Ενότητα 3.1
- 1. Ε.Π. Εκπαίδευση και ∆ια Βίου Μάθηση, ΕΣΠΑ (2007 – 2013) ΕΠΙΜΟΡΦ ΣΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚ Ν ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Τ Ν ΤΠΕ ΣΤΗ ∆Ι∆ΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιµόρφωσης Τεύχος 1: Γενικό Μέρος Α’ έκδοση (06.02.2010) Τοµέας Ε̟ιµόρφωσης & Κατάρτισης Πάτρα, Φεβρουάριος 2010
- 2. 73 Γενικό Μέρος τητα 4η οποίες συγκεντρώνουν ψηφιακούς πόρους από διάφορες πηφές σε µια «θέση» (για παράδειγµα εξειδικευµένη ιστοσελίδα) ώστενα είναι πιο εύκολη η ανάγνωσή τους. Βρείτε σχετικές πληροφορίες στο ∆ιαδίκτυο. Ενότητα 3.1 To ∆ιαδίκτυο ως πηγή πληροφοριών 1. Εισαγωγή Πρόκειται για ένα µάθηµα γνωριµίας µε τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα της αναζήτησης πληροφοριών στο ∆ιαδίκτυο. Εξετάζονται επίσης και τεχνικές για την ασφαλή και αποτελεσµατική αναζήτηση πληροφοριών µε επιθυµητά χαρακτηριστικά (όπως είναι η αξιοπιστία, η επικαιρότητα, η πληρότητα των πληροφορικών κ.ά). Η αναζήτηση, επεξεργασία και αναµετάδοση των πληροφοριών ωστόσο, συντελείται µέσα σε ένα συγκεκριµένο σχολικό περιβάλλον και µε σκοπό τη διδακτική αξιοποίηση των πληροφοριών αυτών. Έτσι η παρουσίαση των τεχνικών αναζήτησης πληροφοριών εντάσσεται µέσα σε ένα διδακτικό πλαίσιο. ∆ιδακτικοί Στόχοι • Η υλοποίηση αναζητήσεων µέσα από µηχανές αναζήτησης, αρχειοκαταλόγους, και εργαλεία µετα-αναζήτησης. • Η εκµάθηση βασικών τεχνικών και µεθόδων για την αποτελεσµατική χρήση του ∆ιαδικτύου ως πηγής πληροφορίας 2. Πλεονεκτήµατα από τη χρήση του ∆ιαδικτύου για την αναζήτηση Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών - Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος) ΕΑΙΤΥ - Τοµέας Επιµόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ)
- 3. 74 Γενικό Μέρος πληροφοριών • Υπάρχει πληθώρα πληροφοριών (που περιλαµβάνουν µεγάλο Σε επίπεδο πηγών εύρος από media). • Οι µαθητές καθίστανται «ερευνητές πληροφοριών» λόγω της εύκολης πρόσβασης σε δεδοµένα • Οι µηχανές αναζήτησης είναι γρήγορες, αποτελεσµατικές Κι εύκολες στη χρήση τους. • ∆υνατότητα άµεσης σύνδεσης µε µέρη και ανθρώπους Σε επίπεδο επικοινωνίας • Παγκόσµια διάχυση της πληροφορίας • Κίνητρο να µοιραστούν οι µαθητές online τη δουλειά τους µε άλλους οπουδήποτε. • Ευκολότερη κατανόηση πληροφοριών που αφορούν Εξεικόνιση πολύπλοκα αντικείµενα µε τη χρήση εξεικονιστικών (Visualization) και αναπαραστάσεων. µοντελοποίηση • Περισσότερος έλεγχος µάθησης από µέρους των µαθητών (εποικοδοµητισµός) αφού από µόνοι τους ανακαλύπτουν παρά βλέπουν και αποµνηµονεύουν. 3. Επιφυλάξεις και σηµεία για επισήµανση σε σχέση µε τη διδακτική χρήση του ∆ιαδικτύου Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών - Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος) ΕΑΙΤΥ - Τοµέας Επιµόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ)
