1. قبل از شروع ... منبع مرجع چیست؟ ویژگی آن کدام است؟ منظور از منابع ردیف اول و ردیف دوم چیست؟ بخش مرجع کتابخانه کجاست؟ خدمات مرجع چه نوع خدماتی است؟ کتابدار مرجع کیست؟ نظریه حداکثر و حداقل چیست؟ نظریه های محافظه کارانه، لیبرالی و میانه رو کدامند؟
2. کتابدار مرجع از گذشته تا هنوز کتابداران به دلیل اینکه افرادی اهل مطالعه هستند به آنها مرتباً مراجعه می شود . این قضیه از دوران باستان تا کنون ادامه دارد . از قرن 19 بود که کتابداری، جنبه خدماتی بیشتری به خود گرفت و علت آن پیدایش کتابخانه های عمومی در آمریکا بود . در آن زمان تبعیض نژادی و قومی بسیار زیاد بود به طوریکه در روی در اغلب مغازه ها نوشته بودند : Dogs & Children are not permitted.
3. خدمت در کتابخانه قبلاً مجموعه محور بود ولی هم اینک کاربر محور شده است . ارائه خدمات مرجع بدون وجود مجموعه غیرممکن است . دنیس گروگان : کار مرجع سه چیز است : تجربه ! حرفه ای و تجربی بودن کار کتابداری باعث شده است که در جنبه عملی قوی و از جنبه نظری تاحدودی ضعف داشته باشیم .
4. در آمدی بر خدمات مرجع Bishap در سال 1915 ، مرجع را خدمتی معرفی می کند که کتابداران برای یاری به نوعی مطالعه و تحقیق به کاربران ارائه می کنند . به عقیده رانگاناتان، خدمات مرجع چنین تعریف می شود : فرایند برقراری تماس و ایجاد پل و پیوند میان خواننده و مدارک مورد نیاز او از طریق نیاز شخصی .
5. پرفسور رابین در سال 1882 گفت : کتابدار باید کسی فراتر از حافظ کتابها باشد . او باید در آموزش به دانشجویان و در پژوهش به محققان کمک کند . اولین مقاله درباره reference work در 1891 در مجله کتابداری منتشر شد . از آن زمان آموزش کتابداران مرجع آغاز شد . آدامز : کتابدارمرجع مثل راهنمای مسافران در ایستگاه راه آهن است .
6. جیمز وایر : هر کوششی که کتابدار مرجع برای یافتن پاسخ یک جوینده به کار می برد کار مرجع است . ساموئل جانسون : ساعتها چون زمان را به ما نشان می دهند بسیار مهم هستند . کتابداران هم مثل ساعت هستند . اطلاعات را به افراد نشان می دهند . یک کتابدار مرجع برای ارائه خدمات مناسب باید دارای ویژگیهای خاصی باشد . هرکسی نمی تواند کتابدار مرجع باشد . داشتن مهارت های کلامی و غیرکلامی . Reference interview , willingness to return قطع نکردن حرف کاربر، توجه به صحبتهای او، رعایت حریم خصوصی افراد، عدم استفاده از کلمات تخصصی و گیج کننده، آشنایی با 30 منبع مرجع . داشتن علم روز و مطالعه زیاد .
8. Reference sevices or Information services? هردو از ارکان کتابداری در ارتباط با خدمت رسانی به مراجعه کنندگان هستند . خدمات اطلاعاتی در کشورهای پیشرفته تر رخ می دهد . یک فرایند است . طی این فرایند، کاربر نیازش را مطرح میکند و کتابدار با بهره گیری از منابع اطلاعاتی به او پاسخ میدهد .
9. کریشان کومار معتقد است که : خدمات اطلاعاتی دو دسته اند : 1. خدماتی که برایشان تقاضا شده و توسط کتابداران پیش بینی شده اند . در این مورد کاربر نیازی دارد که مراجعه می کند . 2. کاربر تقاضایی را مطرح نمی کند . بلکه کتابخانه به او کمک می کند تا مجموعه ای از موضوعات مورد نیاز کار را تهیه کند و در اختیارش می گذارد . نمونه بارز آن خدمات SDI است که در اکثر کتابخانه ها و موسسات رخ می دهد . نوع جدید اس دی آی، خدمات آر اس اس است .
10. تفاوت خدمات اطلاعاتی با خدمات مرجع خدمات اطلاعاتی صرفا از طریق ابزار الکترونیکی صورت می گیرد ولی خدمات مرجع می تواند به صورت چاپی هم باشد . تاکید خدمات اطلاعاتی بر اطلاعات است ولی تاکید خدمات مرجع بر نوع مدرک ( کتاب، مجله و ...) است . در خدمات مرجع تا فرد سوالی نکند به او کمکی نمیشود ولی در خدمات اطلاعاتی پیش بینی کمک به کاربر صورت می گیرد . در خدمات اطلاعاتی، به کاربر اطلاعات دقیق داده می شود ولی در خدمات مرجع فقط کاربر را راهنمایی می کنند .
