Chapter(1)

บทที่ 2 วิวัฒนาการของแนวคิดในการบริหารจัดการ อ . ศิริวรรณ สุขยิ่ง

ประวัติความเป็นมา กำแพงเมืองจีน ( The Great wall) พีระมิด (Pyramid) เป็นหลักฐานในเรื่องการบริหารจัดการที่เกิดขึ้นในอดีต เพราะใช้แรงงานคนมากกว่าแสนคน และใช้เวลามากกว่า 20 ปี โดยใช้หลักการบริหารทั้งด้านการจัดการบุคคลากร ระบบสินค้าคงคลัง และระบบบัญชี นายกับบ่าว กษัตริย์กับทาส

กรอบแนวคิดในการบริหารจัดการ มี 11 แนวคิดหลัก คือ 1. แนวคิดทางการจัดการเชิงวิทยาศาสตร์ 2. แนวคิดทางการจัดการเชิงบริหาร 3. แนวคิดทางการจัดการเชิงพฤติกรรม 4. แนวคิดทางการจัดการเชิงปริมาณ 5. แนวคิดทางการจัดการร่วมสมัย

การจัดการสมัยใหม่ 6. แนวคิดการจัดการแบบญี่ปุ่น 7. แนวคิดทฤษฎี Z ของ Ouchi 8. แนวคิดความเป็นเลิศขององค์การ 9. แนวคิดองค์การการเรียนรู้ 10. แนวคิดการรปรับรื้อระบบ 11. แนวคิดการจัดการคุณภาพโดยรวม

บิดาของการจัดการแบบวิทยาศาสตร์ คือ เฟรดเดอริก วินสโลว์ เทเลอร์ ( Frederick Winslow Taylor ) แนวคิดที่ 1. การบริหารแบบวิทยาศาสตร์ ( Scientific Management )

1.1 แนวคิดของ Frederick w.Taylor การจัดการแบบวิทยาศาสตร์ The Father of scientific Management ค้นหาวิธีทำงานที่มีประสิทธิภาพสูงสุด ศึกษาเวลาและการเคลื่อนไหวในการทำงาน ( Time-and-motion Study) ประดิษฐ์เครื่องตัดเหล็กที่มีความรวดเร็วสูง

หลักการจัดการแบบวิทยาศาสตร์ พยายามหา “วิธีที่ดีที่สุด” ( one best way) ในการทำงาน ใช้วิธีการคัดเลือกแบบวิทยาศาสตร์ เช่น กำหนดมาตรฐานงาน เกณฑ์คัดเลือกคนงานตามตำแหน่ง และเพิ่มพูนทักษะ สร้างแรงจูงใจด้วยเงินตามอัตราส่วนของงาน มีการแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบคนงานและฝ่ายบริหาร

1.2 แฟรงค์ และลิเลียน กิลเบอร์ต ( Frank and Lillian Gillbreth) สนับสนุนแนวคิดของ Taylor บุกเบิกศึกษาการเคลื่อนไหว “ Motion study ต้นแบบการพัฒนาศาสตร์ “ Ergonomics ” คิดค้นวิธีเรียงอิฐให้ได้งานเป็นสองเท่าในเวลาเท่ากัน Lillian Gillbreth เป็น First lady of Management

Frank Bunker Gilbreth & Lillian Moller Gilbreth จัดทำภาพยนตร์แสดงการเคลื่อนไหวของคนงาน เพื่อชี้ให้แสดงถึงการเคลื่อนไหวที่สูญเปล่า และไม่มีผลทางการผลิต และเคลื่อนไหวที่จำเป็นในการทำงาน ทั้งนี้โดยเรียกความเคลื่อนไหวพื้นฐานนี้ว่า Therblig

1.3 เฮนรี่ แกนท์ ( Henry Gantt ) พัฒนาวิธีการอธิบายแผนโดยใช้กราฟ เรียกว่า ผังแกนต์ ( Gantt Chart) ควรมีการกำหนดผลประโยชน์ตอบแทนพิเศษในรูปของโบนัส สำหรับคนงานที่สามารถทำงานได้ตามที่มอบหมายในแต่ละวัน

Gantt Chart Activity Apr May Jun Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar $ วิจัยตลาด พัฒนาผลิตภัณฑ์ โฆษณา ประชาสัมพันธ์ ส่งเสริมการขาย สำรวจความพอใจของลูกค้า ปรับปรุงเว็บไซต์

แนวคิดที่ 2 ทางการจัดการเชิงบริหาร นักทฤษฏี คือ เฮนรี่ฟาโยล ( Herni Fayol ) บิดาแห่งทฤษฎีการจัดการที่เป็นสากล

