дэлхийн худалдааны байгууллага
- 1. ОУЭЗ-н орчинд нөлөөлдөг байгууллагаДэлхийн Худалдааны БайгууллагаБ.Лхамсүрэн (FA08B101)Г.Нансалмаа (FA08B225)Б.Номун (FA08B103)Ñ.Санчирхүү(FA07B020)
- 2. АгуулгаI.Оршил II.Дэлхийн Худалдааны БайгууллагаA.Дэлхийн Худалдааны Байгууллага гэж юу вэ?B. ДХБ-ын гишvvдIII.ДХБ-ын хэлэлцээрийн vндсэн дvрэм журам IV.ДХБ-ын олон талт худалдааны хэлэлцээрvvд V.Монгол улс ба ДХБ VI.Дүгнэлт VII.Ном зүй
- 3. Оршил
- 5. Дэлхийн худалдааны байгууллагаДэлхийн худалдааны байгууллага гэж юу вэ?Дэлхийн худалдааны байгууллага (ДХБ) нь олон улсын худалдаа, хөрөнгө оруулалтын талаарх дэлхий нийтийн дурэм журмуудыг тогтоож, хэрэгжvvлэн, мeрдvvлдэг Засгийн газар хоорондын олон улсын байгууллага юмМарракешийн хэлэлцээр1995-1-1 ТХЕХ 1947Байршил:Швейцар- Женев Байнгын нарийн бичгийн дарга нарын газар, Сайд нарын Бага хурал, ЕрeнхийЗeвлeлДХБ-н гишүүд153 улс ( 2008 оны 7 сарын байдлаар )Саналболгожбуйбуулт
- 6. ДХБ-ынхэлэлцээрийнvндсэндvрэмжурамҮл ялгаварлан гадуурхах 2 зарчимҮндэстнийнэнтааламжтайнeхцлийнзарчим (ҮНТН зарчим), Үндэснийнeхцeл (ҮН)
- 7. ДХБ-ынолонталтхудалдааныхэлэлцээрvvдТарифхудалдааныерeнхийхэлэлцээр (ТХЕХ) батvvнийгдагалдаххуультогтоомжДХБ-ынолонталтхудалдааныхэлэлцээрvvд"Тулгуур" гурванхэлэлцээртТХЕХ 1994 (ДХБ-ынхvрээндхамрахбайдлаар), Үйлчилгээнийхудалдаанытухайерeнхийхэлэлцээр (ҮХЕХ),Оюуныeмчийнэрхийнхудалдаатайхолбогдсонасуудлынтухайхэлэлцээр (TRIPs’)бусадарванхоёрхэлэлцээр
- 8. ДХБ-ынэрхзүйнбайдал ДХБ ньхуулийнэтгээдбайхбөгөөдчигүүргээгүйцэтгэхэдньшаардагдахэрхзүйнчадварыггишүүнбүрхүлээнзөвшөөрнө. ДХБ-ынчигүүргээгүйцэтгэхэдшаардлагатайэрхямба, дарханэрхийггишүүнбүрхүлээнзөвшөөрнө. Гишүүнбүр ДХБ-ынажилтнуудболонгишүүдийнтөлөөлөгчдөд ДХБ-тайхолбогдсончигүүргээбиедаангүйцэтгэхэдшаардлагатайэрхямба, дарханэрхийгадилнөхцлөөрэдлүүлнэ.
- 9. ДХБ-ынэрхзүйнбайдалГишүүнбүр ДХБ, түүнийажилтнуудболонгишүүдийнтөлөөлөгчдөдэдлүүлэхэрхямба, дарханэрхньТөрөлжсөнбайгууллагуудынэрхямба, дарханэрхийнтухайНэгдсэнҮндэстнийБайгууллагынЕрөнхийАссамблейгаас 1947 оны 11 дүгээрсарын 21-ний өдөрбатласанконвенцидзаасанэрхямба, дарханэрхтэйадилбайна. ДХБ ньтөвбайрныхааталаархэлэлцээрбайгуулжболно.
- 10. ДХБ-ын тухай нийтлэг 10 буруу ойлголтДХБ улс төрийн бодлогыг үйл ажиллагаандаа тусгадаг. Үнэндээ бол ДХБ нь гишүүнчлэлийн үүрэг давамгайлсан байгууллага юм.ДХБ ямарч үнээр худалдааг чөлөөлөх зорилготой. Энэ нь хэрэг дээрээ улс орнууд хоорондоо наймаалцах асуудал юм. ДХБ арилжааны сонирхлыг хөгжлийнхөөс илүүд үздэг . Үнэн хэрэгтээ: ДХБ-ын хэлэлцээрүүд хөгжлийг түлхүү анхаарсан заалтууд дүүрэн.