- 4. 75 Γενικό Μέρος • Υπάρχει πολύ µεγάλος όγκος πληροφορίας για κάθε συγκεκριµένο θέµα (Υπερφόρτωση πληροφορίας) • Είναι επιτακτική ανάγκη ποιοτικού ελέγχου στα δεδοµένα που βρίσκουν και χρησιµοποιούν οι µαθητές. Oι πληροφορίες σε Σε επίπεδο πηγών πολλές περιπτώσεις δεν είναι αξιόπιστες, δεν είναι πλήρεις, δεν είναι επίκαιρες ή, ενδεχοµένως, παρουσιάζουν πολύ µεγάλες αποκλίσεις από τα αποδεκτά κοινωνικά πρότυπα, ενδεχοµένως εµπεριέχουν µηνύµατα σεξιστικά, ρατσιστικά, αντικοινωνικά. Θα πρέπει τα ενδεχόµενα αυτά να ληφθούν υπόψη από τους διδάσκοντες, σε συνδυασµό µε το γεγον΄ςο ότι οι µαθητές δεν έχουν εκείνο το γνωστικό και πολιτισµικό υπόβαθρο που θα τους επέτρεπε αν ελέγξουν την ποιότητα των πληροφοριών που ελέγχουν στο ∆ιαδίκτυο. • Πολλές µηχανές αναζήτησης παρουσιάζουν αποτελέσµατα µιας αναζήτησης µε βάση εµπορικά και οικονοµικά κριτήρια αντί για ακαδηµαϊκά και κοινωνικά. • Είναι ανεπαρκής ο χρόνος εκπαίδευσης για να επιτευχθεί µια αποτελεσµατική χρήση των µηχανών. • Θα πρέπει να επισηµανθούν τα προβλήµατα που δηµιουργεί η χρήση πηγών πληροφοριών που προστατεύονται από κάποιου είδους πνευµατικά δικαιώµατα. Επίσης, οι µαθητές πρέπει να εθισθούν στην αναφορά των πηγών που χρησιµοποιούν από το ∆ιαδίκτυο. • Θα πρέπει οι µαθητές να ασκηθούν στην εκµετάλλευση, την κριτική σύνθεση πληροφοριών και όχι στην απλή παράθεσή τους (“copy-paste”). • Οι µαθητές θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν στους «κανόνες» του νέου τρόπου επικοινωνίας µέσω δικτύων Η.Υ., ιδιαιτέρως του ∆ιαδικτύου, να σέβονται τη λεγόµενη netiquette – για παράδειγµα να συνειδητοποιήσουν, ότι παρά την αµεσότητα της ψηφιακής επικοινωνίας, πρόκειται τελικά για γραπτή επικοινωνία και άρα καλόν είναι να παρουσιάζονται όταν ξεκινούν µια επικοινωνία µε κάποιο άτοµο. Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών - Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος) ΕΑΙΤΥ - Τοµέας Επιµόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ)
- 5. 76 Γενικό Μέρος • Η ταχύτητα επικρατεί της ποιότητας • Ελλοχεύει ο κίνδυνος µεγέθυνσης του χάσµατος µεταξύ Σε επίπεδο αυτών που έχουν και αυτών που δεν έχουν πρόσβαση στην επικοινωνίας πληροφορία. • Αναδύονται θέµατα πνευµατικών δικαιωµάτων (οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι σίγουροι ότι οι µαθητές ακολουθούν και σέβονται σχετικούς κανόνες) • Είναι πολύ εύκολο να θεωρηθεί ότι έχοντας µια επιφανειακή Εξεικόνιση (Visualization) και γνώση αυτό συνεπάγεται πραγµατική κατανόηση µοντελοποίηση • Είναι πολύ εύκολο να παρερµηνευτούν δεδοµένα που βρίσκονται σε µορφή γραφικών • ∆ηµιουργείται µια τάση προς την τακτική «κάνε κλικ και µάντεψε» παρά «σκέψου πρώτα». 4. Τεχνικές Αναζήτησης στο ∆ιαδίκτυο Χρήση Αρχειοκαταλό γων (Directories) Πρόκειται για χρήσιµες σελίδες ταξινοµηµένες σε µια ιεραρχική δοµή βασισµένη σε συγκεκριµένα θέµατα (Yahoo, in.gr, dmoz.org) Χρήση µηχανών αναζήτησης Θέτεις ένα ερώτηµα µε λέξεις κλειδιά, η µηχανή το συνταιριάζει µε τις εγγραφές που έχει στη βάση δεδοµένων της και παρουσιάζει µια λίστα πιθανών κειµένων που ικανοποιούν την απαίτησή σου. (Google, Yahoo, MSN, Lycos, ...) Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών - Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος) ΕΑΙΤΥ - Τοµέας Επιµόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ)
