Excel dad10 14

Äàñãàë àæèë
Äàäëàãà àæèë ¹1: Òåêñò áà òîîí ºãºãäºë
Àæëûí çîðèëãî
MS Excel ïðîãðàì íü ïåðñîíàë êîìïüþòåð äýýð àæèëëàõ ýëåêòðîí õ¿ñíýãòýí òîîöîîëîë þì.
Ýíý ïðîãðàìä òà ºãºãäëºº ìºð, áàãàíàä áàéðøóóëàí çîõèîí áàéãóóëàõ áîëíî. Ò¿¿í÷ëýí ìàòåìàòèê
òîîöîîëëûã øóóðõàé ã¿éöýòãýæ áîëíî. Äàäëàãûí õè÷ýýë¿¿äýýðýý áèä Microsoft Excel ïðîãðàìûí
¿íäñýí îéëãîëòóóäûã çààõ áîëíî. Ýíý õè÷ýýëýýð òà Excel ïðîãðàìûí öîíõíû ýëåìåíò¿¿äòýé
òàíèëöàõ áîëíî.
Àæëûí äàðààëàë
1. Excel ïðîãðàìûí öîíõ
2. Îôôèñ òîâ÷
3. Øóóä õàíäàõ õýðýãë¿¿ðèéí ìºð
4. Ãàð÷ãèéí ìºð
5. Ribbon áàãö õýðýãë¿¿ðèéí ìºð
6. Àæëûí õóóäàñ
7. Òîìú¸îíû ìºð
8. Áàéäëûí ìºð
9. Àæëûí õóóäñàíä êóðñîðûã øèëæ¿¿ëýõ
10. Í¿äí¿¿äýä õóðäàí øèëæèõ
11. Í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ëýõ
12. ªãºãäºë îðóóëàõ
13. Í¿äíèé ºãºãäºë çàñâàðëàõ
14. Í¿äýíä òåêñòèéã áàãòààí áàéðëóóëàõ
15. Í¿äíèé ºãºãäëèéã óñòãàõ
16. Ôàéë õàäãàëàõ
17. Ôàéë õààõ
Ã¿éöýòãýõ àðãà÷ëàë

Äàñãàë 1
Àæëûí õóóäñàíä êóðñîðûã øèëæ¿¿ëýõ
Äîîøîî ñóìòàé òîâ÷ëóóð
• Äîîøîî ñóìòàé òîâ÷ëóóðûã õýä õýäýí óäàà äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã í¿äýýð äîîø øèëæèíý.
Äýýøýý ñóìòàé òîâ÷ëóóð
• Äýýøýý ñóìòàé òîâ÷ëóóðûã õýä õýäýí óäàà äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã í¿äýýð äýýø øèëæèíý.
Tab òîâ÷ëóóð
1. A1 í¿äýíä êóðñîðûã áàéðëóóë.
2. Tab òîâ÷ëóóðûã õýä õýäýí óäàà äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã íýã í¿äýýð áàðóóí òèéø øèëæèíý.
Shift+Tab òîâ÷ëóóðûí õîñëîë
• Shift òîâ÷ëóóðûã äàðæ áàéãààä Tab òîâ÷ëóóðûã õîñëóóëàí äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã íýã
í¿äýýð ç¿¿í òèéø øèëæèíý.
Áàðóóí, ç¿¿í ñóìòàé òîâ÷ëóóð
1. Áàðóóí ñóìòàé òîâ÷ëóóðûã õýä õýäýí óäàà äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã íýã í¿äýýð áàðóóí òèéø
øèëæèíý.
2. Ç¿¿í ñóìòàé òîâ÷ëóóðûã õýä õýäýí óäàà äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã íýã í¿äýýð ç¿¿í òèéø
øèëæèíý.
Page Up áà Page Down òîâ÷ëóóð

1. Page Down òîâ÷ëóóðûã äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã õóóäñààð äîîø øèëæèíý.
2. Page Up òîâ÷ëóóðûã äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã õóóäñààð äýýø øèëæèíý.
Ctrl+Home òîâ÷ëóóðûí õîñëîë
1. J áàãàíà äýýð êóðñîðîî áàéðëóóë.
2. J áàãàíà äýýð áàéðëóóëñàí õýâýýð 20-ð ìºðºíä êóðñîðîî øèëæ¿¿ë.
3. Ctrl òîâ÷ëóóðûã äàðæ áàéãààä Home òîâ÷ëóóðûã õîñëóóëàí äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð A1 í¿äýíä
øèëæèíý.
Í¿äýíä êóðñîðûã øóóðõàé øèëæ¿¿ëýõ
Àæëûí õóóäàñíû íýã í¿äíýýñ òóõàéí àæëûí õóóäàñíû ººð áàéðëàëä êóðñîðûã õóðäàí
øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé.

Äàñãàë 2
F5 òîâ÷ëóóðààð øèëæèõ
F5 ôóíêöèîíàë òîâ÷ëóóð íü "Go To" õàðèëöàõ öîíõûã íýýäýã. Ýíý öîíõûã àøèãëàí õ¿ññýí
áàéðëàëäàà êóðñîðûã øóóðõàé øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé.
1. F5 òîâ÷ëóóð äýýð äàð. Go To õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
2. Reference òàëáàðò J3 ãýæ áè÷.
3. Enter òîâ÷ëóóðûã äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð J3 í¿äýíä øèëæèíý.
Ctrl+G òîâ÷ëóóðûí õîñëîë
Ctrl+G òîâ÷íû õîñëîë àøèãëàí çààñàí í¿äýíä êóðñîðûã øóóðõàé øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé.
1. (Ctrl+G) òîâ÷íû õîñëîëûã äàð. Go To õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
2. Reference òàëáàðò C4 ãýæ áè÷.
3. Enter òîâ÷ëóóðûã äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð C4 í¿äýíä øèëæèíý.
Òîìú¸îíû ìºðíèé íýðèéí òàëáàð
Name box àøèãëàí çààñàí í¿äýíä êóðñîðûã øóóðõàé øèëæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé. Name box
òàëáàðò î÷èõûã õ¿ññýí í¿äíèé õàÿãàà áè÷èæ Enter òîâ÷ëóóðûã äàðíà.

1. Name box òàëáàðò B10 ãýæ áè÷.
2. Enter òîâ÷ëóóðûã äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð B10 í¿äýíä øèëæèíý.
Í¿ä èäýâõæ¿¿ëýõ

Õýðýâ í¿äí¿¿äèéã á¿ëýãëýí ôóíêö àøèãëàõûã õ¿ñâýë ýõëýýä ýäãýýð í¿äí¿¿äýý ñîíãîí
èäýâõæ¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé. Äàðààõ äàñãàëóóäààð õýðõýí èäýâõæ¿¿ëýõ àðãóóäûã ñóðöãààÿ.

Äàñãàë 3
Í¿äí¿¿ä èäýâõæ¿¿ëýõ
A1-ýýñ E1 í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ëýõäýý:
1. A1 í¿äýíä êóðñîðûã áàéðëóóëíà.
2. F8 òîâ÷ëóóðûã äàð.
3. Ïðîãðàìûí öîíõíû ç¿¿í äîîä áóëàíä áàéäëûí ìºð äýýð "Extend Selection" ãýñýí ìýäýýëýë
õàðàãäàíà. Ýíý íü ºðãºòãºñºí /Extend mode/ ãîðèìä øèëæñýí áàéãààã èëýðõèéëñýí
ìýäýýëýë þì.
4. E7 í¿äèéã ñîíãî. Èíãýõýä A1- E7 í¿äí¿¿ä èäýâõæñýí áàéíà.
5. Esc òîâ÷ëóóð äýýð äàðààä àæëûí õóóäàñíû äóðûí áàéðëàëä click õèéæ èäýâõæ¿¿ëýëòèéã
õ¿÷èíã¿é áîëãîíî.
Õóëãàíû ÷èðýõ ¿éëäëýýð í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ëýõ
Ò¿¿í÷ëýí òà õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èí äýýð äàðààä èäýâõæ¿¿ëýõèéã õ¿ññýí òàëáàð äýýã¿¿ðýý
õóëãàíû ÷èðýõ ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýí èäýâõæ¿¿ëæ áîëíî. Íýìæ õýëýõýä, òà àæëûí õóóäàñíû çýðýãöýý
áóñ îðøèõ òàëáàðóóäûã èäýâõæ¿¿ëýõ áîë äàðààõ ¿éëäëèéã äàãààä õèéãýýðýé.

1. A1 í¿äýíä øèëæ.
2. Ãàðààñ Ctrl òîâ÷ëóóðûã äàð. 9-ð àëõàì õ¿ðòýë Ctrl òîâ÷èéã äàðààñòàé õýâýýð áàéíà.
Èíãýñíýýð àæëûí õóóäàñíû çýðãýëäýý áóñ îðøèõ ìóæèéã èäýâõæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé áîëíî.
3. Õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã äàð.
4. Õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã äàðààñòàé ÷èãýýð À1 í¿äíýýñ Ñ5 í¿ä ð¿¿ õóëãàíûã ÷èð.
5. Ctrl òîâ÷ëóóðûã äàðñàí õýâýýðýý õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã ÷ºëººë.
6. D7 í¿äýí äýýð õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã íýã äàð.
7. Õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã äàðààñòàé ÷èãýýð F10 í¿ä ð¿¿ õóëãàíû ÷èðýõ ¿éëäëèéã ã¿éöýòãý.
8. Ctrl òîâ÷ëóóðûã ÷ºëººë. Ýíý ¿åä A1-C5 í¿äí¿¿ä áîëîí D7 - F10 í¿äí¿¿ä èäýâõæñýí áàéíà.
9. Ãàðààñ Esc òîâ÷èéã äàðàõ ýñâýë àæëûí õóóäàñíû äóðûí áàéðëàëä õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã íýã
äàðæ èäýâõæèëòèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîíî.
ªãºãäºë îðóóëàõ
Ýíý õýñýãò àæëûí õóóäñàíä õýðõýí ºãºãäºë îðóóëàõ òàëààð ñóäëàõ áîëíî. Íýãä¿ãýýðò,
ªãºãäºë îðóóëàõûã õ¿ññýí í¿äýí äýýðýý êóðñîðûã áàéðëóóëíà. ªãºãäëºº áè÷èæ îðóóëààä ãàðààñ
Enter òîâ÷ëóóðûã äàðíà. Õýðýâ óñòãàõ øààðäëàãàòàé áîë ãàðààñ Backspace òîâ÷ëóóðûã äàðæ
òýìäýãòèéã íýã íýãýýð íü óñòãàíà.

Äàñãàë 4
ªãºãäºë îðóóëàõ

2. Ãàðààñ John Jordan ãýæ øèâæ îðóóë. Ýíý ¿åä Enter òîâ÷ëóóðûã äàðàõã¿é.

ªãºãäºë óñòãàõ
ªãºãäºë îðóóëàõ ÿâöäàà òýìäýãò óñòãàõ áîë ãàðààñ Backspace òîâ÷ëóóðûã àøèãëàíà.
1. Jordan ãýäýã ¿ãèéã Backspace òîâ÷ëóóð äàðàí óñòãà.
2. Ãàðààñ Enter òîâ÷ëóóðûã äàð. Ýíý ¿åä À1 í¿äýíä "John" ãýñýí ¿ã õàðàãäàíà.
Í¿ä çàñàõ
Í¿äýíä ºãºãäºë îðóóëñíû äàðàà ºãºãäºë çàñâàðëàõ áîë çàñâàðëàõûã õ¿ññýí í¿äýí äýýðýý F2
òîâ÷ëóóðûã äàðæ çàñâàðëàõ ãîðèìä øèëæèíý.

Äàñãàë 5
Í¿ä çàñâàðëàõ
"John" ãýñýí ¿ãèéã "Jones." áîëãîí ººð÷èëüå.
2. Ãàðààñ F2 òîâ÷ëóóðûã äàð.
3. Ç¿¿í ñóìòàé òîâ÷ àøèãëàí "n" ¿ñãèéí ºìíº òàëä êóðñîðûã áàéðëóóëàí Backspace
òîâ÷ëóóðûã äàðæ "h." ¿ñãèéã óñòãàíà.
4. Ãàðààñ “ nes.” ãýæ øèâæ îðóóëíà.
5. Ãàðààñ Enter òîâ÷ëóóðûã äàð.
Õÿëáàð àðãà: Òîìú¸îíû ìºð àøèãëàí í¿ä çàñâàðëàõ
Òîìú¸îíû ìºð àøèãëàí í¿äíèé ºãºãäëèéã çàñâàðëàõ áîëîìæòîé. "Jones" ãýñýí ¿ãèéã "Joker"
áîëãîí ººð÷ëºõ äàñãàëûã äàãààä õèéãýýðýé.

2. Òîìú¸îíû ìºðíèé í¿äíèé àãóóëãûí òàëáàðò Click õèé.

3. Backspace òîâ÷ëóóð àøèãëàí "s," "e," áà "n." ¿ñýãí¿¿äèéã óñòãà.
4. Ãàðààñ ker ãýæ øèâæ îðóóë.
5. Enter òîâ÷ëóóð äàð.
Õÿëáàð àðãà: Í¿äýíä õîñ äàðàëò õèéí í¿äíèé ºãºãäëèéã çàñâàðëàõ
"Joker" ãýñýí ¿ãèéã "Johnson" áîëãîí ººð÷ëºõ:

2. A1 í¿äýí äýýð õóëãàíû çààã÷èéã áàéðëóóëàí õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã õîñ äàð.
3. Ãàðààñ End òîâ÷ëóóðûã äàð. Èíãýõýä êóðñîð òåêñòèéí òºãñãºëä áàéðëàíà.

3. Backspace òîâ÷ëóóðûã àøèãëàí "r," "e," áà "k." ¿ñýãí¿¿äèéã àðèëãà.
4. Ãàðààñ hnson ãýæ øèâæ îðóóë.
5. Enter òîâ÷ëóóðûã äàð.

Í¿äíèé ºãºãäëèéã ñîëèõ
ªãºãäºë á¿õèé í¿äèéã èäýâõæ¿¿ëýí øèíý ºãºãäëºº áè÷èæ îðóóëàõàä õóó÷èí ºãºãäºë øèíý
ºãºãäëººð ñîëèãäîíî.
2. Ãàðààñ Cathy ãýæ øèâæ îðóóë.
3. Ãàðààñ Enter òîâ÷ëóóðûã äàð. Ýíý ¿åä "Johnson." ãýñýí íýð "Cathy" ãýñýí íýðýýð ñîëèãäîíî.

Í¿äýíä òåêñòèéã õóâààí áàãòààõ
Í¿äíèé ºðãºíèé õýìæýýíýýñ óðò òåêñò îðóóëàõ ¿åä òåêñò äàðààãèéí í¿äýíä äàìíàí õàðàãääàã.
Õýðýâ çºâõºí òóõàéí í¿äýíä ºãºãäëºº õàðóóëàõ áîë òåêñòýý õóâààí áàéðëóóëàõ øààðäëàãàòàé.

Äàñãàë 6
Í¿äýíä òåêñòèéã õóâààí áàéðëóóëàõ

1. A2 í¿äýíä êóðñîð áàéðëóóë.
2. Ãàðààñ “Text too long to fit.” ãýæ øèâæ îðóóë.
3. Enter òîâ÷ëóóð äàð.

4. A2 í¿äýíä êóðñîð áàéðëóóë.
5. Home áàãöûã ñîíãî.

6. Wrap Text òîâ÷èéã ñîíãî. Ýíý ¿åä òåêñò õóâààãäàí òóõàéí í¿äýíä áàãòàí áàéðëàñàí
áàéíà.
Í¿äíèé ºãºãäºë óñòãàõ
Í¿ä áà ìóæèéí ºãºãäëèéã óñòãàõäàà ºãºãäºëòýé í¿ä áà ìóæèéã èäýâõæ¿¿ëýí ãàðààñ Delete
òîâ÷ëóóðûã äàðíà.

Äàñãàë 7
Í¿äíèé ºãºãäºë óñòãàõ
1. A1 - A2 í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ë.
2. Ãàðààñ Delete òîâ÷ëóóðûã äàð.
Ôàéë õàäãàëàõ
1. Office òîâ÷èéã ñîíãî. Èíãýõýä öýñ íýýãäýíý.
2. Save êîìàíäûã ñîíãî. Save As õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
3. Ôàéë õàäãàëàõûã õ¿ññýí õàâòñàà íýýíý.
4. File Name òàëáàðò Lesson1 ãýæ áè÷.
5. Save êîìàíäûã ñîíãî. Ýíý ¿åä òàíû ôàéë “Lesson1” íýðòýéãýýð õàäãàëàãäíà.
Ôàéë õààõ
1. Office òîâ÷èéã ñîíãî. Èíãýõýä öýñ íýýãäýíý.
2. Close êîìàíäûã ñîíãî. Ýíý ¿åä Excel ïðîãðàìûí èäýâõòýé ôàéë õààãäàíà.

Äàäëàãà àæèë ¹2 ªãºãäëèéã ôîðìàòëàõ áà òîìú¸î îðóóëàõ
ªìíºõ õè÷ýýëýýð áèä Excel 2007 ïðîãðàìûí öîíõíû ýëåìåíò¿¿ä, öîíõîíä êóðñîðûã õýðõýí
øèëæ¿¿ëýõ, ìºí õýðõýí ºãºãäºë îðóóëàõ òàëààð òàíèëöñàí. Excel ïðîãðàìûí ãîë äàâóó òàë íü
ºãºãäëèéí ôîðìàò áîëîí ìàòåìàòèê òîîöîîëëûã ã¿éöýòãýõ àñàð ºðãºí áîëîìæòîé áàéäàãò îðøèíî.
Ýíý õè÷ýýëýýð áèä ìàòåìàòèê ¿éëäë¿¿äèéã õýðõýí ã¿éöýòãýõ, òåêñòýí áîëîí òîîí ºãºãäë¿¿äèéã
õýðõýí ôîðìàòëàõ òàëààð ñóäëàõ áîëíî.

1. Enter òîâ÷ äàðàõàä êóðñîðûí øèëæèõ ÷èãëýëèéã òîãòîîõ
2. Ìàòåìàòèê òîîöîîëëûã àâòîìàòààð ã¿éöýòãýõ
3. AutoSum õýðýãë¿¿ð
4. Òîîöîîëëûã àâòîìàòààð õèéõ
5. Í¿äíèé ºãºãäëèéã çýðýãö¿¿ëýõ
6. Îëîí ¿éëäýëò ìàòåìàòèê òîîöîîëîë õèéõ
7. Õóóëàõ, çººõ, í¿ä õàÿãëàõ
8. Áàãàíà áà ìºð íýìæ îðóóëàõ, óñòãàõ
9. Õ¿ðýý ¿¿ñãýõ
10. Í¿ä íýãòãýõ áà ãîëëóóëàõ
11. Í¿äýíä äýâñãýð ôîí îðóóëàõ
12. ¯ñãèéí øðèôò, øðèôòèéí õýìæýý, ºíãèéã ººð÷ëºõ
13. Øèíý àæëûí õóóäñàíä øèëæèõ
14. ¯ñãèéã òîä, íàëóó áîëãîõ, òåêñòèéí äîîãóóð çóðààñ
15. Óðò òåêñòòýé àæèëëàõ
16. Áàãàíû ºðãºíèéã ººð÷ëºõ
17. Òîîíû ôîðìàò
Enter òîâ÷ äàðàõàä êóðñîðûí øèëæèõ ÷èãëýëèéã òîãòîîõ
Microsoft Excel ïðîãðàìä òà Enter òîâ÷ äàðàõàä êóðñîðûí øèëæèõ ÷èãëýëèéã òîãòîîæ áîëíî.
Äàñãàëûã äàãàæ õèéñíýýð òà Enter òîâ÷ äàðàõàä êóðñîð íýã í¿äýýð äîîø øèëæèõ áîëíî.

1. Microsoft Office òîâ÷èéã ñîíãîõîä öýñ íýýãäýíý.
2. Öýñèéí áàðóóí äîîä áóëàíä áàéõ Excel Options êîìàíäûã ñîíãî. Excel Options òàëáàð
íýýãäýíý.

3. Ç¿¿í òàëûí æàãñààëòààñ Advanced-èéã ñîíãî.
4. Áàðóóí ãàð òàëûí äýëãýöýýñ After Pressing Enter Move Selection õÿíàëòûí òîâ÷èéã
èäýâõæ¿¿ë.
5. Direction æàãñààëòûí òàëáàðûã íýýæ, Down (Left-ç¿¿í, Up-äýýø, Right-áàðóóí) êîìàíäûã
ñîíãî.
6. OK êîìàíäûí òîâ÷ äàð. Ýíý ¿åä ãàðààñ Enter òîâ÷ äàðàõàä áèäíèé ñîíãîñîí äîîø ÷èãëýëä
êóðñîð øèëæèõ áîëíî.
Ìàòåìàòèê òîîöîîëîë õèéõ
Microsoft Excel ïðîãðàìä í¿äýíä òîîí ºãºãäºë îðóóëàí, ¿¿í äýýðýý ìàòåìàòèê òîîöîîëîë õèéõ
áîëîìæòîé. Ìàòåìàòèê òîîöîîëîë õèéõäýý ãàðààñ = òýìäãèéã îðóóëæ òîìú¸îíû áè÷èãëýëèéã
îðóóëíà. Ìàòåìàòèê òîîöîîëîë õèéõäýý äàðààõ àðèôìåòèê ¿éëäëèéí îïåðàòîðóóäûã àøèãëàíà.
¯¿íä:
+ Íýìýõ
- Õàñàõ
* ¯ðæèõ
/ Õóâààõ
^ Çýðýã äýâø¿¿ëýõ

Äàñãàë 1
Íýìýõ

1. A1 í¿äýíä Add ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã í¿ä äîîø øèëæèíý.
2. A2 í¿äýíä 1 ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð.
3. A3 í¿äýíä 1 ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð.
4. A4 í¿äýíä =A2+A3 ãýæ áè÷.
5. Òîìú¸îíû ìºðíèé çºâ òýìäýãòèéã ñîíãî. Ýíý ¿åä À4 í¿äýíä À2 áà À3 í¿äí¿¿äèéí íèéëáýð
áóþó ¿ð ä¿í ãàðíà. Õàðèí òîìú¸îíû ìºðíèé àãóóëãûí í¿äýíä òîìú¸îíû áè÷èãëýë
õàðàãäàíà.

