Abstract image of a woman sitting on books and studying on a laptop

FinalMScThesis

G
Georgios Matsaridis
1 of 120
Download to read offline
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
ΠΑΝΔΠΙ΢ΣΗΜΙΟ ΚΡΗΣΗ΢ Σμάμαηα Δπιζηάμηρ Τπολογιζηών και Ιζηοπέαρ – Απσαιολογέαρ Γηαηκεκαηηθφ Πξφγξακκα Μεηαπηπρηαθψλ ΢πνπδψλ ‘΢πζηήκαηα Πνιηηηζκηθψλ Πιεξνθνξηψλ θαη Γηαρείξηζεο ηεο Πνιηηηζκηθήο Κιεξνλνκηάο’ Guide Terms Ζ ελλνηνινγηθή ηνπο αλαπαξάζηαζε θαη ε θαζνιηθή ηζρχο ησλ ζεκαζηνινγηθψλ ηνπο παξακέηξσλ θαηά ηε κνληεινπνίεζε δεδνκέλσλ ζε ζπζηήκαηα Θεζαπξψλ Όξσλ Γηψξγνο Μαηζαξίδεο Μεηαπηπρηαθή Δξγαζία ΡΔΘΤΜΝΟ 2001
2 1 ΔΙ΢ΑΓΧΓΗ .................................................................................................................. 4 2 ΘΗ΢ΑΤΡΟΙ ΟΡΧΝ ..................................................................................................... 7 2.1 ΔΙΓΗ ΘΗ΢ΑΤΡΧΝ............................................................................................................ 7 2.2 ΓΟΜΗ ............................................................................................................................. 9 2.3 ΢ΥΔ΢ΔΙ΢ ....................................................................................................................... 11 3 ΠΔΡΙ ΔΝΝΟΙΧΝ........................................................................................................ 14 3.1 ΟΡΙ΢ΜΟΙ....................................................................................................................... 14 3.2 Η ΠΡΑΓΜΑΣΟΛΟΓΙΑ ΣΧΝ ΔΝΝΟΙΧΝ ............................................................................. 14 3.3 Η ΦΤ΢Η ΣΧΝ ΔΝΝΟΙΧΝ................................................................................................. 18 3.4 ΓΤΟ ΜΟΝΣΔΛΑ ΔΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ΢ ΓΟΜΗ΢................................................................... 18 3.5 Η ΚΛΑ΢ΙΚΗ ΘΔΧΡΙΑ ΠΔΡΙ ΔΝΝΟΙΧΝ ............................................................................ 19 3.5.1 Ζ ΚΑΣΖΓΟΡΗΟΠΟΗΖ΢Ζ ΢ΣΑ ΠΛΑΗ΢ΗΑ ΣΖ΢ ΚΛΑ΢ΗΚΖ΢ ΘΔΧΡΗΑ΢ ........................................ 20 3.5.2 ΔΠΗ΢ΣΖΜΗΚΖ ΓΗΚΑΗΟΛΟΓΖ΢Ζ ....................................................................................... 20 3.5.3 ΑΝΑΦΟΡΗΚΖ ΚΑΘΟΡΗ΢ΣΗΑ............................................................................................. 21 3.5.4 ΜΔΗΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΣΖ΢ ΚΛΑ΢ΗΚΖ΢ ΘΔΧΡΗΑ΢ .................................................................. 21 3.5.5 ΣΟ ΠΡΟΒΛΖΜΑ ΣΖ΢ ΣΤΠΗΚΟΣΖΣΑ΢ ............................................................................... 22 3.6 Η ΠΡΧΣΟΣΤΠΙΚΗ ΘΔΧΡΙΑ ΣΧΝ ΔΝΝΟΙΧΝ .................................................................. 23 3.6.1 Ζ ΓΝΧ΢Ζ ΣΖ΢ ΟΜΟΗΟΣΖΣΑ΢ ........................................................................................ 24 3.7 ΠΔΡΙΟΡΙ΢ΜΟΙ ............................................................................................................... 26 3.7.1 ΠΛΖΘΧΡΑ ΘΔΧΡΗΧΝ ΚΑΗ ΟΡΗ΢ΜΧΝ. ........................................................................... 26 3.7.2 Ο ΢ΑΦΖ΢ ΦΗΛΟ΢ΟΦΗΚΟ΢ ΚΑΗ ΦΤΥΟΛΟΓΗΚΟ΢ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΗ΢ΜΟ΢ ................................ 26 3.7.3 ΑΓΤΝΑΜΗΑ ΠΡΟΒΛΔΦΖ΢ ΣΟΤ ΢ΖΜΑ΢ΗΑΚΟΤ ΠΡΟ΢ΓΟΚΗΜΟΤ.......................................... 26 4 Η ΛΔΞΙΚΟΠΟΙΗΜΔΝΗ ΔΝΝΟΙΑ ΚΑΙ Η ΓΛΧ΢΢ΟΛΟΓΙΑ ............................. 28 4.1 ΛΔΞΙΚΑ ΢ΔΙΡΑΨΚΗ΢ ΑΠΑΡΙΘΜΗ΢Η΢ ........................................................................... 28 4.2 ΣΟ ΓΔΝΔΣΙΚΟ ΛΔΞΙΚΟ - ΟΡΙ΢ΜΟΙ .............................................................................. 30 4.3 Η ΘΔΧΡΙΑ ΣΟΤ ΓΔΝΔΣΙΚΟΤ ΛΔΞΙΚΟΤ – ΑΡΥΔ΢ ΚΑΙ ΢ΣΟΥΟΙ ..................................... 33 4.3.1 ΟΗ ΚΛΑ΢ΔΗ΢ ΣΖ΢ ΢ΖΜΑ΢ΗΟΛΟΓΗΚΖ΢ ΢Τ΢ΥΔΣΗ΢Ζ΢ ΣΧΝ ΛΔΞΔΧΝ ....................................... 35
3 4.3.2 ΣΟ ΠΡΟΒΛΖΜΑ ΣΖ΢ ΠΟΛΤ΢ΖΜΗΑ΢ ................................................................................ 36 4.4 Η ΓΟΜΗ ΣΟΤ ΓΔΝΔΣΙΚΟΤ ΛΔΞΙΚΟΤ (΢ΤΝΟΠΣΙΚΑ) .................................................... 37 4.4.1. Ζ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗ΢Ζ ΣΧΝ ΕΖΣΟΤΜΔΝΧΝ ΣΖ΢ ΘΔΧΡΗΑ΢..................................................... 38 4.5 TΑ ΢ΗΜΑ΢ΙΑΚΑ ΠΡΧΣΟΣΤΠΑ (QUALIA) .................................................................... 43 4.5.1. ΣΑ ΢ΖΜΑ΢ΗΑΚΑ ΠΡΧΣΟΣΤΠΑ ΢ΣΖ ΘΔΧΡΗΑ ΣΟΤ ΓΔΝΔΣΗΚΟΤ ΛΔΞΗΚΟΤ .............................. 43 5 QUALIA, GUIDE TERMS ΚΑΙ ΟΙ ΣΔΛΔ΢ΣΔ΢ ΜΙΑ΢ ΓΛΧ΢΢Α΢ ΔΤΡΔΣΗΡΙΑ΢ΜΟΤ........................................................................................................ 46 6 Η ΔΡΜΗΝΔΙΑ ΣΧΝ ΣΔΛΔ΢ΣΧΝ .......................................................................... 51 7 Η ΢ΤΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΔ΢ ΣΗ΢ ΓΛΧ΢΢Α΢ ΔΤΡΔΣΗΡΙΑ΢ΜΟΤ........ 58 8 Η ΟΝΣΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΧΝ ΢ΤΜΠΛΗΡΧΜΑΣΧΝ.......................... 73 9 ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗ΢Η ΣΧΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΧΝ................................................... 74 9.1 ΑΤΣΟΑΝΑΦΟΡΙΚΟΣΗΣΑ............................................................................................... 74 9.2 ΤΠΔΡΚΑΘΟΡΙ΢ΣΙΑ – ΠΟΛΤ ΥΑΜΗΛΑ ΢ΣΗΝ ΙΔΡΑΡΥΙΑ................................................. 75 9.3 ΑΚΑΘΟΡΙ΢ΣΙΑ – ΠΟΛΤ ΦΗΛΑ ΢ΣΗΝ ΙΔΡΑΡΥΙΑ ............................................................ 76 9.3.1 ΠΟΛΛΔ΢ ΠΑΡΑΜΔΣΡΟΗ .............................................................................................. 76 9.3.2 ΑΠΟΚΛΗ΢Ζ ΑΠΟ ΣΖΝ «ΚΑΝΟΝΗΚΖ» ΓΟΜΖ Α’ + Β’ (ΠΡΟ΢ΓΗΟΡΗ΢ΜΟ΢ + ΟΡΟ΢) ............. 77 9.3.3 ΑΓΤΝΑΜΗΑ ΥΡΖ΢Ζ΢ ΓΗΑΗ΢ΘΖΣΗΚΧΝ Ζ ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΗΚΧΝ ΢ΤΜΦΡΑΕΟΜΔΝΧΝ.................. 77 10 ΔΠΙΛΟΓΟ΢.............................................................................................................. 78 10.2 ΜΔΛΛΟΝΣΙΚΔ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢ΔΙ΢ ................................................................................ 79 10.3 ΑΝΑΚΔΦΑΛΑΙΧ΢Η...................................................................................................... 80 11 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ......................................................................................................... 81 12 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ .................................................................................................... 117
4 1 Διζαγυγά Ο φγθνο ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ζεκαζηνινγηθή εηεξνγέλεηα ησλ φξσλ πνπ αλαιακβάλεη λα δηαρεηξηζηεί έλα ζχζηεκα ζεζαπξνχ, ελψ πξφθεηηαη θαη΄ αξρήλ γηα κεγέζε δεηνχκελα θαη αληηκεησπίζηκα απφ ην ζχζηεκα, ελδέρεηαη σζηφζν λα απνδεηρζνχλ αλαζηαιηηθνί παξάγνληεο ζηελ πνηνηηθή αλαδήηεζε θαη απνηειεζκαηηθή αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο. Ζ ζεκαζηνινγηθή ηεξάξρεζε ησλ φξσλ, απνηειψληαο κία ζρεηηθά αζθαιή κέζνδν νξγάλσζεο ησλ δεδνκέλσλ, επηηξέπεη ηελ νξγάλσζε ηνπ ιεμηινγίνπ πνιπεπίπεδα, ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο όποςρ – οδηγούρ (guide terms) σο εθείλε ηελ ελλνηνινγηθή ζηάζκε απφ ηελ νπνία θαη κεηά νη έλλνηεο εμεηδηθεχνληαη αλάινγα κε ηα πνηνηηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά επηηξέπνληαο ηε δηάθξηζε ησλ ρξήζεσλ ησλ αληίζηνηρσλ φξσλ πνπ ηηο εθθξάδνπλ. Ζ πξναλαθεξζείζα ζρεηηθφηεηα δελ νθείιεηαη ζηε κέζνδν ηεο ζεκαζηνινγηθήο ηεξάξρεζεο θαζεαπηή αιιά ζηα εγγελή πξνβιήκαηα ησλ δεδνκέλσλ πνπ εηζάγνληαη. Πξφθεηηαη γηα πξνβιήκαηα ηεο θπζηθήο γιψζζαο ηα νπνία είλαη δεδνκέλα θαη ζπλνδεχνπλ αλαγθαζηηθά ηνπο φξνπο πνπ εηζάγνληαη, θαζψο νη ηειεπηαίνη είλαη πξντφληα θπζηθήο γιψζζαο (αλ θαη ηξνπνπνηεκέλα) θαη δηαηεξνχλ απηή ηνπο ηελ ηδηφηεηα θαη κεηά ηελ εηζαγσγή ηνπο ζην ζχζηεκα. Σν ζεκαζηνινγηθφ επίπεδν ησλ φξσλ – νδεγψλ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ δηφηη ξπζκίδεη ηε ζσζηή ‘θπθινθνξία’ ησλ φξσλ ζηα ζεκαζηνινγηθά δέλδξα πνπ δεκηνπξγνχληαη κέζα ζην ζεζαπξφ.1 Πξφθεηηαη γηα ην ζεκείν εθείλν ζην νπνίν ν φξνο απνζπληίζεηαη ζηηο βαζηθέο ζεκαζηνινγηθέο ηνπ απνρξψζεηο θαη εληάζζεηαη ζε νξηζκέλεο θαηεγνξίεο γλψζεο, βάζεη ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ελλνηνινγηθψλ δηαθξηηηθψλ ηνπ γλσξηζκάησλ. Σν δήηεκα/-ηα πνπ πξνθχπηεη/- νπλ είλαη θαη’ αξράο θαηά πφζν νη θαηεγνξίεο ππαξρφλησλ ζπζηεκάησλ είλαη επαξθείο ζηελ δηάθξηζε ησλ ηδηνηήησλ ησλ φξσλ. Καηά δεχηεξν ιφγν, δήηεκα απνηειεί ην θαηά πφζν νη θαηεγνξίεο απηέο είλαη δεζμεςμΫνερ ζηνλ κόζμο αναθοπΪρ (universe of discourse) ησλ ελλνηψλ ηνπο. Κάλνληαο ηελ εχινγε θαη ζεκηηή ππφζεζε, πσο δελ είλαη ηδηαίηεξα νηθνλνκηθφ ηφζν ζην επίπεδν ηεο ζπγθξφηεζεο ηεο γλψζεο ζηνλ αλζξψπηλν λνπ φζν θαη ζην επίπεδν ηεο γισζζηθήο ηεο αλαπαξάζηαζεο, θάζε πεπεξαζκέλε πεξηνρή ηνπ επηζηεηνχ λα ‘ηεκαρίδεη’ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν ηνλ θφζκν, αλαδεηήζεθαλ θνηλέο δνκέο θαη θνηλνί θαλφλεο, απηφ πνπ ζηελ επηζηήκε ηεο Γισζζνινγίαο νλνκάδεηαη Universalia [War92], [Μπα80], [Jesp24] (καθολικΪ γνυπέζμαηα ά καθολικΪ διακπιηικΪ σαπακηηπιζηικΪ). Αλαδεηήζεθε θαη βεβαηψζεθε ε χπαξμε θαηεγνξηψλ ‘πνιχ πςεινχ επηπέδνπ’ νη νπνίεο ππέξθεηληαη φισλ ησλ – αλά γλσζηηθή 1 βι. Παξάξηεκα, εηθφλεο 1-3.
5 πεξηνρή – εμεηδηθεπκέλσλ θαηεγνξηψλ θαη νη νπνίεο (νη πξψηεο) κπνξνχλ λα πεξηγξάςνπλ κε επάξθεηα νπνηεζδήπνηε έλλνηεο απφ νπνηαδήπνηε πεξηνρή ηνπ επηζηεηνχ. Ζ επαιήζεπζε ηεο ππφζεζεο απηήο θαηέιεμε ζηε δεκηνπξγία θαη ζχληαμε ησλ ηειεζηψλ γηα κία γλώζζα εςπεηηπιαζμού (indexing language) ε νπνία δηαθξίλεηαη απφ απζηεξή ηππνπνίεζε θαη ραξαθηεξίδεη ηηο έλλνηεο μονοζάμανηα, πεξηνξίδνληαο ην ρψξν ρξήζεο ηεο ζηηο απαξαίηεηεο θαη κφλν αλάγθεο ζήκαλζεο, απνθιείνληαο έηζη νξηζκέλα απφ ηα πξνβιήκαηα ησλ θπζηθψλ γισζζψλ, φπσο ηηο πηζαλφηεηεο ακθηζεκηψλ (ambiguities). Σα ηερληθά ζέκαηα φπσο ε αξρηηεθηνληθή ραξαθηεξίδνληαη απφ πνιχπινθε νξνινγία κε δπλακηθνχο ζπλδπαζκνχο πνπ παξάγνπλ ηηο θαηλνχξηεο έλλνηεο. ΢ε έλαλ φκσο ζηαηηθφ ζεζαπξφ, δελ κπνξεί εχθνια λα αλαδεηεζεί ε πιεξνθνξία φηαλ νη φξνη ηνπ δελ έρνπλ ηελ θαηάιιειε δνκή πνπ ζα επηηξέςεη ην δπλακηθφ ζπλδπαζκφ ηνπο, ηελ δηα-ζπλζεηηθφηεηα, γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ ελλνηψλ απφ ππάξρνπζεο ζε πηζαλά πεξηβάιινληα. Δίλαη ζέκα νηθνλνκίαο ζηελ έθθξαζε θαη ηαχηηζεο αλάκεζα ζηελ ηαμηλφκεζε θαη ηελ αλαδήηεζε ε χπαξμε κηαο κνλνζήκαληεο θαη δηαζπλζεηηθήο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ ε νπνία ζα νδεγήζεη ζηελ αχμεζε ηνπ ιεμηινγίνπ γηα ηνλ αξρηηεθηνληθφ επξεηεξηαζκφ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε παξνχζα εξγαζία πξνηείλεη κηα ζεσξία γηα ηελ νξγάλσζε, ζχληαμε θαη παξάζηαζε ηνπ λνήκαηνο ησλ ελλνηψλ πνπ αθνξνχλ ζε Αληηθείκελα (Objects) ζηνλ Arts & Architecture Thesaurus. Πξφθεηηαη γηα ηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ [Puste95] θαη πην ζπγθεθξηκέλα γηα ηελ επίθιεζε θαη εθαξκνγή ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia) ζηελ δφκεζε ησλ ηεξαξρηψλ ησλ φξσλ. Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ είλαη κηα γισζζνινγηθή ζεσξία θαη σο ηέηνηα ππέζηε νξηζκέλεο ηξνπνπνηήζεηο θαη πξνζζαθαηξέζεηο γηα λα ζπληαηξηάμεη θαη λα απερήζεη κε νξζφηεηα ηεο αλάγθεο νξγάλσζεο ηνπ ιεμηθνχ λνήκαηνο ζηνπο Θεζαπξνχο φξσλ ζηνπο νπνίνπο νη φξνη αληηκεησπίδνληαη σο εν μΫπει θαη φρη σο εν όλυ γισζζηθέο νληφηεηεο. Δπηπιένλ, κε ηα επξήκαηα ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ, θαηέζηε δπλαηή κηα πιήξεο ζχληαμε γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ δςναμικόηηηα, νξίδνληαο σο ηέηνηα ηελ πξφβιεςε ξφισλ ησλ φξσλ βάζεη ησλ θαζνιηθψλ ηνπο ηδηνηήησλ, δει. ησλ Qualia. Γεκηνπξγήζεθαλ θαη ηππνπνηήζεθαλ θαλφλεο ζχληαμεο θαη πξφβιεςεο ηνπ ζεκαζηνινγηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ησλ ζπκπιεξσκάησλ (arguments), βαζηζκέλνη ζηα ΢εκαζηαθά Πξσηφηππα θαη ηνπο ηειεζηέο (operators) πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ επηινγή ησλ πξψησλ. Δμήρζεζαλ ζηαηηζηηθά απνηειέζκαηα εκθαλίζεσλ, ζπρλνηήησλ ρξήζεο, θξηηεξίσλ επηινγήο θαη πίλαθεο ηαμηλφκεζεο ησλ φξσλ-νδεγψλ ζηελ ζεκαζηαθή θαηεγνξία πνπ θάλεθε ηειηθά φηη αλήθνπλ. H ηππνπνίεζε ησλ θαλφλσλ πνπ θξνληίδνπλ γηα ηελ νξγάλσζε θαη ζχληαμε ησλ θαηεγνξηψλ ησλ ελλνηψλ ζε κηα γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, ζα
6 πξνζθέξεη άκεζε ζπλδξνκή ζηνπο εμήο ηξεηο ηνκείο: α) ζηελ ηαμηλφκεζε ηεο πιεξνθνξίαο β) ζην ζρεκαηηζκφ εξσηεκάησλ θαη γ) ζηελ αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο. Καηαιήγνπκε ζηελ αθξίβεηα, πεξηνξίδνληαο ην αληηθείκελν κε ην λα ηνπ απνδίδνπκε ηηο κέγηζηεο (θαζνιηθά επαλεξρφκελεο) ηδηφηεηεο. Ζ πξφηαζε απηή, ελψ δελ πεξηνξίδεη ηελ εθαξκνγή ηεο ζε έλα κφλν γλσζηηθφ πεδίν, απηφ εμ άιινπ είλαη θαη ην δεηνχκελν, ζρεηίδεηαη άκεζα κε ην ρψξν ηεο Πνιηηηζκηθήο Σεθκεξίσζεο θαη ηεο Γηαρείξηζεο ηεο Πνιηηηζκηθήο Κιεξνλνκηάο. Ζ ‘εθιέπηπλζε’ πνπ επηζπκεί λα πξνζθέξεη ζε έλα απφ ηα θαηαζηαηηθά κεγέζε ησλ ζπζηεκάησλ ζεζαπξψλ, ηνπο φξνπο – νδεγνχο, θηινδνμεί λα εθκεηαιιεπηεί απνδνηηθφηεξα ηνλ πινχην ηεο πνιηηηζκηθήο πιεξνθνξίαο πνπ ππάξρεη ζήκεξα ζε ειεθηξνληθή κνξθή ή πξφθεηηαη λα κεηαηξαπεί ζε ειεθηξνληθή κνξθή, δηαθπιάζζνληαο έηζη ηελ Πνιηηηζκηθή Κιεξνλνκηά πξνζθέξνληαο ηθαλφηεξα κέζα γηα ηε δηαρείξηζή ηεο.
7 2 Θηζαςποέ όπυν Θεζαπξφο φξσλ νλνκάδεηαη ην ειεγρφκελν ιεμηιφγην κηαο γλσζηηθήο πεξηνρήο, επαπμεκέλν κε ξεηέο ζεκαζηνινγηθέο ζπζρεηίζεηο κεηαμχ ησλ ελλνηψλ πνπ πεξηγξάθεη [ISO86]. ΢χκθσλα κε έλαλ πην ρξεζηηθφ νξηζκφ, έλαο Θεζαπξφο φξσλ απνηειεί κηα δνκεκέλε ζπιινγή ελλνηψλ θαη φξσλ πνπ ζηφρν έρεη ηελ απνηειεζκαηηθή αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο [Soerg95]. Χζηφζν, απηφο ν γεληθφο νξηζκφο αδπλαηεί (δελ ην επηδηψθεη βέβαηα) λα πεξηγξάςεη ηε ρξήζε ηνπ φξνπ δηαρξνληθά, φπσο δηακνξθψζεθε απφ ηελ πξψηε ηνπ ρξήζε κέρξη θαη ζήκεξα. Ο γισζζηθφο ζεζαπξφο σο έλλνηα εηζήρζε ην 1852 απφ ηνλ Peter Mark Roget θαη ην έξγν ηνπ ‘Thesaurus of English Words and Phrases’ θαη αθνξνχζε ζηα ιεμηθά πνπ ζηφρεπαλ ζην λα βνεζήζνπλ ζπγγξαθείο λα βξνπλ ζπλψλπκα ή πεξηζζφηεξν αθξηβείο φξνπο απφ απηνχο πνπ επξφθεηην λα ρξεζηκνπνηήζνπλ. Με ηελ πάξνδν φκσο ηνπ ρξφλνπ θαη ηελ εκθάληζε ηεο ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο θαη ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ, ε έλλνηα ηνπ Θεζαπξνχ αιιάδεη ζεκαζία. Ζ αιιαγή απηή έξρεηαη εθαηφ πεξίπνπ ρξφληα κεηά ηνλ Peter Mark Roget, ην 1952, ζηα εξγαζηήξηα ηεο IBM κε εθθξαζηή ηνλ H.P. Luhn ν νπνίνο αλαδεηνχζε κηα ππνινγηζηηθή δηαδηθαζία πνπ ζα δεκηνπξγνχζε κηα ιίζηα ειεγρφκελσλ φξσλ γηα ηνλ επξεηεξηαζκφ επηζηεκνληθήο βηβιηνγξαθίαο [BRIT]. Δπξφθεηην ζηελ νπζία γηα ηελ αλάγθε αλαθνξάο ζε νξηζκέλεο έλλνηεο ρξεζηκνπνηψληαο ηππνπνηεκέλεο εθθξάζεηο. Έλα απφ ηα πξσηκφηεξα ζπζηήκαηα πνπ πινπνηήζεθαλ απνηειεί θαη ν Thesaurofacet ηνπ Jean Atchison ην 1969, παξαγγειία ηεο Αγγιηθήο Δηαηξείαο Ζιεθηξηζκνχ, πνπ είλαη κηα ιίζηα κεραλνινγηθψλ φξσλ κε κεγάιε ιεπηνκέξεηα. Έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο ζχγρξνλνπο Θεζαπξνχο είλαη ν Arts and Architecture Thesaurus ν νπνίνο απνηειεί θαη ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο έξεπλαο πνπ επηρεηξεί ε παξνχζα εξγαζία. Πεξηιακβάλεη πεξίπνπ 125.000 φξνπο νη νπνίνη πεξηγξάθνπλ ηελ ηέρλε, ηελ αξρηηεθηνληθή, ηηο δηαθνζκεηηθέο ηέρλεο, ηνλ πιηθφ πνιηηηζκφ θαη πιηθά αξρεηνζέηεζεο. ΢χκθσλα κε ηνλ AAT, έλαο ζεζαπξφο ‘είλαη ην ειεγρφκελν ιεμηιφγην ελφο ζπζηήκαηνο επξεηεξηαζκνχ, ηνπνζεηεκέλν κε ζεηξά γλσζηή θαη κε δνκή ηέηνηα ψζηε ζρέζεηο ζπλσλπκίαο, ηεξαξρίαο ή φπνηαο άιιεο ζπζρέηηζεο λα είλαη ζαθψο νξαηέο θαη αλαγλσξίζηκεο απφ ηππνπνηεκέλνπο ελδείθηεο ζρέζεσλ. Ο ζθνπφο ηνπο είλαη λα δηαζθαιίζνπλ ηελ ζπλνρή ζηνλ επξεηεξηαζκφ, ηδηαίηεξα ζηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο θαη αλάθηεζεο πιεξνθνξίαο, θαη λα δηεπθνιχλνπλ ηελ αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο’ [AAT]. 2.1 Είδη Θησαυρών
8 ΢χκθσλα κε ηνπο Doerr θαη Καινκνηξάθε, δχν είλαη ηα είδε ζεζαπξψλ αλάκεζα ζηα νπνία κπνξεί λα γίλεη δηάθξηζε [DK2000]: α) Οη πξνζαλαηνιηζκέλνη ζηε γιψζζα: ΢ε απηνχο ηνπο ζεζαπξνχο, ζηνηρείν-θιεηδί απνηειεί ν ‘φξνο’, φπσο πξνέξρεηαη απφ ηνλ θφζκν ησλ παξαδνζηαθψλ ιεμηθψλ. Πέξα απφ θεηκεληθέο πεξηγξαθέο ηεο ζεκαζίαο, ν φξνο ζπλνδεχεηαη απφ ηε γισζζηθή ηνπ ηαπηφηεηα (κέξνο ηνπ ιφγνπ θ. ά.). Γνκνχληαη ζε κνλέο ηεξαξρίεο (έρνπλ δειαδή έλαλ θαη κφλν έλαλ επξχηεξν φξν(broader term)) απνηειψληαο έηζη θπξίσο έλα εξγαιείν εχξεζεο φξσλ παξά έθθξαζεο επηπέδσλ αθαίξεζεο. Σα κεηνλεθηήκαηα ελφο ηέηνηνπ είδνπο ζεζαπξνχ, ζχκθσλα κε ηνπο ζπγγξαθείο, είλαη ηα αθφινπζα: 1. Ζ εξκελεία ησλ φξσλ εμαξηάηαη απφ ηα ζπκθξαδφκελα είηε ζε πεξηπηψζεηο νκσλπκίαο, είηε ζε πεξηπηψζεηο αιιαγήο ηεο ζεκαζίαο (ζπκπιεξσκαηηθή πνιπζεκία) είηε δηφηη έλαο φξνο δελ εθθξάδεη φιεο ηηο πηπρέο ελφο αληηθεηκέλνπ ζρεηηθνχ κε ηνλ έλαλ ρξήζηε ή ηνλ άιιν. 2. Οη ρξήζηεο ζπρλά ζέηνπλ επεξσηήζεηο πην αθεξεκέλεο θαη ζχλζεηεο θαη απφ ηελ πην ιεπηνκεξή ηαμηλφκεζε ελφο φξνπ π.ρ. ‘καχξα Αηηηθά βάδα ηνπ ηξίηνπ θαη ηέηαξηνπ π. Υ αηψλα’. β) Οη πξνζαλαηνιηζκέλνη ζηελ έλλνηα: Θεζαπξνί ησλ νπνίσλ ε γιψζζα ηαμηλφκεζεο βαζίδεηαη ζηηο έλλνηεο θαη φρη ζηνπο φξνπο. Οη φξνη είλαη νκαδνπνηεκέλνη ζηηο νλνκαδφκελεο ‘απφςεηο’ (facets) απερψληαο ηνλ θηιφζνθν Ranganathan θαη ην έξγν ηνπ Color Classification System ην 1965. Με ηε ζεηξά ηνπο, νη απφςεηο απηέο δηέπνληαη απφ εζσηεξηθή νξγάλσζε πνπ βαζίδεηαη ζηηο ελλνηνινγηθέο ζρέζεηο. Ζ έλλνηα είλαη ην ζηνηρείν-θιεηδί απηνχ ηνπ είδνπο ησλ ζεζαπξψλ, ε νπνία ζπκκεηέρεη ζην ζεζαπξφ σο κέινο ελφο ζεκαζηνινγηθνχ δηθηχνπ ελλνηψλ. Ζ παξάζηαζε ηεο έλλνηαο ζην ζεζαπξφ γίλεηαη κε ηε ρξήζε αναγνυπιζηά (identifier) πνπ ζπρλά νλνκάδεηαη θαη πεπιγπαθηηάρ (descriptor). Σα κέζα απηά είλαη γισζζηθά (πξφθεηηαη γηα φξνπο) θαη δεκηνπξγνχλ ηελ εληχπσζε πσο ν ζεζαπξφο αθνξά θαη πάιη ζε φξνπο. Αλ θαη ν απηφο ν ηξφπνο παξάζηαζεο ηεο έλλνηαο είλαη πεξηγξαθηθφο, σζηφζν κία έλλνηα είλαη ν ζπλδπαζκφο όλυν ησλ θαηάιιεισλ φξσλ, επηζεκαίλνληαο καδί θαη ηελ πνιιά-πξνο-πνιιά ζρέζε πνπ δηαηεξνχλ νη ιέμεηο ή φξνη κε ηηο έλλνηεο (φηη δειαδή κία ιέμε ή έλαο φξνο κπνξεί λα πεξηγξάθεη πνιιέο έλλνηεο ελψ θαη κία έλλνηα κπνξεί λα πεξηγξάθεηαη απφ πνιιέο ιέμεηο ή φξνπο) [MBFGM93]. Δθεμήο, θάζε αλαθνξά ζε ζεζαπξφ ζα ζεκαίλεη ηνπο ελλνηνινγηθνχο ζεζαπξνχο θαη ζπγθεθξηκέλα ηνλ AAT.
9 2.2 Δομή Οη έλλνηεο ηνπ AAT θαη ε πιεξνθνξία πνπ εκπεξηέρεηαη είλαη νξγαλσκέλεο ππφ ηελ εμήο κνξθή: FACETS: Με ηνλ φξν ‘άπνςε’ δειψλεηαη κηα νκνγελήο ηάμε φξσλ ηεο νπνίαο ηα κέιε κνηξάδνληαη ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηα μερσξίδνπλ απφ ηα κέιε ησλ ππφινηπσλ ηάμεσλ. ΢ηνλ AAT ππάξρνπλ επηά απφςεηο ησλ νπνίσλ ε ελλνηνινγηθή νξγάλσζε αθνινπζεί ηελ πνξεία απφ ην αθεξεκέλν ζην ζπκπαγέο θαη εηδηθφ. HIERARCHIES: Ζ εζσηεξηθή νξγάλσζε θαη δνκή ησλ απφςεσλ νξίδεηαη απφ ηηο ηεξαξρίεο. Χο ηεξαξρίεο νξίδνληαη νκνγελείο νκάδεο νξνινγίαο ζπληεηαγκέλεο κέζα ζηηο επηά απφςεηο. Ζ ηεξαξρηθή κνξθή παξηζηάλεη ζρέζεηο γέλνπο-είδνπο ή θιάζεο-ππνθιάζεο αλάκεζα ζηνπο φξνπο. Αλ θαη δελ δειψλνληαη ξεηά κε ηηο ζπκβαηηθέο ζπληνκνγξαθίεο BT θαη NT, νη ζρέζεηο Δπξχηεξνπ θαη Δηδηθφηεξνπ φξνπ (Broader – Narrower Term) ζεκαίλνληαη γξαθηθά απφ δηαδνρηθά επίπεδα νδφλησζεο. Έλαο φξνο ζεσξείηαη επξχηεξνο απφ απηνχο πνπ βξίζθνληαη ζπζηνηρηζκέλνη απφ θάησ ηνπ θαη ζηελφηεξνο απφ απηνχο θάησ απφ ηνπο νπνίνπο ζπζηνηρείηαη. Ο επξχηεξνο φξνο απνηειεί ηελ ππεξθιάζε ηνπ θαη ν εηδηθφηεξνο ηελ ππνθιάζε ηνπ επξχηεξνπ. Αθνινπζεί πίλαθαο κε φιεο ηηο απφςεηο θαη ηηο ηεξαξρίεο ηνπ AAT (Πίλαθαο 1).