- 6. 77 Γενικό Μέρος Εργαλεία µετα- αναζήτησης Πρόκειται για ταυτόχρονη πρόσβαση σε πολλαπλές µηχανές αναζήτησης (metacrawler, dogpile, webcrawler,...) • Για το σωστό προσδιορισµό τη αναζητούµενης πληροφορίας βοηθούν τα ερωτήµατα: α) Ποιος ή Τι είναι αυτό(ς) που αναζητώ, β) που βρίσκεται, γ) πότε συνέβη, δ) πως συνέβη, ε) γιατί. • Σχεδόν πάντα χωρίς εξαίρεση οι κεντρικές λέξεις-κλειδιά πρέπει να είναι ουσιαστικά • Οι λέξεις κλειδιά να εκφράζουν µε σαφήνεια την αναζητουµένη πληροφορία. Αν λοιπόν ζητώ πληροφορίες για την πολική αρκούδα πρέπει να είµαι σαφής και να αποφύγω τον γενικό όρο «ζώο», ή τον όρο «αρκούδα» στην αναζήτηση. ∆είτε τι µου δίνει αριθµητικά το Google για κάθε όρο: «ζώο»: 237.000, «αρκούδα»: 149.000, «πολική αρκούδα»: 11.900. Όσο πιο σαφής γίνοµαι τόσο ελαττώνεται ο όγκος της διαθέσιµης πληροφορίας. Άλλες παράµετροι αποτελεσµατικής • Πολλές φορές η χρήση συνώνυµων καλύπτει τις απαιτήσεις αναζήτησης µιας αναζήτησης. • Χρήση φράσεων όπου απαιτείται. Μια απλή αναζήτηση µε τους όρους «εν τούτω νίκα» δίνει 9.880 αποτελέσµατα. Αναζητώντας όµως µε βάση την ακριβή φράση στη σχετική επιλογή έχουµε µόλις 509 αποτελέσµατα. Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών - Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος) ΕΑΙΤΥ - Τοµέας Επιµόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ)
- 7. 78 Γενικό Μέρος • Αναζήτηση µε βάση Boolean τελεστές (χρήση AND, OR, NOT). Η χρήση του AND σηµαίνει: «Θέλω κείµενα που να περιλαµβάνουν και τους δυο όρους». Η χρήση του OR δίνει κείµενα που περιλαµβάνουν τον έναν ή τον άλλο όρο, ενώ το ΝΟΤ αποκλείει την εµφάνιση συγκεκριµένων όρων στο αναζητούµενο κείµενο. • Προσοχή στην ορθογραφία. Είναι τόσο προφανές που πολλές φορές δε σχολιάζεται. Κι όµως µπορεί να σε αποκλείσει από πληροφορίες ή να σε στείλει σε παραπλανητικά κείµενα. ∆είτε αποτελέσµατα στο Yahoo: • Είναι καλό να χρησιµοποιείται περιορισµένος αριθµός λέξεων-κλειδιά (6 ως 8 το πολύ). • Όταν περιορίζεται η έρευνα σε πολύ συγκεκριµένη κατεύθυνση είναι καλό να γίνεται χρήση φίλτρων. Ένα είδος φίλτρων είναι η απόληξη του URL. Έτσι έχουµε απολήξεις: com για εταιρείες και εµπορικές σελίδες, edu για εκπαιδευτικά ιδρύµατα, gov για κρατικούς οργανισµούς, mil για στρατιωτικούς οργανισµούς, net για παροχείς υπηρεσιών Internet, org για µη κερδοσκοπικούς οργανισµούς κλπ) 5. Προτεινόµενες ∆ραστηριότητες Χρησιµοποιείστε µια µηχανή αναζήτησης για να αντλήσετε πληροφορίες για το µύθο της χαµένης Ατλαντίδας χρησιµοποιώντας ως λέξη κλειδί α)τη λέξη «Ατλαντίδα», β) τις ∆ραστηριότητα 1η λέξεις «ήπειρος Ατλαντίδας» (όλες τις λέξεις) και γ) τη λέξη «Ατλαντίδα» χωρίς τις λέξεις «αποστολή», «ταινία», «φίλµ». Συγκρίνετε τα αποτελέσµατα που έχουν προκύψει Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών - Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος) ΕΑΙΤΥ - Τοµέας Επιµόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ)
