Ap8 q3 ppt2
- 2. Tuklasin. Sa bahaging ito, iyong tutuklasin ang bagong aralin sa pamamagitan ng pagsuri sa sitwasyon. Matapos na masuri ang sitwasyon, sagutin ang mga katanungan at isulat ang sagot sa sagutang papel.
- 3. Ang Kolonyalismo ay mula sa salitang kolonya na nagmula sa salitang Latin na “colons” na ang kahulugan ay magsasaka o “farmer.” Ang kolonyalismo ay ang direkta o tuwirang pananakop ng isang malakas na bansa sa iba pang mahihinang bansa upang makamit ang mga layunin o mga interes nito tulad ng pagkuha ng mga kayamanan. Kolonya ang tawag sa mga teritoryo at mamamayan na napasailalim sa kapangyarihan at pagkontrol ng bansang mananakop, samantalang ang kolonyalista ay ang tawag sa mga bansang mananakop. Ang Imperyalismo naman ay paraan ng pamamahala kung saan ang malalaki o makapangyarihang mga bansa ang naghahangad upang palawakin ang kanilang kapangyarihan sa pamamagitan ng pagsakop o paglulunsad ng mga pagtaban o kontrol na pangkabuhayan at pampolitika sa ibabaw ng ibang mga bansa. Ang mga bansang sakop nito ay tinaguriang kanilang Imperyo.Tatlong bagay ang mahalagang dahilan ng pananakop ng mga Europeo: • Paghahanap ng kayamanan; • Pagpapalaganap ng Kristiyanismo; at • Paghahangad ng katanyagan at karangalan.
- 4. Mga Motibo at Salik ng Kolonyalismo Naging kaakit-akit ang Asya sa paningin ng mga Europeo. Ang tangi lamang nilang kaalaman tungkol sa Asya ay mula sa tala ng paglalakbay ng nabigador na sina Marco Polo, at Ibn Battuta. Naakit sila sa mayamang paglalarawan kaya naghangad silang marating ang lugar ng Asya. Ang aklat ni Marco Polo, “TheTravels of Marco Polo” ay naging mahalaga sapagkat ipinaaalam nito sa mga Europeo ang yaman at kaunlarang taglay ngTsina Hinikayat nito ang mga Europeo na marating angTsina. Naitala naman ng Muslim na manlalakbay na si Ibn Battuta ang kanyang paglalakbay sa Asya at Aprika. Malaki rin ang naitulong ng dalawang instrumento na natuklasan para sa mga manlalakbay, ito ay ang “compass” na nagbibigay ng tamang direksyon habang naglalakbay at ang “astrolabe” na gamit naman upang sukatin ang taas ng bituin. Naging dahilan din ng pananakop na ito ang pagpapasimula ng paglalayag at pagtuklas ng mga bagong lupain ng dalawang bansa sa Europa – ang Portugal at Espanya. Nanguna ang Portugal sa mga bansang Europeo sa katauhan ni Prinsipe Henry “the Navigator” na naging inspirasyon ng mga manlalayag sa kanilang panahon. Hinikayat niya ang mga dalubhasang mandaragat na magturo ng tamang paraan ng paglalayag sa mga tao. Masidhi ang kanyang pagnanais na makatuklas ng mga bagong lupain para sa karangalan ng Diyos at ng Portugal. Nakadepende ang mga Europeo sa paggamit ng mga pampalasa o “spices” na matatagpuan sa Asya lalo na sa India tulad ng paminta, cinnamon at nutmeg.
