2015 GRESB Results Dutch Release Event Presentations
1 like656 views
The event program included the release of the 2015 GRESB Survey results and presentations on "Sustainability in Action" by Olaf Rutten, Commercial Clients Real Estate, ABN AMRO; Bernardo Korenberg, Bouwinvest; Marieke van Kamp, Real Estate & Alternatives, NN Group; Rinus Vader, Leading Professional Asset & Facility Management, Royal Haskoning.
2015 GRESB Results Dutch Release Event Presentations
- 1. WTC Rotterdam 16 September, 2015 Dutch Release Event
- 2. Program 2015 GRESB Report – Dutch Release Event 2 15:30h – Opening – Allard van Spaandonk, Director Dutch Investments, Bouwinvest 15:35h – 2015 GRESB Results – Elsbeth Quispel, Head of Sustainability, GRESB 16:00h – Sustainability in Action - Bernardo Korenberg, CSR Manager, Bouwinvest - Rinus Vader, Leading Professional Asset & Facility Management, Royal Haskoning - Marieke van Kamp, Head of Real Estate & Alternatives, NN Group - Olaf Rutten, Commercial Clients Real Estate, ABN AMRO 16:40h – Q&A and Panel 17:10h – Drinks
- 3. | Beyond Bricks. GRESB Dutch release event3 GRESBDutchReleaseEvent Rotterdam, 16 september Bernardo Korenberg, CSR Manager
- 4. | Bouwinvest Real Estate Investment Management 4GRESB Dutch release event4
- 5. | Beleggingsovertuiging › Lange termijn stabiele rendementen › Levert (meer)waarde op voor mens, milieu en maatschappij Doorvertaling beleidsuitgangspunten › Integraal onderdeel (beleggings)beslissingen › Actief aandeelhouder en actief uitdragen Duurzaamheid en waarde creatie/ Beyond Bricks › Gezonder, veiliger, aantrekkelijker › Lagere service en onderhoudskosten › Inspelen op wet- en regelgeving (toekomstbestendig) › Inspelen op verwachtingen stakeholders ESGintegratie invastgoedbeleggingen GRESB Dutch release event5 Visie, beleid en strategie BEYOND BRICKS: Creëren van plekken waar mensen willen; wonen, werken, winkelen en verblijven!
- 6. | GRESB Dutch release event6 Strategie en materiële onderwerpen Duurzaamheid is samenwerken in de keten
- 7. | GRESB Dutch release event7 Den Haag – Oostduinlaan (Shell) Utrecht - Arthur van Schendelstraat ESG criteria leveranciers Internationaal RedevelopmentRenewable energy Samenwerken in de keten Duurzaamheid in de keten Actief aandeelhouder Duurzaamheid indepraktijk Renewable, Re-Use, Redevelop, Reduce Amsterdam - Damrak/ NieuwendijkResidential Fund Transformatie
- 8. | BeyondBricks: indepraktijk 8 Citroën garages bij Olympisch Stadion, Amsterdam
- 9. | Actief investeerder/aandeelhouder › ESG beleid op maat - Integrale aanpak - GRESB member - Verslag en verantwoording › Stakeholder engagement: - Focus op transparantie - Board seats - Recent: studie naar effectiviteit huidige ESG beleid International RealEstate Investments GRESB Dutch release event9 Bouwinvest stuurt aan op duurzaamheid
- 10. | Motivatie omteparticiperen metGRESB GRESB Dutch release event10 Stimulans voor transparantie en benchmarking 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Pressure from current investors (engagement) Outcomes provide valuable information Pressure from investors during due diligence phase Increase knowledge on sustainability issues Outcomes are used for internal management Management is dedicated to outperform the benchmark Marketing purposes (positive reputation and branding) Druk vanuit investeerders wordt inderdaad als één van de belangrijkste motivaties gezien • 83,3% geeft aan dat druk vanuit investeerders de sterkste motivatie is om te participeren met GRESB • Beleid van Bouwinvest is effectief gebleken, met ieder jaar een hogere participatiegraad
- 11. | Effectief stakeholder management GRESB Dutch release event11 Juiste aanpak om ESG op de agenda te krijgen 0% 20% 40% 60% 80% Yearly particpation GRESB Discuss topic during annual shareholder meeting Quarterly or annual reporting to investors Meeting with investor's sustainability or ESG expert Outline commitments in investor agreement Additional correspondence on topic Specific meetings to discuss actions/results Bouwinvest neemt haar verantwoordelijkheid • Meest effectieve wijze van engagement: Combinatie van bovenstaande activiteiten • Samenwerken met andere partners/ investeerders belangrijk om commitment te vragen van partijen
