![5/Chapter3
Cú pháp của chương trình hợp ngữ
• .Model Small
khai báo kiểu kích thước bộ nhớ
• .Stack 100
khai báo đoạn ngăn xếp
• .Data
•
•
Tbao DB ‘Chuoi da sap xep:’, 10, 13
MGB DB ‘a’, ‘Y’, ‘G’, ‘T’, ‘y’, ‘Z’, ‘U’, ‘B’, ‘D’, ‘E’, khai báo đoạn dữ liệu
• DB ‘$’
• .Code
• MAIN Proc
khai báo đoạn mã lệnh
• MOV AX, @Data ;khoi dau DS
•
•
MOV DS, AX
MOV BX, 10 ;BX: so phan tu cua mang bắt đầu chương trình chính
• LEA DX, MGB ;DX chi vao dau mang byte
• DEC BX ;so vong so sanh phai lam
• LAP: MOV SI, DX ; SI chi vao dau mang
• MOV CX, BX ; CX so lan so cua vong so
• MOV DI, SI ;gia su ptu dau la max
•
• TIMMAX:
MOV AL, [DI] ;AL chua phan tu max
chú thích bắt đầu
• INC SI ;chi vao phan tu ben canh
•
•
CMP
JNG
[SI], AL
TIEP
; phan tu moi > max?
;khong, tim max
bằng dấu ;
• MOV DI, SI ; dung, DI chi vao max
• MOV AL, [DI] ;AL chua phan tu max
• TIEP: LOOP TIMMAX ;tim max cua mot vong so
• CALL DOICHO ;doi cho max voi so moi
• DEC BX ;so vong so con lai
• JNZ LAP ;lam tiep vong so moi
• MOV AH, 9 ; hien thi chuoi da sap xep
• MOV DX, Tbao
• INT 21H
• MOV AH, 4CH ;ve DOS
• INT 21H
• MAIN Endp
•
•
DOICHO Proc
PUSH AX
kết thúc chương trình chính
• MOV AL, [SI]
• XCHG AL, [DI]
•
•
MOV
POP
[SI], AL
AX
bắt đầu chương trình con
• RET
•
•
DOICHO Endp
END MAIN
kết thúc đoạn mã](https://image.slidesharecdn.com/03laptrinhhopnguvoi8086-120525102256-phpapp02/85/03-lap-trinh-hop-ngu-voi-8086-5-320.jpg)
![10/Chapter3
Biến và hằng
• DB (define byte): định nghĩa biến kiểu byte
• DW (define word): định nghĩa biến kiểu từ
• DD (define double word): định nghĩa biến kiểu từ kép
• Biến byte:
Tên DB gia_trị_khởi đầu
Ví dụ:
MOV AL, B1
B1 DB 4
B1 DB ? LEA BX, B1
C1 DB ‘$’ MOV AL, [BX]
C1 DB 34](https://image.slidesharecdn.com/03laptrinhhopnguvoi8086-120525102256-phpapp02/85/03-lap-trinh-hop-ngu-voi-8086-10-320.jpg)
![12/Chapter3
Biến và hằng
• Biến mảng 2 chiều:
1300A
1 6 3
13009
4 2 5 13008 5
13007 2
13006 4
13005 3
M1 DB 1, 6, 3 13004 6
DB 4, 2, 5 13003 1 M1
13002
13001
13000
M2 DB 1, 4
DB 6, 2 MOV AL, M1 ; copy 1 vao AL
MOV AH, M1[2]
DB 3, 5 MOV BX, 1
MOV SI, 1
MOV CL, M1[BX+SI]
MOV AX, Word Ptr M1[BX+SI+2]
MOV DL, M1[BX][SI]](https://image.slidesharecdn.com/03laptrinhhopnguvoi8086-120525102256-phpapp02/85/03-lap-trinh-hop-ngu-voi-8086-12-320.jpg)
![35/Chapter3
Một số chương trình cụ thể
• Ví dụ 4: Viết chương trình cho phép nhập vào kích thước M*N và các
phần tử của một mảng 2 chiều gồm các số thập phân 8 bit.