- 8. 79 Γενικό Μέρος Στη µηχανή αναζήτησης Google κάνετε µια αναζήτηση όπου θα είναι πιο αποτελεσµατικό να αποφύγετε την αναζήτηση «Με όλες ∆ραστηριότητα 2η τις λέξεις» και να χρησιµοποιήσετε ως εργαλείο την «ακριβή φράση» και την επιλογή «Παρόµοιες σελίδες». Έχετε να αντλήσετε πληροφορίες πχ για τις εξερευνήσεις του Κολόµβου (ή οποιοδήποτε θέµα της δικής σας επιλογής). Ανατρέξτε σε αρχειοκαταλόγους (directories) ή σε κάποια µηχανή αναζήτησης προκειµένου να πετύχετε πληροφορίες που να έχουν τη βάση τους α) στην Ιστορία, β) στην κουλτούρα και ∆ραστηριότητα 3η την παράδοση άλλων λαών, γ) στη χρήση χαρτών, δ) στην εύρεση στατιστικών και οικονοµικών δεικτών. Προβλέψτε κακές στρατηγικές αναζήτησης από µέρους των µαθητών και προετοιµάστε τις υποδείξεις που θα κάνετε προς τη σωστή χρήση των τεχνικών αναζήτησης που έχουν παρουσιαστεί ∆ιαλέξτε έναν όρο και κάνετε µια σχετική αναζήτηση χρησιµοποιώντας ταυτόχρονα δυο διαφορετικές µηχανές αναζήτησης. Συγκρίνετε τα αποτελέσµατα που θα σας δώσουν οι δυο µηχανές. ∆ώστε πιθανές ερµηνείες για τον διαφορετικό ∆ραστηριότητα 4η αριθµό αποτελεσµάτων και για τη διαφορετική σειρά µε την οποία εµφανίζονται τα αποτελέσµατα στις δυο µηχανές βασιζόµενοι στα κριτήρια που νοµίζετε πως υιοθετεί η κάθε µια από αυτές. 6. Ερωτήσεις 1). Για να πραγµατοποιήσετε µια αναζήτηση που πρέπει να περιλαµβάνει υποχρεωτικά δυο λέξεις, χρησιµοποιείτε τον τελεστή AND – OR – NOT; 2) Μπορείτε να αναφέρετε µερικά πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα της αναζήτησης πληροφοριών στο ∆ιαδίκτυο – προκειµένου να χρησιµοποιηθούν για διδακτικούς σκοπούς; 3) Μπορείτε να αναφέρετε µερικούς τρόπους µε τους οποίους θα ενσωµατώνατε την αναζήτηση πληροφοριών στο ∆ιαδίκτυο στη διδασκαλία; Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών - Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος) ΕΑΙΤΥ - Τοµέας Επιµόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ)
- 9. 80 Γενικό Μέρος 7. Ασκήσεις 1.Αναζητείστε σελίδες µε βιογραφικό υλικό για έναν λογοτέχνη που θέλετε να παρουσιάσετε στο µάθηµα. Γενικότερα, βρείτε βιογραφικό υλικό για µια προσωπικότητα γνωστή στον επιστηµονικό σας κλάδο και εντοπίστε χαρακτηριστικά της προσωπικότητας αυτής ή γεγονότα της ζωής της, που θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν στη διδασκαλία. 2. Βρείτε χρησιµοποιώντας µια µηχανή αναζήτησης θεατρικές παραστάσεις που ανεβάζονται στην πόλη σας προκειµένου να οργανώσετε µια επίσκεψη µε την τάξη σας. 3. Σε έναν θεµατικό κατάλογο αναζητείστε πληροφορίες για ξενοδοχεία σε ένα νησί που αποτελεί τον προορισµό της Γ’ Λυκείου για την πενθήµερη εκδροµή. 