11. ویژگیهای کتابدار خدمات اطلاعاتی اطلاعات دقیق، صحیح و روزآمد داشته باشد . ذهنی تحلیل گر داشته باشد تا نیاز اطلاعاتی کاربر را تحلیل کند . حس قضاوت و تشخیص خوبی داشته باشد . دارای قدرت بیان باشد . حداقل به یک زبان زنده دنیا مسلط باشد . تجربه شغلی خوبی داشته باشد .
12. واژه نامه ها منابع اطلاعاتی هستند که به ما اطلاعاتی درباره لغات، واژه ها، عبارات و اصطلاحات در یک حیطه زبانی است . تعریف واژگان، نحوه تلفظ آنها، املای واژه، را می توانیم در واژه نامه بیاوریم . با پیشرفت علوم، واژه نامه های تخصصی هم پیدا شد . مساله اساسی، گزینش بهترین واژه نامه از میان آنهاست .
13. انواع واژه نامه ها عمومی : در حیطه واژگان عام و کلی است و همگان از آن بهره می گیرند . تخصصی یا موضوعی : مورد استفاده گروه خاصی از افراد است . واژه ها مرتب در حال تغییر هستند . برخی واژگان بین عموم افراد رایج می شوند . برخی در متون علمی پدید می آِیند و برخی توسط فرهنگستان یا ناشر ایجاد می شوند .
14. یک واژه نامه شامل کلمات یک زبان یا اصطلاحات یک موضوع، حرفه، یا پیشه است . این منابع معمولاً دارای نظمی معین که اکثرا الفبایی هستند تنظیم می شوند . معانی، تلفظ، هجی، تعداد بخشهای کلمه، کاربرد و .. کلمات را ارائه می کنند . واژه نامه بیشتر به کلمات و توصیفات آن مربوط است . دایره المعارف اطلاعات کلی درباره موضوعات فراهم می سازد . واژه نامه هایی که در آنها استانداردهای معتبر برای هجی، معنی، تلفظ و کاربرد واژه ها وضع شود تجویزی یا دستوری می نامند . مثل Dictionary of the English Language ازطرفی واژه نامه هایی که صرفا کلمات یک زبان را همراه معانی، تلفظ، و هجیها می آورد توصیفی است . مثل واژه نامه های معمول .
15. شیوه های تدوین واژه نامه منابع عمده تدوین واژه نامه ها زبان گفتاری و نوشتاری است . ناشران بزرگ مثل merriam webster, random house, کارکنان زیاد و فرهنگ نویسانی هستند که به تدوین واژه نام کمک می کنند . خوانندگان، واژه های جدید را که از منابع مختلف مثل روزنامه ها، سخنرانی ها و مقالات گرفته اند برای ناشران ارسال می کنند . سپس بسامد و توان ماندگاری کلمات بررسی می شود . آنگاه به عنوان واژه جدید به دیکشنری اضافه می شود . مثل واژه های بلاگینگ . گوگل .
16. معرفی واژه نامه های مهم الکترونیکی http://www.yourdictionary.com این واژه نامه به صورت رایگان است . تعاریف، املا، تلفظ و ریشه کلمات را ارائه می دهد . دارای تزاروس هم است . امکان مرور الفبایی مدخلهای واژه نامه نیز امکان پذیر است . از ویژگیهای آن، داشتن فراپیوند به بیش از 2500 واژه نامه به بیش از 300 زبان است .
18. http://dictionary.cambridge.com به صورت رایگان در دسترس است . حتی واژه نامه فرانسه به انگلیسی را در اختیار دارد . تلفظهای انگلیسی و امریکایی را برای کلمات ارائه می کند . نسخه پیشرفته تر آن دارای تزاروس و تلفظ صوتی کلمات است که به صورت اشتراکی در اختیار است و رایگان نیست .
24. OED. Oxford English Dictionary معتبرترین، کامل ترین و شناخته شده ترین واژه نامه در زبان انگلیسی است . بیشترین مراجعات به این واژه نامه است . برای پیگیری تاریخ یا اطلاعات ریشه شناسی کلمات میتوان به آن مراجعه کرد . همچنین شامل اطلاعات دایره المعارفی است . اولین بار در 1888 در ده جلد و یک ضمیمه منتشر شد . بعدا به صورت فشرده در دو جلد منتشر شد . هدف آن جستجوی ریشه تاریخی کلمات است .
25. OED. Oxford English Dictionary واژه های منسوخ شده، واژه های مربوط به لهجه های قبل از سال 1500 و لهجه های حذف شده، تلفظ، هجای کلمات، ویژگی زمینه خاص کاربرد واژه، مهجور بودن واژه، تحریفها، احیا، ریخت شناسی، جمعها و بخشهای اساسی افعال را نشان می دهد . در سال 2005 در 20 جلد همراه سی دی درآمد
26. Oxford advanced learner ’ s dictionary of current English اولین بار در سال 1948 در آمد . آخرین ویرایش آن در سال 2007 با حدود 80 هزار لغت منتشر شد . دارای نظم الفبایی حرف به حرف است . قابل استفاده برای دانشجویان پیشرفته در زبان انگلیسی به خصوص دانشجویان خارجی است .