10 Απότειρ και Ιεπαπσέερ ηος AAT FACETS ACTIVITIES AGENTS ASSOCIATED CONCEPTS MATERIALS OBJECTS PHYSICAL ATTRIBUTES STYLES AND PERIODS HIERARCHIES Disciplines Events Functions Physical Activities Processes and Techniques Organizations People Associated Concepts Materials Built Complexes and Districts Components Containers Costume Exchange Media Furnishings Information Forms Measuring Devices Object Genres Object Groupings and Systems Open Spaces and Site Elements Recreational Artifacts Settlements and Landscapes Single Built Works Sound Devices Tools and Equipment Transportation Vehicles Visual Works Weapons and Ammunition Attributes and Properties Color Conditions and Effects Design Elements Styles and Periods Πίλαθαο 1
11 DESCRIPTORS: Οη πεπιγπαθηηΫρ παξηζηάλνπλ μέα και μόνο έλλνηα. Απφ φιεο ηηο κνξθέο ησλ φξσλ πνπ κπνξνχλ λα παξηζηάλνπλ κηα έλλνηα, ν πεξηγξαθεηήο είλαη ν πην θαηάιιεινο γηα ρξήζε. GUIDE TERMS: Οη φξνη-νδεγνί είλαη νη φξνη πνπ δελ ζπγθεληξψλνπλ ηηο πξνυπνζέζεηο λα ηεζνχλ πεξηγξαθεηέο, είλαη σζηφζν ρξήζηκνη ζηελ νξγάλσζε θαη ζήκαλζε ηεο ηεξαξρηθήο δνκήο ηνπ ιεμηινγίνπ. Γηα λα θαλεί φηη δελ έρνπλ ξφιν πεξηγξαθεηή, ζεκαίλνληαη αλάκεζα ζε δχν αγθχιεο (βι. πεξηζζόηεξα παξαθάησ). Οη φξνη-νδεγνί κπνξνχλ λα είλαη δχν εηδψλ: ζπληεηαγκέλνη με ά συπέρ ηα ιεγφκελα by-criteria (θξηηήξηα νδφλησζεο – By ή Non_By όξνη- νδεγνί). Ζ δηάθξηζε απηή είλαη κνξθηθή. Απηφ πνπ ζα νλνκάδνπκε Non_by criteria φξνη- νδεγνί αθνξά ζηνπο φξνπο –νδεγνχο πνπ έρνπλ ηελ κνξθή π.ρ. <condiment vessels>. Οη By_criteria φξνη-νδεγνί έρνπλ ηελ αθφινπζε κνξθή π.ρ. <vessels by form>. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο νη ‘θαζαξνί’ φξνη-νδεγνί, απηνί δειαδή πνπ ζχκθσλα κε ηνλ νξηζκφ δελ κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ σο πεξηγξαθεηέο, είλαη νη By_criteria φξνη-νδεγνί. Απηνί πνπ εθθξάδνληαη ζηνλ AAT κε Non_by criteria είλαη θαζαξέο έλλνηεο [Soergel95]. SCOPE NOTE: Δπεμεγεηηθφ θείκελν πνπ ζπλνδεχεη ηνπο πεξηγξαθεηέο. Δξκελεχεη ηελ επεθηεηακέλε ή εμεηδηθεπκέλε ρξήζε ηνπ πεξηγξαθεηή. Δμεγεί ηε ζεκαζία ηνπ κέζα ζην ζεζαπξφ. 2.3 Σχέσεις Σν παξαπάλσ ζρήκα αληηθαηνπηξίδεη κε αδξέο γξακκέο ηε βαζηθή δνκή ελφο ζεζαπξνχ θαηαζθεπαζκέλνπ κε βάζε ηα πξφηππα [ΗSO86] θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηνπ ΑΑΣ. Όπσο πξναλαθέξζεθε, νη φξνη ζην ζεζαπξφ απνηεινχλ ηνπο θφκβνπο ελφο ππθλφηαηνπ ζεκαζηνινγηθνχ δηθηχνπ. Οη ζρέζεηο πνπ ζπλδένπλ ηνπο φξνπο κεηαμχ ηνπο είλαη νη αθφινπζεο: EQUIVALENCE RELATIONSHIP: Ζ ζρέζε ηεο ηζνδπλακίαο αλαπηχζζεηαη αλάκεζα ζηνπο φξνπο πνπ πεξηγξάθνπλ ηελ ίδηα έλλνηα. Απφ ηνπο φξνπο απηνχο, έλαο κφλν επηιέγεηαη λα πεξηγξάςεη ηελ έλλνηα θαη απηφο είλαη ν πεξηγξαθεηήο (αιιηψο νλνκάδεηαη θαη Πποηιμώμενορ όπορ (preferred term)). Ο πεξηγξαθεηήο ζεσξείηαη φξνο δφθηκνο ελψ νη φξνη πνπ εγθαηαιείπνληαη αδφθηκνη γηα ρξήζε θαη νλνκάδνληαη Δναλλακηικοέ ΠεπιγπαθηηΫρ (Alternate Descriptors).
12 Τπάξρνπλ ηξεηο ηχπνη ζπζρεηίζεσλ ηζνδπλακίαο [CS97]:  ΢πζρεηίζεηο πνπ ζπλδένπλ έλαλ αδφθηκν κε ηνλ ηζνδχλακν δφθηκν φξν, π.ρ. atmospheric pollution USE air pollution  ΢πζρεηίζεηο ηζνδπλακίαο πνπ ζπλδένπλ έλαλ αδφθηκν φξν κε έλα ζχλνιν ηζνδχλακσλ δφθηκσλ π.ρ., lifts USE elevators OR lifting equipment  ΢πζρεηίζεηο ηζνδπλακίαο πνπ ζπλδένπλ έλα ζχλζεην αδφθηκν φξν κε ηα ζπλζεηηθά ηνπ πνπ πξέπεη λα είλαη δφθηκνη φξνη, π.ρ. aircraft engines USE aircrafts AND engines HIERARCHICAL RELATIONSHIP: Ζ ζρέζε ηεξαξρίαο αλαπηχζζεηαη αλάκεζα ζε φξνπο πνπ νληνινγηθά ζπζρεηίδνληαη κε ηε ζρέζε γέλνπο-είδνπο, ή θιάζεο-ππνθιάζεο. Πξφθεηηαη γηα ηνπο Γεληθφηεξνπο θαη Δηδηθφηεξνπο φξνπο, γηα ηνπο νπνίνπο έγηλε αλαθνξά παξαπάλσ. Τπάξρνπλ ηξεηο ηχπνη ζπζρεηίζεσλ ηεξαξρίαο [ISO86] :  Ηεξαξρηθή ζπζρέηηζε γελίθεπζεο ε νπνία ζπλδέεη έλαλ φξν πνπ πεξηγξάθεη έλα ζχλνιν νληνηήησλ θαη έλαλ φξν πνπ πεξηγξάθεη έλα ππεξζχλνιν απηνχ ηνπ ζπλφινπ θαη ππνδεηθλχεηαη απφ ηα ζχκβνια BTG/NTG (Broader Term Generic/ Narrower Term Generic), π.ρ, Apples BTG Fruit ή Fruit NTG apples  Ηεξαξρηθή ζπζρέηηζε κέξνπο-όινπ ε νπνία ζπλδέεη ηνλ φξν πνπ πεξηγξάθεη έλα ηκήκα κηαο νληφηεηαο θαη ηνλ φξν πνπ πεξηγξάθεη ηελ νληφηεηα απηή, ε νπνία ππνδεηθλχεηαη απφ ηα ζχκβνια BTP/NTP (Broader Term Partitive/ Narrower Term Partitive), π.ρ. Squat lekythoi BTP Lekythoi ή Lekythoi NTP Squat lekythoi  Ηεξαξρηθή ζπζρέηηζε πξαγκαηώζεσλ (instance of) ε νπνία ζπλδέεη ηνλ φξν πνπ πεξηγξάθεη έλα ζχλνιν νληνηήησλ θαη ηνλ φξν πνπ πεξηγξάθεη κηα πξαγκάησζε ηνπ ζπλφινπ απηνχ, π.ρ, lekanai BT vessels ASSOCIATIVE RELATIONSHIP: Ζ ζρέζε ηεο ζεκαζηνινγηθήο ζπλάθεηαο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ηαχηηζε φξσλ ζεκαζηνινγηθά ζπζρεηηζκέλσλ κε ηνλ πεξηγξαθεηή. Δίλαη φξνη ‘πνπ πξνεηδνπνηνχλ ηνλ επξεηεξηαζηή ή εξεπλεηή γηα ηελ χπαξμε άιισλ φξσλ ή
13 ελλνηψλ πηζαλνχ ελδηαθέξνληνο’[AAT]. Οη φξνη απηνί νλνκάδνληαη ΢ςναθεέρ όποι (Related terms), π.ρ, backswords RT cutting swords
14 3 Πεπέ εννοιών 3.1 Ορισμοί Κάζε απφπεηξα νξηζκνχ ηεο ‘έλλνηαο’ ππφθεηηαη ζηελ νπηηθή γσλία ηεο επηζηεκνληθήο πεξηνρήο πνπ πξνζπαζεί λα ηελ νξίζεη. Έηζη, γηα ηνπο θηινζφθνπο, ε ‘έλλνηα’ ζεσξείηαη αθεξεκέλε νληόηεηα ή ζχκθσλα κε ζπγθεθξηκέλε ζεσξία ζεσξείηαη Θεσξία ή ζεσξεηηθόο όξνο [LM99]. Ζ γλσζηηθή ςπρνινγία νξίδεη ηελ ‘έλλνηα’ σο ‘ηελ λνεηηθή παξάζηαζε ή ηδέα πνπ πεξηιακβάλεη κηα πεξηγξαθή ζεκαληηθώλ ηδηνηήησλ κηαο θιάζεο ή ελόο όξνπ’ [Eyse97]. Ζ πξψηκε ςπρνινγία έρεη νξίζεη ηηο ‘έλλνηεο’ σο ζπκπεξηθνξηθέο ή ςπρνινγηθέο ηθαλόηεηεο [LM99]. ΢ην πεδίν ησλ ελλνηνινγηθψλ (ή ζεκαζηνινγηθψλ) ζεζαπξψλ φξσλ, ε ‘έλλνηα’ νξίδεηαη σο έλα ζύλνιν νληνηήησλ, πνπ νλνκάδνληαη ελλνηαθέο πξαγκαηώζεηο (concept instances) [DK2000]. Οη πξαγκαηψζεηο απηέο νξίδνληαη βάζεη θνηλήο ζπκθσλίαο κηαο νκάδαο αλζξψπσλ παξά απφ ηππηθφ νξηζκφ ησλ ηδηνηήησλ ηνπο. Σν πξνλφκην απηνχ ηνπ νξηζκνχ είλαη ην φηη δελ απαζρνιείηαη κε ην ηη πξάγκαηη θάπνηνο κπνξεί λα ζεσξήζεη σο έλλνηα θαη ηη φρη, αιιά κε ην ηη ζπκθσλείηαη απφ θάπνηνπο φηη απνηειεί ζεκηηή πξαγκάησζε κηαο έλλνηαο. 3.2 Η πραγματολογία των εννοιών Αλεμάξηεηα απφ ην επηζηεκνληθφ ξεχκα κέζσ ηνπ νπνίνπ πξνζεγγίδεη θαλείο ηελ θχζε ηεο ‘έλλνηαο’, θαίλεηαη πσο κπνξνχλ λα απνθξπζηαιισζνχλ θάπνηεο βαζηθέο παξάκεηξνη σο πξνο ηε ρξήζε θαη ρξεζηκφηεηα ησλ ελλνηψλ ζηελ θαζεκεξηλή δσή. Πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο θαζίζηαηαη απφ ηνπο κειεηεηέο ην ζέκα ηεο γνυζηικάρ οικονομέαρ (cognitive economy) [JN98], [Eyse95], [RB95], [Smith95]. Ζ γλσζηηθή νηθνλνκία επηηπγράλεηαη δηαηξψληαο ηνλ θφζκν ζε ηάμεηο νκνεηδψλ αληηθεηκέλσλ γηα λα κεηψζνπκε ηελ πιεξνθνξία πνπ ζα ρξεηαζηεί ‘We are forever trying to carve nature at its joints, dividing it into categories so that we can make sense of the world. Not only do we free our mental capacities for other tasks, but also we can see the connection between our current situation and our past experience.’ Edward Smith, 1975, Concepts and categories
15 λα κάζνπκε, αληηιεθζνχκε, ζπκεζνχκε θαη αλαγλσξίζνπκε. Απφ ηε ζηηγκή πνπ γίλεη απηή ε νκαδνπνίεζε, ελεξγνπνηείηαη κηα άιιε δηαδηθαζία, απηή ηεο ηαξινόμηζηρ ζε ηεξαξρίεο φπνπ δεκηνπξγνχληαη επάιιεια επίπεδα αληηθεηκέλσλ ζπλδεδεκέλσλ ζε ζρέζεηο ςπεπυνςμέαρ- ςπυνςμέαρ (ή γενέκεςζηρ-εξειδέκεςζηρ). Έηζη δεκηνπξγείηαη κηα ηεξαξρία ηνπ ηχπνπ π.ρ. ΟξγαληζκόοΕών΢θύινο θ.ν.θ. Αθνινπζεί κηα ζεηξά πξνβιεκάησλ πνπ ζα πξνέθππηε απφ ηελ έιιεηςε ηεο νξγάλσζεο ζχκθσλα κε έλα ηέηνην ελλνηνινγηθφ ζρήκα:  Υσξίο ηηο έλλνηεο θαη ηελ θαηεγνξηνπνίεζή ηνπο ζε θιάζεηο, θάζε αληηθείκελν ζα έπξεπε λα νξηζηεί κε ην δηθφ ηνπ φλνκα. Αλ δελ ππήξραλ νη θιάζεηο (δει. ηα ζχλνια ησλ πξαγκαηώζεσλ ησλ ελλνηψλ θαη ησλ ηδηνηήησλ ηνπο), θάζε αληηθείκελν ζα αληηκεησπίδνληαλ σο λέν αληηθείκελν αθνχ ζα έιεηπαλ εθείλεο νη αληηιεπηηθέο δπλαηφηεηεο πνπ καο θάλνπλ λα αλαγλσξίζνπκε θαη λα θαηαιάβνπκε έλα αληηθείκελν σο κέξνο ελφο ζπλφινπ, δπλαηφηεηεο πνπ αλαπηχζζνληαη κφλν κε ηελ χπαξμε ησλ ελλνηνινγηθψλ θαηεγνξηψλ, νη νπνίεο κε ηε ζεηξά ηνπο κνξθνπνηνχληαη κέζσ ηεο αληίιεςεο. Υσξίο ηηο έλλνηεο ινηπφλ πξνθχπηεη ην πξφβιεκα ηεο ανηιληπηικόηηηαρ.  Έλα δεχηεξν πξφβιεκα πνπ ζα αλέθππηε είλαη ην φηη δελ ζα κπνξνχζακε λα αλαγλσξίζνπκε ηελ λειηοςπγικόηηηα ελφο αληηθεηκέλνπ αθνχ θαηαλννχκε ηε ιεηηνπξγία ελφο αληηθεηκέλνπ φηαλ ην ηνπνζεηνχκε σο κέινο ζε κηα θιάζε νκνεηδψλ αληηθεηκέλσλ.  Βαξχ επίζεο ζα ήηαλ θαη ην θνξηίν ηεο μνάμηρ καο ρσξίο ηελ δπλαηφηεηα λα νξγαλψζνπκε ηε γλψζε πνπ απνθηνχκε ζε θαηεγνξίεο. Θα έπξεπε λα απνζεθεχνπκε ηεηξηκκέλεο πιεξνθνξίεο γηα ην θάζε αληηθείκελν μερσξηζηά αληί ηνπ λα θξαηάκε ηε βαζηθή πιεξνθνξία ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ελφο αληηθεηκέλνπ ελ γέλεη.  Σέινο, ζεκαληηθφ πξφβιεκα ζα πξνέθππηε θαη ζηελ επικοινυνέα καο θαζψο γηα λα δηεγεζνχκε ζε θάπνηνλ φηη είδακε κηα ‘θαξέθια’ ζα έπξεπε λα ηνπ αλαθέξνπκε ιεπηνκεξψο φια ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο, ελψ ζα αξθνχζε απιψο ε αλαθνξά ηεο ιέμεο ‘θαξέθια’. Απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ ζα πξνέθππηαλ απφ ηελ έιιεηςε νξγάλσζεο ησλ ελλνηψλ ζε θαηεγνξίεο δηαθαίλεηαη πσο ε ελλνηνινγηθή θαηεγνξηνπνίεζε πξνζθέξεη, ελ ζπλφςεη, ηα εμήο
16 δχν ραξαθηεξηζηηθά: κυδικοποέηζη ηηρ εμπειπέαρ θαη νομιμοποέηζη ηυν ζςμπεπαζμΪηυν. Όπσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ παξαδείγκαηα, ε θσδηθνπνίεζε ηεο εκπεηξίαο είλαη εμέρνπζαο ζεκαζίαο θαζψο κεηψλεη ζεκαληηθά ηηο αληηιεπηηθέο δηαδηθαζίεο, ηνλ απνζεθεπηηθφ ρψξν (κλήκε) θαη ηελ εθινγίθεπζε ησλ ιεηηνπξγηψλ. ΢χκθσλα κε κηα άπνςε [Smith95], απηφο είλαη θαη ν ιφγνο πνπ νη αλζξψπηλεο γιψζζεο πεξηέρνπλ απινχο θαη κνλνιεθηηθνχο φξνπο γηα ζπρλά επαλεξρφκελεο θαηεγνξίεο φπσο ‘ηίγξε’, ‘θαξέθια’ θαη ‘κεηέξα’. ΢πλ ηνηο άιινηο, ε θαηεγνξηνπνίεζε ελφο αληηθεηκέλνπ λνκηκνπνηεί θαη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ γηα ην αληηθείκελν απηφ. Δάλ π.ρ. έλα ζηξνγγπιφ, θφθθηλν αληηθείκελν πνπ θξέκεηαη απφ έλα δέληξν θαηεγνξηνπνηεζεί σο κήιν, απφ απηή ηελ πξνθείκελε φπσο θαη απφ ην φηη ηα κήια είλαη θαγψζηκα θαη έρνπλ ζπφξνπο, κπνξεί λα εμαρζεί ην ζπκπέξαζκα πσο ην αληηθείκελν απηφ είλαη επίζεο θαγψζηκν θαη έρεη ζπφξνπο. Έηζη ε θαηεγνξηνπνίεζε θαίλεηαη λα είλαη ην λνεηηθφ εξγαιείν γηα ηελ επαγσγηθή εμαγσγή θξπκκέλσλ ηδηνηήησλ απφ απηέο πνπ είλαη εκθαλείο. Χζηφζν, ε απαίηεζε γηα γνυζηικά οικονομέα δελ ζα κπνξνχζε λα απνβεί ζε βάξνο ηεο πληποθοπιακόηηηαρ (informativeness). Δάλ ήκαζηαλ ππεξβνιηθά απζηεξνί ζηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο ηεο νηθνλνκίαο ζα θαηαιήγακε κε πνιχ ιίγεο θαη πνιχ γεληθέο θαηεγνξίεο ράλνληαο πνιιέο θαη πνιχηηκεο ιεπηνκέξεηεο [EK95]. Αλ γηα παξάδεηγκα γεληθεχακε φιεο ηηο έλλνηεο ζε ηξεηο κεγάιεο θαηεγνξίεο π.ρ. δώα, θπηά θαη ό,ηη άιιν, ζα είρακε έλα πνιχ νηθνλνκηθφ ελλνηνινγηθφ ζχζηεκα ην νπνίν φκσο ειάρηζηε πιεξνθνξηαθή αμία ζα έθεξε θαζψο ζα θαζηζηνχζε αδχλαηε ηε δηάθξηζε ζηα αληηθείκελα π.ρ. θαξέθια θαη ηξαπέδη. Έηζη ινηπφλ, ηα θξηηήξηα γηα ηελ παξαγσγή ελφο ρξήζηκνπ θαη επαξθνχο ελλνηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ζπλνςίδνληαη: ζηελ θςζιολογικά ζςνΫσεια (νκνεηδή αληηθείκελα), ζην αίηεκα γηα πληποθοπιακόηηηα θαη ζην αίηεκα γηα γνυζηικά οικονομέα. Καη’ επέθηαζε, νη θαηεγνξίεο εμππεξεηνχλ ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηεο γλσζηηθήο πξνζπάζεηαο παξηζηάλνληαο πιεπξέο ηνπ θφζκνπ καο κε ηνλ πην πιεξνθνξηαθφ θαη νηθνλνκηθφ ηαπηφρξνλα ηξφπν [RB95]. Με απηφ ην ππφβαζξν, θάπνηνο κπνξεί λα πξνρσξήζεη αθφκε πεξηζζφηεξν ζηελ αλάιπζε ησλ πξνλνκίσλ πνπ πξνζθέξεη ε νξγάλσζε ησλ αληηθεηκέλσλ ζε ελλνηνινγηθέο θαηεγνξίεο αλαθέξνληαο επηγξακκαηηθά [JN98]:  νη έλλνηεο επηηξέπνπλ ηελ θαηάιιειε θαη απνηειεζκαηηθή έθθξαζε ησλ ηδεψλ κέζα απφ σειπονομέερ, εικόνερ θαη λΫξειρ
17  νη έλλνηεο πξνζθέξνπλ ποικιλέα θαη διαύγεια ζηε ζθέςε θαη θαη’ επέθηαζε ζπλδξάκνπλ ζηελ αλάπηπμε ηεο νοάμονορ ζςμπεπιθοπΪρ.  νη έλλνηεο, σο λνεηηθέο παξαζηάζεηο, δελ είλαη ρξήζηκεο κφλν γηα ηε ζκΫτη, ηην επέλςζη πποβλημΪηυν θαη ηνλ λογιζμό αιιά επηπιένλ γηα ηελ ππόβλετη ηος μΫλλονηορ θαη ηελ θανηαζηικά ανΪπλαζη αληηθεηκέλσλ πνπ είηε Ϋσοςν ςπΪπξει εέηε όσι2 . 2 Γηα πεξαηηέξσ αλάιπζε ησλ ιεηηνπξγηψλ πνπ κπνξνχλ λα έρνπλ νη έλλνηεο, ππεξβνιηθά εμεηδηθεπκέλεο σζηφζν γηα ηηο αλάγθεο ηηο παξνχζαο εξγαζίαο, βι. [Rey83].
18 3.3 Η φύση των εννοιών3 Αλ θαη ε ηππηθή δηάθξηζε αλάκεζα ζηα είδε ελλνηψλ απνηειείηαη απφ ην ηξίπηπρν Πξσηαξρηθέο, Λεμηθέο θαη ΢ύλζεηεο έλλνηεο, σζηφζν φηαλ αλαθεξφκαζηε ζηνλ φξν ‘έλλνηα’ αλαθεξφκαζηε σο επί ην πιείζηνλ ζηηο ΛεξικΫρ Ϋννοιερ. Πξφθεηηαη γηα ηηο έλλνηεο νη νπνίεο αληηζηνηρνχλ ζηα ιεμηθά ηεκάρηα ησλ θπζηθψλ γισζζψλ π.ρ. ΔΡΓΔΝΖ΢, ΠΟΤΛΗ, ΓΑΓΚΧΝΧ θ.ά., ή αιιηψο γηα ηηο έλλνηεο πνπ θσδηθνπνηνχληαη ζηε γιψζζα κε κνλαδηαία κνξθήκαηα (morphemes). Απηή ε πξνζέγγηζε βέβαηα απαγνξεχεη ηελ χπαξμε ελλνηψλ πνπ εθθξάδνληαη ζηε γιψζζα κε ζχλζεηεο εθθξάζεηο π.ρ. ΜΑΤΡΖ ΓΑΣΑ θαη ε ζπγθεθξηκέλε ‘καύξε γάηα’. Γελ ζα κπνξνχζε εχθνια λα πεη θάπνηνο φηη ε παξαπάλσ έλλνηα ζπληίζεηαη απφ ηηο έλλνηεο ΜΑΤΡΖ θαη ΓΑΣΑ, θαζψο κφλν ν δεχηεξνο φξνο ζα αληηκεησπίδνληαλ απφ πνιινχο σο έλλνηα. Χζηφζν, πέξα απφ ην γεγνλφο φηη νη ιεμηθέο έλλνηεο κπνξνχλ λα ιεμηθνπνηεζνχλ, θαίλεηαη λα ππάξρεη κηθξή δηαθνξά κε ηηο ζχλζεηεο έλλνηεο, θαζψο νη πξψηεο κπνξνχλ λα είλαη απφ κφλεο ηνπο ζχλζεηεο αλαπαξαζηάζεηο π.ρ. ΔΡΓΔΝΖ΢ = ν ΔΝΖΛΗΚΑ΢ πνπ είλαη ΑΝΤΠΑΝΣΡΟ΢. Απηφ βεβαίσο δελ ζα κπνξνχζε λα λνκηκνπνηήζεη ηνλ φξν ‘έλλνηα’ ζε νζνδήπνηε κεγάιεο αλαπαξαζηάζεηο, π.ρ. ζε επίπεδν κηαο πιήξνπο ζθέςεο, εθπεθξαζκέλεο ζε πξφηαζε. Έηζη, (έλαο αθόκε νξηζκόο!) σο έλλνηεο ζεσξνχληαη νη ππό-πξνηαζηαθέο λνεηηθέο αλαπαξαζηάζεηο (subpropositional mental representations). ΠπυηαπσικΫρ νλνκάδνληαη απηέο πνπ δελ έρνπλ δνκή θαη ΢ύνθεηερ απηέο πνπ δελ είλαη Πξσηαξρηθέο. 3.4 Δύο μοντέλα Εννοιολογικής Δομής  Σο ΜονηΫλο ηος ΠεπιΫσονηορ (Containment Model) ΢χκθσλα κε ην κνληέιν απηφ, κηα έλλνηα είλαη έλα δνκεκέλν ζχκπιεγκα άιισλ ελλνηψλ γηα ηελ πεξίπησζε πνπ έρεη απηέο ηηο έλλνηεο σο δνκηθά-θχξηα κέξε. Γηα παξάδεηγκα, κηα έλλνηα Α κπνξεί λα ζπληίζεηαη απφ ηηο έλλνηεο Β, Γ θαη Γ. Κάζε εκθάληζε ηεο Α αλαγθαζηηθά ζα πξνυπέζεηε θαη ηελ εκθάληζε ησλ Β, Γ θαη Γ. Π.ρ. ε έλλνηα ΔΡΗΞΔ ΣΖΝ ΜΠΑΛΑ δελ ζα κπνξνχζε λα πξαγκαησζεί ρσξίο ηελ πξαγκάησζε ηεο έλλνηαο ΜΠΑΛΑ. ΢πγθξηηηθά, κπνξεί θάπνηνο λα πάξεη σο παξάδεηγκα ηε ρξήζε κηαο πξφηαζεο ζηε θπζηθή γιψζζα. π.ρ. ‘Ο Γηψξγνο έξημε ηελ κπάια’. Ζ κπάια είλαη εδψ έλα δνκηθφ ζηνηρείν ηεο πξφηαζεο θαη δελ κπνξεί λα ιείπεη απφ ηελ εθθψλεζε ηεο πξφηαζεο.  Σο Δπαγυγικό ΜονηΫλο (Inferential Model) 3 Ζ δνκή ηνπ ππνθεθαιαίνπ απηνχ αθνινπζεί ζε γεληθέο γξακκέο ηνπο Laurence&Margolis [LM99]
19 ΢χκθσλα κε ην κνληέιν απηφ, κία έλλνηα είλαη έλα δνκεκέλν ζχκπιεγκα άιισλ ελλνηψλ γηα ηελ πεξίπησζε φπνπ βξίζθεηαη ζε πξνλνκηαθή ζέζε ζε ζρέζε κε απηέο ηηο έλλνηεο. ΢χκθσλα κε ην κνληέιν απηφ, ηα Β, Γ θαη Γ κπνξεί αθφκε λα είλαη κέξνο ηεο δνκήο ηνπ Α, απηφ φκσο δελ εκπνδίδεη ηελ εκθάληζε ηνπ Α ρσξίο ηελ αλαγθαζηηθή εκθάληζε θαη απηψλ. Απηφ ζεκαίλεη ηελ ελεξγνπνίεζε θάπνησλ κεραληζκψλ επαγσγήο γηα ηελ αλαγσγή ηνπ Α απφ ηα Β, Γ θαη Γ, π.ρ. λα ζπκπεξάλεη φηη ηο Υ εέναι Ϋγσπυμο απφ ηο Υ εέναι κόκκινο. 3.5 Η Κλασική θεωρία περί εννοιών ΢χκθσλα κε απηή ηε ζεσξία, νη πεξηζζφηεξεο έλλνηεο έρνπλ πποζδιοπιζηικά (definitional) δνκή. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη έλλνηεο έρνπλ θσδηθνπνηεκέλεο ηηο ηθαλέο θαη αλαγθαίεο ζπλζήθεο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο, δειαδή ηηο ζπλζήθεο γηα λα ζεσξεζεί θάηη σο έθηαζή ηνπο (extension) π.ρ. ΔΡΓΔΝΖ΢, νη ηθαλέο θαη αλαγθαίεο ζπλζήθεο είλαη νη έλλνηεο ΑΡΡΔΝ, ΑΝΤΠΑΝΣΡΟ΢, ΔΝΖΛΗΚΑ΢. Οη έλλνηεο ζχκθσλα κε ηε ζεσξία απηή είλαη ζχλζεηεο αλαπαξαζηάζεηο πνπ πξνέξρνληαη απφ δνκηθά κηθξφηεξεο. Ζ ζεσξία απηή θαίλεηαη λα απερείηαη γηα πξψηε θνξά ζηνλ Locke ελψ θαίλεηαη πσο βξίζθεηαη ζε αθνινπζία θαη κε ην ΜονηΫλο ηος ΠεπιΫσονηορ φπνπ ηα ζπζηαηηθά κηαο ζχλζεηεο έλλνηαο απνηεινχλ ηα θχξηα κέξε ηεο. Ηδηαίηεξεο αμίαο είλαη ε δηάθξηζε αλάκεζα ζηελ έληαζε θαη ηελ έθηαζε κηαο έλλνηαο, φπσο δηαηππψζεθε απφ ηνλ Frege [Frege1892]. ΢χκθσλα κε ηνλ Gottlob Frege, κηα έλλνηα κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί απφ έλα ζχλνιν δηαθξηηηθψλ γλσξηζκάησλ. Ζ έληαζε κηαο έλλνηαο απνηειείηαη απφ ην ζχλνιν ησλ δηαθξηηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ νξίδνπλ ηη κπνξεί λα ζεσξεζεί σο κέινο κηαο έλλνηαο θαη ε έθηαζε είλαη ην ζχλνιν ησλ νληνηήησλ πνπ εέναι κέιε ηεο έλλνηαο. Γηα παξάδεηγκα, ε έληαζε ηεο έλλνηαο ΔΡΓΔΝΖ΢ κπνξεί λα είλαη ην ζχλνιν ησλ εμήο δηαθξηηηθψλ γλσξηζκάησλ: άξξελ, ειεύζεξνο, ελήιηθαο ελψ ε έθηαζε ηεο έλλνηαο κπνξεί λα είκαη Δγώ, ν γείηνλαο, ν θ. Jones, o Πάπαο ηεο Ρώκεο.