Note: Òîìú¸îíû ìºðíèé çºâ òýìäýãòèéã ñîíãîõ íü ãàðààñ Enter òîâ÷ äàðàõòàé èæèë.
Õàñàõ

1. Ãàðààñ F5 òîâ÷ äàð. Èíãýõýä Go To õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
2. Reference òàëáàðò Â1 ãýæ áè÷.
3. Ãàðààñ Enter òîâ÷ äàðàõàä êóðñîð B1 í¿äýíä øèëæèíý.

4. Subtract ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã í¿ä äîîø øèëæèíý.
5. B2 í¿äýíä 6 ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð.
6. B3 í¿äýíä 3 ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð.
7. Â4 í¿äýíä =B2-B3 ãýæ áè÷.
8. Òîìú¸îíû ìºðíèé çºâ òýìäýãòèéã (Enter) ñîíãî. Ýíý ¿åä Â4 í¿äýíä Â2 í¿äíèé óòãààñ Â3
í¿äèéã õàññàí ÿëãàâàð ãàðíà. Õàðèí òîìú¸îíû í¿äýíä òîìú¸îíû áè÷èãëýë õàðàãäàíà.
¯ðæèõ
1. Ãàðààñ (Ctrl+G) òîâ÷íû õîñëîëûã äàð. Go To õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
2. Reference òàëáàðò C1 ãýæ áè÷.
3. Enter. Ýíý ¿åä êóðñîð Ñ1 í¿äýíä øèëæèíý.
4. Multiply ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã í¿ä äîîø øèëæèíý.
5. C2 í¿äýíä 2 ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð.
6. C3 í¿äýíä 3 ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð.
7. Ñ4 í¿äýíä =C2*C3 ãýæ áè÷.
8. Òîìú¸îíû ìºðíèé çºâ (Enter) òýìäýãòèéã ñîíãî. Ýíý ¿åä Ñ2 í¿äèéã Ñ3 í¿äýýð ¿ðæ¿¿ëñýí
¿ðæâýð Ñ4 í¿äýíä õàðàãäàõ áà òîìú¸îíû ìºðºíä óã òîìú¸îíû áè÷èãëýë õàðàãäàíà.
Õóâààõ
1. Ãàðààñ F5 òîâ÷ äàð.
2. Reference òàëáàðò D1 ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð. Êóðñîð D1 í¿äýíä øèëæèíý.
3. Divide ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð.

4. D2 í¿äýíä 6 ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð.
5. D3 í¿äýíä 3 ãýæ áè÷ýýä Enter òîâ÷ äàð.
6. D4 í¿äýíä =D2/D3 ãýæ áè÷.
7. Òîìú¸îíû í¿äíèé çºâ òýìäýãòèéã ñîíãî. Èíãýõýä D4 í¿äýíä D2 í¿äíèé óòãûã D3 í¿äíèé
óòãàíä õóâààñàí ¿ð ä¿í ãàðíà. Õàðèí òîìú¸îíû áè÷èãëýë íü òîìú¸îíû ìºðºíä õàðàãäàíà.
Òîìú¸îíä í¿äíèé õàÿã áà òîîí óòãóóäûã àøèãëàíà. Äàðààõ òîìú¸îã äàãààä õèéãýýðýé.
=A2/B2
=A1+12-B3
=A2*B2+12
=24+53
AutoSum
Home áàãöûí AutoSum õýðýãë¿¿ðèéã àøèãëàí áàãàíà ýñâýë ìºðèéí òîîí óòãóóäûí
íèéëáýðèéã îëæ áîëíî. AutoSum õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîõîä, Excel òàíû íèéëáýðèéã íü îëîõûã
õ¿ññýí òîîíóóäûã èäýâõæ¿¿ëíý. Õýðýâ òîìú¸îíû ìºðíèé çºâ òýìäýãòèéã ñîíãîõ, ýñâýë ãàðààñ Enter
òîâ÷èéã äàðàõàä Excel ïðîãðàì òîîíóóäûí íèéëáýðèéã îëíî. Õýðýâ òàíû íèéëáýðèéã íü îëîõûã
õ¿ññýí òîîíóóäûã áóðóó èäýâõæ¿¿ëñýí áàéâàë òà ìóæàà äàõèí ñîíãîí èäýâõæ¿¿ëæ áîëíî.

Äàñãàë 2
AutoSum
AutoSum ôóíêöûã äàãààä õèéãýýðýé:

1. F1 í¿äýíä øèëæ.
2. 3 ãýæ áè÷ýýä Enter. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã í¿ä äîîø øèëæèíý.
3. 3 ãýæ áè÷ýýä Enter. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã í¿ä äîîø øèëæèíý.
4. 3 ãýæ áè÷ýýä Enter. Ýíý ¿åä êóðñîð íýã í¿ä äîîø áóþó F4 í¿äýíä øèëæèíý.
6. Editing á¿ëãèéí AutoSum õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî. Ýíý ¿åä Excel F1-F3 í¿äí¿¿äèéã
èäýâõæ¿¿ëýõ áà F4 í¿äýíä òîìú¸î õàðàãäàíà.

7. Enter òîâ÷èéã äàðíà. F4 í¿äýíä ºìíºõ 3 í¿äíèé íèéëáýð ãàðíà.
Òîîöîîëëûã àâòîìàòààð õèéõ

Microsoft Excel ïðîãðàì íü í¿äíèé ºãºãäë¿¿äèéã ººð÷ëºõºä äàõèí òîîöîîëëûã õèéäýã. Ìºí
àëäààãàà çàñàõàä õÿëáàð áàéäàã.

Äàñãàë 3
Òîîöîîëëûã àâòîìàòààð õèéõ
Microsoft Excel ïðîãðàì íü ºãºãäëèéã ººð÷ëºõºä òîîöîîëëûã õýðõýí äàõèí õèéæ áàéãààã ýíý
äàñãàëààñ õàðàõ áîëíî.

2. 2 ãýæ áè÷ýýä áàðóóí ñóìòàé òîâ÷ëóóðûã äàð. Excel ïðîãðàì À4 í¿äíèé ¿ð ä¿íã ººð÷èëíº.
ªºðººð õýëáýë Excel ïðîãðàì A2 í¿äýí äýýð A3 í¿äíèé ºãºãäëèéã íýìýýä ãàðñàí øèíý ¿ð
ä¿í íü A4 í¿äýíä õàðàãäàæ áàéãàà þì.
3. B2 í¿äýíä øèëæ.
4. 8 ãýæ áè÷ýýä áàðóóí ñóìòàé òîâ÷ëóóðûã äàð. Excel ïðîãðàì B2 í¿äíýýñ B3 í¿äíèé
ºãºãäëèéã õàññàí ¿ð ä¿í B4 í¿äýíä ãàðíà.
5. C2 í¿äýíä øèëæ.
6. 4 ãýæ áè÷ýýä áàðóóí òèéø õàðñàí ñóìòàé òîâ÷ëóóðûã äàð. Excel ïðîãðàì C2 í¿äèéã C3
í¿äíèé ºãºãäëººð ¿ðæ¿¿ëñýí øèíý ¿ð ä¿í C4 í¿äýíä ãàðíà.
7. D2 í¿äýíä øèëæ.
8. 12 ãýæ áè÷ýýä ãàðààñ Enter òîâ÷èéã äàð. Excel ïðîãðàì D2 í¿äèéã D3 í¿äíèé ºãºãäºëä
õóâààñàí øèíý ¿ð ä¿í D4 í¿äýíä ãàðíà.
Í¿äíèé ºãºãäëèéã çýðýãö¿¿ëýõ
Excel ïðîãðàìûí ¿íäñýí òîõèðãîî ¸ñîîð í¿äýíä òåêñò øèâæ îðóóëàõ ¿åä óã òåêñòýí ºãºãäºë
í¿äíèé ç¿¿í òàëä çýðýãöýí áàéðëàäàã. Õàðèí òîîí ºãºãäºë îðóóëàõàä í¿äíèé áàðóóí òàëä çýðýãöýí
áàéðëàäàã. Ãýâ÷ ºãºãäºë í¿äýíä õýðõýí áàéðëàõûã ººð÷ëºõ áîëîìæòîé. A1-ýýñ D1 í¿äí¿¿äèéã õàð.
Ýäãýýð í¿äí¿¿äèéí ºãºãäºë í¿äíèé ç¿¿í òàëä çýðýãöýí áàéðëàñàí áàéíà.

Äàñãàë 4
Í¿äíèé òºâä áàéðëóóëàõ
A1- D1 í¿äí¿¿äèéí óòãûã í¿äíèé òºâä áàéðëóóëàõäàà:

1. A1- D1 í¿äí¿¿äèéã ñîíãîí èäýâõæ¿¿ëíý.
2. Home áàãöûã ñîíãîíî.
3. Alignment á¿ëãèéí Center õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî. Í¿ä á¿ðèéí ºãºãäºë í¿äíèé òºâä
áàéðëàñàí áàéíà.
Í¿äíèé ç¿¿í òàëä çýðýãö¿¿ëýõ
A1 - D1 í¿äí¿¿äèéã ç¿¿í çýðýãö¿¿ëýõäýý:

3. Alignment á¿ëãèéí Align Text Left õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî. Í¿ä á¿ðèéí ºãºãäëèéã í¿äíèé
ç¿¿í òàëä íü áàéðëóóëíà.
Í¿äíèé áàðóóí òàëä çýðýãö¿¿ëýõ
A1 - D1 í¿äí¿¿äèéí ºãºãäëèéã áàðóóí òàëä íü çýðýãö¿¿ëýõäýý:

3. Alignment á¿ëãèéí Align Text Right õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî. Excel í¿ä á¿ðèéí ºãºãäëèéã
áàðóóí òàëä íü áàéðëóóëíà.
4. Àæëûí õóóäàñíû äóðûí õýñýãò õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã íýã äàðàõàä ñîíãîí èäýâõæèëò õ¿÷èíã¿é
áîëíî.
Çºâëºìæ: Ýäãýýð çýðýãö¿¿ëýõ õýðýãë¿¿ð¿¿äèéã àøèãëàí òîîí óòãà á¿õèé í¿äíèé ºãºãäëèéí
çýðýãö¿¿ëýëòèéã ÷ ººð÷èëæ áîëíî.
Îëîí ¿éëäýëò ìàòåìàòèê òîîöîîëîë õèéõ

Excel ïðîãðàìä ìàòåìàòèê òîîöîîëëûã õèéäýý ¿éëäëèéí äàðààëëûã çºâ òîãòîîõ õýðýãòýé.
Òîîöîîëëûã ç¿¿íýýñ áàðóóí òèéø ¿ðæèõ, õóâààõ ¿éëäëèéã ýõëýýä, äàðàà íü íýìýõ, õàñàõ ¿éëäëèéã
äàðààëëûí äàãóó ã¿éöýòãýäýã.

Äàñãàë 5
Îëîí ¿éëäëýëò òîîöîîëîë õèéõ
2. =3+3+12/2*4 ãýæ áè÷.
3. Enter òîâ÷ äàð.
Òàéëáàð: Microsoft Excel ïðîãðàì íü 12 -ûã 2-ò õóâààãààä, ãàðñàí õàðèóã 4-ººð ¿ðæ¿¿ëæ, ¿¿í
äýýðýý 3-ûã íýìæ, äàõèí 3-ûã íýìýõ ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýí ãàðñàí ¿ð ä¿í áîëîõ 30-èéã À7 í¿äýíä
ãàðãàíà.

ªìíº îðóóëñàí òîìú¸îíû òîîöîîëîë õèéõ äàðààëëûã ººð÷èëæ ¿çüå.
1. A7 í¿äýí äýýð õîñ äàðàëò õèé.
2. Í¿äíèé ºãºãäëèéã =(3+3+12)/2*4 ãýæ çàñâàðëà.
3. Ãàðààñ Enter òîâ÷ äàð.
Òàéëáàð: Microsoft Excel ïðîãðàì 3+3+12-ûí íèéëáýðèéã 2-ò õóâààãààä ãàðñàí õàðèóã 4-ººð
¿ðæ¿¿ëýýä ãàðñàí õàðèó 36-ã À7 í¿äýíä õàðóóëíà.

Õóóëàõ, çººõ áà í¿ä õàÿãëàõ
Excel ïðîãðàìä òà àæëûí õóóäàñíû íýã òàëáàðûí ºãºãäëèéã òóõàéí àæëûí õóóäàñíû äóðûí
áàéðëàëä, ýñâýë ººð àæëûí õóóäñàíä õóóëàõ áîëîìæòîé. ªºðººð õýëáýë, àæëûí õóóäñàíä
ìýäýýëëèéã îðóóëæ äóóññàíû äàðàà óã ìýäýýëýëòýé èæèë ìýäýýëëèéã äàõèí áè÷èëã¿éãýýð äóðûí
áàéðëàëä ãàðãàæ áîëíî ãýñýí ¿ã þì. ¯¿íèé òóëä òà ýíý ìýäýýëëýý õóóëààä øèíý áàéðëàëä ãàðãàæ
òàâèíà.
Excel ïðîãðàìûí Cut áóþó çººõ ¿éëäëèéã àøèãëàí àæëûí õóóäàñíààñ ìýäýýëëèéã àðèëãààä,
Paste ¿éëäëèéã àøèãëàí óã àðèëãàñàí ìýäýýëëèéã àæëûí õóóäàñíû äóðûí áàéðëàëä, ýñâýë ººð
àæëûí õóóäñàíä ãàðãàí áàéðëóóëàõ áîëîìæòîé. ªºðººð õýëáýë, Cut, Paste êîìàíäûã àøèãëàí
àæëûí õóóäàñíû íýã áàéðëàëààñ ìýäýýëëèéã çººãººä òóõàéí áîëîí ººð àæëûí õóóäàñíû äóðûí
áàéðëàëä áàéðëóóëíà ãýñýí ¿ã.
Microsoft Excel ïðîãðàì òîìú¸îíû áè÷èãëýëä í¿äíèé óòãûã òîãòìîë óòãà, õàìààðàí
ººð÷ëºãääºã óòãà áà õîëèìîã óòãà ãýñýí 3 ÿíçààð îðóóëäàã. Òîìú¸îíû áè÷èãëýëä í¿äíèé ºãºãäëèéã
ÿìàð óòãààð àøèãëàæ áàéãàà íü òîìú¸îã õóóëàõ ¿åä òîä èëýðäýã. Àæëûí õóóäàñíû íýã òàëáàðààñ
íºãºº òàëáàð ðóó òîìú¸îã õóóëàõ ¿åä òîìú¸îíû ýõ áè÷èãëýë äýõü í¿äíèé õàÿã íü áàéðëàëààñ
õàìààðàí ººð÷ëºãäºæ áàéâàë ¿¿íèéã õàìààðàí ººð÷ëºãääºã í¿äíèé õàÿã ãýíý. ¯¿íèéã áýõëýãäýýã¿é
õóâüñàã÷ ãýæ íýðëýäýã. Àæëûí õóóäàñíû íýã òàëáàðààñ íºãºº òàëáàð ðóó òîìú¸îã õóóëàõ ¿åä
òîìú¸îíû ýõ áè÷èãëýë äýõü í¿äíèé õàÿã íü áàéðëàëààñ õàìààðàí ººð÷ëºãäºõã¿é áàéâàë ¿¿íèéã
òîãòìîë í¿äíèé õàÿã ãýíý. ¯¿íèéã í¿äýíä áýõëýãäñýí õóâüñàã÷ ãýíý. Ìºí ò¿¿í÷ëýí òà ìºðèéí õàÿã
íü òîãòìîë õàðèí áàãàíû õàÿã íü ººð÷ëºãääºã, ýñâýë áàãàíû õàÿã íü òîãòìîë ìºðèéí õàÿã íü
ººð÷ëºãääºã áàéõààð í¿äíèé õàÿãèéã òîäîðõîéëæ áîëíî. ¯¿íèéã õîëèìîã áóþó ìºðºíä áýõëýãäñýí,
ýñâýë áàãàíàíä áýõëýãäñýí õóâüñàã÷ ãýæ íýðëýäýã. Äàðààõ äàñãàëûã äàãàæ õèéãýýðýé.

Äàñãàë 6
Copy, Cut, Paste êîìàíä àøèãëàõ, í¿ä õàÿãëàõ
2. 1 ãýæ áè÷ýýä ãàðààñ Enter òîâ÷ äàð. Êóðñîð íýã í¿ä äîîø øèëæèíý.
Äàñãàë 1 äýýð õèéñýí íýìýõ ¿éëäëèéí òîìú¸îã áè÷èæ îðóóëàõäàà Point ãîðèìûã àøèãëààðàé.
Point ãîðèìä áàéõ ¿åä í¿äýí äýýð õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã íýã äàðàõ, ýñâýë òîâ÷ëóóðò ãàðíû ñóìòàé
òîâ÷íóóäûã àøèãëàí òîìú¸îíä í¿äíèé õàÿãèéã îðóóëàõ áîëîìæòîé.
2. = ãýæ áè÷.
3. Ãàðíààñ äýýøýý õàðñàí ñóìòàé òîâ÷èéã äàðæ À9 í¿äýíä øèëæ.
4. + ãýæ áè÷.
6. + ãýæ áè÷.
8. Òîìú¸îíû ìºðíèé òýìäýãòèéã ñîíãî. Èíãýýä Formula bar áóþó òîìú¸îíû ìºðºíä
òîìú¸îíû áè÷èãëýë ä¿ðñëýãäñýí áàéãààã òà õàðàõ áîëíî.

Copy êîìàíäûí õýðýãë¿¿ð
Äýýð îðóóëñàí òîìú¸îã õóóëàõäàà äàðààõ àëõàìóóäûã äàãààä õèéãýýðýé.

3. Clipboard á¿ëãèéí Copy õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel ïðîãðàì A12 í¿äíèé òîìú¸îã çàâñðûí
ñàíàõ îéä õóóëæ àâíà.

4. Ãàðààñ áàðóóí ñóìòàé òîâ÷èéã äàðàí B12 í¿äýíä øèëæ.

5. Clipboard á¿ëãèéí Paste õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel ïðîãðàì Â12 í¿äýíä À12 í¿äíèé
òîìú¸îã ãàðãàæ òàâèíà.
6. Ãàðààñ Esc òîâ÷èéã äàðæ Copy áóþó õóóëàõ ãîðèìîîñ ãàðíà.
À12 í¿äíèé òîìú¸îã Â12 í¿äíèé òîìú¸îòîé õàðüöóóëàí õàð (í¿ä áà òîìú¸îíû ìºðèéã õàðíà
óó). À12 í¿äýíä áàéõ A áàãàíû ºãºãäë¿¿äèéí íèéëáýðèéã îëñîí òîìú¸î, Â12 í¿äýíä áàéõ B áàãàíû
ºãºãäë¿¿äèéí íèéëáýðèéã îëñîí òîìú¸îíóóä èæèë áàéíà. Ýíý òîìú¸îã õóóëàõ ¿åä í¿äíèé õàÿã íü
õàìààðàí ººð÷ëºãääºã õýëáýðòýé áàéíà. ªºðººð õýëáýë òîìú¸îíä í¿äíèé õàÿã áýõëýãäýýã¿é
õóâüñàã÷ õýëáýðýýð àøèãëàãäàæ áàéíà.
Äàñãàëûí äàðààãèéí õýñãèéã õèéõèéí ºìíº A7-B9 ìóæèéí ºãºãäëèéã C7-D9 í¿äýíä õóóëñàí
áàéõ õýðýãòýé. Ýíý óäààä Mini toolbar áóþó õóðààíãóé õýðýãë¿¿ðèéí ìºðèéã àøèãëàí õóóëúÿ.
Mini Toolbar àøèãëàí õóóëàõ

1. A9 - B11 ìóæèéã èäýâõæ¿¿ë. ¯¿íèé òóëä A9 í¿äýíä øèëæ. Ãàðààñ Shift òîâ÷èéã äàð. Shift
òîâ÷èéã äàðààñòàé õýâýýð äîîøîî ñóìòàé òîâ÷èéã 2 óäàà äàðààä áàðóóí ñóìòàé òîâ÷èéã íýã
äàð. Ýíý ¿åä Excel À9 – Â11 ìóæèéã èäýâõæ¿¿ëñýí áàéíà.
2. Õóëãàíû áàðóóí òîâ÷èéã äàð. Õóðààíãóé öýñ áà Minitoolbar íýýãäýíý.
3. Õóðààíãóé öýñýýñ Copy êîìàíäûã ñîíãî. Excel À9 – Â11 í¿äí¿¿äèéí ìýäýýëëèéã õóóëæ àâíà.

5. Õóëãàíû áàðóóí òîâ÷èéã äàð. Õóðààíãóé öýñ íýýãäýíý.
6. Paste êîìàíäûã ñîíãî. Excel A9 - B11 ìóæèéí ºãºãäëèéã C9 - C11 ìóæèä õóóëíà.

