5. Panuto: Magbigay ng reaksyon o
opinyon sa bawat usapin o isyu sa
pamamagitan ng pagsulat ng isa
lamang pangungusap sa bawat
patlang.
1. Krisis dulot ng pandemya.
2. Kalinisan at pangangalaga sa
paligid.
6. Ang mga mag-aaral ay makikinig ng
dalawang magkaibang audio clips.
Matapos mapakinggan ang dalawang
audio clips ay magtatanong guro kung
ano ang kaibahan ng dalawang
napakinggang audio clips.
8. Taga-lungsod sina Roy at Lorna. Ibig na
ibig nila ang pagtira sa bukid nina Lola
Anding at Lolo Andres tuwing bakasyon.
Marami at sariwa ang pagkain sa bukid.
Bukod dito, marami rin bagong karanasan
at kaalaman ang kanilang natutuhan. Isang
tanghali, habang umaakyat ang
magkapatid sa punong bayabas, ay kitang-
kita nila ang lawin na lumilipad pababa.
Nagtakbuhan ang mga sisiw sa ilalim ng
damo.
9. Naiwan ang inahing manok na anyong
lalaban sa lawin. Mabilis na bumaba sa
punong bayabas ang magkapatid at
sinigawan nila ang lawin na mabilis na
lumipad papalayo. Natawag ang pansin
nina Lola Anding at Lolo Andres sa
sigaw ng magkakapatid. Mabilis silang
nanaog ng bahay at inalam kung ano
ang nangyayari. “Kitang-kita po namin
na
10. dadagitin ng lawin ang mga sisiw ng
inahing manok kaya sumigaw po
kami,”paliwanang ni Roy. “Lolo, bakit po ba
dinadagit ng lawin ang mga sisiw ng
inahing manok?” tanong ni Lorna. “May
magandang kuwento ang inyong Lola
Anding na sasagot sa inyong tanong na
iyon”, sagot ni Lolo Andres. “Halina na kayo
sa upuang nasa lilim ng punong bayabas”,
wika ni Lola Anding. “Makinig kayong
mabuti. Ganito ang kuwento.” Noong araw,
11. magkaibigan si Inahing Manok at si
Lawin. Minsan, nanghiram ng singsing
si Inahing Manok kay Lawin upang
gamitin niya sa pista sa kabilang nayon.
Naroroon si Tandang at ibig niyang
maging maganda sa paningin nito.
Tinanggal ni Lawin ang suot niyang
singsing at ibinigay niya ito kay Inahing
Manok.
12. “Ingatan mong mabuti ang singsing
ko, Inahing Manok. Napakahalaga
niyan sapagkat bigay pa iyan sa akin
ng aking ina.” Maluwag sa daliri ni
Inahing Manok ang hiniram sa
singsing ngunit isinuot pa rin niya ito.
“Salamat, Lawin”, wika ni Inahing
Manok. “Asahan mong iingatan ko ang
iyong singsing.”
13. Kinabukasan, maaga pa lamang ay
nagbihis na si Inahing Manok. Isinuot niya
ang hiniram na singsing at pumunta na sa
kabilang nayon. Maraming bisita si
Tandang at nagsasayawan na sila nang
dumating si Inahing Manok. Nang makita
ni Tandang si Inahing Manok ay kaagad
niyang sinalubong nito at isinayaw.
Masaya ang pista. Sari-sari ang handa ni
14. Tandang. Tumagal ang sayawan
hanggang sa antukin na si Inahing
Manok. Pagkagising ni Inahing Manok
ng umagang iyon ay napansin niyang
nawawala ang hiniram niyang singsing
kay Lawin. Natakot si Inahing Manok na
baka tuluyang mawala ang hiniram
niyang singsing. Kaya hanap dito, hanap
doon, , kahig dito, kahig doon ang
15. ginawa ni Inahing Manok. Ngunit hindi
niya makita ang nawawalang singsing.
Nagalit si Lawin at sinabi na kapag
hindi nakita ni Inahing Manok ang
singsing ay kukunin at kanyang
dadagitin ang magiging anak na sisiw
ni Inahing Manok. Araw-araw ay
naghahanap si Inahing Manok ng
nawawalang singsing.