20 3.5.1 Ζ θαηεγνξηνπνίεζε ζηα πιαίζηα ηεο Κιαζηθήο Θεσξίαο Σν κνληέιν θαηεγνξηνπνίεζεο ηεο ζεσξίαο απηήο είλαη ζηελ νπζία ε πξνο ηα πίζσ αλάπηπμε ηεο νληνγνλίαο, πνπ ζεκαίλεη φηη θάηη θξίλεηαη φηη ηαηξηάδεη ‘θάησ’ απφ κία έλλνηα φηαλ ηαηξηάδεη λα κπεη ‘θάησ’ απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηεο έλλνηαο απηήο. Κάησ δειαδή απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ απνηεινχλ ηα κέξε απηήο ηεο έλλνηαο. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε απηνχ ηνπ είδνπο απνηειεί κηα δηαδηθαζία ειέγρνπ ηνπ αληηθεηκέλνπ σο πξνο ην θαηά πφζν ηθαλνπνηεί ηα δηαθξηηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο έλλνηαο. Δπί παξαδείγκαηη, αλ θάηη πξφθεηηαη λα θαηεγνξηνπνηεζεί θάησ απφ ηελ έλλνηα ΚΑΡΔΚΛΑ ηφηε ζα πξέπεη λα έρεη πιάηε, ηέζζεξα πφδηα, ζέζε θ.ν.θ. Με βάζε ην αίηεκα ηεο κνλαδηαίαο αλαγθαηφηεηαο θαη ηεο απφ θνηλνχ επάξθεηαο (singly necessary and jointly sufficient) ησλ ηδηνηήησλ, γηα λα ζεσξεζεί έλα αληηθείκελν σο λνκηκνπνηεκέλε πξαγκάησζε ηεο έλλνηαο ΚΑΡΔΚΛΑ ζα πξέπεη λα κνηξάδεηαη αλαγθαζηηθά όλερ ηηο ηδηφηεηεο ηεο έλλνηαο νχησο ψζηε σο ζχλνιν ηδηνηήησλ λα ζεσξεζεί φηη κε επΪπκεια ηελ πεξηγξάθεη. 3.5.2 Δπηζηεκηθή δηθαηνιόγεζε ΢χκθσλα κε ην πξφηππν νξγάλσζεο ηεο έλλνηαο πνπ πξνηείλεη ε Κιαζηθή ζεσξία, δηθαηνινγείηαη θάπνηνο αλ ππνζηεξίμεη φηη έλα αληηθείκελν εκπίπηεη θάησ απφ κηα έλλνηα δηεπθξηλίδνληαο απιψο εάλ ηα δηαθξηηηθά ζπζηαηηθά ηεο έλλνηαο ηθαλνπνηνχληαη. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, είλαη θάπνηνο δηθαηνινγεκέλνο λα ππνζηεξίμεη φηη ην ρ είλαη αξζξόπνδν εάλ κηα πξφηαζε ηνπ ηχπνπ ‘ ην ρ είλαη αξζξφπνδν’ είλαη αλαγψγηκε απφ ηηο πξνθείκελεο ηνπ ηχπνπ ‘ ην ρ είλαη δψν’, ‘ην ρ έρεη ηεηκεκέλν ζψκα’, ‘ην ρ έρεη ελσκέλα άθξα’ θ.ν.θ. Απφ ηε ζηηγκή πνπ ηα ζπζηαηηθά κηαο έλλνηαο παξάγνπλ ηνλ νξηζκφ ηεο, ε επαιήζεπζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ ζπζηαηηθψλ είλαη ηζνδχλακε κε ηελ επαιήζεπζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ηεο ίδηαο ηεο έλλνηαο. Αλ δειαδή έλα αληηθείκελν έρεη πιάηε, ηέζζεξα πφδηα θαη ζέζε, θαη απηά ηα γλσξίζκαηα είλαη νη ηθαλέο θαη αλαγθαίεο ζπλζήθεο γηα θάηη λα νλνκαζηεί ΚΑΡΔΚΛΑ ηφηε απηφ ην αληηθείκελν είλαη θαξέθια. Καη απφ ηε ζηηγκή πνπ ηα αλψηεξα ζπζηαηηθά κηαο έλλνηαο εθθξάδνπλ αληηιεπηηθέο ηδηφηεηεο (δει. βιέπσ θαη πηάλσ ηελ πιάηε, ηα ηέζζεξα πφδηα θηι) ηφηε ε δηαδηθαζία επαιήζεπζεο ησλ πξσηνγελψλ ραξαθηεξηζηηθψλ κηαο έλλνηαο θαη θαηά ζπλέπεηα θαη ηεο ίδηαο ηεο έλλνηαο θαίλεηαη πσο εζσθιείεη κηθξή επηζηεκηθή αβεβαηφηεηα.
21 3.5.3 Αλαθνξηθή Καζνξηζηία Μία απφ ηηο πην ζεκαληηθέο ηδηφηεηεο ησλ ελλνηψλ είλαη ην φηη είλαη ζεκαζηαθά απνηηκήζηκεο (semantically evaluable). Όπσο κηα ζθέςε κπνξεί λα είλαη αιεζήο ή ςεπδήο, αλάινγα κε ηελ θαηάζηαζε ησλ πξαγκάησλ γηα ην ζπγθεθξηκέλν κέξνο ηνπ θφζκνπ ζην νπνίν αθνξά ε ζθέςε απηή, έηζη θαη έλα αληηθείκελν κπνξεί λα ππάγεηαη ζε κία έλλνηα ή φρη, αλάινγα κε ηηο αλαθνξηθέο ηνπ ηδηφηεηεο (referential properties). Όηαλ π.ρ. θάπνηνο θαηαθηά ηελ έλλνηα ΚΟΚΚΗΝΟΛΑΗΜΖ΢, πξάηηεη έηζη ψζηε λα θαηαθηά κηα έλλνηα πνπ αλαθέξεηαη ζηνπο θνθθηλνιαίκεδεο. Όηαλ επίζεο θάλεη ηελ επαγσγή μεθηλψληαο απφ ην ΚΟΚΚΗΝΟΛΑΗΜΖ΢ θαη θηάλεη ζην ΔΗΝΑΗ ΠΟΤΛΗ ή ΔΗΝΑΗ ΕΧΟ, ζρεκαηίδεη κηα επαγσγή αλαθνξηθά κε ηνπο θνθθηλνιαίκεδεο. Οη αλαθνξηθέο ηδηφηεηεο είλαη νη ηδηφηεηεο ησλ ελλνηψλ λα κηινύλ γηα ηηο πξαγκαηώζεηο ηνπο. ΢πγθαηαιέγνληαη αλάκεζα ζηηο πην ζεκαληηθέο ηδηφηεηέο κηαο έλλνηαο θαη κηα ζεσξία ησλ ελλνηψλ ζα πξέπεη λα ππνινγίδεη ηηο ηδηφηεηεο απηέο. 3.5.4 Μεηνλεθηήκαηα ηεο Κιαζηθήο ζεσξίαο Σν πην βαζηθφ πξφβιεκα πνπ πςψζεθε απέλαληη ζηελ Κιαζηθή Θεσξία (γλσζηφ θαη σο Σν πξόβιεκα ηνπ Πιάησλα) είλαη ην φηη γηα ηηο πεξηζζφηεξεο έλλνηεο δελ ππάξρεη νξηζκφο! Παξαδείγκαηνο ράξηλ: ΕΧΓΡΑΦΗΕΧ: Ο πξψηνο νξηζκφο πνπ θαίλεηαη ινγηθφο θαη επαξθήο είλαη ν εμήο: ‘Ο Υ θαιύπηεη ην Τ κε κπνγηά’. Ο Fodor απνξξίπηεη απηφλ ηνλ νξηζκφ θαζψο απνηπγράλεη λα πξνζθέξεη κηα ηθαλή ζπλζήθε ψζηε έλα αληηθείκελν λα εκπέζεη θάησ απφ ηελ έλλνηα ΕΧΓΡΑΦΗΕΧ [Fodor81]. Δάλ κηα βηνκεραλία ρξσκάησλ εθξαγεί θαη θαιχςεη κε ρξψκαηα ηνπο πεξαζηηθνχο, δελ ζεκαίλεη φηη ηνπο δσγξάθηζε. Παξφι' απηά ε πεξίπησζε απηή απνηειεί κηα λφκηκε πξαγκάησζε ηνπ νξηζκνχ ‘ν Υ θαιύπηεη ην Τ κε κπνγηά’. Άξα ν νξηζκφο πξέπεη λα επαλαδηαηππσζεί, βάδνληαο απηφ πνπ ιείπεη, πνπ ζηελ πεξίπησζε απηή είλαη θάπνηνο δξάζηεο. Έηζη ινηπφλ, ‘ν Υ δσγξαθίδεη ην Τ, αλ θαη κόλν αλ ν Υ είλαη ν δξάζηεο θαη ν Υ θαιύπηεη ηελ επηθάλεηα ηνπ Τ κε κπνγηά’. Οχηε φκσο θαη απηφο ν νξηζκφο δνπιεχεη. Αλ θάπνηνο, ν δξάζηεο, θισηζήζεη έλαλ θνπβά κε κπνγηά πάλσ ζηα παπνχηζηα ηνπ, δελ ζεκαίλεη φηη δσγξάθηζε ηα παπνχηζηα ηνπ. Απηφ πνπ θαίλεηαη λα ιείπεη ηψξα είλαη ε χπαξμε πξφζεζεο ηνπ δξάζηε Υ λα θαιχςεη ην Τ κε κπνγηά. Αθφκα θη απηφ φκσο δελ είλαη αξθεηφ. Ο Μηραήι Άγγεινο, ιέεη ν Fodor, δελ δσγξάθηζε ηελ νξνθή ηεο Καπέια ΢ημηίλαο αιιά κηα εηθφλα πνπ βξηζθφηαλ ζηελ νξνθή. Καη απηφ είλαη αιεζέο πέξα απφ ην γεγνλφο φηη ν δσγξάθνο εκπξφζεηα θάιππηε ηελ νξνθή κε κπνγηά! Σν πξφβιεκα πξέπεη λα εληνπίδεηαη ζηηο πξνζέζεηο ηνπ Μηραήι Άγγεινπ. Απηφ πνπ πξσηαξρηθά ζθφπεπε λα δσγξαθίζεη ήηαλ ε εηθφλα θαη φρη ε νξνθή. Ο νξηζκφο ινηπφλ επαλαδηαηππψλεηαη σο εμήο: ‘ν Υ δσγξαθίδεη ην Τ αλ θαη κόλν αλ ν Υ είλαη
22 δξάζηεο θαη ν Υ εκπξόζεηα θαιύπηεη ηελ επηθάλεηα ηνπ Τ κε κπνγηά θαη ν πξσηαξρηθόο ζθνπόο ηνπ Υ είλαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε λα θαιύςεη ην Τ κε κπνγηά’. Αθφκα φκσο θη έηζη, ν νξηζκφο δελ είλαη απαιιαγκέλνο απφ πξνβιήκαηα. Όπσο ππνζηεξίδεη ν Fodor, φηαλ ν Μηραήι Άγγεινο βνπηά ην πηλέιν ηνπ ζηελ κπνγηά, πξσηαξρηθφο ηνπ ζθνπφο είλαη λα θαιχςεη ηελ άθξε ηνπ πηλέινπ κε κπνγηά, αιιά ζε θακία πεξίπησζε θαη χζηεξα απ' φιαπηα, δελ δσγξαθίδεη ηελ άθξε ηνπ πηλέινπ ηνπ. Θα πξέπεη βέβαηα λα ηνληζηεί φηη ην παξάδεηγκα απηφ ππνλνκεχεηαη ηφζν απφ ηνλ θαηαζθεπαζκέλν ραξαθηήξα ηνπ φζν θαη απφ ηε κεηάθξαζε ηνπ ζηα ειιεληθά (paint είλαη ην ξήκα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην πξσηφηππν θαη εμππεξεηεί θαιχηεξα ηνπο ζθνπνχο ηνπ παξαδείγκαηνο). 3.5.5 Σν πξόβιεκα ηεο Σππηθόηεηαο Σν πην εκπλεπζκέλν παξάδεηγκα ελάληηα ζηελ Κιαζηθή Θεσξία, απφ ςπρνινγηθήο ζθνπηάο, είλαη ην πξφβιεκα ηεο ηππηθφηεηαο, ην θαηά πφζν δειαδή φιεο νη έλλνηεο πνπ εκπίπηνπλ ζε κηα ελλνηνινγηθή/νληνινγηθή θαηεγνξία, ζπκκεηέρνπλ ζε απηήλ ηζφηηκα, φπσο ππνζηεξίδεη ε Κιαζηθή ζεσξία. Σν πξφβιεκα είλαη φηη ζεσξία δελ πξνζθέξεη έλαλ ηξφπν εμήγεζεο ησλ ελδείμεσλ ηππηθόηεηαο (typicality effects) ηελ χπαξμε ησλ νπνίσλ απνδεηθλχεη ην πείξακα ησλ Rosch θαη Mervis [RM75], (βι. παξαθάησ). Έρνπλ αλαθεξζεί ηκήκαηα κφλν ηεο θξηηηθήο πνπ δέρηεθε ε Κιαζηθή Θεσξία ζην ζχλνιφ ηεο. ΢πλνπηηθά, ηα πξνβιήκαηα πνπ θιήζεθε λα αληηκεησπίζεη [LM99:16-26] εκθαλίδνληαη ζην Παξάξηεκα.
23 3.6 Η Πρωτοτυπική Θεωρία των Εννοιών Σελ δεθαεηία ηνπ 1970, πξνέθπςε κηα λέα άπνςε γηα ηηο έλλνηεο, πξνζθέξνληαο ηελ πξψηε ζνβαξή ελαιιαθηηθή γηα ηελ Κιαζηθή ζεσξία. Απηή ε ζεσξία, ε ζεσξία ησλ Πξσηνηύπσλ, αλαπηχρζεθε, ζε κεγάιν βαζκφ, γηα λα αληηκεησπίζεη ηα πξνβιήκαηα ησλ ςπρνινγηθψλ δεδνκέλσλ πνπ είραλ απνδεηρηεί ηφζν επηβιαβή γηα ηελ Κιαζηθή ζεσξία. ΢χκθσλα κε ηε ζεσξία ησλ Πξσηνηχπσλ, νη πεξηζζφηεξεο έλλνηεο – ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ Λεμηθψλ Δλλνηψλ – είλαη ζχλζεηεο παξαζηάζεηο ‘αληηθεηκέλσλ’ ηα νπνία ραξαθηεξίδνληαη απφ ηδηφηεηεο πνπ ηείλνπλ λα έρνπλ. Παξ’ φιν πνπ ηα αληηθείκελα ζηελ έθηαζε κηα έλλνηαο ηείλνπλ λα έρνπλ νξηζκέλεο ηδηφηεηεο, γηα θάζε δεδνκέλν ραξαθηεξηζηηθφ θαη ηελ ηδηφηεηα πνπ εθθξάδεη, είλαη πηζαλφ λα ππάξρνπλ αληηθείκελα ζηελ έθηαζε κηαο έλλνηαο ηα νπνία λα απνηπγράλνπλ λα πξαγκαηψζνπλ απηή ηελ ηδηφηεηα. Δθεί φπνπ ε Κιαζηθή Θεσξία επηθαιείην επαξθείο ζπλζήθεο γηα ηελ εθαξκνγή κηαο έλλνηαο, ππφ ηνπο φξνπο ηεο ηθαλνπνίεζεο φισλ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο έλλνηαο, ε ζεσξία ησλ Πξσηνηχπσλ θάλεη ιφγν γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ελφο επαξθνχο αξηζκνχ ηδηνηήησλ, φπνπ κεξηθέο ζα ζεσξνχληαλ ζεκαληηθφηεξεο απφ άιιεο. Γηα παξάδεηγκα, εάλ ην ΠΟΤΛΗ ζπληίζεηαη απφ ραξαθηεξηζηηθά φπσο ΠΔΣΑ, ΣΡΑΓΟΤΓΑ, ΦΧΛΗΑΕΔΗ, ΑΦΖΝΔΗ ΑΤΓΑ, ηφηε νη θνθθηλνιαίκεδεο αλήθνπλ ζηελ έθηαζε ηνπ ΠΟΤΛΗ επεηδή ηείλνπλ λα έρνπλ ηηο παξαπάλσ ηδηόηεηεο. Έρεη επίζεο πξσηνηππηθό ξφιν θαζψο απνηειεί ην θαιύηεξν παξάδεηγκα ηεο θιάζεο. Ζ απφξξηςε ησλ πξνηαζεηζψλ αλαγθαίσλ θαη επαξθψλ ζπλζεθψλ ηεο Κιαζηθήο ζεσξίαο γελλά κηα ζπγγέλεηα κε ηελ πξφηαζε ηνπ Wittgenstein φηη ηα αληηθείκελα πνπ εκπίπηνπλ ζε κία έλλνηα ζπρλά επηδεηθλχνπλ κηα νηθνγελεηαθή νκνηόηεηα [LM99]. ΢ρεκαηίδνπλ ‘έλα ζχλζεην δίθηπν νκνηνηήησλ επηθαιππηφκελσλ θαη δηαζηαπξνχκελσλ. Μεξηθέο θνξέο πξφθεηηαη γηα γεληθέο νκνηφηεηεο, κεξηθέο θνξέο πξφθεηηαη γηα ιεπηνκεξείο νκνηφηεηεο’. Γηα ηνλ Wittgenstein αιιά θαη γηα ηνπο Rosch θαη Mervis, ε έλλνηα ΠΑΗΥΝΗΓΗ δελ δηέπεηαη απφ θάπνηνλ νξηζκφ αιιά κάιινλ απφ έλα δπλάκεη κε πεπεξαζκέλν ζχλνιν ηδηνηήησλ πνπ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ κε δηάθνξεο δηαηάμεηο. Κάπνηα παηρλίδηα έρνπλ απηέο ηηο ηδηφηεηεο, θάπνηα ηηο άιιεο, αιιά παξά ηελ πνηθηιία, νη ηδηφηεηεο ησλ παηρληδηψλ επηθαιχπηνληαη κε έλαλ ηξφπν πνπ επηβεβαηψλεη έλαλ ρψξν νκνηφηεηαο. Σν ηη θάλεη θάηη ‘παισνέδι’ είλαη απηφ πνπ εκπίπηεη κέζα ζηα φξηα απηνχ ηνπ ρψξνπ. Πηζαλψο ε πην ειθπζηηθή πιεπξά ηεο Θεσξίαο ησλ Πξσηνηχπσλ είλαη ν ρεηξηζκφο ηεο θαηεγνξηνπνίεζεο. Μηιψληαο γεληθά, νη ζεσξεηηθνί κνληεινπνηνχλ ηελ θαηεγνξηνπνίεζε σο
24 κηα δηαδηθαζία ζχγθξηζεο ηεο νκνηφηεηαο δχν παξαζηάζεσλ – κία είλαη ε θαηεγνξία ζηφρνο θαη κία είλαη ην αληηθείκελν (instance). ΢ε απηά ηα κνληέια, έλα αληηθείκελν ζεσξείηαη φηη είλαη κέινο κηα θαηεγνξίαο αλ ε αλαπαξάζηαζε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη ε αλαπαξάζηαζε ηεο θαηεγνξίαο θξίλνληαη φηη είλαη επαξθψο φκνηεο. 3.6.1 Ζ γλώζε ηεο νκνηόηεηαο Οη ζεσξεηηθνί έρνπλ αλαπηχμεη αξθεηά ςπρνινγηθά κέηξα νκνηφηεηαο. Πηζαλψο ην επξχηεξα απνδεθηφ είλαη εθείλν ηνπ Amos Tversky. Ζ ηδέα πίζσ απφ απηή ηελ αξρή είλαη φηη ε νκνηφηεηα κεηαμχ δχν αληηθεηκέλσλ, I θαη J, κεηξηέηαη ζπγθξίλνληαο ηα ζχλνια ησλ κνηξαδφκελσλ θαη δηαθξηηψλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ είλαη ζπζρεηηζκέλα κεηαμχ ηνπο: Sim (I, J) = af(IJ) – bf(I – J) – cf(J – I) Οη ζηαζεξέο a, b θαη c επηηξέπνπλ δηαθνξεηηθά ‘βάξε’ λα αλαηεζνχλ ζην ζχλνιν ησλ θνηλψλ ραξαθηεξηζηηθψλ (IJ) θαη ζην θαζέλα απφ ηα ζχλνια ησλ εθαηέξσζελ δηαθξηηψλ ραξαθηεξηζηηθψλ (I – J) θαη (J – I), ελψ ε ζπλάξηεζε f επηηξέπεη ζηα ‘βάξε’ λα ζπζρεηηζηνχλ κε κεκνλσκέλα ραξαθηεξηζηηθά.4 Ο πίλαθαο πνπ αθνινπζεί δείρλεη ηελ εθαξκνγή ηεο παξαπάλσ αξρήο γηα δχν ελλνηνινγηθέο θαηεγνξίεο, ΦΡΟΤΣΑ θαη ΠΟΤΛΗΑ 4 Δθηφο απφ ην κνληέιν ηεο νκνηφηεηαο πξνηείλεηαη θαη ε Γεσκεηξηθή πξνζέγγηζε ε νπνία ππνζηεξίδεη ηα εμήο: ηα αληηθείκελα αλαπαξίζηαληαη σο ζεκεία ζε θάπνην πνιπδηάζηαην ρψξν ηέηνηνλ ψζηε ε απφζηαζε αλάκεζα ζε δχν ζεκεία αληηζηνηρεί ζηελ αλνκνηόηεηα κεηαμχ ηνπο. Ζ ςπρνινγηθή απηή απφζηαζε είλαη ‘κεηξηθή’, πνπ ζεκαίλεη φηη ππάξρεη κηα ζπλάξηεζε d ε νπνία αλαζέηεη ζε θάζε δεχγνο ζεκείσλ έλα κε αξλεηηθφ αξηζκφ, ηελ απφζηαζή ηνπο, ζε ζπκθσλία κε ηα αθφινπζα ηξία αμηψκαηα: 1. Μηληκαιηζκφο 2. ΢πκκεηξία 3. Σξηγσληθή αληζφηεηα. Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο βι. [Smith95].
25 Πίλαθαο 2 Ο πίλαθαο απηφο δείρλεη φηη ηα κήιν θαη ξνδάθηλν είλαη πεξηζζόηεξν Φξνύηα απφ ηα θνινθύζα θαη ειηά ελψ ηα θνθθηλνιαίκεο θαη ζηαιία είλαη πην αληηπξνζσπεπηηθά πηελά απφ ηα πηγθνπίλνο θαη λπρηεξίδα. Ζ ζηήιε ηεο αμηνιφγεζεο αληηθαηνπηξίδεη ηηο ιεγφκελεο ενδεέξειρ ηςπικόηηηαρ (typicality effects). Δκπεηξηθά, νη ελδείμεηο απηέο κπνξνχλ λα επηβεβαησζνχλ κε ηα εμήο πεηξάκαηα: α) εάλ δεηεζεί ζε θάπνηνλ λα νλνκάζεη απφ κλήκεο ην κέινο θάπνηαο θαηεγνξίαο, ην πην πξσηνηππηθφ ζα αλαθεξζεί πξψην β) ηα παηδηά καζαίλνπλ γξεγνξφηεξα ηα νλφκαηα ησλ πην ηππηθψλ κειψλ κηαο θαηεγνξίαο γ) ΢ε εξσηήζεηο ηνπ ηχπνπ ‘Δίλαη ην κήιν θξνχην;’ νη απαληήζεηο είλαη πην γξήγνξεο γηα ηα πην ηππηθά κέιε ηεο θαηεγνξίαο απηήο. Μηα γεληθή εξκελεία ησλ επξεκάησλ απηψλ [Smith95] είλαη φηη ε ηππηθφηεηα ελφο αληηθεηκέλνπ κηαο θαηεγνξίαο είλαη έλα κέηξν ηεο νκνηφηεηαο ηνπ κε ηελ έλλνηα πνπ αληηπξνζσπεχεη ηελ θαηεγνξία, θαη φηη ε θαηεγνξηνπνίεζε ηζνδπλακεί κε ηελ απφθαζε γηα ην εάλ έλα αληηθείκελν είλαη επαξθψο φκνην κε ηε ζρεηηθή έλλνηα5 . 5 Γηα ηα πξνβιήκαηα ηεο Θεσξίαο απηήο, βι. Παξάξηεκα, Δηθφλα 5. Φξνύηα Αμηνιόγεζε Πνπιηά Αμηνιόγεζε Μήιν Ρνδάθηλν Αριάδη ΢ηαθχιη Φξάνπια Λεκφλη Βαηφκνπξν Καξπνχδη ΢ηαθίδα ΢χθν Καξχδα Ρφδη Αβνθάλην Κνινθχζα Διηά 6.25 5.81 5.25 5.13 5.00 4.86 4.56 4.06 3.75 3.38 3.06 2.50 2.38 2.31 2.25 Κνθθηλνιαίκεο ΢ηαιία Γιάξνο Υειηδφλη Αεηφο Κνηζχθη Φαξφλη Κνπθνπβάγηα Γχπαο Θαιαζζνπνχιη Κφηα Φιακίλγθν Αικπαηξφο Πηγθνπίλνο Νπρηεξίδα 6.89 6.42 6.26 6.16 5.74 5.47 5.16 5.00 4.84 4.47 3.95 3.37 3.32 2.63 1.53
26 3.7 Περιορισμοί Οη ζεσξίεο Δλλνηνινγηθήο Γνκήο πνπ παξνπζηάζηεθαλ, αλ θαη θαίλεηαη λα απερνχλ ηνλ ηξφπν ρεηξηζκνχ ηεο έλλνηαο θαη θαη’ επέθηαζε ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο ζηνπο ζχγρξνλνπο ζεζαπξνχο (π.ρ. AAT), σζηφζν δεκηνπξγνχλ ηνπιάρηζηνλ6 δχν ζνβαξά πξνβιήκαηα ζηνπο ζηφρνπο πνπ έρνπκε ζέζεη ηα νπνία είλαη ηα εμήο: 3.7.1 Πιεζώξα ζεσξηώλ θαη νξηζκώλ. Σν γεγνλφο απηφ απφ κφλν ηνπ θαζηζηά αλαπφθεπθηε ηελ απφξξηςε ησλ κνληέισλ απηψλ σο εξγαιείσλ γηα ηνπο ζηφρνπο καο θαζψο νη πνιιέο θαη πνιππνίθηιεο απφςεηο γηα ηελ θχζε θαη νξγάλσζε ηεο έλλνηαο θαζηζηνχλ εμαηξεηηθά δχζθνιε – αλ φρη αλέθηθηε - ηελ θαηαθπγή ζε θάπνηα ζεσξία ή –ηνπιάρηζηνλ - ηελ αζθαιή ζπλδπαζηηθή απνδνρή νξηζκέλσλ. Απνηέιεζκα ηνπ φγθνπ είλαη ε ηδηνζπγθξαζηαθή αληηκεηψπηζε ηεο έλλνηαο, φπσο ππαγνξεχεηαη θάζε θνξά απφ δηάθνξα επίθαηξα ή φρη, ξεχκαηα ζθέςεο, θαη ε αδπλακία αλαγσγήο ζε έλα επίπεδν θαζνιηθνηήησλ, πνπ απνηειεί θαη έλα απφ ηα δεηνχκελα ηεο εξγαζίαο απηήο 3.7.2 Ο ζαθήο θηινζνθηθόο θαη ςπρνινγηθόο πξνζαλαηνιηζκόο Καη απηφ απνηειεί πξφβιεκα δηφηη νη φξνη πνπ εηζάγνληαη ζην ζεζαπξφ δελ είλαη θηινζνθηθέο ή ςπρνινγηθέο νληφηεηεο αιιά γισζζηθέο (ιίγν παξαθάησ ζα ππνζηεξηρηεί όηη είλαη πην δόθηκε ε ρξήζε ‘γισζζηθά ζηηγκηόηππα’). 3.7.3 Αδπλακία πξόβιεςεο ηνπ ζεκαζηαθνύ πξνζδόθηκνπ Αδπλακία πξφβιεςεο ηνπ πηζαλνχ πεξηβάιινληνο ρξήζεο δειαδή, θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο ιεμηθνπνίεζεο, ηελ νπνία ζα πξνζπαζήζνπκε λα ‘εμνκνηψζνπκε’ κε ηνπο θαλφλεο θαη ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Με απηφ ηνλ ηξφπν έρνπκε ήδε ζέζε ην δήηεκα ζηε βάζε ηεο ιεμηθνπνηεκέλεο έλλνηαο, φπσο δειαδή πθίζηαηαη ζε έλαλ Θεζαπξφ ππφ ηε κνξθή ηνπ πεξηγξαθεηή ηεο. Απφ εδψ θαη ζην εμήο ζα επηθαινχκαζηε ηε Γισζζνινγία θαη ζπγθεθξηκέλα ηηο πξνφδνπο ηεο ζηνλ ηνκέα ηεο 6 Γελ έρνπλ εμεηαζηεί νη πηζαλέο επηζηεκνινγηθέο αζπκβαηφηεηεο ησλ επηκέξνπο πξνβιεκάησλ ηεο θάζε Θεσξίαο κε ην ζέκα ηεο ζχληαμεο θαη ιεηηνπξγίαο ελφο Θεζαπξνχ φξσλ.
27 Λεμηθήο ΢εκαζηνινγίαο γηα ηελ εχξεζε ησλ εξγαιείσλ – ιχζεσλ ησλ πξνβιεκάησλ πνπ πξαγκαηεχεηαη απηή ε εξγαζία.
28 4 Η λεξικοποιημΫνη Ϋννοια και η Γλυζζολογέα 4.1 Λεξικά Σειραϊκής Απαρίθμησης Ζ πξψηκε αληηκεηψπηζε ηνπ νξηζκνχ θαη ηεο παξάζηαζεο ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο ζπλνςίδεηαη ζηα Sense Enumeration Lexicons (SEL’s) ή ζην κνληέιν ΢εηξατθήο Δλλνηαθήο Απαξίζκεζεο, κνληέιν πνπ είλαη νηθείν απφ ηελ παξαδνζηαθή κέζνδν νξγάλσζεο ιεμηινγίσλ θαη ιεμηθψλ [Puste95]. Παξαηίζεηαη ην ιήκκα, αθνινπζνχκελν απφ ηηο μΫσπι εκεένη ηη ζηιγμά καηαγπαθεέζερ ζεκαζίεο ηνπνζεηεκέλεο ε κία θάησ απφ ηελ άιιε ζρεκαηίδνληαο ην ζεκαζηαθό παξάδεηγκα ηνπ φξνπ, π.ρ, Σν κνληέιν απηφ έρεη ππνζηεί ζνβαξή θξηηηθή ζηα εμήο ζεκεία: bank SENSE1 = CAT = count_noun GENUS = financial_institution SENSE2 = CAT = abstract_noun GENUS = natural entity SENSE3 = CAT = verb GENUS = action ‘It is the fate of those who dwell at the lower employment of life, to be rather driven by the fear of evil, than attracted by the prospect of good; to be exposed to censure, without hope of praise; to be disgraced by miscarriage, or punished for neglect, where success would have been without applause, and diligence without reward. Among these unhappy mortals is the writer of dictionaries…’ (Preface, Samuel Johnson’s Dictionary, 1755)
29  Αδςναηεέ να κΪνει ππόβλετη σπάζηρ. Πεξηγξάθεη δειαδή ηηο ζεκαζίεο ςζηεπόσπονα αθνχ πξψηα απηέο απνδειηησζνχλ απφ ηα corpora..  ΠαπΫσει ζηαηικά ανΪλςζη ηος όπος, γεγνλφο πνπ κε ηε ζεηξά ηνπ δεκηνπξγεί ηα εμήο κεηνλεθηήκαηα: o Αδπλακία επαξθνχο εξκελείαο ησλ ππφ αλάιπζε δεδνκέλσλ, ππφ ηελ έλλνηα ησλ δπλεηηθά άπεηξσλ ζεκαζηψλ πνπ κπνξνχλ νη ιέμεηο λα απνθηήζνπλ ζηα ζπκθξαδφκελα, π.ρ., Ζ Μαξία αγφξαζε ηειηθά κηα θαιή νκπξέια Ο Γηάλλεο ζέιεη έλα θαιφ θαΐ Ο Γηάλλεο είλαη θαιφο δάζθαινο ΢ε έλα Λ΢Α, ν κφλνο ηξφπνο παξάζηαζεο ησλ ζεκαζηψλ ηνπ ‘θαιφο’ ζα ήηαλ έλαο θαηάινγνο ζεκαζηψλ: θαιφο1: λα ιεηηνπξγεί θαιά θαιφο2: λφζηηκνο θαιφο3: λα επηηειεί έλα έξγν ζσζηά Γηα θάζε λέα έλλνηα, ην Λεμηθφ ΢εηξατθήο Απαξίζκεζεο (Λ΢Α) ζα πξέπεη λα εηζάγεη κηα θαηλνχξηα ζεκαζία. Σν πιήζνο ησλ ζεκαζηψλ, κε απηφλ ηνλ ηξφπν, ζα ηζνχηαλ κε ην ζχλνιν ησλ ιέμεσλ πνπ κπνξνχλ λα ηξνπνπνηήζνπλ ηε ζεκαζία ηεο ιέμεο πνπ ηε θέξεη, π.ρ. (θαιφο θαηξφο, θαιή ηαηλία, θαιά παηδηά). Σν κνληέιν ηεο ζεηξατθήο απαξίζκεζεο δελ κπνξεί λα ζπκπεξηιάβεη ηηο δπλαηέο ρξήζεηο πνπ νη ιέμεηο κπνξνχλ λα πάξνπλ ζε θαηλνχξηα ζπκθξαδφκελα. Καη απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ην κνληέιν απηφ δελ κπνξεί λα ραξαθηεξίζεη φιεο ηηο πηζαλέο ζεκαζίεο ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ ζην Λεμηθφ o Πνιχ απζηεξφο νξηζκφο πιαηζίσλ ζηνλ ζεκαζηαθφ νξίδνληα ησλ ιέμεσλ. Ζ ηαμηλφκεζε ησλ φξσλ ζαλ λα είραλ φιεο ηνπο ηηο ζεκαζίεο ιεμηθά θαζνξηζκέλεο έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηε ζεκαζηνινγηθή γελίθεπζε πνπ εμ νξηζκνχ κηα θπζηθή γιψζζα εθθξάδεη, ην φηη δειαδή θάπνηα αληηθείκελα δεκηνπξγνχληαη εμαηηίαο θάπνηαο ελέξγεηαο πνπ ζπκβαίλεη επάλσ ηνπο θαη αιιάδεη ηελ εζσηεξηθή ηνπο δνκή. Ζ ζεκαζία παξακέλεη ε ίδηα, δειψλεηαη σζηφζν κε δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο, θαηαιήγνληαο ζην θαηλφκελν ηεο ‘ζεκαζίαο ζηα ζπκθξαδφκελα’ [Puste95:98].