Tìm số lớn nhất và nhỏ nhất của mảng, in ra màn hình
Tính tổng các phần tử của mảng và in ra màn hình
Chuyển thành mảng N*M và in mảng mới ra màn hình
Hãy nhập giá trị M=
Hãy nhập giá trị N=
Nhập phần tử [1,1]=
Nhập phần tử [1,2]
Giải:
......
Số lớn nhất là phần tử [3,4]=15
Số nhỏ nhất là phần tử [1,2]=2
Tổng=256
...](https://image.slidesharecdn.com/03laptrinhhopnguvoi8086-120525102256-phpapp02/85/03-lap-trinh-hop-ngu-voi-8086-35-320.jpg)
03 lap trinh hop ngu voi 8086
- 1. 1/Chapter3 Nội dung môn học • Giới thiệu chung về hệ vi xử lý • Bộ vi xử lý Intel 8088/8086 • Lập trình hợp ngữ cho 8086 • Tổ chức vào ra dữ liệu • Ngắt và xử lý ngắt • Truy cập bộ nhớ trực tiếp DMA • Các bộ vi xử lý trên thực tế
- 2. 2/Chapter3 Chương 3 Lập trình hợp ngữ với 8086 • Giới thiệu khung của chương trình hợp ngữ • Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ trên máy IBM PC • Các cấu trúc lập trình cơ bản thực hiện bằng hợp ngữ • Một số chương trình cụ thể
- 3. 3/Chapter3 Chương 3 Lập trình hợp ngữ với 8086 • Giới thiệu khung của chương trình hợp ngữ Cú pháp của chương trình hợp ngữ Dữ liệu cho chương trình Biến và hằng Khung của một chương trình hợp ngữ • Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ trên máy IBM PC • Các cấu trúc lập trình cơ bản thực hiện bằng hợp ngữ • Một số chương trình cụ thể
- 4. 4/Chapter3 Chương 3 Lập trình hợp ngữ với 8086 • Giới thiệu khung của chương trình hợp ngữ Cú pháp của chương trình hợp ngữ Dữ liệu cho chương trình Biến và hằng Khung của một chương trình hợp ngữ • Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ trên máy IBM PC • Các cấu trúc lập trình cơ bản thực hiện bằng hợp ngữ • Một số chương trình cụ thể
- 5. 5/Chapter3 Cú pháp của chương trình hợp ngữ • .Model Small khai báo kiểu kích thước bộ nhớ • .Stack 100 khai báo đoạn ngăn xếp • .Data • • Tbao DB ‘Chuoi da sap xep:’, 10, 13 MGB DB ‘a’, ‘Y’, ‘G’, ‘T’, ‘y’, ‘Z’, ‘U’, ‘B’, ‘D’, ‘E’, khai báo đoạn dữ liệu • DB ‘$’ • .Code • MAIN Proc khai báo đoạn mã lệnh • MOV AX, @Data ;khoi dau DS • • MOV DS, AX MOV BX, 10 ;BX: so phan tu cua mang bắt đầu chương trình chính • LEA DX, MGB ;DX chi vao dau mang byte • DEC BX ;so vong so sanh phai lam • LAP: MOV SI, DX ; SI chi vao dau mang • MOV CX, BX ; CX so lan so cua vong so • MOV DI, SI ;gia su ptu dau la max • • TIMMAX: MOV AL, [DI] ;AL chua phan tu max chú thích bắt đầu • INC SI ;chi vao phan tu ben canh • • CMP JNG [SI], AL TIEP ; phan tu moi > max? ;khong, tim max bằng dấu ; • MOV DI, SI ; dung, DI chi vao max • MOV AL, [DI] ;AL chua phan tu max • TIEP: LOOP TIMMAX ;tim max cua mot vong so • CALL DOICHO ;doi cho max voi so moi • DEC BX ;so vong so con lai • JNZ LAP ;lam tiep vong so moi • MOV AH, 9 ; hien thi chuoi da sap xep • MOV DX, Tbao • INT 21H • MOV AH, 4CH ;ve DOS • INT 21H • MAIN Endp • • DOICHO Proc PUSH AX kết thúc chương trình chính • MOV AL, [SI] • XCHG AL, [DI] • • MOV POP [SI], AL AX bắt đầu chương trình con • RET • • DOICHO Endp END MAIN kết thúc đoạn mã