2.1 Henri Fayol แบ่งกิจกรรมของอุตสาหกรรมออกเป็น 6 กลุ่ม กิจกรรมเทคนิค ( การผลิตและการประกอบอุตสาหกรรม ) กิจกรรมการค้า ( การซื้อ การขาย และการแลกเปลี่ยน ) กิจกรรมการเงิน ( การหาเงินทุนและสินเชื่อ การใช้เงินทุนอย่างเหมาะสม ) กิจกรรมความมั่นคง ( การคุ้มครองทรัพย์สมบัติ การคุ้มครองบุคคล ) กิจกรรมทางบัญชี ( การควบคุมสินค้า การจัดทำงบดุล การตรวจสอบต้นทุน ) กิจกรรมการจัดการ ( Poccc)

( POCCC ) คือ Planning การวางแผน Organizing การจัดองค์การ Commanding การบังคับบัญชา Coordinating การประสานงาน Controlling การควบคุม

หลักการจัดการที่มีประสิทธิภาพ 14 ประการ 1. การแบ่งงานกันทำ ( Divison of work ) 2. อำนาจ + ความรับผิดชอบผู้บริหารควรได้สัดส่วน 3. วินัย ( Discipline ) 4. เอกภาพการบังคับบัญชา ( Unity of command ) 5. มีทิศทางทำงานเดียวกัน ( Unity of direction )

หลักการจัดการที่มีประสิทธิภาพ 14 ประการ 6. ผลประโยชน์ส่วนตัวขึ้นอยู่กับส่วนรวม 7. ค่าจ้างควรพิจารณาจากผลงาน 8. การรวมอำนาจ ( Centralization ) 9. สายการบังคับบัญชา ( Scalar chain) 10. ช่วงการควบคุม ( Scalar of control ) 11. ความเสมอภาค ( Equity )

หลักการจัดการที่มีประสิทธิภาพ 14 ประการ 12. ความมั่งคงในงาน 13. ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ( Initiative ) 14 ความสามัคคี

2.2 แนวคิดของ Max Weber (1864 – 1920) ทฤษฎี ระบบราชการ ( Bureaucraticf School )

แนวคิดของ Max Weber เป็นรูปแบบองค์กรที่ใช้เหตุผล (Logic) และประสิทธภาพ ( Efficient) โดยมีอำนาจหน้าที่ตมระเบียบ ( Order) และตามกฎหมาย (Legitimate Authority) มีลักษณะ 5 ประการคือ การแบ่งงานกันทำ มีสายบังคับบัญชาเป็นลำดับหน้าที่ มีกฎระเบียบและวิธีปฎิบัติอย่างเป็นทางการ ความไม่เป็นส่วนตัว ความก้าวหน้าในงานอาชีพตามหลักคุณภาพ

แนวคิดที่ 3 การจัดการเชิงพฤติกรรมศาสตร์ การจัดการเป็นทักษะที่มุ่งที่การเพิ่มความสำเร็จในองค์กรของบุคคล สนใจพฤติกรรมในองค์กรของบุคคลความเป็นผู้นำ แรงจูงใจ

3.1 จอร์จ เอลตัน เมโย ( George Elton Mayo )  Hawthorne Study บิดาของการแรงงานสัมพันธ์ ( Father of Employee Human Relation)  ประสิทธิผลการทำงานของพนักงาน ไม่ได้ขึ้นอยู่กับค่าจ้าง / สภาพการทำงาน  ขึ้นอยู่กับผู้นำ - พนักงานปฏิบัติต่อกัน

3.2 Douglas McGregor แบ่งพฤติกรรมของบุคคลออกเป็น 2 ด้านที่แตกต่างกัน หรือที่รู้จักกันในนามของทฤษฏี X และ ทฤษฏี Y

ทฤษฎี X,Y ยอมรับ + มีศักยภาพพัฒนาตนเอง ต่อต้านการเปลี่ยนแปลง สามารถบังคับบัญชาได้ ควบคุมได้ ริเริ่มสร้างสรรค์ ขาดความรับผิดชอบ มีความรับผิดชอบ ขาดความกระตือรือร้น เต็มใจทำงาน ไม่ชอบทำงาน ทฤษฎี Y ทฤษฎี X

3.3 แนวคิของ Abraham Maslow อธิบายได้ว่าเมื่อความต้องการนั้นได้รับการตอบสนองแล้ว ความต้องการของมนุษย์ก็จะเลื่อนขึ้นไปอีกเป็นขั้นๆ

อ . ศิริวรรณ สุขยิ่ง ระดับที่ 1 ความต้องการของร่างกาย (Physiological Needs) ระดับที่ 2 ความต้องการความปลอดภัย และมั่นคง (Safety Needs) ระดับที่ 3 ความต้องการทางสังคม (Social Needs) ระดับที่ 4 ความต้องการการยกย่อง (Esteem Needs) ระดับที่ 5 ความต้องการบรรลุเป้าหมายในชีวิต (Self – actualization Needs)