30 4.2 Το Γενετικό Λεξικό - Ορισμοί Ζ ζεσξία ζηε νπνία ζα θαηαθχγνπκε γηα ην δήηεκα ηεο ιεμηθήο αλαπαξάζηαζεο ζηνπο Θεζαπξνχο Όξσλ είλαη ε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ (Generative Lexicon). Πξνεγνπκέλσο είλαη απαξαίηεην λα δνζνχλ θάπνηνη νξηζκνί:  Με ηνλ φξν Λεμηθφ (Lexicon) ελλννχκε ηελ αθεξεκέλε αλαπαξάζηαζε ηνπ ζπλφινπ ησλ ‘ιέμεσλ’, ησλ ηδηνηήησλ ηνπο θαη ησλ ζπζρεηίζεψλ ηνπο κέζα ζηνλ αλζξψπηλν λνπ. Γελ ζα πξέπεη λα ζπγρέεηαη κε ηελ θαζεκεξηλή ρξήζε ηνπ φξνπ ιεμηθφ (dictionary) θαζψο πξφθεηηαη απιψο γηα κηα αθαίξεζε πνπ εμππεξεηεί ζθνπνχο ηεο ζεσξίαο. Πξφθεηηαη γηα ην κεηαίρκην φπνπ ζπλαληψληαη πιεξνθνξίεο θαζαξά γισζζηθέο κε πιεξνθνξίεο γεληθφηεξεο λνεκνζχλεο. Δίλαη ην ζεκείν φπνπ εδξάδεηαη ε θαζνιηθή (universal) λνεζηαθή γιώζζα (mentalese). Ζ λνεζηαθή γιψζζα ‘ είλαη ε ππνζεηηθή «γιώζζα ηεο ζθέςεο», ή ε αλαπαξάζηαζε ελλνηώλ θαη ινγηθώλ πξνηάζεσλ ζηνλ εγθέθαιν, ζηελ νπνία δηαηππώλνληαη νη ηδέεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ζεκαζίαο ησλ ιέμεσλ θαη ησλ πξνηάζεσλ’ [Pink94].7 Απφ κηα ςπρνγισζζνινγηθή πιεπξά, νη Ϋννοιερ πξέπεη λα είλαη δηαθξηηέο απφ ηηο ιεμηθέο εηζόδνπο (lexical entries) νη νπνίεο (νη δεχηεξεο) απνηεινχληαη απφ δχν δηαζπλδεδεκέλα επίπεδα, έλα γηα ηελ ζεκαζηνινγηθή κνξθή, δει. ηε ζεκαζία ή ην πεξηερφκελφ ηεο, θαη ην άιιν γηα ηε κνξθνινγία θαη θσλνινγία. Έηζη, κηα ιεμηθή είζνδνο κπνξεί λα ηεκαρηζηεί ζε δχν ηκήκαηα, ζην λάμμα (lemma) θαη ηε μοπθά. Σν ιήκκα θαη ε κνξθή είλαη ζπλδεδεκέλα κε ηνπο λεξικούρ δεέκηερ. Κάζε ιήκκα δειαδή ζπζρεηίδεηαη κε ηελ αληηζηνηρνχζα κνξθή ηνπ. Αθνινπζεί πίλαθαο: 7 Γηα έλαλ πξσηκφηεξν ινγηζκφ ζην ζέκα ηεο ‘λνεζηαθήο γιψζζαο’ [Fodor75]
31 Πίλαθαο 3 ΢χκθσλα κε ηηο πην πξφζθαηεο έξεπλεο ζην πεδίν ηεο Τπνινγηζηηθήο Γισζζνινγίαο, ην Λεμηθφ ‘δελ είλαη νύηε έλα θιαζηθό ιεμηθό (dictionary) νύηε θαη κηα απνζήθε δεδνκέλσλ ζηα πιαίζηα ελόο ζπζηήκαηνο επεμεξγαζίαο ηεο πιεξνθνξίαο. Μάιινλ, ην Λεμηθό ζα πξέπεη λα ζεσξείηαη σο έλα ζύλζεην, δπλακηθό θαη ζπλερέο (coherent) ζύζηεκα γλώζεο, ιεηηνπξγώληαο σο ε δηεπαθή (interface) αλάκεζα ζε ζπληαθηηθέο γισζζηθέο ιεηηνπξγίεο θαη ηνπο ζπλζεηηθνύο θαλόλεο πνπ δεκηνπξγνύλ ηε ζεκαζία’ [Puste2001].  Με ηνλ φξν Γελεηηθφο απερείηαη ε Γελεηηθή – Μεηαζρεκαηηζηηθή Γξακκαηηθή ηνπ Noam Chomsky. ΢πλνπηηθά, ε ζεσξία απηή εκθαλίζηεθε σο αληίδξαζε ζηα δφγκαηα ηνπ Ακεξηθαληθνχ Γνκηζκνχ ηεο ΢ρνιήο ηνπ Bloomfield ‘πνπ θηινδνμνύζε λα αλαγάγεη ηε κειέηε ηεο γιώζζαο ζε εκπεηξηθή επηζηήκε θαη γη’ απηό ζεώξεζε απαξαίηεην λα πεξηνξίζεη ηε γισζζνινγηθή αλάιπζε ζε εκπεηξηθά γισζζηθά δεδνκέλα, δειαδή ζε εθθσλήκαηα (utterances)’ [War92]. Ζ ζεσξία ηνπ Chomsky απνηειεί αληίδξαζε ζε απηφλ ηνλ απζηεξφ εκπεηξηζκφ, ηνλίδνληαο ηελ αλάγθε λα γίλεη δηαρσξηζκφο αλάκεζα 1. ζηε γισζζηθή ηθαλόηεηα (competence) ηεο νπνίαο κνλάδα είλαη ε πξφηαζε θαη 2. ηε γισζζηθή ζπκπεξηθνξά (performance) ηεο νπνίαο κνλάδα είλαη ην εθθψλεκα. Ζ γισζζηθή ζπκπεξηθνξά απνηειεί ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ρξεζηκνπνηνχκε ηε γιψζζα σο νκηιεηέο θαη ηελ θαηαλννχκε σο αθξναηέο. Ζ γισζζηθή ηθαλφηεηα Concept Mental Lexicon Lemma Morpho-phonological form Lexical pointers
32 1. είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν θαηαλννχκε πφηε κηα πξφηαζε είλαη γξακκαηηθά νξζή ή φρη (αληηγξακκαηηθή), π.ρ. Ζ Μαξία δελ ζα ηνπ ην πεη απηφ * Ζ Μαξία ζα δελ ηνπ ην πεη απηφ 2. Πεξηέρεη ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο άπεηξεο δεκηνπξγηθφηεηαο, πνπ ζεκαίλεη φηη παξφιν πνπ ζην ιφγν επηθνηλσλνχκε πάληα κε πξνηάζεηο πεπεξαζκέλνπ κήθνπο, έρνπκε σζηφζν ηελ ηθαλφηεηα λα παξάγνπκε θαη λα θαηαλννχκε έλαλ άπεηξν αξηζκφ πξνηάζεσλ, π.ρ. Απηφ είλαη ην ζπίηη ηνπ Γηάλλε Απηφ είλαη ην ηπξί πνπ ήηαλε ζην ζπίηη πνπ έρηηζε ν Γηάλλεο Απηφ είλαη ην πνληίθη πνπ έθαγε ην ηπξί πνπ ήηαλε ζην ζπίηη πνπ έρηηζε ν Γηάλλεο Απηή είλαη ε γάηα πνπ έπηαζε ην πνληίθη πνπ… (ηα παξαδείγκαηα απφ [War92])  Με ηνλ φξν Γελεηηθφ Λεμηθφ ελλννχκε ηε ζεσξία ηεο Λεμηθήο ΢εκαζηνινγίαο πνπ πεξηγξάθεη πψο έλα θεληξηθφ, ππξεληθφ ζχλνιν ζεκαζηψλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία ελφο κεγαιχηεξνπ ζπλφινπ, φηαλ κεκνλσκέλα ιεμηθά ηεκάρηα ζπλδπάδνληαη κε άιια ζε θξάζεηο θαη πξνηάζεηο. Υαξαθηεξηζηηθέο δπλαηφηεηεο ηεο ζεσξίαο απηήο είλαη: o Η δςναμικά πεπιγπαθά ηηρ ζημαζέαρ o Η ππόβλετη σπάζηρ (κε ηελ ελζσκάησζε ζηελ ίδηα ηελ εξκελεία θαη αλαπαξάζηαζε ηνπ φξνπ ησλ πξνυπνζέζεσλ εθείλσλ πνπ ζα θαζνδεγήζνπλ ηε ρξήζε ζε πηζαλά πεξηβάιινληα) o Η καθολικά ιζσύρ ηυν ζημαζιακών παπαμΫηπυν o Η κανονικόηηηα, ε ζπζηεκαηηθή δειαδή ζπλεκθάληζε ησλ ζεκαζηαθψλ ηδηνηήησλ.  Έλα απφ ηα βαζηθά ζπζηαηηθά ηεο ζεσξίαο είλαη ηα ΢εκαζηαθά Πξσηφηππα (Qualia), ηα νπνία γηα ηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ απνηεινχλ ηηο βαζηθέο ζεκαζηνινγηθέο πνηόηεηεο ελόο όξνπ, πνηφηεηεο αλεμάξηεηεο απφ ηελ νληνινγηθή ηαπηφηεηα ηνπ ηειεπηαίνπ. Δκθαλίδνπλ θαζνιηθή ηζρχ θαη θαλνληθφηεηα ελψ απερνχλ, ζπλ ηνηο άιινηο, ζπλδπαζηηθά, νξηζκέλεο απφ ηηο αξρέο ησλ ζεσξηψλ Δλλνηνινγηθήο Γνκήο θαη
33 ΢ρεκαηηζκνχ πνπ πξναλαθέξζεθαλ. ‘Σα qualia παξέρνπλ δηαθνξεηηθνύο ηξόπνπο εξκελείαο ελόο αληηθεηκέλνπ. Απηό πνπ ζηελ νπζία θάλνπλ είλαη λα δίλνπλ κηα πνιιαπιόηεηα ζηελ αλαθνξά’ [PusteInter]. Πξηλ απφ νπνηαδήπνηε πεξαηηέξσ αλάιπζε είλαη ρξήζηκν λα δηεπθξηληζηεί ην εμήο: Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ ζπλδέεηαη επηζηεκνληθά κε ηε Γελεηηθή-Μεηαζρεκαηηζηηθή Θεσξία ζηε ΢χληαμε, ηνπ N. Chomsky [Chom57]. Ο ίδηνο ν Pustejovsky νκνινγεί: ‘Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνύ Λεμηθνύ είλαη κηα ζεκαζηνινγηθή ζεσξία, πνπ ζθνπεύεη λα είλαη ηόζν Γελεηηθή, όζν θαη ηα ζπληαθηηθά κνληέια ηηο δεθαεηίαο ηνπ 1960’ [PusteInter]. Αλακελφκελν ινηπφλ είλαη, ε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ λα αληηκεησπίδεη ηε ιεμηθή ζεκαζία άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηα ζπληαθηηθά ζπκθξαδφκελα ηνπ φξνπ (πξνηείλνληαη κάιηζηα θαη ηζρπξφηαηα επηρεηξήκαηα πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε). Αλ θαη νη εηζαγφκελνη φξνη πξέπεη θαη κεηά ηελ εηζαγσγή ηνπο ζην ζεζαπξφ λα δηαηεξνχλ ηελ γισζζηθή ηνπο ηδηφηεηα, γηα λα είλαη αλαγλσξίζηκνη απφ ηνλ ρξήζηε, σζηφζν πξψηνλ, δελ κπνξνχκε θαη δεχηεξνλ δελ ζέινπκε λα δηαηεξήζνπκε φια ηα γισζζηθά ηνπο γλσξίζκαηα. Κη απηφ γηαηί νη εηζαγφκελνη φξνη, ηα εηζαγφκελα γισζζηθά πξντφληα, δελ εηζέξρνληαη ζε έλα ελεύθεπο και αδΫζμεςηο γλυζζικό πεπιβΪλλον φπσο ζπκβαίλεη κε ηε ρξήζε ηνπο ζηηο θπζηθέο γιψζζεο, αιιά ζε πεξηβάιινλ ελεγσόμενος λεξιλογέος, ζε ιεμηιφγην δειαδή πνπ ζπλίζηαηαη ζε έλα πεξηνξηζκέλν ππνζχλνιν πηζαλψλ φξσλ. Καηά ζπλέπεηα, νη ζπληαθηηθέο πξνεθηάζεηο ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ δελ ζα καο απαζρνιήζνπλ ζε απηή ηελ εξγαζία θαζψο νη φξνη, ζηελ παξνχζα θάζε, αληηκεησπίδνληαη ζαλ λα εηζάγνληαη ζε πεξηβάιινλ αζχληαθην, αζχληαθην θαη’ αλαινγία ηνπ φξνπ ζχληαμε ζηηο θπζηθέο γιψζζεο. Φπζηθά θαη, φπσο πξνείπα, νη φξνη εηζέξρνληαη ζε πεξηβάιινλ ειεγρφκελν θαη είλαη ζπληεηαγκέλνη, σο ζχληαμε φκσο εδψ νξίδεηαη ε ζέζε θάζε όξνπ κέζα ζηνπο βξόρνπο ηνπο δελδξηθνύ δηαγξάκκαηνο. Ο ξφινο πνπ έρνπλ νη φξνη ζ’ απηφ ην πεξηβάιινλ είλαη πεξηζζφηεξν παξαδεηγκαηηθφο , ππφ ηελ έλλνηα ηεο θάζεηεο ππνθαηαζηαζηκφηεηαο, παξά ζπληαγκαηηθφο, ππφ ηελ έλλνηα ηεο νξηδφληηαο εμάξηεζεο απφ ην πεξηβάιινλ. ΢ηελ πεξίπησζε ησλ ζεζαπξψλ, ε ζεκαζηαθή ηζρχο ηνπ φξνπ είλαη απηή πνπ θαζνξίδεη ηελ ζπληαθηηθή ηνπ ηζρχ. Καιχηεξα ινηπφλ ν εηζαρζείο φξνο λα ραξαθηεξίδεηαη σο γισζζηθφ ζηηγκηφηππν θαη φρη σο θαζαξή γισζζηθή νληφηεηα 4.3 Η Θεωρία του Γενετικού Λεξικού – Αρχές και στόχοι Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ είλαη κηα ζεσξία ηεο Τπνινγηζηηθήο Γισζζνινγίαο ε νπνία σο ζηφρν έρεη ‘λα πξνζθέξεη κηα ηππηθή δηαηύπσζε γιώζζαο πνπ είλαη εθθξαζηηθή θαη επιύγηζηε
34 ηόζν ώζηε λα ζπιιακβάλεη ηελ γελεηηθή θύζε ηεο ιεμηθήο δεκηνπξγηθόηεηαο θαη ησλ θαηλνκέλσλ ηεο ζεκαζηαθήο έθηαζεο8 ’. [Puste95] ΢χκθσλα κε ηε ζεσξία, ε αλαπαξάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο (ζπκθξαδνκέλσλ) ελφο εθθσλήκαηνο πεξηέρεη πνιινχο θαη δηάθνξνπο γελεηηθνύο9 παξάγνληεο πνπ εξκελεχνπλ ην πψο νη ρξήζηεο ηεο γιψζζαο δεκηνπξγνχλ θαη εξκελεχνπλ ηα ζπκθξαδφκελα απηά (ην παξάδεηγκα ηνπ bake a cake, ζζ. 39-41 παξαθάησ). Πξνυπνζέηεη ηελ χπαξμε πνιιαπιψλ ζεκαζηνινγηθψλ επηπέδσλ πνπ θαζηζηνχλ ηελ ζπλνιηθή εξκελεία ελφο εθθσλήκαηνο εχθακπηε θαη φρη κνλαδηθή. Οη δηαθξηηέο απηέο ζεκαζηνινγηθέο κνλάδεο, φηαλ ελνπνηνχληαη πξέπεη λα δίλνπλ έλα θαζνιηθά ζπλεθηηθφ ζχλνιν. Σν απνηέιεζκα είλαη ε δηαδηθαζία ηεο ζεκαζηαθήο εξκελείαο λα πξνρσξά θάζε θνξά έρνληαο ππφςηλ ηελ πεγή (ην ζεκαζηνινγηθφ επίπεδν απ’ φπνπ πεγάδεη) θάζε ζπγθεθξηκέλεο αλαθνξάο θαζψο θαη ην βαζκφ βεβαηφηεηαο/εγθπξφηεηάο ηεο, εγθπξφηεηα πνπ δηαζθαιίδεηαη απφ ηηο πξναλαθεξζείζεο κεκνλσκέλεο πεγέο ζεκαζηαθήο γλψζεο. Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ κε ηελ απζηεξή ηεο ηππνπνίεζε πεξηγξάθεη ην πψο έλα θεληξηθφ ζχλνιν ιεμηθψλ ελλνηψλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δεκηνπξγήζεη έλα κεγαιχηεξν ζχλνιν ιεμηθψλ ελλνηψλ φηαλ κεκνλσκέλα ιεμηθά ηεκάρηα ζπλδπάδνληαη κε άιια, ζε θξάζεηο θαη πξνηάζεηο. Δάλ ζεσξεζεί σο ζηφρνο κηαο ζεκαζηνινγηθήο ζεσξίαο ε ηθαλφηεηα λα αλαζέηεη ζεκαζίεο ζε εθθξάζεηο, ιακβάλνληαο ππφςε θαηλφκελα φπσο ε ζπλσλπκία, αλησλπκία, πνιπζεκία θαη κεησλπκία, ηφηε ε ζπλζεηηθφηεηα εμαξηάηαη απνθιεηζηηθά απφ ην ηη νη βαζηθέο ιεμηθέο θαηεγνξίεο κηαο γιψζζαο ζεκαίλνπλ. 8 Ζ έθηαζε κε ηε ρσξηθή ηεο έλλνηα: επέθηαζε, κε πεπεξαζκέλν ζχλνιν ζεκαζηψλ. 9 Μηα πξσηκφηεξε αίηεζε γηα Γελεηηθά Πξόηππα ζεκαζηνινγίαο βι. [Lakoff88] θαη γηα ην αίηεκα ηεο ζπλζεηηθφηεηαο βι. [Jacken88]
35 4.3.1 Οη θιάζεηο ηεο ζεκαζηνινγηθήο ζπζρέηηζεο ησλ ιέμεσλ ΢ΤΝΧΝΤΜΙΑ: Θεσξείηαη κηα ζρέζε πνπ αθνξά πεξηζζφηεξν ζηηο ιέμεηο παξά ζηηο έλλνηεο. Γχν εθθξάζεηο είλαη ζπλψλπκεο, εάλ αληηθαζηζηψληαο ηε κία κε ηελ άιιε ζε φια ηα ζπκθξαδφκελα, δελ κεηαβάιιεηαη ε ηηκή αιεζείαο ηεο πξφηαζεο φπνπ έγηλε ε αληηθαηάζηαζε. π.ρ, ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο/θνκπηνχηεξ, φκνξθνο/σξαίνο ΑΝΣΧΝΤΜΙΑ: Δίλαη κηα ζρέζε ζεκαζηνινγηθήο αληίζεζεο, π.ρ., αλεβαίλσ/θαηεβαίλσ, βαξχο/ειαθξχο, γξήγνξνο/αξγφο. Ολνκάδεηαη θαη δπαδηθή αλησλπκία φηαλ ε ηθαλνπνίεζε ηνπ ελφο απνθιείεη ηελ ηαπηφρξνλε ηθαλνπνίεζε ηνπ δεπηέξνπ, φπσο ζηα παξαπάλσ παξαδείγκαηα.10 ΤΠΧΝΤΜΙΑ: Δίλαη ε ηαμηλνκηθή ζρέζε πνπ αλαπηχζζεηαη ζε θιεξνλνκηθά δίθηπα. Ζ ζεκαζία κηαο έθθξαζεο εκπεξηέρεηαη ζηε ζεκαζία κηαο άιιεο, π.ρ., ην ‘απηνθίλεην’ είλαη ππψλπκν ηνπ ‘φρεκα’ θαη ην ‘φρεκα’ ππεξψλπκν ηνπ ‘απηνθίλεην’. ΢ηα θιεξνλνκηθά δίθηπα θαη ζηηο δελδξηθέο αλαπαξαζηάζεηο, κηα ζρέζε ππσλπκίαο αλαπαξίζηαηαη κε ηνλ ππεξψλπκν φξν λα θαηέρεη ηε ζέζε ηεο ξίδαο ελφο αλάπνδνπ δέληξνπ θαη ηνπο ππψλπκνπο φξνπο λα ζρεκαηίδνπλ επάιιεια επίπεδα νδφλησζεο. ΢ε απηά ηα πιαίζηα, ε ζρέζε ππσλπκίαο- ππεξσλπκίαο νλνκάδεηαη θαη ζρέζε γελίθεπζεο-εμεηδίθεπζεο. ΜΔΡΧΝΤΜΙΑ: Απνηειεί ηε ζρέζε ησλ κεξψλ πξνο ην ζχλνιν, π.ρ. ‘ηα θάησ άθξα είλαη κέξνο ηνπ ζψκαηνο’. ΔΠΑΓΧΓΗ ΚΑΙ ΠΡΟΩΠΟΘΔ΢Η: Μηα έθθξαζε Α ζεκαζηνινγηθά ζπλεπάγεηαη κηα έθθξαζε Β αλ θαη κφλν αλ ε αιήζεηα ηνπ Β πεγάδεη απφ ηελ αιήζεηα ηνπ Α, αλ δειαδή γηα θάζε πεξίπησζε πνπ ην Α είλαη αιεζέο, ην ίδην ζπκβαίλεη θαη γηα ην Β. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ην Α ζεκαζηνινγηθά πξνϋπνζέηεη ην Β αλ θαη κφλν αλ γηα θάζε πεξίπησζε πνπ ην Α είλαη αιεζέο, θαη ην Β είλαη αιεζέο θαη γηα φιεο ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ην Α είλαη ςεπδέο, ην Β είλαη αιεζέο, π.ρ. Δπαγσγή Ο Γ. ζθφησζε ηνλ Β. Ο Β. πέζαλε Ο Β. είλαη λεθξφο Πξνϋπόζεζε
36 Ζ Μ. θαηάθεξε λα ηειεηψζεη ηελ εμέηαζε Ζ Μ. ηειείσζε ηελ εμέηαζε Σν θαηάθεξε ζπλεπάγεηαη θαη ην γεγνλφο ηεο ‘ιήμεο ησλ εμεηάζεσλ’, πξνϋπνζέηεη φκσο ηαπηφρξνλα ην φηη ε Μ. πξνζπαζεί λα πξάμεη ηελ ελέξγεηα ηνπ ζπκπιεξσκαηηθνχ γεγνλφηνο (λα ηειεηψζεη ηηο εμεηάζεηο). 4.3.2 Σν πξόβιεκα ηεο Πνιπζεκίαο Μία ηδηφηεηα ηεο γιψζζαο είλαη ε ζπγθέληξσζε πνιιψλ – ζπρλά ζπγγελψλ – ζεκαζηψλ ζε κία ιέμε, ηδηφηεηα πνπ νλνκάδεηαη Πνιπζεκία. Οη ηξφπνη πνπ κηα ιέμε κπνξεί λα θέξεη πνιιαπιέο ζεκαζίεο πνηθίιινπλ θαη απηφ είλαη κηα ηδηφηεηα ησλ πνιχζεκσλ ιέμεσλ πνπ νλνκάδεηαη ακθηζεκία. Τπάξρνπλ δχν ηχπνη ακθηζεκηψλ: ε αληηζεηηθή ακθηζεκία θαη ε ζπκπιεξσκαηηθή (αθνινπζνχλ παξαδείγκαηα ζηελ Αγγιηθή θαζψο θαζηζηνχλ πην εχγισηηε ηελ δηάθξηζε ηνπ θαηλνκέλνπ) α) αληηζεηηθή ακθηζεκία: είλαη ε πεξίπησζε ακθηζεκίαο φπνπ έλα ιεμηθφ ηεκάρην θέξεη δχν δηαθξηηέο θαη κε ζρεηηθέο ζεκαζίεο, π.ρ., α. First we leave the gate, then we taxi down the runway b. John saw the taxi down the street. a. Mary walked along the bank of the river b. Harbor Bank is the richest bank in the city. a. The judge asked the defendant to approach the bar b. The defendant was in the pub at the bar. Οη ππνγξακκηζκέλεο ιέμεηο θέξνπλ πεξηζζφηεξεο απφ κηα ζεκαζίεο. ‘Σν αλ νη ζεκαζίεο απηέο είλαη ηζηνξηθά ζπζρεηηζκέλεο ή αηπρήκαηα νξζνγξαθηθήο θαη θσλνινγηθήο κίμεο, είλαη θαηά πνιύ αδηάθνξν γηα ηνπο ζθνπνύο ηεο θαηαζθεπήο ηνπ Λεμηθνύ θαη ηελ ζπγρξνληθή κειέηε ηνπ λνήκαηνο’ [Puste95:28]. β) ζπκπιεξσκαηηθή ακθηζεκία: είλαη ε πεξίπησζε πνπ πεξηιακβάλεη ιεμηθέο ηεκάρηα πνπ δειψλνπλ ηελ ίδηα βαζηθή ζεκαζία ηεο ιέμεο, φπσο πξνθχπηεη ζε δηάθνξα ζπκθξαδφκελα π.ρ., 10 βι. [HH83] γηα ηελ έλλνηα ηεο αληηζηξνθήο, π.ρ. γνλέαο/παηδί
37 α. The bank raised its interest rates yesterday b. The store is next to the newly constructed bank (ε ηξάπεδα σο νξγαληζκόο θαη σο νηθνδόκεκα) a. Mary painted the door b. Mary walked through the door (ε πόξηα σο θπζηθό αληηθείκελν θαη σο ην ‘άλνηγκα’ θάησ από ηελ θάζα ηεο) a. If the store is open, check the price of coffee. b. Zac tried to open his mouth for the dentist. (ε ‘αλνηθηόηεηα’ σο ε ιεηηνπξγία θαηαζηήκαηνο θαη σο ε κε επαθή ηεο άλσ θαη θάησ γλάζνπ ηνπ Zac) 4.4 Η δομή του Γενετικού Λεξικού (συνοπτικά) Σν Γελεηηθφ Λεμηθφ είλαη έλα ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα ηεζζάξσλ επηπέδσλ αλαπαξάζηαζεο: ARGUMENT STRUCTURE: Πξνζδηνξίδεη ηνλ αξηζκφ θαη ηνλ ηχπν ησλ ζπκπιεξσκάησλ πνπ κπνξεί λα θέξεη έλα ιεμηθφ ηεκάρην καδί κε ηελ ζπληαθηηθή ηνπο πξαγκαηνπνίεζε. EVENT STRUCTURE: Υαξαθηεξίδεη φρη κφλν ηε βαζηθή γεγνλνηηθή δνκή ηνπ ιεμηθνχ ηεκαρίνπ αιιά θαη ηελ εζσηεξηθή, ππφ-γεγνλνηηθή δνκή ηνπ. QUALIA STRUCTURE: Αλαπαξηζηά ηνπο δπλαηνχο ηξφπνπο ζεκαζηνινγηθήο θαηεγνξηνπνίεζεο ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ. LEXICAL INHERITANCE STRUCTURE: Πξνζδηνξίδεη ην πψο κηα ιεμηθή δνκή κπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε άιιεο θαη λα ζπλεηζθέξεη ζηελ επξεία νξγάλσζε ηνπ Λεμηθνχ. Έλα ζχλνιν γελεηηθψλ κεραληζκψλ ζπλδέεη ηα ηέζζεξα απηά επίπεδα πξνζθέξνληαο ηελ ζπλζεηηθή εξκελεία ησλ ιέμεσλ ζηα ζπκθξαδφκελα.11 11 Πξφθεηηαη γηα ηνπο εμήο κεραληζκνχο: type coercion, selective binding, co-composition [Puste95:104- 140]
38 4.4.1. Ζ αληηκεηώπηζε ησλ δεηνύκελσλ ηεο Θεσξίαο  Η παξαγσγηθή ρξήζε ησλ ιέμεσλ Γηα ην ζέκα ηεο παξαγσγηθήο ρξήζεο έγηλε ιφγνο παξαπάλσ φηαλ ζπδεηήζεθαλ ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο κεζφδνπ ησλ Λεμηθψλ ΢εηξατθήο Απαξίζκεζεο γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο (βι. ζει. 28-29)  Τν πξόβιεκα ηεο επηθάιπςεο ησλ ελλνηώλ ΢χκθσλα κε ηνλ Pustejovsky, ξήκαηα φπσο bake, cook θαη fry είλαη ακθίζεκα δηφηη θέξνπλ καδί ηηο ζεκαζίεο ηηο ‘αιιαγήο θαηάζηαζεο’ θαη ηεο δεκηνπξγίαο, π.ρ., 1. Mary baked the potatoes 2. Mary baked the cake ΢ην πξψην παξάδεηγκα έρνπκε κηα κεηάβαζε απφ ηελ θαηάζηαζε ‘σκή παηάηα ή κε_εληειψο_βξψζηκε’ ζηελ θαηάζηαζε ‘ςεκέλε παηάηα ή βξψζηκε’ ελψ ζην δεχηεξν παξάδεηγκα έρνπκε ηελ δεκηνπξγία ελφο αληηθεηκέλνπ ην νπνίν πξνεγνπκέλσο δελ ππήξρε (cake).  Τν πξόβιεκα ηεο δηαθνξάο ηεο ζπληαθηηθήο πξαγκάησζεο ηεο ίδηαο ζεκαζίαο Ο Pustejovsky ππνζηεξίδεη πσο είλαη απζαίξεηνο ν δηαρσξηζκφο ησλ ζεκαζηψλ ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ επεηδή νη ζεκαζίεο απηέο πξαγκαηψλνληαη θάησ απφ δηαθνξεηηθέο ζπληαθηηθέο κνξθέο.