- 12. | GRESBmethodologie GRESB Dutch release event12 Feedback van onze vastgoedinvesteringen In lijn met materialiteit in de sector gemeten in ons onderzoek: • Risks & Opportunities wordt als belangrijkste aspect gezien • Management blijft relatief belangrijk, ook al zijn de GRESB scores hier al hoog • Significant lagere scores gegeven voor performance indicators en stakeholder management • Building certification krijgt ook hier een lage prioriteit 0% 5% 10% 15% 20% 25% Management Policy & Disclosure Risks & Opportunities Monitoring & EMS Performance Indicators Building certification Stakeholder management GRESB scoring Feedback fondsen
- 13. Meer-waarde met duurzaam assetmanagement GRESB Rotterdam Rinus Vader 16 september
- 14. GRESB meerwaarde Royal HaskoningDHV Consultants en ingenieurs; projectmanagers en assetmanagers Omzet € 655 miljoen per jaar Onafhankelijk, employee owned company, wereldspeler niet-beursgenoteerde ingenieursbureaus 7.000 medewerkers in 130 landen Leiderschap in duurzame innovatie ‘Giving back’ programma als maatschappelijke verantwoordelijkheid Proud Associate Member Global Real Estate Sustainability Benchmark
- 15. GRESB meerwaarde Enhancing Society Together Transport challenge Urban challenge Water challenge Industrial challenge Wij willen bijdragen aan ontwikkeling van de domeinen die onze leefomgeving bepalen. 15 http://www.royalhaskoningdhv.com/en-gb/sustainability/our-story-enhancing-society-together
- 16. GRESB meerwaarde Assetmanagement » Maximize Performance » Minimize Risk » Optimize Costs Performance improvement Professional Asset Management Risk reduction Cost optimisation 16
- 17. GRESB meerwaarde17 Asset owner Asset manager Service provider Asset Management Rolverdeling Versnelling door benutten samenhang onderhoud en verduurzaming
- 18. GRESB meerwaarde •Maintenance plan •Performance within budget •Programming •Information Management •Procurement policies & decisions •Contract & Risk Management •Evaluation •Technical service plans •Maintenance analysis & Work preparation •Physical maintenance •Administration and reporting •Material supply •Inventory management •Vision & policy •Laws and regulations •Performance requirements •Budget •Sourcing choices •Evaluation Asset owner Asset manager Service provider Asset Management Taken 18
- 19. GRESB meerwaarde Duurzaam vastgoed rendeert 19 Recente GRESB base study Universiteit Cambridge: een duurzame vastgoedportfolio resulteert in hogere returns +1% GRESB score » +1,3% ROA Onderzoeken in US sinds 2008 wijzen op waardestijgingen van 8% (UM) tot 16% (Miller et al) Onderzoek in NL 2011 wijst op 6% huurkorting non green Onderzoek in NL 2011 wijst op licht hogere huur (Kok & Jennen)
- 20. GRESB meerwaarde >Nijmegen, revolverend groenfonds HOE? Duurzaamheidsmaatregelen financieren met de energiebesparing die de eenmalige inleg van dit fonds opleveren 2 0
- 21. GRESB meerwaarde Inzicht in het energieverbruik gaf de doorslag 2 1 Energieverbruik gemeente Nijmegen Elektriciteit 27.040.000 kWh Gas 2.045.000 m3
- 22. GRESB meerwaarde Quick win-panden 10 panden uit database met hoog energieverbruik Investering 2013: € 250.000, 2014: € 1.000.000 Besparing: € 36.000/jr., € 143.000/jr. Inzicht in low hanging fruit leidde tot plan 22
- 23. GRESB meerwaarde ESCo of Revolverend Groen Fonds? Financiering Zelf investeren Uitbesteden Besparingsdoelstelling € CO2 + € Risico Zelf dragen Verleggen naar markt 26
- 24. Asset Management Rinus Vader, Leading Professional Asset & Real Estate Strategy www.royalhaskoningdhv.com rinus.vader@rhdhv.com +31 6 29 59 80 85 http://royalhaskoningdhv-TailoredAssetOptimisation.com/ www.royalhaskoningdhv.com/AssetManagementVoorGebouwen
- 25. NN Group en duurzaamheid in de vastgoedportefeuille Dutch GRESB Launch event 2015 16-09-2015
- 26. 29 Content I. Introductie NN Group II. De vastgoedportefeuille III. NN Group duurzaamheidsbeleid IV. Vertaling naar vastgoedbeleid V. Direct vastgoed uitwerking VI. GRESB Score als tool VII. Conclusie
- 27. 30 I. Introductie NN Group De voormalige ING Verzekeringsgroep • Pensioenen, verzekeringen, beleggen, bankieren • 15 miljoen klanten: particulieren, MKB, grotere ondernemingen en banken • 12.000 werknemers • Totaal belegd vermogen voor eigen risico > €100mrd
- 28. 31 II. De vastgoedportefeuille Europees en gediversificeerd • Vastgoedallocatie is ca. 3% op totaalniveau • Europese verzekeraars: Tussen 2 – 5% • Ongeveer 20% van het institutioneel gehouden vastgoed in Europa • Combinatie van directe assets, JV’s en fondsen, gespreid over sectoren en regio’s 35% 8% 57% Direct assets Joint ventures Funds