27. Webster ’ Collegiate Dictionary Noah webster یک ادیب واژه نویس آن را پایه ریزی کرد . اولین بار در سال 1898 منتشر شد . این واژه نامه دارای تصاویر نیز هست . تاکید آن بر زبان رسمی و استاندارد انگلیسی است . تلفظهای به کار رفته در آن مختص واژه نامه وبستر است . البته دارای راهنمای تلفظ نیز هست . تلفظ کلمه در شمال، جنوب و مرکز آمریکا و نیز بریتانیا آمده است . همچنین گفته شده هر واژه مربوط به کدام کشور انگلیسی زبان امریکا، انگلیس، کانادا، ایرلند، نیوزلند، استرالیست .
28. Webster ’ Collegiate Dictionary اولین تاریخ ثبت شده استفاده از واژه، تاریخچه و ریشه کلمه تشریح شده است . دارای ارجاعات see , Compare است . نمادهای شیمیایی، نام علمی گیاهان، اسامی اشخاص مشهور، شیوه خطاب کردن گروهها و اشخاص، چگونگی استفاده از نقل قول در کتابها و مقاله ها، شیوه به کارگیری حروف بزرگ انگلیسی در این واژه نامه هست .
29. Webster ’ s Third International Dictionary of English Language انتشار : 1909 دارای هجی، نقش کلمه، ریشه شناسی، تعاریف، نقل قولهای توضیحی، دامنه کاربرد، حوزه جغرافیایی، توضیحات تصویری، صرف فعل و استفاده از حروف بزرگ . دارای اسامی جغرافیایی اندکی است . هیچ مدخلی برای یونان ندارد .
30. Funk and wagnlass new standard dictionary of the English Language 1893, Standard Dictionary دارای تصاویر و نقشه های رنگی است . دارای اسامی خاص است . مثل مدخلهای زندگی نامه ای، اسطوره شناسی، جغرافیایی، واسامی کتاب مقدس است . نظم آن الفبایی است . تاکید آن بر کاربرد رایج و امروزی واژه ها است .
31. Random House Dictionary of the English Language 1966 اولین واژه نامه انگلیسی است که از تجهیزات الکترونیکی در تولید آن استفاده شده است . موارد زیادی اطلاعات دایره المعارفی در آن ارائه می شود . متداولترین تعریف، نقشه، تصویر، اسامی، نحوه کاربرد در جمله، ارجاعات، اختصارات و ریشه شناسی . واژه نامه توصیفی است .
32. واژه نامه های نقل قولها گاهی افراد به دنبال این هستند که بدانند یک مطلب را چه کسی گفته است . یا اینکه نقل قولها در مورد موضوعی خاص یا شخص خاص سوال کنند . پس واژه نامه های نقل قولها می توانند به عنوان منبع مرجع کمک کنند . به مناسبتها یا موضوعات خاص و حتی به منظور تایید و تشخیص نقل قولها این واژه نامه ها استفاده می شوند .
33. Familiar Quotations شامل نقل قول ها از زمان مصر باستان تا کنون است که توسط Johan Bartlett تهیه شده است . شیوه تنظیم آن به صورت تاریخی و زیر نام 2500 نویسنده است . دارای نقل قولهایی از کتابهای مقدس مسلمانان، یهودیان و مسیحیان است . دارای نمایه های موضوعی، نویسنده، کلیدواژه های نقل قول، اشعار است . نمایه ها بسیار مفصل هستند . تاریخ تولد و وفات نویسندگان اثر هست . دارای ارجاعات دقیق برای یافتن محل نقل قولهاست .
34. Familiar Quatations دارای نقل قولهایی از شخصیتهای معروف قرن بیستم است . معروفترین کتاب در زمینه نقل قولهاست . مرتب نقل قولهای جدید به آن اضافه می شوند .
35. Home book of Quotations شامل حدود 700000 هزار نقل قول است . بر اساس موضوع و به صورت الفبایی تنظیم شده اند . گاهی دارای تقسیمات فرعی هم هست . تنظیم الفبایی از نام نویسندگان هم هست . در تنظیم موضوعی، نقل قولهای موضوعات خاص کنار هم قرار می گیرند . دارای نمایه های مفصل نام نویسنده، موضوع و کلیدواژه است . داده های مختصر زندگی نامه ای هم داراست .
