vdocuments.mx_lecture-1-intro-to-entrepreneurship.pdf
- 1. Αδαμαντία Αδαμαντία Πατέλη Πατέλη ( (pateli@ionio.gr pateli@ionio.gr) ) Παναγιώτης Παναγιώτης Κουρουθανάσης Κουρουθανάσης ( (pkour@ionio.gr pkour@ionio.gr) ) Διάλεξη Διάλεξη 1 1
- 2. Περιεχόμενα Διάλεξης Επιχειρηματικότητα † Ορισμός † Σημασία της Επιχειρηματικότητας † Επιχειρηματικότητα & Επιχειρηματίες Επιχειρηματική διαδικασία † Επιχειρηματική ευκαιρία, επιχειρηματική ιδέα † Επιχειρηματικό σχέδιο † Χρηματοδότηση † Δημιουργία επιχείρησης † Διαχείριση και ανάπτυξη επιχείρησης † Έξοδος? 2
- 3. Επιχειρηματικότητα ↔ Entreupreneurship Από την λέξη entreprendre = undertake (αναλαμβάνω) Τι έννοιες εμπεριέχει η επιχειρηματικότητα? † Δημιουργία † Αφοσίωση: Χρόνος και Προσπάθεια † Ανάληψη Ρίσκου † Ανταμοιβή Η έννοια της Επιχειρηματικότητας 3
- 4. «…είναι η συνολική διαδικασία δημιουργίας μιας νέας δραστηριότητας με αξία. Προϋποθέτει χρόνο και προσπάθεια. Εμπεριέχει οικονομικά, φυσικά και κοινωνικά ρίσκα. Ανταμείβει με οικονομικά οφέλη, προσωπική ικανοποίηση και ανεξαρτησία.» Ορισμός της Επιχειρηματικότητας 4
- 5. Είναι η επιχειρηματικότητα μέσα σε μια υπάρχουσα επιχείρηση Ανάπτυξη ενδο-επιχειρηματικής κουλτούρας για καινοτομία και ανάπτυξη, μέσω: † Ανάπτυξης δημιουργικότητας † Αναγνώρισης ιδεών † Δημιουργίας ομάδων εργασίας Ενδο-Επιχειρηματικότητα Intrapreneurship 5
- 6. Είναι η διαδικασία δημιουργίας † Μιας επιχείρησης ηλεκτρονικού εμπορίου † Μιας μονάδας ή θυγατρικής ηλεκτρονικού εμπορίου σε υπάρχουσα επιχείρηση Ένας επιχειρηματίας που δημιουργεί μια επιχείρηση στο δια- δίκτυο έχει να αντιμετωπίσει τα ίδια στρατηγικά και τακτικά θέματα με οποιονδήποτε άλλο επιχειρηματία e-Επιχειρηματικότητα 6
- 7. Τα συστατικά μιας e-Επιχείρησης ‰Καινοτομία ‰Αποδοτικότητα ‰Συμπληρωματικότητα ‰«Κλείδωμα» ΑΞΙΑ ΑΞΙΑ Amit & Zott, 2001, SMJ 7
- 8. Κατηγορίες νέων Επιχειρήσεων ‰Μέσο Διαβίωσης ¾Δημιουργούνται για να συντηρήσουν τους ιδιοκτήτες ¾Έχουν μικρές προοπτικές ανάπτυξης ‰Γαζέλες ¾Έχουν υψηλές προοπτικές ανάπτυξης ¾Ηγούνται σε καινοτομίες ¾Δραστηριοποιούνται τόσο σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας (47%) όσο και σε παραδοσιακούς κλάδους 8
- 9. Επιχειρηματικό Εγχείρημα (1/2) ‰Ο Jeff Bezos είναι ο ιδρυτής και ΔΣ της Amazon.com που ιδρύθηκε τον Ιούλιο 1995 ‰Εισήγαγε νέους τρόπους αγοράς βιβλίων, CD κλπ. (on-line, product review info, email alerts κλπ.) ‰Η εταιρεία πήρε ρίσκο στον κλάδο του e- commerce χωρίς προηγούμενη εμπειρία στο λιανεμπόριο ‰Ήταν το πρώτο on-line βιβλιοπωλείο ‰Σήμερα απασχολεί περισσότερους από 33.000 υπαλλήλους και κέρδη που ξεπερνούν τα $1.15 Δισ. το 2010 9
- 10. Επιχειρηματικό Εγχείρημα (2/2) ‰Ο Richard Branson είναι γνωστός ως ο ΔΣ και ιδρυτής του ομίλου Virgin που αριθμεί περισσότερες από 400 επιχειρήσεις ‰Η αρχή έγινε μέσω της εταιρίας Virgin η οποία άρχισε να δραστηριοποιείται στην πώληση δίσκων μουσικής μέσω ταχυδρομείου (1970) ‰Μειώνοντας δραστικά τις τιμές των δίσκων κατάφερε να ανταγωνιστεί άλλες εταιρίες στον κλάδο ‰Προχώρησε στην δημιουργία δισκογραφικής (Virgin Records) η οποία έγινε γνωστή λόγο των αμφιλεγόμενων καλλιτεχνών που επέλεγε. «A business has to be involving, it has to be fun, and it has to exercise your creative instincts» 10
- 11. Bασικά στοιχεία της Επιχειρηματικότητας ‰ Σε μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, οι Zahra, Jennings & Kuratko (1999) αναφέρουν ότι... ... η επιχειρηματικότητα για μια εταιρεία περιλαμβάνει: ¾ Καινοτομικότητα ¾ Ανάληψη ρίσκου ¾ Προδραστικότητα (proactiveness) έναντι ανταγωνιστών 11
- 12. Bασικά στοιχεία της Επιχειρηματικότητας ‰ Καινοτομικότητα: ¾ Στροφή στην Ε&Α και τις καινοτομίες και όχι το μάρκετινγκ δοκιμασμένων προϊόντων ¾ H εταιρεία ευνοεί πολλές και όχι λίγες εισαγωγές νέων προϊόντων ¾ H εταιρία ευνοεί σημαντικές και όχι επουσιώδεις αλλαγές στα προϊόντα ‰ Ανάληψη ρίσκου: ¾ Η εταιρία ευνοεί έργα υψηλού παρά χαμηλού ρίσκου ¾ Ευνοεί απότομη παρά σταδιακή συμπεριφορά ¾ Ευνοεί τολμηρές παρά συντηρητικές αποφάσεις ‰ Προδραστικότητα έναντι του ανταγωνισμού: ¾ Η εταιρία εγκαινιάζει παρά ακολουθεί ανταγωνιστικές κινήσεις ¾ Συγκριτικά με τον ανταγωνισμό, εισάγει συχνά παρά σπάνια νέα προϊόντα ¾ Υλοποιεί μια ‘νίκησε τους ανταγωνιστές’ παρά μια ‘ζήσε και άσε τους να ζήσουν’ στάση 12
- 13. 13 Χρειάζεται ένας καλός (όχι υπέρτατος) συνδυασμός † καινοτομικότητας † ανάληψης ρίσκου † προδραστικότητας .... για να διακρίνουμε μια εταιρία ως ‘επιχειρηματική’ Μύθος: Μια εταιρεία είναι επιχειρηματική μόνο σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας Είναι η καινοτομία το απαραίτητο αποτέλεσμα της επιχειρηματικότητας; Bασικά στοιχεία της Επιχειρηματικότητας 13
- 14. Άλλες πτυχές μιας «Επιχειρηματικής» Δράσης ‰ Ενδοεπιχειρηματικότητα ‰ Ενδο-δικτύωση ‰ Εξωτερική δικτύωση ‰ Ιδρυση νέων επιχειρήσεων ‰ Εξαγορές ‰ Επιχειρηματικά κεφάλαια υψηλού κινδύνου ‰ Κατάλληλη χρήση ανταμοιβών ‰ Στήριξη από management ‰ Οργανωσιακή δομή 14
- 15. Διάσταση Στρατηγικός προσανατολισμός Αφοσίωση στις ευκαιρίες Αφοσίωση στους πόρους Φιλοσοφία ανταμοιβών Διοικητική δομή Ανάπτυξη Επιχειρηματικά Εγχειρήματα Επιχειρηματική Έμφαση Βασισμένος στην αντίληψη ευκαιριών Επαναστατική με μικρή διάσταση Σε πολλά στάδια με μικρή έκθεση Βασισμένη στη δημιουργία αξίας Επίπεδη, πολλά άτυπα δίκτυα Γρήγορη, αποδοχή κινδύνου για ανάπτυξη Stevenson & Gumpert, 1985, Harvard Business Review 15
- 16. Ολοκληρωμένο Μοντέλο Επιχειρηματικότητας ΕΙΣΟΔΟΙ ΕΙΣΟΔΟΙ ΕΞΟΔΟΙ ΕΞΟΔΟΙ 9Περιβάλλον 9Άτομα 9Οργανωτικό Πλαίσιο 9Μοναδικά Επιχειρηματικά Μοντέλα 9Πόροι 9Επιχείρηση 9Δημιουργία Αξίας 9Νέα Προϊόντα Υπηρεσίες 9Διαδικασίες 9Τεχνολογία 9Κέρδη 9Απασχόληση Επιχειρηματική Διαδικασία Επιχειρηματική Ένταση •Αναγνώριση Ευκαιρίας •Απόκτηση Πόρων •Ίδρυση και Ανάπτυξη Βαθμός Επιχειρηματικότητας Καινοτομία Ανάληψη Ρίσκου Pro- Activeness D. Kuratko & R. Hodgetts, 2004 16
- 17. Η Σημασία της Επιχειρηματικότητας ‰Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας κάθε χώρας ‰Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ‰Συνολικότερη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη Χώρα Ελλάδα Γαλλία Γερμανία Φινλανδία Ιταλία Δανία Νορβηγία Ολλανδία Ηνωμένο Βασίλειο 2010 5,5% 5,8% 4,2% 5,7% 2,3% 3,8% 7,7% 7,2% 6,4% 2009 8,8% 4,3% 4,1% 5,2% 3,7% 3,6% 8,5% 7,2% 5,7% 2008 9,9% 5,6% 3,8% 7,3% 4,6% 4,4% 8,7% 5,2% 5,9% Δείκτης Συνολικής Επιχειρηματικής Δραστηριότητας (Πηγή: http://www.internationalentrepreneurship.com/europe/) 17
- 18. Γερμανία, Ιταλία και Γαλλία: κάτω από 5% των ατόμων ηλικίας 18-64 εμπλέκονται σε επιχειρηματική δραστηριότητα Διαφορές Επιχειρηματικής Δραστηριότητας Ταϊλάνδη, Ινδονησία και Φιλιππίνες: πάνω από 15% των ατόμων ηλικίας 18-64 εμπλέκονται σε επιχειρηματική δραστηριότητα 18
- 19. Συμπέρασμα Επιχειρηματικής Δραστηριότητας ‰ Τα ποσοστά δημιουργίας επιχειρήσεων και αυτό-απασχόλησης είναι μεγαλύτερα σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. ‰ Όμως τα ποσοστά των επιχειρήσεων που επιβιώνουν είναι μεγαλύτερα σε ανεπτυγμένες χώρες. - Αποτέλεσμα το πιο οργανωμένου κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος και του υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου - Η Παιδεία βοηθά στην επιχειρηματικότητα ‰Μόνο 60% των επιχειρήσεων καταφέρνουν να επιβιώσουν μετά το 5ο έτος στην βιομηχανία της υψηλής τεχνολογίας. (Πηγή: http://www.startup-book.com/2010/04/) 19
- 20. Δικαίωμα στην Αποτυχία ‰ Πετυχημένοι επιχειρηματίες είχαν πολλές αποτυχημένες προσπάθειες (50%) ‰ Μάθηση από αποτυχίες ‰ Όταν επιτύχεις έχεις να χάσεις πολλά, όχι στο ξεκίνημα! Henry Ford Walt Disney Bill Gates 20
- 21. Τύποι Επιχειρηματιών ‰«Αρχάριος» (Novice Entrepreneur) ¾Δεν έχει προηγούμενη εμπειρία ¾Δεν έχει ιδρύσει, κληρονομήσει ή αγοράσει ‰«Συνηθισμένος» (Habitual Entrepreneur) ¾Έχει προηγούμενη εμπειρία ‰«Αναπτυσσόμενος» (Nascent Entrepreneur) ¾Στη φάση δημιουργίας ¾Μπορεί να είναι ‘αρχάριος’ ή ‘συνηθισμένος’ ‰«Σειριακός» (Serial Entrepreneur) ¾Έχει ήδη μεταβιβάσει (ή κλείσει) μια επιχείρηση και ιδρύει μια νέα ¾Επαναλαμβάνει τον κύκλο μεταβίβασης και ίδρυσης ‰«Χαρτοφυλακίου» (Portfolio Entrepreneur) ¾Διατηρεί την αρχική του επιχείρηση και δημιουργεί χαρτοφυλάκιο νέων επιχειρήσεων ¾Μέσω κληρονομιάς, ανάπτυξης, εξαγοράς 21
- 22. Απαραίτητες Ικανότητες Επιχειρηματία Τεχνικές Διαχειριστικές Προσωπικές Γραπτή επικοινωνία Σχεδιασμός Εσωτερικός έλεγχος Προφορική επικοινωνία Λήψη αποφάσεων Ανάληψη ρίσκου Παρακολούθηση περιβάλλοντος Ανθρώπινες σχέσεις Δημιουργικότητα Χρήση τεχνολογίας Μάρκετινγκ - Πωλήσεις Όραμα - Αλλαγή 22
- 23. Υπόβαθρο Επιχειρηματία 9Υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον 9Επιχειρηματικά πρότυπα στην οικογένεια 9Καλή εκπαίδευση 9Ηλικία: 22-45 9Επαγγελματική ιστορία: έλλειψη ικανοποίησης στην εργασία, υψηλές τεχνικές γνώσεις 23
- 24. Επιχειρηματική Διαδικασία 4(+) φάσεις: ‰ Αναγνώριση και αξιολόγηση της ευκαιρίας/ σύλληψη της ιδέας ‰ Ανάπτυξη επιχειρηματικού σχεδίου ‰ Εύρεση και απόκτηση απαραίτητων πόρων ‰ Ίδρυση της επιχείρησης και ανάπτυξη της ¾ Έξοδος 24
- 26. Αξιολόγηση Ευκαιρίας ‰ Ποια ανάγκη της αγοράς καλύπτεται; ‰ Τι προσωπικές παρατηρήσεις έχουν γίνει; ‰ Ποιες είναι οι υφιστάμενες κοινωνικές συνθήκες; ‰ Έρευνα αγοράς. ‰ Αποτίμηση ανταγωνισμού. Υπάρχουν πατέντες; ‰ Ποιο είναι το μοντέλο; Από που θα δημιουργηθούν έσοδα; 26
- 27. Πηγές Ιδεών { Πελάτες: z Αξιολόγηση των επιθυμιών/ αναγκών τους { Υπάρχουσες επιχειρήσεις: z Αναγνώριση τρόπων να βελτιωθούν υπάρχοντα προϊόντα και υπηρεσίες { Κανάλια διανομής: z Προσοχή στις υποδείξεις των συνεργατών { R&D: z Προσωπική έρευνα και ανάπτυξη 27
- 28. Επιχειρηματικό Σχέδιο ‰Προετοιμάζεται κυρίως από τον επιχειρηματία. ‰Περιγράφει όλα τα σχετικά με τη δημιουργία της νέας επιχειρηματικής δραστηριότητας στοιχεία. ‰Αποτελείται από πολλά λειτουργικά σχέδια μάρκετινγκ, οικονομικό,... 28
- 29. Μελέτη Σκοπιμότητας ‰ Πριν την εκπόνηση του επιχειρηματικού σχεδίου, πρέπει να γίνει μελέτη σκοπιμότητας της επιχειρηματικής δραστηριότητας: z Υπάρχουν εμπόδια στην επιτυχία; z Μπορεί το προϊόν/ υπηρεσία να χρηματοδοτηθεί, παραχθεί και προωθηθεί στην αγορά; z Είναι οι στόχοι της επιχείρησης ξεκάθαροι και σαφώς προσδιορισμένοι; 29
- 30. Απαραίτητες Πληροφορίες ‰ Για την αγορά: z προσδιορισμός της αγοράς ‰ Για τη λειτουργία: z παραγωγή, πρώτες ύλες, ανθρώπινο δυναμικό, γενικά έξοδα ‰ Οικονομικές πληροφορίες: z ανάλυση εσόδων εξόδων, ισολογισμοί, cash-flow τουλάχιστον για τρία έτη 30
- 31. Γιατί αποτυγχάνουν τα επιχειρηματικά σχέδια? ‰ Μη ρεαλιστικοί και ασαφείς στόχοι ‰ Έλλειψη ολικής αφοσίωσης στην επιχειρηματική δραστηριότητα ‰ Ελλιπής εμπειρία και γνώση του επιχειρηματία ‰ Οι πραγματικές ανάγκες του πελάτη δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ ‰ Ο επιχειρηματίας δεν είχε πραγματική αίσθηση των ευκαιριών και των απειλών 31
- 32. Πηγές Χρηματοδότησης ‰ Προσωπικά κεφάλαια ¾ Οι εξωτερικοί επενδυτές εκτιμούν την οικονομική εμπλοκή του επιχειρηματία ‰ Οικογένεια και φιλικό περιβάλλον ‰ Τράπεζες ‰ Ιδιώτες Επενδυτές ¾ Προσφέρουν χρηματοδότηση με τη μορφή συμμετοχής στο κεφάλαιο της επιχείρησης 32