- 5. Mga Nanguna sa Panggagalugad Pinangunahan ng Portugal ang panggagalugad sa karagatan ng Atlantiko upang makahanap ng mga pampalasa at ginto. Sa pagitan ng 1320 hanggang 1528, nakapaglayag ang mga mandaragat na Portuges hanggang sa kanlurang bahagi ng Aprika upang hanapin ang daang katubigan patungo sa Asya. Natagpuan ni Bartholomeu Dias noong Agosto 1488 ang pinakatimog na bahagi ng Aprika na kilala sa tawag na Cape of Good Hope. Ang paglalakbay na ito ni Dias ay nagpapakita na maaaring makarating sa SilangangAsya sa pamamagitan ng pag-ikot sa Aprika. Noong 1497 ay apat na sasakyang pandagat ang naglakbay na pinamunuan niVasco da Gama mula sa Portugal hanggang sa Calicut, India.Taong 1500 sinakop ng manlalayag na si Pedro Cabral ang Brazil. Pinangunahan ng mga Heswita ang pagbuo rito ng mga pamayanan na naging destinasyon ng pandarayuhan ng mga Portuges.
- 6. Ang Paghahangad ng Espanya ng Kayamanan Mula sa Silangan Hindi nagpatalo ang mga Kastila sa mga Portuges sa panggagalugad. Sa ilalim ng pamamahala nina Haring Ferdinand at Reyna Isabella ng Castille, naging dahilan ito upang maghangad din ng yaman sa Silangan. Sa kanilang pagsasanib pwersa, nagpadala rin sila ng ekspedisyon sa Silangan sa katauhan ni Christopher Columbus na isang Italyano manlalayag na unang namuno sa paglalayag patungong India. Binigyan siya ng titulong “Admiral of the Ocean Sea”, “Viceroy” at “Gobernador” ng mga islang kaniyang natagpuan sa Indies.Tatlong ekspedisyon ang kanyang pinamunuan bago siya namatay nooong 1506. Narating niya ang mga isla sa Carribean at saTimogAmerika nguni’t di siya nagtagumpay sa paghahanap ng bagong ruta patungo ng silangan. Sa panahong yaon, hindi pa maunlad ang mga gamit sa paglalakbay. Noong 1507, isang Italyanong manlalakbay na si AmerigoVespucci ang nagpaliwanag na si Columbus ang nakatagpo ng Bagong Mundo. Ang lugar na ito nang lumaon ay isinunod sa pangalan niya kaya nakilala ito bilang Amerika at naitala sa mapa ng Europa kasama ang iba pang mga bagong diskubre na mga isla. Isinunod kay AmerigoVespucci ang pangalan ng Amerika.
- 7. Paghahati ng Mundo Naging mahigpit ang tunggalian ng Espanya at Portugal sa panggagalugad ng mga lupain. Upang malutas ang suliranin ng Espanya at Portugal sa kanilang tunggalian sa panggagalugad isang kasunduan ang napagpasyahan sa pagitan ng Portugal at Espanya noong 1493 sa bisa ng isang kautusang pinalabas ni Pope AlexanderVI na naghahati sa lupain sa mundo na maaaring tuklasin ng dalawang bansa. Nagtalaga ang Papa ng paghahati o “line of demarcation” na magmumula sa gitna ng Atlantiko patungo sa Hilagang Polo hanggang saTimog Polo. Nangangahulugan ito na lahat ng mga matatagpuang kalupaan at katubigan sa Kanlurang bahagi ng guhit ay para sa Espanya at para naman sa Portugal ang Silangang bahagi ng linya. Hindi nasiyahan ang Portuges sa ginawang paghahating ito ng Papa kaya naghain ito ng petisyon upang baguhin ang naunang linya na dapat mapunta sa kanila at sa Espanya. Nakita nila na baka lumawak ang panggagalugad ng Espanya sa kanluran at maaaring maapektuhan ang kanilang mga kalakalan sa silangan. Sa bisa ng Kasunduan saTordesillas noong 1494, nagkasundo ang magkabilang panig na baguhin ang “line of demarcation” pakanluran. Ipinakikita rito na noong panahong iyon ay pinaghatian ng lubusan ng Portugal at Espanya ang bahagi ng mundo na hindi nararating ng mga taga-Europa.