- 6. 6/Chapter3 Cú pháp của chương trình hợp ngữ • Tên Mã lệnh Các toán hạng ; chú giải • Chương trình dịch không phân biệt chữ hoa, chữ thường • Trường tên: chứa các nhãn, tên biến, tên thủ tục độ dài: 1 đến 31 ký tự tên không được có dấu cách, không bắt đầu bằng số được dùng các ký tự đặc biệt: ? . @ _ $ % dấu . phải được đặt ở vị trí đầu tiên nếu sử dụng Nhãn kết thúc bằng dấu : TWO_WORD ?1 two-word .@? 1word Let’s_go
- 7. 7/Chapter3 Chương 3 Lập trình hợp ngữ với 8086 • Giới thiệu khung của chương trình hợp ngữ Cú pháp của chương trình hợp ngữ Dữ liệu cho chương trình Biến và hằng Khung của một chương trình hợp ngữ • Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ trên máy IBM PC • Các cấu trúc lập trình cơ bản thực hiện bằng hợp ngữ • Một số chương trình cụ thể
- 8. 8/Chapter3 Dữ liệu cho chương trình • Dữ liệu: các số hệ số 2: 0011B hệ số 10: 1234 hệ số 16: 1EF1H, 0ABBAH Ký tự, chuỗi ký tự: ‘A’, ‘abcd’
- 9. 9/Chapter3 Chương 3 Lập trình hợp ngữ với 8086 • Giới thiệu khung của chương trình hợp ngữ Cú pháp của chương trình hợp ngữ Dữ liệu cho chương trình Biến và hằng Khung của một chương trình hợp ngữ • Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ trên máy IBM PC • Các cấu trúc lập trình cơ bản thực hiện bằng hợp ngữ • Một số chương trình cụ thể
- 10. 10/Chapter3 Biến và hằng • DB (define byte): định nghĩa biến kiểu byte • DW (define word): định nghĩa biến kiểu từ • DD (define double word): định nghĩa biến kiểu từ kép • Biến byte: Tên DB gia_trị_khởi đầu Ví dụ: MOV AL, B1 B1 DB 4 B1 DB ? LEA BX, B1 C1 DB ‘$’ MOV AL, [BX] C1 DB 34
- 11. 11/Chapter3 Biến và hằng • Biến từ: Tên DW gia_trị_khởi đầu 1300A Ví dụ: 13009 13008 9 W1 DW 4 13007 8 W2 DW ? 13006 7 • Biến mảng: 13005 6 13004 5 M1 DB 4, 5, 6, 7, 8, 9 13003 4 M1 13002 M2 DB 100 DUP(0) 13001 M3 DB 100 DUP(?) 13000 M4 DB 4, 3, 2, 2 DUP (1, 2 DUP(5), 6) M4 DB 4, 3, 2, 1, 5, 5, 6, 1, 5, 5, 6
- 12. 12/Chapter3 Biến và hằng • Biến mảng 2 chiều: 1300A 1 6 3 13009 4 2 5 13008 5 13007 2 13006 4 13005 3 M1 DB 1, 6, 3 13004 6 DB 4, 2, 5 13003 1 M1 13002 13001 13000 M2 DB 1, 4 DB 6, 2 MOV AL, M1 ; copy 1 vao AL MOV AH, M1[2] DB 3, 5 MOV BX, 1 MOV SI, 1 MOV CL, M1[BX+SI] MOV AX, Word Ptr M1[BX+SI+2] MOV DL, M1[BX][SI]