- 11. ДХБ-ын тухай нийтлэг 10 буруу ойлголтДХБ худалдааг хүрээлэн байгаа орчноос илүүд авч үздэг. Үнэнэ хэрэгтээ: Олон заалтууд хүрээлэн байгаа орчны тухай авч үзсэн байдаг. ДХБ өөрсдийн үйл ажиллагааг гишүүн орнуудын иргэдийн эрүүл мэнд болон аюулгүй байдлынхаас дээгүүр тавьдаг. Үнэндээ бол: Хэлэлцээрүүдийг ДХБ-ын гишүүн засгийн газрууд хэлэлцээний замаар тохиролцсон бөгөөд тийм ч учраас хэлэлцээрүүд нь тэдгээрийн ашиг сонирхлыг тусгадаг.ДХБ ажлын байрыг үгүй болгож, ядуурлыг ихэсгэдэг. Үнэн хэрэгтээ: Худалдаа нь ажлын байр бий болгох болон ядуурлыг бууруулах хүчирхэг хэрэгсэл юм. ДХБ-ын өмнө жижиг орнууд хүчин мөхөсдөнө. Үнэн хэрэгтээ: ДХБ-гүйгээр жижиг орнууд сул дорой байна. ДХБ тэдгээрийн наймаалцах боломжийг нэмэгдүүлдэг.
- 12. ДХБ-ын тухай нийтлэг 10 буруу ойлголтДХБ нь лоббигийн хүчирхэг хэрэгсэл мөн. Үнэн хэрэгтээ: ДХБ-ын тогтолцоо нь засгийн газруудад ашиг сонирхлыг багасган, нөлөөллийг бууруулах арга хэрэгслийг санал болгодог. Буурай орнууд ДХБ-д хүчээр нэгдэн ордог. Үнэн хэрэгтээ: Ихэнх орнууд ДХБ-ын тогтолцоонд багтах нь түүнээс гадуур байхаас илүү гэдгийг мэдэрч байдаг. Тийм ч учраас гишүүн болохоор хэлэлцээ хийж буй орны жагсаалтад худалдаанд оролцогч том жижиг үндэстнүүд аль аль нь ордог. ДХБ ардчиллаас ангид байдаг.Үнэн хэрэгтээ: ДХБ-д шийдвэрийг гол төлөв нийтийн тохиролцоогоор гаргадаг. Зарчмын хувьд олонхийн дүрмээс илүү ардчилалтай, учир нь орон бүр зөвшөөрдөг.
- 13. Монголулсба ДХБ1996 оны 12 сарын 26-нд хүсэлт гаргаж 1997 оны 1-р сарын 29-нд нэгдэнорсон14 140 гаруй“G-33”“Шинээрэлссэнгишүүн-орнуудынбүлэг”“Далайдгарцгүйхөгжижбайгааорнуудынбүлэг”-т нэгдсэнбайна.
- 14. Монголулс ДХБ-д гишүүнээрэлсэхдээХудалдааныбодлогооолонталтхудалдааныдүрэмжурамднийцүүлжболовсронгуйболгохимпортынтатвархураамжтатварынгорим, тарифынбусаргахэмжээурамшуулалболонүйлдвэрийнбодлогохувьчлалынхөтөлбөрхөрөнгөоруулалтгаалийнжурамзэрэгтэйхолбогдсон 20 гаруйүүрэгамлалтавсан.
- 15. ЭдгээрүүрэгамлалтынхүрээндГаалийнүйлчилгээгхялбаршуулах, шатдамжлагыгньцөөрүүлэх, тарифыгбууруулахзорилгооргадаадхудалдаатайхолбоотой 30 гаруйхуулийгшинээргарган, нэмэлтөөрчлөлторуулсанбайна. ДХБ-ынөмнөгадаадхудалдаанытарифыгтогтоохдээдхэмжээгдунджаар 20% (bound rates) байлгахаарамлалтавсанбайна. Гэхдээ 2007 оныбайдлаарМонголулсынимпортынбараандтогтоосонтарифындундажхэмжээнь 5%-тайбайна. Энэхэмжээг 1997 оныөмнөхгадаадхудалдаанытарифынхэмжээтэйхарьцуулахадбараг 70%-аарбуурсан. Экспортынхувьдцөөхөнхэдэннэрийнбараандтатвартавьдагбөгөөдүүндголонцгойлохбүтээгдэхүүнньболовсруулаагүйноолуурюм.
- 16. ЭдгээрүүрэгамлалтынхүрээндТүүнчлэн ДХБ-ынбусадүүрэгамлалтынхүрээндгадаадхудалдаандааямарнэгэнтооныхязгаарлалт /quato/ тогтоогоогүй, дотоодынүйлдвэрлэгчдэдямар ч улсындэмжлэг /subvention/ үзүүлээгүйбайна. Оёмолсүлжмэлэдлэлийнсалбарт, үйлдвэрлэлийнзориулалтааримпорталжбуйүндсэнболонтуслахматериал, түүхийэд, сэлбэгхэрэгслийггаалийнболон НӨА татвараасчөлөөлсөн. Үндэснийстандартыголонулсынстандартаднийцүүлэхаргахэмжээавчбайгаазэргээрчөлөөтхудалдаагдэмжихбодлогобаримталжбайна.
- 17. Дүгнэлт
- 18. Ном зүйGoogle. (2010 оны 3 5). From Google: http://www.google.mnMongolia Trade. (2010 оны 3 5). From Discovering Business in Mongolia: http://www.mongoliatrade.mnWikipedia. (2010 оны 3 5). From The Free Encyclopedia: http://www.wikipedia.comWTO. (2010 оны 3 5). From World Trade Organization: http://www.wto.org(2007). Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. In Б. Д. Ж.Хулан, Олон Улсын Бизнесийн Эрх Зүй. Улаанбаатар: Содпресс ХХК.