- 8. Ang Paglalakbay ni Ferdinand Magellan Taong 1519, naglayag ang Portuges na si Ferdinand Magellan para sa karangalan ng Espanya. Sa ilalim ng bandila ng Espanya, inilunsad niya ang kanyang paglalakbay upang maghanap ng rutang pa-Kanluran patungo sa Asya. Natagpuan niya ang silangang baybayin ngTimog Amerika o ang Brazil, natagpuan din niya ang isang makitid na daanan ng tubig na tinawag na “Strait of Magellan,” pagpapangalan sa malaking karagatan na Karagatang Pasipiko, at hanggang sa marating nila ang kasalukuyang bansa ng Pilipinas. Sa haba ng paglalakbay, nakaranas sila ng pag-aalsa ng mga kasamahan at pagkagutom. Nalagpasan nilang lahat ng ito at nakatagpo sila nang malaking kayamanang ginto at pampalasa. Nagawa nilang binyagan sa Katolisismo ang maraming mga katutubo. Sa nasabi ring ekspedisyon, nagpakilala ito na maaaring ikutin ang mundo at muling bumalik sa dating pinanggalingang lugar ng ang sasakyangVictoria ay makabalik sa Espanya kahit napatay si Magellan ng isang katutubong Cebuano na si Lapu-lapu. Ito ang unang “circumnavigation” o pag-ikot sa mundo. Itinama nito ang dating lumang paniniwala ng mga taga- Europa na ang mundo ay patag, naitala sa mapa ng Europa ang iba pang mga kalupaan sa Silangan at lalong nagpakilala ng yaman na mayroon sa Silangan.
- 9. Kolonisasyon ng Espanya sa America • Hernan Cortes – Kastilang mananakop na nagtungong Mehico noong 1519 upang maghanap ng yaman at ginto. • Francisco Pizarro – noong 1532, sinakop at pinabagsak niya ang Kaharian ng mga Inca sa Peru. • FranciscoVasquez de Coronado – noong 1540, pinangunahan niya ang pagsakop sa Arizona, New Mexico,Texas, Oklahoma at Kansas na ngayon ay mga estado ng Estados Unidos. Natuklasan din niya ang Grand Canyon. • Hernando de Soto – Kastilang nagpatuloy ng paglalayag at pananakop para humanap ng mga ginto noong 1541 na nakarating sa Ilog Mississippi sa Amerika. •Vasco de Balboa – matagumpay niyang naitayo ang permanenteng panirahanan sa Amerika sa silangang baybayin ng Ishmus ng Panama noong 1510 at noong 1513, siya ang unang nakatagpo sa “Great South Seas,” na ngayon ay Karagatang Pasipiko. • Juan Ponce de Leon- napasakamay niya ang Florida noong 1513 sa paghahanap niya sa “Fountain ofYouth,” na pinaniniwalaang nagpapanumbalik ng kabataan sa sinumang maligo rito
- 10. Panggagalugad at Pananakop ng Iba pang Bansang Europeo • Henry Hudson – isang manlalayag na Ingles na naglingkod sa karangalan ng Olandes na nakarating sa Ilog Hudson na ipinangalan sa kanya noong 1609. • John Cabot – noong 1497, naglayag siya mula sa Inglatera sa baybayin ng Atlantiko at narating nito ang lugar na ngayon ay nakilala bilang Canada. • Francis Drake – noong 1577, isa sa kinilalang mahusay na manlalayag dahil siya ang unang kapitan na lumibot sa buong mundo ng tuloy-tuloy at tumalo sa “SpanishArmada”, na naging hudyat ng paghina sa kapangyarihan ng Espanya sa Europa. • Giovanni daVerrazano – noong 1524, isang Italyanong manlalakbay na naglingkod sa pamahalaang Pranses upang hanapin ang rutang pandagat mula HilagangAmerika patungo sa Karagatang Pasipiko. Subalit, hindi niya ito narating, bagkus natuklasan niya ang kinaroroonan ngayon ng NewYork harbor. • Jacques Cartier – narating niya ang bahagi ng Montreal, Canada noong 1534. • Samuel de Champlain- natagpuan niya ang Quebec noong 1608 upang magtatag ng unang pamayanang Pranses. • Robert Cavalier – inangkin niya ang buong Ilog Mississippi para sa Pransya noong 1682.
