พระธรรม (๓) พระสงฆ์ (๔) การศึกษา (๕) ความไม่ประมาท คือ การดำ�เนินตามหลักธรรมคำ�สอนพระพุทธศาสนา อื่นๆ ด้วยความเคารพ (๖) การสนทนาปราศรัย คือ การต้อนรับอาคันตุกะผู้มาเยือนด้วยความเคารพ มงคลที่ ๒๓ มีความถ่อมตน โทษของการอวดดีนั้นมีอยู่ดังนี้คือ (๑) ทำ�ให้เสียคน คือ ไม่สามารถ กลับมาอยู่ในร่องในรอยได้เหมือนเดิม เสียอนาคต (๒) ทำ�ให้เสียมิตร คือไม่มีใครคบหาเป็นเพื่อนด้วย ถึงจะมีก็ไม่ใช่เพื่อนแท้ ดังนั้น จึงไม่อวดดื้อถือดี ไม่เบ่ง ไม่ยโสโอหัง รู้จักค่าตนเองตามความเป็นจริง
- 26. 26 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ มงคลที่ ๒๔ มีความสันโดษ ลักษณะของความสันโดษเป็นดังนี้ คือ (๑) ยถาลาภสันโดษ หมายถึงความยินดีตามมีตามเกิด คือ มีแค่ไหนก็พอใจเท่านั้น เป็นอยู่อย่างไรก็ควรจะพอใจ ไม่คิด น้อยเนือตําใจในสิงทีตวเองเป็นอยู่ (๒) ยถาพลสันโดษ หมายถึงความยินดีตามกำ�ลัง เรามีก�ลังแค่ไหน ้ ่ ่ ่ั ำ ก็พอใจเท่านั้น ตั้งแต่กำ�ลังกาย กำ�ลังทรัพย์ กำ�ลังบารมี หรือกำ�ลังความสามารถ เป็นต้น มงคลที่ ๒๕ มีความกตัญญู กตัญญูนั้นมีดังนี้ (๑) กตัญญูต่อบุคคล บุคคลที่ควรกตัญญูก็คือ ใครก็ตามที่มีบุญคุณควรระลึกถึงและตอบแทนพระคุณ เช่น บิดา มารดา อาจารย์ เป็นต้น (๒) กตัญญู ต่อสัตว์ ได้แก่สัตว์ที่มีคุณต่อเราช่วยทำ�งานให้เรา เราก็ควรเลี้ยงดูให้ดีเช่นช้าง ม้า วัว ควาย หรือสุนัข ที่ช่วยเฝ้าบ้าน เป็นต้น มงคลที่ ๒๖ ฟังธรรมตามกาล เวลาทีควรไปฟังธรรมนันมีดงนีคอ (๑) วันธรรมสวนะ ก็คอวันพระ ่ ้ ั ้ื ื หรือวันสำ�คัญทางศาสนา (๒) เมื่อมีผู้มาแสดงธรรม อย่างเช่น การฟังธรรมตามวิทยุ การที่มีพระมา แสดงธรรมตามสถานที่ต่างๆ หรือการอ่านจากสื่อต่างๆ (๓) เมื่อมีโอกาสอันสมควร เช่น ในวันอาทิตย์ เมื่อมีเวลาว่าง หรือในงานมงคล งานบวช งานกฐิน งานวัด เป็นต้น มงคลที่ ๒๗ มีความอดทน ความอดทนนั้นสามารถจำ�แนกออกได้เป็นดังต่อไปนี้คือ (๑) ความ อดทนต่อความลำ�บาก (๒) ความอดทนต่อทุกขเวทนา (๓) ความอดทนต่อความเจ็บใจ (๔) ความอดทน ต่ออำ�นาจกิเลส มงคลที่ ๒๘ เป็นผู้ว่าง่าย ผู้ว่าง่ายนั้นมีลักษณะที่สังเกตได้ดังนี้คือ (๑) ไม่พูดกลบเกลื่อนเมื่อ ได้รับการว่ากล่าวตักเตือน (๒) ไม่นิ่งเฉยเมื่อได้รับการเตือน (๓) ไม่จับผิดผู้ว่ากล่าวสั่งสอน มงคลที่ ๒๙ เห็นสมณะ คุณสมบัติของสมณะต้องประกอบไปด้วย ๓ อย่างคือ (๑) ต้องสงบกาย (๒) ต้องสงบวาจา (๓) ต้องสงบใจ พุทธศาสนิกชนพึงบำ�รุงท่านด้วยปัจจัย ๔ มงคลที่ ๓๐ สนทนาธรรมตามกาล ก่อนที่เราจะสนทนาธรรม