แนวความคิดที่ 4. การบริหารจัดการเชิงปริมาณ ( The quantitative management approach ) Herbert A. Simon The Father of Decision Making ระยะเวลาของยุคนี้เริ่มต้นขึ้นในปี ค . ศ . 1950 เรื่อยมาจนถึง ค . ศ . 1960

แนวความคิดที่ 4. การบริหารจัดการเชิงปริมาณ ( The quantitative management approach ) นำคณิตศาสตร์ + สถิติมาช่วยการตัดสินใจ 4.1 วิทยาศาสตร์การจัดการ ระเบียบวิธีเชิงเส้น ระบบแถวคอย ( ใช้ในการวิเคราะห์แถวรอคอยในการรับบริการ ) หาปริมาณการผลิตที่เหมาะสม โดยสร้าง Model ทางธุรกิจขึ้นมาและเปรียบเทียบกับความเป็นจริง

แนวความคิดที่ 4. การบริหารจัดการเชิงปริมาณ ( The quantitative management approach ) 4.2 การจัดการการดำเนินการ ศึกษากระบวนแปรสภาพทรัพยากรเป็นผลผลิตซึ่งเป็นสินค้าหรือบริการ ใช้เทคนิคเชิงปริมาณเพื่องปรับปรุงผลผลิต 4.3 ระบบสารสนเทศ :- MIS - เกี่ยวกับองค์การ ลูกค้า และสิ่งแวดล้อมที่สัมพันธ์กันอย่างเป็นระบบซึ่งสามารถวิเคราะห์ได้อย่างรวดเร็ว

Simon ได้เสนอทฤษฎีการตัดสินใจใหม่โดยมีข้อสมมติฐานว่า 1. ทุกคนต่างก็มีข้อจำกัดทั้งในแง่ของความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับทางเลือกและกฎเกณฑ์ต่างๆ 2. ทุกคนจะตัดสินใจปฏิบัติตามด้วยวิธีง่ายๆ ไม่ค่อยมีระเบียบนักโดยใช้ความนึกคิดประกอบกับการเดา 3. ทุกคนไม่พยายามค้นหาหนทางที่จะให้ได้ผลสูงสุด แต่จะเลือกเอาทางเลือกที่เป็นที่ถูกใจ ตามความชอบของตนเอง 4. ระดับความชอบของตนที่ใช้ในการตัดสินใจ มักจะเปลี่ยนแปลงขึ้นลงตามคุณค่าของทางเลือกต่างๆ ที่ได้พบเห็นใกล้ตัวที่สุด

แนวคิดที่ 5 ทางการจัดการร่วมสมัย (Contemporary Management Approach) ทฤษฏีเชิงระบบ (System Theory) เสนอโดย Richard Johnson Fremont Kast และ James Rosenzweig องค์การเป็นระบบเปิด ( Open System ) “ คำนึงถึงสภาพแวดล้อมภายนอก” ระบบย่อยต่าง ๆ ต้องสัมพันธ์กันตลอดเวลา มุ่งปรับปรุงพฤติกรรมการบริหารตามสถานการณ์เฉพาะอย่างขององค์การ

ปัจจัยนำเข้า (inputs) ทรัพยากรทางกายภาพ ทรัพยากรทางการเงิน ทรัพยากรมนุษย์ ทรัพยากรข้อมูล กระบวนการแปรสภาพ (transformation) หน้าที่การจัดการ การปฏิบัติด้านเทคโนโลยี่ กิจกรรมการผลิต ผลผลิต (outputs) สินค้าและบริการ กำไรขาดทุน พฤติกรรมพนักงาน ทฤษฏีเชิงระบบ (System Theory)

การจัดการสมัยใหม่ (6-11)

แนวคิดที่ 6 การจัดการแบบญี่ปุ่น ทฤษฏีการบริหารงานแบบญี่ปุ่น เทียบอเมริกา คือ เปิดโอกาสให้ลูกน้องมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ ให้ความสนใจคุณภาพชีวิตที่ดีของพนักงาน มุ่งสนใจคุณภาพสินค้าและบริการ ผู้บริหารมีบทบาทเป็นผู้อำนวยความสะดวก ข้อมูลข่าวสาร ความคิด ไหลจากล่างสู่บน ดูแลพนักงานโดยการจ้างงานตลอดชีพ

แนวความคิดที่ 7 ทฤษฎี Z William G. Ouichi ทำการศึกษาเปรียบเทียบการจัดการของธุรกิจอเมริกันและญี่ปุ่น โดยสรุปเป็นทฤษฎี A ทฤษฎี J และทฤษฎี Z