- 29. 32 III. NN Group duurzaamheidsbeleid ‘Top-down’ aanpak NN Group doelstellingen voor duurzaamheid Vertaling naar alle onderdelen van de business, waaronder beleggingen - Waar staan we? - Wat willen we? - Hoe maken we dit concreet? ‘Ingrediënten’ voor vastgoed Onderzoek (deels uitgevoerd door Guus Jansen, TU Eindhoven), vele discussies in- en extern, waaronder veel met investment manager CBRE, GRESB lidmaatschap, stappenplan en budget bepaling
- 30. 33 IV. Vertaling naar vastgoedbeleid Zo concreet mogelijk, voor direct vastgoed en voor fondsen Milieu,- sociale en bestuurlijke aspecten integreren Principles for Responsible Investment (PRI) Principles for Sustainable Insurance Global Compact Evenwicht financiële belangen en invloed op de maatschappij
- 31. 34 V. Direct vastgoed uitwerking Concrete stappen Gezamenlijk een duidelijke ambitie bepaald, met actieplan 3 en 1 jaar - Budget vrijgemaakt (enkele basispunten) - Onderdeel van alle rapportages om bewustwording te vergroten: Kwartaalrapportages, aan- en verkoopoverwegingen, in taxaties - Verweven in alle interne processen van de investment manager, waaronder targetsetting teamleden - Certificeren assets (BREEAM in use) - Verzamelen en bijhouden data (CO2, elektriciteitsverbruik, water, afval) - Betrek huurders en leveranciers bij de ambities Ambitie: CO2 footprint van de portefeuille verbeteren, ‘top quartile’ score GRESB
- 32. 35 VI. GRESB score als tool Inzicht en invulling aan ambities
- 33. 36 VII. Conclusie Snel stappen te maken die echt bijdragen aan verbetering GRESB biedt goede handvaten en inzicht Aandachtspunten: • Blijvend aandacht en commitment nodig • Oppassen dat niet sneuvelt in drukte van de dag
- 34. 37 Disclaimer Certain of the statements contained herein are not historical facts, including, without limitation, certain statements made of future expectations and other forward-looking statements that are based on management’s current views and assumptions and involve known and unknown risks and uncertainties that could cause actual results, performance or events to differ materially from those expressed or implied in such statements. Actual results, performance or events may differ materially from those in such statements due to, without limitation: (1) changes in general economic conditions, in particular economic conditions in NN’s core markets, (2) changes in performance of financial markets, including developing markets, (3) consequences of a potential (partial) break-up of the euro, (4) the implementation of ING Group N.V.’s restructuring plan to separate banking and insurance operations, (5) changes in the availability of, and costs associated with, sources of liquidity such as interbank funding, as well as conditions in the credit markets generally, including changes in borrower and counterparty creditworthiness, (6) the frequency and severity of insured loss events, (7) changes affecting mortality and morbidity levels and trends, (8) changes affecting persistency levels, (9) changes affecting interest rate levels, (10) changes affecting currency exchange rates, (11) changes in investor, customer and policyholder behaviour, (12) changes in general competitive factors, (13) changes in laws and regulations, (14) changes in the policies of governments and/or regulatory authorities, (15) conclusions with regard to purchase accounting assumptions and methodologies, (16) adverse developments in legal and other proceedings, including proceedings related to Dutch unit-linked policies, (17) changes in ownership that could affect the future availability to NN Group of net operating loss, net capital and built-in loss carry forwards, (18) changes in credit ratings, (19) NN’s ability to achieve projected operational synergies, and (20) the other risks and uncertainties details in the Risk Factors section in the most recent annual report of NN Group N.V. Any forward-looking statements made by or on behalf of NN speak only as of the date they are made, and NN assumes no obligation to publicly update or revise any forward-looking statements, whether as a result of new information or for any other reason. This document does not constitute an offer to sell, or a solicitation of an offer to buy, any securities.
- 35. Within this box place client logo ABN AMRO Real Estate Clients Financing the future green building stock
- 36. 39 Het Risico – Rendement model Risico Rendement laaghoog hoog laag TOP
- 37. 40 Het Taxatiemodel G F E D C B A A++ Label Couranthei d Label Couranthei d Label Couranthei d Label Couranthei d Label Courantheid -- Courantheid ++
- 38. 41 “We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them.”
- 39. 42 ABN AMRO wil de transitie naar duurzaam vastgoed versnellen Definitie duurzaam vastgoed Onder duurzaam commercieel vastgoed verstaat ABN AMRO vastgoed dat…: • voldoet danwel aanpasbaar is aan de huidige en toekomstige gebruikersvraag; • een efficiënt energieverbruik en lage CO2 uitstoot heeft; • anticipeert op maatschappelijke en technologische trends; …waardoor het vastgoed voor eigenaar, gebruiker en maatschappij toekomstbestendig blijft Doelstelling Deze missie wordt gerealiseerd door een focus op drie doelen voor 2017* Financiering van 300.000 m2 getransformeerd vastgoed 30% A labels in portefeuille Financiering van 30 Green Landmarks
- 40. 43 Een toekomstbestendige portefeuille met maatschappelijke waarde Aantal objecten Green LandmarksUitfasering Toekomst- bestendigheid Transformatie & Energie efficiëntie LeidersStayersAchterblijvers 300.000 m2 getransformeerd 30% A labels 30 landmarks +-
- 41. 44 Overweldigend positieve reactie op Green Bond Brilliant! ABN AMRO debuts with green property bond, 1st euro zone Certified Climate Bond! ABN AMRO has just closed a EUR500m ($556m) green property bond deal – the first euro zone green bond to be certified under the Climate Bond Standards and now the largest Certified Climate Bond. Fantastic! Great to see the Dutch jumping on the certification bandwagon and setting a great example for the EU region! After a blisteringly successful road show ABN AMRO were so confident of demand for their first green bond that they decided to upsize the deal from EUR350m to EUR500m. How right they were with orders nearly reaching the EUR 1bn mark! The Climate Bond Initiative, 3 June 2015 Green investors drive ABN AMRO debut to €500m size ABN AMRO this week issued the first FIG senior green bond in euros, pricing at what, by recent standards, was a slim premium to its secondary curve despite less than favourable market conditions. GlobalCapital, 4 June 2015 ABN weighs in on burgeoning Green market ABN AMRO sought to boost its sustainability credentials on Tuesday with its inaugural Green bond, which was also the first bond of this type issued by a Dutch bank. It was the first Eurozone Green bond to be certified under the Climate Bonds Standard, which helps investors prioritise “climate-smart” low- carbon investments IFR, 6 June 2015 ABN AMRO issues first euro zone certified climate bond ABN AMRO has issued its first green bond. The EUR500m (USD556m) deal is the first euro zone green bond to be certified under the Climate Bonds Standard which allows investors to easily prioritise ‘climate-smart’ low carbon investments. The bond is also the largest Certified Climate Bond to date. It was upsized from EUR 350m due to huge investor demand with orders close to the EUR1bn mark. Demand for investments that address climate change has soared in the past year and fuelled the rapid growth of the green bond market, which trebled in size in 2014 to reach USD36.8bn. Institutional Asset Manager, 5 June 2015 ABN AMRO raising the bar “ Very, very good framework. Kudos to the team.” “This is an example of how a solid green bond should look like…” Blackrock Sri analyst, 1 June 2015
- 42. Program Q&A and Panel 45 15:30h – Opening – Allard van Spaandonk, Director Dutch Investments, Bouwinvest 15:35h – 2015 GRESB Results – Elsbeth Quispel, Head of Sustainability, GRESB 16:00h – Sustainability in Action - Bernardo Korenberg, CSR Manager, Bouwinvest - Rinus Vader, Leading Professional Asset & Facility Management, Royal Haskoning - Marieke van Kamp, Head of Real Estate & Alternatives, NN Group - Olaf Rutten, Commercial Clients Real Estate, ABN AMRO 16:40h – Q&A and Panel 17:10h – Drinks