39 Υξεζηκνπνηψληαο θαλείο ηελ κέζνδν ησλ Λ΢Α, ζα είρε ζην Λεμηθφ ηφζεο εηζφδνπο ηνπ ξήκαηνο forget φζεο είλαη θαη δηαθνξεηηθέο ηνπ πξαγκαηψζεηο. ΢χκθσλα κε ηε Γελεηηθή πξνζέγγηζε, ε νξζή αληηκεηψπηζε απηνχ αιιά θαη ησλ πξνεγνχκελσλ πξνβιεκάησλ ζπλίζηαηαη ζηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο γηα ζπλζεηηθφηεηα, αίηεκα πνπ νδεγεί ζηελ αλαπαξάζηαζε ελόο νξηζκνύ γηα ην forget ν νπνίνο ζα κπνξνχζε, κε ηελ θαηάιιειε δηαζχλδεζε κε ηα δηάθνξα ζπκπιεξψκαηά ηνπ λα παξαγάγεη (generate) φια ηηο δηαθνξεηηθέο αλαγλψζεηο ηνπ παξαπάλσ παξαδείγκαηνο,, [Puste95:123] Παξάδεηγκα: BAKE Ζ αλαπαξάζηαζε απηή δείρλεη ηηο πηζαλέο ηηκέο πνπ κπνξνχλ λα αλαηεζνχλ ζην θαζέλα απφ ηα ηξία επίπεδα δφκεζεο ηεο ιεμηθήο πιεξνθνξίαο ζην Γελεηηθφ Λεμηθφ. Σν ηέηαξην επίπεδν, απηφ ηεο Λεμηθήο Κιεξνλνκηθφηεηαο, ιεηηνπξγεί σο ε ‘νληνινγηθή ξαρνθνθαιηά’ πνπ βνεζά
40 ηελ εξκελεία ηεο Μνξθηθήο (formal) παξακέηξνπ φηαλ ζα ρξεηαζηεί ε ζπγθεθξηκέλε ιεμηθή είζνδνο λα ζπλδπαζηεί κε άιιεο αλαπαξαζηάζεηο [HM]. Ζ ηηκή ηεο Γεγνλνηηθήο δνκήο (event structure) ραξαθηεξίδεη ην ‘baking’ σο δηαδηθαζία. Ζ ηηκή ηνπ πεδίνπ Κεθαιή (Head) ρξεζηκνπνηείηαη ζε πεξηπηψζεηο ζχλζεηεο γεγνλνηηθήο δνκήο θαη εδψ είλαη κηθξήο ζεκαζίαο. Ζ ΢πκπιεξσκαηηθή Γνκή θαζηζηά ην ξήκα κεηαβαηηθφ θαη ζέηεη επηπιένλ πεξηνξηζκνχο ζηα ζπκπιεξψκαηα. Ζ Γνκή ησλ ΢εκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ ηέινο, ηνπνζεηεί ην ‘bake’ ζην ιεμηθό ελλνηνινγηθό παξάδεηγκα (lexical conceptual paradigm- lcp)12 ηεο ‘αιιαγήο θαηάζηαζεο’. Σν quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ δειψλεη ηελ χπαξμε ηνπ παξάγνληα ηεο ‘δεκηνπξγίαο’. Ο βαζηθφο ηζρπξηζκφο ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ είλαη φηη αληηθείκελα φπσο παηάηεο ή θαξόηα αθήλνπλ ηελ πιεξνθνξία ηνπ ‘bake’ ρσξίο ηξνπνπνίεζε. Αληηθείκελα φκσο φπσο cake αιιάδνπλ ηελ ‘αλάγλσζε’ ηνπ bake δίλνληαο ηνπ ηε ζεκαζία ηεο ‘δεκηνπξγίαο’. Οη δπλαηέο ζεκαζίεο ηνπ ξήκαηνο, έξρνληαη ζηελ επηθάλεηα κφιηο βξεζεί ην θαηάιιειν ιεμηθφ ζηνηρείν ην νπνίν λα ηηο ελεξγνπνηήζεη, αιιειεπηδξψληαο κε ην ξήκα, κέζσ ηνπ γελεηηθνχ κεραληζκνχ ηεο δηα-ζπλζεηηθόηεηαο (co-composionality) ησλ ηηκψλ ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ. To D-ARG (default argument) ππνδειψλεη φηη ην cake είλαη θηηαγκέλν απφ θάπνην πιηθφ ην νπνίν κπνξεί λα εθθξαζηεί σο πξναηξεηηθφ ζπκπιήξσκα ζηε θξάζε bake a cake from/with flour. Ζ ηδηφηεηα απηή κεηαθέξεηαη θαη ζηε δνκή ησλ qualia, ζην Καηαζηαηηθφ quale πνπ δείρλεη φηη ην cake απνηειείηαη από ην πιηθφ ην νπνίν έρεη ην ξφιν ηνπ βαζηθνχ ζπκπιεξψκαηνο ζηελ ΢πκπιεξσκαηηθή δνκή. Σν Σειηθφ quale δειψλεη ηε ιεηηνπξγία, φηη δειαδή θάπνηνο ηξψεη ην cake, θαη ην quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ δειψλεη φηη ην αληηθείκελν 12 Με ηνλ φξν απηφ δειψλεηαη ε ηθαλφηεηα ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ λα νκαδνπνηεί πνιιαπιέο ζεκαζίεο ηηο νπνίεο κπνξεί λα ελαιιάζζεη παξαδεηγκαηηθά ζε δηάθνξα ζπληαθηηθά θαη ζεκαζηαθά πεξηβάιινληα. [Puste95:91]
41 απηφ δεκηνπξγήζεθε, πνπ είλαη ε δηαδηθαζία ςεζίκαηνο (baking). Να ζεκεησζεί φηη ην bake θαη ην cake κνηξάδνληαη ην ίδην quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ. Ζ θαηαλνκή ησλ κεηαβιεηψλ είλαη ηέηνηα ψζηε ε δηαδηθαζία ηεο βξψζεο ηνπ cake (ηειηθφ quale) λα αληηκεησπίδεη ην αληηθείκελν σο θαγεηφ (x) ελψ ε δηαδηθαζία ηεο εκθάληζεο ηνπ αληηθεηκέλνπ δελ πεξηιακβάλεη ην cake αιιά ην πιηθφ κε ην νπνίν παξαζθεπάδεηαη (y). Ο ζπλδπαζκφο ησλ δχν απηψλ ζηνηρείσλ ηνπ Λεμηθνχ νδεγεί ζηελ εμήο αλαπαξάζηαζε: Απφ ην παξαπάλσ ζρήκα καο ελδηαθέξεη πεξηζζφηεξν ε δνκή ησλ qualia. Ζ έλλνηα ‘bake a cake’ έρεη ηξνπνπνηεκέλε απηή ηε δνκή θαζηζηψληαο ηελ κέινο ηνπ ιεμηθνχ ελλνηνινγηθνχ παξαδείγκαηνο πνπ αθνξά ζηε ‘δεκηνπξγία’. Ζ ζπλνπηηθή θαη αδξνκεξήο απηή παξνπζίαζε ηνπ ηξφπνπ αλαπαξάζηαζεο ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο είρε σο ζηφρν λα δείμεη ηελ κεηαζρεκαηηζηηθή δχλακε ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ θαη ηελ εμνκάιπλζε πνπ πξνζθέξεη ζην ζέκα ηεο επαξθνχο πεξηγξαθήο θαη εξκελείαο ηνπ ιεμηθνχ λνήκαηνο κεκνλσκέλσλ ιεμηθψλ ζηνηρείσλ θαη πσο – κε ηνπο θαηάιιεινπο γελεηηθνχο κεραληζκνχο – θαη μεθηλψληαο απφ δεδνκέλα ιεμηθά ζχλνια, λα θαηαιήμεη θαλείο ζε δπλακηθέο εξκελείεο, δηα-ζπλζεηηθέο, αληηπξνζσπεπηηθέο ηεο θχζεο ησλ ιέμεσλ πνπ είλαη ε δεκηνπξγηθφηεηα ζε λέα ζπκθξαδφκελα θαη ν ελ δπλάκεη κεηαβιεηφο ζεκαζηαθφο νξίδνληαο αλάινγα κε ηηο αιιειεπηδξάζεηο κε ην ζπληαθηηθφ θαη ζεκαζηνινγηθφ πεξηβάιινλ. Δίλαη πέξα απφ ηηο απαηηήζεηο απηήο ηεο εξγαζίαο ηφζν ε αλαιπηηθή εμέηαζε
42 φισλ ησλ παξακέηξσλ απηνχ ηνπ γισζζνινγηθνχ κνληέινπ φζν θαη ε άζθεζε θξηηηθήο ζε δηάθνξα ζεκεία πνπ ελδερνκέλσο λα ηελ επηδέρνληαη.13 Όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, ε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ είλαη κηα γισζζηθή ζεσξία. Σν πεδίν εθαξκνγήο ηεο γηα ηελ κειέηε καο, δει. νη non by-criteria φξνη-νδεγνί ελφο Θεζαπξνχ φξσλ, δελ απνηειεί έλα γισζζηθφ πεξηβάιινλ, αιιά έλα πεξηβάιινλ ειεγρόκελνπ ιεμηινγίνπ φπνπ θπξίαξρε νληφηεηα είλαη ε έλλνηα θαη κεηά ν πεξηγξαθεηήο σο ην εξγαιείν αλαπαξάζηαζήο ηεο απφ ηελ θπζηθή γιψζζα. ΢χκθσλα κε ηηο ‘πξνγξακκαηηθέο’ αξρέο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ ‘δελ ππάξρεη θαλέλαο ηξόπνο κε ηνλ νπνίν λα κπνξεί λα δηαρσξηζηεί ε ζεκαζία εληειώο από ηε δνκή (ζύληαμε) πνπ ηε θέξεη’ [Puste95:5]. Έρνπκε ήδε νξίζεη ηη ελλννχκε ‘ζχληαμε’ ζε έλα Θεζαπξφ φξσλ, νπφηε θαη δελ ζα αθνινπζεζνχλ θαηά γξάκκα φιεο νη παξάκεηξνη ηεο Θεσξίαο απηήο. Χζηφζν, αλ θαη ε αλαθνξά ηεο ‘ζχληαμεο’ ηνπ Pustejovsky είλαη ε ζχληαμε ησλ θπζηθψλ γισζζψλ, γεγνλφο πνπ έρεη σο ζπλέπεηα ηελ επηιεθηηθή ρξήζε ηεο ζεσξίαο ηνπ, ζα είκαζηε ζπλεπείο κε ηνλ ραξαθηεξηζκφ ηνπ απηφ, φζν αληηθαηηθή θαη αλ αθνχγεηαη ε ηαπηφρξνλε ‘απφξξηςε’ θαη απνδνρή ηνπ. Πξάγκαηη, δελ ππάξρεη θακία πεξίπησζε, εηδηθόηεξα θαη θπξίσο ζηνπο Θεζαπξνχο φξσλ φπνπ ε ζεκαζία κπνξεί λα δηαρσξηζηεί απφ ηε ζχληαμε, απφ ηελ ζέζε δειαδή ησλ φξσλ ζηα δελδξηθά δίθηπα θιεξνλφκεζεο ηδηνηήησλ. Απφ ηα ηέζζεξα επίπεδα αλαπαξάζηαζεο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ, γηα ηηο αλάγθεο ηηο παξνχζαο εξγαζίαο ζα αζρνιεζνχκε θαη ζα αμηνπνηήζνπκε ην επίπεδν ηεο Γνκήο ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia Structure). 13 Παξφι’ απηά δχν απφ ηηο πην πξφζθαηεο θξηηηθέο ζην κνληέιν ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ απνηεινχλ ηα άξζξα ησλ [HM] θαη ηνπ [Fodor98]
43 4.5 Tα Σημασιακά Πρωτότυπα (Qualia) Ο φξνο ‘qualia’ δελ ρξεζηκνπνηείηαη γηα πξψηε θνξά ζηνλ Pustejovsky. Ο φξνο ζπλαληάηαη πξψηε θνξά ην 1929 θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα αλαθεξζεί ζηηο πνηνηηθέο ηδηφηεηεο ησλ αληηθεηκέλσλ φπσο απηέο είλαη αληηιεπηέο απφ ηηο αηζζήζεηο καο [Robin], π.ρ., ε ‘ζηξνγγπιφηεηα’ ελφο λνκίζκαηνο, ε ‘θνθθηλφηεηα’ ελφο κήινπ, θ. ά.. Δίηε απηή απνηειεί ηελ πξψηε ζρεηηθή ρξήζε ηνπ φξνπ είηε φρη, ηα qualia είλαη έλαο φξνο ηεο Φηινζνθίαο θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ζεκάλεη ηηο ‘εζσηεξηθώο πξνζβάζηκεο, θαηλόκελεο όςεηο ηεο πλεπκαηηθόηεηάο καο’[Stanford]. Τπφ κηα ζηελφηεξε έλλνηα ηα qualia είλαη ‘πξαγκαηηθά, πξνζβάζηκα κέζσ ηεο ζπλείδεζεο, κε εληαηηθά (non-intentionals) ραξαθηεξηζηηθά αληηιεπηηθώλ δεδνκέλσλ ή άιια κε-θπζηθά (physical) θαηλόκελα αληηθείκελα ηα νπνία είλαη ππεύζπλα γηα ηνλ θαηλόκελν ραξαθηήξα ηνπο’ [Stanford]. Υσξίο λα ρξεηάδεηαη λα ζπλερηζηεί πεξηζζφηεξν ε θηινζνθηθή αλαδήηεζε ηεο εξκελείαο ηνπ φξνπ, κπνξνχκε λα ζπλνςίζνπκε ζεσξψληαο ηα qualia σο ηηο αλαπαξηζηάκελεο ‘πνηφηεηεο’ ησλ θαηλφκελσλ αληηθεηκέλσλ, ησλ αληηθεηκέλσλ δειαδή φπσο απηά γίλνληαη αληηιεπηά ζε καο κέζσ ηεο εκπεηξίαο θαη ησλ αηζζήζεσλ. 4.5.1. Σα ζεκαζηαθά πξσηόηππα14 ζηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνύ Λεμηθνύ Σα Qualia γηα ηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ απνηεινχλ ηηο ηέζζεξηο βαζηθέο φςεηο ηνπ λνήκαηνο ηεο ιέμεο. Γελ είλαη ππνρξεσηηθφ σζηφζν φιεο νη ιέμεηο λα θέξνπλ ηηκέο γηα θάζε quale. Σα qualia απηά, καδί κε ηηο ζρεηηθέο ηηκέο πνπ κπνξεί λα πάξνπλ είλαη: CONSTITUTIVE: Σν Καηαζηαηηθφ quale αθνξά ζηε ζρέζε αλάκεζα ζε έλα αληηθείκελν θαη ηα ζπζηαηηθά ηνπ κέξε. 1. Τιηθφ 2. Βάξνο 14 Καη ππφ ην θσο ησλ θηινζνθηθψλ νξηζκψλ πνπ πξνεγήζεθαλ, ίζσο ζα ήηαλ νξζφηεξε κηα κεηάθξαζε ησλ Qualia πνπ ζα ηα αληηκεηψπηδε σο Πνηόηεηεο, αθνχ θαη ζηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ, ζπλερίδνπλ λα αλαθέξνληαη ζηηο ζεκαζηνινγηθέο πνηνηηθέο ηδηφηεηεο ησλ ιέμεσλ. Χζηφζν, ζα ρξεζηκνπνηνχληαη ελαιιαθηηθά νη φξνη Πξσηφηππα, πνηφηεηα ή απιά quale.
44 3. Μέξε θαη ζπζηαηηθά FORMAL: Σν Μνξθηθφ quale αθνξά ζηε δηάθξηζε ελφο αληηθεηκέλνπ απφ άιια κέζα ζε έλα επξχηεξν πεδίν. 1. Πξνζαλαηνιηζκφο 2. Μέγεζνο 3. ΢ρήκα 4. Γηαζηάζεηο 5. Υξψκα 6. Θέζε TELIC: Σν Σειηθφ quale αθνξά ζην ζθνπφ θαη ηε ιεηηνπξγία ελφο αληηθεηκέλνπ. 1. Πξφζεζε ρξήζηε (purpose that an agent has in performing an act) 2. Δγγελήο ιεηηνπξγία (built-in function or aim which specifies certain activities) AGENTIVE: Σν quale ηνπ ‘πνηεηηθνχ αηηίνπ’ αθνξά ζηελ ‘θαηαγσγή’ θαη ηνπο παξάγνληεο δεκηνπξγίαο ελφο αληηθεηκέλνπ. 1. Γεκηνπξγφο 2. Αληηθείκελν 3. Φπζηθφ είδνο 4. Αηηηαθή αιπζίδα 15 Τπφ έλα πεξηζζφηεξν ελλνηoινγηθφ πξίζκα θαη ιηγφηεξν γισζζηθφ, ε δνκή ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ παξέρεη ζηηο ιέμεηο ιεηηνπξγηθέο εηηθέηεο, ζπλδένληάο ηεο κε έλα δίθηπν ελλνηψλ [Puste2001:v]. Σν ηη ππνλνεί απηή ε δνκή γηα κηα έλλνηα είλαη ην φηη ιεηηνπξγεί σο ην ζχλνιν 15 [Puste98]
45 ησλ ζεκαζηνινγηθψλ πεξηνξηζκψλ κέζσ ησλ νπνίσλ θαηαλννχκε ηελ έλλνηα απηή, φηαλ ιεμηθνπνηείηαη εηζεξρφκελε ζηε γιψζζα. Πξνζθέξεη επίζεο ηε δνκηθή βάζε επάλσ ζηελ νπνία εθαξκφδνληαη ζπληαθηηθνί κεηαζρεκαηηζκνί – νη γελεηηθνί κεραληζκνί πνπ πξναλαθέξζεθαλ – γηα λα κεηαβάιινπλ ηε δήισζε ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ ή θξάζεο. Έηζη γηα παξάδεηγκα, εάλ ζπλδπαζηεί ε δνκή ησλ ζεκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ ελφο νλφκαηνο θαη ηνπ θπβεξλψληνο ξήκαηνο16 , πξνθχπηεη έλα πινπζηφηεξν πιέγκα ζεκαζηνινγηθψλ ζρέζεσλ, ζέηνληαο ζε εθαξκνγή ην αίηεκα γηα ζπλζεηηθόηεηα θαη ηνπνζεηψληαο ηηο ιέμεηο ζηα γεληθά ζπκθξαδφκελα ρσξίο λα πεξηνξίδεη ηνλ ζεκαζηαθφ νξίδνληά ηνπο. Σα Qualia φρη κφλν δνκνχλ ηε ζθέςε καο ζρεηηθά κε ηηο ιέμεηο, αιιά πξνζθέξνπλ θαη ‘πξνηάζεηο’ εξκελείαο κηαο ιέμεο ζηα ζπκθξαδφκελα. Ο ιφγνο γίλεηαη γηα ηνπο ραιαξνύο (αηειείο) πξνζδηνξηζκνύο (underspecification) [Puste95:87] ησλ ιέμεσλ ζε δηάθνξα πεξηβάιινληα, φπσο: 1. Υξεζηκνπνηψ θαθνύο επαθήο απφ κηθξφ παηδί 2. Υξεζηκνπνηψ ηνλ ππόγεην ζηδεξόδξνκν θαζεκεξηλά. 3. Θα κνπ θάλεηο έλαλ θαθέ; 4. Κάλσ θαζαξηόηεηα Σα παξαδείγκαηα απηά είλαη ελδεηθηηθά ηεο ππό-εμεηδηθεπκέλεο αλαπαξάζηαζεο ηεο ζεκαζίαο ησλ ξεκάησλ ‘ρξεζηκνπνηψ’ θαη ‘θάλσ’.17 Με ηελ δνκή ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ, νη νλνκαζηηθέο θξάζεηο ηφζν σο ππνθείκελα φζν θαη σο ζπκπιεξψκαηα ησλ ξεκάησλ καο βνεζνχλ ζην λα θάλνπκε πεξηζζφηεξν ζαθή ηελ ζεκαζία ησλ ξεκάησλ απηψλ. Δίλαη γηα παξάδεηγκα ε γλψζε καο γηα ηνπο θαθνύο επαθήο ζην 1 πνπ καο επηηξέπεη γηα ιφγνπο νηθνλνκίαο λα δηαιέμνπκε ην ‘ρξεζηκνπνηψ’ απφ ην αθξηβέζηεξν ‘θνξψ’, ην νπνίν πξνθχπηεη απφ ην Σειηθφ quale (ιεηηνπξγία ηνπ αληηθεηκέλνπ). Ζ θξάζε 2 είλαη κηα παξάθξαζε ζηελ νπζία ηεο θξάζεο ‘Σαμηδεχσ κε ηνλ ππφγεην ζηδεξφδξνκν θαζεκεξηλά’, παξάθξαζε πνπ θαζίζηαηαη δπλαηή απφ ηε γλψζε καο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζηδεξνδξφκνπ. 16 βι. παξαδείγκαηα, ζει. 39-41. 17 Γηα κηα εμεηδηθεπκέλε κειέηε ζηε ζεκαζηνινγία ηεο ιεμηθήο ππφ-εμεηδίθεπζεο βι. [Puste98]
46 5 Qualia, Guide Terms και οι ηελεζηΫρ μιαρ γλώζζαρ εςπεηηπιαζμού Αθνινπζψληαο ηελ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ θαη εηδηθφηεξα ην επίπεδν ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia Structure) επεμεξγαζηήθακε ηνπο 1040 non-by criteria φξνπο-νδεγνχο ηνπ Arts & Architecture Thesaurus πνπ αθνξνχλ ζηελ άπνςε (facet) Objects. Οη φξνη απηνί εμήρζεζαλ απηφκαηα θαη καο παξαδφζεθαλ απφ ην ΗΠ-ΗΣΔ σο θαηάινγνο ζε κνξθή θεηκέλνπ. Πξψηνο καο ζηφρνο ήηαλ ε θαηαγξαθή ηνπ ππεξηζρχνληνο ζεκαζηαθνχ πξσηνηχπνπ γηα θάζε φξν-νδεγφ. Τπελζπκίδνληαο φηη δελ είλαη ππνρξεσηηθφ θάζε ιέμε λα έρεη ηηκή ζε θάζε έλα απφ ηα 4 Qualia [Puste95:76], εκείο αλαδεηήζακε θαη θαηαγξάςακε ην θπξίαξρν quale, φπσο αλαδεηθλχεηαη απφ ηε ζεκαζία ζηα ζπγθεθξηκέλα ζπκθξαδφκελα ρξήζεο ηνπ θάζε φξνπ- νδεγνχ. Γηα παξάδεηγκα, ζηνλ φξν-νδεγφ |640| <animal exhibition buildings> ζεσξνχκε ππεξηζρχνλ ην Σειηθφ quale δηφηη απηή ε ‘φςε’ ηνπ αληηθεηκέλνπ buildings θπξηαξρεί ζηελ έθθξαζε ηνπ φξνπ. Πξνθαλψο, ην buildings έρεη ηηκή θαη ζην Καηαζηαηηθφ quale (θαη ζηηο ηξεηο θαηεγνξίεο) θαη ζην Μνξθηθφ quale (ζε φιεο ηνπ επίζεο ηηο θαηεγνξίεο) θαη ζην quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ θαζψο είλαη αλζξψπηλν δεκηνχξγεκα. Απηέο φκσο νη πηπρέο ηεο ζεκαζίαο δελ είλαη νξαηέο ζηελ ζπγθεθξηκέλε πξαγκάησζε ηεο έλλνηαο BUILDINGS ε νπνία καο κηιά γηα θηίξηα πνπ ιεηηνπξγνύλ σο/έρνπλ σο ζθνπό ηελ έθζεζε δψσλ. Πξφθεηηαη ινηπφλ γηα ηνπο πξνζδηνξηζκνύο ηνπ αληηθεηκέλνπ πνπ καο νδήγεζαλ ζηελ επηινγή ελφο quale σο ππεξηζρχνληνο. Ο δεχηεξνο ζηφρνο ήηαλ ε δεκηνπξγία ηειεζηψλ γηα ηε δεκηνπξγία κηαο πιήξνπο έθθξαζεο πνπ λα ζπλδέεη ην αληηθείκελν κε ηνπο πξνζδηνξηζκνχο ηνπ. Οη ηειεζηέο πξνέθπςαλ απφ ην quale πνπ θάζε θνξά ήηαλ ζε ηζρχ. Έηζη ζην παξάδεηγκα |1296| <condiment vessels> ν ηειεζηήο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζχλδεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ vessels κε ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ (condiment) επηιέμακε λα είλαη ν used_for. Σν ππεξηζρχνλ quale είλαη ην Σειηθφ θαζψο ν φξνο-νδεγφο αλαθέξεηαη ζε ιέκβνπο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα αξηύκαηα. Ο ηειεζηήο used_for, πνπ είλαη απνθιεηζηηθά δεζκεπκέλνο ζην Σειηθφ quale (δει. ελεξγνπνηείηαη κφλν φηαλ εληνπίζεη ην Σειηθφ quale), ζπλδέεη ην αληηθείκελν κε ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ ππφ ηελ νπηηθή γσλία ηεο ρξεζηηθόηεηαο. Ζ πιήξεο έθθξαζε είλαη: Vessels which are used_for condiments. Ζ δηαδηθαζία ζχλδεζεο πνπ πεξηγξάθνπκε δελ είλαη άιιε απφ ηνλ γελεηηθφ κεραληζκφ ηεο δηα- ζπλζεηηθόηεηαο (co-compositionality) ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ. Απφ ηε κηα πιεπξά έρνπκε vessels θαη απφ ηελ άιιε condiments. Σν condiment vessels σο ζχλζεηνο φξνο απνηειεί κηα γελεηηθή παξαγσγή βάζεη ησλ Qualia ησλ εκπιεθφκελσλ φξσλ (ελ πξνθεηκέλσ βάζεη ηνπ
47 Σειηθνχ quale ηνπ vessels). ΢ην παξάδεηγκα |1478| square-rigged vessels: two masts ην ππεξηζρχνλ quale είλαη ην Μνξθηθφ. Δδψ δελ καο ελδηαθέξεη ε ρξεζηηθή νπηηθή γσλία απφ ηελ νπνία κπνξεί λα αληηκεησπίζεη θάπνηνο έλα πινίν αιιά ε κνξθηθή ηνπ, φπσο νξίδεηαη απφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ two masts. Ο ηειεζηήο πνπ επηιέμακε γηα ηελ παξαγσγή ηνπ ζχλζεηνπ φξνπ είλαη ν manufactured. Πξφθεηηαη γηα πινίν πνπ θαηαζθεπάζηεθε κε δχν θαηάξηηα. Ζ πιήξεο έθθξαζε είλαη Square-rigged vessels which are manufactured with two masts. Απφ ηα παξαπάλσ είλαη ζαθέο πσο ε ιέμε vessels ελέρεη ζηε δνκή ηεο θαη ηηο δύν ζεκαζίεο (ρξήζε – κνξθή) θαη ελαπφθεηηαη ζην ζεκαζην-ζπληαθηηθφ πεξηβάιινλ ηνπ φξνπ θάζε θνξά λα ηξνπνπνηεί δπλακηθά, κε ηξφπν γελεηηθό ηε ζεκαζία ηνπ vessels αλάινγα κε ηηο εθθξαζηηθέο αλάγθεο ηνπ Θεζαπξνχ. Καη’ επέθηαζε, κπνξνχκε λα πξνβιέςνπκε ηε ρξήζε θάζε αληηθεηκέλνπ απφ ηε ζηηγκή πνπ έρνπκε δερηεί φηη ε γελεηηθή ηζρχο ησλ φξσλ εληνπίδεηαη ζηα Qualia ηνπο, ηα νπνία φκσο – φπσο πξνείπακε - καο είλαη ήδε γλσζηά. Όζν γηα ηνλ επξεηεξηαζκφ θαη ηελ αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο, νη ηειεζηέο (πνπ είλαη θαζνδεγνχκελνη απφ ην ππεξηζρχνλ Quale) εμαζθαιίδνπλ κνλνζήκαληε απεηθφληζε απφ ηε ζηηγκή πνπ είλαη απνθιεηζηηθά δεζκεπκέλνη ζην Quale ηνπο. Ζ επεμεξγαζία ησλ φξσλ-νδεγψλ ήηαλ κηα ‘ρεηξνθίλεηε’, βεκαηηθή δηαδηθαζία. ΢ην πξψην ζηάδην ηεο έξεπλαο, ειέγμακε θάζε φξν μερσξηζηά, αξρηθά γηα λα ηνπ αλαζέζνπκε ην θπξίαξρν ζεκαζηαθφ ηνπ πξσηφηππν φπσο πξνέθππηε απφ ηε δνκή ηνπ ίδηνπ ηνπ φξνπ. ΢ην επφκελν ζηάδην αληηκεησπίζακε ηνπο φξνπο γηα ηνπο νπνίνπο ε δνκή ηνπο κφλν δελ ήηαλ αξθεηή γηα λα καο νδεγήζεη ζηελ αλάζεζε ηνπ ζεκαζηαθνχ ηνπο πξσηνηχπνπ. Δθεί ρξεηάζηεθε λα επηθαιεζηνχκε ηε βνήζεηα ησλ δηαηζζεηηθώλ θαη αληηθεηκεληθώλ ζπκθξαδνκέλσλ. Χο δηαηζζεηηθά, νλνκάζακε ηα ζπκθξαδφκελα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ θνηλή πεπνίζεζε κηαο ζπγθεθξηκέλεο νκάδαο αλζξψπσλ (αξραηνιφγσλ, αξρηηεθηφλσλ, επξεηεξηαζηψλ) σο πξνο ηελ θχζε ελφο αληηθεηκέλνπ. Αληηθεηκεληθά νλνκάζακε ηα ζπκθξαδφκελα ηνπ φξνπ κέζα ζηνλ Θεζαπξφ, δειαδή ηε ζέζε ηνπ ζηελ ηεξαξρία, ηνπο ζπγθείκελνπο φξνπο θαη ην βάζνο νδφλησζεο. ΢ην ηξίην ζηάδην απνκνλψζακε ηνπο ‘πξνβιεκαηηθνχο’ φξνπο, 119 ηνλ αξηζκφ, γηα ηνπο νπνίνπο δελ θαηέζηε δπλαηή ζε θακία πεξίπησζε ε αλάζεζε θπξηαξρνχληνο ζεκαζηαθνχ πξσηνηχπνπ θαη θαηά ζπλέπεηα θαη ε δεκηνπξγία ηειεζηή θαη ε ζχληαμε ηεο έθθξαζεο. Γηαπηζηψζακε πσο ε αηηία βξίζθεηαη ζην επίπεδν αθαίξεζεο ησλ φξσλ απηψλ, ην νπνίν γελλά πξνβιήκαηα είηε κε ηε κεγάιε ηνπ γελίθεπζε είηε κε ηε κεγάιε ηνπ εμεηδίθεπζε (αλαιπηηθά ζην θεθ. 7). Σν ακέζσο επφκελν βήκα ήηαλ ε δεκηνπξγία ησλ ηειεζηψλ, βήκα πνπ απνθαζίζακε λα γίλεη αθνχ ηειεηψζνπκε ηελ επεμεξγαζία ησλ Qualia ψζηε λα έρνπκε πξψηα ζηε δηάζεζε καο θάπνηα ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα θαη ηάζεηο.
48 Ζ θαηαζθεπή ησλ ηειεζηψλ ζα έπξεπε λα δηέπεηαη απφ νληνινγηθή ζπλέρεηα (θάζε ηειεζηήο δεζκεπκέλνο ζην Quale ηνπ θαη κφλν απηφ) θαη απφ ζρεηηθή ζαθήλεηα. Ζ ζρεηηθή θαη φρη ε απφιπηε ζαθήλεηα είλαη ην αλαπφθεπθην απνηέιεζκα ηεο ηζνξξνπίαο αλάκεζα ζηηο αξρέο ηεο πιεξνθνξηαθόηεηαο θαη ηεο νηθνλνκίαο, ηζνξξνπία ε νπνία θάζε θνξά πνπ δηαηαξάρηεθε νδήγεζε είηε ζε πνιχ πεξηγξαθηθνχο ηειεζηέο (κε ηίκεκα ηελ κείσζε ηεο νηθνλνκίαο) είηε ζε πνιχ νηθνλνκηθέο πεξηγξαθέο (κε ηίκεκα ην κηθξφ πιεξνθνξηαθφ πεξηερφκελν ησλ ηειεζηψλ). Καηαιήμακε έηζη ζε 16 ηειεζηέο έρνληαο θαινχο ιφγνπο λα πηζηεχνπκε πσο γηα ην ζπγθεθξηκέλν πιηθφ είλαη απφ πιεπξάο πιήζνπο ην βέιηηζην δπλαηφ. Σν ηέηαξην ζηάδην ηεο κειέηεο καο εμαληιήζεθε ζηε ζχληαμε ησλ ηειεζηψλ ζε πιήξεηο εθθξάζεηο, σο κειψλ ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Όπσο πξναλαθέξζεθε, ηειεζηέο θαη εθθξάζεηο δψζακε κφλν γηα ηνπο 921 φξνπο γηα ηνπο νπνίνπο θαηαιήμακε κε αζθάιεηα ζηελ αλάζεζε ππεξηζρχνληνο ζεκαζηαθνχ πξσηνηχπνπ. Σν ηειεπηαίν ζηάδην ηεο επεμεξγαζίαο ηνπ πιηθνχ καο ήηαλ ε δεκηνπξγία ελφο ‘ζπληαθηηθνχ’ ησλ εθθξάζεσλ ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Καηαγξάςακε δειαδή ηνπο ηξφπνπο ζχληαμεο ησλ εθθξάζεσλ θαη ησλ ηειεζηψλ αλάινγα κε ηε ζχληαμε ηνπ φξνπ-νδεγνχ απφ ηνλ νπνίν εμαξηψληαη. Ζ αξρηθή κειέηε ηνπ ζπληαθηηθνχ καο έδσζε 38 θαλφλεο, αξηζκφο ηφζν κεγάινο ψζηε λα ππνλνκεχεη ηελ ίδηα ηελ έλλνηα ηνπ θαλφλα. Ύζηεξα απφ ηηο απαξαίηεηεο αλαγσγέο θαη αθαηξέζεηο, θαηαιήμακε ζε 7 θαλφλεο, θαζέλαο απφ ηνπο νπνίνπο θηινμελεί ηηο ζρεηηθέο ηνπ ππνπεξηπηψζεηο. Οη θαλφλεο απηέο δείρλνπλ πψο κπνξεί θάπνηνο λα κεηαβεί απφ ζηαηηθέο εθθξάζεηο ηνπ ηχπνπ π.ρ. condiment vessels ζε δπλακηθά πεξηβάιινληα ηνπ ηχπνπ Vessels which are used_for condiments. Δίλαη πιήξεηο, ππφ ηελ έλλνηα φηη κπνξνχλ κε αζθάιεηα λα νδεγήζνπλ ζηελ ζπληαθηηθή αλάπηπμε κηαο πιήξνπο έθθξαζεο νπνηνλδήπνηε απφ ηνπο 921 επηιπζέληεο φξνπο-νδεγνχο. Αλ θαη δελ ήηαλ εμαξρήο δεηνχκελν ζηελ έξεπλα απηή, σζηφζν εηθάδνπκε κε θάζε επηθχιαμε φηη νη θαλφλεο απηνί κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη γηα απηόκαηε κεηαηξνπή θαη ‘κεηάθξαζε’ ησλ φξσλ-νδεγψλ ζηελ θαηάιιειε κνξθή. Παξά ηελ ηξνπή απηή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κειέηεο ηνπ ‘ζπληαθηηθνχ’, δελ αλαδεηήζεθε πεξαηηέξσ ε επαιήζεπζε απηήο ηεο ππφζεζεο. Οη θαλφλεο θαζψο θαη νη φξνη ζηνπο νπνίνπο αθνξνχλ έρνπλ νκαδνπνηεζεί θαη δίλνληαη ζε πίλαθα ζην Παξάξηεκα.