- 13. 13/Chapter3 Biến và hằng • Biến kiểu xâu ký tự STR1 DB ‘string’ STR2 DB 73h, 74h, 72h, 69h, 6Eh, 67h STR3 DB 73h, 74h, ‘r’, ‘i’, 6Eh, 67h • Hằng có tên Có thể khai báo hằng ở trong chương trình Thường được khai báo ở đoạn dữ liệu Ví dụ: CR EQU 0Dh ;CR là carriage return LF EQU 0Ah ; LF là line feed CHAO EQU ‘Hello’ MSG DB CHAO, ‘$’
- 14. 14/Chapter3 Chương 3 Lập trình hợp ngữ với 8086 • Giới thiệu khung của chương trình hợp ngữ Cú pháp của chương trình hợp ngữ Dữ liệu cho chương trình Biến và hằng Khung của một chương trình hợp ngữ • Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ trên máy IBM PC • Các cấu trúc lập trình cơ bản thực hiện bằng hợp ngữ • Một số chương trình cụ thể
- 15. 15/Chapter3 Khung của chương trình hợp ngữ • Khai báo quy mô sử dụng bộ nhớ .MODEL Kiểu kích thuớc bộ nhớ Ví dụ: .Model Small Kiểu Mô tả Tiny (hẹp) mã lệnh và dữ liệu gói gọn trong một đoạn Small (nhỏ) mã lệnh nằm trong 1 đoạn, dữ liệu 1 đoạn Medium (tB) mã lệnh nằm trong nhiều đoạn, dữ liệu 1 đoạn Compact (gọn) mã lệnh nằm trong 1 đoạn, dữ liệu trong nhiểu đoạn Large (lớn) mã lệnh nằm trong nhiều đoạn, dữ liệu trong nhiều đoạn, không có mảng nào lớn hơn 64 K Huge (đồ sộ) mã lệnh nằm trong nhiều đoạn, dữ liệu trong nhiều đoạn, các mảng có thể lớn hơn 64 K
- 16. 16/Chapter3 Khung của chương trình hợp ngữ • Khai báo đoạn ngăn xếp .Stack kích thuớc (bytes) Ví dụ: .Stack 100 ; khai báo stack có kích thước 100 bytes Giá trị ngầm định 128 bytes • Khai báo đoạn dữ liệu: .Data Khai báo các biến và hằng • Khai báo đoạn mã .Code
- 17. 17/Chapter3 Khung của chương trình hợp ngữ • Khung của chương trình hợp ngữ để dịch ra file .EXE .Model Small .Stack 100 .Data ;các định nghĩa cho biến và hằng .Code MAIN Proc ;khới đầu cho DS MOV AX, @data MOV DS, AX ;các lệnh của chương trình ;trở về DOS dùng hàm 4CH của INT 21H MOV AH, 4CH INT 21H MAIN Endp ;các chương trình con nếu có END MAIN
- 18. 18/Chapter3 Khung của chương trình hợp ngữ • Chương trình Hello.EXE .Model Small .Stack 100 .Data CRLF DB 13,10,’$’ MSG DB ‘Hello! $’ .Code MAIN Proc ;khới đầu cho DS MOV AX, @data MOV DS, AX ;về đầu dòng mới dùng hàm 9 của INT 21H MOV AH,9 LEA DX, CRLF INT 21H ;Hiển thị lời chào dùng hàm 9 của INT 21H MOV AH,9 LEA DX, MSG INT 21H ;về đầu dòng mới dùng hàm 9 của INT 21H MOV AH,9 LEA DX, CRLF INT 21H ;trở về DOS dùng hàm 4CH của INT 21H MOV AH, 4CH INT 21H MAIN Endp END MAIN
- 19. 19/Chapter3 Khung của chương trình hợp ngữ • Khung của chương trình hợp ngữ để dịch ra file .COM .Model Tiny .Code ORG 100h START: JMP CONTINUE ;các định nghĩa cho biến và hằng CONTINUE: MAIN Proc ;các lệnh của chương trình INT 20H ;trở về DOS MAIN Endp ;các chương trình con nếu có END START