- 11. Epekto ng UnangYugto ng Kolonyalismo Maraming pagbabago ang naging hatid ng UnangYugto ng Kolonyalismo. Katulad ng sumusunod: • Lumawak ang teritoryong nasasakupan ng mga bansang Kanluranin sa labas ng Europa. • Nakatuklas ng mga bagong ruta ng kalakalan na siyang nagbigay wakas sa mga Italyano sa pagmomonopolyo ng mga kalakal sa Europa. Naging sentro ng kalakalan ang mga daungan sa baybay-dagat ng Atlantiko mula sa Espanya, Portugal, Pransya, Flanders, Olandya at Inglatera. • Dumami ang mga kalakal na nagmula sa Asya, tulad ng “spices.” Mula sa Hilagang Amerika ang kape, ginto at pilak; saTimogAmerika galing ang mga asukal at molasses; sa Kanlurang Indies ang mga indigo, at sa Aprika galing ang mga kahoy, ivory, ginto at mga ostrich. • Lumawak at lumaganap ang mga salaping ginto at pilak na galing sa Mehico, Peru at Chile dahil sa pagdami ng mga produkto. • Pinasimulan ang pagtatatag ng mga bangko dahil sa dumaraming salapi ng mga mangangalakal, kinakailangan nilang may paglagyan ng kanilang mga salaping barya. • Nang ginamit at ipinakilala sa mga mangangalakal ang salaping papel, ito ang nagbigay daan sa pagtatatag ng kapitalismo, ang sistema kung saan mamumuhunan ng kaniyang salapi ang isang tao upang magkaroon ng tubo o interes.
- 12. • Lumaganap ang relihiyong Kristiyanismo partikular ang Katolisismo ng Espanya at Portugal. • Sa larangan ng wika at kultura, nanatili hanggang sa ngayon sa lahat halos ng maraming bansa sa Gitna atTimogAmerika ang wikang Espanyol, wikang Pranses sa ilang bansa at pulo na nasakop ng Pransya sa Caribbean, at Portuges sa Brazil. Maging sa Pilipinas, ilang wika natin ay mula sa mga Espanya. • Nagkaroon ng pagbabago sa sistemang ekolohikal sa daigdig na nagresulta sa pagpapalitan ng mga hayop, halaman, at maging mga sakit na dala ng mga Europeo. • Nagkaroon ng malawakang kalakalan ng mga alipin na naging mahalagang bahagi ng komersiyo sa Europa bunga ng kakulangan ng mga manggagawa sa mga minahan at plantasyon sa Amerika. • Nagkaroon ng malawakang pagkakatuklas sa mga lupaing hindi pa nagagalugad at mga sibilisasyong hindi pa natutuklasan. Naging daan din ito sa nagpalakas sa ugnayang silangan at kanluran. • Nakahikayat din ito ng interes sa mga makabagong pamamaraan at teknolohiya sa heograpiya at paglalayag. • Nagsimula rin ang paglaganap ng sibilisasyong Kanluranin sa silangan. • Nagdulot din ito ng maraming suliranin sa mga bansang nasakop tulad ng pagkawala ng kasarinlan, paninikil, at pagsasamantala sa kanilang likas na yaman.
- 13. Isagawa. Pagpapahalaga Mo, Iguhit Mo! Panuto: Gumuhit ng isang poster na nagpapakita ng pagpapahalaga sa pagbabago sa larangan ng paglalayag dulot ng teknolohiya. Gawin ito sa isang malinis na papel. Rubrik para sa Poster
- 14. ThankYou!!!