ลักษณะขององค์การแบบอเมริกัน (A) 1. การจ้างงานระยะสั้น 2. การตัดสินใจโดยบุคคลใดบุคคลหนึ่ง 3. ความรับผิดชอบเฉพาะบุคคล 4 . การประเมินผลและการเลื่อนตำแหน่งอย่างรวดเร็ว 5. การควบคุมอย่างเป็นทางการ 6. เส้นทางอาชีพแบบเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน 7. แยกเป็นส่วนๆ

ลักษณะขององค์การแบบญี่ปุ่น (J) 1. การจ้างงานระยะยาว 2. การตัดสินใจเป็นเอกฉันท์ 3. ความรับผิดชอบแบบกลุ่ม 4. การประเมินผลและการเลื่อนตำแหน่งแบบค่อยเป็นค่อยไป 5. การควบคุมในตัวเองไม่เป็นทางการ 6. เส้นทางอาชีพไม่เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน 7. มีความเกี่ยวข้องกัน

ลักษณะขององค์การแบบ Z ( อเมริกันแบบ ปรับปรุง ) 1. การจ้างงานตลอดชีพ 2. การตัดสินใจเป็นเอกฉันท์ 3. ความรับผิดชอบเฉพาะบุคคล 4. การประเมินผลและการเลื่อนตำแหน่งแบบค่อยเป็นค่อยไป 5. การควบคุมในตัวเองไม่เป็นทางการ โดยมีการวัดผลอย่างชัดเจนและเป็นทางการ 6. เส้นทางอาชีพแบบเชี่ยวชาญเฉพาะด้านในระดับปานกลาง 7. มีความเกี่ยวข้องกันในลักษณะครอบครัว

แนวความคิดที่ 8 แนวความคิดเป็นเลิศขององค์การ Thomas J.Peters และ Robert H.Waterman การมุ่งการกระทำ การใกล้ชิดกับลูกค้า การส่งเสริมความเป็นอิสระและความเป็นเจ้าของ การเพิ่มผลผลิตโดยอาศัยคน การมุ่งที่ค่านิยม การดำเนินธุรกิจที่เชี่ยวชาญ การมีโครงสร้างที่เรียบง่ายและมีที่ปรึกษาน้อยลง การเข้มงวดและผ่อนปรนในขณะเดียวกัน

โครงสร้างการทำงาน ( ความเป็นเลิศ ) 7-S Mc Kinevs Skill ทักษะ Staff พนักงาน Styles รูปแบบ Systems ระบบ Structure โครงสร้าง Strategy กลยุทธ์ ค่านิยมร่วม Share Vallue

แนวความคิดที่ 9 แนวคิดองค์การเรียนรู้ (Learning Organization) เสนอโดย Peter M. Senge แห่ง M.I.T. ท่านผู้นี้ได้เขียนหนังสือเรื่อง วินัยประการที่ห้าขององค์การเรียนรู้ (The Fifth Discipline of Learning Organization) นักวิชาการท่านนี้เสนอแนวคิดในการมองภาพรวมขององค์การ การบริหารองค์ความรู้และการพัฒนาภูมิปัญญาขององค์การ

แนวคิดองค์การเรียนรู้ (Learning Organization ) องค์การซึ่งมีการพัฒนาขีดความสามารถในการเรียนรู้ การปรับตัว การเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง คิดอย่างเป็นระบบ ความรอบรู้แห่งตน การสร้างวิสัยทัศน์ร่วม แบบจำลองความคิด การเรียนรู้เป็นทีม

แนวความคิดที่ 10 แนวคิดการปรับรื้อระบบ ( Re-engineering) Michael Hammer James Champy

แนวคิดการปรับรื้อระบบ ( Re-engineering) การออกแบบใหม่อย่างถอนรากถอนโคน เน้น ทีม การจูงใจ คำแนะนำ ควรใช้ในกรณีที่องค์การต้องการเปลี่ยนกลยุทธ์ในการบริหารจัดการใหม่ทั้งหมดอย่างรวดเร็ว เพื่อให้ทันกับปัจจัยสิ่งแวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลง และเป็นกลยุทธ์ในการบริหารเชิงรุกขององค์กร

แนวคิดที่ 11 การบริหารจัดการคุณภาพโดยรวม (TQM) Total Quality Management พัฒนาในญี่ปุ่น คือ Edwards Deming จากสหรัฐอเมริกา

TQM มีหลักการสำคัญ 5 ข้อ มุ่งเน้นความพึงพอใจของลูกค้า มีการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง มีการปรับปรุงคุณภาพขององค์กรทั้งหมด มีการวัดผลและประเมินผลอย่างแม่นยำ พนักงานทุกระดับมีส่วนร่วม

Chapter(1)

More Related Content

What's hot (20)

Similar to Chapter(1) (20)

Chapter(1)