49 Δθεί βξίζθνληαη θαη νη πίλαθεο κε ηελ επεμεξγαζία ησλ φξσλ-νδεγψλ. Ζ θεληξηθή ζηήιε πεξηέρεη ηνπο φξνπο φπσο καο παξαδφζεθαλ, ζηελ αθαηέξγαζηε κνξθή ηνπο.18 Ζ ζηήιε απφ αξηζηεξά πεξηέρεη ηα ππεξηζρχνληα Qualia ησλ φξσλ θαη ε ζηήιε ζηα δεμηά πεξηέρεη ηνπο ηειεζηέο ζπληεηαγκέλνπο ζε εθθξάζεηο γηα κηα γιψζζα επξεηεξηαζκνχ. Qualia θαη ηειεζηέο ζεκαίλνληαη κε ην ίδην ρξψκα γηα λα θαλεί ε θαηαγσγή ησλ ηειεπηαίσλ απφ ηα Qualia. Οη πξνβιεκαηηθέο πεξηπηψζεηο δειψλνληαη γξαθηθά κε θφθθηλε γξαθή. ΢ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί εκθαλίδνληαη ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα θαη ζηαηηζηηθή ηαμηλφκεζε ηεο έξεπλάο καο πάλσ ζηα Qualia θαη ηνπο ηειεζηέο πνπ αλαηέζεθαλ θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ αληίζηνηρα ζηνπο φξνπο-νδεγνχο πνπ αθνξνχλ ζηα αληηθείκελα ηνπ AAT. Γίλνληαη ηα Qualia θαη νη ηειεζηέο πνπ αθνξνχλ ζην θαζέλα μερσξηζηά, ν αξηζκφο εκθάληζεο θάζε ηειεζηή θαη θάζε Quale ζπλνιηθά θαζψο θαη πνζνζηφ επί ηνηο εθαηφ πνπ αθνξά ζηα ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα ηεο εκθάληζεο ησλ ζεκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ. Αλ θαη εκθαλίζηεθαλ θαη ηα 4 Qualia σζηφζν είλαη ζαθέο πσο ν Arts & Architecture Thesaurus πξνζδίδεη κηα ρξεζηηθή/ιεηηνπξγηθή δηάζηαζε ζηα αληηθείκελά πνπ έρεη επξεηεξηάζεη, ηνπιάρηζηνλ φπσο θαίλεηαη απφ ηε κειέηε ησλ non-by criteria φξσλ-νδεγψλ. Σν Σειηθφ quale απιψλεηαη πεξίπνπ ζηε κηζή Άπνςε ησλ Αληηθεηκέλσλ, κε ην Καηαζηαηηθφ quale λα θαηαιακβάλεη πεξίπνπ ηα ππφινηπα 2/3. Ό,ηη πεξηζζεχεη αλήθεη ζην Μνξθηθφ quale θαη ζ’ απηφ ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ, θαη θπζηθά ζηηο πξνβιεκαηηθέο πεξηπηψζεηο πνπ απνηεινχλ ην 11% ηνπ ζπλφινπ. 18 Οη φξνη-νδεγνί ππέζηεζαλ ζεκαζηνινγηθή-ππνινγηζηηθή θαη φρη κνξθνινγηθή επεμεξγαζία. Πξνθαλψο θαη κεηά ηελ επεμεξγαζία ε εμσηεξηθή ηνπο κνξθή ηνπο παξακέλεη ε ίδηα.
50 QUALIA OPERATORS TOTALS FORMAL 52 5% written_in 2 shaped 5 positioned 8 manufactured 37 CONSTITUTIVE 365 35% made_of 6 formed_by 17 parts_of 344 TELIC 495 48% purpose_of_exhibit 2 used_by 7 worn 16 made_for 25 operating 31 built_for 55 used_for 358 AGENTIVE 9 1% created 1 originated_from 8 SUMMARY TOTALS Guide Terms Total 1040 Guide Terms Worked 921 Problems 119 11% Πίλαθαο 4
51 6 Η επμηνεέα ηυν ηελεζηών Αθνινπζεί αλάιπζε ηεο ζεκαζίαο ησλ ηειεζηψλ πνπ εκθαλίδνληαη ζην corpus. ΢ηελ αγθχιε έρνπκε ελζσκαηψζεη ηηο βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά θάζε ηειεζηή έηζη ψζηε ε αγθχιε λα ιεηηνπξγεί σο ε πξνζσπηθή ηαπηφηεηα ηνπ θαζελφο. Πεξηιακβάλεη ην αξρίγξακκα θάζε Quale, κηα ζπληνκνγξαθία ηνπ ηειεζηή (ηελ νπνία ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε παξαθάησ γηα ηελ θαηαλνκή ησλ ηειεζηψλ ζηηο Ηεξαξρίεο) θαη έλαο αξηζκφο πνπ ζπκβνιίδεη ηε ζπλνιηθή ζπρλφηεηα ηνπ θαζελφο ζην ζχλνιν. [F-WR-2] Ο ηειεζηήο written_in δειψλεη ηε γιψζζα γξαθήο ηνπ αληηθεηκέλνπ π.ρ. |463 | EnTerm`<Arabic scripts> - Scripts which are written_in Arabic [F-SH-5] Ο ηειεζηήο shaped δειψλεη ην ζρήκα ηνπ αληηθεηκέλνπ π.ρ. | 96 | EnTerm`<rooflike enclosing structures> - Enclosing structures which are shaped rooflike [F-PO-8] Ο ηειεζηήο positioned δειψλεη ηε ζέζε ηνπ αληηθεηκέλνπ π.ρ. |1206 | EnTerm`<floor clocks> - Clocks which are positioned on floors [F-MAN-37] Ο ηειεζηήο manufactured δειψλεη ηνλ ηξφπν θαηαζθεπήο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |1317 | EnTerm`<flutes without duct> - Flutes which are manufactured without duct [C-MAO-6] Ο ηειεζηήο made_of δειψλεη ην πιηθφ θαηαζθεπήο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |274 | EnTerm`<wood joints> - Joints which are made_of wood [C-FO-17] Ο ηειεζηήο formed_by δειψλεη ηελ νκαδνπνίεζε θάπνησλ αληηθεηκέλσλ γηα ηε δεκηνπξγία ζπλφισλ π.ρ. | 40 | EnTerm`<armor groupings> - Groupings which are formed_by armors [C-PA-344] Ο ηειεζηήο parts_of δειψλεη ηε ζρέζε κεξσλπκίαο
52 π.ρ. |376 | EnTerm`<religious building spaces> - Spaces which are parts_of religious buildings [T-PU-2] Ο ηειεζηήο purpose_of_exhibit αθνξά απνθιεηζηηθά ζηα κνπζεία θαη δειψλεη ην ζθνπφ ηεο έθζεζεο. ΢πληάζζεηαη κε ην which serve σο ΑναθΦ π.ρ. |731 | EnTerm`<history museums> - Museums which serve the purpose_of_exhibit history [T-USB-7] Ο ηειεζηήο used_by δειψλεη ηε ρξήζε ελφο αληηθεηκέλνπ θαη ηνλ δξάζηε ηεο π.ρ. |808 | EnTerm`<children's chairs> - Chairs which are used_by children [T-WO-16] Ο ηειεζηήο worn δειψλεη ηε δπλαηφηεηα έλδπζεο ελφο αληηθεηκέλνπ. Πξνθχπηεη απηφκαηα19 απφ ηνλ Guide Term ν νπνίνο γη’ απηφ ην ιφγν ιέγεηαη πσο έρεη operator-like ζχληαμε. π.ρ. |930 | EnTerm`<accessories worn on the head> - Accessories which are worn on the head [T-MAF-25] Ο ηειεζηήο made_for δειψλεη ην ζθνπφ θαηαζθεπήο ελφο αληηθεηκέλνπ. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηα buildings φπνπ ε ρξήζε ηνπ πεξηζζφηεξν δηαδεδνκέλνπ built_for νδεγεί ζε πιενλαζηηθνύο πξνζδηνξηζκνύο. Ζ επηινγή ηνπ made_for είλαη θαζαξά γισζζηθή. ΢πληαθηηθά θαη ζεκαζηνινγηθά είλαη ηζνδχλακνο κε ην built_for (overspecification, π.ρ. ?Buildings built_for) π.ρ. |616 | EnTerm`<social and civic buildings> - Buildings which are made_for social or civil activities [T-OP-31] Ο ηειεζηήο operating δειψλεη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |1308 | EnTerm`<directly struck idiophones> - Idiophones which are operating directly struck [T-BU-55] Ο ηειεζηήο built_for δειψλεη ηνλ ζθνπφ θαηαζθεπήο ελφο αληηθεηκέλνπ. Δίλαη πεξηζζφηεξν ζαθήο απφ ην made_for θαη ιεηηνπξγεί σο πεξηνξηζκφο επηινγήο ηνπ ζπκπιεξψκαηνο αλάκεζα ζηα structures, complexes π.ρ. |3|, |11|, θ.η.ι. π.ρ. |664 | EnTerm`<meat processing plants> - Plants which are built_for meat processing 19 βι. Καλφλεο, ζει. 94
53 [T-USF-358] Ο ηειεζηήο used_for δειψλεη ην πεδίν ρξήζεο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |974 | EnTerm`<photograph viewing equipment> - Equipment which is used_for photograph viewing [A-CR-1] Ο ηειεζηήο created δειψλεη ηνλ ηξφπν δεκηνπξγίαο/εκθάληζεο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |650 | EnTerm`<artificial water channels> - Water channels which are created artificially [A-OR-8] Ο ηειεζηήο originated_from δειψλεη ηελ θαηαγσγή ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |958 | EnTerm`<Navajo wearing blankets> - Wearing blankets which are originating_from Navajos Με δεδνκέλα ηα απνηειέζκαηα απηά αλαδεηήζεθε ε ζπκκεηνρή θάζε ηειεζηή ζηηο Ηεξαξρίεο ηνπ Facet Objects. ΢ην έλα άθξν βξίζθεηαη ε ηεξαξρία Components κε 330 φξνπο – νδεγνχο ελψ ε ηεξαξρία ζηελ νπνία δελ ζπκκεηέρεη θαλέλαο Non-by φξνο – νδεγφο είλαη ε Object genres. Αθνινπζεί ν πίλαθαο θαη νξηζκέλα ζπκπεξάζκαηα επί ησλ ζπρλνηήησλ θαη ησλ ηαμηλνκηθψλ επηινγψλ ησλ επξεηεξηαζηψλ ηνπ AAT.
54 Η καηανομά ηυν ηελεζηών ζηιρ Ιεπαπσέερ ηηρ Άποτηρ Objects Built Complexes and Districts 11  USF[2]  BU[9] Components 334  MAN[1]  SH[1]  USB[2]  WR[2]  PO[5]  MAO[6]  USF[37]  PA[280] Containers 48  USF[48] Costume 21  PA[2]  OR[3]  WO[16] Exchange Media 5  OR[5] Furnishings 29  SH[1]  PA[1]  USB[2]  USF[25] Information Forms 4  USF[1]  PA[3] Measuring Devices 35  USF[35] Object Genres Object Groupings and Systems 19  BU[2]  USB[2]  FO[15] Open Spaces and Site Elements 14  PO[1]  SH[1]  USF[1]  BU[3]  OP[4]  PA[4] Πίλαθαο 5 Recreational Artifacts 18  SH[1]  PA[1]  USF[16] Settlements and Landscapes 1  USF[1] Single Built Works 73  SH[1]  PO[1]  CR[1]  PU[2]  USF[2]  MAF[25]  BU[41] Sound Devices 13  PA[1]  MAN[4]  USF[4]  OP[14] Tools and Equipment 199  USB[1]  PA[53]  USF[145] Transportation Vehicles 58  OP[13]  MAN[13]  USF[32] Visual Works 1  PA[1] Weapons and Ammunition 25  USF[6]  MAN[19]
55 Όπσο θαίλεηαη απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα, ε έληαμε ησλ φξσλ – νδεγψλ ζηηο ηεξαξρίεο απφ ηνπο επξεηεξηαζηέο ηνπ AAT θαίλεηαη λα κελ αθνινπζεί γηα φιεο ηηο πεξηπηψζεηο ζηαζεξά θξηηήξηα, δείρλνληαο θαηά ζπλέπεηα πσο δελ είλαη πάληα ζηαζεξέο θαη νη πξνζέζεηο ηνπο π.ρ.: |1004 | EnTerm`<agricultural equipment> θαη |1351 | EnTerm`<water sports equipment> Ο φξνο 1004 εληάζζεηαη ζηελ ηεξαξρία Δξγαιεία θαη Δμνπιηζκόο (Tools and Equipment) ελψ ν φξνο 1351 είλαη εληαγκέλνο ζηελ θαηεγνξία ησλ Αληηθεηκέλσλ Αλαςπρήο (Recreational Artifacts). ΢ηελ πξψηε πεξίπησζε ν εμνπιηζκόο θαηεγνξηνπνηείηαη βάζεη ηεο ρξεζηηθήο αμίαο ηνπ σο αληηθεηκέλνπ αλαςπρήο θαη ζηελ δεχηεξε πεξίπησζε έρνπκε λα θάλνπκε κε εμνπιηζκό πνπ απιψο είλαη εμνπιηζκόο. |524 | EnTerm`<securing devices> θαη |1147 | EnTerm`<cooking and heating devices> θαη |1207 | EnTerm`<distance measuring devices> Ο φξνο 524 αλήθεη ζηελ ηεξαξρία Components, ν 1147 ζηελ ηεξαξρία Tools and equipment θαη ν φξνο 1207 ζηελ ηεξαξρία Measuring Devices. ΢ηηο δχν ηειεπηαίεο ρξήζεηο, ε έλλνηα ΢Τ΢ΚΔΤΖ ρξσκαηίδεηαη ζεκαζηνινγηθά θαη εληάζζεηαη ζηελ αλάινγε θαηεγνξία. ΢ηελ πξψηε πεξίπησζε, παξφιν πνπ είλαη θαη εδψ ζαθήο ε ρξεζηηθφηεηα ησλ κεραληζκώλ αζθαιείαο ν φξνο ηαμηλνκείηαη ζεκαζηνινγηθά αρξσκάηηζηνο ζηελ ηεξαξρία Components. Σν ίδην παξαηεξείηαη θαη κε ηελ έλλνηα accessories π.ρ., |448 | EnTerm`<surveying accessories> (Components) θαη |946 | EnTerm`<hair accessories> (Costume)
56 Σα παξαπάλσ παξαδείγκαηα πνπ δείρλνπλ φηη ζπρλά αθνινπζείηαη δηαθνξεηηθφ πξφηππν ηαμηλφκεζεο ζε ζπλδπαζκφ κε ην πιήζνο (330 – πεξίπνπ ην 1/3 ηνπ ζπλφινπ) ησλ φξσλ – νδεγψλ πνπ αλήθνπλ ζηελ ηεξαξρία Components πξνζδίδνπλ κηα δηαθνξεηηθή ρξνηά ζηελ ηεξαξρία απηή. Γίλεηαη ε εληχπσζε, πσο ε ηεξαξρία απηή ιεηηνπξγεί σο ρψξνο ζπγθέληξσζεο ελλνηψλ πνπ γηα θάπνηνπο ιφγνπο δελ κπνξνχλ λα εληαρζνχλ θάπνπ αιινχ θαη βξίζθνληαη ζε θαηάζηαζε αλακνλήο κέρξη λα ππάξμεη θάπνηνο θαιχηεξνο φξνο πνπ ζα επηηξέςεη ηελ κεηαθνξά ηνπο ζε κηα πεξηζζφηεξν αληηπξνζσπεπηηθή ηεξαξρία. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ππάξρνπλ ηεξαξρίεο φπσο ε Object genres θαη ε Visual Works πνπ πεξηέρνπλ θαλέλα ή έλα κφλν Non-By Criteria φξν-νδεγφ. Δπίζεο, νη ηεξαξρίεο απηέο έρνπλ θαη ζεακαηηθά ιηγφηεξνπο By-Criteria φξνπο-νδεγνχο απφ ηηο ππφινηπεο. Δίλαη μεθάζαξν φηη ην πιήζνο ησλ φξσλ-νδεγψλ έρεη λα θάλεη κε ην πιήζνο ησλ πεξηγξαθεηψλ (descriptors) θάζε Ηεξαξρίαο. Ζ ηεξαξρία Components πεξηιακβάλεη ζπλνιηθά 3675 φξνπο (φξνπο-νδεγνχο θαη πεξηγξαθεηέο καδί) ελψ ε ηεξαξρία Visual Works πνπ πεξηιακβάλεη 51 φξνπο-νδεγνχο έρεη ζπλνιηθά 652 φξνπο θαη ε Object genres πνπ έρεη ζπλνιηθά 11 κφλν φξνπο-νδεγνχο, πεξηιακβάλεη ζπλνιηθά 202 φξνπο. Μηα πξψηε ινηπφλ εθηίκεζε ιέεη πσο εθεί πνπ βιέπνπκε ιίγνπο ή θαζφινπ φξνπο-νδεγνχο πξέπεη αλαγθαζηηθά λα πεξηκέλνπκε θαη κηθξή θάιπςε ηνπ θόζκνπ αλαθνξάο (universe of discourse) πνπ έρνπλ νξίζεη νη επξεηεξηαζηέο ηνπ AAT αθνχ θαηά θαλφλα ιίγνη φξνη-νδεγνί ζεκαίλνπλ θαη ιίγνπο πεξηγξαθεηέο. ΢ηε βάζε απηήο ηεο παξαηήξεζεο, ηίζεηαη ην εμήο εξψηεκα: Δίλαη ην πιήζνο ησλ φξσλ- νδεγψλ ζε κηα ηεξαξρία ελδεηθηηθφ ηεο ζπλνρήο θαη ηεο νκνηνγέλεηάο ηεο; Θα επζηαζνχζε ε άπνςε φηη εθεί πνπ ππάξρνπλ ιίγνη φξνη-νδεγνί ην ζχλνιν ησλ φξσλ θαζηζηά ηελ ηεξαξρία ζπλεθηηθφηεξε, θαη εθεί πνπ έρνπκε πνιινχο φξνπο-νδεγνχο ην κεγάιν απηφ ζχλνιν θαζηζηά ηελ ηεξαξρία ραιαξή; Πηζηεχνπκε φηη γηα ηελ απάληεζε ησλ εξσηεκάησλ απηψλ είλαη ππνρξεσηηθφ λα γίλνπλ νη εμήο παξαδνρέο: πξψηνλ, φηη δελ έρνπκε θάλεη ζθάικαηα ζηελ αλάζεζε ησλ ζεκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ ζηνπο φξνπο, δεχηεξνλ, φηη δελ έρνπκε θάλεη ζθάικαηα ζηελ επηινγή ησλ ηειεζηψλ σο πξνο ηελ αληηπξνζσπεπηηθφηεηά ηνπο λα απερνχλ ην quale απφ ην νπνίν εμαξηψληαη, ηξίηνλ φηη νη ππάξρνπζεο ηεξαξρίεο ηνπ AAT είλαη αληηπξνζσπεπηηθέο ηνπ ‘θφζκνπ’ ησλ ηερλψλ θαη ηεο αξρηηεθηνληθήο θαη ηέηαξηνλ φηη νη φξνη πνπ εκείο ρξεζηκνπνηνχκε γηα λα βγάινπκε ηα ζπκπεξάζκαηά καο είλαη ηαμηλνκεκέλνη απφ ην AAT κε φζν ην δπλαηφλ πην επηζηεκνληθφ ηξφπν. Αθφκα θη αλ γηα ηηο αλάγθεο ηνπ ζπιινγηζκνχ καο δερζνχκε σο αιεζείο ηηο παξαπάλσ πξνθείκελεο, δπζηπρψο ηα ζπκπεξάζκαηα είλαη ζπγθερπκέλα. Μπνξεί κελ νη πνιππιεζέζηεξεο ηεξαξρίεο Components
57 θαη Tools and Equipment λα ραξαθηεξίδνληαη απφ ζεκαληηθή εηεξνγέλεηα σο πξνο ηνπο φξνπο πνπ πεξηιακβάλνπλ σζηφζν νη ‘κηθξέο’ ηεξαξρίεο δελ δείρλνπλ αληηζηξφθσο αλάινγε ζπλνρή θαη νκνηνγέλεηα. ΢ηελ ηεξαξρία Open Spaces and Site Elements έρνπκε αλαγλσξίζεη 14 φξνπο-νδεγνχο νη νπνίνη ραξαθηεξίδνπλ ηνπο πεξηγξαθεηέο σο πξνο: ηε ζέζε, ην ζρήκα, ην ζθνπό ρξήζεο, ην ζθνπό θαηαζθεπήο, ηνλ ηξόπν ιεηηνπξγίαο θαη ηε ζρέζε κεξσλπκίαο κε ππεξώλπκνπο όξνπο. Καηαιήγνπκε ζηελ άπνςε φηη κε ηελ παξνχζα νξγάλσζε ησλ φξσλ ζηηο ηεξαξρίεο ηνπ AAT θαη κε ηελ ηαπηφρξνλε απνδνρή ηεο νξζφηεηαο ζηελ εθαξκνγή ησλ ζεκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ ζηνπο φξνπο, είλαη κάιινλ ρσξίο λφεκα ε επηδίσμε ‘θαλνληθνπνίεζεο’ ησλ ηεξαξρηψλ θαη ε αλαδήηεζε ηεο ‘βέιηηζηεο’ ζεκαζηαθήο ηνπο εκβέιεηαο σο κέζνπ γηα ηελ θαλνληθνπνίεζε απηή.
58 7 Η ζύνηαξη και οι κανόνερ ηηρ Γλώζζαρ Δςπεηηπιαζμού ΢ηελ ελφηεηα απηή πξνζθέξνληαη νη θαλφλεο ζχληαμεο ησλ ηειεζηψλ θαη ησλ εθθξάζεσλ ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ νη νπνίνη θαζνδεγνχλ ελ ζπλερεία ηε δπλαηφηεηα δπλακηθήο20 ζχλδεζεο ησλ φξσλ ελφο Θεζαπξνχ, ηελ δεκηνπξγία δειαδή λέσλ ή ζχλζεησλ φξσλ απφ πξνυπάξρνληεο, θάηη πνπ είλαη θαη ε βαζηθή επηηαγή ηεο Θεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ. ΤΠΟΜΝΗΜΑ α’  νπνηνζδήπνηε φξνο ιεηηνπξγεί πξνζδηνξηζηηθά (κεηαηξνπέαο – modifier) ζηε βάζε ηνπ Guide Term α’(1,2…ν)  νπνηνζδήπνηε επηπιένλ φξνο ιεηηνπξγεί πξνζδηνξηζηηθά ζηε βάζε ηνπ Guide Term. β’  ε βάζε (θεθαιή) ηνπ Guide Term β(1,2…ν)’  ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ζχληαμεο, νπνηνζδήπνηε άιινο φξνο θαηέρεη ζέζε βάζεο θαη ζπλδέεηαη παξαηαθηηθά κε ηελ πξνυπάξρνπζα. [ΑναθΦ]  Αλαθνξηθή Φξάζε, πξφθεηηαη γηα ην which serve/are/is. [ΠποθΦ]  Πξνζεηηθή Φξάζε, πξφθεηηαη γηα θξάζεηο κε ηα on, above the, below θ.α. [Operαtor]  ζπκβνιίδεη ηνλ Operator AND  ζπκβνιίδεη ηελ παξαηαθηηθή ζύλδεζε δύν ή πεξηζζόηεξσλ πξνζδηνξηζκώλ ηεο βάζεο. Μεηαηξέπεηαη ζην ινγηθό OR ζηε γιώζζα επξεηεξηαζκνύ. FOR  ζπκβνιίδεη ηελ FOR-ζύληαμε ζε πεξηπηψζεηο ησλ Guide Terms πνπ ζπληαθηηθά ζπκπεξηθέξνληαη Operator-like. 20 Αλαιπηηθά γηα ηηο δπλακηθέο έλλνηεο ζηνπο Θεζαπξνχο φξσλ θαη ζηνλ AAT ζπγθεθξηκέλα, βι. [Νηνάο99]. Γηα ην δήηεκα ηεο ζχλζεζε ησλ φξσλ ζηνλ AAT βάζεη ηνπ πξνηχπνπ πνπ αθνινπζείηαη απφ ην ίδην ην AAT, βι. [Soergel85].
59 WORN  ζπκβνιίδεη ηελ WORN-ζύληαμε ζε πεξηπηψζεηο πνπ Guide Terms ζπληαθηηθά ζπκπεξηθέξνληαη Operator-like. :  άλσ-θάησ ηειεία, ζπκβνιίδεη ηελ άλσ-θάησ ηειεία ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ζχληαμεο ησλ Guide Terms [Β΢Γ]  ζπκβνιίδεη ηνλ Βνεζεηηθό ΢εκαζηαθό Γείθηε πνπ είλαη κία ζηαζεξά ζεκαζηαθά εμαξηεκέλε απφ ην Quale πνπ θπβεξλά ηνλ operator. Δίλαη κέξνο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ θαη ζπληάζζεηαη σο ζπκπιήξσκα ηνπ βαζηθνχ ζπκπιεξψκαηνο. Δίλαη επηλφεζε δηθή καο θαη δελ απνηειεί κέξνο ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ
60 1. α’ + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+ [Β΢Γ]) Πξφθεηηαη γηα ηνλ πην ζπλεζηζκέλν ηξφπν ζχληαμεο. Ο φξνο-νδεγφο απνηειείηαη απφ ηε βάζε θαη απφ πξνζδηνξηζκό π.ρ. |3| EnTerm <industrial buildings> |365| EnTerm <key components> |1025| EnTerm <protective equipment> Καηά ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ, ν πξνζδηνξηζκφο κεηαηξέπεηαη ζε ζπκπιήξσκα (argument) θαη ε βάζε ηίζεηαη ζε ζέζε ππνθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο ηεο αλαθνξηθήο θξάζεο. |3| Buildings which are built_for industrial activities21 |365| Objects22 which are parts_of keys |1025| Equipment which is used_for protection23 ΢ε απηή ηε κνξθή ζχληαμεο πεξηιακβάλνληαη θαη δηάθνξεο άιιεο κνξθέο νη νπνίεο θαηέρνπλ πνιχ κηθξά πνζνζηά εκθάληζεο ελψ κπνξνχλ εχθνια λα αλαρζνχλ ζηελ κνξθή απηή, φπσο:  α’ + β’1 AND β’2  β’1 AND β’2 + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ |179| EnTerm <display rooms and spaces> |179| Rooms and spaces which are used_for display 21 Δπεηδή ν πξνζδηνξηζκφο δελ κπνξεί λα νπζηαζηηθνπνηεζεί θαηά ηελ είζνδφ ηνπ ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, ρξεζηκνπνηείηαη ν Βνεζεηηθφο ΢εκαζηαθφο Γείθηεο activities πνπ πεξηγξάθεη απνθιεηζηηθά ην Telic quale. 22 Όηαλ ε βάζε ηνπ Guide term είλαη είηε ην elements είηε ην components, κεηαηξέπεηαη ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ ζε Objects. 23 Οπζηαζηηθνπνίεζε κεηνρήο πνπ έρεη ην ξφιν πξνζδηνξηζκνχ βάζεο, φηαλ απηή πεξλάεη ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ.
61 Δδώ ηα β’1 AND β’2 είλαη ζπληαθηηθά ηζνδύλακα κε ην απιό β’.  α’1 AND α’2 + β’1 AND β’2  β’1 AND β’2 + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’1 AND α’2 |1179| EnTerm <fishing and trapping tools and equipment> |1179| Tools and equipment which are used_for fishing and trapping Δδώ ηα α’1 AND α’2 είλαη ζπληαθηηθά ηζνδύλακα κε ην απιό α’ ΢ε απηέο ηηο ππφ-πεξηπηψζεηο αθνινπζείηαη ν ηξφπνο ζχληαμεο ηνπ γεληθνχ θαλφλα. ΢ηελ πξψηε πεξίπησζε, νη παξαηαθηηθά ζπλδεδεκέλεο βάζεηο παίξλνπλ ηε ζέζε ηνπ ππνθεηκέλνπ ζηε θξάζε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ θαη ν πξνζδηνξηζκφο ην ξφιν ηνπ ζπκπιεξψκαηνο. ΢ηε δεχηεξε πεξίπησζε, νη παξαηαθηηθά ζπλδεδεκέλνη πξνζδηνξηζκνί παίξλνπλ θαλνληθά ηε ζέζε ηνπ ζπκπιεξψκαηνο, δηαηεξψληαο ηελ παξάηαμε, ελψ θαη νη παξαηαθηηθά ζπλδεδεκέλεο βάζεηο ζπκπεξηθέξνληαη φπσο ζην πξψην παξάδεηγκα.
62 2. α’ + α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ + α’1 Ο θαλφλαο απηφο απνηειεί ηελ πην αθεξεκέλε αλαγσγή ησλ παξαθάησ θαλφλσλ αλ θαη ε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ αλά πεξίπησζε εκθαλίδεη ειαθξέο παξαιιαγέο.  α’ + α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ + α’1 |13| EnTerm <water distribution structures> |13| Structures which are built_for water distribution Δδώ ν πξώηνο πξνζδηνξηζκόο ραξαθηεξίδεη ηνλ δεύηεξν, ελώ θαη νη δύν καδί ραξαθηεξίδνπλ ηε βάζε. Καη ζε απηή ηελ πεξίπησζε, ε βάζε ηίζεηαη σο ππνθείκελν θαη νη πξνζδηνξηζκνί, δηαηεξψληαο ηε ζεηξά θαη ηηο ηδηφηεηέο ηνπ, αλαιακβάλνπλ ην ξφιν ηνπ ζπκπιεξψκαηνο.  α’ + α’1 + β’  α’1 + β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ |650| EnTerm <artificial water channels> |650| Water channels which are created artificially24 ΢ηελ πεξίπησζε απηή, ε βάζε ραξαθηεξίδεηαη από ηνλ πην θνληηλό ηεο πξνζδηνξηζκό θαη ν πξώηνο πξνζδηνξηζκόο ραξαθηεξίδεη ηε βάζε κε ηνλ πξνζδηνξηζκό ηεο, σο ζπλόινπ. Ζ ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ δηαθέξεη ζε απηφ ην παξάδεηγκα. Καη πάιη ε βάζε ηνπ Guide Term αλαιακβάλεη ξφιν ππνθεηκέλνπ ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, ζπλνδεχεηαη φκσο 24 Σν ζπκπιήξσκα, θαηά ηελ είζνδφ ηνπ ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε επέππημα, γεγνλφο πνπ νξίδεηαη απφ ηνλ operator.
63 απφ ην απαξαίηεην ζπκπιήξσκά ηεο, ηνλ πξνζδηνξηζκφ α’1. Ο πξνζδηνξηζκφο ηνπ ζπλφινπ θαηαιακβάλεη ηε ζέζε ηνπ ζπκπιεξψκαηνο.  α’ + α’1 + β’  α’ + β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’1 |681| EnTerm<military training buildings> |681| Military buildings which are used_for training ΢ηελ πεξίπησζε απηή, ε βάζε πξνζδηνξίδεηαη από ηνλ πξώην ζηε ζεηξά πξνζδηνξηζκό θαη ν δεύηεξνο ραξαθηεξίδεη βάζε θαη πξνζδηνξηζκό σο ζύλνιν. Ο πξώηνο πξνζδηνξηζκόο ηνπνζεηεί ηε βάζε ζηελ νληνινγηθή ηεο θαηεγνξία θαη ν δεύηεξνο ρξσκαηίδεη ζεκαζηαθά ηελ έλλνηα αληαλαθιώληαο ην βαζηθό ηεο Quale. ΢ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο φξσλ-νδεγψλ πνπ παξνπζηάδνπλ ηε δνκή α’ + α’1 + β’, ηα θξηηήξηα πνπ ελεξγνπνηνχληαη γηα ηελ ηαμηλφκεζή ηνπο ζηελ θαηάιιειε θάζε θνξά θαηεγνξία, θαη θαη’ επέθηαζε ζηελ ζσζηή γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, είλαη α) ην θξηηήξην ησλ δηαηζζεηηθώλ ζπκθξαδνκέλσλ25 θαη β) ην θξηηήξην ησλ αληηθεηκεληθώλ ζπκθξαδνκέλσλ (επίθιεζε ηνπ Θεζαπξνχ). Σν πξψην θξηηήξην ιέεη π.ρ. <artificial water channels> φηη δελ κπνξεί λα κηιάκε γηα 25 Με ηνλ φξν δηαηζζεηηθά ζπκθξαδφκελα ελλνείηαη ε θνηλή πίζηε κηαο επηζηεκνληθήο ή άιιεο θχζεο νκάδαο γηα έλα αληηθείκελν. Δίλαη απηφ γηα ην νπνίν κηα νκάδα κε θνηλά ελδηαθέξνληα θαη ζηφρνπο ζα ζπκθσλνχζε (π.ρ. νη αξραηνιφγνη, νη αξρηηέθηνλεο, νη επξεηεξηαζηέο). Τπάξρεη βεβαίσο ε εμήο επηζηεκνινγηθή αληίξξεζε: ηα δεδνκέλα ηνπ εμσηεξηθνχ θφζκνπ πξνζιακβάλνληαη απφ ηα άηνκα θαη κεηαηξέπνληαη ζε γλψζε θαη πιεξνθνξία. Μεζνιαβεί φκσο αλαπφθεπθηα ην επίπεδν ησλ αηζζήζεσλ θαη ηεο εκπεηξίαο ην νπνίν κνξθνπνηεί γηα ηνλ θαζέλα μερσξηζηά ηε ζπγθεθξηκέλε πξφζιεςε. Καηά ζπλέπεηα, δελ είλαη πνηέ βέβαην φηη ε ‘θνηλή πίζηε’ κηαο νκάδαο αθνξά ζην ίδην ‘αθεξεκέλν αληηθείκελν’. Οη πεξηνξηζκνί πνπ ζέηεη ν ζπιινγηζκφο απηφο δελ ζα καο απαζρνιήζνπλ. Γηαηζζεηηθά θαη αληηθεηκεληθά ζπκθξαδφκελα έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί θαη γηα ηελ επηινγή ησλ Βνεζεηηθψλ ΢εκαζηαθψλ Γεηθηψλ. Γηαηζζεηηθά ζπκθξαδφκελα ππαγνξεχνπλ ηε ρξήζε Β΢Γ φπσο ‘activities, purposes’ θαη αληηθεηκεληθά ζπκθξαδφκελα ππαγνξεχνπλ ηε ρξήζε Β΢Γ φπσο ‘elements, structures’.