ควรต้องพิจารณาและคำ�นึงถึง สิ่งต่อไปนี้คือ (๑) ต้องรู้เรื่องที่จะพูดดี (๒) ต้องพูดเรื่องจริง มีประโยชน์ (๓) ต้องเป็นคำ�พูดที่ไพเราะ (๔) ต้องพูดด้วยความเมตตา (๕) ต้องไม่พูดจาโอ้อวด หรือยกตนข่มท่าน มงคลที่ ๓๑ บำ�เพ็ญตบะ การบำ�เพ็ญตบะ หมายความถึงการทำ�ให้กิเลส ความรุ่มร้อนต่างๆ หมดไป หรือเบาบางลง ลักษณะการบำ�เพ็ญตบะมีดังนี้ (๑) การมีใจสำ�รวมในอินทรีย์ทั้ง ๖ ได้แก่ ตา หู จมูก ลิน กาย และใจ (๒) การประพฤติรกษาพรหมจรรย์ เว้นจากการร่วมประเวณี หรือกามกิจทังปวง ้ ั ้ มงคลที่ ๓๒ ประพฤติพรหมจรรย์ เมือบำ�เพ็ญตบะจนกิเลสเบาบางแล้ว ควรรีบปลูกฝังคุณธรรม ่ ต่างๆ ก่อนทีกเิ ลสจะกลับฟืนคืนมา ต้องยกใจออกจากกามอันเป็นทีมาของความเสือม ชายไทยทีมอายุ ่ ้ ่ ่ ่ี ครบ ๒๐ ปีบริบูรณ์ พึงอุปสมบทในพระพุทธศาสนา มงคลที่ ๓๓ เห็นอริยสัจ หลักแห่งอริยสัจมีอยู่ ๔ ประการมีดังนี้ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค มงคลที่ ๓๔ ทำ�พระนิพพานให้แจ้ง เมื่อเห็นอริยะสัจแล้ว ก็ตั้งใจทำ�สมาธิต่อไป จนกิเลสต่างๆ ค่อยๆ ร่อนหลุดไปจากใจตามลำ�ดับ จนหมดกิเลสเป็นพระอรหันต์ในที่สุด
- 27. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 27 มงคลที่ ๓๕ จิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม มีความหนักแน่นไม่ยินดียินร้ายในลาภ ยศ สรรเสริญ สุข หรือความเสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา ทุกข์ อีกต่อไป มงคลที่ ๓๖ จิตไม่โศก เหตุ ๕ ประการที่ทำ�ให้จิตเราต้องโศกเศร้าคือ (๑) ความโศกเศร้าที่เกิด เนื่องมาจากความรัก (๒) ความโศกเศร้าที่เกิดจากความใคร่ (๓) ใช้ปัญญาพิจารณาอยู่เนืองๆ ถึงความ ไม่เที่ยงในสิ่งของทั้งหลาย และร่างกายของเรา (๔) ไม่ยึดมั่นในตัวตน หรือความจีรังยั่งยืน ในคนหรือ สิ่งของว่าเป็นของเรา (๕) ทุกอย่างในโลกล้วนเปลี่ยนแปลงอยู่ทุกขณะ แม้ร่างกายเราก็ใช้เป็นที่อาศัย ชั่วคราวเท่านั้น พุทธศาสนิกชนพึงเข้าใจในความเป็นไปตามเหตุและปัจจัยของทุกสรรพสิ่ง มงคลที่ ๓๗ จิตปราศจากกิเลส จิตทีฝึกฝนดีแล้วย่อมหลุดพ้นไม่พัวพันอยู่กับกิเลสทั้งปวง เป็นจิตที่ปลอดโปร่งเป็นอิสระเสรีและมีศักยภาพสูงสุด เหมือนหยดนํ้าบนใบบัว มงคลที่ ๓๘ จิตเกษม หมายถึง การละแล้วซึ่งกิเลส เป็นเครื่องผูกอยู่ ๔ ประการคือ (๑) การละ กามโยคะ (๒) การละภวโยคะ (๓) การละทิฏฐิโยคะ (๔) การละอวิชชาโยคะ จึงมีอิสระเสรีเต็มที่ มีใจสะอาดผ่องใสบริสุทธิ์ บริบูรณ์ เข้าพระนิพพานตามพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและเหล่าพระอรหันต์ สาวกทั้งหลาย ข้าวตอกดอกไม้บนพานไหว้ครู เมื่อจะเริ่มการเรียนรู้สรรพวิชาการ บรรดาศิษย์น้อยใหญ่ในทุกสถาบัน ตั้งแต่เด็กอนุบาล ถึงมหาวิทยาลัย จะพากันจัดพิธีไหว้ครู ในวันพฤหัสบดี ซึ่งถือว่าเป็นวันมงคลยิ่งของศิษย์และครู โดยจัดแต่งพานไหว้ครู มีข้าวตอกดอกไม้ประดับสวยงาม ซึ่งโบราณาจารย์ ได้อุปมาไว้ดังนี้ ข้าวตอก หมายถึง ความเป็นผูเจริญงอกงามอย่างมีระเบียบ เวลาเราคัวข้าวตอก ข้าวตอก ้ ่ จะแตกออก คนคัวจะใช้ตะแกรงครอบไว้เพือให้ขาวตอกอยูในกระทะ ข้าวตอกเม็ดใดกระเด็นออก ่ ่ ้ ่ นอกกระทะ ก็ จ ะตกดิ น เกลื อ กลั้ ว กั บ ฝุ่ น ธุ ลี ไ ปและจะกลายเป็ น ข้ า วตอกที่ เ สี ย ไปใช้ ไ ม่ ไ ด้ เช่นเดียวกับศิษย์ต้องมีระเบียบวินัย หากขาดวินัยก็จะเป็นคนไร้รูปแบบ แล้วจะเสียคนในที่สุด ดอกมะเขือ หมายถึง ความอ่อนน้อมถ่อมตน เพราะดอกมะเขือทีจะผลิตผล ก้านของมะเขือ ่ โน้มตัวลงตลอด เพื่อสอนให้เด็กได้รู้จักการมีสัมมาคารวะ เพราะคารวธรรมเป็นสัญลักษณ์แห่ง ความเจริญ คนอืนๆ จะให้เกียรติคนมีสมมาคารวะ ตรงกันข้ามจะเหยียดหยามคนทีแข็งกระด้าง ่ ั ่ หญ้าแพรก หมายถึง ความเจริญงอกงาม เพราะหญ้าแพรกนั้นแม้จะเหี่ยวเฉาในหน้า แล้ง เพียงฝนตกมาก็งอกเงยแล้ว ดังนันเด็กๆ หรือศิษย์แม้แต่ได้รบคำ�พรํ่าสอนจากครูกรจกดีชั่ว ้ ั ็ ู้ ั รู้รับผิดชอบต่อตัวเองและสังคม ดอกเข็ม หมายถึง ความแหลมคมดุจเข็ม หมายเอาสติปัญญาของศิษย์ขอให้แหลมคม พร้อมที่จะใช้ประโยชน์ได้ในทุกโอกาส ดังภาษิตไทยว่า “ปัญญาคืออาวุธ”
- 28. 28 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ บทสวดมนต์และไหว้ครู ผู้นำ�นักเรียนสวด (หันทะ มะยัง พุทธัสสะ ภะคะวะโต ปุพพะ ภาคะนะมะการัง กะโรมะ เส) นักเรียนสวดพร้อมกัน นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ ( 3 จบ) อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา พุทธัง ภะคะวันตัง อภิวาเทมิ สวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม ธัมมัง นะมัสสามิ สุปฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สังฆัง นะมามิ ผู้นำ�นักเรียนสวด ปาเจราจริยา โหนติ คุณุตรานุสาสกา นักเรียนสวดพร้อมกัน ข้าขอประณตน้อมสักการ บุรพคณาจารย์ ผู้กอรปเกิดประโยชน์ศึกษา ทั้งท่านผู้ประสาทวิชา อบรมจริยา แก่ข้าในกาลปัจจุบัน ข้าขอเคารพอภิวันท์ ระลึกคุณอนันต์ ด้วยใจนิยมบูชา ขอเดชกตเวทิตา อีกวิริยะพา ปัญญาให้เกิดแตกฉาน ศึกษาสำ�เร็จทุกประการ อายุยืนนาน อยู่ในศีลธรรมอันดี ให้ได้เป็นเกียรติเป็นศรี ประโยชน์ทวี แก่ชาติและประเทศไทย เทอญ ผู้นำ�นักเรียน ปัญญาวุฒิ กะเร เตเต ทินโนวาเท นะมามิหัง บทสวดมนต์และระลึกถึง พระคุณบุรพาจารย์ ผู้นำ�ครูสวด (หันทะ มะยัง พุทธัสสะ ภะคะวะโต ปุพพะ ภาคะนะมะการัง กะโรมะ เส) ครูสวดพร้อมกัน นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ ( 3 จบ) อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา พุทธัง ภะคะวันตัง อภิวาเทมิ สวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม ธัมมัง นะมัสสามิ สุปฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สังฆัง นะมามิ ผู้นำ�ครูสวด ปาเจราจริยา โหนติ คุณุตรานุสาสกา ครูสวดพร้อมกัน ข้าขอประนมกรกระพุม อภิวาทนาการ กราบคุณอดุลคุรุประทาน หิตเทิดทวีสรร สิ่งสมอุดมคติประพฤติ นรยึดประคองธรรม์ ครูชี้วิถีทุษอนันต์ อนุสาส์นประภาษสอน ให้เรืองและเปรื่องปริวิชาน นะตระการสถาพร ท่านแจ้งแสดงนิติบวร ดนุยลยุคลสาร โอบเอื้อและเจือคุณวิจิตร ทะนุศิษย์นิรันดร์กาล ไป่เบื่อก็เพื่อดรุณชาญ ลุฉลาดประสาทสรรพ์ บาปบุญก็สุนทรแถลง ธุระแจงประจักษ์ครัน เพื่อศิษย์สฤษฎ์คติจรัล มนเทิดผดุงธรรม ปวงข้าประดานิกรศิษ (ษ) ยะคิดระลึกคำ� ด้วยสัตย์สะพัดกมลนำ� อนุสรณ์เผดียงคุณ โปรดอวยสุพิธพรอเนก อดิเรกเพราะแรงบุญ ส่งเสริมเฉลิมพหุลสุน- ทรศิษย์เสมอเทอญฯ ผู้นำ�ครูสวด ปัญญาวุฒิ กะเร เตเต ทินโนวาเท นะมามิหัง
- 29. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ ปฏิทินชีวิต พลังใจประจำ�วัน 29 วันที่ ๑ เราจะปฏิบัติตามจรรยาบรรณของครูอย่างเคร่งครัด วันที่ ๒ เราจะเป็นตัวของตัวเอง พึ่งตัวเองให้มากและดีที่สุด วันที่ ๓ เราจะมีความมั่นใจในสิ่งที่จะทำ�ข้างหน้าต่อไปเสมอ PHOTO วันที่ ๔ เราจะคิดและทำ�สิ่งต่างๆ ด้วยความใคร่ครวญรอบคอบ วันที่ ๕ เราจะช่วยเหลือเอื้อเฟื้อคนอื่นด้วยไมตรีจิต เป็นกันเอง วันที่ ๖ เราจะอ่านหนังสือ และนวนิยายเพื่อความบันเทิงใจ วันที่ ๗ เราจะมั่นคงในความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณเสมอ วันที่ ๘ เราจะเป็นผู้ที่ตรงต่อเวลาและหน้าที่การงานเสมอ วันที่ ๙ เราจะสร้างทุกโอกาสทางการศึกษาแก่ศิษย์ที่เราสอน วันที่ ๑๐ เราจะยึดมั่นในสามัคคีธรรม กับญาติมิตรสหายทั้งมวล วันที่ ๑๑ เราจะหมั่นเยี่ยมเยียน พบปะเพื่อนฝูงและญาติสนิท PHOTO วันที่ ๑๒ เราจะคำ�นึงถึงอนาคตของชีวิตและจะทำ�สิ่งมีประโยชน์ วันที่ ๑๓ เราจะทำ�บุญ ให้ทาน เข้าวัด ฟังธรรมและสนทนากับกัลยาณมิตร วันที่ ๑๔ เราจะซ่อมแซมของที่เก่าและชำ�รุดให้ดีขึ้น วันที่ ๑๕ เราจะเขียนจดหมาย/โทรศัพท์คุยกับญาติพี่น้องและสหาย วันที่ ๑๖ เราจะหาเวลาพักผ่อนและชื่นชมความงามของธรรมชาติ วันที่ ๑๗ เราจะตั้งใจทำ�งานการที่ได้รับมอบหมายให้ดีที่สุด PHOTO วันที่ ๑๘ เราจะไม่ดีใจเกินไปต่อความสุขหรือความพอใจที่ได้รับ วันที่ ๑๙ เราจะไม่ทำ�อะไรตามใจตนเอง จะเอาใจเขามาใส่ใจเรา วันที่ ๒๐ เราจะประหยัดในการใช้จ่ายไม่ฟุ่มเฟือย ไม่สร้างหนี้สิน วันที่ ๒๑ เราจะมีความห่วงใยในชีวิตของคนในครอบครัว วันที่ ๒๒ เราจะติดตามเหตุการณ์บ้านเมืองทั้งในและนอกประเทศ วันที่ ๒๓ เราจะอดทนต่อสู้ มานะและเพียรพยายามอย่างสุดกำ�ลัง วันที่ ๒๔ เราจะมั่นคงในความซื่อสัตย์สุจริตตลอดชีวิต วันที่ ๒๕ เราจะยอมรับผิดอย่างเต็มใจเสมอเมื่อทำ�ผิด PHOTO วันที่ ๒๖ เราจะเป็นคนที่มีความสุภาพอ่อนโยนเสมอ วันที่ ๒๗ เราจะหมั่นสะสมทรัพย์เป็นสัดส่วนให้ติดเป็นนิสัย วันที่ ๒๘ เราจะไม่ยอมให้ผู้อื่นลากจูงไปสู่ความเสียหายเด็ดขาด วันที่ ๒๙ เราจะยิ้มและมีอารมณ์ขันเสมอแม้จะมีปัญหาอุปสรรค วันที่ ๓๐ เราจะมุ่งมั่นพัฒนาตนเองและจะไปพบกันที่จุดสูงสุดเพื่อร่วมกันพัฒนาประเทศ วันที่ ๓๑ เราจะพักผ่อนให้มากเพียงพออย่างสบายใจ เพื่อเตรียมรับวันใหม่ที่กำ�ลังจะมาถึง PHOTO
- 30. 30 คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ กรุงเทพมหานคร เมืองหลวงของประเทศไทย กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรา อยุธยามหาดิลก ภพนพรัตน์ ราชธานีบุรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์ มหาสถาน อมรพิมาน อวตารสถิต สักกะ ทัตติยะ วิษณุกรรมประสิทธิ์ คำ�ขวัญประจำ�จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (อีสาน) ๑. จังหวัดกาฬสินธุ์ เมืองฟ้าแดดสงยาง โปงลางเลิศลํ้า วัฒนธรรมผู้ไท ผ้าไหมแพรวา ผาเสวยภูพาน มหาธารลำ�ปาว ไดโนเสาร์สัตว์โลกล้านปี ๒. จังหวัดขอนแก่น พระธาตุขามแก่น เสียงแคนดอกคูน ศูนย์รวมผ้าไหม ร่วมใจผูกเสี่ยว เที่ยวบึงแก่นนครใหญ่ ไดโนเสาร์สิรินธรเน่ สุดเท่ห์มวยเหรียญทองโอลิมปิก ๓. จังหวัดชัยภูมิ ทิวทัศน์สวย รวยป่าใหญ่ มีช้างหลาย ดอกไม้งาม ลือนามวีรบุรุษ สุดยอดผ้าไหม พระใหญ่ทวาราวดี ๔. จังหวัดนครราชสีมา เมืองหญิงกล้า ผ้าไหมดี หมี่โคราช ปราสาทหิน ดินด่านเกวียน ๕. จังหวัดนครพนม พระธาตุพนมค่าลํ้า วัฒนธรรมหลากหลาย เรณูผู้ไท เรือไฟโสภา งามตาฝั่งโขง ๖. จังหวัดบุรีรัมย์ เมืองปราสาทหิน ถิ่นภูเขาไฟ ผ้าไหมสวย รวยวัฒนธรรม ๗. จังหวัดมหาสารคาม พุทธมณฑลอีสาน ถิ่นฐานอารยธรรม ผ้าไหมลํ้าเลอค่า ตักศิลานคร ๘. จังหวัดมุกดาหาร หอแก้วสูงเสียดฟ้า ภูผาเทิบแก่งกระเบา ๘ ชนเผ่าชนพื้นเมือง ลือเลื่องมะขามหวาน กลองโบราณลํ้าเลิศ ถิ่นกำ�เนิดลำ�ผญา ตระการตาชายโขง เชื่อมโยงอินโดจีน ๙. จังหวัดยโสธร เมืองประชาธิปไตย บั้งไฟโก้ แตงโมหวาน หมอนขวานผ้าขิด แหล่งผลิตข้าวหอมมะลิ ๑๐. จังหวัดร้อยเอ็ด สิบเอ็ดประตูเมืองงาม เรืองนามพระสูงใหญ่ ผ้าไหมสาเกต บุญผะเหวดประเพณี มหาเจดีย์ชัยมงคล งามน่ายลบึงพลาญชัย เขตกว้างไกลทุ่งกุลา โลกลือชาข้าวหอมมะลิ ๑๑. จังหวัดเลย เมืองแห่งทะเลภูเขา สุดหนาวในสยาม
- 31. คู่มือการปฏิบัติตนของครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 31 ผมไม่ทราบว่าจะใช้เวลาแค่ไหน แต่ผมตั้งใจจริงๆ ครับ มาร่วมทำ�ดีด้วยกันทุกปี ปีละครั้ง เพื่ออีสานของเรานะครับ สร้างหอพระประจำ�โรงเรียนใน ๒๐ จังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และขับเคลื่อนกองทุนสู่มูลนิธิ ครู สควค. ครูผู้สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ ครู สควค.รวมใจสร้างเครือข่าย บุญ บารมี ทำ�ความดี แทนคุณแผ่นดิน ๑๒. จังหวัดศรีสะเกษ แดนปราสาทขอม หอมกระเทียมดี มีสวนสมเด็จ เขตดงลำ�ดวน หลากล้วนวัฒนธรรม เลิศลํ้าสามัคคี ๑๓. จังหวัดสกลนคร พระธาตุเชิงชุมคู่บ้าน พระตำ�หนักภูพานคู่เมือง งามลือเลื่องหนองหาน แลตระการปราสาทผึ้ง สวยสุดซึ้งสาวภูไท ถิ่นมั่นในพุทธธรรม ๑๔. จังหวัดสุรินทร์ ถิ่นช้างใหญ่ ผ้าไหมงาม ปะคำ�สวย รํ่ารวยปราสาท ผักกาดหวาน ข้าวสารหอม งามพร้อมวัฒนธรรม ๑๕. จังหวัดหนองคาย อนุสาวรีย์ปราบฮ่อ หลวงพ่อพระใส สะพานไทย-ลาว ๑๖. จังหวัดหนองบัวลำ�ภู ศาลสมเด็จนเรศวรมหาราช อุทยานแห่งชาติภูเก้าภูพานคำ� แผ่นดินธรรมหลวงปู่ขาว เด่นสกาวถํ้าเอราวัณ นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน ๑๗. จังหวัดอุดรธานี นํ้าตกจากสันภูพาน อุทยานแห่งธรรมะ อารยธรรมห้าพันปี ธานีผ้าหมี่ขิด แดนเนรมิตรหนองประจักษ์ เลิศลักษณ์กล้วยไม้หอมอุดรซันไฌน์ ๑๘. จังหวัดอุบลราชธานี เมืองแห่งดอกบัวงาม แม่นํ้าสองสี มีปลาแซ่บหลาย หาดทรายแก่งหิน ถิ่นไทยนักปราชญ์ ทวยราษฎร์ใฝ่ธรรม งามลํ้าเทียนพรรษา ๑๙. จังหวัดอำ�นาจเจริญ พระมงคลมิ่งเมือง แหล่งรุ่งเรืองเจ็ดลุ่มนํ้า งามถํ้าศักดิ์สิทธิ์ เทพนิมิตรพระเหลา เกาะแก่งเขาแสนสวย เลอค่าด้วยผ้าไหม ราษฎร์เลื่อมใสใฝ่ธรรม ๒๐. จังหวัดบึงกาฬ สองนางศาลศักดิ์สิทธิ์ อิทธิฤทธิ์หลวงพ่อใหญ่ แหล่งนํ้าใสหนองกุดทิง สุดใหญ่ยิ่งแข่งเรือยาว หาดทรายขาวเป็นสง่า น่าทัศนาแก่งอาฮง งามนํ้าโขงที่บึงกาฬ สุขสำ�ราญที่ได้ยล