16. Maging ang iba pang inahing manok ay
naghahanap na rin ng nawawalang
singsing upang hindi dagitin ni Lawin ang
kanilang mga sisiw. Ngunit hindi nila makita
ito hanggang tuluyan nang magkagalit si
Lawin at si Inahing Manok. Namatay na si
Inahing Manok at namatay na rin si Lawin
ngunit magkagalit pa rin ang humaliling
mga inahing manok at lawin. Magmula na
noon hanggang sa kasalukuyan ay di pa
nakikita ang
18. Tanong:
1. Ano ang nakatawag pansin kina Lola
Anding at Lolo Andres kay napapanaog
sila sa kanilang bahay?
2. Ano ang ginawa ni Lola Anding para
masagot ang katanungan ng kanyang
mga apo?
19. 3. Paano natin maisasabuhay ang aral sa
kuwento ni Lola Anding tungkol sa Lawin
at Inahing Manok?
4. Sa iyong palagay, alin sa kuwento ang
hindi kapani-paniwala?
5. Alin naman ang pawang katotohanan
sa kuwento?
20. Ngayong handa ka na sa ating pag-aaral,
narito ang ilang pangungusap o teksto.
Panuto: Tukuyin kung ito ay P, Piksyon
(katha) o DP, Di-piksyon (di-katha). Isulat
ang sagot sa patlang.
_____ 1. Si Catriona Gray ay
pinarangalan bilang Miss Universe 2018.
21. _____ 2. Nagalit si Inang Reyna sa kanyang
alipin kaya ginawa niya itong insekto.
_____ 3. Nagdidiwang ang mga bulaklak sa
hardin.
_____ 4. Patuloy na nahahawa ang ibang
mamamayan ng Covid-19 dahil sa kawalan
ng pag-iingat at disiplina.
_____ 5. Patuloy ang pamumuhay ng mga
tao sa kabila ng pandemyang nararanasan.
22. Nagustuhan mo ba ang
kwentong iyong binasa?
Ano ang natutunan mo
ukol dito?
23. Ano ang piksyon na
teksto?
Ano naman ang di-
peksyon na teksto?
24. Panuto: Sumulat ng mga pangungusap
na nagsasaad ng kathang-isip at di
kathang-isip ukol sa kapaligiran natin.
(Piksyon)
1.
2.
3.
4,
5.
32. Ngayon ay nais kong pag-aralan mo ang
mga sumusunod na pangungusap na
hango sa kuwento. Pansinin kung alin ang
kathang-isip o piksyon at di kathang- isip o
di-piksyon.
Maluwag sa daliri ni Inahing Manok ang
hiniram na singsing ngunit isinuot pa rin niya
ito.
Anong uri ng teksto ito?
33. Ito ay tinatawag na Kathang-isip o
Piksyon na teksto. -nangangahulugan
na ang manunulat ay gumagamitng
kanyang mayamang imahinasyon sa
paglikha ng kuwento o teksto. Ito ay
purong imahinasyon o walang
katotohanan.
Halimbawa: Pabula, Alamat,
Kuwentong-bayan, Mitolohiya
34. Isang tanghali, habang umaakyat ang
magkapatid sa punong Bayabas ay
kitang-kita nila ang Lawin na lumilipad
pababa.
Ano naming uri ng teksto ito?
Ano ang kaibahan nito sa naunang
pangungusap?
35. Ito naman ay tinatawag na Di
kathang-isip o Di-piksyon na teksto. -
tumutukoy sa totoong kaganapan at
totoong tao. Ito ay katotohanan na
may basehan. Halimbawa: Pahayagan
o dyaryo, Talambuhay, Dokumentaryo,
Journal, Balita, Talaarawan
36. Panuto: Ang mga sumusunod na
pangungusap ay hango sa kuwentong
iyong binasa. Tukuyin kung ito
ayKathang-isip o Di kathang-isip . Isulat
sa papel ang iyong sagot.
1. Natakot si Inahing Manok na baka
tuluyang mawala ang hiniram niyang
singsing.
