AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENMEDE YÖNETİM
- 1. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENMEDE YÖNETİM DOÇ.DR.AGAH TUĞRUL KORUCU EMİNE DEMİRCİ 19310401012
- 2. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİMDE YÖNETİM • Açık ve uzaktan öğrenme, örgün eğitime göre eğitimde bilgisel ve iletişimsel teknolojinin faydalarından daha fazla yararlanan sistemdir. Uzaktan öğretimde öğrenme yöntemleri örgün yapılan eğitime göre birçok farklılık göstermektedir. Uzaktan öğretimde; öğrenme yönetim sistemi ve sanal sınıf uygulamaları sistemin temel yapı taşları olarak görülmektedir. • Açık ve uzaktan eğitimde ‘Öğrenme Yönetim Sistemi’ olarak adlandırılan sistemde herkes tarafından paylaşılabilen ücretsiz veya lisanslı olmak üzere iki farklı yazılım kullanılmaktadır.
- 3. • Uzaktan öğretimde en yaygın kullanım gösteren araçlardan biri çevrimiçi ‘Öğrenme Yönetim Sistemi'dir. • Uzaktan öğretim kurumlarının yönetim sisteminin okulun yönetim sistemleri ile bir takım benzerlikler gösterir. Fakat işin içine sanal boyut da girince açık ve uzaktan eğitimin yöneticilerine bir takım ek sorumluluklar düşmektedir. • Bu roller; öğretim tasarımcısı, lider, teknoloji uzmanı, eğitimci, yönetici, öğretici, grafik tasarımcısı, medya editörü, teknisyen, değerlendirme uzmanı, kütüphaneci ve site kolaylaştırıcıdır.
- 4. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENMEDE SINIF YÖNETİMİ • Sınıf yönetimi, eğitimin hedeflerinin gerçekleştirilmesi için planlama, örgütleme, uygulama ve değerlendirme görevlerine ilişkin ilke, kavram, kuram, model ve değerlendirmelerin bilinçli ve sistematik bir biçimde uygulanmasıdır. • Öğretimde gerçekleştirilen tüm etkinlikler sınıf yönetimi kapsamına girmektedir.
- 5. POLAT (2016) YÖNETİMİN TEMEL BOYUTLARI • FİZİKİ DÜZEN: Sanal öğrenme ortamları açısından eş zamanlı etkinliklere katılan öğrenci sayısı, öğretim materyallerinin ve yönetim sisteminin görsel tasarım ögeleri arasından kullanışlı olması ve uygunluğu olarak söylenebilir. • PLAN VE PROGRAM ETKİNLİKLERİ: Hedeflerin belirlenmesi, kaynakların sağlanması, hedefler ve kaynaklar arasındaki ilişkilerin kurulması gibi faaliyetler plan ve program faaliyetleridir.
- 6. • DAVRANIŞ VE KURALLAR YÖNETİMİ: Sınıf ortamının oluşturulması, sınıfın kurallarının belirlenmesi ve onlara uyulması, olabilecek olumsuz davranışlar için tedbir alınması davranış ve kurallar yönetimi açısından önemlidir. • ZAMAN YÖNETİMİ: Faydalı bir öğretim için zaman yönetimi çok iyi planlanmış olmalı ve çok etkili bir şekilde uygulanmalıdır. Öğrencilerin derse olan devamlılığı, ders süresince öğrencinin ilgisinin canlı tutulması için yapılacak faaliyetler zaman yönetimi için önemlidir.
- 7. • MOTİVASYON: Öğretimin gerçekleşmesinde çok önemli bir unsurdur. Öğretimin etkili olması açısından göz önünde tutulmalıdır. • İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM: Sanal öğrenme ortamlarında öğrencinin en çok ihtiyacı olan şey iletişimdir. Bu anlamda iletişimin ve etkileşimin kurulabilmesi önemlidir. • EĞİTMEN: Sınıfı düzenleyen, plan ve program çerçevesinde etkinlikleri gerçekleştiren, sınıfın kurallarını belirleyen, zamanı yöneten, sınıfı motive ederek öğrencilerin öğrenmesini sağlayan kişidir.
- 8. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİMDE YÖNETİCİ VE LİDER • Yönetici planın başarısını garanti etmek için organize etme, raporlama, problemleri saptama, sonuçları izleme ve çözüm önerileri geliştirme işlerini yapan kişidir. • Lider, örgüte ve kendisine inanan kişilere rehberlik yapar ve organizasyonun paylaşılan vizyonunu ve hedeflerini açıkça anladığını ve kabul ettiğini gösterir.
- 9. PAHAL (1999) LİDERLERİN ÖZELLİKLERİ • VİZYON(VİSİON): Gelecek bilgisi ve oraya nasıl ulaşacağı. • DOĞRULUK(İNTEGRİTY): Doğru olanı yapmak için mutlak bağlılık. • GÜVEN(TRUST): Başkalarının liderini yetiştirme becerisi. • BENCİL OLMAMA(SELFLESSNESS): Varlıklarının takipçilerine hizmet etme fikri. • SADAKAT(COMMİTMENT): Önemseme, dikkate alma, endişe duyma ve bu yapının devamlılığını isteme. • YARATICILIK(CREATİVİTY): Dünyayı engellerin az ve olanakların çok olduğu bir sürü fırsatlar serisi olarak görme.