- 20. 20/Chapter3 Khung của chương trình hợp ngữ FFFFH SP Chiều tiến của ngăn xếp Chiều tiến của mã và dữ liệu CONTINUE: Dữ liệu 0100H JMP CONTINUE IP Đoạn đầu chương trình 0000H Program segment prefix
- 21. 21/Chapter3 Khung của chương trình hợp ngữ • Chương trình Hello.COM .Model Tiny .Code ORG 100H START: JMP CONTINUE CRLF DB 13,10,’$’ MSG DB ‘Hello! $’ CONTINUE: MAIN Proc ;về đầu dòng mới dùng hàm 9 của INT 21H MOV AH,9 LEA DX, CRLF INT 21H ;Hiển thị lời chào dùng hàm 9 của INT 21H MOV AH,9 LEA DX, MSG INT 21H ;về đầu dòng mới dùng hàm 9 của INT 21H MOV AH,9 LEA DX, CRLF INT 21H ;trở về DOS INT 20H MAIN Endp
- 22. 22/Chapter3 Khung của chương trình hợp ngữ Stack SS chương trình chương trình CS DS 100h ES 100h PSP PSP .COM . EXE
- 23. 23/Chapter3 Chương 3 Lập trình hợp ngữ với 8086 • Giới thiệu khung của chương trình hợp ngữ • Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ trên máy IBM PC • Các cấu trúc lập trình cơ bản thực hiện bằng hợp ngữ • Một số chương trình cụ thể
- 24. 24/Chapter3 Cách tạo một chương trình hợp ngữ Tạo ra tệp văn bản của chương trình *.asm Dùng MASM để dịch ra mã máy *.obj Dùng LINK để nối tệp . obj thành *.exe không Dịch được ra .com? Dùng exe2bin để dịch *.exe thành *.com chạy chương trình
- 25. 25/Chapter3 Chương 3 Lập trình hợp ngữ với 8086 • Giới thiệu khung của chương trình hợp ngữ • Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ trên máy IBM PC • Các cấu trúc lập trình cơ bản thực hiện bằng hợp ngữ Cấu trúc lựa chọn Cấu trúc lặp • Một số chương trình cụ thể
- 26. 26/Chapter3 Cấu trúc lựa chọn If-then • If điều_kiện then công_việc • Ví dụ: Gán cho BX giá trị tuyệt đối của AX ; If AX<0 CMP AX, 0 ; AX<0 ? JNL End_if ; không, thoát ra ; then NEG AX ; đúng, đảo dấu End_if: MOV BX, AX ;gán
- 27. 27/Chapter3 Cấu trúc lựa chọn If-then-else • If điều_kiện then công_việc1 else công_việc2 • Ví dụ: if AX<BX then CX=0 else CX=1 ; if AX<BX CMP AX, BX ; AX<BX ? JL Then_ ; đúng, CX=0 ;else MOV CX, 1 ; sai, CX=1 JMP End_if Then_: MOV CX, 0; End_if:
- 28. 28/Chapter3 Cấu trúc lựa chọn case • Case Biểu thức Giá trị 1: công việc 1 Giá trị 2: công việc 2 ... Giá trị N: công việc N END CASE CMP AX, 0 ; • Ví dụ: JL AM ; AX<0 JE Khong ; AX=0 Nếu AX<0 thì CX=-1 JG DUONG; AX>0 Nếu AX=0 thì CX=0 AM: MOV CX, -1 Nếu AX>0 thì CX=1 JMP End_case Khong: MOV CX, 0 JMP End_case DUONG: MOV CX, 1 End_case:
- 29. 29/Chapter3 Cấu trúc lặp FOR-DO • For số lần lặp Do công việc khởi tạo bộ đếm ví dụ: Hiển thị một dòng ký tự $ trên màn hình công việc MOV CX, 80 ;số lần lặp MOV AH,2 ;hàm hiển thị giảm bộ đếm đi 1 MOV DL,’$’ ;DL chứa ký tự cần hiển thị HIEN: INT 21H ; Hiển thị LOOP HIEN End_for S bộ đếm=0? Đ