37. 2. Isang tanghali, habang umaakyat ang
magkapatid sa punong bayabas, ay
kitang-kita nila ang lawin na lumilipad
pababa.
3. Nagalit si Lawin at sinabi na kapag
hindi Makita ni Inahing Manok ang
Singsing ay kukunin at kanyang dadagitin
ang magiging anak na sisiw ni Inahing
Manok.
38. 4. Ibig na ibig nila Roy at Lorna ang
pagtira sa bukid tuwing bakasyon.
5. Mabilis na bumaba sa punong
bayabas ang magkapatid at sinigawan
nila ang lawin na mabilis na lumipad
papalayo.
39. Panuto: Lagyan ng tsek sa tamang hanay
kung Piksyon o Di-Piksyon ang tinutukoy ng
bawat isa.
40. Ano ang dapat mong
ugaliin upang makaiwas
sa maling impormasyon?
41. Ano ang piksyon na
teksto?
Ano naman ang di-
peksyon na teksto?
42. Panuto: Sagutin ng Tama o Mali at isulat
sa patlang.
_______ 1. Alamin muna sa awtoridad
kung totoo ang anunsyo.
_______ 2. I-share agad ang post dahil
sa sikat na artista galing ang balita.
43. _______ 3. Gamitin ang social media
upang linangin ang pakikipagkapwa-tao
sa panahon ng krisis.
_______ 4. Dahil maraming
nagkokomento tungkol sa pandemya,
makikigaya na rin ako.
_______ 5. Maging maingat sa pag-like
at pag-share dahil hindi lahat ng nasa
social media post ay totoo.
47. Piksyon (Kathang isip) ay anumang
anyo ng salaysay na trato, sa bahagi o
kabuuan, na may mga pangyayari na
hindi nababatay sa katotohanan,
ngunit sa halip haka-haka at imbento
lamang ng may-akda.
48. Ginagamit ng mga manunulat ang
kanilang imahinasyon para sa pagsulat
ng mga akdang bungang-isip lamang.
Umiimbento sila ng mga kathang-isip
na mga tauhan, pangyayari, sakuna at
pook na pinangyarihan ng kuwento
para sa kanilang mga akda.
49. Di-piksyon (di-kathang isip) isang
paglalahad, pagsasalaysay, o
kinatawan ng isang paksa na
inihaharap ng isang may-akda bilang
katotohanan. Bumabatay ang may-
akda sa mga tunay na balita at iba
pang kaganapan, ayon sa kaniyang
mga kaalaman hinggil sa paksa.
50. Pinipilit dito ng manunulat na maging
tumpak sa mga detalye ng mga
pangyayari. Hindi gawa-gawa lamang
ang nakakaingganyong kuwento. Ang
ganitong paghaharap ay maaaring
tumpak na ang ibig sabihin ay
maaaring magbigay ng tunay at hindi
tunay na paglalahad ng paksang
tinutukoy.
51. Ang Pagong at ang Matsing
Isang araw, may
magkaibigang Matsing at
Pagong.Alam ni Pagong na tuso
ang kaibigan katulad na lamang
noong nakakita siya ng isang
puno ng saging.Ito'y hitik na
hitik sa bunga at masayang
masaya si Pagong.
52. Ngunit namataan din agad ito
ni Matsing at agad nitong
inunahan si Pagong at
inangkin ang puno. Hindi
pumayag si Pagong
sapagkat siya ang unang
nakakita sa puno. Dahil
tuso, nakaisip si Matsing
ng isang ideya.
54. "Hatiin natin ang puno Pagong, sa akin
ang itaas na bahagi at sayo ang ibabang
bahagi" saad ni Matsing. Pumayag
naman si Pagong at nakangising umalis
si Matsing dala dala ang puno na may
bunga. Buong pag aakala ni Matsing ay
maiisahan nya si Pagong. Lumipas ang
mga araw ay naubos na ni Matsing ang
bunga at namatay ang puno ng saging.
56. Dali dali syang naghanap muli ng
makakain. Samantala, ang ibabang
bahagi ng puno ay itinanim ni Pagong at
lumipas ang mga araw ay agad din itong
namunga. Nalaman ito ni Matsing na
dismayado at gutom na gutom na umalis.