- 32. บทสวดมนต์/คาถา แก้วสารพัดนึก บูชาพระรัตนตรัย อะระหัง สัมมาสัมพุทโธภะคะวา พุทธังภะคะวันตังอภิวาเทมิ (กราบ) สาวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม ธัมมังนะมัสสามิ (กราบ) สุปะฏิปันโน ภะคะวาโต สาวะกะสังโฆ สังฆังนะมามิ (กราบ) นมัสการพระรัตนตรัย นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (สวด 3 จบ) เริ่มบทนี้สวดทุกวัน วันละ 9 จบ ชีวิตจะมีแต่ความสุข ถวายพรพระ (อิติปิโสฯ) อิติปิโส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชาจะระณะสัมปันโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุตตะโร ปุรสสะทัมมะสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ สะวากขาโต ภะคะวะตาธัมโม สันทิฏฐิโก ิ อะกาลิโก เอหิปัสสิโก โอปะนะยิโก ปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูหีติ สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะ สังโฆ อุชุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ญายะปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สามีจิปะฏิ ปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ ยะทิทัง จัตตาริ ปุริสะยุคานิ อัฏฐะปุริสะปุคคะลา เอสะภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ อาหุเนยโย ปาหุเนยโย ทักขิเณยโย อัญชะลีกะระณีโย อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ บทสวด คาถาแก้วสารพัดนึก นะโม เม สัมพะพุทธานัง อุปันนานัง มะเหสินัง เมธังกะโร มะหายะโส สะระนังกะโร โลกะหิโต โกณฑัญโญ ชะนะปาโมกโข มังคะโล ปุริสาสะโภ เรวะโต ระติวัฑฒะโน โสภีโต คุณะสัมปันโน ปะทุโม โลกะปัชโชโต นาระโท วะระสาระถี สุเมโธ อัปปะฏิปุคคะโล สุชาโต สัพพะโลกัคโค อัตถะทัสสี การุณิโก ธัมมะทัสสี ตะโมนุโท ติสโส จะ วะทะตัง วะโร ปุสโส จะ วะระโท พุทโธ สิขี สัพพะหิโต สัตถา เวสสะภู สุขะทายะโก โกนาคะมะโน ระณัญชะโห กัสสะโป สิริสัมปันโน จบที่บทนี้ ตัณหังกะโร มะหาวีโร ทีปังกะโร ชุตินธะโร สุมะโน สุมะโน ธีโร อะโนมะทัสสี ชะนุตตะโม ปะทุมุตตะโร สัตตะสาโร ปิยะทัสสี นะราสะโภ สิทธัตโถ อะสะโม โลเก วิปัสสี จะ อะนูปะโม กะกุสันโธ สัตถะวาโห โคตะโม สักยะปุงคะโว ฯ การสวดมนต์/คาถา ทำ�ให้จตสงบเกิดสมาธิและก่อให้เกิดผลทางใดทางหนึงตามความตังมันแห่งจิต ิ ่ ้ ่ จิตที่มีความตั้งมั่นและความเพียรที่บริสุทธิ์ จะนำ�มาซึ่งสิ่งที่พึงปรารถนา สพฺพทานํ ธมฺมธานํ ชินาติ : การให้ธรรมะเป็นทาน ชนะการให้ทั้งปวง