64 ‘Καλάιηα ηερλεηνύ λεξνύΚαλάιηα πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ γηα ηερλεηό λεξό’ αιιά γηα ‘Σερλεηά θαλάιηα λεξνύΚαλάιηα λεξνύ πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ ηερλεηά’. Σν θξηηήξην ησλ αληηθεηκεληθψλ ζπκθξαδνκέλσλ ιέεη φηη π.ρ. <military training buildings> επεηδή δελ ππάξρεη θαλέλαο πεξηνξηζκφο ζηελ εξκελεία ηνπ φξνπ σο ‘Κηίξηα ζηξαηησηηθήο εθπαίδεπζεοΚηίξηα πνπ έρνπλ ρηηζηεί γηα ζηξαηησηηθή εθπαίδεπζε’ θαη ‘΢ηξαηησηηθά θηίξηα εθπαίδεπζεο΢ηξαηησηηθά θηίξηα πνπ έρνπλ ρηηζηεί γηα εθπαίδεπζε’ ππΫπει να επικαλεζηούμε ηα αληηθεηκεληθά ζπκθξαδφκελα ηνπ φξνπ, ην ζεκαζηαθφ ηνπ πεξηβάιινλ δειαδή, φπσο απηφ εκθαλίδεηαη ζηνλ Θεζαπξφ26 . Μειεηψληαο ηελ ηεξαξρία Δπξχηεξσλ φξσλ (Broader Term Tree) δηαπηζηψλνπκε φηη ν φξνο απνηειεί εξειδέκεςζη ηνπ φξνπ military buildings ελψ κηα καηηά θαη ζηηο ππαγμαηώζειρ (instances – Hierarchical report) ηνπ φξνπ απηνχ καο μεθαζαξίδεη πιήξσο ην πξφβιεκα ηεο νληνινγηθήο έληαμεο απηψλ ησλ θηηξίσλ. Χο πξνο ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ, ε βάζε παξακέλεη ην ζηνηρείν πνπ θπβεξλά ηελ αλαθνξηθή πξφηαζε θαη αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε, ππάξρεη ελαιιαγή ησλ πξνζδηνξηζκψλ σο ζπκπιεξσκάησλ. 26 Μηα πηζαλή επίζεο εξκελεία ζα ήηαλ θαη ε ‘Δθπαηδεπηηθά θηίξηα πνπ έρνπλ ρηηζηεί γηα ζηξαηησηηθνχο ζθνπνχο’, φκσο ζε απηή ηελ πεξίπησζε αλαγθαδφκαζηε –ρσξίο ιφγν- λα ρξεζηκνπνηήζνπκε Βνεζεηηθφ ΢εκαζηαθφ Γείθηε (‘ζθνπνύο’) ελψ παξαβιέπνπκε θαη ην θξηηήξην ησλ δηαηζζεηηθψλ ζπκθξαδνκέλσλ.
65 3. β’ : α’ + (α’1 + α’2)  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+…+[Β΢Γ]) Καη απηφο ν θαλφλαο απνηειεί κηα γεληθή αθαίξεζε θαη αλαγσγή απφ άιιεο κνξθέο πνπ αλ θαη παξνπζηάδνπλ ζπλζεηηθή πνηθηιία, ζπκκνξθψλνληαη σζηφζν ζην παξαπάλσ ζπληαθηηθφ ζρήκα. Πην ζπγθεθξηκέλα:  β’ : α’ + α’1  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ + α’1 |248| EnTerm<ends: furniture components> |1057| EnTerm<brushes: maintenance tools> | 248| Ends which are parts_of furniture components |1057| Brushes which are parts_of maintenance tools  β’ : α’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ |819| EnTerm<steps: furniture> |968| EnTerm<shovels: earthmoving> |819| Steps which are parts_of furniture |968| Shovels which are used_for earthmoving  β’1 + β’2 : α’ + (α’1)  β’1 + β’2 + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’+ … |21| EnTerm<images and ornament: layout features |76| EnTerm<culminating and edge ornaments: architectural |21| Images and ornaments which are parts_of layout features |76| Culminating and edge ornaments which are parts_of architectural elements27 27 Β΢Γ: Πεξίπησζε φπνπ ν πξνζδηνξηζκφο δελ κπνξεί λα νπζηαζηηθνπνηεζεί. Ο ζπγθεθξηκέλνο Βνεζεηηθφο ΢εκαζηαθφο Γείθηεο είλαη απνθιεηζηηθά δεζκεπκέλνο ζην Constitutive Quale
66 Καζίζηαηαη πξνθαλέο απφ ην παξάδεηγκα ηνπ δεχηεξνπ Guide Term (76) πσο νη ζπληαθηηθέο πνηθηιίεο είλαη ηφζεο ψζηε λα κελ κπνξνχλ λα ζηεξίμνπλ ηε δεκηνπξγία εμεηδηθεπκέλνπ θαλφλα κε βάζε ηε δνκή ηνπο. Γη’ απηφ ην ιφγν θαη γίλεηαη ε πξνζπάζεηα αλαγσγήο ζε θαζνιηθφηεηεο θαη θαλνληθφηεηεο. Ζ δεκηνπξγία θαλφλα γηα ηελ παξακηθξή απφθιηζε ζα ππνλφκεπε ηελ ίδηα ηελ έλλνηα ηνπ θαλφλα. Χο πξνο ηηο πεξηπηψζεηο ινηπφλ απηνχ ηνπ ηχπνπ, έρνπκε, ζηε κία ή ηελ άιιε πεξίπησζε, λα θάλνπκε κε ηε δνκή β’ + α’. Ζ πνηθηιία ηνπ αξηζκνχ ησλ πξνζδηνξηζκψλ φζν θαη ηεο ζέζεο ηνπο (δει. ην πφηε πξνζδηνξίδνπλ ηε βάζε, πφηε ην ζπκπιήξσκά ηεο θαη πφηε θαη ηα δχν σο ζχλνιν) είλαη ε κεγαιχηεξε πνπ απαληήζεθε ζε φιν ην corpus, ζηνηρείν πνπ ελδερνκέλσο λα δείρλεη θαη ηελ επηηπρία ηεο – αζαθνχο σζηφζν ζεκαζηνινγηθά θαη ακθίζεκεο– άλσ θαη θάησ ηειείαο σο κέζνπ ηαμηλφκεζεο ελλνηψλ. Χο πξνο ηελ ακθηζεκία ηνπ ηξφπνπ απηνχ, αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο αλ θαη ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζρήκαηνο ζχληαμεο, αθνξά ζε φξνπο πνπ αλήθνπλ ζην Constitutive quale, κε ηελ άλσ θάησ ηειεία δειψλεηαη επηπιένλ θαη ην Σειηθφ quale (παξάδεηγκα 968 παξαπάλσ) αιιά θαη ην Μνξθηθφ, π.ρ., |1478 | EnTerm`<square-rigged vessels: two masts>
67 4. α’ AND α’ + β’  α’ OR β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ |75| EnTerm<barriers and barrier elements> |95| EnTerm<structural slabs and structural slabs components> |551| EnTerm`<bodies of water and components of bodies of water> |986| EnTerm<anvils and anvil accessories> Ζ κνξθή απηή Guide Term πεξηγξάθεη ηαπηφρξνλα δχν δηαθνξεηηθέο πιεπξέο ηνπ ίδηνπ φξνπ. Υαξαθηεξίδεη ηνλ φξν απηφλνκα θαη σο πξνο ηα κέξε ηνπ. Ζ αλαπαξάζηαζε απηή έρεη ζίγνπξα ραξαθηήξα εμαίξεζεο θαζψο ε αλάιπζε ηνπ κεκνλσκέλνπ φξνπ θαζίζηαηαη αδχλαηε αθνχ δελ ζπλνδεχεηαη απφ άιιν ζπληαθηηθφ-ζεκαζηαθφ πεξηβάιινλ θαη απιά παξαηίζεηαη. Δπίζεο, ν κεκνλσκέλνο φξνο εκθαλίδεηαη ζηνλ Θεζαπξφ κε ηε κνξθή Descriptor ελψ ε αλαπαξάζηαζε σο ζχλνιν κε κέξε εκθαλίδεηαη θαλνληθά σο Guide Term. Χο εθ ηνχηνπ, ε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ ζπληάζζεηαη σο εμήο |75| Βarriers or objects which are parts_of barriers |95| Structural slabs or objects which are parts_of structural slabs |551| Bodies of water or objects which are parts_of bodies of water28 |986| Anvils or accessories which are parts_of anvils 28 Όπσο θαη ζε πξνεγνχκελεο πεξηπηψζεηο, θαη εδψ ε ζπλζεηηθή πνηθηιία φξσλ θαη πξνζδηνξηζκψλ δελ νδεγεί αλαγθαζηηθά ζηε δεκηνπξγία εμεηδηθεπκέλνπ θαλφλα. Σν bodies of water ζεσξείηαη κία απηφλνκε νληφηεηα θαη φρη ζχλζεζε πξνζδηνξηζηηθψλ, θάηη πνπ επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηελ νληνινγηθή ηαπηφηεηα ηνπ φξνπ, σο έλλνηαο.
68 5. α’ AND α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ OR α’1 Ο θαλφλαο απηφο πεξηγξάθεη ην ζρήκα ζχληαμεο φπνπ δχν πξνζδηνξηζκνί ζπλδένληαη θαηά παξάηαμε θαη ραξαθηεξίδνπλ απφ θνηλνχ ηε βάζε. |7| EnTerm`<health and welfare facilities> |17| EnTerm`<supporting and resisting elements> |1058| EnTerm`<drafting, drawing and writing equipment> |1438| EnTerm`<hunting and commercial fishing vessels> Οη κεηαζρεκαηηζκνί ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ έρνπλ σο εμήο: |7| Facilities which are built_for health and welfare activities |17| Objects which are used_for supporting and resisting |1058| Equipment which is used_for drafting, drawing and writing |1438| Vessels which are used for hunting and commercial fishing Ζ βάζε πάληα αλαιακβάλεη ην ξφιν ηνπ ππνθεηκέλνπ ηεο αλαθνξηθήο πξφηαζεο θαη νη δηάθνξνη πξνζδηνξηζκνί ην ξφιν ηνπ ζπκπιεξψκαηνο. Όπσο θαη ζηνλ πξνεγνχκελν θαλφλα, θαη εδψ νη παξαιιαγέο είλαη αξθεηέο θαη κε πνιχ κηθξή ζπρλφηεηα εκθάληζεο ε θάζε κία. Γελ κπνξνχλ λα ζρεκαηίζνπλ θαλφλεο ελψ εχθνια αλάγνληαη ζην γεληθφ ζρήκα α’ AND α’1 + β’.
69 6. β’ FOR α’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+Β΢Γ) Απηφ ην ζρήκα ζχληαμεο, καδί κε ην επφκελν πνπ ζα παξνπζηαζηεί, απνηεινχλ δχν ζεκαληηθέο απνθιίζεηο απφ ην ζπλεζηζκέλν ηξφπν ζχληαμεο ησλ Guide Terms. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε ζχληαμή ηνπο εκθαλίδεη ζπκπεξηθνξά Operator-like. Δίλαη πεξηπηψζεηο φπνπ ε ίδηα ε ζχληαμε ηνπ Guide Term θαζνξίδεη ηελ θαηεγνξία ζεκαζηαθνχ πξσηνηχπνπ ηεο βάζεο αιιά θαη θαζνδεγεί κε ηξφπν απηόκαην ηνλ νξηζκφ ηνπ Operator αιιά θαη ηεο ζχληαμεο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. |314| EnTerm`<hangers for concrete> |675| EnTerm`<hospitals for contagious diseases> |927| EnTerm`<underwear and accessories for shaping and supporting> |1366| EnTerm`<recreational artifacts for noncompetitive activities> Ο κεηαζρεκαηηζκφο γίλεηαη σο εμήο: |314| Hangers which are used_for concrete |675| Hospitals which are built_for contagious diseases treatment |927| Underwear and accessories which are used_for shaping and supporting |1366| Recreational artifacts which are used_for noncompetitive activities Ζ FOR-ζχληαμε ηνπ Guide Term είλαη ηφζν μεθάζαξε ζεκαζηαθά (ηνπιάρηζηνλ ζην επίπεδν ηεο δηάθξηζεο ζηε βαζηθή ζεκαζηαθή πνηφηεηα (quale) πνπ ν νξηζκφο ηνπ ηειεζηή (operator) γίλεηαη πεξίπνπ δηαηζζεηηθά ελψ ε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ δελ είλαη ζηελ νπζία παξά κηα παξάθξαζε ηνπ Guide Term. Καη απηή ε πεξίπησζε θαλφλα, πέξα απφ ηελ ζπληαθηηθή θαη ζεκαζηνινγηθή ηεο ηδηνκνξθία, δελ απνηειεί εμαίξεζε σο πξνο ηελ πνηθηιία θαη ηηο παξαιιαγέο ζηελ ζχλζεζε πξνζδηνξηζκψλ θαη βάζεο/βάζεσλ. Όπσο θαη ζηηο πξνεγνχκελεο πεξηπηψζεηο, έηζη θαη εδψ ην πιήζνο ησλ παξαιιαγψλ δηαζθαιίδεη ηηο εθθξαζηηθέο αλάγθεο ηνπ φξνπ ρσξίο λα εκπνδίδεη ηελ αλαγσγή ζην γεληθφ ζρήκα β’ FOR α’.
70 7. β’ WORN α’[ΠποθΦ]  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’[ΠποθΦ] Ο θαλφλαο απηφο απνηειεί ην δεχηεξν παξάδεηγκα Operator-like ζχληαμεο ησλ Guide Terms. Ηζρχεη φ,ηη αθξηβψο ηζρχεη θαη γηα ην παξάδεηγκα ηνπ β’ FOR α’ φπνπ ε ζχληαμε ηνπ Guide Term δηαιχεη νπνηαδήπνηε ακθηζεκία θαη θαζνδεγεί ηελ επηινγή ηνπ ηειεζηή θαη ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Γηα ην ζπγθεθξηκέλν κάιηζηα θαλφλα, είλαη άμην παξαηήξεζεο φηη φρη κφλν νξίδεηαη άξξεηα ην Quale πνπ βξίζθεηαη ζε ηζρχ αιιά θαη ε ρξήζε ηνπ φξνπ. Αλ δειαδή ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ζηελ πεξίπησζε ηνπ β’ FOR α’ ππάξρεη ππνεμεηδίθεπζε κε ηε ρξήζε ηνπ FOR, ζηελ παξνχζα πεξίπησζε ην WORN δηαιχεη νπνηαδήπνηε ακθηζεκία. |930|EnTerm`<accessories worn on the head> |937| EnTerm`<belts worn at the waist or below> |949| EnTerm`<jewelry worn around the neck or the upper body> Ο κεηαζρεκαηηζκφο έρεη σο εμήο: |930| Accessories which are worn on the head |937| Belts which are worn at the waist or below |949| Jewelry which is worn around the neck or the upper body ΢ηηο πεξηπηψζεηο απηέο, ν κεηαζρεκαηηζκφο δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί νχηε θαλ παξάθξαζε. Πξφθεηηαη ζηελ νπζία γηα κεηαηξνπή ηνπ ζπληαθηηθνχ ζρήκαηνο ηνπ Guide Term ζε ζρήκα ζπκβαηφ κε ηνλ θαλφλα δεκηνπξγίαο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Μεηαηξνπή πνπ κε άιια ιφγηα ζπλίζηαηαη κφλν ζηελ πξφζζεζε ηεο αλαθνξηθήο θξάζεο. Ο ηειεζηήο δίδεηαη απφ ηνλ Guide Term! Ζ Operator-like ζπκπεξηθνξά ηεο ζχληαμεο ησλ Guide Terms, σο ελαιιαθηηθή κέζνδνο αλαπαξάζηαζεο ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο ζηηο ηεξαξρίεο ησλ φξσλ ζε Θεζαπξνχο παξνπζηάδεη ην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ηεο εμ νξηζκνχ εμάιεηςεο ησλ ακθηζεκηψλ θαη ηεο ηαμηλφκεζεο ηνπ φξνπ ζηνλ νξζφ ηνπ ζεκαζηαθφ νξίδνληα ελ ηε γελέζεη ηνπ. Γεκηνπξγεί φκσο ζεκηηά εξσηεκαηηθά σο πξνο ην πξφηππν ζχληαμεο ησλ Guide Terms ζηνλ Arts and Architecture Thesaurus.
71 Ο επξεηεξηαζκφο θαη ε ζχληαμε ησλ Guide Terms ζηνλ AAT δελ παξνπζηάδεη ηελ απαηηνχκελε ζπλνρή θαη ζπλέπεηα, κεγέζε πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ φζν ην δπλαηφλ απνηειεζκαηηθφηεξε αλαπαξάζηαζε ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο. Π.ρ. |877| EnTerm`<coverings and hangings for sleeping and reclining furniture |890| EnTerm`<altar and altar components coverings and hangings> Γηαηί ην 877 παίξλεη FOR-ζχληαμε θαη ην 890 δηαηεξεί ηελ πην αζαθή α’+α’1+β’ ζχληαμε;29 Σν !<coverings and hangings for altar and altar components> δελ ράλεη ζεκαζηαθή πιεξνθνξία. |959| EnTerm`<animal work equipment for pulling> |973| EnTerm`<photographic processing equipment> Γηαηί ην 959 απνδεζκεχεη ην γεξνχλδην pulling απφ ηελ θαηά παξάηαμε ζχλδεζε ησλ πξνζδηνξηζηηθψλ θαη ην θαζηζηά ζπκπιήξσκα ηνπ FOR ελψ ζην 973 ην γεξνχλδην δηαηεξείηαη ζηελ ‘θαλνληθή’ ηνπ ζέζε; Πνηνο πεξηνξηζκφο κε άιια ιφγηα ηζρχεη ζηελ δπλάκεη ζχληαμε ηνπ 973 σο !<photographic equipment for processing>;30 |963| EnTerm`<equipment for music> |1008| EnTerm`<cutting equipment> Παξνκνίσο θαη ζε απηφ ην παξάδεηγκα, πνηνο είλαη ν πεξηνξηζκφο πνπ θαζηζηά γηα ηελ έλλνηα [music equipment] βέιηηζηε ηελ FOR-ζχληαμε θαη φρη ηελ α’+β’; Πνηνο είλαη επίζεο ν πεξηνξηζκφο πνπ επηβάιιεηαη ζηελ έλλνηα [cutting equipment] ψζηε λα ζπληάμεη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ππιν ηε βάζε θαη φρη κε FOR-ζχληαμε; Θα κπνξνχζε λα πεη θαλείο φηη ζην 1008 είλαη γεξνπλδηαθφο ν ηχπνο θαη απηφο είλαη ν ιφγνο πνπ δηαηεξείηαη απηφ ην ζπληαθηηθφ ζρήκα. Σν παξάδεηγκα φκσο ηνπ 962 έξρεηαη λα αλαηξέςεη απηή ηελ εηθαζία: 29 Σν εξψηεκα ζα κπνξνχζε θπζηθά λα δηαηππσζεί θαη αληίζηξνθα: Γηα πνην ιφγν ην 877 παίξλεη FOR-ζύληαμε θαη αλαηξέπεη ηνλ θαλόλα ηεο – ιηγόηεξν ζαθνύο κελ, ‘θαλνληθόηεξεο’ σζηόζν - α’+α’1+β’ ζύληαμεο; 30 Ή επίζεο, γηαηί ην 959 δελ δηαηεξεί ηελ ‘θαλνληθή’ δνκή θαη ηη πεξηνξηζκφο εθαξκφδεηαη επάλσ ηνπ πνπ λα κελ ζεσξεί ηε δπλάκεη ζχληαμε !<animal work pulling equipment> σο ηε βέιηηζηε;.
72 |962| EnTerm`<equipment for engineering and building trades> πνπ απνδεηθλχεη φηη γεξνπλδηαθνί ηχπνη δελ έρνπλ πεξηνξηζκφ ζην λα γίλνπλ ζπκπιεξψκαηα FOR-ζχληαμεο. Ζ απάληεζε ινηπφλ ζην εξψηεκα πεξί ησλ θξηηεξίσλ επηινγήο σο βέιηηζηνπ ηνπ ελφο ζπληαθηηθνχ ζρήκαηνο απφ ην άιιν, δελ κπνξεί παξά λα παξαπέκπεη ζηα δηαηζζεηηθά θαη ηδηνζπγθξαζηαθά θξηηήξηα ησλ επξεηεξηαζηψλ, δειαδή ζηελ έιιεηςε ζεσξίαο. |930| EnTerm`<accessories worn on the head> |947| EnTerm`<shoulder accessories> |950| EnTerm`<jewelry worn on costume> |921| EnTerm`<costume accessories> Σα ίδηα ηζρχνπλ θαη γηα ηελ WORN-ζχληαμε. Πνηνο είλαη ν ιφγνο πνπ ηα 947 θαη 921 ζπληάζζνληαη σο α’ + β’ θαη φρη κε ηελ WORN-ζχληαμε; Δίλαη ηδηαίηεξα δχζθνιν λα δηαθξίλεη θαλείο ηελ αηηία πνπ νδεγεί ζε απηή ηε κνξθηθή δηπινηππία φηαλ θαη νη δχν κνξθέο έρνπλ ηνλ ίδην ζεκαζηαθφ αληίθηππν. Απηφ θαλεξψλεη πσο δελ ππάξρεη θαλφλαο γηα ηε ζχληαμε ησλ Guide Terms θαη απηή ππαγνξεχεηαη θάζε θνξά απφ δηαηζζεηηθά θξηηήξηα. Ζ Operator-like ζχληαμε, φπσο αλαθέξζεθε, είλαη πεξηγξαθηθή θαη πεξηεθηηθή, δελ έρεη φκσο ηελ ηζρχ θαλφλα αθνχ εθαξκφδεηαη πεξηζηαζηαθά θαη ζπνξαδηθά ζε νξηζκέλεο ηπραίεο πεξηπηψζεηο.
73 8 Η ονηολογικά καηανομά ηυν ζςμπληπυμΪηυν Δπηπιένλ αλαδεηήζεθε ε νληνινγηθή θαηεγνξία ησλ ζπκπιεξσκάησλ θάλνληαο δηάθξηζε ζε 3 γεληθέο θαηεγνξίεο: ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΑ – ΠΡΟ΢ΧΠΑ – ΓΗΑΓΗΚΑ΢ΗΔ΢. Σα απνηειέζκαηα αθνινπζνχλ ζηνλ εμήο πίλαθα: Objects Persons Activities/Processes 529 18 374 Η καηανομά ηυν Qualia Constitutive + Telic Telic + Agentive Telic + FORMAL Πίλαθαο 6 Ζ πίλαθαο απηφο καο ιέεη φηη 529 ζπκπιεξψκαηα αθνξνχλ ζε αληηθείκελα. Σν Quale ζην νπνίν αλήθεη ν ηειεζηήο πνπ ζπκκεηέρεη ζηηο εθθξάζεηο νη νπνίεο έρνπλ αληηθείκελα σο ζπκπιεξψκαηα είλαη ην Καηαζηαηηθφ θαη κέξνο ηνπ Σειηθνχ. Παξνκνίσο, 18 ζπκπιεξψκαηα αλήθνπλ ζηελ νληνινγηθή θαηεγνξία πξόζσπα θαη ην Quale πνπ ζπλνδεχεη ηελ εκθάληζή ηνπο είλαη κέξνο ηνπ Σειηθνχ θαη φιν ην quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ. Σέινο, ππάξρνπλ θαη 374 ζπκπιεξψκαηα πνπ πεξηγξάθνπλ ελέξγεηεο ή δηαδηθαζίεο. Σνπο ζπλνδεχεη κέξνο ηνπ Σειηθνχ quale θαη φιν ην Μνξθηθφ.
74 9 Κανονικοποέηζη ηυν πποβλημΪηυν Απφ ηνπο 1040 φξνπο-νδεγνχο, ππήξμαλ 120 πεξηπηψζεηο φπνπ δελ θαηέζηε δπλαηή ε δηαιεχθαλζε ηνπ ζεκαζηαθνχ ηνπο πξσηνηχπνπ θαη θαη’ επέθηαζε ε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Οη πεξηπηψζεηο απηέο έρνπλ νκαδνπνηεζεί θαη έρνπλ ηππνπνηεζεί ηα πξνβιήκαηα πνπ ζπλαληήζεθαλ. Έρεη επίζεο γίλεη απφπεηξα αηηηνιφγεζεο ηεο εκπινθήο πνπ δεκηνπξγεί ην θάζε πξφβιεκα ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ: 9.1 Αυτοαναφορικότητα Οη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο ΄πξνβιεκαηηθνχο’ φξνπο-νδεγνχο ραξαθηεξίδνληαη απφ απηναλαθνξηθφηεηα. Χο ηέηνηα νξίδεηαη ε ηδηφηεηα ησλ πξνζδηνξηζκψλ ηνπο λα κελ ‘δηαρένληαη’-ζην/αιιειεπηδξνχλ-κε ην πεξηβάιινλ θαη ηα ζπκθξαδφκελα, αιιά λα ‘επηζηξέθνπλ’ ζην ίδην ην αληηθείκελν. Πξφθεηηαη γηα φξνπο φπνπ ε ζπλεκκέλε ηδηφηεηα δελ αιιάδεη ηνλ θόζκν, αιιά ηνλ πεξηγξάθεη. Σν αληηθείκελν δελ ζπκκεηέρεη ζηηο ζρέζεηο ησλ αληηθεηκέλσλ ηνπ θφζκνπ, απιψο ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα δηαθξηηηθή ηνπ ηδηφηεηα θαη ηε δηαηππψλεη, π.ρ. |809 | EnTerm`<folding chairs> |806 | EnTerm`<pierced splat-back chairs> Σν φηη κηα θαξέθια κπνξεί λα είλαη πηπζζόκελε ή δηαθνζκεκέλε κε δηάηξεην ύθαζκα απνηειεί κηα ζρέζε πνπ αθνξά κφλν ζην αληηθείκελν πνπ θέξεη ηελ ηδηφηεηα απηή θαη ηελ ίδηα ηελ ηδηφηεηα αιιά φρη θαη ζηνλ ππφινηπν θφζκν φπσο π.ρ. |808 | EnTerm`<children's chairs> ΢ην παξάδεηγκα απηφ ε θαξέθια – πνπ κπνξεί αθφκε λα είλαη πηπζζόκελε ή δηαθνζκεκέλε – έρεη ρξεζηηθή αμία θαζψο ρξεζηκνπνηείηαη απφ παηδηά (ή θαηαζθεπάζηεθε γηα παηδηά). ΢ηηο ‘πξνβιεκαηηθέο’ πεξηπηψζεηο, νη θαξέθιεο είλαη πηπζζφκελεο ελψ ζηηο ‘κε-πξνβιεκαηηθέο’ πεξηπηψζεηο, νη θαξέθιεο ρξεζηκνπνηνύληαη απφ ηα παηδηά. Απηή ε απηναλαθνξηθφηεηα, θαζηζηά ηνλ φξν ιηγόηεξν δηαςεύζηκν απφ ηνλ ‘θπζηνινγηθφ’ φξν. Δίλαη πην δχζθνιν λα δηαςεπζζεί ε χπαξμε κηαο πηπζζφκελεο θαξέθιαο απφ ηελ χπαξμε θαξεθιψλ πνπ έρνπλ
75 θαηαζθεπαζηεί γηα παηδηά ΚΑΗ απφ ηελ χπαξμε παηδηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηέηνηεο θαξέθιεο. Ζ ζπλζήθεο αιεζείαο πνπ πξέπεη λα επαιεζεπηνχλ γηα ηνλ ‘πξνβιεκαηηθφ’ φξν αθνξνχλ ζε ιηγφηεξεο ‘νληφηεηεο’ θαζψο ζηελ ΄θπζηνινγηθή’ πεξίπησζε πξέπεη λα ππνινγηζηνχλ θαη νη ζπλζήθεο αιεζείαο ησλ ζπζρεηηζκώλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ αιιειεπίδξαζε ησλ δχν αληηθεηκέλσλ. Καηά ζπλέπεηα, ε ‘πξνβιεκαηηθή’ πεξίπησζε καο ιέεη ιηγόηεξα πξάγκαηα γηα ηνλ θόζκν απφ ηε ζηηγκή πνπ κε ην λα δηαςεχδεηαη πην δχζθνια ζπξξηθλψλεη ην ζχλνιν ησλ πηζαλώλ δηαςεπζηώλ ηεο, ησλ ‘αληηθεηκέλσλ’ ηνπ θφζκνπ πνπ κπνξνχλ λα ηελ δηαςεχζνπλ. Αθνινχζσο, αθνχ καο ιέεη ιηγφηεξα πξάγκαηα γηα ηνλ θφζκν, έρεη κηθξφηεξν πιεξνθνξηαθφ πεξηερφκελν απφ ηνλ ‘θπζηνινγηθφ’ φξν, γεγνλφο πνπ θαίλεηαη λα πεξηνξίδεη ζεκαληηθά ηε δπλαηφηεηα ζχληαμεο κηαο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ πνπ πξέπεη λα είλαη πεξηγξαθηθή, κνλνζήκαληε, δπλακηθή θαη φζν ην δπλαηφλ αλακθίζεκε. 9.2 Υπερκαθοριστία – Πολύ χαμηλά στην ιεραρχία ΢πλαθέο κε ην παξαπάλσ πξφβιεκα είλαη θαη απηφ ηεο ππεξθαζνξηζηίαο.31 Πνιινί φξνη- νδεγνί βξίζθνληαη ζην θαηψηαην άθξν ηεο ηεξαξρίαο κε απνηέιεζκα ε κεγάιε ηνπο εμεηδίθεπζε λα γελλά ην πξφβιεκα ηεο απηναλαθνξηθφηεηαο, π.ρ.: |1477 | EnTerm`<fore-and-aft-rigged vessels> Απηφο ν φξνο-νδεγφο απνηειεί ηνλ πξνηειεπηαίν ζε φιε ηελ ηεξαξρία Transportation vehicles. Δίλαη εκθαλέο ην πξφβιεκα ηεο πεξηγξαθήο θαζψο ν φξνο απηναλαθέξεηαη. Αμίδεη λα παξαηεξεζεί ην εμήο: ν φξνο |1478 | EnTerm`<square-rigged vessels: two masts> βξίζθεηαη ζηνλ πίλαθα ησλ ‘θπζηνινγηθψλ’ πεξηπηψζεσλ, εληαγκέλνο θάησ απφ ην Μνξθηθφ quale. Πνηνο είλαη ν ιφγνο πνπ ν φξνο 1477 παξαπάλσ ζεσξείηαη ΄πξνβιεκαηηθή’ πεξίπησζε θαη ν 1478 ΄θπζηνινγηθή’ απφ ηε ζηηγκή κάιηζηα φπνπ ν δεχηεξνο φξνο είλαη αθφκα ρακειφηεξα (ηειεπηαίνο) ζηελ ηεξαξρία; Απιψο, ν φξνο 1478 παξνπζηάδεη operator-like
76 ζχληαμε γεγνλφο πνπ ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο νδεγεί εκη-απηφκαηα ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. 9.3 Ακαθοριστία – Πολύ ψηλά στην ιεραρχία Σν ακέζσο επφκελν κεγάιν πνζνζηφ ‘πξνβιεκαηηθψλ’ φξσλ-νδεγψλ αθνξνχλ ζηνπο φξνπο πνπ βξίζθνληαη πνιχ ςειά ζηα ηεξαξρηθά δέληξα. Απηφ ζπληειεί ζην φηη ε κεγάιε ηνπο γελίθεπζε γελλά ην πξφβιεκα ηεο αζάθεηαο, π.ρ., 60 | EnTerm`<object genres> 62 | EnTerm`<originals and derivative objects> |1655 | EnTerm`<information artifacts> Σφζν ζηελ πεξίπησζε ηεο ππεξθαζνξηζηίαο φζν θαη ηεο αθαζνξηζηίαο, ην πξφβιεκα θαίλεηαη λα μεθηλά απφ ηε κεγάιε απφζηαζε ησλ φξσλ απφ ην ιεγφκελν ζηελ Φπρνινγία ‘Βαζηθφ Δπίπεδν’ (basic level). Ζ Rosch παξαηήξεζε φηη έλλνηεο ζε έλα ελδηάκεζν επίπεδν ηεο ηεξαξρίαο είλαη πην πηζαλφ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ θσδηθνπνίεζε ηεο πιεξνθνξίαο απ’ φηη έλλνηεο ζε θαηψηεξα ή αλψηεξα ζηξψκαηα [RMGJB76] Όζνλ αθνξά ηα αληηθείκελα, ην βαζηθφ επίπεδν είλαη ην πην αθεξεκέλν επίπεδν πνπ ηαπηφρξνλα είλαη ζπζρεηηζκέλν θαη κε έλα ζπγθεθξηκέλν ζρήκα. Σν επίπεδν απηφ ζπγθεληξψλεη ηε κέγηζηε δπλαηή πιεξνθνξία θαη ‘ζην ακέζσο αλώηεξν (ππεξθείκελν) επίπεδν ε πιεξνθνξία γίλεηαη πνιύ θησρή ελώ ζην ακέζσο θαηώηεξν (ππνθείκελν) επίπεδν ην γλσζηαθό θέξδνο (δει. ε πξνζζήθε πιεξνθνξίαο) είλαη ζρεηηθά κηθξή’ [Καινθ2000]. Απηά είλαη ηα ηξία πεξηζζφηεξν επαλεξρφκελα πξνβιήκαηα πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηε αλάζεζε ΢εκαζηαθνχ Πξσηνηχπνπ θαη ηελ ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Ληγφηεξα ζπρλέο, είλαη νη παξαθάησ πεξηπηψζεηο: 9.3.1 Πνιιέο παξάκεηξνη π.ρ. |1167 | EnTerm`<equipment for personal use: grooming, hygiene and health care> 31 Όξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απνθιεηζηηθά γηα ηε δήισζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξνβιήκαηνο. Θα ήηαλ κάιινλ αδφθηκνο γηα νπνηαδήπνηε άιιε ρξήζε. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ αθαζνξηζηία θαη θαζνξηζηία.