36. فرهنگهای مترادف و متضاد Roget ’ s International Thesaurus Peter Marc Roget 1852 سیاهه ای از کلمات مترادف است . کلمات مرتبط را طبقه بندی کرده پس یک کشف اللغات است . مترادفها بر اساس فهرست موضوعی یا معانی در بخش اصلی دسته بندی می شوند . نمایه راهنما هم دارد . که به بخش اصلی ارجاع می دهد . این اثر مترادفها را تعریف نمیکند معروفترین اثر در این زمینه است .
37. Webster ’ s new dictionary of synonyms 1942 مترادفها، متضادها، شبه مترادفها و شبه متضادهاست . تنظیم آن الفبایی است . زیر هر کلمه، معنی، کاربرد و نزدیکترین مترادفها را به کار برده است . کار با آن راحت تر از روژه است . ولی یافتن لغات بازهم دشوار است . ارجاعات با علامت * مشخص شده اند . مقدمه جامعی از تاریخ کلمات مترادف انگلیسی دارد .
38. واژه نامه های کاربردی کاربرد مختلف کلمات را از طریق مثالهایی که در نقل قولها یا جمله هایی که ویراستاران تهیه می کنند نشان می دهد . Dictionary of Modern English Usage 1926 Flower ’ s Modern English Usage هم نامیده می شود . Henry Watson Fowler تفاوت کاربرد خوب و بد واژه ها را بیان می کند . در مورد کاربرد zz در واژه هایی چون : Buzz, Jazz, fizz بحث می کند
39.
40.
41.
42. معیارهای ارزیابی ناشران معتبر : Gale Group, Wilson Company, st. Martin ’ s Press, Reed Publishing صلاحیت، سابقه، اعتبار، شهرت و بدون سوگیری بودن نویسنده شیوه تنظیم : الفبایی، موضوعی، دارای نمایه، بر اساس تاریخ تولد یا وفات؟ معیار گزینش؟ میزان اطلاعات برای هر فرد چقدر است؟ روزآمد شدن به صورت مرتب؟ ملی، محلی، منطقه ای؟ جامع یا گزیده؟ گذشته نگر یا جاری؟ در مقدمه در مورد هدف از تهیه منبع و نیز شیوه تنظیم توضیح دارد؟ ثبت شدن در منابع مرجع مهم مثل : Guide to Reference Books American Reference Book Annual
43. Who ’ s Who in America ایجاد در سال 1899 در شیکاگو . شامل 128 هزار نفر از نام آوران امریکایی . درباره هر فرد، بستگی به فعالیتها، تلاشها و توانایی ها اطلاعات کاملی دارد . بخشی به اسم thoughts on my life است که اصول راهنمای فرد در زندگی را نشان می دهد . دارای نظم الفبایی و نیز منطقه جغرافیایی . در نسخه الکترونیکی، 800 هزار مدخل است . Marquis Who ’ s Who who ’ s who in East
44. International Who ’ s who انتشار در سال 1953 توسط انتشارات اروپا شرح حال مختصر 2 هزار نفر از مردان و زنان برجسته زمان با نظم الفبایی . افراد برجسته و تاثیرگذار در زمینه های سیاست، تجارت، مدیریت، مذهب،مد، پزشکی، معماری، موسیقی، آموزش و پرورش و ... انتخاب افراد بر اساس اهمیت و نفوذ آنها رخ می دهد . این کتاب هرسال منتشر می شود . این اثر بخشهایی چون نکوداشت شخصیتهای هزاره، آگاهی فوت خاندان پادشاهی انگلیس . در هر ویرایش اطلاعات جدیدی به آن اضافه می شود . www.worldwhoswho.com
46. Biography index از سال 1984 منتشر می شود . سالانه منتشر می شود . درهمکرد سه ساله دارد . نمایه ای برای مواد زندگینامه ای است و تقریبا 2600 نشریه ادواری را پوشش می دهد . شامل کتابهای جاری زندگینامه انفرادی و جمعی به انگلیسی و آگهیهای درگذشتگان است . به خصوص کسانی که دارای محبوبیت ملی هستند . مدخلها بر اساس نام افراد، تاریخ تولد و مرگ و حرفه منظم می شود که الفبایی است . هدف آن گردآوری اطلاعات برای کسانی است که میخواهند درباره یک فرد به مطالعات عمیق بپردازند . کتابداران می توانند از این منبع برای گزینش زندگی نامه های مناسب استفاده کنند . این نمایه جامع است و اطلاعات ناب را می توان در آن یافت .
47. Biography and genealogy Master Index نسب شناسی کاهش جستجوهای خسته کننده در راهنماهای عمومی است . اطلاعات مختصر و مفید دارد . هرسال منتشر می شود و دارای درهمکرد 5 ساله است .