- 30. 30/Chapter3 Cấu trúc lặp While-DO • While điều kiện Do công việc ví dụ: đếm số ký tự đọc được từ bàn phím, S khi gặp ký tự CR thì thôi Điều kiện XOR CX, CX ;CX=0 Đ MOV AH,1 ;hàm đọc ký tự từ bàn phím TIEP: INT 21H ; đọc một ký tự vào AL CMP AL, 13 ; đọc CR? công việc JE End_while ; đúng, thoát INC CX ; sai, thêm 1 ký tự vào tổng JMP TIEP ; đọc tiếp End_while:
- 31. 31/Chapter3 Cấu trúc lặp Repeat-until • Repeat công việc until điều kiện ví dụ: đọc từ bàn phím cho tới khi gặp ký tự CR thì thôi công việc MOV AH,1 ;hàm đọc ký tự từ bàn phím TIEP: INT 21H ; đọc một ký tự vào AL CMP AL, 13 ; đọc CR? Điều kiện JNE TIEP ; chưa, đọc tiếp End_: Đ S
- 32. 32/Chapter3 Chương 3 Lập trình hợp ngữ với 8086 • Giới thiệu khung của chương trình hợp ngữ • Cách tạo và chạy một chương trình hợp ngữ trên máy IBM PC • Các cấu trúc lập trình cơ bản thực hiện bằng hợp ngữ • Một số chương trình cụ thể
- 33. 33/Chapter3 Xuất nhập dữ liệu • 2 cách: Dùng lệnh IN, OUT để trao đổi với các thiết bị ngoại vi phức tạp vì phải biết địa chỉ cổng ghép nối thiết bị Các hệ thống khác nhau có địa chỉ khác nhau Dùng các chương trình con phục vụ ngắt của DOS và BIOS đơn giản, dễ sử dụng không phụ thuộc vào hệ thống • Ngắt 21h của DOS: Hàm 1: đọc 1 ký tự từ bàn phím Vào: AH=1 Ra: AL=mã ASCII của ký tự, AL=0 khi ký tự là phím chức năng Hàm 2: hiện 1 ký tự lên màn hình Vào: AH=2 DL=mã ASCII của ký tự cần hiển thị Hàm 9: hiện chuỗi ký tự với $ ở cuối lên màn hình Vào: AH=9 DX=địa chỉ lệch của chuỗi ký tự cần hiẻn thị Hàm 4CH: kết thúc chương trình loại .exe Vào: AH=4CH
- 34. 34/Chapter3 Một số chương trình cụ thể • Ví dụ 1: Lập chương trình yêu cầu người sử dụng gõ vào một chữ cái thường và hiển thị dạng chữ hoa và mã ASCII dưới dạng nhị phân của chữ cái đó lên màn hình Ví dụ: Hay nhap vao mot chu cai thuong: a Mã ASCII dưới dạng nhị phân của a la: 11000001 Dang chu hoa cua a la: A Giải: • Ví dụ 2: Đọc từ bàn phím một số hệ hai (dài nhất là 16 bit), kết quả đọc được để tại thanh ghi BX. Sau đó hiện nội dung thanh ghi BX ra màn hình. Giải: • Ví dụ 3: Nhập một dãy số 8 bit ở dạng thập phân, các số cách nhau bằng 1 dấu cách và kết thúc bằng phím Enter. Sắp xếp dãy số theo thứ tự tăng dần và in dãy số đã sắp xếp ra màn hình. Giải:
- 35. 35/Chapter3 Một số chương trình cụ thể • Ví dụ 4: Viết chương trình cho phép nhập vào kích thước M*N và các phần tử của một mảng 2 chiều gồm các số thập phân 8 bit. Tìm số lớn nhất và nhỏ nhất của mảng, in ra màn hình Tính tổng các phần tử của mảng và in ra màn hình Chuyển thành mảng N*M và in mảng mới ra màn hình Hãy nhập giá trị M= Hãy nhập giá trị N= Nhập phần tử [1,1]= Nhập phần tử [1,2] Giải: ...... Số lớn nhất là phần tử [3,4]=15 Số nhỏ nhất là phần tử [1,2]=2 Tổng=256 ...