7. Ãàðààñ Esc òîâ÷ äàðæ Copy áóþó õóóëàõ ãîðèìîîñ ãàðíà.
Áýõëýãäñýí í¿ä
Í¿äíèé õàÿãèéã áýõëýõäýý í¿äíèé õàÿãíû ìºð, áàãàíû õàÿãèéí óðä òàëä äîëëàðûí òýìäýãò
îðóóëíà. Ýíý ¿éëäëèéã ãàðààñ F4 òîâ÷èéã äàðæ õÿëáàð àðãààð ã¿éöýòãýæ áîëíî. ¯¿íèé òóëä:
2. Ãàðààñ = ãýæ áè÷.
3. C9 í¿äèéã ñîíãî.
4. Ãàðààñ F4 òîâ÷ äàð. Ñ áà 9-èéí ºìíº äîëëàðûí òýìäýãò õàðàãäàíà.
5. Ãàðààñ + ãýæ áè÷.
8. Ãàðààñ + ãýæ áè÷.
11. Òîìú¸îíû ìºðíèé òýìäýãòèéã ñîíãî. Òîìú¸îíû ìºðºíä C12 í¿äíèé òîìú¸îíû
áè÷èãëýë õàðàãäàíà.

Òîâ÷íû õîñëîëîîð õóóëàõ
Áèä òîâ÷ëóóðò ãàðààñ òîâ÷íóóäûã õîñëóóëàí äàðàõ àðãààð ÿìàð íýã ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýõ
áîëîìæòîé áàéäàã. Æèøýý íü, Ctrl+C ãýäýã íü ãàðààñ Ctrl òîâ÷èéã äàðæ áàéãààä “c” òîâ÷èéã äàðíà
ãýñýí ¿ã þì.
Ctrl+C òîâ÷íû õîñëîë
Îäîî Ñ12 í¿äíèé òîìú¸îã D12 í¿äýíä õóóëúÿ. Ýíý óäààä òîâ÷ëóóðò ãàð àøèãëàí õóóëàõ
¿éëäëèéã ã¿éöýòãýå.
2. Ãàðààñ Ctrl òîâ÷èéã äàðæ, äàðààñòàé ÷èãýýð ãàðààñ "c" òîâ÷èéã äàð (Ctrl+C). Excel ïðîãðàì
C12 í¿äíèé àãóóëãûã õóóëæ àâíà.
3. Ãàðààñ áàðóóí ñóìòàé òîâ÷èéã íýã äàðæ D12 í¿äýíä øèëæ.
4. Ãàðààñ Ctrl òîâ÷èéã äàðæ, äàðààñòàé ÷èãýýð ãàðààñ "v" òîâ÷èéã äàð (Ctrl+V). Excel ïðîãðàì
C12 í¿äíèé àãóóëãûã D12 í¿äýíä ãàðãàæ òàâèíà.
5. Ãàðààñ Esc òîâ÷ äàðæ Copy áóþó õóóëàõ ãîðèìîîñ ãàðíà.

C12 í¿äíèé òîìú¸îã D12 í¿äíèé òîìú¸îòîé õàðüöóóëàí õàð (èäýâõòýé í¿ä áà òîìú¸îíû
ìºðèéã õàð). Òîìú¸îíóóä ÿã èæèë áàéíà. Excel ïðîãðàì C12 í¿äíèé òîìú¸îã D12 í¿äýíä õóóëñàí.

Õóóëàãäñàí òîìú¸îíû í¿äíèé õàÿã íü òîãòìîë áàéíà. Èéìýýñ ýíý õî¸ð òîìú¸î íü õî¸óë C áàãàíû
íèéëáýðèéã îëñîí áàéíà.
Áýõëýãäñýí ìºð, áàãàíà
Òîìú¸îã õóóëàõ ¿åä òîìú¸îíû çàðèì õýñýã íü ººð÷ëºãäºæ, çàðèì õýñýã íü ººð÷ëºãäºõã¿é
áàéõààð í¿äèéã õàÿãëàæ áîëíî. Æèøýý íü, ìºðèéí õàÿã íü òîãòìîë áàéõàä õàðèí áàãàíû õàÿã íü
ººð÷ëºãäºíº. ¯¿íèéã ìºí F4 òîâ÷èéã àøèãëàí ã¿éöýòãýæ áîëíî.
1. E1 í¿äýíä øèëæ.
2. Ãàðààñ = ãýæ áè÷.
3. Ãàðààñ äýýøýý ñóìòàé òîâ÷èéã íýã äàð.
4. Ãàðààñ F4 òîâ÷èéã 2 óäàà äàð. Èíãýõýä ìºðèéí õàÿã òîãòìîë, áàãàíû õàÿã ººð÷ëºãäºæ
áàéõààð áýõëýãäýíý.
5. Äàõèí F4 òîâ÷èéã äàð. Èíãýõýä áàãàíû õàÿã òîãòìîë, ìºðèéí õàÿã ººð÷ëºãäºæ áàéõààð
áýõëýãäýíý.
6. Ãàðààñ Esc òîâ÷ äàð.
Çººõ
Õýðýãëýã÷ àæëûí õóóäàñíû íýã òàëáàðààñ ººð òàëáàð ðóó ºãºãäëèéã çººí áàéðëóóëàõ
áîëîìæòîé.

1. D9 - D12 ìóæèéã èäýâõæ¿¿ë.
3. Cut õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî.
4. G1 í¿äýíä øèëæ.

5. Paste õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel ïðîãðàì D9-D12 ìóæèéí ºãºãäëèéã G1-G4 ìóæèä çººæ
áàéðëóóëíà.
Cut êîìàíäûã ãàðààñ Ctrl+X òîâ÷íû õîñëîëîîð ã¿éöýòãýõ áîëîìæòîé. ¯¿íèéã äàðààõ àëõàìûí
äàãóó ã¿éöýòãýíý.
1. Çººõèéã õ¿ññýí í¿äí¿¿äýý ñîíãîí èäýâõæ¿¿ë.
2. Ãàðààñ Ctrl+X òîâ÷íû õîñëîë äàð.
3. Çººæ áàéðëóóëàõûã õ¿ññýí ìóæèéí ç¿¿í äýýä áóëàíä êóðñîðûã øèëæ¿¿ë.
4. Ãàðààñ Ctrl+V òîâ÷íû õîñëîë äàð.

Áàãàíà áà ìºð íýìæ îðóóëàõ, óñòãàõ
Õýðýãëýã÷ ìºð, áàãàíà íýìæ îðóóëàõ áà óñòãàõ áîëîìæòîé. Áàãàíûã óñòãàõ ¿åä, àæëûí
õóóäàñíû äýýä òàëààñ äîîä òàë õ¿ðòëýõ áàãàíà äàõü á¿õ ç¿éëñ óñòàíà. Ìºð óñòãàõ ¿åä ìºðèéí ç¿¿í
òàëààñ áàðóóí òàë õ¿ðòëýõ á¿õ ç¿éëñ óñòàíà.

Äàñãàë 7
Áàãàíà, ìºð íýìæ îðóóëàõ, óñòãàõ
F áà G áàãàíóóäûã óñòãàõäàà:

1. F áàãàíû õàÿãèéã ñîíãîí, ¿¿íèéãýý G áàãàíà õ¿ðòýë ÷èðíý.
2. Cells á¿ëãèéí Delete õýðýãë¿¿ðèéí àðûí äîîø ñóìûã ñîíãîõîä öýñ íýýãäýíý.
3. Delete Sheet Columns êîìàíäûã ñîíãî. Excel ïðîãðàì èäýâõòýé áàãàíóóäûã óñòãàíà.
4. Èäýâõæ¿¿ëýëòèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîõäîî àæëûí õóóäñûí äóðûí õýñýãò Click õèéíý.
7 – 12 ìºð¿¿äèéã óñòãàõäàà:

1. 7-ð ìºðèéí õàÿãèéã ñîíãîí 12-ð ìºð õ¿ðòýë ÷èðíý.
2. Cells á¿ëãèéí Delete õýðýãë¿¿ðèéí àðûí äîîø ñóìûã ñîíãîõîä öýñ íýýãäýíý.
3. Delete Sheet Rows êîìàíäûã ñîíãî. Excel ïðîãðàì èäýâõæ¿¿ëñýí ìºð¿¿äèéã óñòãàíà.
Áàãàíà îðóóëàõ:
1. A áàãàíû õàÿãèéã ñîíãîæ À áàãàíûã èäýâõæ¿¿ë.
2. Cells á¿ëãèéí Insert õýðýãë¿¿ðèéí àðûí äîîø ñóìûã ñîíãîõîä öýñ íýýãäýíý.
3. Insert Sheet Columns êîìàíäûã ñîíãî. Excel ïðîãðàì øèíý áàãàíà íýìíý.
Ìºðí¿¿ä îðóóëàõ:
1. 1-ð ìºðíèé äóãààðûã ñîíãîí 2-ð ìºð ð¿¿ ÷èðæ 1 áà 2-ð ìºð¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ëíý.
2. Cells á¿ëãèéí Insert õýðýãë¿¿ðèéí àðûí äîîø ñóìûã ñîíãîõîä öýñ íýýãäýíý.

3. Insert Sheet Rows êîìàíäûã ñîíãîíî. Excel ïðîãðàì øèíýýð 2 ìºð íýìæ îðóóëíà.
Õýðýãëýã÷ òàíû àæëûí õóóäàñ äîîðõèòîé àäèë õàðàãäàõ áîëíî.

Õ¿ðýý ¿¿ñãýõ
Excel ïðîãðàìûí àæëûí õóóäñàíä îðóóëñàí ºãºãäëèéí ãàäóóð õ¿ðýý øóãàì îðóóëæ áîëíî. Òà

õ¿ðýýíèé õýä õýäýí òºðëººñ ñîíãîí àøèãëàæ áîëíî. Border õýðýãë¿¿ðèéí àðûí ñóìòàé
òîâ÷èéã äàðàõàä öýñ íýýãäýíý. Öýñýýñ èäýâõæ¿¿ëñýí õýñãèéí äýýð, äîîð, ç¿¿í, áàðóóí òàëä íü,
ýñâýë á¿õ òàëä íü, ýñâýë çºâõºí ãàäóóð íü õ¿ðýý îðóóëàõ ãýõ ìýò ººðèéí çîðèëãîä íèéöñýí õ¿ðýýã
ñîíãîíî. Ìºí ò¿¿í÷ëýí ãàäóóð õ¿ðýý íü ºðãºí, ýñâýë äýýä òàëä íü äàí, äîîä òàëä íü õîñ øóãàìòàé
õ¿ðýý øóãàì îðóóëæ áîëíî. Æèøýý íü, íÿãòëàí áîäîã÷èä èõýâ÷ëýí ýöñèéí ä¿íãýýñ ºìíºõ õýñýãò íýã,
ýöñèéí ä¿íãèéí àðä õîñ çóðààñ àøèãëàäàã. Äàãààä õèéãýýðýé:

Äàñãàë 8
Õ¿ðýý ¿¿ñãýõ

1. B6 - E6 ìóæèéã èäýâõæ¿¿ë.


3. Borders õýðýãë¿¿ðèéí àðûí ñóìûã äàðæ õóðààíãóé öýñ íýý.
4. Top and Double Bottom Border êîìàíäûã ñîíãî. Ýíý ¿åä Excel ïðîãðàì íü èäýâõæ¿¿ëñýí
í¿äí¿¿äýä õ¿ðýý íýìæ îðóóëñàí áàéíà.

Í¿ä íýãòãýõ áà ãîëëóóëàõ
Çàðèì òîõèîëäîëä áèä àæëûí õóóäàñíû õýñýãò ãàð÷èã ºãºõ ìàÿãààð õýä õýäýí ìºð, ýñâýë
áàãàíû ãîëä òåêñò îðóóëàõ øààðäëàãà ãàðäàã. ¯¿íèéã õýðõýí õèéõèéã äàðààõ äàñãàëààñ õàðíà óó.

Äàñãàë 9
Í¿ä íýãòãýõ áà ãîëëóóëàõ

2. Sample Worksheet ãýæ áè÷.
3. Òîìú¸îíû ìºðíèé òýìäýãòèéã ñîíãî.
4. B2 - E2 í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ë.
6. Alignment á¿ëãèéí Merge and Center õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel ïðîãðàì B2, C2, D2, E2
í¿äí¿¿äèéã íýãòãýí àãóóëãûã íýãòãýãäñýí í¿äíèé ãîëä áàéðëóóëñàí áàéíà.

Íýãòãýñýí í¿äí¿¿äèéã ñàëãàõ
1. Ñàëãàõûã õ¿ññýí í¿äýý èäýâõæ¿¿ëíý.
3. Merge and Center õýðýãë¿¿ðèéí àðûí ñóìûã ñîíãîõîä öýñ íýýãäýíý.
4. Unmerge Cells êîìàíäûã ñîíãîíî.
Í¿äýíä äýâñãýð ôîí îðóóëàõ
Àæëûí õóóäàñíû çàðèì õýñýãò äýâñãýð ôîí îðóóëæ áîëíî.

Äàñãàë 10
Äýâñãýð ôîí îðóóëàõ

1. B2 - E3 í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ëíý.

3. Fill Color õýðýãë¿¿ðèéí àðûí ñóìûã ñîíãî.
4. Õàð õºõ ºíãèéã ñîíãî. Excel ïðîãðàì òàíû èäýâõæ¿¿ëñýí í¿äýíä õàð õºõ ºíãèéí ôîí
îðóóëíà.

Øðèôò, øðèôòèéí õýìæýý, ºíãèéã ººð÷ëºõ
¯ñãèéí øðèôò íü èæèë çàãâàðààð õàðàãäàõ òýìäýãò¿¿äèéí áàãö þì. Excel ïðîãðàìä îëîí
òîîíû ÿëãààòàé ¿ñãèéí øðèôò¿¿ä áàéõ áà ýäãýýðýýñ ñîíãîëò õèéíý. Øðèôòèéí õýìæýý íü öýãýýð
õýìæèãääýã. 72 point áóþó öýã íü íýã èí÷òýé òýíöäýã. The number of points assigned to a font is based
on the distance from the top to the bottom of its longest character. Õýðýãëýã÷ ººðèéí õ¿ññýíýýð
ºãºãäëèéí ¿ñãèéí øðèôò, õýìæýý, ºíãèéã ººð÷ëºõ áîëîìæòîé.

Äàñãàë 11
Øðèôò ñîëèõ


3. Font òàëáàðûí àðûí ñóìûã ñîíãî. Øðèôò¿¿äèéí æàãñààëò íýýãäýíý. Øðèôòèéí æàãñààëòûã
äîîø íü ã¿éëãýõýä èäýâõæ¿¿ëñýí òåêñòýíä øðèôòèéí ººð÷ëºëòèéã õàðóóëíà.
4. Times New Roman øðèôòèéã Font òàëáàðààñ õàéæ îëîîä ñîíãî. Õýðýâ Times New Roman
øðèôò òàíû ¿íäñýí øðèôò áîë ººð øðèôòèéã ñîíãîîðîé.
Øðèôòèéí õýìæýýã ººð÷ëºõ

1. B2 í¿äèéã èäýâõæ¿¿ë.
3. Font Size òàëáàðûí àðûí ñóìòàé òîâ÷èéã ñîíãî. Øðèôòèéí õýìæýý á¿õèé æàãñààëò
íýýãäýíý. Æàãñààëòûã äîîø ã¿éëãýõýä èäýâõæ¿¿ëñýí í¿äíèé øðèôòèéí õýìæýý ººð÷ëºãäºæ
áàéãàà íü õàðàãäàíà.
4. 26 ñîíãî. Excel ïðîãðàì B2 í¿äíèé øðèôòèéí õýìæýýã 26 áîëãîíî.
Øðèôòèéí ºíãº ººð÷ëºõ

3. Font Color õýðýãë¿¿ðèéí àðûí ñóìûã ñîíãî.
4. Öàãààí ºíãèéã ñîíãî. Øðèôòèéí ºíãº öàãààí áîëæ ººð÷ëºãäºíº.
Òàíû àæëûí õóóäàñ äàðààõ áàéäàëòàé õàðàãäàõ áîëíî.

Øèíý àæëûí õóóäñàíä øèëæèõ
Microsoft Excel ïðîãðàìûí àæëûí òàëáàð á¿ð íü àæëûí õóóäñóóäààñ á¿ðääýã. Àæëûí õóóäàñ
íü íýðèéí òàëáàðòàé. Àæëûí òàëáàð íü ¿íäñýí òîõèðãîîãîîðîî ãóðâàí àæëûí õóóäàñòàé áà Sheet1-
ýýñ ýõýëäýã. Øèíý ñýäýâ ýõëýõýýñ ºìíº øèíý àæëûí õóóäñàíä øèëæèõ òàëààð ¿çüå.

Äàñãàë 12
Øèíý àæëûí õóóäñàíä øèëæèõ
• Äýëãýöèéí ç¿¿í äîîä áóëàíä áàéõ Sheet2 íýðèéã ñîíãî. Ýíý ¿åä Sheet2 èäýâõæèíý.

¯ñãèéã òîä, íàëóó áîëãîõ, òåêñòèéí äîîãóóð çóðààñ
Excel ïðîãðàìûí àæëûí õóóäàñíû í¿äíèé àãóóëãûã òîäðóóëàõ, íàëóó áîëãîõ, ýñâýë äîîãóóðàà
çóðààñòàé áîëãîõ áîëîìæòîé. Äàðààõ äàñãàëûã äàãàí õèéñíýýð òåêñòèéã òîä, íàëóó, äîîãóóð íü
çóðààñòàé áîëãîõ àðãóóäûã ìýäýõ áîëíî.

Äàñãàë 13
Êîìàíäûí õýðýãë¿¿ðýýð òåêñò òîäðóóëàõ

1. A1 í¿äýíä Bold ãýæ áè÷.
2. Òîìú¸îíû ìºðºíä áàéðëàõ çºâ òýìäýãòèéã ñîíãî.
4. Bold õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel í¿äíèé àãóóëãûã òîä áîëãîíî.
5. Õýðýâ òîäðóóëñíàà àðèëãàõ áîë äàõèí Bold õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî.
Êîìàíäûí õýðýãë¿¿ðýýð òåêñòèéã íàëóóëàõ

1. Type Italic in cell B1 í¿äýíä Italic ãýæ áè÷.

4. Italic õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel í¿äíèé àãóóëãûã íàëóó áîëãîíî.
5. Õýðýâ íàëóóëñíàà áîëèóëàõ áîë äàõèí Italic õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî
Êîìàíäûí õýðýãë¿¿ð àøèãëàí òåêñòèéí äîîãóóð çóðààñ ãàðãàõ
Òåêñòèéí äîîãóóðõ íýã çóðààñ:

1. C1 í¿äýíä Underline ãýæ áè÷.
4. Underline õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel í¿äíèé àãóóëãûí äîîãóóð çóðààñòàé áîëãîíî.
5. Õýðýâ òåêñòèéí äîîãóóð çóðààñûã àðèëãàõ áîë äàõèí Underline õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî.
Òåêñòèéí äîîãóóðõ õîñ çóðààñ

1. D1 í¿äýíä Underline ãýæ áè÷.
4. Underline õýðýãë¿¿ðèéí àðûí ñóìûã ñîíãîí íýýãäýõ æàãñààëòààñ Double Underline
áóþó õîñ çóðààñûã ñîíãî. Í¿äíèé àãóóëãûí äîîãóóð õîñ çóðààñòàé áîëñîí áàéíà.
5. Õýðýâ òåêñòèéí äîîãóóð çóðààñûã àðèëãàõ áîë äàõèí Underline õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî.
Õÿëáàð àðãà: Òîâ÷íû õîñëîë àøèãëàí òîäðóóëàõ
1. A2 í¿äýíä Bold ãýæ áè÷.
2. Òîìú¸îíû ìºðºíä áàéðëàõ òýìäýãòèéã ñîíãî.
3. Ãàðààñ (Ctrl+Â) òîâ÷íû õîñëîëûã äàð. Excel í¿äíèé àãóóëãûã òîä áîëãîíî.
4. Õýðýâ òîäðóóëñíàà àðèëãàõûã õ¿ñâýë ãàðààñ äàõèí Ctrl+Â òîâ÷íû õîñëîëûã äàðíà.
Õÿëáàð àðãà: Òîâ÷íû õîñëîë àøèãëàí íàëóóëàõ
1. B2 í¿äýíä Italic ãýæ áè÷.
2. Òîìú¸îíû ìºðºíä áàéðëàõ òýìäýãòèéã ñîíãî.
3. Ãàðààñ (Ctrl+I) òîâ÷íû õîñëîëûã äàð. Excel í¿äíèé àãóóëãûã íàëóó áîëãîíî.

4. Õýðýâ íàëóóëñíàà àðèëãàõûã õ¿ñâýë ãàðààñ äàõèí Ctrl+I òîâ÷íû õîñëîëûã äàðíà.
Õÿëáàð àðãà: Òîâ÷íû õîñëîë àøèãëàí òåêñòèéí äîîãóóð çóðàõ
1. C2 í¿äýíä Underline ãýæ áè÷.
3. Ãàðààñ (Ctrl+U) òîâ÷íû õîñëîëûã äàð. Excel í¿äíèé àãóóëãûí äîîãóóð íýã çóðààñ ãàðãàíà.
4. Õýðýâ òåêñòèéí äîîãóóð çóðààñûã àðèëãàõûã õ¿ñâýë ãàðààñ äàõèí Ctrl+U òîâ÷íû õîñëîëûã
äàðíà.
Óðò òåêñòòýé àæèëëàõ
Í¿äíèé ºãºãäºë íü òóõàéí í¿äíèé ºðãºíººñ óðò òîõèîëäîëä òóõàéí í¿äíèé áàðóóí òàëûí
í¿äí¿¿ä õîîñîí áàéâàë òåêñò ýíý õîîñîí çàéä á¿õýëäýý õàðàãääàã. Õàðèí áàðóóí òàëûí í¿ä ÿìàð
íýãýí àãóóëãàòàé áàéâàë òóõàéí í¿äýíä áàãòàõ õýìæýýíèé òåêñò ë õàðàãäàæ ¿ëäñýí õýñýã íü
õàðàãääàãã¿é.