48. مراحل تهیه وبلیوگرافی انتخاب موضوع مناسب جستجو در پایگاههای اطلاعاتی و استخراج و ذخیره داده های مورد نظر ورود اطلاعات به یک نرم افزار طراحی صفحات وب یا مایکرو سافت ورد معرفی خود و توضیح درمورد هدف ازکار، شیوه گردآوری اطلاعات
49. مراحل تهیه پت فایندر مراجعه به بخش مرجع کتابخانه مورد نظر استخراج مشخصات کامل کتابشناختی به همراه توضیح مختصر راجع به اثر تهیه در یک نرم افزار واژه پرداز یا به صورت چاپی
50. کتابشناسی ها Bibliographies ناشران مختلف در کشورهای گوناگون جهان همه ساله هزاران عنوان کتاب منتشر می کنند . نتیجه این کار، انباشته شدن بیش از صدها هزار عنوان کتاب، گزارش، مقالات، صفحات نرم افزاری، فیلمها و غیره در سال است که باعث تورم اطلاعاتی می شود . پس منبعی جهت نظم دادن به این همه اطلاعات لازم است . کتابشناسی پایانی بر این بی نظمی هاست . یک کتابدار به کمک کتابشناسی می تواند به بسیاری از سوالات مرجع پاسخ دهد .
51. چند رمان از جان گریشام در کتابفروشیها وجود دارد؟ در کدام صفحات وب می توان راجع به کریس دبرگ اطلاعاتی یافت؟ آیا کتاب هری پاتر را می توان از کتابخانه عمومی نیوسایت ولز به دست آورد؟ نمونه هایی از سوالات مرجع هستند . تعریف : سیاهه ای از مشخصات مواد کتابی و غیر کتابی که به شیوه خاصی از جمله الفبای نام پدیدآور یا زمان و موضوع تنظیم شده است .. اولین بار این اصطلاح توسط Louis Jacob de Saint Charles تحت عنوان Bibliographia Parisina مطرح شد . رسما در قرن 18 به عنوان شکلی از علوم کتابداری مطرح شد . بیبلیون ( کتاب ) و گرافین ( نوشتن ) تشکیل دهنده اجزای این اصطلاح هستند . کتابشناسی در اصل یعنی استنساخ کتابها .
52. هدف کتابشناسی از مشخصات بارز یک کتابدار حرفه ای، شناخت کتابشناسی های چاپی و آگاهی از نشانی اینترنتی آنهاست . یک کتابشناسی برای سه منظور اصلی به کار برده می شود . شناسایی و تشخیص Identification & Verification : کتابدار برای شناسایی منابع مورد نیاز کتابخانه خود به این منابع مراجعه می کند تا تشخیص دهد کدام منبع برای کتابخانه مناسب است . مکان یابی Locating : مکان یابی یک کتاب بر حسب محل انتشار، محل کتابخانه و محل خریداری است . انتخاب Selection : هدف اصلی کتابخانه ساختن یک مجموعه مفید برای خدمت رسانی به کاربران است . پس کتابدار با بهره گیری از کتابشناسی های چاپی و الکترونیکی می تواند منابع مناسب و مفید کاربران را گزینش و استخراج نماید .
53. دامنه کتابشناسی ها کتابشناسی ها لزوما محدود به کتابها نمی شوند . این منابع، سایر محملهای اطلاعاتی نظیر نرم افزارهای رایانه ای، صفحات موسیقی، عکس و فیلم را سیاهه می کند . هردو قالب الکترونیکی و چاپی برای کتابشناسی ها قابل دسترس است . در گذشته، این منابع محدود به کتابشناسی های چاپی بودند . لیکن آینده این منابع مرجع به سوی الکترونیکی شدن و تحت وب در آمدن می رود . یک کتابشناسی مشخص می کند که آیا یک منبع در کتابخانه موجود است؟ قابل دستیابی است؟
54. ارزیابی کتابشناسی ها برای ارزیابی یک کتابشناسی می توان از معیارهای عمومی آثار مرجع استفاده کرد . غیر از معیارهای کلی مثل ناشر، جنبه های ظاهری، مولف، شیوه تنظیم و روزآمد شدن به معیارهای دیگری نیز باید توجه کرد . هدف : کتابشناسی باید نیاز واقعی را تامین کند . نباید تکرار اثر دیگری باشد . در مقدمه یا در بخش درباره ما، به خوبی و روشنی هدف را مشخص سازد . دامنه : باید در محدوده هدف تعریف شده باشد . روش شناسی : شیوه های گردآوری داده های موجود در کتابشناسی باید مشخص باشد . این مساله به خصوص در مورد شیوه گزینش منابع صدق می کند . سازماندهی : نقاط دسترسی متعددی باید در کتابشناسی موجود باشد . برای کتابشناسی های چاپی، داشتن نمایه های گوناگون و کتابشناسی های الکترونیکی، فیلدهای نویسنده، عنوان، موضوع، نوع ماده و غیره اهمیت دارد .