- 10. • AÇIK FİKİRLİLİK(OPEN-MİNDEDNESS): Bir şeyler yapmak için her zaman yeni yollar denemeye hazır olma. • DAYANIKLILIK(TOUGHNESS): Neye ihtiyaç duyduğunu ve ne yapmak istediğini bilme. • İLETİŞİM YETENEĞİ(ABİLİTY TO COMMUNİCATE): Neler olup bittiğini bilmek, bağlantılı olmak. • DİNLEME YETENEĞİ(ABİLİTY TO LİSTEN): Sessiz fakat olaylardan haberdar olacağını bilme. • RİSK ALMA(CALCULATED RİSK-TAKİNG): Olanaklar için açık olmak ve varsayımları sorgulayıcı bir görüş bildirme.
- 11. • YENİLİKÇİ OLMA(INNOVATİVE): Başarısız olmaktan korkmama. • GÖRÜNÜRLÜK(VİSİBİLİTY): Topluluğun bir parçası gibi hissetmek. • MERAKLILIK(INQUİSİTİVENESS): Soru sorma ve sorunun cevaplarını araştırma. • ÖN SEZİ(INTUTION): Yeni sezgilere sahip olmak ve farklı açılar geliştirebilmek. • EYLEM ORYANTASYONU(ACTION ORİENTATİON): Kurumun yararına bir şeyler yapmaya gönüllü olma. • SAMİMİYET(CANDİDNESS): Açık sözlü olmakla birlikte merhamet ve empati kurma becerisine sahip olma.
- 12. • AZİMLİLİK(TENACİOUSNESS): Başkalarının vazgeçmesine veya bırakmasına izin verilmemesi. • AĞ KURABİLME(ABİLİTY TO NETWORK): Bir çalışma ekibi oluşturabilme.
- 13. SANAL LİDERLİK • Bugünün örgütlerinde işin tabiatı değişmektedir. Bilgi ve iletişim teknolojisindeki gelişmeler geçmişe oranla daha hızlı bir değişim hızı sağlamış ve gittikçe daha karmaşık bir dinamik olarak işleri oluşturmuştur. Bu değişikliklerin sonucunda örgütsel sistemler, yapılar ve süreçler daha esnek ve uyarlanabilir hale gelmeye başlamıştır. Bu bağlamda sanal iş gücü kavramı daha çok kullanılmaya başlanmıştır. Sanal iş gücü küreselleşen dünyada bir örgütün yerine getirilmesi gereken görevleri yürüten çalışanların farklı konumlarda olabilmesine olanak sağlamaktadır.
- 14. • Sanal iş gücünden oluşan çalışma ekiplerine sanal ekip, çalışan organizasyonlara da sanal organizasyon denilmektedir. Sanal ekipler esnek bir şekilde farklı coğrafyalardan yetenekli kişilerin sanal organizasyonlara entegre edilmesine imkan verirken, sanal ekiplerin oluşturulması önemli maliyet avantajları sağlamaktadır. Sanal iş gücü bilgi ve iletişim teknolojilerinin sağladığı olanaklar çerçevesinde kullanılan araçlar sayesinde dağıtılmış işleri gerçekleştiren ekipler olarak tanımlanmaktadır.
- 15. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM İÇİN DÖNÜŞÜM • Yükseköğretimdeki öğrenme-öğretme olgusunu çağın gereksinimlerini sağlayabilmesi için bir dönüşüme ihtiyaç vardır. Açık ve uzaktan öğretimin bir parçası olan e-öğrenmenin bu dönüşümün merkezinde olduğu düşünülmektedir. Değişimin gerçekleşmesinde başarılı dönüşüm etkili lidere bağlıdır. E- öğrenmeyi yükseköğretimin kurumsal yapısına tam olarak entegre etmek için gerekli olan özelliklerin liderde var olduğu düşünülmektedir. Başarılı liderler dürüst, adil, açık ve saygılı, vizyon sahibi, kuruma bağlı ve kararlı olma becerisine sahip kişilerdir.
- 16. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM ORGANİZASYONUNUN DÖNÜŞÜMÜ • Simonson ve arkadaşları(2014) başarılı bir şekilde dönüşümün sağlanması için 8 adım tanımlamıştır. • 1. ADIM: Dönüşümün kaçınılmaz olduğu hissettirilmelidir. Büyük olasılıkla bu açık ve uzaktan eğitim stratejilerini benimseyerek ve sunulan önemli fırsatları tanımlamak olacaktır. • 2. ADIM: Etkili bir planlama grubu oluşturulmalıdır. Bir örgüt, strateji geliştiren gruba liderlik etmek için yeterli güce ve üyeleri doğru kişilere yönlendirecek bir lidere sahip olmalıdır. • 3. ADIM: Bir vizyon oluşturmalıdır. Vizyon e önemli ancak fazla anlaşılmayan yönlerinden biridir. Vizyon dönüşümü yönlendirir ve örgüt için bir toplanma çağrısıdır.
- 17. • 4. ADIM: Vizyon çevreye yayılmalıdır. Planlama grubu burada anahtar rol oynar. Liderlerin fikirleri ve güçlü yöneticiler vizyonu sunabilir, fakat aynı zamanda vizyonu canlı tutmaları gerekir. Değişim gözlenmeli, eğitimciler, eğitmenler liderlerindeki değişikliği görmelidir. • 5. ADIM: Vizyon doğrultusunda hareket edenler desteklenmelidir. Açıktan ve uzaktan öğretime katılanların eylemleri desteklenmeli ve teşvik edilmelidir. • 6. ADIM: Kısa vadeli kazançlar oluşturulmalı ve plan yapılmalıdır. Açık ve uzaktan öğretim etkinlikleri planlama grubu tarafından düzenlenmelidir.
- 18. • 7. ADIM: Daha fazla değişim meydana getirmek için başarılı açık ve uzaktan öğretim faaliyetleri bir araya getirilmeli ve birleştirilmelidir. • 8. ADIM: Açık ve uzaktan öğretimdeki başarılar bir araya getirilmelidir. Sürekliliğin sağlanması için yeni liderler yetiştirilmeye devam edilmelidir.
- 19. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİMDE ÖRGÜT YAPILARI • Bir örgütte meydana gelen olaylar karşılıklı davranışlardır. Örgütün yapısı bu karşılıklı yapılarla tanımlanır. Ortak bir amaç için bir araya gelen bireylerin oluşturduğu topluluklarda bir yönetim yapısına ihtiyaç vardır. En basit biçimde örgüt belirlenmiş bir amacı gerçekleştirebilmek için bir araya gelmiş insanlardır. • Açık ve uzaktan eğitim sistemini oluşturan 3 temel bileşen vardır. • 1- Öğrenciler • 2- Öğrenme çevresi • 3-Öğretim materyali
- 20. BAĞIMSIZ YAPILI AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM ÖRGÜTLERİ • İki alt gruba ayrılmıştır. • 1-Özel ve Devlet Uzaktan Öğretim Kurumları ve Fakülteleri: Bağımsız kurumlardır. Kurumlar kendi kararlarını kendileri verebilirler. Ülke genelinde hizmet veren özel kurumlar sertifika veya kurs eğitimleri düzenleyebilirler. • 2-Uzaktan Öğretim Üniversiteleri ya da Açık Üniversiteler: Öğreneni bulunan ve uzaktan diploma, sertifika veren kurumlardır. Bu kurumların örgüt yapısı üniversitelerde olduğu gibidir. Bulundukları ülkedeki diğer üniversitelerin yönetim yapısını bulundururlar ancak uzaktan eğitim faaliyetleri için birimler yönetim yapısı içinde yerini almıştır.
- 21. KARIŞIK YAPILI AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM ÖRGÜTLERİ • 1- AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM HİZMETİ VEREN FAKÜLTELER/YÜKSEK OKULLAR/MERKEZLER: Bu kurumlar bağlı bulundukları üniversite ya da devlet kuruluşu bünyesinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu kapsamda devlet üniversitesi düzeyinde faaliyet gösteren okullar şöyledir: Anadolu Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Uşak Üniversitesi vb. • 2- KONSÜLTASYON MODELİ: Bu modelde hizmet veren açık ve uzaktan öğretim kurumları birden fazla kurumun bir araya gelip oluşturdukları kuruluşlardır. Örgüt yapıları bağımsız değildir. Konsültasyona katılan eğitim birimleri tarafından oluşturulan komite yönetim görevlerini yerine getirmektedir. Danışma merkezi adı verilen kurumlar öğrenenin evine yakındır. Öğrenciler kendilerine sağlanan öğrenme materyalleri ile evlerinde çalışırlar.
- 22. • ENTEGRE OLAN SİSTEMLER: Kampüs içi ve kampüs dışı öğrenenler bir aradır. Akademik personel her iki öğrenen grubuna da aynı öğretim müfredatını ve değerlendirme planını uygular. Bu hareketle öğrenenlerin aynı diploma derecesine ve eşit haklara sahip olması garanti altına alınır. Akademik personelin kampüs içi öğrenenlerin öğretiminden sorumlu olduğu gibi kampüs dışı öğrenenlerin de öğretiminden sorumludur.
- 23. KÜRESEL YAPILI AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM ÖRGÜTLERİ • KİTLESEL AÇIK ÇEVRİMİÇİ DERS(MOOC) SİSTEMLERİ: Bu sistemi dünya genelinde tüm üniversiteler ya da özel kuruluşlar kullanabiliyor. Söz konusu hizmet ABD başta olmak üzere birçok ülke tarafından destekleniyor. Bu destek platformlarından en bilinenleri; Coursera, edX, FutureLearn, Udacity, Udemy’dir.
- 24. KAYNAKÇA AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME PEGEM AKADEMİ KİTABI