Äàñãàë 14
Óðò òåêñòòýé àæèëëàõ

2. Now is the time for all good men to go to the aid of their army ãýæ áè÷.
3. Enter òîâ÷ äàð. À6 í¿äíèé ºãºãäºë òóõàéí í¿äýíäýý áàãòàõã¿é äàðààãèéí í¿äí¿¿äýä äàìíàí
áàéðëàíà.

5. Test ãýæ áè÷.
6. Enter òîâ÷ äàð. A6 í¿äíèé ºãºãäºë õóâààãäàí í¿äýíä áàãòàõ õýñýã íü ë õàðàãäàæ áàéíà.

8. Òîìú¸îíû ìºð ð¿¿ õàð. Ýíä í¿äýí äýõ ºãºãäºë á¿õëýýðýý õàðàãäàõ áîëíî.
Áàãàíû ºðãºíèéã ººð÷ëºõ
Òà áàãàíû ºðãºíèé õýìæýýã èõýñãýñíýýð óðò òåêñòèéã á¿õýëä íü õàðàõ áîëîìæòîé.

Äàñãàë 15
Áàãàíû ºðãºí ººð÷ëºõ

1. A áàãàíû àëü íýã í¿äèéã ñîíãî.
2. Home áàãö ñîíãî.
3. Cells á¿ëãèéí Format õýðýãë¿¿ðèéí àðûí ñóìûã ñîíãî.
4. Column Width êîìàíäûã ñîíãî. Column Width õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
5. Column Width òàëáàò 55 ãýæ áè÷.
6. OK êîìàíäûã ñîíãî. Èíãýõýä À áàãàíû ºðãºí 55 áîëñîí áàéíà.

Õóëãàíû ÷èðýõ ¿éëäëýýð áàãàíû ºðãºí ººð÷ëºõ
1. Â áà Ñ áàãàíû õàÿãèéí õîîðîíäîõ çóðààñ äýýð õóëãàíû çààã÷èéã áàéðëóóë. Õóëãàíû çààã÷
õî¸ð òèéø õàðñàí ñóì õýëáýðòýé áîëíî.
2. Õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èí äýýð äàðæ áàðóóí òèéø ÷èðíý. Äýëãýöýíä ìýäýýëýë
õàðàãäàíà.
3. Áàãàíû ºðãºí îéðîëöîîãîîð 20 áîëñîí ¿åä õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã ÷ºëººëíº. Èíãýõýä áàãàíû
ºðãºí 20 áîëñîí áàéíà.
Òîîíû ôîðìàò
Excel ïðîãðàìä îðóóëñàí òîîíû ôîðìàòûã õýðýãëýã÷ ººðºº ººð÷èëæ áîëíî. Æèøýý íü,
ìÿíãàòûí îðíîîð òóñãààðëàõ òàñëàë íýìæ îðóóëàõ, áóòàðõàéí îðíû òîîã òîäîðõîéëîõ, òîîíû óðä
ìºíãºí òýìäýãò ãàðãàõ, ýñâýë òîîã õóâèàð õàðóóëàõ ãýõ ìýò.

Äàñãàë 16
Òîîíû ôîðìàò

2. 1234567 ãýæ áè÷.

5. Number Format òàëáàðûí ñóìàí äýýð äàðàõàä öýñ íýýãäýíý.
6. Number-èéã ñîíãî. Èíãýõýä òàíû áè÷èæ îðóóëñàí òîîíû àðä òàñëàëûí îðíîîñ õîéø 2 îðîí
íýìæ ãàðíà.

7. Comma Style õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel ïðîãðàì ìÿíãàòûí îðíûã òàñëàëààð
òóñãààðëàíà.
8. Accounting Number Format õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel òàíû îðóóëñàí òîîí äýýð ìºíãºí
òýìäýãò íýìæ ãàðãàíà.
9. Increase Decimal õýðýãë¿¿ð äýýð 2 óäàà äàð. Excel òîîíû ôîðìàòûã ººð÷èëæ òàñëàëûí
îðíîîñ õîéø 4 îðîí ãàðãàíà.
10. Õýðýâ òàñëàëûí àðûí îðîíãèéí òîîã áóóðóóëàõ áîë Decrease Decimal õýðýãë¿¿ðèéã
ñîíãî.
Áóòàðõàéí îðîíã õóâü ðóó øèëæ¿¿ëýõ.

2. .35 (öýã íü àðàâòûí îðíû òýìäýãëýãýý) ãýæ áè÷.

5. Percent Style õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel áóòàðõàéí îðîíã õóâü ðóó øèëæ¿¿ëíý.
Õî¸ðäóãààð äàäëàãûí õè÷ýýë èíãýýä äóóñëàà. Òà áàðèìòûã õàäãàëæ, ìºí õààæ ÷àäíà. Õýðýâ
ýíý òàëààð äàõèí ñóäëàõûã õ¿ñâýë íýãä¿ãýýð õè÷ýýëèéã õàðíà óó.

Äàäëàãà àæèë ¹3: Ôóíêö àøèãëàõ, Í¿äí¿¿äèéã ä¿¿ðãýõ,
Õýâëýõ
Ôóíêö àøèãëàí òà ìóæèéí äóíäàæ óòãà, õàìãèéí èõ óòãà, õàìãèéí áàãà óòãà, òîîí
ºãºãäë¿¿äèéã òîîëñîíòîé àäèë îëîí òîîöîîëëûã õÿëáàð áºãººä øóóðõàé ã¿éöýòãýæ áîëíî. Microsoft
Excel ïðîãðàì íü íýëýýä îëîí ôóíêöóóäòýé. Microsoft Excel ïðîãðàìä òà àâòîìàòààð öóâàà ¿¿ñãýí
í¿äí¿¿äèéã ä¿¿ðãýõ áîëîìæòîé. Æèøýý íü, òà àæëûí õóóäñûã äîëîî õîíîãèéí ãàðèãóóäààð, æèëèéí
ñàðóóäààð, æèëýýð, ýñâýë öóâààíû áóñàä òºðëººð àâòîìàòààð ä¿¿ðãýæ áîëíî.
Õýâëýãäñýí àæëûí õóóäàñíû õóóäàñ á¿ðèéí äýýä òàëä íü òîëãîé òýìäýãëýãýý, äîîä òàëä íü
õºë òýìäýãëýãýý õàðàãääàã. Òîëãîé áà õºë òýìäýãëýãýýíä ç¿éëèéí ãàð÷èã, õóóäàñíû äóãààð, ëîãî ãýõ
ìýòèéã îðóóëæ áîëíî. Ýäãýýð ìýäýýëëèéã íýã ë óäàà îðóóëààä ¿¿íèéãýý õýâëýõ á¿ðäýý ãàðãàæ
áîëíî. Ýíý äàäëàãà àæëààðàà ôóíêö õýðõýí õýðýãëýõ, öóâàà õýðõýí ¿¿ñãýõ, òîëãîé áà õºë
òýìäýãëýãýý õýðõýí îðóóëàõ áîëîí õýðõýí õýâëýõ òàëààð çààõ áîëíî.
1. Ìóæèéí îïåðàòîð àøèãëàõ
2. Ôóíêöèéí òóõàé îéëãîëò
3. Í¿äí¿¿äèéã àâòîìàòààð áºãëºõ
4. Òîëãîé áà õºë ìýäýýëýë îðóóëàõ
5. Õýâëýõ òîõèðãîî õèéõ
6. Õýâëýõ
Ìóæèéí îïåðàòîðóóä
Ôóíêö àøèãëàõûí òóëä ìóæèéí îïåðàòîðóóäûí òàëààð îéëãîëòòîé áàéõ õýðýãòýé. Ìóæèéí
îïåðàòîðóóä íü í¿äí¿¿äèéã á¿ëýãëýäýã. Ìóæèéí îïåðàòîðóóä íü ìóæ áà íýãòãýõ ãýæ 2 àíãèëàãääàã.
Ìóæèéí õàÿã íü õî¸ð í¿äíèé õàÿãèéí õîîðîíä òîäîðõîéëîõ öýã (:)-ýýð òóñãààðëàãäñàí áàéäàã.
Æèøýý íü, A1:A3 ìóæèä A1, A2, A3 í¿äí¿¿ä áàãòàíà. A1:C3 ìóæèä A1, A2, A3, B1, B2, B3, C1, C2, C3
í¿äí¿¿ä áàãòàíà.
Õî¸ð áà ò¿¿íýýñ äýýø òîî, ìóæ, í¿äíèé õàÿãóóäûã ìóæ íýãòãýõ îïåðàòîð áîëîõ (,) òàñëàëààð
òóñãààðëàí áè÷ñýíèéã íýãòãýãäñýí ìóæ ãýíý. Æèøýý íü, A7,B8:B10,C9,10 íýãòãýãäñýí ìóæèä A7, B8 -
B10, C9 í¿ä áà 10 ãýñýí òîî áàãòàíà.

Ôóíêöûí òóõàé îéëãîëò
Ôóíêöèéã óðüä÷èëæ áè÷ñýí òîìú¸î ãýæ îéëãîæ áîëíî. Ôóíêö íü ýíãèéí òîìú¸îíîîñ
àðèôìåòèê îïåðàòîðóóä (+, -, *, /) îðóóëàëã¿é øóóä óòãûã îðóóëäàãààðàà ÿëãààòàé. Æèøýý íü, SUM
ôóíêö íü íýìýõ ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýäýã. Ôóíêö àøèãëàõ ¿åä äàðààõ ç¿éëñèéã ñàíàæ áàéõ õýðýãòýé.
Òîìú¸î áè÷èõèéí ºìíº òýíö¿¿ãèéí òýìäýã (=) áè÷íý.
Ôóíêöèéí íýð òîäîðõîéëíî.
Äóãóé õààëòàí äîòîð àðãóìåíòóóäèéã áè÷íý. Àðãóìåíò ãýäýã íü òîîöîîëîë õèéõýä
øààðäëàãàòàé óòãóóä þì. Æèøýý íü, íýìýõèéã õ¿ññýí òîîíóóä, ýñâýë í¿äíèé õàÿã áàéíà.
Àðãóìåíòóóäûã òàñëàëààð òóñãààðëàíà.
Ýíý ôóíêöèéí æèøýýã òàéëáàðëàÿ.
=SUM(2,13,A1,B2:C7)
Ýíý ôóíêöýä:
= òýìäýã ôóíêöèéí ýõëýë.
SUM íü ôóíêöèéí íýð.
2, 13, A1, áà B2:C7 íü àðãóìåíòóóä.
() íü àðãóìåíòóóä áàéðëàõ õààëò.
Òàñëàë (,) íü àðãóìåíòóóäûã òóñãààðëàã÷.
Ôóíêöèéí íýðíèé ýõíèé ¿ñãèéã áè÷ñýíèé äàðàà AutoComplete æàãñààëò íýýãääýã. Ýíý
æàãñààëòààñ îðóóëàõ ôóíêöèéí íýðýíä äýýð õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã õîñ äàðæ ôóíêöèéí íýðèéã á¿òýí
îðóóëàõ íü õóðäàí áàéäàã.

Äàñãàë 1
Ôóíêöóóä
Àðãóìåíòèéí óòãóóäûã íýìýõ SUM ôóíêö.

1. Microsoft Excel ïðîãðàìûã íýý.
2. B1 í¿äýíä 12 ãýæ áè÷.
8. A4 í¿äýíä =SUM(B1:B3) ãýæ áè÷.
9. Enter òîâ÷ äàð. Èíãýõýä B1 - B3 í¿äí¿¿äèéí íèéëáýð íü 63 ãýæ õàðàãäàíà.

Õÿëáàð àðãà: Ribbon ìºðººñ ôóíêö îðóóëàõ

1. C1 í¿äýíä 150 ãýæ áè÷.
6. Formulas áàãöûã ñîíãî.
7. Insert Function õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Insert Function õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
8. Or Select A Category òàëáàðààñ Math & Trig-èéã ñîíãî.
9. Select A Function òàëáàðààñ Sum-èéã ñîíãî.
10. OK êîìàíäûí òîâ÷ äàð. Function Arguments õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.

12. Number1 òàëáàðò àðãóìåíòèéí óòãà àâòîìàòààð õàðàãäàõã¿é áîë ãýðýýñ C1:C3 ãýæ áè÷.
13. OK êîìàíäûí òîâ÷ äàð. C1 - C3 í¿äí¿¿äèéí íèéëáýð áîëîõ 300 ãýñýí óòãà õàðàãäàíà.
Àæëûí õóóäàñíû ôîðìàò

2. Sum ãýñýí ¿ã áè÷.
3. B4 - C4 í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ë.

5. Borders õýðýãë¿¿ðèéí àðûí äîîø õàðñàí ñóìûã ñîíãî.
6. Top and Double Bottom Border êîìàíäûã ñîíãî.
Áèä “Äàäëàãûí õè÷ýýë ¹2” äýýð ñóäàëñíààð AutoSum õýðýãë¿¿ðèéã àøèãëàí íèéëáýðèéã
îëæ ÷àäíà.
Äóíäàæ óòãà îëîõ
Áèä AVERAGE ôóíêö àøèãëàí òîîí äàðààëëûí äóíäàæ óòãûã îëæ ÷àäíà.

2. Average ãýæ áè÷. Áàðóóí ñóìòàé òîâ÷èéã äàðæ B6 í¿äýíä øèëæ.
3. =AVERAGE(B1:B3) ãýæ áè÷.
4. Enter òîâ÷ äàð. B1 - B3 í¿äí¿¿äèéí äóíäàæ óòãà áîëîõ 21 ãýñýí òîî õàðàãäàíà.
AutoSum õýðýãë¿¿ðèéí Average –ýýð òîîöîîëîë õèéõ
Microsoft Excel ïðîãðàìä òà AutoSum õýðýãë¿¿ðèéã àøèãëàí äóíäàæ óòãûã òîîöîîëæ
áîëíî.

3. AutoSum õýðýãë¿¿ðèéí àðûí äîîøîî ñóìòàé òîâ÷èéã ñîíãî.
4. Average ôóíêöûã ñîíãî.

5. C1 - C3 í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ë.
6. Enter òîâ÷ äàð. C1 - C3 í¿äí¿¿äèéí äóíäàæ óòãà áîëîõ 100 ãýñýí òîî õàðàãäàíà.
Õàìãèéí áàãà óòãûã îëîõ
MIN ôóíêö àøèãëàí òîîí äàðààëëûí õàìãèéí áàãà óòãûã îëæ áîëíî.

2. Min ãýæ áè÷.
3. Áàðóóí ñóìòàé òîâ÷èéã äàðæ B7 í¿äýíä øèëæ.

4. MIN(B1:B3) ãýæ áè÷.
5. Enter òîâ÷ äàð. ªãºãäñºí ìóæèéí õàìãèéí áàãà óòãà áîëîõ 12 ãýñýí òîî õàðàãäàíà.
Òàéëáàð: AutoSum õýðýãë¿¿ðèéí àðûí ñóìòàé òîâ÷èéã äàðæ íýýãäýõ æàãñààëòûí
ôóíêöóóäûã àøèãëàí õàìãèéí áàãà óòãà, õàìãèéí èõ óòãà îëîõ, ìºí òîîëîõ ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýõ
áîëîìæòîé.
Õàìãèéí èõ óòãûã îëîõ
MAX ôóíêö àøèãëàí òîîí äàðààëëûí õàìãèéí èõ óòãûã îëæ áîëíî.

.
2. Max ãýæ áè÷.
4. = MAX(B1:B3) ãýæ áè÷.
5. Enter òîâ÷ äàð. Õàìãèéí èõ óòãà áîëîõ 27 ãýñýí òîî õàðàãäàíà.
Òîîí ºãºãäºë õýä áàéãààã òîîëîõ
Count ôóíêö àøèãëàí ìóæèä òîîí óòãà õýä áàéãààã òîîëîõ áîëîìæòîé.

2. Count ãýæ áè÷.
5. AutoSum õýðýãë¿¿ðèéí àðûí äîîø ñóìòàé òîâ÷èéã ñîíãî.
6. Count Numbers ôóíêöèéã ñîíãî. Excel ïðîãðàì Â9 í¿äýíä òîîëîõ ôóíêöèéã òîîëîõûã õ¿ññýí
í¿äí¿¿äèéí òààìàãëàëòàé õàìò ãàðãàäàã. Õýðýâ ýíý òààìàãëàë áóðóó áîë çîðèëòîä
í¿äí¿¿äýý èäýâõæ¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé.

7. B1 - B3 í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ë.

8. Enter òîâ÷ äàð. Ìóæèéí ºãºãäë¿¿äèéí òîîí óòãà áîëîõ 3 ãýñýí òîî õàðàãäàíà.

Í¿äèéã àâòîìàòààð ä¿¿ðãýõ
Microsoft Excel ïðîãðàìä òà àâòîìàòààð öóâàà ¿¿ñãýí í¿äí¿¿äèéã ä¿¿ðãýõ áîëîìæòîé. Æèøýý
íü, òà àæëûí õóóäñûã äîëîî õîíîãèéí ãàðèãóóäààð, æèëèéí ñàðóóäààð, æèëýýð, ýñâýë öóâààíû
áóñàä òºðëººð àâòîìàòààð ä¿¿ðãýæ áîëíî.

Äàñãàë 2
Í¿äèéã àâòîìàòààð ä¿¿ðãýõ
Äîëîî õîíîãèéí ãàðèãóóäààð í¿äèéã ä¿¿ðãýõ ¿éëäëèéã äàãààä ã¿éöýòãýýðýé.

1. Sheet2 àæëûí õóóäàñíû íýðèéã ñîíãî. Èíãýõýä Sheet2 õóóäñàíä øèëæèíý.
3. Sun ãýæ áè÷.
5. Sunday ãýæ áè÷.
6. A1 - B1 í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ë.
8. Bold õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel A1 - B1 í¿äí¿¿äèéí àãóóëãûã òîäðóóëíà.
9. Èäýâõæ¿¿ëñýí òàëáàðûí áàðóóí äîîä áóëàíä æèæèãõýí õàð òýãø ºíöºãò áàéãààã õàð. Ýíý
æèæèãõýí õàð òýãø ºíöºãòèéã fill handle áóþó áºãëºõ çàëóóð ãýæ íýðëýíý.
10. Áºãëºõ çàëóóð äýýð õóëãàíû çààã÷èéã áàéðëóóëàí À1-ýýñ Â14 í¿ä õ¿ðòýë ÷èð. Èíãýõýä
í¿äí¿¿ä äîëîî õîíîãèéí ãàðèãèéí íýðñýýð ä¿¿ðýí áºãëºãäºíº. Ìºí ò¿¿í÷ëýí Auto Fill
Options òîâ÷ äýëãýöýíä ãàð÷ èðíý.

Í¿äí¿¿äèéã õóóëàõ

1. Auto Fill Options òîâ÷èéã ñîíãî. Auto Fill Options öýñ íýýãäýíý.
2. Copy Cells ñîíãîëòûí òîâ÷èéã ñîíãî. Èíãýõýä A1 áà B1 í¿äíèé ºãºãäë¿¿ä èäýâõæ¿¿ëñýí
í¿äí¿¿äýä õóóëàãäñàí áàéíà.
3. Auto Fill Options òîâ÷èéã ñîíãî.
4. Fill Series ñîíãîëòûí òîâ÷ èäýâõæ¿¿ë. Èíãýõýä Sunday -ýýñ Saturday õ¿ðòýë äàõèí öóâàà ¿¿ñ÷
í¿äí¿¿äèéã ä¿¿ðãýíý.
5. Äàõèí Auto Fill Options òîâ÷èéã ñîíãî.
6. Fill Without Formatting ñîíãîëòûí òîâ÷ èäýâõæ¿¿ë. Èíãýõýä Sunday -ýýñ Saturday õ¿ðòýë
äàõèí öóâàà ¿¿ñ÷ í¿äí¿¿äèéã ä¿¿ðãýõ áîëîâ÷ òåêñò íü òîä áóñ áàéíà.
7. Äàõèí Auto Fill Options òîâ÷èéã ñîíãî.
8. Fill Weekdays ñîíãîëòûí òîâ÷ èäýâõæ¿¿ë. Èíãýõýä Monday-ýýñ Friday õ¿ðòýë öóâàà ¿¿ñ÷
í¿äí¿¿äèéã ä¿¿ðãýíý.
Áàãàíû ºðãºí
Çàðèì òîõèîëäîëä áàãàíû ºðãºíººñ óðò ºãºãäºë í¿äýíä îðóóëñàí áàéäàã. Ýíý ¿åä áàãàíû
ºðãºíèéã õóðäàí ººð÷ëºõ áîëîìæòîé. Æèøýý íü: Â áàãàíû ºãºãäºë áàãàíû ºðãºíººñ óðò áàéæ ãýæ
ñàíàÿ.
1. B áà C áàãàíóóäûã òóñãààðëàã÷ çóðààñàí äýýð õóëãàíû çààã÷èéã áàéðëóóëíà.

2. Õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èí äýýð õîñ äàðàëò õèé. Èíãýõýä áàãàíû ºðãºí àãóóëãûí óðòàä òîõèðîí
ººð÷ëºãäºíº.
Äàñãàëûã ã¿éöýòãýæ äóóññàíû äàðàà òàíû àæëûí õóóäàñ äàðààõ áàéäàëòàé õàðàãäàõ áîëíî.