55. کتابشناسی شمارشی نظام مند این نوع کتابشناسی، سیاهه ای از کتابها، فیلمها، سی دی ها، صفحات موسیقی و غیره است . ویژگیهای عمده این نوع کتابشناسی عبارت است از : کامل بودن : باید با توجه به هدف مورد نظر، جامعیت لازم را داشته باشد و یک کتابدار بتواند به تمامی رکوردهای مورد نظر خود دسترسی داشته باشد . دسترسی به اجزاء : یک کتابشناسی ایده آل باید تحلیلی باشد و به کتابدار رهیافت لازم جهت دسترسی به کوچک ترین بخش یک اثر را داشته باشد . قالب های مختلف : یک ابزار جامع کتابشناختی شامل تمامی اشکل ارتباطات منتشر شده از گزارش ها و اسناد تا انواع مختلف پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی است .
56. انواع کتابشناسی های نظام مند کتابشناسی کتابشناسی ها کتابشناسی جهانی راهنمای منابع مرجع کتابشناسی ملی کتابشناسی موضوعی
57. انواع کتابشناسی های نظام مند کتابشناسی تجاری کتابشناسی تحلیلی و متنی کتابشناسی گزینشی کتابشناسی کتابهای کمیاب یا اینکونابولا کتابشناسی آثار بی نام و دارای نام مستعار کتابشناسی پدیدآور کتابشناسی گذشته نگر کتابشناسی جامع
58. کتابشناسی کتابشناسی ها سیاهه ای از کتابشناسی هاست . Bibliography Index توسط کمپانی ویلسون منتشر می شود . دربرگیرنده کتابها، جزوات و ادواریهاست . تاکید آن بر انتشارات امریکایی است .
59. کتابشناسی جهانی دربرگیرندهمشخصاتکتابهایمنتشرشدهبهزبانهایمختلفدرکشورهایمختلفاستلیکنچنینامریبسیارآرمانیوبعیداستکهبتوانهمهکتابهایجهانرادریکقالبجایداد مهمترینکتابشناسیجهانی International Books In Print (IBIP) حدودهزارعنوانکتابانگلیسیزبانمنتشرشدهدرنودوپنجکشورخارجازایالاتمتحدوانگلیسشاملهند،آلمان،ژاپنوغیرهدربرمیگیرد آثارعلمیوغیرعلمیدردستچاپبهزبانانگلیسیشاملکتابها،جزوات،میکروفرمها،انتشاراتتجاریوغیرتجاریدراینکتابشناسیجایمیگیرد بخشاولسیاههپدیدآورندگانبهصورتالفباییدردوجلداست بخشدومراهنمایموضوعیدردوجلداستکهازتنظیمدیوییاستفادهمیشودازطریقفرد،موضوع،کشورومحلنشرمیتوانبهاطلاعاتموردنیازدسترسیپیداکرد اغلبکتابخانههاازاینابزاربرایگزینشمنابعمرجعلاتینخودبهرهمیگیرند
60. راهنمای منابع مرجع این کتابها، سیاهه ای از بهترین کتابهای مرجع برای کودکان، بزرگسالان، دانشجویان، بازرگانان و سایر گروههای حرفه ای است . اغلب کتابخانه ها از این راهنما استفاده می کنند . معرفی منابع عمومی مرجع برای همه رشته ها Kief, Robert.2001. Guide to Reference Books. 12 th ed. Chicago: American Library Association. 2000p
61. Guide to Reference Books Kief, Robert.2001. Guide to Reference Books. 12 th ed. Chicago: American Library Association. 2000p بیش از 16 هزار عنوان از کتابهای مرجع در تمام موضوعات را که تاکنون منتشر شده است سیاهه می کند . وجود چنین منبعی در کتابخانه های بزرگ الزامی است . در حوزه های کلیات، علوم انسانی، علوم اجتماعی و رفتاری، تاریخ و مطالعات منطقه ای، علوم، فناوری و پزشکی . معرفی کتابها بر حسب شکل کتاب مرجع است . سپس بر اساس تقسیم جغرافیایی صورت می گیرد . مشکل آن این است که به مواد جاری توجه چندانی نمی کند .
62. Walford’s Guide to Reference Materials. Walford, Albert John. 2000. Walford’s Guide to Reference Materials. London: The Library Association. Quarterly. عناوین جاری تری از کتاب قبلی را پوشش می دهد . تاکید آن بیشتر بر مجموعه های انگلستان و کشورهای اتحادیه اروپا است . دارای سه جلد است که موضوعات علوم انسانی ( جلد سوم ) ، علوم اجتماعی ( جلد دوم ) و علوم و فناوری ( جلد اول ) را پوشش میدهند . جامعیت آن در حدی است که آثار امریکایی را نیز پوشش می دهد . از سال 2000 این سه منبع از طریق وب نیز قابل دسترسی است .
63. American Reference Books Wynar, Bohdan. 1970. American Reference Books Annual. Englewood, CO: Libraries Unlimited. یک راهنمای جامع و جاری برکتابهای مرجع منتشر شده در ایالات متحده و کاناداست . تشریحی تر و انتقادی تر است . در هر شماره سالانه خود، حدود 1300 تا 1500 عنوان مرجع را تحلیل می کند .
64. کتابشناسی های موضوعی این منبع، برای محققان و سایر کسانی که در حیطه های تخصصی کار می کنند تهیه می شوند . مثل کتابشناسی راه آهن . کتابشناسی علوم انسانی و کتابخانه . Nena Couch And Nancy Allen. 1993. The Humanities and the library. Chicago: American Library Association.
65. Analytical Bibliographies کتابشناسی تحلیلی و متنی به توصیف فیزیکی کتاب می پردازد . هدف آن، بازیابی کلمات دقیقی است که نویسنده برای توصیف اثر خود در نظر گرفته است . کتابشناسی تحلیلی بیشتر با توصیف ظاهری کتاب سروکار دارد و کتابشناسی متنی با کلمات نویسنده سروکار دارد .
66. راهنمای ادواریها منابعی هستند که از طریق آنها می توان نسبت به گزینش پیایندها اقدام نمود . Ulrich Bowker http://www.ulrichesweb.com بیش از 250 هزار عنوان پیایند شامل روزنامه ها و مجلات بین المللی در آن وجوددارد . موضوعات به ترتیب حروف الفبا آمده اند . عنوان، زبان، موضوع، ناشر، سردبیر، کد، نشانی، میزان تیراژ، تلفن، اولین سال انتشار و نوبت انتشار مجله مشخص شده است . www.publist.com این سایت رایگان، نسخه خلاصه شده ای از اولریخ است . امکان بررسی ناشران، عنوان ادواری و نشانی اینترنتی مجله مشخص می شود .
67. راهنمای پیایندهای ابسکو سیاهه ادواری هایی که شرکت ابسکو منتشر می کند به کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ارائه می کند . تقریبا با اولریخ برابری می کند . تفاوت آن این است که شرح بیشتری برای توصیف مجلات ذکر کرده است . لیکن الریخ از نظر قدمت و دارا بودن کارمندان متخصص و نیز روزآمد بودن بر ابسکو برتری دارد .
68. Magazines for Libraries Bowker یک راهنمای منتخب است . کتابدار مرجع برای انتخاب بهترین عناوین موجود به صورت گزیده، برای یک موضوع خاص به این منبع مراجعه می کند . مجلات آنلاین نیز معرفی می شوند . دارای یک نمایه موضوعی و یک نمایه عنوانی است . دارای یک گزارش تشریحی و انتقادی است .
69. راهنمای نشریات الکترونیکی Directory of Electronic Journals, Washington, D.C, Association of Research Libraries. Books and Periodicals Online, New York, Library Alliance.
70. کتابشناسی های ملی کتابشناسی ملی، معمولاً یک محصول دولتی است . تلاشی است برای پوشش دادن هرچیزی که در محدوده یک کشور تولید می شود . این منبع مرجع، کلیه آثاری که در کشور و راجع به کشور منتشر می شود، دربرمیگیرد . کتابشناسی های ملی دارای اطلاعات جامع تر و مفصل تری نسبت به کتابشناسیهای تجاری هستند . کتابشناسی ملی، برون داد علمی ادبی هر جامعه است . هرکشوری کتابشناسی ملی خاص خود را دارد . امروزه کتابشناسیها در قالبهای مختلفی چون کتاب، لوح فشرده یا به صورت آنلاین در اختیار کاربران هستند .
71. کتابشناسی ملی برای کنترل کتابشناختی منابع در یک کشور استفاده می شود . برخی کتابشناسیهای امریکایی در نشریات زیر هستند . کمپانی باوکر Bowker نیز در راستای انتشار کتابشناسی فعالیت میکند . American Book Weekly Record Publisher’s Weekly Forthcoming Books Cummulative Book Index
72. عمده ترین کتابشناسی های معروف جهان به غیر از کتابشناسی ایران که در داخل کشور مورد استفاده قرار می گیرد، مهمترین کتابشناسی های جهان عبارتند از : Canada’s National Bibliography. Ottawa, NLC. 1876 to date. Monthly, Annual. در برگیرنده حدود 9 میلیون رکورد کتابشناختی است . تنها مکانی است که عناوین موجود در کتابخانه ملی کانادا را تحت پوشش قرار میدهد . از طریق این راهنما میتوان فایلها را بر اساس شماره کتابخانه کنگره یافت و استفاده کرد . این کتابشناسی در RLIN و OCLC نیز قابل دسترس است .
73. 2. British National Bibliography http://blasiweb.bl.uk کتابشناسی ملی بریتانیا، دربرگیرنده کتابهای منتشرشده، جدید یا در دست چاپ در بریتانیاست . به استثنای ادواریها، نقشه ها، انتشارات بدون وضعیت نشر، داستانهای کوتاه ارزان و موسیقی دربرگیرنده کتابهاست . این منابع به صورت هفتگی به بی ان بی افزوده میشوند . تقسیم بندی منابع بر اساس رده بندی دهدهی دیویی و نیز الفبایی است . دو نمایه مجزا از نویسندگان و موضوعات را برای این منبع وجود دارد . مشخصات کامل کتابشناختی منابع در آن ثبت شده است . درسالهای اخیر در همکاری با کتابخانه کنگره امریکا، فایلهای مارک را نیز دربرمیگیرد .
74. 3. National Union Catalog به طور کلی، یک فهرستگان مشخص می کند که در مجموعه ای از کتابخانه ها چه منابعی وجود دارد . یک سیاهه مشترک برای چند کتابخانه است . کاربر به فهرست مشترک، برای جایابی یک کتاب، ادواری یا روزنامه مشخص مراجعه می کند . از طریق امانت بین کتابخانه ای می تواند آن ماده مورد نظر را درخواست نماید . فهرست مشترک ملی امریکا یا کتابشناسی ملی امریکا، کلیه منابع اطلاعاتی تولید شده در ایالات متحده را پوشش می دهد و جهت فهرست نویسی بنیادی بسیار مناسب است . دربرگیرنده اطلاعات 20 میلیون کتاب است .
75. کاربردها جایابی عنوان درخواستی دسترسی به اطلاعات کامل کتابشناختی جستجوی موضوعی اطلاعات مستند سفارش فهرست نویسی کتابشناسی ملی امریکا از طریق وب سایت کتابخانه کنگره امریکا نیز قابل دسترس است . http://catalog.loc.gov
76. کتابشناسی های تجاری این نوع کتابشناسی ها، غالباً با کتابشناسی های ملی مترادف به کار میروند ولی در سطحی خاص تر هستند . این کتابشناسی ها یا به موضوعی خاص یا به ناشری خاص یا به کشوری خاص تعلق دارند . این کتابشناسیها ممکن است به یک شهر، بخش یا یک روستا از یک کشور متعلق باشند . برای سهولت در استفاده، این منابع را بر حسب زمان، شکل و مبداء تقسیم بندی می کنند . بر حسب زمان : آثاری را که قبلا منتشر شده اند، به تازگی منتشر شده اند یا قرار است در آینده انتشار یابند سیاهه می کند . این کتابشناسی ها معمولاً جاری یا گدشته نگر هستند .
77. Burn Out برحسب شکل : این طبقه بندی ممکن است بر حسب شکل کتابشناختی : تک نگاشتها، مجموعه آثار، اشعار و مقالات ادواریها باشند . ممکن است بر حسب شکل فیزیکی ( کتاب، پایگاه اطلاعاتی، صفحات موسیقی، جزوات و مایکروفرمها ) باشد . و نیز به صورت آثار منتشر شده و نشده مثل دست نوشته ها باشند . معمولاً یک کتابشناسی تجاری، برای خود محدودیتهایی از نظر زمان، شکل و مبداء در نظر می گیرد . یک کتابشناسی تجاری، معمولاً به وسیله یک ناشر تجاری انتشار می یابد .
78. کاربرد کتابشناسی های تجاری از نقطه نظر خرید و امانت بین کتابخانه ای اطلاعاتی را درباره وضعیت بازار یا مواد کتابخانه ای ارائه می کنند . چه چیزی هست، چه چیزی بود؟ چه چیزی خواهد بود؟ اطلاعات کتابشناختی لازم ( ناشر، نویسنده، موضوع، عنوان، قیمت، شماره های رده بندی و ...) را ارائه می دهد . ابزاری جهت کنترل و نظم بخشیدن به کتابهای منتشره در یک کشور، مجموعه ای از کشورها و طی سالهای مختلف است .
79. تدوين هر کشوری برای خود خط مشی خاصی جهت تدوین کتابشناسی دارد ولیکن الگوی آن در همه کشورها یکسان است : ابتدا سیاهه ای جاری از عناوین منتشره در هفته، ماه و فصل گذشته تهیه می شود . سپس این داده ها برای تهیه سیاهه سالانه عناوین منتشر شده درهمکرد می شوند . عناوینی که موجودند ( یعنی در بازار عادی به فروش می رسند ) ، آنهایی که نایابند و آنهایی که قرار است منتشر شوند نیز سیاهه می شود . به وسیله استفاده از خدمات الکترونیکی امکان تهیه، تنظیم و بازیابی آیتمهای موجود در کتابشناسی ها افزایش یافته است . یک نمونه عینی کتابشناسی تجاری، سایت آمازون است .
80. Books In Print پر استفاده ترین کتابشناسی تجاری است . بیش از سه میلیون عنوان کتاب قابل خریداری در بازار در این کتاب نمایه می شوند . تقسیم بندی بی آی پی شامل 5 بخش است : 1. نویسندگان 2. عناوین 3. ناشران 4. کتابهای نایاب – out of stock- out of print 5. همه کتابهای جلد کاغذی و کتابهای نوجوانان . مشخصات کامل کتابشناختی برای هر منبع ارائه می شود .