- 33. Κεφάλαια Επιχειρηματικού Κινδύνου (VC) Βασικά στάδια χρηματοδότησης: ‰Δημιουργία επιχείρησης ¾Δύσκολο να χρηματοδοτηθεί η δημιουργία επιχείρησης ‰Ανάπτυξη επιχείρησης ¾Ευκολότερη χρηματοδότηση ‰Εξαγορά ή διοικητική εξαγορά ‰Εισαγωγή στο χρηματιστήριο 33
- 34. Δημιουργία Επιχείρησης: Πρώτες Διοικητικές Αποφάσεις ‰Δημιουργία διαδικασιών πρόσληψης ‰Διατήρηση αρχείων ¾Πωλήσεις, κόστος ¾Εργαζόμενοι ‰Έλεγχος προμηθειών και αποθεμάτων ‰Αποτελεσματική προώθηση ¾Ανάπτυξη web site ¾“The man who stops advertising to save money is like the man who stops the clock to save time” 34
- 35. Αρχική Ανάπτυξη (1/2) ‰Όλες οι επιχειρήσεις δεν αναπτύσσονται γρήγορα ¾Πόσο κεφάλαιο χρειάζεται για να υποστηρίξει τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου? ‰Δημιουργία κουλτούρας που να υποστηρίξει την ανάπτυξη. Ο επιχειρηματίας πρέπει να: ¾Επικοινωνεί ¾Ακούει ¾Εκχωρεί υπευθυνότητες ¾Παρέχει επανα-πληροφόρηση (feedback) ¾Εκπαιδεύει το προσωπικό 35
- 36. Αρχική Ανάπτυξη (2/2) ‰Δημιουργία μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδίου ‰Σωστή διαχείριση χρόνου ‰Έμφαση στην ικανοποίηση του πελάτη ¾Αν όχι, στροφή στην αλλαγή 36
- 37. Στρατηγικές Ανάπτυξης ‰Ανάπτυξη βασισμένη σε ίδιους πόρους Ή ‰Ανάπτυξη της επιχείρησης μέσω: ¾Συνεργασιών ¾Εξαγορών ¾Συγχωνεύσεων ¾Franchising 37
- 38. Εισαγωγή στο Χρηματιστήριο ‰Είναι η κατάλληλη στιγμή; ¾Είναι η επιχείρηση αρκετά μεγάλη; ¾Διασφαλίζουν τα έσοδα της επιχείρησης τη δυνατότητα εισαγωγής ¾ της στο χρηματιστήριο; ¾Είναι ευνοϊκές οι συνθήκες της αγοράς; ¾Χρειάζεται επειγόντως κεφάλαιο; ¾Ποιες είναι οι ανάγκες και επιθυμίες των ιδιοκτητών; 38
- 39. Στρατηγικές Εξόδου ‰Μεταφορά ιδιοκτησίας μέσω: ¾πώλησης σε στέλεχος της επιχείρησης διασφαλίζεται ότι γνωρίζει την επιχείρηση ¾πώλησης σε τρίτους ¾εισαγωγής στο χρηματιστήριο ¾συγχώνευσης ‰Χρεωκοπία? 39
- 40. Προτεινόμενη Βιβλιογραφία ‰Amit R. & Zott C., 2001, “Value creation in E-business”, Srategic Management Journal, 22(6-7), 493-520. ‰Kuratko D. & Hodgetts R. 2004, Entrepreneusrhip: Theory, Process, Practice, 6th ed., Thomson South-Western. ‰Schumpeter, J. A., 1934, The theory of economic development (R. Opie: Translator). Cambridge, MA: Harvard University Press. ‰Shook, C. L., Priem, R. L., & McGee, J. E., 2003, “Venture creation and the enterprise individual: A review and synthesis”, Journal of Management, 29, 379-400. ‰Stevenson H. & Gumpert D., 1985, “The heart of entrepreneurship”, Harvard Business Review, 63(2), 85-94. ‰Zahra, S. A., Jennings D. F., & Kuratko D. F., 1999, “The antecedents and consequences of firm-level entrepreneurship: The state of the field”. Entrepreneurship Theory and Practice, 24(2), 45-63. 40
- 41. Ερωτήσεις 41