8. Βιβλιογραφία - ∆ικτυογραφία http://www.princeton.edu/~soccomp/edu/sides.html http://www.vroma.org/~bmcmanus/presentation/loyola.html Σελίδες που ασχολούνται µε τα http://www.dso.iastate.edu/asc/academic/elearner/advantage. πλεονεκτήµατα και τις δυσκολίες από html τη χρήση του http://library.mcneese.edu/tutorial/advantages.htm#advantage ∆ιαδικτύου στη σχολική τάξη si (Ηµεροµηνία τελευταίας επίσκεψης: 18 ∆εκεµβρίου 2009) http://www.library.jhu.edu/researchhelp/general/evaluating/ http://lib.nmsu.edu/instruction/evalcrit.html http://www.educationworld.com/a_tech/tech078.shtml Σελίδες που http://www.pacificwebsites.com/lesson_example.htm ασχολούνται µε το θέµα των τεχνικών http://www.cnr.edu/home/bmcmanus/internetassign.html της ασφαλούς αναζήτησης http://www.vuw.ac.nz/staff/alastair_smith/searching/eval.htm πληροφοριών στο http://www.internet4classrooms.com/search.htm ∆ιαδίκτυο http://webquest.sdsu.edu/searching/specialized.html (Ηµεροµηνία τελευταίας επίσκεψης: 18 ∆εκεµβρίου 2009) Montelpare, W. & Williams, A. (2000). Web-based learning: Challenges in using the Internet in the undergraduate Ενδεικτική curriculum. Education and Information Technology, 5(2), 85- βιβλιογραφία 101. Εργασία που συζητά το θεωρητικό πλαίσιο που πρέπει να διέπει την ανάπτυξη συνιστωσών του ∆ιαδικτύου σε χρήση Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών - Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος) ΕΑΙΤΥ - Τοµέας Επιµόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ)
- 10. 81 Γενικό Μέρος µαθηµάτων Wiesenmayer, R. & Koul, R. (1998). Integrating Internet Resources into the Science Classroom: Teachers' Perspectives. Journal of Science Education and Technology,, 7(3), 271-277. Εργασία που µελετά τον ενθουσιασµό των δασκάλων αλλά και τον προβληµατισµό σχετικά µε τη φύση του ∆ιαδικτύου και τους περιορισµούς στη σχολική χρήση. Bilal, D. (2000). Children's use of the Yahooligans! Web search engine: I. Cognitive, physical, and affective behaviors on fact- based search tasks. Journal of the American Society for Information Science, 51(7), 646-665. Άρθρο που αναφέρεται στη συµπεριφορά µαθητών καθώς χρησιµοποιούν τη µηχανή αναζήτησης Yahooligans! Προκειµένου να βρουν συγκεκριµένες πληροφορίες για κάποιο θέµα. Ενότητα 3.2 Αξιοποίηση– Αξιολόγηση ιστοσελίδων, ιστοχώρων και πυλών 1. Εισαγωγή Πρόκειται για ένα µάθηµα γνωριµίας µε τους τρόπους µε τους οποίους µπορεί να διερευνηθεί και να αξιοποιηθεί εκπαιδευτικά µια ιστοσελίδα, όπως επίσης και τα κριτήρια που πρέπει να χρησιµοποιηθούν προκειµένου να αξιολογηθεί µια ιστοσελίδα (από εκπαιδευτική/διδακτική σκοπιά). Η γνώση των τρόπων αυτών αποτελεί σηµαντική δεξιότητα, δεδοµένης της εξάπλωσης των ∆ιαδικτύου και της θέσης που κατέχει στις σύγχρονες κοινωνίες. Υπάρχουν σήµερα µια σειρά από τελευταίας γενιάς δηµοσιευµένες σελίδες στο ∆ιαδίκτυο, των οποίων η αξιοποίηση ωστόσο, εξαρτάται από µια σειρά τεχνικών αξιολόγησης που πρέπει να διαθέτει είτε ο εκπαιδευτικός, είτε ο µαθητής προκειµένου να µπορεί να εκτιµήσει το υλικό που του προσφέρεται µέσα από τη σελίδα (ακριβέστερα να εκτιµήσει τη διδακτική αξία του υλικού αυτού). Επιµορφωτικό υλικό για την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών - Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος) ΕΑΙΤΥ - Τοµέας Επιµόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ)