SlideShare una empresa de Scribd logo
Fundashon pa maneho di edukashon.
Kontentido
Miho relashon entre mayor i yu
Amor
 Amor inkondishonal
 Algun benefisio di amor parental pa desaroyo emoshonal di e
mucha.
 Kon nos por demostra nos yunan amor.
Imagen Propio
 Algun aspekto hopi importante den edukashon.
 Kiko ta imagen propio?
 Kiko por kondusi na desaroyo di un imagen propio negativo.
 Kon nos por yuda nos yunan desaroyá un imagen positivo.
Komunikashon
 Bon kommunikashon
 Mal kommunikashon
Amor
E base importante di edukashon ta amor parental.
Amor paternal ta amor entre mayor i yu; amor di mama i tata pa su yu,
i amor di yu pa su mama i tata.
Amor ta un sintimentu di kalor i stimulashon ku un persona ta
demostra na un otro persona.
2
Ta un sintimentu dushi pa laga un hende eksperensia ku tin hende ta
asept’e, apresi’e i stim’e manera e ta.
E sintimentu aki ta pone ku serka e persona(nan) aki bo ta sinti bo
sigur i bo tin e konfiansa ku nan no ta laga bo kai. Bo por konta ku nan
sosten, nan konfiansa, pasenshi i komprenshon.
Den kaso di amor di mayor pa yu, e yu ta eksperensia ku e ta un
persona hopi importante den mi kaso pa mi tata. Serka di otro nos ta
sinti nos mes sigur. Serka maar toch far.
E yu aki tin e konfiansa ku nos no ta lag’e kai i ku nos tei tur ora ku e
tin mester di nos.
Tin ora nos ta ripara ku algu ta pasa nos yu pafó di kas, sea na skol of
den seno di amistat, pero e ta wanta su doló te ora e yega kas.
Na kas e ta konta i ekspresá su sintimentu. E yu tin konfiansa ku su
mayor ta stim’e asina tantu ku e ta tuma su sintimentunan na serio!
Serka su mayor e por ta su mes.
Amor inkondishonal
Ta deber di mayor pa traha na desaroyo sano di su yu.
Amor i rèspèt ta aspektonan importante den edukashon. P’esei komo
mayor nos mester stima nos yunan i duna nan rèspèt.
Demostrá nan amor inkondishonal: stimashon sin spera nada bek.
Amor ta un sinitimentu entre dos persona i ta p’esei hopi bia nos ta
bisa ku amor mester bini di tur dos banda. Tambe nos sa ku tin e
dicho ku ta bisa ku bo no por duna loke bo no a haña.
Den kaso di nos yu, ta serka nos e ta siña kiko ta stimashon i ki dushi
ta di ser stimá.
3
Kon pa demostrá nos yunan amor:
 No bisa nan ku boka so ku bo ta stima n a n.
Laga nan sinti esaki dor di brasa nan, tene nan kontra di bo i laga
nan sinti bo kalor. No ta importá nan edat; tur mucha tin nesesidat i
derechi di sinti e kalor, ternura i sinti ku ta stima nan.
 Mustra interes den tur nan aktividatnan. Pa nan enseñansa.
Tambe nan prekupashon, problemanan i legria.
Papia kunan.
 Skucha bo yunan ku atenshon.
 Traha tempu pa ta huntu ku bo yunan i traha espasio pa hasi
aktividatnan huntu p.e bai laman, hunga un wega na kas.
 Duna nan guia i struktura .
 Duna amor no ta nifiká malkriá. Stimulá nan pa karga
responsabilidat.
 Na momentu ku mester koregí, hasi esaki pa medio di amor ku
bo ta demonstrá tur momentu.
 Demostrá pasenshi i komprenshon.
 Kòrda ku atenshon materialista (regalu, paña nobo,etc) nunka
por remplasá muestra di amor di un mayor!
4
Algun benefisio di amor paternal pa desaroyo emoshanal di e
mucha:
 E mucha no mester sintié su so. E sa ku e tin hende ku e por
stèns riba dje.
 Ku e ta di gran balor pa e hendenen di mas importante den su
bida, su mayornan.
 E mucha ta desaroyá un imágen propio positivo.
 Na e momentu ku mayor korigí e mucha, e sa ku ta hasi esaki
pasobra nan stim’e, nan kier e bon i nan no ke pa nada bai robes
kuné.
Imágen Propio.