Öàãèéí óòãóóäààð ä¿¿ðãýõ
1. C1 í¿äýíä 1:00 ãýæ áè÷.
2. C1 - C14 í¿äí¿¿äèéã ÷èðýõ ¿éëäëýýð ä¿¿ðãý. Èíãýõýä í¿ä á¿õýíä öàã ãàðíà.
3. Ãàðààñ Esc òîâ÷ äàðààä àæëûí õóóäàñíû äóðûí õýñýãò õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã íýã äàðæ
èäýâõæ¿¿ëýëòèéã õ¿÷èíã¿é áîëãî.
Öàãèéí ôîðìàòûã ººð÷ëºõ:
1. C1 - C14 í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ë.
3. Number Format òàëáàðûí àðûí äîîø ñóìûã ñîíãî. Èíãýõýä öýñ íýýãäýíý.
4. Time ñîíãî. Excel ïðîãðàì öàãèéí ôîðìàòûã ººð÷èëíº.
Òîîíóóäààð ä¿¿ðãýõ
D1 í¿äýíä 1 ãýæ áè÷.
1. D1 - D14 í¿äí¿¿äèéã õóëãàíû ÷èðýõ ¿éëäëýýð èäýâõæ¿¿ë. Í¿ä á¿ðò 1 òîî ãàðñàí áàéíà.
2. Auto Fill Options òîâ÷èéã ñîíãî.
3. Fill Series ñîíãîëòûí òîâ÷èéã èäýâõæ¿¿ë. Èíãýõýä í¿äí¿¿ä 1, 2, 3 ãýæ ýõëýí äóãààðëàãäàíà.
ªºð íýã ñîíèðõîëòîé öóâààã îäîî ¿¿ñãýå.

1. E1 í¿äýíä êóðñîðûã áàéðëóóë.
2. Lesson 1 ãýæ áè÷.
3. E1- E14 í¿äí¿¿äèéã õóëãàíû ÷èðýõ ¿éëäëýýð èäýâõæ¿¿ë. Èíãýõýä í¿äí¿¿ä Lesson 1, Lesson
2, Lesson 3 ãýõ ìýò÷èëýí öóâàà ¿¿ñãýí ä¿¿ðíý.
Òîëãîé áà õºë òýìäýãëýãýý ¿¿ñãýõ
Insert áàãöûí Header & Footer õýðýãë¿¿ðèéã àøèãëàí òîëãîé áà õºë òýìäýãëýãýý ¿¿ñãýíý.
Õýâëýãäñýí àæëûí õóóäàñíû õóóäàñ á¿ðèéí äýýä òàëä íü òîëãîé òýìäýãëýãýý, äîîä òàëä íü õºë
òýìäýãëýãýý õàðàãääàã. Header & Footer õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîõ ¿åä Excel àæëûí õóóäàñíû õàðàãäàõ
ãîðèìûã Page Layout ãîðèìä øèëæ¿¿ëýõ áà Design áàãö íýìýãäýíý. Ýíý áàãö íü çºâõºí ¿¿íèéã
õýðýãëýõ ¿åä ë äýëãýãääýã. Page Layout ãîðèìä áàðèìòûí ôîðìàòûã õÿëáàð ººð÷ëºõ áîëîìæòîé.
Áèä èõýâ÷ëýí Normal ãîðèìä àæèëëàäàã áèëýý.
Õýðýãëýã÷ òîëãîé áà õºë òýìäýãëýãýýã øèíýýð áè÷èæ îðóóëàõ, ýñâýë ºìíº òîäîðõîéëîãäñîí
áýëýí òîëãîé áà õºë òýìäýãëýãýýã àøèãëàæ áîëíî. ªìíº òîäîðõîéëîãäñîí áýëýí òîëãîé áà õºë

òýìäýãëýãýýã Header or Footer õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîõ, ýñâýë Header & Footer Elements á¿ëãèéí
õýðýãë¿¿ð¿¿äèéã ñîíãîí àøèãëàíà. Õ¿ñíýãòýíä Header & Footer Elements á¿ëãèéí õýðýãë¿¿ð¿¿äèéí
¿¿ðãèéã õàðóóëëàà.

Header & Footer Elements
Òîâ÷ ¯¿ðýã
Page Number Õóóäàñíû äóãààð îðóóëíà.

Number of Pages Áàðèìòûí íèéò õóóäàñíû òîîã îðóóëíà.

Current Time Êîìïüþòåðèéí ñèñòåìèéí öàã îðóóëíà.

File Path Áàðèìò áàéðëàõ çàìûã îðóóëíà.

File Name Ôàéëûí íýð îðóóëíà.

Sheet Name Àæëûí õóóäàñíû íýð îðóóëíà.

Picture Çóðàã îðóóëíà.
Òîëãîé áà õºë òýìäýãëýãýý îðóóëàõ òàëáàð íü õî¸óë ç¿¿í, áàðóóí, òºâ ãýñýí 3 á¿ëýãò
õóâààãääàã. Design áàãöûí Go To Header áà Go To Footer õýðýãë¿¿ð¿¿äýýð àæëûí õóóäàñíû òîëãîé
áà õºë òýìäýãëýãýý îðóóëàõ òàëáàðóóäûí õîîðîíä øèëæèíý.

Äàñãàë 3
Òîëãîé áà õºë òýìäýãëýãýý îðóóëàõ

1. Insert áàãö ñîíãî.
2. Text á¿ëãèéí Header & Footer õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Òàíû àæëûí õóóäàñ Page Layout ãîðèìä
õàðàãäàõ áà Design áàãö íýìýãäýæ õàðàãäàíà. Êóðñîð Header òàëáàðûí òºâ õýñýãò
áàéðëàñàí áàéíà.

3. Header òàëáàðûí áàðóóí òàëä õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã íýã äàð.
4. Header & Footer Elements á¿ëãèéí Page Number õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Áàðèìò õýâëýõ ¿åä
öààñíû áàðóóí äýýä áóëàíä õóóäàñíû äóãààð õýâëýãäýíý.
5. Header òàëáàðûí ç¿¿í òàëä õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã íýã äàð.
6. ªºðèéí íýðýý áè÷. Áàðèìò õýâëýõ ¿åä öààñíû ç¿¿í äýýä áóëàíä òàíû íýð õýâëýãäýíý.
7. Go To Footer õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Footer òàëáàðò êóðñîð øèëæèíý.

8. Footer õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Öýñ íýýãäýíý.
9. Áàðèìò áàéðëàõ çàìûã ñîíãî. Áàðèìòûã õýâëýõýä õóóäàñ á¿ðèéí äîîä òàëä áàðèìòûí
áàéðëàõ çàì õýâëýãäýí ãàðíà.
Normal View ãîðèìä øèëæèõ
Ýíãèéí áàéäëààð õàðàõäàà:
1. View áàãö ñîíãî.
2. Workbook Views á¿ëãèéí Normal õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî.
Õýâëýõ òîõèðãîî õèéõ
Page Layout áàãöàä õýâëýõ òîõèðãîîã õèéäýã. Ýíý áàãöûí õýðýãë¿¿ð¿¿äýýð öààñíû õýìæýý,
áàéðëàë, öààñíû èðìýã¿¿äýýñ òåêñò õ¿ðòëýõ çàé çýðãèéã òîõèðóóëäàã.
Margins ãýäýã íü áàðèìòûí äýýä, äîîä, ç¿¿í, áàðóóí òàëûí òºãñãºëä õàðàãäàõ öàãààí çàé þì.
Page Layout áàãöûí Margins õýðýãë¿¿ðýýð íýýãäýõ òàëáàðò öààñíû èðìýãýýñ ¿ëäýýõ çàéí õýä õýäýí
ñòàíäàðò çàãâàð áàéíà. Ýäãýýðýýñ ñîíãîõ çàìààð Margin-ã òîãòîîæ áîëíî.
Öààñíû áîñîî (portrait) áà õºíäëºí (landscape) ãýñýí õî¸ð áàéðëàë áàéíà. Excel-èéí ¿íäñýí
òîõèðãîîãîîð öààñ áîñîî áàéðëàëòàé áàéäàã.
Portrai
t

Landscape
Îëîí ÿíçûí õýìæýý á¿õèé öààñûã áèä àøèãëàäàã. Excel ïðîãðàìûí öààñíû õýìæýýíèé ¿íäñýí
òîõèðãîî íü Letter áóþó 21,59x27,94 ñì. Õýðýâ òà öààñíû õýìæýýã ººð÷ëºõèéã õ¿ñâýë Page Layout
áàãöûí Size õýðýãë¿¿ðýýð òîäîðõîéëíî.

Äàñãàë 4
Öààñíû òîõèðãîî õèéõ

1. Page Layout áàãö ñîíãî.
2. Page Setup á¿ëãèéí Margins õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Öýñ íýýãäýíý.
3. Wide ñîíãî. Wide òîõèðãîîãîîð öààñíû èðìýã¿¿äýýñ ¿ëäýõ çàé òîäîðõîéëãîäîíî.
Öààñíû áàéðëàëûã òîãòîîõ

2. Page Setup á¿ëãèéí Orientation õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Öýñ íýýãäýíý.
3. Landscape êîìàíäûã ñîíãî. Èíãýõýä öààñ õºíäëºí áàéðëàëòàé áîëíî.
Öààñíû õýìæýýã òîãòîîõ

2. Page Setup á¿ëãèéí Size õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Öýñ íýýãäýíý.
3. Õýðýãëýõ öààñíû õýìæýýã ñîíãî. Èíãýõýä òàíû ñîíãîñîí õýìæýýãýýð öààñíû õýìæýý
ººð÷ëºãäºíº.
Õýâëýõ
Õýâëýõ ýíãèéí àðãà íü Office öýñíèé Print äýä öýñíèé on the menu that appears, and then click
Quick Print in the Preview and Print the Document pane. Dotted lines appear on your screen, and your
document prints. The dotted lines indicate the right, left, top, and bottom edges of your printed pages.
Print Preview êîìàíäààð õýâëýõ òîõèðãîî õèéæ áîëíî. Áàðèìò öààñàí äýýð õýðõýí õýâëýãäýæ
ãàðàõûã Print Preview ãîðèìä õàðíà. Õýðýâ Print Preview ãîðèìä áàéõ ¿åä Page Setup õýðýãë¿¿ðèéã
ñîíãîæ õóóäàñíû ãîëä áàéðëóóëàõ ãýõ ìýò öààñíû òîõèðãîîã õèéæ áîëíî.
Õýðýâ áàðèìò õýä õýäýí õóóäàñíààñ á¿ðäñýí áîë Next Page áà Previous Page
õýðýãë¿¿ð¿¿äýýð ºìíºõ áà äàðààõ õóóäñàíä øèëæèíý. Ìºí Show Margins õÿíàëòûí òîâ÷èéã
èäýâõæ¿¿ëæ áàðèìòûí öààñíû èðìýã¿¿äýýñ ¿ëäýýõ çàéã èëýðõèéëñýí øóãàìûã õàðæ áîëíî. Ýíý
øóãàìíààñ õóëãàíû ÷èðýõ ¿éëäëýýð öààñíû èðìýã¿¿äýýñ ¿ëäýýõ çàéí õýìæýýã òîõèðóóëæ áîëíî.
Õàðèí Close Print Preview òîâ÷èéã ñîíãîæ Excel ïðîãðàìûí ¿íäñýí öîíõîíä øèëæèíý.
Áàðèìòûã õýâëýõýä áýëýí áîëñîí ¿åä Print õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî. Èíãýõýä Print õàðèëöàõ öîíõ
íýýãäýíý. Ýíäýýñ àæëûí õóóäñûã á¿õýëä íü ýñâýë çààñàí õýñãèéã õýâëýõ òîõèðãîîã õèéíý. Õýðýâ
çààñàí õóóäñûã õýâëýõ áîë From áà To òàëáàðóóäàä õóóäàñíû äóãààðóóäûã îðóóëíà. Îëîí õóâü
õýâëýõ áîë Number of Copies òàëáàðò õóâèëàõ òîîãîî îðóóëíà.

Äàñãàë 5
Õýâëýõèéí ºìíºõ áàéäëààð õàðàõ

1. Office òîâ÷èéã ñîíãî. Öýñ íýýãäýíý.
2. Print äýä öýñèéã ñîíãî. Preview and Print The Document òóñëàõ öýñ íýýãäýíý.
3. Print Preview êîìàíäûã ñîíãî. Òºâäºº òàíû áàðèìò á¿õèé Print Preview öîíõ íýýãäýíý.

Áàðèìò ãîëëóóëàõ

1. Print á¿ëãèéí Page Setup õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Page Setup õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
2. Margins áàãö ñîíãî.
3. Horizontally õÿíàëòûí òîâ÷èéã èäýâõæ¿¿ë. Excel òàíû ºãºãäëèéã õýâòýý òýíõëýãèéí òºâä
4. Vertically õÿíàëòûí òîâ÷èéã èäýâõæ¿¿ë. Excel òàíû ºãºãäëèéã áîñîî òýíõëýãèéí òºâä
5. OK êîìàíäûí òîâ÷èéã ñîíãî. Page Setup õàðèëöàõ öîíõ õààãäàíà.

Õýâëýõ

1. Print õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Print õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
2. Name òàëáàðûí àðûí äîîø ñóìàí äýýð äàðæ íýýãäýõ æàãñààëòààñ õýâëýõèéã õ¿ññýí õýâëýõ
òºõººðºìæèéí íýðèéã ñîíãîíî.
3. OK êîìàíäûí òîâ÷èéã ñîíãî. Excel òàíû àæëûí õóóäñûã õýâëýõ òºõººðºìæ ð¿¿ èëãýýíý.

Èíãýýä ãóðàâäóãààð õè÷ýýë äóóñëàà. Òà áàðèìòàà õàäãàëæ, ôàéëàà õààæ ÷àäíà ãýäýãò
èòãýëòýé áàéíà.

Äàäëàãà àæèë 4: Ãðàôèê áàéãóóëàõ


Microsoft Excel ïðîãðàìä òîîí ºãºãäë¿¿äèéã ãðàôèêààð õàðóóëàõ áîëîìæòîé. Insert áàãöûí
column, line, pie, bar, area, scatter çýðýã ãðàôèêèéí òºðë¿¿äýýñ ñîíãîíî. Èíãýõýä òàíû ñîíãîñîí
òºðëèéí ãðàôèê äýëãýöýíä áàéãóóëàãäàíà. Ãðàôèê áàéãóóëñàí ºãºãäë¿¿äèéã ººð÷èëºõºä ãðàôèê
àâòîìàòààð ººð÷ëºãäºíº. Ýíý äàäëàãà àæëààð Excel ïðîãðàìä õýðõýí ãðàôèê áàéãóóëàõ òàëààð
çààõ áîëíî.


1. Ãðàôèê áàéãóóëàõ
2. Ãðàôèêò á¿òöèéã ººð÷ëºõ
3. Ãðàôèêèéí òàéëáàð îðóóëàõ
4. ªãºãäºë ñîëèõ
5. Ãðàôèêò ñòèëèéã ººð÷ëºõ
6. Ãðàôèêèéí õýìæýý áàéðëàë ººð÷ëºõ
7. Ãðàôèêèéã Chart õóóäñàíä áàéðëóóëàõ
8. Ãðàôèêèéí òºðëèéã ººð÷ëºõ


Ãðàôèê áàéãóóëàõ

Insert áàãöûí Chart á¿ëãýýñ ãðàôèêèéí òºðëèéã ñîíãîíî. Áàãàíàí, øóãàìàí, äèàãðàì ãýõ ìýò
ãðàôèêèéí òºðë¿¿äýýñ ñîíãîñíû äàðàà ãðàôèêèéí äýä òºðëèéã ñîíãîíî. Æèøýý íü, Column òºðëèéã
ñîíãîñíû äàðàà õî¸ð õýìæýýñò ãðàôèê, ãóðâàí õýìæýýñò ãðàôèê, öåëèíäýð, êîíóñ, ïèðàìèä
õýëáýðèéí ãðàôèêèéí òºðë¿¿ä õàðàãäàíà. Ýäãýýð òºðºë òóñ á¿ð íü äýä òºðºëòýé.

Äýýðõ çóðãààð ¿ç¿¿ëñýí áàãàíàí ãðàôèêèéã ¿¿ñãýõèéí òóëä ýõëýýä äîîð ¿ç¿¿ëñýí øèã àæëûí
õóóäñûã ¿¿ñãýíý.

Àæëûí õóóäñûã ¿¿ñãýñíèé äàðàà ãðàôèê áàéãóóëàõàä áýëýí áîëíî.

Äàñãàë 1
Áàãàíàí òºðëèéí ãðàôèê áàéãóóëàõ

.

1. A3 - D6 í¿äí¿¿äèéã ñîíãîí èäýâõæ¿¿ë. Ãðàôèê áàéãóóëàõàä øààðäëàãàòàé ºãºãäë¿¿äèéã
àãóóëñàí í¿äí¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ëýõ ¸ñòîé. Ìºí ºãºãäëèéí òàéëáàðóóäûã áàñ àãóóëñàí áàéõ
õýðýãòýé.
2. Insert áàãö ñîíãî.

3. Charts á¿ëãèéí Column õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Áàãàíàí òºðëèéí ãðàôèêèéí õýëáýð¿¿ä á¿õèé
æàãñààëò íýýãäýíý.
4. Clustered Column òºðëèéã ñîíãî. Àæëûí õóóäñàíä áàãàíàí õýëáýðèéí ãðàôèê áàéãóóëàãäàõ
áà Chart Tools áàãö íýýãäýíý.

Ãðàôèêèéí á¿òöèéã ººð÷ëºõ

Ãðàôèê áàéãóóëñíû äàðàà ïðîãðàìûí öîíõíû ãàð÷ãèéí ìºðºíä Chart Tools ãýñýí íýð ãàð÷
èðýõ áà ýíý íü Design, Layout, Format ãýñýí áàãöóóäòàé. Ýíý áàãö íü øèíýýð ãðàôèê áàéãóóëàõ,
ýñâýë ãðàôèêèéã èäýâõæ¿¿ëýõ ¿åä èäýâõæèíý. Ýäãýýð áàãöóóäûã àøèãëàí ãðàôèêèéí
ýëåìåíò¿¿äèéí òîõèðãîîã õèéíý.

Ò¿¿í÷ëýí ãðàôèê äýëãýöýíä õýðõýí õàðàãäàõ á¿òöèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæòîé. Æèøýý íü,
ãðàôèêèéí ãàð÷èã, òàéëáàð, òýíõëýã¿¿äèéí íýð çýðãèéã òîäîðõîéëíî.

Äàñãàë 2
Ãðàôèêò á¿òöèéí òºðºë îðóóëàõ

1. Ãðàôèêàà ñîíãî. Ãàð÷ãèéí ìºðºíä Chart Tools ãýæ íýìýãäýæ ãàðíà.
2. Design áàãö ñîíãî.
3. Chart Layout á¿ëãèéí Quick Layout õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Ãðàôèêèéí á¿òöèéí òºðë¿¿ä á¿õèé
æàãñààëò íýýãäýíý.
4. Layout 5-èéã ñîíãî. Excel òàíû ãðàôèêò ñîíãîñîí á¿òöèéã îðóóëíà.

Òàéëáàð, òýìäýãëýãýý íýìýõ

Ãðàôèêò á¿òýö îðóóëàõ ¿åä ¿¿ññýí òàëáàðóóäàä ãàð÷èã îðóóëàõ, ýñâýë êîîðäèíàòûí òýíõëýãò
íýð ºãºõ ãýõ ìýò òýìäýãëýë¿¿ä îðóóëàõ øààðäëàãàòàé. Ãðàôèêò Layout 5 á¿òöèéí òºðëèéã îðóóëàõ
¿åä ãðàôèêèéí ãàð÷èã îðóóëàõ áîëîí áîñîî êîîðäèíàòûí òýíõëýãò íýð ºãºõ òàëáàðóóä øèíýýð
¿¿ñäýã.

Äàñãàë 3
Òàéëáàð òýìäýãëýãýý íýìýõ

ªìíº íü Äàðàà íü

1. Chart Title-èéã èäýâõæ¿¿ë. Chart Title õýñýãò õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã äàð. Êóðñîð Ñ ¿ñýãíèé
ºìíº áàéðëàíà. Ýíý ¿åä ãàðààñ Shift òîâ÷èéã äàðæ, äàðààñòàé õýâýýð ãàðààñ áàðóóí ñóìòàé
òîâ÷èéã Chart Title ãýñýí ¿ãèéã äóóñòàë äàðæ èäýâõæ¿¿ë.
2. Toy Sales ãýñýí ¿ãñèéã áè÷èæ îðóóë. Èíãýõýä ãðàôèêò ãàð÷èã íýìýãäýíý.
3. Axis Title ñîíãî. Axis Title õýñýãò õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã äàð. Êóðñîð À ¿ñýãíèé ºìíº áàéðëàíà.
Ýíý ¿åä ãàðààñ Shift òîâ÷èéã äàðæ, äàðààñòàé õýâýýð ãàðààñ áàðóóí ñóìòàé òîâ÷èéã Axis
Title ãýñýí ¿ãèéã äóóñòàë äàðæ èäýâõæ¿¿ë.
4. Sales ãýæ áè÷. Èíãýõýä áîñîî òýíõëýãò ãàð÷èã íýìýãäýíý.
5. Ãðàôèêèéí äóðûí õýñýãò õóëãàíû ç¿¿í òîâ÷èéã äàðæ ºãºãäºë îðóóëàõ ÿâöûã äóóñãà.

ªãºãäºë ñîëèõ

Õýðýâ òà ãðàôèêèéí õàðàãäàõ áàéäëûã ººð÷ëºõ áîë ìºð áà áàãàíû ºãºãäë¿¿äèéí áàéðûã
ñîëüæ áîëíî.

Äàñãàë 4
ªãºãäºë ñîëèõ

ªìíº íü Äàðàà íü

3. Data á¿ëãèéí Switch Row/Column õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Excel òàíû ãðàôèêèéí ºãºãäëèéã
ººð÷èëíº.