Totoo nga ang kasabihan na "Tuso man
ang Matsing, napaglalamangan din"
57. Panuto: Basahing muli ang kwento ni Pagong
at ni Matsing. Pagkatapos punan ang
talahanayan sa ibaba ayon sa hinihingi nito.
58. Panuto: Isulat ang P sa patlang kung
ang mga sumusunod ay piksyon at DP
kung ito ay di-piksyon.
1. Alamat ng Mindoro
2. Pinay: sa Tuktok ng Mt. Everest
3. Haring Leon sa Pusod ng Kagubatan
4. Perdo Escudero: Siyentipikong
Pilipino
5. Kasaysayan ng Wikang Pambansa
60. Panuto: Isulat sa patlang kung ang
sumusunod na akda ay piksyon o di-
piksyon.
___1.Ang Florante at Laura
___2.Lakandula
___3.Ang Pagong at Matsing
___4.Diksyunaryo
61. ___5.Kasaysayang Heograpiya at Sibika
___6.Alamat ng Pinya
___7.Talambuhay ni Manuel L. Quezon
___8.Ang Tsinelas ni Jose Rizal
___9.Ang Huling Timawa
___10.Ang Magpapawid
66. TALAMBUHAY NI JOSE RIZAL –
Narito ang isang pagtalakay sa
buhay ni Dr. Jose P. Rizal na
pambansang bayani ng Pilipinas. Hindi
maikakaila na isa sa mga pinakatanyag
na bayani ng Pilipinas ay si Dr. Jose P.
Rizal. Siya ang pambansang bayani at
isa siyang doktor sa mata at
manunulat. Ang kabuuang
67. pangalan ni Dr. Jose P. Rizal ay Jose Protacio
Rizal Mercado y Alonso Realonda. Siya ay isa
sa labing-isang anak nina Francisco Rizal
Mercado y Alejandro at Teodora Alonso
Realonda y Quintos. Dalawa lang silang
magkapatid na lalaki ng kanyang Kuya
Paciano. Si Dr. Jose Rizal ay ipinanganak sa
Calamba, Laguna noong June 19,1861.
Bukod sa Jose, tinatawag rin siyang ‘Pepe’ sa
bahay at lugar nila. Siya ay isang matalinong
bata.
68. 1. Sino ang tinutukoy sa talambuhay?
2. Bakit ang talambuhay ay isang
halimbawa ng di-piksyon?
3. Magbigay ng halimbawa ukol sa
binasang teksto na nagpapahayag ng
piksyon?
69. Panuto: Isulat sa tamang bilog ang
halimbawa ng akdang piksiyon at di
piksiyon.
72. Panuto: Suriin ang mga pamagat ng
seleksyong nakatala sa ibaba. Isulat kung
piksyon o di-piksyon ang mga sumusunod:
1. Ang Batang si Andres Bonifacio
2. Ang Pagpapahayag ng Kalayaan ng
Pilipinas sa Kawit (Editoryal)
3. Ang Pinagmulan ng Sampaguita
4. Si Alibaba at ang Apatnapung Magnanakaw
5. Si Manuel Quezon, Ama ng Wikang
Pambansa
75. Panuto: Ayusin ang sumusunod na aklat
ayon sa pangkat na kinabibilangan nito sa
aklatan. Isulat ang inyong sagot sa kahon.
1. Pag-unawa ng Islam at Muslim sa
Pilipinas ni Eric Casim
2. Ang Mabait na Kuwago
3. Pakikipagsapalaran ni Juan dela Cruz,
Jose Lacaba
4. Ang Naglahong Ozone ni William Lillie
76. 5. Mga Batas sa Likas na Yaman, Zoilo
Castrillo
6. Narating ko ang Buwan ni Boyong
Masupil
7. Mga Tala sa Buhay ni Macario Sakay
8. Ang Bata, Ang Ibon, Ang Ulan ni Aurora
Batnag
9. Vicenteng Bingi, Jose Villa Panganiban
10. Kuwento ni Mabuti-Genoveria Matute