Promé ku drenta e tópiko di imágen propio ta bon pa para ketu na
edukashon. Meta di edukashon ta pa siña e karga responsabilidat
awor pa despues e por karga mas responsabilidat.
Edukashon ta:
 Tuma lugá den práktika di kada dia.
 Kon bo ta krea un ambiente agradabel na kas
 E manera kon ta konbibí ku otro.
 Kon ta anda ku otro den famia.
 Kon solushoná pleitu i konflikto.
 Kon nos muchanan/hóbennan ta eksperenshá rèspèt i
atenshon na kas.
5
Algun aspekto hopi importante den edukashon:
 Duna bo yunan hopi amor i kariño; laga nan komprondé i sinti ku
nan ta e personnan mas importante den bo bida. Bo ta biba pa
nan.
 Respetá opinion, idea i sintimentunan di bo yu.
 Sea habrí ku bo yu. Duna bo yu konfiansa pa na e momentu
nesasario e por konfia den su mayornan.
 Konstantemente mayor mester keda duna guia i struktura.
 Bo yu tin bon tinu kiko bo ta hasi. Hopi bia nan ta imitá bo.
Mayornan mester ta modelo. Bon ehèmpel.
Tur e aspektonan aki ta hopi importante den formashon di
imágen propio di bo yu.
Kiko ta imágen propio?
Imágen propio ta tur loke un persona ta haña òf pensa di su mes.
E imágen aki por ta riba differente área
Sosial:
Kon mi ta anda ku otronan òf kon mi ta komportá mi mes den grupo?
Emoshonal:
Kon mi beis ta? Mi ta un hende kontentu òf un hende ku ta rabia lihé?
Un hende ku gusta papia òf un hende ku tin difikltat pa ekspresá su
mes?
Kognitivo:
Kon mi prestashon ta na skol? Mi por komprondé e lèsnan bon òf mi
tin difikultat pa konsentrá i kapta algu?
6
Aperensia fisiko:
Kon mi aparensia ta? Kon mi prestashon deportivo ta?
Desaroyo di imágen propio
Niun hende no ta nase ku imágen propio. E imágen propio ta
desaroyá a base di reakshonan ku bo ta haña di otronan. Si e
reakshonan ku bo ta haña di hende rondó di bo ta mas tantu positivo,
bo persona ta desaroyá un imágen propio positivo. Bo komportashon i
pensamentu tambe ta bira positivo. Por ehèmpel si un mucha tende
“purba, bo por”, esaki lo stimul’e pa e tuma kurashi.
En kambio si e reakshonnan mas tantu bia ta negativo, e mucha ta
desoroyá un imágen propio negativo i hopi bia e ta pensa i komportá
su mes negativo tambe. (Waarom zijn ze zoals ze zijn)
Si kada bes di nobo e mucha tende “bo no por nada, mi ta sa ku bo ta
hasiè robes”, esaki ta deskurashá e mucha i e ta bai kere enbèrdat e
no por. E personanan mas importante den desaroyo di imágen propio
di e mucha ta su mayornan. Su mayornan ta e personanan ku sigur
stim’e i ku kere bon. Un persona den kua ami tin konfiansa tami tata.
Despues di mayornan tin otro edukashon tambe ku ta hunga un papel
importante den desaroyo di imágen propio di un mucha. Por ehèmpel
su maestro di skol, lider di patfenderei, lider spiritual etc ;)
7
Un mucha ku imágen porpio positivo
 Ta sigur di su mes.
 Tin konfiansa propio; ta kere den su mes.
 Ta habrí i spontáneo.
 Ta sali pa su mes.
 Ta tuma inisiativa; tin kurashi.
 Ta sinsero.
 Mayoria bia ta komportá su mes na un forma korekto.
 Mayoria biaha ta bai bon na skol.
Un mucha ku imágen propio negativo
 Ta insigur
 No tin konfiansa den su mes.
 Ta será i ta apartá su mes.
 Ta timido.
 No ta tuma inisiativa, tin miedu pa faya.
 Pa motibo di miedu no ta papia bèrdat.
 Su komportashon hopi biaha ta negativo/no desea (pasivo òf
negativo)
 Mayoria biaha no ta bai bon na skol.
8
Kiko por kondusí na desaroyo di un imágen propio negativo?
 Kritiká i kibra e mucha, en bes di kritiká su komportashon.
 Duna un mucha krítika destruktivo. Por ehèmpel grita, zundra òf
rabia ku e mucha dilanti otronan.
 Ta sarkastiko. Bisa e mucha algu kaminda e mucha ta ripará ku
bo no kier men loke bo ta bisa. Bisa e mucha : “E kama ta bon
drechá, meskos ku bo kara”. Laga e mucha keda laf.
 Negligensha fisiko, sosial i emoshonal. Laga e mucha kana for di
òrdu. Sin alimentashon na skol òf material nesesario p’e uza na
skol, etc.
 Maltrato fisiko, sosial i emoshonal. Por ehèmpel dal of bati e
mucha, sera e mucha den kas su so sin kuminda.
Kon bo por yuda bo yu (nan) desaroyá un imágen propio
positivo?
 Siña konosé bo yu.
 Aseptá bo yu manera e ta.
 Duna bo yu hopi amor i kariño.
 Semper aserká bo yu na un forma positivo.
 Duna bo yu apresio, apoyo, kurashi i rèspèt.
 Duna bo yu kòmplimènt efektivo.
 Tene kuenta ku bo yu su sintimentunan.
 Tuma tempu pa skucha bo yu i trata na komprondé.
 Dialogá hopi ku bo yu, dun’e bo konfiansa.
 Stimulá bo yu pa e tin su propio opinion.
 Tin hopi pasenshi i komprenshon pa bo yu.
 Elogiá bo yu den tur loke e por bon.
9
Komunikashon
Komunikashon ta ora un hende manda un mensahe pa un otro hende.
E por ta un mensahe ku palabra o sin palabra; un ekspreshon di kara,
tono di stèm, mishi ku otro, wak otro, etc. Ora nos ta transmití un
mensahe, nos ta purba di ta mas kla posibel. Den un bon
komunikashon, skucha ta mas importante. Skucha no ke mèn ku orea
so, sino tambe mira e persona ku ta papia. Henter nos komportashon
mester demostrá ku nos tin atenshon. Nos ta papia e ora ei di skucha
aktivo.
Esei ke mèn:
 Pone atenshon na esun ku ta papia.
 Hasi pregunta pa mustra ku bo ta sigui e persona su
kombersashon.
 No interumpí òf kòrta e persona su palabra. Interupshon ta
demostrá ku bo ta mas interesá den loke abo ke bisa en bes di
loke bo ta skucha.
 Mustra ku bo a komprondé. Un forma pa hasi esaki ta pa ripití e
puntonan prinsipal ku bo a skucha, reformulá ku bo mes
palabranan.
 Si algu no ta kla òf bo ke sa sigur ku bo a komprondé bon, ta
bon ku bo ta hasi preguntanan dirigí na e otro.
Ora nos ta komuniká ku un otro purba di ta:
 Kla i presis. Pensa bon kiko bo ke bisa. No papia en general
pero purba di ta mas spesífíko.
 Wak e persona den su kara, hasi kontakto di wowo.
 Kontrolá bo bos; Papia duru por ta menasante pa esun ku ta
skucha. Papia ku un bos abou por pone ku e otro no ta skucha
bo bon i por krea malkomprondementu.
 Evitá kustumber ku ta daña komunikashon, manera ; ridikulisá òf
bofon, papia di mas òf no tuma e otro su problema na serio.
10
Bon komunikashon
Un bon komunikashon por hasi e diferensha na kas, na trabou i
durante enkuentronan sosial. Un bon komunikashon ta trese un
ambiente dushi entre miembronan di famia. Tur hende ta sa mas di
otro su sintimentu, pensamentu i opinion. Bo ta haña sa kiko un hende
ta hasi òf kiko tin pensá di bai hasi. Dor di komuniká habrí ku otro nos
ta konosé otro mihó.
Mal komunikashon
Hopi bia mal komunikashon por trese un ambiente fèrfelu, yen di
tenshon i iritashon den seno familiar. Nos ta haña situashon kaminda
miembronan di famia no ta komprondé otro bon, ta interpretá
komportashon di otro robes i sa masha poko di otro.
Komo mayor sigur bo tin e deseo pa ora bo yu tin algu, e komuniká
esei ku bo, pa bo por yud’e, dun’e guia of konseho i asina evitá ku e ta
bai serka otro hende ku por influensh’e robes.
Kuminsá komuniká ku bo yu (nan) for di beibi:
 Papia hopi ku bo yu(nan)
 Duna nan e konfiansa pa kiko ku pasa nan por aserká bo.
 Laga nan ripará ku bo tin atenshon pa nan. No hasi algu otro
mientras bo ta skucha nan. Si na e momentu ei bo no por
skucha aktivo, palabrá un momentu, mas lihé posibel, pa bo por
skucha nan ku atenshon.
 Enbolbí nan den loke ta pasa den famia. Naturalmente loke nan
edat ta permití.
 Stimulá nan pa trese nan opinion dilanti i duna balor na loke nan
trese dilanti.
 Si bo yu konfia bo algu, tené p’abo so. No pone e konfiansa
entre abo i bo yu na peliger.
 Den kaso di mal komprondementu entre mayor i yu, klara esaki
mes ora i si ta nesesario, pidi despensa
11

Más contenido relacionado

DOCX
Entrevistas
PPTX
Adolescencia. Maravillas de la adolescencia. Guía para padres.
PPT
PPTX
El enamoramiento diapositivas 222
PPT
Autoestima de nuestros hijos
PPT
Autoestima ely
PPT
Autoestima
Entrevistas
Adolescencia. Maravillas de la adolescencia. Guía para padres.
El enamoramiento diapositivas 222
Autoestima de nuestros hijos
Autoestima ely
Autoestima

La actualidad más candente (16)

PPTX
Psiqedu
PPT
Autoestima
PPT
Trabajamos la autoestima
PPT
Adolescencia autoestima
PPTX
Dimension afectiva y autoestima
PPT
Autoestima55
PDF
Que debemos-conocer-de-los-adolescentes1
PDF
Una mirada a_la_adolescencia_articulo_caso_lucia
PPT
Autoestima
PPT
Autoestima 1
PPT
PPT
Autoestima
PPT
Autoestima
 
PPT
Autoestima
Psiqedu
Autoestima
Trabajamos la autoestima
Adolescencia autoestima
Dimension afectiva y autoestima
Autoestima55
Que debemos-conocer-de-los-adolescentes1
Una mirada a_la_adolescencia_articulo_caso_lucia
Autoestima
Autoestima 1
Autoestima
Autoestima
 
Autoestima
Publicidad

Similar a Co-Vadershap (20)

DOC
Los 12 errores más comunes de los padres.doc
DOCX
Como fomentar la autoestima de los hijos
DOCX
Como fomentar la autoestima de los hijos
PPTX
2. el arte de la motivación
DOC
D. donde esta_el_fallo
DOC
D. donde esta_el_fallo
DOC
D. donde esta_el_falddddlo
DOC
D. donde esta_el_fallo
DOC
D. donde esta_el_fallo
PPT
Como Lograr Una Autoridad Positiva De Padres Y Madres 97 Sin Non
PPTX
DISCIPLINA POSITIVA estrategias para padres.pptx
PPT
Consellspares
DOCX
Diez pautas para educar
PPTX
2. el arte de la motivación
PPTX
Educacion-Familiar-Claves-para-un-Desarrollo-Integral.pptx
PPTX
EDUCAR CON AMOR Y LIMITES POSITIVOS.pptx
PPTX
2. el arte de la motivación
DOCX
Autoestima en los niños
DOCX
Decálogo errores padres
PPT
Presentación como lograr una autoridad positiva de padres y madres 97 sin non
Los 12 errores más comunes de los padres.doc
Como fomentar la autoestima de los hijos
Como fomentar la autoestima de los hijos
2. el arte de la motivación
D. donde esta_el_fallo
D. donde esta_el_fallo
D. donde esta_el_falddddlo
D. donde esta_el_fallo
D. donde esta_el_fallo
Como Lograr Una Autoridad Positiva De Padres Y Madres 97 Sin Non
DISCIPLINA POSITIVA estrategias para padres.pptx
Consellspares
Diez pautas para educar
2. el arte de la motivación
Educacion-Familiar-Claves-para-un-Desarrollo-Integral.pptx
EDUCAR CON AMOR Y LIMITES POSITIVOS.pptx
2. el arte de la motivación
Autoestima en los niños
Decálogo errores padres
Presentación como lograr una autoridad positiva de padres y madres 97 sin non
Publicidad

Más de GGoFi (19)

DOCX
Grondslagen op werkvloer in grondgebied.
DOCX
Reden tot feesten
DOCX
Boosheid en Woede
DOCX
De ware moraliteit
DOCX
Wat is tijd?
DOCX
Document 13
DOCX
De taal
DOCX
De heersende Kind als Vader den mensch.
DOCX
Quinton
DOCX
Living values
RTF
Respet i disiplina
PDF
0 041
PDF
0 042
PDF
0 043
PDF
0 044
RTF
Document5511
RTF
Maneha stres
PDF
Jack herer the emperor wears no clothes - history of hemp
RTF
Eckasha
Grondslagen op werkvloer in grondgebied.
Reden tot feesten
Boosheid en Woede
De ware moraliteit
Wat is tijd?
Document 13
De taal
De heersende Kind als Vader den mensch.
Quinton
Living values
Respet i disiplina
0 041
0 042
0 043
0 044
Document5511
Maneha stres
Jack herer the emperor wears no clothes - history of hemp
Eckasha

Último (20)

PDF
IPERC...................................
PDF
informe tipos de Informatica perfiles profesionales _pdf
PDF
ACERTIJO EL CONJURO DEL CAZAFANTASMAS MATEMÁTICO. Por JAVIER SOLIS NOYOLA
PDF
Texto Digital Los Miserables - Victor Hugo Ccesa007.pdf
PDF
Nadie puede salvarte excepto Tú - Madame Rouge Ccesa007.pdf
PDF
Ernst Cassirer - Antropologia Filosofica.pdf
PDF
Introduccion a la Investigacion Cualitativa FLICK Ccesa007.pdf
PDF
Modelo Educativo SUB 2023versión final.pdf
PDF
TOMO II - LITERATURA.pd plusenmas ultras
DOC
Manual de Convivencia 2025 actualizado a las normas vigentes
PPTX
Presentación de la Cetoacidosis diabetica.pptx
PDF
Como Potenciar las Emociones Positivas y Afrontar las Negativas Ccesa007.pdf
DOCX
Programa_Sintetico_Fase_4.docx 3° Y 4°..
PDF
Esc. Sab. Lección 7. El pan y el agua de vida.pdf
PDF
Iniciación Al Aprendizaje Basado En Proyectos ABP Ccesa007.pdf
PDF
RM2025 - FUNDAMENTOS TEÓRICOS - PEDIATRÍA.pdf
PPTX
Clase 3 del silabo-gestion y control financiero
DOC
4°_GRADO_-_SESIONES_DEL_11_AL_15_DE_AGOSTO.doc
PDF
Integrando la Inteligencia Artificial Generativa (IAG) en el Aula
PDF
MATERIAL DIDÁCTICO 2023 SELECCIÓN 1_REFORZAMIENTO 1° BIMESTRE.pdf
IPERC...................................
informe tipos de Informatica perfiles profesionales _pdf
ACERTIJO EL CONJURO DEL CAZAFANTASMAS MATEMÁTICO. Por JAVIER SOLIS NOYOLA
Texto Digital Los Miserables - Victor Hugo Ccesa007.pdf
Nadie puede salvarte excepto Tú - Madame Rouge Ccesa007.pdf
Ernst Cassirer - Antropologia Filosofica.pdf
Introduccion a la Investigacion Cualitativa FLICK Ccesa007.pdf
Modelo Educativo SUB 2023versión final.pdf
TOMO II - LITERATURA.pd plusenmas ultras
Manual de Convivencia 2025 actualizado a las normas vigentes
Presentación de la Cetoacidosis diabetica.pptx
Como Potenciar las Emociones Positivas y Afrontar las Negativas Ccesa007.pdf
Programa_Sintetico_Fase_4.docx 3° Y 4°..
Esc. Sab. Lección 7. El pan y el agua de vida.pdf
Iniciación Al Aprendizaje Basado En Proyectos ABP Ccesa007.pdf
RM2025 - FUNDAMENTOS TEÓRICOS - PEDIATRÍA.pdf
Clase 3 del silabo-gestion y control financiero
4°_GRADO_-_SESIONES_DEL_11_AL_15_DE_AGOSTO.doc
Integrando la Inteligencia Artificial Generativa (IAG) en el Aula
MATERIAL DIDÁCTICO 2023 SELECCIÓN 1_REFORZAMIENTO 1° BIMESTRE.pdf

Co-Vadershap

  • 1. Fundashon pa maneho di edukashon. Kontentido Miho relashon entre mayor i yu Amor  Amor inkondishonal  Algun benefisio di amor parental pa desaroyo emoshonal di e mucha.  Kon nos por demostra nos yunan amor. Imagen Propio  Algun aspekto hopi importante den edukashon.  Kiko ta imagen propio?  Kiko por kondusi na desaroyo di un imagen propio negativo.  Kon nos por yuda nos yunan desaroyá un imagen positivo. Komunikashon  Bon kommunikashon  Mal kommunikashon Amor E base importante di edukashon ta amor parental. Amor paternal ta amor entre mayor i yu; amor di mama i tata pa su yu, i amor di yu pa su mama i tata. Amor ta un sintimentu di kalor i stimulashon ku un persona ta demostra na un otro persona.
  • 2. 2 Ta un sintimentu dushi pa laga un hende eksperensia ku tin hende ta asept’e, apresi’e i stim’e manera e ta. E sintimentu aki ta pone ku serka e persona(nan) aki bo ta sinti bo sigur i bo tin e konfiansa ku nan no ta laga bo kai. Bo por konta ku nan sosten, nan konfiansa, pasenshi i komprenshon. Den kaso di amor di mayor pa yu, e yu ta eksperensia ku e ta un persona hopi importante den mi kaso pa mi tata. Serka di otro nos ta sinti nos mes sigur. Serka maar toch far. E yu aki tin e konfiansa ku nos no ta lag’e kai i ku nos tei tur ora ku e tin mester di nos. Tin ora nos ta ripara ku algu ta pasa nos yu pafó di kas, sea na skol of den seno di amistat, pero e ta wanta su doló te ora e yega kas. Na kas e ta konta i ekspresá su sintimentu. E yu tin konfiansa ku su mayor ta stim’e asina tantu ku e ta tuma su sintimentunan na serio! Serka su mayor e por ta su mes. Amor inkondishonal Ta deber di mayor pa traha na desaroyo sano di su yu. Amor i rèspèt ta aspektonan importante den edukashon. P’esei komo mayor nos mester stima nos yunan i duna nan rèspèt. Demostrá nan amor inkondishonal: stimashon sin spera nada bek. Amor ta un sinitimentu entre dos persona i ta p’esei hopi bia nos ta bisa ku amor mester bini di tur dos banda. Tambe nos sa ku tin e dicho ku ta bisa ku bo no por duna loke bo no a haña. Den kaso di nos yu, ta serka nos e ta siña kiko ta stimashon i ki dushi ta di ser stimá.
  • 3. 3 Kon pa demostrá nos yunan amor:  No bisa nan ku boka so ku bo ta stima n a n. Laga nan sinti esaki dor di brasa nan, tene nan kontra di bo i laga nan sinti bo kalor. No ta importá nan edat; tur mucha tin nesesidat i derechi di sinti e kalor, ternura i sinti ku ta stima nan.  Mustra interes den tur nan aktividatnan. Pa nan enseñansa. Tambe nan prekupashon, problemanan i legria. Papia kunan.  Skucha bo yunan ku atenshon.  Traha tempu pa ta huntu ku bo yunan i traha espasio pa hasi aktividatnan huntu p.e bai laman, hunga un wega na kas.  Duna nan guia i struktura .  Duna amor no ta nifiká malkriá. Stimulá nan pa karga responsabilidat.  Na momentu ku mester koregí, hasi esaki pa medio di amor ku bo ta demonstrá tur momentu.  Demostrá pasenshi i komprenshon.  Kòrda ku atenshon materialista (regalu, paña nobo,etc) nunka por remplasá muestra di amor di un mayor!
  • 4. 4 Algun benefisio di amor paternal pa desaroyo emoshanal di e mucha:  E mucha no mester sintié su so. E sa ku e tin hende ku e por stèns riba dje.  Ku e ta di gran balor pa e hendenen di mas importante den su bida, su mayornan.  E mucha ta desaroyá un imágen propio positivo.  Na e momentu ku mayor korigí e mucha, e sa ku ta hasi esaki pasobra nan stim’e, nan kier e bon i nan no ke pa nada bai robes kuné. Imágen Propio. Promé ku drenta e tópiko di imágen propio ta bon pa para ketu na edukashon. Meta di edukashon ta pa siña e karga responsabilidat awor pa despues e por karga mas responsabilidat. Edukashon ta:  Tuma lugá den práktika di kada dia.  Kon bo ta krea un ambiente agradabel na kas  E manera kon ta konbibí ku otro.  Kon ta anda ku otro den famia.  Kon solushoná pleitu i konflikto.  Kon nos muchanan/hóbennan ta eksperenshá rèspèt i atenshon na kas.
  • 5. 5 Algun aspekto hopi importante den edukashon:  Duna bo yunan hopi amor i kariño; laga nan komprondé i sinti ku nan ta e personnan mas importante den bo bida. Bo ta biba pa nan.  Respetá opinion, idea i sintimentunan di bo yu.  Sea habrí ku bo yu. Duna bo yu konfiansa pa na e momentu nesasario e por konfia den su mayornan.  Konstantemente mayor mester keda duna guia i struktura.  Bo yu tin bon tinu kiko bo ta hasi. Hopi bia nan ta imitá bo. Mayornan mester ta modelo. Bon ehèmpel. Tur e aspektonan aki ta hopi importante den formashon di imágen propio di bo yu. Kiko ta imágen propio? Imágen propio ta tur loke un persona ta haña òf pensa di su mes. E imágen aki por ta riba differente área Sosial: Kon mi ta anda ku otronan òf kon mi ta komportá mi mes den grupo? Emoshonal: Kon mi beis ta? Mi ta un hende kontentu òf un hende ku ta rabia lihé? Un hende ku gusta papia òf un hende ku tin difikltat pa ekspresá su mes? Kognitivo: Kon mi prestashon ta na skol? Mi por komprondé e lèsnan bon òf mi tin difikultat pa konsentrá i kapta algu?
  • 6. 6 Aperensia fisiko: Kon mi aparensia ta? Kon mi prestashon deportivo ta? Desaroyo di imágen propio Niun hende no ta nase ku imágen propio. E imágen propio ta desaroyá a base di reakshonan ku bo ta haña di otronan. Si e reakshonan ku bo ta haña di hende rondó di bo ta mas tantu positivo, bo persona ta desaroyá un imágen propio positivo. Bo komportashon i pensamentu tambe ta bira positivo. Por ehèmpel si un mucha tende “purba, bo por”, esaki lo stimul’e pa e tuma kurashi. En kambio si e reakshonnan mas tantu bia ta negativo, e mucha ta desoroyá un imágen propio negativo i hopi bia e ta pensa i komportá su mes negativo tambe. (Waarom zijn ze zoals ze zijn) Si kada bes di nobo e mucha tende “bo no por nada, mi ta sa ku bo ta hasiè robes”, esaki ta deskurashá e mucha i e ta bai kere enbèrdat e no por. E personanan mas importante den desaroyo di imágen propio di e mucha ta su mayornan. Su mayornan ta e personanan ku sigur stim’e i ku kere bon. Un persona den kua ami tin konfiansa tami tata. Despues di mayornan tin otro edukashon tambe ku ta hunga un papel importante den desaroyo di imágen propio di un mucha. Por ehèmpel su maestro di skol, lider di patfenderei, lider spiritual etc ;)
  • 7. 7 Un mucha ku imágen porpio positivo  Ta sigur di su mes.  Tin konfiansa propio; ta kere den su mes.  Ta habrí i spontáneo.  Ta sali pa su mes.  Ta tuma inisiativa; tin kurashi.  Ta sinsero.  Mayoria bia ta komportá su mes na un forma korekto.  Mayoria biaha ta bai bon na skol. Un mucha ku imágen propio negativo  Ta insigur  No tin konfiansa den su mes.  Ta será i ta apartá su mes.  Ta timido.  No ta tuma inisiativa, tin miedu pa faya.  Pa motibo di miedu no ta papia bèrdat.  Su komportashon hopi biaha ta negativo/no desea (pasivo òf negativo)  Mayoria biaha no ta bai bon na skol.
  • 8. 8 Kiko por kondusí na desaroyo di un imágen propio negativo?  Kritiká i kibra e mucha, en bes di kritiká su komportashon.  Duna un mucha krítika destruktivo. Por ehèmpel grita, zundra òf rabia ku e mucha dilanti otronan.  Ta sarkastiko. Bisa e mucha algu kaminda e mucha ta ripará ku bo no kier men loke bo ta bisa. Bisa e mucha : “E kama ta bon drechá, meskos ku bo kara”. Laga e mucha keda laf.  Negligensha fisiko, sosial i emoshonal. Laga e mucha kana for di òrdu. Sin alimentashon na skol òf material nesesario p’e uza na skol, etc.  Maltrato fisiko, sosial i emoshonal. Por ehèmpel dal of bati e mucha, sera e mucha den kas su so sin kuminda. Kon bo por yuda bo yu (nan) desaroyá un imágen propio positivo?  Siña konosé bo yu.  Aseptá bo yu manera e ta.  Duna bo yu hopi amor i kariño.  Semper aserká bo yu na un forma positivo.  Duna bo yu apresio, apoyo, kurashi i rèspèt.  Duna bo yu kòmplimènt efektivo.  Tene kuenta ku bo yu su sintimentunan.  Tuma tempu pa skucha bo yu i trata na komprondé.  Dialogá hopi ku bo yu, dun’e bo konfiansa.  Stimulá bo yu pa e tin su propio opinion.  Tin hopi pasenshi i komprenshon pa bo yu.  Elogiá bo yu den tur loke e por bon.
  • 9. 9 Komunikashon Komunikashon ta ora un hende manda un mensahe pa un otro hende. E por ta un mensahe ku palabra o sin palabra; un ekspreshon di kara, tono di stèm, mishi ku otro, wak otro, etc. Ora nos ta transmití un mensahe, nos ta purba di ta mas kla posibel. Den un bon komunikashon, skucha ta mas importante. Skucha no ke mèn ku orea so, sino tambe mira e persona ku ta papia. Henter nos komportashon mester demostrá ku nos tin atenshon. Nos ta papia e ora ei di skucha aktivo. Esei ke mèn:  Pone atenshon na esun ku ta papia.  Hasi pregunta pa mustra ku bo ta sigui e persona su kombersashon.  No interumpí òf kòrta e persona su palabra. Interupshon ta demostrá ku bo ta mas interesá den loke abo ke bisa en bes di loke bo ta skucha.  Mustra ku bo a komprondé. Un forma pa hasi esaki ta pa ripití e puntonan prinsipal ku bo a skucha, reformulá ku bo mes palabranan.  Si algu no ta kla òf bo ke sa sigur ku bo a komprondé bon, ta bon ku bo ta hasi preguntanan dirigí na e otro. Ora nos ta komuniká ku un otro purba di ta:  Kla i presis. Pensa bon kiko bo ke bisa. No papia en general pero purba di ta mas spesífíko.  Wak e persona den su kara, hasi kontakto di wowo.  Kontrolá bo bos; Papia duru por ta menasante pa esun ku ta skucha. Papia ku un bos abou por pone ku e otro no ta skucha bo bon i por krea malkomprondementu.  Evitá kustumber ku ta daña komunikashon, manera ; ridikulisá òf bofon, papia di mas òf no tuma e otro su problema na serio.
  • 10. 10 Bon komunikashon Un bon komunikashon por hasi e diferensha na kas, na trabou i durante enkuentronan sosial. Un bon komunikashon ta trese un ambiente dushi entre miembronan di famia. Tur hende ta sa mas di otro su sintimentu, pensamentu i opinion. Bo ta haña sa kiko un hende ta hasi òf kiko tin pensá di bai hasi. Dor di komuniká habrí ku otro nos ta konosé otro mihó. Mal komunikashon Hopi bia mal komunikashon por trese un ambiente fèrfelu, yen di tenshon i iritashon den seno familiar. Nos ta haña situashon kaminda miembronan di famia no ta komprondé otro bon, ta interpretá komportashon di otro robes i sa masha poko di otro. Komo mayor sigur bo tin e deseo pa ora bo yu tin algu, e komuniká esei ku bo, pa bo por yud’e, dun’e guia of konseho i asina evitá ku e ta bai serka otro hende ku por influensh’e robes. Kuminsá komuniká ku bo yu (nan) for di beibi:  Papia hopi ku bo yu(nan)  Duna nan e konfiansa pa kiko ku pasa nan por aserká bo.  Laga nan ripará ku bo tin atenshon pa nan. No hasi algu otro mientras bo ta skucha nan. Si na e momentu ei bo no por skucha aktivo, palabrá un momentu, mas lihé posibel, pa bo por skucha nan ku atenshon.  Enbolbí nan den loke ta pasa den famia. Naturalmente loke nan edat ta permití.  Stimulá nan pa trese nan opinion dilanti i duna balor na loke nan trese dilanti.  Si bo yu konfia bo algu, tené p’abo so. No pone e konfiansa entre abo i bo yu na peliger.  Den kaso di mal komprondementu entre mayor i yu, klara esaki mes ora i si ta nesesario, pidi despensa
  • 11. 11