Ãðàôèêèéí ñòèëü ººð÷ëºõ

Ñòèëü ãýäýã íü ôîðìàòóóäûí áàãö þì. Ñòèëü àøèãëàí ãðàôèêèéí ôîðìàò áà ºíãèéã ººð÷ëºõ
áîëîìæòîé. Excel 2007 ïðîãðàìä ºìíº òîäîðõîéëîãäñîí ñòèëü áóþó áýëýí çàãâàðóóä áàéäàã.
Ýäãýýð áýëýí çàãâàðóóäûã æàãñààëòûí ç¿¿í äýýä áóëàíãààñ ýõëýí ç¿¿íýýñ áàðóóí òèéø 1-ýýñ ýõëýí
äóãààðëàäàã.

Äàñãàë 5
Ãðàôèêèéí ñòèëèéã ººð÷ëºõ

3. Chart Styles á¿ëãèéí More õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Ãðàôèêèéí ñòèëü á¿õèé æàãñààëò
íýýãäýíý.

4. Style 42-èéã ñîíãî. Excel òàíû ãðàôèêò ýíý ñòèëèéã îðóóëñàí áàéíà.

Ãðàôèêèéí õýìæýý, áàéðëàë ººð÷ëºõ

Ãðàôèêèéã ñîíãîõ ¿åä ãðàôèêèéí ç¿¿í, áàðóóí, äýýä, äîîä òàë áîëîí áóëàíãóóäàä handles
õàðàãäàíà. Ãðàôèêèéí äýýä áà äîîä òàëààñ ÷èðýõ çàìààð ãðàôèêèéí ºíäðèéí õýìæýýã èõýñãýõ áóþó
áàãàñãàíà. Ìºí ãðàôèêèéí ç¿¿í áà áàðóóí òàëààñ ÷èðýõ çàìààð ãðàôèêèéí ºðãºíèé õýìæýýã èõýñãýõ
áóþó áàãàñãàíà. Ìºí ãðàôèêèéí áóëàíãóóäààñ ÷èðýõ çàìààð ãðàôèêèéí õàðüöààãààð íü õýìæýýã
èõýñãýõ áóþó áàãàñãàíà. Ìºí ãðàôèêèéí àøèãëàãäààã¿é õîîñîí òàëáàðò õóëãàíû çààã÷èéã
áàéðëóóëàí ÷èðýõ çàìààð áàéðëàëûã íü ººð÷èëíº.

Äàñãàë 6
Ãðàôèêèéí õýìæýý áà áàéðëàë ººð÷ëºõ

1. Ãðàôèêàà èäýâõæ¿¿ë. Use the handles to adjust the size of your chart.
2. Ãðàôèêèéí ãàäíà òàëä ¿¿ññýí õ¿ðýýíèé ºíöã¿¿ä áîëîí ... á¿õèé õýñýãò õóëãàíû çààã÷èéã
áàéðëóóëàí õî¸ð òèéø ÷èãëýñýí ñóì õýëáýðòýé áîëîõîä ÷èðýõ ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýíý.

Ãðàôèêèéã ãðàôèê õóóäñàíä çººõ

Excel ïðîãðàìûí ¿íäñýí òîõèðãîî ¸ñîîð áàéãóóëñàí ãðàôèê èäýâõòýé àæëûí õóóäñàíä
áàéðëàäàã. Õýäèé òèéì áîëîâ÷, ººð àæëûí õóóäàñ ðóó, ýñâýë ãðàôèê õóóäàñ ðóó çººí áàéðëóóëæ
áîëíî. Ãðàôèê õóóäàñ ãýäýã íü çºâõºí ãðàôèê á¿õèé õóóäàñ þì. Excel ïðîãðàìûí ¿íäñýí òîõèðãîî
¸ñîîð ãðàôèê õóóäàñ íü Chart1 ãýñýí íýðýýð ýõýëäýã. Ãýâ÷ òà ýíý íýðèéã ººð÷ëºõ áîëîìæòîé.

Äàñãàë 7
Ãðàôèêèéã Chart õóóäàñ ðóó çººõ

1. Ãðàôèêàà ñîíãî. Chart Tools èäýâõæèíý.
3. Location á¿ëãèéí Move Chart õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Move Chart õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.

4. New Sheet ñîíãîëòûí òîâ÷èéã èäýâõæ¿¿ë.

5. Òåêñò òàëáàðò Toy Sales ãýæ ãðàôèê õóóäàñíû íýðèéã îðóóë. Excel ïðîãðàì Toy Sales ãðàôèê
õóóäñûã øèíýýð ¿¿ñãýõ áà ýíý õóóäñàíä ãðàôèêèéã áàéðëóóëíà.

Ãðàôèêèéí òºðëèéã ººð÷ëºõ

Àæëûí õóóäñàíä áàéãàà ãðàôèêèéã ººð÷ëºõ áîëîìæòîé. Æèøýý íü, áàãàíàí òºðëèéí
ãðàôèêèéã bar òºðëººð ººð÷èëüå.

Äàñãàë 8
Ãðàôèêèéí òºðëèéã ººð÷ëºõ

1. Ãðàôèêàà ñîíãî. Chart Tools èäýâõæèíý.
3. Type á¿ëãèéí Change Chart Type õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãî. Chart Type õàðèëöàõ öîíõ íýýãäýíý.
4. Bar ä¿ðñèéã ñîíãî.
5. Clustered Horizontal Cylinder ä¿ðñèéã ñîíãî.
6. OK. Excel òàíû ãðàôèêèéí òºðëèéã ººð÷èëíº.

Èíãýýä äºðºâä¿ãýýð äàäëàãà àæèë äóóñëàà. Òà ôàéëàà õàäãàëààä, õààãààðàé.

Äàäëàãà àæëûí óäèðäàìæ
Äàäëàãà ¹1
Àæëûí çîðèëãî: Êîìïüþòåð àñààõ, óíòðààõ, õóëãàíà, òîâ÷ëóóðò ãàð, Desktoð áîëîí
ïðîãðàìûí öîíõòîé àæèëëàõ

Àøèãëàõ ìàòåðèàë: À. Ëåêöèéí ìàòåðèàë
Á. Ð.Îþóíãýðýë, Ä.Áîëîðìàà “Êîìïüþòåð õýðýãëýý”
Â. Ë.Áóÿíæàðãàë, Ä.Áîëîðìàà “Êîìïüþòåðèéí óõààí 1” òåñòèéí íîì
Ä. Áóñàä
Àæëûí äàðààëàë:
1. Êîìïüþòåðèéã àñààæ, àæèëëóóëàõ
2. Windows-èéí ¿íäñýí äýëãýö (desktop)-èéí ýëåìåíò¿¿äòýé àæèëëàõ (õóëãàíû ¿éëäë¿¿ä)
3. ¯íäñýí äýëãýöèéí òîõèðãîî õèéõ (Desktop-èéí õóðààíãóé öýñ)
4. Öîíõòîé àæèëëàõ (My Document, Recycle Bin, My Computer icon)
à. Öîíõûã äýëãýöèéí õýìæýýãýýð òîìðóóëàõ
á. Öîíõûã òîâ÷ õýëáýðòýéãýýð õóðààõ
â. Öîíõûã ºìíºõ áàéñàí õýìæýýíä íü îðóóëàõ
ã. Öîíõûã õ¿ññýí õýìæýýãýýðýý ººð÷ëºõ
ä. Öîíõûã çººõ
å. Öîíõûã õààõ
¸.Ïðîãðàìûí öîíõíû ýëåìåíò¿¿äèéã äýëãýöýíä õàðóóëàõ ýñýõ (My computer öîíõíû
View öýñ)
æ. Íýýëòòýé áàéãàà öîíõíóóäûí õîîðîíä øèëæèõ
Äýýðõè ¿éëäë¿¿äèéã òîâ÷ëóóðò ãàð áîëîí õóëãàíà àøèãëàí ã¿éöýòãý.
5. Êîìïüþòåðèéã óíòðààõ
à. Êîìàíä àøèãëàí
á. Òîâ÷ àøèãëàí

Äàäëàãà ¹2

Àæëûí çîðèëãî: Ñèñòåìèéí òîõèðãîî ººð÷ëºõ: Control Panel/Display, Taskbar and Start Menu,
Mouse, Fonts, User Account

1. ¯íäñýí äýëãýöèéí äýâñãýð ôîíûã ººð÷èë. (Øèíýýð îðóóëæ áóé çóðãèéí ôàéëûã äýëãýöèéí
ãîëä, äýëãýö ä¿¿ðãýí øèãòãýõ, äýëãýöèéí õýìæýýãýýð ñóíãàí áàéðëóóë )
2. ¯íäñýí äýëãýö äýýðõ ñòàíäàðò ä¿ðñ¿¿äèéã äýëãýöýíä ãàðãà/àðèëãà, ñòàíäàðò ä¿ðñèéã
ººð÷èë.
3. ¯íäñýí äýëãýö äýýð MS-Powerpoint ïðîãðàìûí Shortcut ¿¿ñãý.
4. ¯íäñýí äýëãýö äýýðõ shortcut ä¿ðñ¿¿äèéã öýâýðëý.
5. Äýëãýö õàìãààëàã÷èéã 5 ìèíóòûí äàðàà àæèëëàæ ýõëýõýýð òîõèðóóë. (ªºðèéí íýð á¿õèé
òåêñòòýé Screen Saver ¿¿ñãý)
6. Start öýñíèé õàðàãäàõ áàéäëûã ººð÷èë (customize).
7. Start öýñä ïðîãðàì íýì/õàñ.
8. Øèëæ¿¿ëýõ ñàìáàðûí òîõèðãîîã õèé.

9. Õóëãàíû òîâ÷ëóóðûí ¿¿ðãèéã ñîëèõ áà çààã÷èéí õýëáýð, çààã÷èéí øèëæèõ õºäºëãººíèé
õýëáýðèéã ººð÷èë.
10. Êîìïüþòåðò ¿ñãèéí ôîíò øèíýýð íýìýõ, óñòãàõ
11. Îëîí õýðýãëýã÷èéí ãîðèìä ººðèéí àíãèéí íýð á¿õèé ãîðèì ¿¿ñãýæ, îþóòíû êîäûí ýõíèé 4
òîîãîîð íóóö ¿ã îðóóë.

Äàäëàãà ¹3

Àæëûí çîðèëãî: Wordpad, Paint ïðîãðàì äýýð àæèëëàõ, Windows explorer àøèãëàí øèíýýð
õàâòàñ ¿¿ñãýõ, äèñêíýýñ äèñê ð¿¿ ôàéë, õàâòàñ çººõ, õóóëàõ, óñòãàõ, ôàéë õàâòàñíû íýð ººð÷ëºõ

1. Wordpad ïðîãðàìûã à÷ààëàí ººðèéí äóðòàé äóóíû ø¿ëãèéã áè÷èæ My document õàâòñàíä
õàäãàë .
2. Çóðãèéí ïðîãðàì àøèãëàí áàéãàëèéí ñýäýâòýé çóðàã çóðæ My document õàâòñàíä õàäãàë.
À. Toolbox àøèãëàõ
Á. Color box àøèãëàõ
3. Windows Explorer ïðîãðàì àøèãëàí Ñ äèñê òºõººðºìæ äýýð ººðèéí àíãèéí íýðòýé õàâòàñ
¿¿ñãý. ¯¿ñãýñýí øèíý õàâòñàíä Image, Òåxò ãýñýí 2 õàâòàñ ¿¿ñãý.
4. ªìíº õàäãàëñàí çóðãèéí ôàéëûã ººðèéí àíãèéí íýðòýé õàâòñàí äîòîðõ Image õàâòàñ óðóó
õóóë.
5. Äóóíû ¿ã á¿õèé òåêñòýí ôàéëûã ººðèéí àíãèéí íýðòýé õàâòñàí äîòîðõ Text õàâòàñ óðóó çºº.
6. Image õàâòñàíä õóóëñàí çóðãèéí ôàéëûí íýðèéã ººð÷èë.
7. My document õàâòñàí äàõü çýðýãöýý ôàéëóóä áîëîí çýðýãöýý áóñ îðøèõ ôàéëóóäûã ñîíãîí
èäýâõæ¿¿ëýõ ¿éëäëèéã òóðøèæ ¿ç.
8. Start öýñèéí êîìàíäóóäòàé àæèëëàõ äàäëàãà õèé.
à. ªºðñäèéí ¿¿ñãýñýí ôàéë áîëîí õàâòàñ õàé. Õàéëòûí ¿ð ä¿íãýýñ íýã ôàéëûã ñîíãîæ
àæèëëóóë.
á. Run êîìàíä àøèãëàí Calculator ïðîãðàìûã àæèëëóóë. Wordpad ïðîãðàì äýýð
ººðèéí áîëîâñðóóëñàí ôàéëûíõàà çàìûã òîäîðõîéëæ àæèëëóóë.
â. Help àøèãëàí Paint-èéí òàëààðõ ëàâëàõ ìýäýýëýë àâ÷ ¿ç.

Äàäëàãà ¹4
Àæëûí çîðèëãî: Internet Explorer ïðîãðàì àøèãëàõ, Yahoo mail, Yahoo messenger àøèãëàõ

1. Internet explorer ïðîãðàìûã à÷ààëëàõ
2. Internet explorer ïðîãðàìûã à÷ààëëàõ á¿ðä www.mail.yahoo.com íýýãäýæ áàéõ òîõèðãîî õèé.
3. ªºðèéí õàÿãíààñ áàãøèéí õàÿã ðóó ººðèéí íàìòàð á¿õèé çàõèà èëãýý.
4. Áàãøèéí õàÿã ðóó ºìíº õè÷ýýë äýýð õàäãàëñàí ôàéëàà õàâñàðãà ôàéë áîëãîí èëãýý.
5. http://www. yahoo.com ñàéòûí í¿¿ð õóóäàñ ðóó øèëæèí ººðèéí ìýðãýæëèéí õîëáîãäîë á¿õèé
ìýäýýëëèéã àâàõ õàéëò õèé.
6. ªºðèéí ¿¿ñãýñýí ìàéë õàÿãààð yahoo messenger-ò õîëáîãäîí àíãèéí îþóòíóóäûí õàÿãèéã
á¿ðòãýí àâ÷ õîîðîíäîî õàðèëö.
7. Messenger àøèãëàí õîîðîíäîî ôàéë èëãýý, ôàéëûã òàòàæ àâàõ.
8. Mail áîëîí Messenger-ò íýìýëò òîõèðãîî õèé.

Äàäëàãà ¹5

Àæëûí çîðèëãî: Word ïðîãðàìûã ýõë¿¿ëýõ, ïðîãðàìûí öîíõòîé àæèëëàõ, ëàâëàõ ìýäýýëýë
àâàõ, áàðèìòûã øèíýýð íýýõ, òåêñò îðóóëàõ, óñòãàõ, ººð÷ëºõ, áàðèìòûã õàäãàëàõ, õýâëýõ, õààõ,
ïðîãðàìààñ ãàðàõ, ôàéëûí òóõàé äýëãýðýíã¿é ìýäýýëýë àâàõ, ôîðìàòûí òýìäýãò¿¿äòýé àæèëëàõ,
òåêñò ñîíãîõ, áàðèìòûí õàðàãäàõ áàéäëûã òîõèðóóëàõ

1. Word ïðîãðàìûã à÷ààë.
2. Ïðîãðàìûí öîíõíû ýëåìåíò¿¿äòýé àæèëëàõ
- Menu Bar-ò øèíýýð öýñ íýìýõ, òîâ÷ëóóðò ãàð àøèãëàí öýñ íýýõ áà öýñ¿¿äèéí
õîîðîíä øèëæèõ
- Standard, Formatting toolbar- èéã äýëãýöýíä ãàðãàõ/àðèëãàõ, Toolbar-èéã äýëãýöýíä çººæ
áàéðëóóëàõ, õýðýãë¿¿ðèéí ìºðä øèíýýð õýðýãë¿¿ð íýìýõ, õàñàõ
- Ruler äýëãýöýíä ãàðãàõ/àðèëãàõ (View, Tools öýñ), óäèðäàõ øóãàìûí õýìæèõ íýãæèéã
ººð÷ëºõ
- Scroll Bar-èéã äýëãýöýíä ãàðãàõ/àðèëãàõ, ã¿éëãýõ çóðâàñ äýýðõ ýëåìåíò¿¿äèéã àæèãëà
- Status bar äýëãýöýíä ãàðãàõ/àðèëãàõ, àæèãëà
- Task Pane äýëãýöýíä ãàðãàõ/àðèëãàõ, àæèãëà
3. F1 òîâ÷, Office assistant, öýñèéí ìºð äýõ àñóóëòûí òàëáàð àøèãëàí ëàâëàõ ìýäýýëýë àâ÷ ¿ç.
4. Øèíýýð áàðèìò ¿¿ñãýí, Formatting õýðýãë¿¿ðèéí ìºð àøèãëàí ¿ñãèéí øðèôòèéã Arial, ¿ñãèéí
õýìæýýã 14 áîëãîí äàðààõ òåêñò øèâ. Ãàðààñ Ctrl òîâ÷èéã äàðæ àíãëè, ìîíãîë ãàðûí
äðàéâåðèéã ñîëüæ (Alt+Shift) MN áîëãî.

Ïàðà
ãðàô ¹
I MICROSOFT OFFICE 2007-ÈÉÍ ÒÓÕÀÉ
II Microsoft êîìïàíèéí áîëîâñðóóëñàí Microsoft Office 2007 ïðîãðàì íü
õýðýãëýã÷äèéí àæëûí á¿òýýìæèéã äýýøë¿¿ëýõ áîëîìæèéã õàíãàñàí õýðýãëýýíèé
ïðîãðàìóóäûí áàãö þì. Microsoft Office 2007 ïðîãðàìûí á¿ðýëäýõ¿¿íä îðñîí
III õýðýãëýýíèé ïðîãðàìóóä íü õîîðîíäîî õàðèëöàí õîëáîîòîé àæèëëàæ íýãýýñ
íºãººä ºãºãäëèéã äàìæóóëàí òóñ òóñûí ôóíêöýýð áîëîâñðóóëàõ áîëîìæèéã
îëãîäîã.
Microsoft Office 2003 ïðîãðàì íü õýðýãëýã÷èéí õýðýãöýýí äýýð òóëãóóðëàí
IV áîëîâñðóóëàãäñàí õýä õýäýí õóâèëáàðòàé. ¯¿íä:
Standart edition
V Professional edition
VI Professional Special Edition
VII Developer edition
VIII Word, Excel, Outlook, Powerpoint ãýõ ¿íäñýí ïðîãðàìóóäûí áàãöûã Standart
IX Edition ãýíý. ¯íäñýí áàãöàä Access ïðîãðàìûã íýìñýíèéã Professional edition ãýíý.
Õàðèí Access, Front Page, Publisher ïðîãðàìóóäûã íýìñíèéã Professional Special
Edition ãýíý.

5. Áàðèìòûã ººðèéí íýðýýð ¿¿ñãýñýí õàâòñàíäàà íóóö ¿ãòýéãýýð õàäãàë. 122
6. Èäýâõòýé áàðèìòûã õàà. 116

7. 5-ð ¿éëäëýýð õàäãàëñàí áàðèìòûã íýý. 123
8. Áàðèìòûã õýâëýõèéí ºìíºõ áàéäëààð õàðæ, õàðèëöàõ öîíõîí äàõü õýðýãë¿¿ð òóñ á¿ðèéã
òóðøèæ ¿ç. 115-116
9. Ôàéëûí òóõàé äýëãýðýíã¿é ìýäýýëëèéã äýëãýöýíä õàð.118
10. Ôîðìàòûí òýìäýãò¿¿ä /õýâëýãääýãã¿é òýìäýãò¿¿ä/ äýëãýöýíä ãàðãàõ/àðèëãàõ, ôîðìàòûí
òýìäýãò òóñ á¿ðèéã äýëãýöýíä ãàðãàæ ¿ç. 124-125
11. Òåêñò ñîíãîõ àðãóóäûã òóðøèæ ¿ç (1 ¿ã, 1 ìºð, õýä õýäýí ìºð òåêñò, õýä õýäýí ïàðàãðàô, èõ
õýìæýýíèé òåêñò, áàðèìòûã á¿õýëä íü, òåêñòèéã õàéðöàãëàí, òåêñòèéã ò¿¿âýðëýí ñîíãîõ) 127
õóóäàñíû õ¿ñíýãò 14
12. Word ïðîãðàìààñ ãàð (3 àðãà òóñ á¿ðèéã òóðøèæ ¿ç). 117

Äàäëàãà ¹6
Àæëûí çîðèëãî: ¯ñãèéí øðèôò, õýìæýýã ººð÷ëºõ, òåêñòèéí äîîãóóð çóðààñ òàòàõ, òîäðóóëàõ,
ôîí îðóóëàõ, òýìäýãò ñîëèõ, ôîðìàò õóóëàõ, ïàðàãðàôûã äóãààðëàõ, òåêñò õóóëàõ, çººõ, ¿éëäýë
áóöààõ, òåêñò õàéõ, ñîëèõ, öààñíû òîõèðãîî ººð÷ëºõ, ìºð õîîðîíäûí çàé òîõèðóóëàõ, òåêñò
çýðýãö¿¿ëýõ, äîãîë ìºð ¿¿ñãýõ

1. ªìíº õàäãàëñàí áàðèìòûí ôàéëàà íýý.
2. 1-ð ïàðàãðàôûí òåêñòèéí ºíãèéã óëààí áîëãîæ, òåêñòèéí äîîãóóð öýíõýð ºíãèéí äîëãèîíòîé
çóðààñ òàò.
3. Áàðèìòàíä áàéãàà á¿õ àíãëè ¿ãèéã òîäðóóëæ, íàëóó áîëãî. Èíãýõäýý ôîðìàò õóóëàõ àðãûã
àøèãëà. 139-140
4. Áàðèìòûí 2-ð ïàðàãðàôò áàéõ “Microsoft” ãýäýã ¿ãýíä äýâñãýð ôîí îðóóë.
5. 4-ð ïàðàãðàôûí ¿ã òóñ á¿ðä ººð ººð ýôôåêò îðóóë.
2 n
6. Áàðèìòûí òºãñãºëä H2SO4, Y=a0+a1x +…+an-1x òîìú¸î áè÷.
7. 5-8-ð ïàðàãðàôûã öýñèéí êîìàíä àøèãëàí õóóëæ (149 õóóäàñ), ¿¿íèéãýý òýìäýãòýýð
äóãààðëà. Òýìäýãòèéí ºíãèéã òåêñòèéí ºíãºíººñ ººð áàéõààð òîõèðóóë. 141
8. 5-8-ð ïàðàãðàôûã Ctrl+drag ¿éëäëýýð õóóëæ, ¿¿íèéãýý ðîìáî òîîãîîð äóãààðëà. Äóãààðûí
ºíãèéã òåêñòèéí ºíãºíººñ ººð áàéõààð òîõèðóóë. 142-143
9. 5-8-ð ïàðàãðàôûã òîâ÷ëóóðò ãàð àøèãëàí õóóëæ, êîìàíä àøèãëàí 5-ð ïàðàãðàôûí á¿õ ¿ñãèéã
òîì ¿ñýã, 6-ð ïàðàãðàôûí á¿õ ¿ñãèéã æèæèã, 7-ð ïàðàãðàôûí òåêñòèéí ¿ñãèéã ýñðýãýýð íü, 8-ð
ïàðàãðàôûí ºã¿¿ëáýðèéí ýõíèé ¿ñãèéã òîì ¿ñýã áîëãî. 138
10. Áàðèìòûí ãàð÷èã õýñãèéí óðä áîëîí àðä òàëä êîìïüþòåðèéí ãàð äýýð áàéõã¿é ä¿ðñèéã
îðóóë. 146
11. 1-ð ïàðàãðàôûí òåêñòèéã áàðèìòûí òºãñãºëä çººæ áàéðëóóë. 149
12. Çººñºí ¿éëäëèéã áóöàà. 149
13. Áàðèìòààñ “edition” ãýäýã ¿ãèéã õàéæ îëîîä, áàðèìòàíä áàéãàà á¿õ òèéì ¿ãèéã “õóâèëáàð”
ãýäýã ¿ãýýð ñîëü. 152
14. Áàðèìòûí 2-ð ïàðàãðàôûí ìºð õîîðîíäûí çàéã 1.5, 9-ð ïàðàãðàôûí ìºð õîîðîíäûí çàéã 2
áîëãîí ººð÷èë. 163-164
15. 3-ð ïàðàãðàôûí ºìíºõ çàéã 18 pt, äàðààõ çàéã 6 pt õýìæýýòýé áîëãîí ººð÷èë. 164
16. Áàðèìòûí ãàð÷èã õýñãèéí òåêñòèéã õýâòýý òýíõëýãèéí õóâüä ãîëä íü, áèå õýñãèéí òåêñòèéã
ç¿¿í áàðóóí òàëààñ íü æèãäð¿¿ëýí çýðýãö¿¿ë. 164
17. 3-ð ïàðàãðàôûí ýõíèé ìºðèéã, 9-ð ïàðàãðàôûí ýõíèé ìºðººñ áóñàä ìºð¿¿äèéã äîãîë
ìºðººñ ýõë¿¿ë. 165-166
18. Áàðèìòûí öààñíû õýìæýýã À4 ôîðìàòààð òîõèðóóë. 180

19. Öààñíû èðìýãýýñ òåêñò õ¿ðòëýõ çàéã äýýä òàëààñ íü 2 ñì, äîîä òàëààñ íü 2.5 ñì, ç¿¿í
òàëààñ íü 3 ñì, áàðóóí òàëààñ íü 1.5 ñì áàéõààð òîõèðóóë. 160-161
20. Öààñûã õºíäëºí, áîñîî áàéäàëòàéãààð òîõèðóóëæ ººð÷ëºëòèéã àæèãëà. 180
21. Äóðûí 10 àíãëè òýìäýã íýð áè÷èæ èæèë, îéðîëöîî, ýñðýã óòãàòàé ¿ãèéã îë. 157-158
22. Áàðèìòàà íóóö ò¿ëõ¿¿ð ¿ãòýéãýýð ººðèéí ¿¿ñãýñýí õàâòñàíäàà õàäãàë. 122

Äàäëàãà ¹7

Àæëûí çîðèëãî: Òåêñòèéã ¿åýð òàñëàõ, õóóäàñíû áîñîî òýíõëýãèéí õóâüä òåêñò áàéðëóóëàõ,
õóóäàñ áà òåêñòèéã õ¿ðýýëýõ, õóóäàñ äóãààðëàõ, áàðèìòûí ñîíãîñîí õýñãèéã øèíý õóóäàñíàñ
ýõë¿¿ëýõ, øèíý á¿ëýã ¿¿ñãýõ, áàðèìòàíä õºë òîëãîé òåêñò îðóóëàõ, áàðèìòûí ñîíãîñîí òåêñòýíä
òàéëáàð õèéõ, áàðèìòûã áàãàíà÷ëàõ, áàðèìòûí õàðàãäàõ áàéäëûã òîõèðóóëàõ, áàðèìòûí çààñàí
õýñýãò õóðäàí øèëæèõ áîëîìæóóäûã òóðøèæ ¿çýõ.
1. ªìíº õàäãàëñàí áàðèìòûí ôàéëàà íýý.
2. Áàðèìòûí ýõíèé õóóäàñíû ýõíèé ìºðºíä “MICROSOFT OFFICE 2003” ãýñýí òåêñòèéã áè÷èæ
îðóóë.
3. “MICROSOFT OFFICE 2003-ÈÉÍ ÒÓÕÀÉ” ãýñýí ìºðèéã øèíý õóóäàñíààñ ýõë¿¿ë. 174
4. 1-ð õóóäàñíû òåêñòèéã áîñîî òýíõëýãèéí õóâüä ãîëä íü áàéðëóóëæ, ¿ñãèéí õýìæýýã 36 pt
áîëãî. 176
5. Ýõíèé õóóäàñíû ãàäóóð çóðãàí õ¿ðýý ¿¿ñãý.
6. Áàðèìòûã á¿õýëä íü èäýâõæ¿¿ëæ, áàðèìòûã 4 õóóäàñ áîëòîë õóóëàõ ¿éëäëèéã õèé.
7. Áàðèìòàíä õºë, òîëãîé òåêñò îðóóëàõ òîõèðãîîã õèé. 183-184 Èíãýõäýý:
a. Ýõíèé õóóäàñ áà áóñàä õóóäñóóäûí õºë, òîëãîé òåêñò ººð ººð áàéõ .
b. Òýãø áà ñîíäãîé òîîòîé õóóäàñíû õºë, òîëãîé òåêñò ººð ººð áàéõ.
c. Öààñíû äýýä èðìýãýýñ òîëãîé òåêñò õ¿ðòýëõ çàéã 1.2 ñì, äîîä èðìýãýýñ õºë òåêñò õ¿ðòëýõ
çàéã 1.5 ñì áàéõààð òîõèðóóë.
8. Áàðèìòàíä õºë, òîëãîé òåêñò îðóóë. 184-185 Èíãýõäýý:
a. Ýõíèé õóóäñàíä õºë, òîëãîé òåêñò ãàðãàõã¿é.
b. Òýãø òîîòîé õóóäñàíä “Ëàáîðàòîðèéí àæèë ¹7”, ñîíäãîé òîîòîé õóóäñàíä “Ìýäýýëëèéí
òåõíîëîãè, ñèñòåì” ãýñýí òîëãîé òåêñò îðóóë.
c. Òýãø òîîòîé õóóäñàíä “ªºðèéí íýð, êîäûã”, ñîíäãîé òîîòîé õóóäñàíä “Ñóðãóóëü, àíãèéí
íýðýýð” õºë òåêñò îðóóë.
d. Òýãø òîîòîé õóóäàñíû ìýäýýëëèéã õóóäàñíû áàðóóí òàëä, ñîíäãîé òîîòîé õóóäàñíû
ìýäýýëëèéã ç¿¿í òàëä áàéõààð çýðýãö¿¿ëæ, ¿ñãèéí õýìæýýã 10 pt áîëãî.
9. Áàðèìòûí òºãñãºëººñ ¿ðãýëæë¿¿ëýí äàðààõ òåêñòèéã øèâ.
Òîâ÷ òàíèëöóóëãà
Ìèíèé íýðèéã Ìºíõ-Îðãèë ãýäýã. Áè Ãîâü-Àëòàé àéìãèéí
Áàÿí-ªíäºð ñóìûí 10 æèëèéí 1-ð äóíä ñóðãóóëèéã ä¿¿ðãýñýí.
Îäîî áè íýãýí èõ ñóðãóóëüä ýäèéí çàñàã÷-ìàòåìàòèê÷ ìýðãýæëýýð
ñóðàëöäàã áºãººä “Îþóòàí-øèíæýý÷” êëóáûí ãèø¿¿í.
Õýðâýý òà á¿õýí ìàíàé êëóáûí òàëààð ìýäýýëýë àâàõûã
õ¿ñâýë: mon-student@yahoo.com ãýñýí e-mail õàÿãààð, ýñâýë 976-
10. “Òîâ÷ òàíèëöóóëãà” ãýñýí òåêñòèéí ãàäóóð ýð÷èëñýí íîãîîí ºíãèéí õ¿ðýý øóãàì òàòàæ, ÿãààí
ºíãèéí äýâñãýð ôîí îðóóë.
11. “Òîâ÷ òàíèëöóóëãà” ãýñýí ìºðººñ ýõëýí øèíý á¿ëýã (ñåêö) ¿¿ñãý. 179-180
12. Áàðèìòûí õóóäàñ äóãààðëà.177-178
a. 1-ð á¿ëãèéí ýõíèé õóóäñàíä äóãààð ãàðàõã¿é áàéõààð òîõèðóóë.

b. 1-ð á¿ëãèéí áóñàä õóóäàñíóóäûã ðîìáî òîîãîîð, õóóäàñíû äîîä òàëûí òºâä íü äóãààð ãàð÷
áàéõààð äóãààðëà.
c. 2-ð á¿ëãèèéí äóãààðûã õóóäàñíû äýýä õýñãèéí áàðóóí òàëä íü, ýõíèé õóóäñûã 10-ààñ ýõëýí
äóãààðëàãäàæ áàéõààð òîõèðóóë.
13. 2-ð á¿ëãèéí òåêñòèéã õóóëàõ 4 àðãà òóñ á¿ðèéã õýðýãëýí õóóë.
14. 2-ð á¿ëýãò áàéõ óòàñíû äóãààð á¿õèé òåêñòýíä “äóãààð çºâ ýñýõèéã øàëãàõ” ãýñýí òàéëáàð òåêñò
îðóóë. 182-183
15. 2-ð á¿ëãèéí “Òîâ÷ òàíèëöóóëãà” ãýñýí 2 õýñýã òåêñòèéã ñîíãîí èäýâõæ¿¿ëæ 2 áàãàíà ¿¿ñãý. 1-ð
áàãàíû ºðãºíèéã 6 ñì, 2-ð áàãàíû ºðãºíèéã 10 ñì áàéõààð òîõèðóóë. 186-187
16. Äàðàà÷èéí 3 á¿ëýã “Òîâ÷ òàíèëöóóëãà” ãýñýí õýñãèéã 3 òýíö¿¿ áàãàíàä õóâààæ, áàãàíà
õîîðîíäûí çàé 1 ñì , çóðààñòàé áàéõààð òîõèðóóë. 186-187
17. 3 áàãàíà áîëãîí õóâààñàí õýñãèéí çóðààñààð õîëáîãäñîí ¿ãñèéã íýã ìºðºíä áàéðëóóëàõ
òîõèðãîîã õèé. 175
18. 3 áàãàíà áîëãîí õóâààñàí õýñãèéí ýõíèé áàãàíàíä áàéõ øààðäëàãàòàé ¿ãýíä ¿åýð òàñëàëò õèé.
169-172
19. 1-ð áàãàíû ºðãºíèé õýìæýýã ººð÷èëæ ¿åýð òàñëàõ ¿éëäëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîí ººð÷ëºëòèéã
ñàéòàð àæèãëà. 169-172
20. Áàðèìòûí õ¿ññýí õýñýãòýý êóðñîðûã øèëæ¿¿ëýõ àðãóóäûã íýã á¿ð÷ëýí òóðøèæ ¿ç
(“Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý” íîìíû õ¿ñíýãò ¹14-èéã àøèãëà).111
21. Áàðèìòûí ººð÷ëºëòèéã íýìæ õàäãàë.

Äàäëàãà ¹8
Àæëûí çîðèëãî: Õ¿ñíýãò áàéãóóëàõ, ºãºãäºë îðóóëàõ, õ¿ñíýãòýä ìºð áàãàíà íýìæ îðóóëàõ,
óñòãàõ, áàãàíû ºðãºí, ìºðèéí ºíäðèéã òîõèðóóëàõ, í¿äí¿¿ä íýãòãýõ, í¿ä õóâààõ, õ¿ðýý ñ¿¿äýð
îðóóëàõ, õ¿ñíýãòèéã áàéðëóóëàõ, Wordart àøèãëàõ

1. ªìíº õàäãàëñàí áàðèìòàà íýý.
2. Øèíý õóóäàñíààñ Õ¿ñíýãò ¹1 áàéãóóë. (Table/Insert/Table)
3. Õ¿ñíýãò ¹1-èéí ýõíèé ìºðºíä õè÷ýýëëýõ öàãèéã îðóóë. Òåêñòèéí ºíãº öàãààí, òîä, äýâñãýð
ôîíûã öýíõýð ºíãººð ôîðìàòëà (Format/Font, Borders and Shading). Òåêñòèéã í¿äíèé
õýâòýý òýíõëýãèéí õóâüä ãîëëóóë.
4. Õ¿ñíýãò ¹1-èéí ýõíèé áàãàíû í¿äí¿¿äýä ãàðèãèéí íýðñèéã îðóóëæ, í¿äýíä òåêñòèéã áîñîî
áàéðëàëòàé áîëãî. Òåêñòèéí ºíãèéã öýíõýð, òîä, äýâñãýð ôîíûã øàð ºíãºòýé áîëãî. Òåêñòèéã
í¿äíèé áîñîî áà õýâòýý òýíõëýãèéí õóâüä ãîëëóóë.
5. Õ¿ñíýãòèéí õîîñîí í¿äí¿¿äýä ººðèéí àíãèéí õè÷ýýëèéí õóâèàðèéã îðóóë. Òåêñòèéã óëààí
ºíãºòýé, íàëóó õýëáýðòýé, í¿äíèé áîñîî, õýâòýý òýíõëýãèéí õóâüä ãîëëóóë. (Table/Table
Properties→Cell).
6. Õè÷ýýëã¿é ¿ëäñýí í¿äýíä íîãîîí, øàð õîñîëñîí õýý á¿õèé äýâñãýð ôîí îðóóë.
(Format/Borders and Shading→Shading)
7. Õ¿ñíýãò ¹1-èéí ãàäóóð õ¿ðýý øóãàìûã ýð÷èëñýí õýëáýðòýé, ÿãààí ºíãºòýé, òîð øóãàìûã õîñ,
ÿãààí ºíãºòýé áîëãî. (Format/Borders and Shading→Borders)
8. Õ¿ñíýãò ¹1-ä WordArt àøèãëàí “Õè÷ýýëèéí õóâààðü” ãýñýí ãàð÷èã îðóóë. ¯¿íèéãýý õóóäàñíû
ãîëä áàéðëóóë. (Insert/Picture/Word Art)
9. Èäýâõòýé õóóäñûã õºíäëºí áàéðëàëòàé áîëãîí õ¿ñíýãò ¹2-èéã áàéãóóë. ¯¿íä: í¿ä íýãòãýõ áà
õóâààõ ¿éëäëèéã àøèãëà. Õ¿ñíýãòèéí ôîðìàòûã ººðèéí õ¿ññýíýýð ººð÷èë.

10. Èäýâõòýé õóóäñûã áîñîî áàéðëàëòàé áîëãîí õ¿ñíýãò ¹3-èéã áàéãóóëæ 10 îþóòíû àíêåò
áºãëº. Õ¿ñíýãòèéã ººðèéí õ¿ññýíýýð ôîðìàòëà.
11. Õ¿ñíýãò ¹3-èéí íýð, êîä, íàñ ãýñýí áàãàíà òóñ á¿ðýýð ºñºõ, áóóðàõ äàðààëàë òóñ á¿ðýýð íü
ýðýìáýëýëò õèéæ ¿ç.
12. Õ¿ñíýãò ¹3-èéã òåêñò ð¿¿ õºðâ¿¿ëæ ¿ç.
13. Áàðèìòûí äýëãýöýíä õàðàãäàõ õóâèéã ººð÷èëæ áîëîí 5 ãîðèì òóñ á¿ðýýð õýðõýí õàðàãäàõûã
òóðø
èæ ¿ç.
14. Áàðèìòûã õàäãàëàí, ïðîãðàìààñ ãàð.
Õ¿ñíýãò ¹1

40 20 20 00 40
8 - 10 12 14 15
10 50 50 30 10
10 -11 -13 -15 -17
Äà

Äýý
Àíã Àíã Õèì Õèì
âàà

ä òîî áèå
ëè õýë ëè õýë è è
äààëò
Ìÿ
ãìàð

Êîì Ìîí Äýýä
ïüþòåð ãîëûí ò¿¿õ òîî
Ëõ

Èðãý Ã¿í
àãâà

Áèå
íèé óõààí áèå
èéí òàìèð
õàìãààëàëò äààëò
Ï¿

Ã¿í Äýýä Êîì
ðýâ

óõààí òîî ïüþòåð
Áà

Êîì
àñàí

Ìîí Àíãë
ïüþòåð áèå
ãîëûí ò¿¿õ è õýë
äààëò

Õ¿ñíýãò ¹2
¯íä Ê Àøèã Õóðèìòëàãäñàí ýëýãäýë
ñýí àðòûí ëàãäàõ æèë Î Í Õ Î
õºðºíãèéí äóãààð íû ýìæ àñ÷ íû
íýð òºðºë ýõíèé òîîöñîí òîîöñîí ýöýñò
Íýã. Áàðèëãà áàéãóóëàìæ

Õî¸ð. Ìàøèí òîíîã òºõººðºìæ

Ãóðàâ. Òàâèëãà ýä õîãøèë

Õ¿ñíýãò ¹3
Îþóòíû
/ä

Íýð Êîä Íàñ

Layout áàãöûí Formula õýðýãë¿¿ðèéí ôóíêöèéí àøèãëàí
òîîöîîëîë õèéõ:
Íèéëáýð îëîõ 8 Õàìãèéí èõ óòãà îëîõ 7
Äóíäàæ óòãà îëîõ 7.5 ªãºãäëèéã òîîëîõ 6
Äàäëàãà ¹9
Àæëûí çîðèëãî: Áýëýí çóðãèéí ñàíãààñ áîëîí ôàéëààñ çóðàã îðóóëàõ, çóðãèéí õýìæýýã
ººð÷ëºõ, çàñâàðëàõ, çººõ, çóðàã çàäëàõ, íýãòãýõ, òåêñòýí äóíä çóðàã áàéðëóóëàõ, Drawing
õýðýãë¿¿ð¿¿äèéã àøèãëàõ, autoshape, textbox ¿¿ñãýõ, ºíãº ñ¿¿äýð îðóóëàõ

1. ªìíº áîëîâñðóóëñàí õ¿ñíýãò á¿õèé ôàéëàà íýý.
2. Õ¿ñíýãò ¹1-ä WordArt àøèãëàí “Õè÷ýýëèéí õóâààðü” ãýñýí ãàð÷èã îðóóëæ õóóäàñíû ãîëä
áàéðëóóë. (Insert/Picture/Word Art)
3. “Õè÷ýýëèéí õóâààðü” ãýñýí ãàð÷èãèéí óðä, àðä òàëä áýëýí çóðãèéí ñàíãààñ çóðàã îðóóë.
(Insert/Picture/Clip Art)
4. Áýëýí ä¿ðñèéí ñàíãèéí á¿ëýã òóñ á¿ðýýñ íýã íýã ä¿ðñ îðóóë. Æèøýý: Drawing õýðýãë¿¿ðèéí
ìºð äýõ AutoShape áýëýí ä¿ðñèéí ñàíãààñ Stars and Banners á¿ëãýýñ Vertical Scroll ä¿ðñèéã
ñîíãîíî. Áàðèìòàíä ä¿ðñ ¿¿ñãýõ òàëáàéã õóëãàíû ÷èðýõ ¿éëäëýýð òîäîðõîéëíî.
5. Ä¿ðñ òóñ á¿ðèéí äîòîð òåêñò áè÷èæ, òåêñòèéí áîëîí ä¿ðñèéí ôîðìàòûã ººð÷èë.
6. Ä¿ðñ á¿ðä Fill Effects õàðèëöàõ öîíõíû 4 õóóäàñòóñ á¿ðèéã àøèãëàí äýâñãýð ôîí îðóóë.
7. Ä¿ðñèéí ãàäóóð õ¿ðýý øóãàìíû ºíãèéã ººð÷èë.
8. Áýëýí áîëñîí ä¿ðñýý áàðèìòûí òåêñò á¿õèé õóóäñàíä òåêñòýýð õ¿ðýýë¿¿ëýí áàéðëóóë.
9. Drawing õýðýãë¿¿ðèéí ìºð àøèãëàí áàðèìòàíä òºðºë á¿ðèéí çóðààñàí îáúåêòóóäûã îðóóë.
10. Çóðààñàí îáúåêò òóñ á¿ðä òºðºë á¿ðèéí ñ¿¿äýð îðóóë.
11. Áýëýí çóðãèéí ñàíãààñ êîìïüþòåðèéí çóðàã îðóóë. Òóõàéí çóðãàà òºõººðºìæ òóñ á¿ðýýð íü
ñàëãàæ áàéðëóóë.
12. Çàäàëñàí çóðãààñ òîõèðîõ õýñã¿¿äèéã öóãëóóëàí íýãòãýæ øèíý çóðàã ¿¿ñãý.
13. Áàðèìòàíä òºðºë á¿ðèéí äèàãðàì îðóóëæ, ôîðìàòûã íü ººð÷èë.
14. Áàðèìòàà õàäãàë.

Äàäëàãà ¹10
Àæëûí çîðèëãî: Áàðèìòàíä ç¿¿ëò îðóóëàõ, õàâ÷óóðãà õèéõ, ãèïåðõîëáîîñ ¿¿ñãýõ, Style
àøèãëàõ, ãàð÷ãèéí æàãñààëò ¿¿ñãýõ, ôîðì ¿¿ñãýõ, Mail Merge àøèãëàõ.


1. ªìíº õàäãàëñàí áàðèìòàà íýý.
2. “Microsoft êîìïàíè” ãýäýã ¿ãýíä “Òóñ êîìïàíè íü äýëõèéä òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí êîìïàíè” ãýñýí
ç¿¿ëò îðóóë.
3. 2-ð õóóäàñíû ãàð÷èã õýñýãò “Text”, Õ¿ñíýãò ¹1-ä “Table”, çóðãèéí îáúåêòîä “Picture” ãýñýí
õàâ÷óóðãà ¿¿ñãý.
4. Õàâ÷óóðãà á¿õèé õýñã¿¿äýä êîìàíä àøèãëàí øèëæ.
5. Áàðèìòàíä áàéãàà õ¿ñíýãò, çóðãèéí îáúåêòóóäàä íýð ºã÷, íýðèéã äýýä òàëä íü øèâæ îðóóë.
6. Áàðèìòûí 2-ð õóóäàñíû ãàð÷èã õýñýã áîëîí õ¿ñíýãò, çóðãèéí íýð á¿õèé òåêñò¿¿äýä “Heading
1” ãýñýí style îðóóë.
7. Ýõíèé õóóäñûã øèíý õóóäàñíààñ ýõë¿¿ëæ, õîîñîí áîëñîí 1-ð õóóäñàíä “ÃÀÐ×ÈÃ” ãýæ áè÷.
8. 1-ð õóóäñàíä ãàð÷ãèéí æàãñààëò ¿¿ñãý.
9. Ãàð÷ãèéí æàãñààëòûã àøèãëàí ãàð÷èã á¿õèé õýñýãò êóðñîðûã øèëæ¿¿ë.
10. Áàðèìòûí ãàð÷ãèéí æàãñààëòûã äýëãýöèéí áàðóóí òàëä õàðóóë.
11. Áàðèìòûí ººð÷ëºëòèéã íýìæ õàäãàëàí áàðèìòûã õàà.
12. Øèíýýð template áàðèìò ¿¿ñãýí íýð ºã÷ õàäãàë.
13. Îþóòíû àíêåò ãýñýí ôîðì ¿¿ñãý. Èíãýõäýý Form toolbar-ûã àøèãëà. Áàðèìòàà õàäãàë.
14. Øèíýýð áàðèìò ¿¿ñãýí îþóòíû ¿íýìëýõ õèé. Mail Merge àøèãëà.
15. 10-ð ¿éëäëýýð õàäãàëñàí áàðèìòàà íýýæ îþóòíû àíêåò, ¿íýìëýõ á¿õèé áàðèìòóóäûí
õîîðîíä ãèïåðõîëáîîñ õèé.
16. Áàðèìòûí ººð÷ëºëòèéã íýìæ õàäãàë.
17. Íýýëòòýé áàéãàà áàðèìòóóäûí õîîðîíä Window öýñèéã àøèãëàí øèëæ.
18. Íýýëòòýé áàéãàà áàðèìòóóäûã ýðýìáýëæ õàðóóë.
19. Áàðèìòóóäàà õààæ, ïðîãðàìààñ ãàð.

Äàäëàãà ¹11
Àæëûí çîðèëãî: PowerPoint ïðîãðàì àøèãëàí ¿ç¿¿ëýí áýëòãýõ, ñëàéäàä
Á. Ä.Áîëîðìàà “Microsoft PowerPoint”
Â. Áóñàä
1. Øèíýýð ¿ç¿¿ëýí íýýæ, ýõíèé ñëàéäûí “Click add Title” òàëáàðò àíãèéíõàà íýðèéã, “Click add
sub title” òàëáàðò ººðèéíõºº íýðèéã áè÷.
2. Àíãèéí íýðèéã ÿãààí, íîãîîí ºíãèéí øàòëàë á¿õèé ôîí äýýð óëààí ºíãººð ãàðãà.
3. ªºðèéí íýðèéã öýíõýð ºíãºòýé, òîä, ñ¿¿äýðòýé áîëãîí øàð ºíãèéí äýâñãýð ôîí îðóóëæ,
ãàäóóð õ¿ðýýã íîãîîí ºíãºòýé áîëãî.
4. ¯ç¿¿ëýíä Title and text á¿òýöòýé ñëàéä íýìæ îðóóë.
5. Íýìæ îðóóëñàí ñëàéäûí ãàð÷ãèéí òàëáàðò “1-ð óëèðëûí õè÷ýýë ñîíãîëò”, òåêñò òàëáàðò
õè÷ýýë¿¿äýý æàãñààí áè÷.
6. Õè÷ýýëèéí íýðñ áè÷ñýí æàãñààëòûã çóðãàí òýìäýãòýýð äóãààðëàí, ìºð õîîðîíäûí çàéã 1.5
áàéõààð òîõèðóóë.
7. Õè÷ýýëèéí íýðñ áè÷ñýí òàëáàðò çóðãàí ôîí îðóóë.
8. Ýõíèé ñëàéäàä Proposal áýëýí çàãâàðûã, 2-ð ñëàéäàä Mountain Top áýëýí çàãâàðûã îðóóë.
9. Ñëàéä òóñ á¿ðèéã á¿õýëä íü õºäºëãººíä îðóóë. Õºäºëãººíèé õóðä íü äóíä çýðýã áàéõààð
òîõèðóóë.
10. Ñëàéäûí ýëåìåíò (òåêñò) òóñ á¿ð äýýð ººð ººð õºäºëãººíò ýôôåêò îðóóë.
11. Ñëàéäûí îáúåêòóóäàä íýìýëò õºäºëãººí îðóóëæ, õºäºëãººíò ýôôåêòèéí äàðààëëûã òîãòîî.
12. ¯ç¿¿ëýíãèéí ñëàéäóóäûã ýðýìáýëæ õàð. Ýðýìáýëñýí ¿ç¿¿ëýíãèéí 1-ð ñëàéäûã ¿ç¿¿ëýíãèéí
òºãñãºëä õóóë. 2-ð ñëàéäûã õóóëáàð ñëàéäûí àðä çººæ áàéðëóóë. 1-ð ñëàéäûã óñòãà.

13. Ýðýìáýëñýí ¿ç¿¿ëýíãýý ýíãèéí ãîðèìä õàð. ¯ç¿¿ëýíã êîìïüþòåðèéí äýëãýö àøèãëàí õàð.
14. Ôàéëûã ººðèéí õàâòñàíäàà õàäãàë.
15. Áýëýí àãóóëãàò çàãâàðààñ ñåðòèôèêàòûí çàãâàð á¿õèé ¿ç¿¿ëýí áýëòãý.

Äàäëàãà ¹12
Àæëûí çîðèëãî: ¯ç¿¿ëýíä ñõåì, õ¿ñíýãò îðóóëàõ, ¿ç¿¿ëýíã ãàðãàõ

1. ªìíº õàäãàëñàí ¿ç¿¿ëýíãýý íýýæ, ¿ç¿¿ëýíãèéí ñëàéä á¿ðä õºë òîëãîé òåêñò îðóóë.
2. Organization chart áóþó áàéãóóëëàãûí á¿òöèéí ñõåì áàéãóóëàõ çàãâàð á¿õèé ñëàéä íýìæ
îðóóëàí òàðààõ ìàòåðèàë äýýðõ ñõåìèéã áàéãóóë.
3. Ñõåìèéí õàéðöãóóäûã ººð ººð áàéõààð ôîðìàòëà.
4. Ñõåìèéí õàéðöàã òóñ á¿ðä áîëîí òåêñò òóñ á¿ðò õºäºëãººíò ýôôåêò îðóóë.
5. ¯ç¿¿ëýíä õ¿ñíýãò áàéãóóëàõ çàãâàð á¿õèé ñëàéä íýìæ îðóóë. Õè÷ýýëèéí õóâààðü á¿õèé
õ¿ñíýãò áàéãóóë.
6. Õ¿ñíýãòèéã ººðèéí õ¿ññýíýýð ôîðìàòëà.
7. ¯ç¿¿ëýíä áýëýí çóðàã îðóóë. Çóðãèéí õýìæýý, áàéðëàëûã ººð÷èë. Çóðãèéí ºíãº, ãýðëèéí
òîõèðãîîã ººð÷èëæ ¿ç.
8. Øèíýýð ñëàéä íýìýí ãàð÷èã õýñýãò íü “Text Box áà Ä¿ðñ” ãýæ áè÷èí Text òàëáàðò íü Drawing
õýðýãë¿¿ðèéí ìºðººñ Text Box, áóñàä ä¿ðñ¿¿äèéã îðóóëàí ýäãýýð ä¿ðñ¿¿ääýý òîî÷ñîí òåêñò
îðóóëàí ä¿ðñèéã õ¿ññýí ãðàäóñààðàà ýðã¿¿ë.
9. ¯ç¿¿ëýíä äèàãðàì á¿õèé ñëàéä íýìæ îðóóëàí äèàãðàìàà ººðèéí õ¿ññýíýýð ôîðìàòëà.
10. Áýëýí áîëñîí ¿ç¿¿ëýíã êîìïüþòåðèéí äýëãýö àøèãëàí ¿ç¿¿ë.
11. ¯ç¿¿ëýíãèéí ñëàéä á¿ðä Back, Next, Finish ãýñýí ¿éëäýë ã¿éöýòãýõ òîâ÷ íýìæ îðóóëàí
õîëáîîñ õèé. Òîâ÷íû ôîðìàòûã ººð÷èë.
12. ¯ç¿¿ëýíãèéí ñ¿¿ë÷èéí ñëàéäàä Word ïðîãðàìòàé õîëáîãäîõ õîëáîîñ á¿õèé òîâ÷ îðóóë.
13. ¯ç¿¿ëýíãýý ººðèéí õàâòñàíäàà íóóö ¿ãòýéãýýð õàäãàë.

Äàäëàãà ¹13
Àæëûí çîðèëãî: Excel ïðîãðàììûí àæëûí õóóäàñíû íýð ººð÷ëºõ, øèíýýð àæëûí õóóäàñ
íýìýõ, õàñàõ, çººõ, õóóëàõ, ºãºãäºë îðóóëàõ, àæëûí õóóäàñíû ºãºãäëèéí ôîðìàòûã ººð÷ëºõ,
òåêñòèéã í¿äýíä áàéðøóóëàõ, áè÷èãäýõ ÷èãëýëèéã ººð÷ëºõ, í¿ä íýãòãýõ, õ¿ðýý ¿¿ñãýõ.

Á. Ð.Îþóíãýðýë, Ä.Áîëîðìàà “Êîìïüþòåð õýðýãëýý”
Â. Áóñàä
1. Îþóòíû àíêåò íýðòýéãýýð äàðààõ õ¿ñíýãòèéã Sheet 1 äýýð áàéãóóë.

2. Sheet 1 àæëûí õóóäàñíû íýðèéã “Àíêåò” áîëãîí ººð÷èë.
3. “Àíêåò” àæëûí õóóäñûã õóóëáàðëà.
4. “Àíêåò” íýðòýé àæëûí õóóäñûí ýõ õóâèëáàð áàéãàà Sheet-èéã íóóöàë. Õóóëáàðëàñàí Sheet-
ýýñ äóðûí íýãèéã íü óñòãà.
5. Íóóöàëñàí õóóäñàà ñýðãýý.
6. Sheet 2-ò äýâñãýð çóðàã îðóóë.
7. Sheet 2 õóóäàñíû ºìíº Sheet 4 õóóäñûã íýìæ îðóóë.
8. Áàãàíà, ìºð áîëîí ìóæèéã òóñ á¿ðä íü òýìäýãëýæ ¿ç.
9. Îþóòíû ä¿íãèéí õ¿ñíýãò õèéæ 15 îþóòíû íýð, êîäûã îðóóë.
- ªãºãäëºº í¿ä í¿äýýð îðóóëíà. A1 í¿äýíä “COM155 õè÷ýýëèéí I óëèðëûí ä¿í”, A2 í¿äýíä
“ä/ä”, B2 í¿äýíä “Íýð”, C2 í¿äýíä “Àíãè”, D2 í¿äýíä “Èðö”, D3 í¿äýíä “èðñýí íü”, E3 í¿äýíä “îíîî”,
F2 í¿äýíä “ßâöûí øàëãàëò”, F3 í¿äýíä “I”, G3 í¿äýíä “II”, H3 í¿äýíä “III”, I3 í¿äýíä “Ä¿í”, J2 í¿äýíä
“Ëàá_àæèë”, J3 í¿äýíä “I”, K3 í¿äýíä “II”, L3 í¿äýíä “III”, M3 í¿äýíä “IV”, N3 í¿äýíä “Ä¿í”, O2 í¿äýíä
“Áèå äààëò”, O3 í¿äýíä “I”, P3 í¿äýíä “II”, Q3 í¿äýíä “III”, R3 í¿äýíä “IV”, S3 í¿äýíä “Ä¿í”, T2 í¿äýíä
“70 îíîîíû ä¿í”, U2 í¿äýíä “30 îíîîíû ä¿í”, V2 í¿äýíä “¯ñýãò ¿íýëãýý”.
10. Ä¿íãèéí õ¿ñíýãòèéí òîëãîéã õèéõýä øààðäàãäàõ äàðààëàë: Í¿ä íýãòãýõ.
11. Ìºð, áàãàíû ºíäºð, ºðãºíèéã ººð÷ëºõ.
12. ¯ñãèéí ôîðìàò òîõèðóóëàõ
13. Í¿äíèé áîñîî áîëîí õýâòýý òýíõëýãò ºãºãäëèéã áàéðøóóëàõ
14. Òåêñòèéí áè÷èãäýõ ÷èãëýëèéã ººð÷ëºõ.
15. Í¿äýíä áàãòàõã¿é áàéãàà òåêñòèéã õóâààí áàãòààõ.
16. Í¿äí¿¿äýä õ¿ðýý ¿¿ñãýõ.
17. Àæëàà õàäãàëàí Excel ïðîãðàìààñ ãàðàõ.

Äàäëàãà ¹14
Àæëûí çîðèëãî: Excel ïðîãðàì äýýð òîìú¸î, ôóíêö àøèãëàí òîîöîîëîë õèéæ ñóðàõ,
òîìú¸îíä çàñâàð õèéõ

1. Ä¿íãèéí õ¿ñíýãòýíä õîëáîãäîõ ºãºãäëºº îðóóë.
2. Äàðààõ òîîöîîëëîîð õîîñîí í¿äí¿¿äèéí áîäîëòûã õèé. ¯¿íä:
- Èðöûí îíîîã òîìú¸îãîîð áîäîæ ãàðãàíà. ¯¿íèé òóëä:
1. E4 í¿äýíä èäýâõòýé í¿äíèé êóðñîð áàéðëóóëààä ãàðíû ãîðèìûã áîëãîíî.
2. =d4*10/24 òîìú¸îã áè÷íý.

3. Enter òîâ÷ äàðíà.
- ßâöûí øàëãàëòûí ä¿íã òîìú¸îãîîð áîäîæ ãàðãàíà. Ýõëýýä øàëãàëòûí ä¿íã¿¿äèéí äóíäàæ
ä¿íã áîäîîä äàðàà íü 20 ãýñýí îíîîòîé ïðîïîðöîëæ ãàðãàíà. ¯¿íèé òóëä:
1. I4 í¿äýíä èäýâõòýé í¿äíèé êóðñîð áàéðëóóëíà.
2. =average(F4:H4)*20/100 òîìú¸îã áè÷íý.
- Ëàá_àæëûí ä¿íã òîìú¸îãîîð áîäîæ ãàðãàíà. Ýõëýýä ëàá_àæëûí ä¿íã¿¿äèéí äóíäàæ ä¿íã
áîäîîä äàðàà íü 20 ãýñýí îíîîòîé ïðîïîðöîëæ ãàðãàíà. ¯¿íèé òóëä:
1. N4 í¿äýíä èäýâõòýé í¿äíèé êóðñîð áàéðëóóëíà.
2. =average(J4:M4)*20/100 òîìú¸îã áè÷íý.
- Áèå äààëòûí ä¿íã òîìú¸îãîîð áîäîæ ãàðãàíà. Ýõëýýä áèå äààëòûí ä¿íã¿¿äèéí äóíäàæ ä¿íã
áîäîîä äàðàà íü 20 ãýñýí îíîîòîé ïðîïîðöîëæ ãàðãàíà. ¯¿íèé òóëä:
1. S4 í¿äýíä èäýâõòýé í¿äíèé êóðñîð áàéðëóóëíà.
2. =average(O4:R4)*20/100 òîìú¸îã áè÷íý.
- 70 îíîîíû ä¿íã ãàðãàõäàà èðöûí îíîî, ÿâöûí øàëãàëòûí ä¿í, ëàá_àæëûí ä¿í, áèå äààëòûí
ä¿íã¿¿äèéã õîîðîíä íü íýìýýä áóòàðõàé òîîòîé ãàðñíûã á¿õýë òîî ðóó øèëæ¿¿ëýí 10-òûí îðîíãîîð
òîéìëîí ãàðãàíà. ¯¿íèé òóëä:
1. T4 í¿äýíä èäýâõòýé í¿äíèé êóðñîð áàéðëóóëíà.
2. =round((E4+I4+N4+S4),0)
- U4 í¿äýíä 70 îíîîíû ä¿í äýýð áàòëàõ øàëãàëòûí 30 îíîîíû ä¿íã íýìýýä ðåéòèíãèéí îíîîã
ãàðãàíà. ¯¿íèé òóëä:
1. U4 í¿äýíä èäýâõòýé í¿äíèé êóðñîð áàéðëóóëíà.
2. =T4+30
- V4 í¿äýíä ðåéòèíãèéí îíîîíä õàðãàëçàõ ¿ñýãò ¿íýëãýýã áîäîæ ãàðãàíà. ¯¿íèé òóëä:
1. V4 í¿äýíä èäýâõòýé í¿äíèé êóðñîð áàéðëóóëíà.
2. =IF(U4>=90,"A",IF(U4>=80,"B",IF(U4>=70,"C",IF(U4>=60,"D","F"))))
- 4-ð ìºðºíä áè÷èãäñýí òîìú¸îíóóäûã äîîø íü õàðãàëçàõ ìºð¿¿äýä õóóëíà. ¯¿íèé òóëä:
Òîìú¸îòîé í¿äýíä èäýâõòýé í¿äíèé êóðñîð áàéðëóóëààä áºãëºõ çàëóóð äýýð õóëãàíûí çààã÷
áàéðëóóëààä õóëãàíûí çààã÷ ñóì + èéì õýëáýðòýé áîëñîí ¿åä äîîøîî õóëãàíûí ÷èðýõ ¿éëäëýýð
õóóëíà.
3. Áàðèìòàà õàäãàë.

Äàäëàãà ¹15
Àæëûí çîðèëãî: Ãðàôèê áàéãóóëàõ, ãðàôèêò çàñâàð õèéõ

1. Ãðàôèêèéí òºðë¿¿äèéã àøèãëàí 10 øèðõýã ÿëãààòàé ãðàôèê áàéãóóë. Óã ãðàôèêèéí
ºãºãäëººñ õàìààð÷ òîõèðîìæòîé õýëáýðèéã ñîíãîí ãðàôèêèéã áàéãóóë. ªãºãäëèéã çîõèî.
2. Ãðàôèê òóñ á¿ðèéã õ¿ññýíýýðýý ôîðìàòëà.
3. Ãðàôèêò çàñâàð ººð÷ëºëò õèéæ ¿ç.

Äàäëàãà ¹16
Àæëûí çîðèëãî: ªãºãäëèéí ñàí ¿¿ñãýõ, ø¿¿ëò¿¿ð òàâèõ, õ¿ñíýãòèéí ºãºãäëèéã ýðýìáýëýõ

1. Àíãèéí îþóòíóóäûí àíêåò àøèãëàí ºãºãäëèéí ñàí ¿¿ñãý.
2. ªãºãäëèéí ñàíä 5 îþóòíû ìýäýýëëèéã íýìæ îðóóë. Data/Form êîìàíäûã àøèãëà.
3. Ýðýãòýé ãýñýí øèíæ¿¿ðýýð õàéëòûã Õ¿éñ òàëáàðò õèé.
4. Õýðýãëýã÷èéí 2 ýðýìáýýð õ¿ñíýãòýí ìýäýýëëèéã ýðýìáýë.
I. Ãàðèãààð: Äàâàà, Ìÿãìàð, ... , Íÿì
II. Íýðýýð: ¯ñãèéí äýñ äàðààëëààð
5. Õ¿ñíýãòýí ìýäýýëýëä ø¿¿ëò¿¿ð òàâü.
6. Íàñ áàãàíàíä 20-èîñ áàãà áóþó òýíö¿¿ ãýñýí íºõöºëòýéãýýð äàâõàð ø¿¿ëò¿¿ð õèé.
7. Ø¿¿ëò¿¿ðèéã àðèëãà.

Excel dad10 14

More Related Content

What's hot (17)

Viewers also liked (8)

More from daalt209 (20)

Recently uploaded (7)

Excel dad10 14