77 9.3.2 Απόθιηζε από ηελ «θαλνληθή» δνκή α’ + β’ (πξνζδηνξηζκόο + όξνο) π.ρ. | 6 | EnTerm`<universities and colleges> 9.3.3 Αδπλακία ρξήζεο δηαηζζεηηθώλ ή αληηθεηκεληθώλ ζπκθξαδνκέλσλ π.ρ. |174 | EnTerm`<exterior covered spaces> |1329 | EnTerm`<ambient sound makers> Πηζαλνινγείηαη φηη θαη απηέο νη πεξηπηψζεηο ζα κπνξνχζαλ λα αλαρζνχλ ζε θάπνην απφ ηα ηξία ζεκαληηθά πξνβιήκαηα, ρσξίο σζηφζν λα έρεη γίλεη πεξαηηέξσ κειέηε γηα ηελ βεβαίσζε απηνχ ηνπ ηζρπξηζκνχ. Πξέπεη ηέινο λα ζεκεησζεί φηη ε επίιπζε –αλ φρη φισλ- ηνπιάρηζηνλ ελφο κεγάινπ κέξνπο ησλ ‘πξνβιεκαηηθψλ’ φξσλ δελ είλαη αλέθηθηε. Θα κπνξνχζε λα ππάξμεη επίιπζε ρξεζηκνπνηψληαο πεξηζζφηεξν πεξηθξαζηηθή ζχληαμε, κεγαιχηεξε πνηθηιία ζηνπο ηειεζηέο θαη πεξηζζφηεξνπο βνεζεηηθνχο ζεκαζηαθνχο δείθηεο, επηινγέο φκσο ην αληίηηκν ησλ νπνίσλ ζα εμνθιείην ζηελ κείσζε ηεο νηθνλνκίαο θαη ζηε δηάιπζε ηεο θαλνληθφηεηαο.
78 10 Δπέλογορ Ζ εξγαζία απηή αζρνιήζεθε κε ην δήηεκα ηεο ελλνηνινγηθήο αλαπαξάζηαζεο ησλ Non-By Όξσλ – νδεγψλ πνπ εκθαλίδνληαη ζηελ άπνςε (facet) Objects ηνπ Arts & Architecture Thesaurus. Πην ζπγθεθξηκέλα, πξνηάζεθε ε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ σο ην κέζν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ππαξρφλησλ πξνβιεκάησλ ησλ Όξσλ – νδεγψλ, πξνβιεκάησλ πνπ ηνπο αθνινπζνχλ σο ηξνπνπνηεκέλα πξντφληα θπζηθήο γιψζζαο. Σν επίπεδν αλαπαξάζηαζεο ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia), κε ηε δπλακηθφ θαη αλακθίζεκν κνληέιν αλαπαξάζηαζεο ηνπ ιεμηθνχ λνήκαηνο πνπ παξέρεη, πξνζέθεξε ηε δπλαηφηεηα αλαγλψξηζεο ηνπ ΢εκαζηαθνχ Πξσηνηχπνπ θάζε Όξνπ-Οδεγνχ, γεγνλφο πνπ κε ηε ζεηξά ηνπ ελέηαμε ηνλ φξν, απφ ην ζηαηηθφ πιαίζην εξκελείαο ζε έλα δπλακηθφ πεξηβάιινλ. ΢ην πεξηβάιινλ απηφ, ν φξνο δηαθξίλεηαη απφ ηε βαξχλνπζα ζεκαζηαθή ηνπ πνηφηεηα θαη επηηξέπεη ηελ πξφβιεςε αλάπηπμεο ξφισλ θαη ζρέζεσλ κε ηα ππφινηπα κέιε ηνπ Θεζαπξνχ. Ζ δηαδηθαζία απηή ζηεξίδεηαη ζηνπο κεηαζρεκαηηζκνχο ηνπο νπνίνπο ε Θεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ εμαζθαιίδεη, αληηκεησπίδνληαο ηνλ φξν φρη σο κηα ζηαηηθή νληφηεηα ε νπνία ζπληίζεηαη κε ηηο ππφινηπεο ζεηξατθά, αιιά αληίζεηα σο κηα νληφηεηα κε ελ δπλάκεη κε πεπεξαζκέλν αξηζκφ ζεκαζηψλ πνπ κπνξεί λα ηεο αλαηεζνχλ ζε δηαθνξεηηθά ζεκαζηαθά πεξηβάιινληα. Σελ ηδηφηεηα απηή, ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, θέξνπλ νη ηειεζηέο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ, πνπ ήηαλ θαη ην δεχηεξν δεηνχκελν ζε απηή ηε κειέηε. Έρνληαο εληάμεη θάζε Όξν-νδεγφ ζηελ θπξηαξρνχζα ζεκαζηνινγηθή ηνπ θαηεγνξία, θαηέζηε δπλαηή ε δεκηνπξγία θαη ζχληαμε ηειεζηψλ γηα κηα γιψζζα επξεηεξηαζκνχ ε νπνία θξνληίδεη λα εμαζθαιίδεη ζηνλ ππφ αλάιπζε φξν ηηο πξνυπνζέζεηο δπλακηθήο ζχλδεζεο κε ην πεξηβάιινλ ηνπ. Ζ γιψζζα απηή, γηα ηελ νπνία πξνζθέξζεθαλ θαη αλαιπηηθνί ζπληαθηηθνί θαλφλεο, ιεηηνπξγεί αλακθίζεκα θαη κνλνζήκαληα Οη ηειεζηέο ηεο θαζνδεγνχλ ηε ζχληαμε ησλ ζπκπιεξσκάησλ ησλ φξσλ θαη κνξθνπνηνχλ ηε δπλακηθή πξννπηηθή ζχλζεζεο ηνπ φξνπ κε άιινπο, γηα ην ζθνπφ ηεο θαηαζθεπήο λέσλ φξσλ θαη ζχλζεησλ ελλνηψλ.
79 10.2 Μελλοντικές κατευθύνσεις Ζ παξνχζα κειέηε ρξεζηκνπνηεί απφ ηε Θεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ κφλν ην επίπεδν αλαπαξάζηαζεο ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia Structure). Ζ επηινγή απηή έρεη δηθαηνινγεζεί ππνζηεξίδνληαο φηη νη φξνη ελφο Θεζαπξνχ, αλ θαη πξνέξρνληαη απφ ηε θπζηθή γιψζζα, δελ είλαη σζηφζν πιήξσο λνκηκνπνηεκέλεο γισζζηθέο νληφηεηεο. Γελ παξνπζηάδνπλ γηα παξάδεηγκα ηε ζπκπεξηθνξά ζχληαμεο ησλ θπζηθψλ γισζζψλ ρσξίο βεβαίσο ην γεγνλφο απηφ λα ηηο θαζηζηά αζχληαθηεο ζην πεξηβάιινλ ηνπο. Απιψο, γηα ηνπο φξνπο ελφο Θεζαπξνχ, σο ζχληαμε ζεσξείηαη ε ζεκαζηνινγηθή επηξξνή πνπ αζθείηαη απφ ηνπο ζπγθείκελνπο φξνπο ε νπνία θαη ηειηθά θαζνξίδεη ηε ‘ζπληαθηηθή’ ζέζε θάζε φξνπ, ην πφζν ςειά δειαδή ή ρακειά ζα ηνπνζεηεζεί ζην ηεξαξρηθφ δέληξν. Έρνληαο ηψξα πηα ζηε θαηνρή καο θαη ηνπο ηειεζηέο γηα κηα γιψζζα επξεηεξηαζκνχ κε ζπκπιεξψκαηα ησλ νπνίσλ ηφζν ε νληνινγία φζν θαη ε ζχληαμε πξνβιέπνληαη απφ θαλφλεο, ζα ήηαλ ζεκηηή ε ρξήζε ελφο επηπιένλ επηπέδνπ αλαπαξάζηαζεο ηεο ζεσξίαο, απηφ ηεο ΢πκπιεξσκαηηθήο Γνκήο (Argument Structure). Γεχηεξνλ, ε εξγαζία απηή κειέηεζε απνθιεηζηηθά ηα Αληηθείκελα ηνπ AAT, άπνςε (facet) πνπ είλαη θαη ε πεξηζζφηεξν πνιππιεζήο. Οη ηειεζηέο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλνη ζε απηή ηελ νληνινγηθή θαηεγνξία, ή θαιχηεξα, έρνπλ επηιεγεί σο νη επαξθέζηεξνη εθθξαζηέο ησλ ζεκαζηνινγηθψλ απαηηήζεσλ ηεο ζπγθεθξηκέλεο νληνινγηθήο θαηεγνξίαο. Δίλαη βέβαην, φηη ε κειέηε θαη ησλ ππνινίπσλ Απφςεσλ, σο πξνο ηε ζπκπεξηθνξά ησλ δηθψλ ηνπο Όξσλ – νδεγψλ, ζα θαηέιεγε ζε δηαθνξεηηθέο επηινγέο θαη ελδερνκέλσο θαη ζε δηαθνξεηηθά ζπκπεξάζκαηα σο πξνο ηηο ζπρλφηεηεο εκθαλίζεσλ ησλ ηειεζηψλ ζε θάζε ηεξαξρία.
80 10.3 Ανακεφαλαίωση ΢ηελ εξγαζία απηή αζρνιεζήθακε κε ην πξφβιεκα ηεο αλαπαξάζηαζεο ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο ζε Θεζαπξνχο φξσλ, κε ζαθή πξνζαλαηνιηζκφ ζηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο δπλακηθφηεηαο ζηελ πεξηγξαθή ησλ φξσλ πξνζθέξνληαο κεηαζρεκαηηζηηθνχο θαλφλεο γηα ηελ παξαγσγηθή αλάπηπμε λέσλ ξφισλ ζηε βάζε ππαξρφλησλ. Δπηρεηξήζεθε αξρηθά κηα επηζθφπεζε ησλ κεζφδσλ θαη ζεσξηψλ απφ ην ρψξν ηεο Φηινζνθίαο θαη ηεο Φπρνινγίαο γηα ην ζέκα ηεο ελλνηνινγηθήο ζπγθξφηεζεο θαη δφκεζεο. Δλ ζπλερεία, επηθαιεζηήθακε ηηο κεζφδνπο ηεο Γισζζνινγίαο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηε Θεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ, αθνχ πξνεγνπκέλσο απνξξίθζεθε ην πξψηκν γισζζνινγηθφ κνληέιν ηεο Λεμηθήο ΢εηξατθήο Απαξίζκεζεο. Με βάζε ηα επξήκαηα θαη ηηο επηηαγέο ηεο Θεσξίαο απηήο, αλαιχζεθαλ 1040 Όξνη-νδεγνί ηνπ Arts & Architecture Thesaurus ηφζν ζε επίπεδν αλάζεζεο ηεο θπξηαξρνχζαο ζεκαζηαθήο ηνπ πνηφηεηαο φζν θαη ζην επίπεδν ζχληαμεο ησλ ηειεζηψλ κηαο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Παξνπζηάζηεθαλ αλαιπηηθά νη θαλφλεο πνπ δηέπνπλ ηε ζχληαμή ηεο θαη δφζεθε αλαιπηηθφο πίλαθαο πνπ πεξηγξάθεη ηελ ζπληαθηηθή θαηεγνξία ζηελ νπνία εκπίπηεη θάζε κεκνλσκέλνο Όξνο-νδεγφο. Έγηλε κειέηε σο πξνο ηηο ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά εκθάληζεο ησλ ηειεζηψλ ηεο γιψζζαο απηήο ζε θάζε ηεξαξρία ηεο Άπνςεο πνπ κειεηήζακε θαη παξνπζηάζηεθε πίλαθαο ηαμηλφκεζεο ηεο νληνινγηθήο θαηεγνξίαο ησλ ζπκπιεξσκάησλ ζην θαζέλα απφ ηα ηέζζεξα ΢εκαζηαθά πξσηφηππα. Γηα ηνπο φξνπο φπνπ δελ θαηέζηε δπλαηή ε αλάζεζε ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ θαη ε θαηά ζπλέπεηα ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ, παξνπζηάζηεθε νκαδνπνίεζε θαη αηηηνιφγεζε ησλ πηζαλψλ πξνβιεκάησλ πνπ νδήγεζαλ ζε απηή ηελ εκπινθή. Γφζεθαλ ηέινο πίλαθεο ζπρλνηήησλ γηα ηε ζπρλφηεηα ζπκκεηνρήο θάζε ηειεζηή ζην ζρεηηθφ Quale θαζψο θαη έλα πεξηγξαθηθφ Παξάξηεκα κε επεμεγήζεηο γηα δηάθνξα ζέκαηα πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηελ αλάιπζε.
81 11 ΠαπΪπηημα Star View Δικόνα 1
82 Term Position in Hierarchy Δικόνα 2
83 Δικόνα 3 (Hierarchical Report)
84 Τν πξόβιεκα ηνπ Πιάησλα Τπάξρνπλ ειάρηζηα ή θαζόινπ παξαδείγκαηα θαζνξηζκέλσλ ελλνηώλ Τν πξόβιεκα ηεο ςπρνινγηθήο πξαγκαηηθόηεηαο Οη ιεμηθέο έλλνηεο δείρλνπλ έιιεηςε θαζνξηζηηθήο (definitional) δνκήο ζε ςπρνινγηθά πεηξάκαηα Τν πξόβιεκα ηεο Αλαιπηηθόηεηαο Σα θηινζνθηθά επηρεηξήκαηα ελάληηα ζηελ αλαιπηηθόηεηα κπνξνύλ επίζεο λα εθαξκνζηνύλ θαη ελάληηα ζηνλ ηζρπξηζκό όηη νη έλλνηεο έρνπλ νξηζκνύο. Τν πξόβιεκα ηεο άγλνηαο θαη ηνπ ιάζνπο Δίλαη δπλαηό λα ππάξρεη κηα έλλνηα παξά ηε καδηθή άγλνηα ή εζθαικέλε θξίζε, νπόηε δελ κπνξεί λα ππνζηεξηρηεί όηη ε θαηνρή κηαο έλλνηαο είλαη ζέκα γλώζεο ηνπ νξηζκνύ Τν πξόβιεκα ηεο ελλνηαθήο αθαζνξηζηίαο Ζ θιαζηθή ζεσξία ππαηλίζζεηαη όηη νη έλλνηεο έρνπλ θαζνξηζκέλε έθηαζε θαη όηη νη θαηεγνξηθέο θξίζεηο ζα έπξεπε επίζεο λα δίλνπλ θαζνξηζηηθέο απαληήζεηο, όκσο νη έλλνηεο θαη ε θαηεγνξηνπνίεζε παξαδέρνληαη όηη ππάξρεη ζπγθεθξηκέλνο βαζκόο αθαζνξηζηίαο. Τν πξόβιεκα ηεο ηππηθόηεηαο Σεθκήξηα ηππηθόηεηαο δελ κπνξνύλ λα εμεγεζνύλ από ην θιαζηθό κνληέιν. Δικόνα 4
85 Δικόνα 5 Δικόνα 6 Τν πξόβιεκα ησλ Πξσηνηύπσλ (Prototype Primes) Δλδείμεηο ηππηθόηεηαο δελ ζπλεγνξνύλ ζε πξσηνηππηθή δνκή, από ηε ζηηγκή πνπ αθόκα θαη νξζά θαζνξηζκέλεο έλλνηεο επηδεηθλύνπλ ελδείμεηο ηππηθόηεηαο Τν πξόβιεκα ηεο Άγλνηαο θαη ηνπ Λάζνπο Ζ άγλνηα θαη ην ιάζνο είλαη πξνβιήκαηα εμίζνπ ζεκαληηθά ηόζν γηα ηελ Κιαζηθή Θεσξία όζν θαη γηα ηελ Θεσξία ησλ Πξσηνηύπσλ. Πξάγκαηη, ην πξόβιεκα ίζσο θαη λα είλαη ρεηξόηεξν γηα ηελ Θεσξία ησλ Πξσηνηύπσλ θαζώο έλλνηεο κε πξσηνηππηθή δνκή απνηπγράλνπλ λα θαιύςνπλ πςειά αηππηθέο πξαγκαηώζεηο θαη εζθαικέλα ζπκπεξηιακβάλνπλ κε πξαγκαηώζεηο. Τν πξόβιεκα ησλ Χακέλσλ Πξσηνηύπσλ Πνιιέο έλλνηεο δελ έρνπλ πξσηόηππα Τν πξόβιεκα ηεο ζπλζεηηθόηεηαο Ζ Θεσξία ησλ Πξσηνηύπσλ δελ ππνινγίδεη θαηάιιεια ηελ ζπλζεηηθόηεηα, θαζώο ηα πξσηόηππα ζύλζεησλ ελλνηώλ δελ είλαη γεληθά κηα ιεηηνπξγία ησλ πξσηνηύπσλ ησλ ζπζηαηηθώλ ηνπο ελλνηώλ.
86 Πένακαρ 6 α’ + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+ [Β΢Γ]) 364 1, 2, 3, 4, 5, 8, 10, 11, 12, 16, 18, 19, 20, 40, 41, 43, 44, 47-49, 51, 59, 77, 80, 124, 148, 161, 166, 176, 178, 179, 182, 183, 184, 186, 187, 189, 195, 196, 200, 201, 205, 208, 232, 244, 252, 259, 260, 262, 271-274, 280-292, 294-300, 301-303, 305, 306, 312, 313, 317, 319, 320, 321, 326-330, 333, 336, 337, 343, 344, 358-361, 363, 365, 372-374, 378, 379, 382-385, 389-390, 397, 400, 407, 412, 413, 419, 423, 428, 432-437, 438, 440-441, 444, 447, 448-453, 463, 467, 468, 471, 472, 474, 476, 479, 480-483, 490, 494-499, 501, 505, 506, 509, 521, 522, 523, 524, 526, 527, 562, 567, 570, 579, 584, 592, 594, 606, 608, 611, 614, 615, 617, 618, 620, 624, 629, 630, 645, 654, 660, 663, 671, 682, 685, 714, 715, 718, 720, 721, 730, 731, 732, 745, 760, 761, 762, 766, 767, 807, 808, 818, 831, 834, 892, 900, 921, 939, 944, 946, 947, 953, 955, 975, 976, 990, 997, 1004, 1005, 1007, 1008, 1010, 1019, 1020, 1021, 1023, 1024-1028, 1030, 1032, 1035, 1036, 1053-1056, 1061, 1064, 1093, 1095-1097, 1008, 1107, 1109, 1111, 1113, 1114, 1117, 1124, 1148, 1152, 1154, 1173-1175, 1178, 1179-1183, 1206, 1249, 1254, 1261, 1262, 1268-1276, 1281-1283, 1296, 1302, 1306, 1307, 1310-1312, 1315, 1316, 1331, 1347, 1349, 1360, 1361, 1370, 1386, 1396, 1397, 1400, 1415, 1420, 1421, 1430, 1431, 1434, 1435, 1436, 1442, 1443, 1447, 1449, 1450, 1451, 1456, 1458, 1459, 1461, 1481-1484, 1541-1543, 1634 α’ + α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ + α’1 199 13, 14, 27, 28, 29, 36, 39, 96, 122, 126, 127, 168, 169, 193, 194, 202, 203, 206, 207, 234-236, 264, 265, 266, 307, 308, 322, 331, 332, 338, 339, 345, 353, 354, 356, 357, 362, 364, 366, 367, 368, 369, 371, 375, 376, 380, 386, 387, 409, 414, 416, 457, 464, 469, 470, 473, 478, 493, 500, 502, 503, 507, 508, 511, 512, 513, 514, 515, 516, 520, 525, 550, 554, 585, 586, 610, 612, 619, 626, 640, 644, 650, 659, 664, 672, 679, 680, 681, 700, 701, 702, 703, 704, 705, 709, 710, 719, 722, 727, 728, 729, 734, 736, 759, 763, 764, 797, 798, 890, 956, 957, 958, 966, 967, 973, 974, 982, 983, 991-994, 1006, 1009, 1015, 1017, 1033, 1034, 1046, 1059, 1060, 1094, 1105, 1108, 1110, 1112, 1115, 1116, 1146, 1147, 1150, 1151, 1153, 1156, 1157, 1171, 1172, 1207, 1208, 1209, 1210, 1211, 1212, 1213-1216, 1217, 1218, 1219, 1220, 1224-1226, 1227, 1228, 1231, 1232, 1233, 1234-1236, 1239, 1240, 1255, 1260, 1300, 1303, 1308, 1309, 1314, 1330, 1348, 1350, 1351, 1352, 1356, 1358, 1363, 1364, 1368, 1373, 1380, 1381, 1387, 1389, 1401, 1422, 1425, 1426, 1453, 1539, 1540, 1645, β’ : α’ + (α’1 + α’2)  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+…+[Β΢Γ]) 114 21, 76, 106, 117, 171, 204, 231, 233, 243, 245, 246, 248, 249, 258, 267, 304, 422, 439, 442, 443, 485, 819, 904-907, 924, 945, 968, 984, 985, 995, 996, 979, 987, 988, 989, 1000-1002, 1057, 1067-1092, 1103, 1104, 1120, 1123, 1155, 1158, 1159-1164, 1165, 1197-1200, 1221, 1229, 1230, 1237, 1239, 1304, 1305, 1318-1320, 1321, 1322, 1324-1328, 1332-1335, 1339, 1340, 1342-1346, 1503, 1649 α’ AND α’ + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ 86 15, 72, 73, 74, 75, 81-93, 95, 107-111, 116, 118, 123, 125, 131, 132, 138, 139, 149-152, 157, 158, 164, 165, 167, 170, 172, 173, 211, 230, 241, 242, 250, 251, 261, 268, 270, 293, 318, 324, 334, 335, 340- 342, 347-352, 381, 388, 391-396, 415, 420, 460-462, 465, 466, 475, 551, 552, 553, 758, 840-843, 972, 986, 1618 β’ FOR α’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ 74 314-316, 421, 675, 869-879, 889, 891, 925-927, 959-965, 1125, 1126, 1127, 1129-1131, 1136-1145, 1176, 1177, 1184, 1185, 1243-1245, 1248, 1263-1267, 1277-1280, 1284-1287, 1288-1291, 1293, 1297, 1357, 1365, 1366 α’ AND α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ AND α’1 58 7, 9, 17, 78, 177, 180, 181, 185, 188, 190, 191, 197, 325, 377, 408, 454, 492, 504, 519, 616, 625, 765, 829, 830, 954, 1011, 1012, 1013, 104, 1016, 1018, 1022, 1029, 1039, 1040, 1041, 1042, 1043, 1044, 1058, 1062, 1063, 1065, 1066, 1098, 1099, 1100, 1101, 1362, 1369, 1388, 1395, 1415, 1416, 1417, 1437, 1438, 1439, 1452 β’ WORN α’[ΠποθΦ]  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’[ΠποθΦ] 11 930-934, 937, 948-952
87 Qualia, Guide Terms και οι ηελεζηΫρ για μια γλώζζα εςπεηηπιαζμού QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE FORMAL | 1 | EnTerm`<cross monuments> Monuments which are shaped like crosses TELIC | 2 | EnTerm`<fortification elements> Objects which are used_for fortification TELIC | 3 | EnTerm`<industrial structures> Structures which are built_for industrial activities TELIC | 4 | EnTerm`<religious structures> Structures which are built_for religious activities TELIC | 5 | EnTerm`<workshop buildings> Buildings which are made_for workshops activities | 6 | EnTerm`<universities and colleges> TELIC | 7 | EnTerm`<health and welfare facilities> Facilities which are built_for health or welfare activities TELIC | 8 | EnTerm`<judicial buildings> Buildings which are made_for judicial activities TELIC | 9 | EnTerm`<military deployment and distribution buildings> Military buildings which are made_for deployment or distribution TELIC | 10 | EnTerm`<agricultural complexes> Complexes which are built_for agriculture TELIC | 11 | EnTerm`<commercial complexes> Complexes which are built_for commerce TELIC | 12 | EnTerm`<extracting complexes> Complexes which are built_for extracting TELIC | 13 | EnTerm`<water distribution structures> Structures which are built_for water distribution TELIC | 14 | EnTerm`<performing arts buildings> Buildings which are made_for performing arts activities CONSTITUTIVE | 15 | EnTerm`<walls and wall components> Walls or objects which are parts_of walls TELIC | 16 | EnTerm`<clergy houses> Houses which are built_for clergy TELIC | 17 | EnTerm`<supporting and resisting elements> Objects which are used_for supporting or resisting TELIC | 18 | EnTerm`<metalworking plants> Plants which are built_for metalworking CONSTITUTIVE | 19 | EnTerm`<layout features> Features which are parts_of layout TELIC | 20 | EnTerm`<housing complexes> Complexes which are built_for housing CONSTITUTIVE | 21 | EnTerm`<images and ornament: layout features> Images and ornaments which are parts_of layout features TELIC | 27 | EnTerm`<diagonal and multidirectional conveying systems> Conveying systems which are operating diagonally or multi/nally TELIC | 28 | EnTerm`<horizontal conveying systems> Conveying systems which are operating horizontally TELIC | 29 | EnTerm`<vertical conveying systems> Conveying systems which are operating vertically TELIC | 36 | EnTerm`<water distribution systems> Systems which are built_for water distribution TELIC | 39 | EnTerm`<freewheeled transit systems> Transit systems which are operating freewheeled CONSTITUTIVE | 40 | EnTerm`<armor groupings> Groupings which are formed_by armors TELIC | 41 | EnTerm`<equestrian armors> Armors which are used_by equestrians CONSTITUTIVE | 43 | EnTerm`<print groupings> Groupings which are formed_by prints CONSTITUTIVE | 44 | EnTerm`<object groupings> Groupings which are formed_by objects CONSTITUTIVE | 47 | EnTerm`<furnishings groupings> Groupings which are formed_by furnishings CONSTITUTIVE | 48 | EnTerm`<costume groupings> Groupings which are formed_by costumes
88 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE | 49 | EnTerm`<container groupings> Groupings which are formed_by containers CONSTITUTIVE | 50 | EnTerm`<recreational artifact groupings> Groupings which are formed_by recreational artifacts CONSTITUTIVE | 51 | EnTerm`<vehicle groupings> Groupings which are formed_by vehicles CONSTITUTIVE | 52 | EnTerm`<visual works groupings> Groupings which are formed_by visual works CONSTITUTIVE | 53 | EnTerm`<exchange media groupings> Groupings which formed_by exchange media CONSTITUTIVE | 54 | EnTerm`<information artifact groupings> Groupings which are formed_by information artifacts | 55 | EnTerm`<ball game sets> CONSTITUTIVE | 56 | EnTerm`<card, table and board game sets> Sets which are formed_by card, table or board games CONSTITUTIVE | 57 | EnTerm`<stamp groupings> Groupings which are formed_by stamps TELIC | 58 | EnTerm`<infrastructural systems> Systems which are made_for infrastructural purposes TELIC | 59 | EnTerm`<protection systems> Systems which are built_for protection | 60 | EnTerm`<object genres> | 62 | EnTerm`<originals and derivative objects> | 70 | EnTerm`<derivative objects> | 71 | EnTerm`<combinations of rooms> CONSTITUTIVE | 72 | EnTerm`<structural elements and structural element components> Structural elements or objects which are parts_of structural elements CONSTITUTIVE | 73 | EnTerm`<surface elements and surface element components> Surface elements or objects which are parts_of surface elements CONSTITUTIVE | 74 | EnTerm`<openings and opening components> Openings or objects which are parts_of openings CONSTITUTIVE | 75 | EnTerm`<barriers and barrier elements> Objects which are parts_of barriers CONSTITUTIVE | 76 | EnTerm`<culminating and edge ornaments: architectural> Culminat. and edge ornaments which are parts_of architect. elements CONSTITUTIVE | 77 | EnTerm`<circulation elements> Objects which are parts_of circulation CONSTITUTIVE | 78 | EnTerm`<heating and cooking elements> Objects which are parts_of heating or cooking systems FORMAL | 80 | EnTerm`<corner buttresses> Buttresses which are positioned in corners CONSTITUTIVE | 81 | EnTerm`<pier foundations and pier foundation components> Pier foundations or objects which are parts_of pier foundations CONSTITUTIVE | 82 | EnTerm`<pile foundations and pile foundation components> Pile foundations or objects which are parts_of pile foundations CONSTITUTIVE | 83 | EnTerm`<spread footings and spread footing components> Spread footings or objects which are parts_of spread footings CONSTITUTIVE | 95 | EnTerm`<structural slabs and structural slab components> Structural slabs or objects which are parts_of structural slabs FORMAL | 96 | EnTerm`<rooflike enclosing structures> Enclosing structures which are shaped rooflike CONSTITUTIVE |106 | EnTerm`<bases and base components: columns> Bases and base components which are parts_of columns CONSTITUTIVE |107 | EnTerm`<capitals and capital components> Capitals or objects which are parts_of capitals CONSTITUTIVE |108 | EnTerm`<shafts and shaft components> Shafts or objects which are parts_of shafts CONSTITUTIVE |109 | EnTerm`<architraves and architrave components> Architraves or objects which are parts_of architraves CONSTITUTIVE |110 | EnTerm`<cornices and cornice components> Cornices or objects which are parts_of cornices CONSTITUTIVE |111 | EnTerm`<friezes and frieze components> Friezes or objects which are parts_of friezes CONSTITUTIVE |115 | EnTerm`<balustrades, railings and their components> Objects which are parts_of balustrades or railings
89 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |116 | EnTerm`<floors and floor components> Floors or objects which are parts_of floors CONSTITUTIVE |117 | EnTerm`<moldings and molding components: architectural> Mold. or molding components which are parts_of architect. elements CONSTITUTIVE |118 | EnTerm`<coffered ceilings and coffered ceiling components> Coffered ceilings or objects which are parts_of coffered ceilings |121 | EnTerm`<exterior roof components> CONSTITUTIVE |122 | EnTerm`<roof frame components> Roof components which are parts_of frames CONSTITUTIVE |123 | EnTerm`<eaves and eave components> Eaves or objects which are parts_of eaves CONSTITUTIVE |124 | EnTerm`<roof appendages> Appendages which are parts_of roofs CONSTITUTIVE |125 | EnTerm`<verges and verge components> Verges or objects which are parts_of verges FORMAL |126 | EnTerm`<horizontal roof frame components> Roof frame components which are positioned horizontally FORMAL |127 | EnTerm`<vertical roof frame components> Roof frame components which are positioned vertically CONSTITUTIVE |131 | EnTerm`<battlements and battlement components> Battlements or objects which are parts_of battlements CONSTITUTIVE |132 | EnTerm`<facades and facade components> Facades or objects which are parts_of facades CONSTITUTIVE |138 | EnTerm`<doorframes and doorframe components> Doorframes or objects which are parts_of doorframes CONSTITUTIVE |139 | EnTerm`<doors and door components> Doors or objects which are parts_of doors FORMAL |148 | EnTerm`<tripartite windows> Windows which are manufactured tripartite CONSTITUTIVE |149 | EnTerm`<window frames and window frame components> Window frames or objects which are parts_of window frames CONSTITUTIVE |150 | EnTerm`<louvers and louver components> Louvers or objects which are parts_of louvers CONSTITUTIVE |151 | EnTerm`<tracery and tracery components> Tracery or objects which are parts_of tracery CONSTITUTIVE |152 | EnTerm`<stairs and stair components> Stairs or objects which are parts_of stairs CONSTITUTIVE |157 | EnTerm`<newels and newel components> Newels or objects which are parts_of newels CONSTITUTIVE |158 | EnTerm`<steps and step components> Steps or objects which are parts_of steps CONSTITUTIVE |161 | EnTerm`<metal seams> Seams which are made_of metal CONSTITUTIVE |164 | EnTerm`<bastions and bastion components> Bastions or objects which are parts_of bastions CONSTITUTIVE |165 | EnTerm`<defensive walls and defensive wall components> Defensive walls or objects which are parts_of defensive walls CONSTITUTIVE |166 | EnTerm`<fortification openings> Openings which are parts_of fortification elements CONSTITUTIVE |167 | EnTerm`<altars and altar components> Altars or objects which are parts_of altars TELIC |168 | EnTerm`<Christian religious building fixtures> Fixtures which are used_for Christian religious buildings TELIC |169 | EnTerm`<Islamic religious building fixtures> Fixtures which are used_for Islamic religious buildings CONSTITUTIVE |170 | EnTerm`<pews and pew components> Pews or objects which are parts_of pews TELIC |171 | EnTerm`<screens in Christian religious buildings> Screens which are used_for Christian religious buildings CONSTITUTIVE |172 | EnTerm`<stalls and stall components> Stalls or objects which are parts_of stalls CONSTITUTIVE |173 | EnTerm`<manholes and manhole components> Manholes or objects which are parts_of manholes |174 | EnTerm`<exterior covered spaces> |175 | EnTerm`<interior spaces> TELIC |176 | EnTerm`<assembly spaces> Spaces which are used_for assembly
90 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |177 | EnTerm`<bath, dressing and sanitary spaces> Spaces which are used_for bath, dressing or sanitary TELIC |178 | EnTerm`<circulation spaces> Spaces which are used_for circulation TELIC |179 | EnTerm`<display rooms and spaces> Rooms and spaces which are used_for display TELIC |180 | EnTerm`<eating and drinking spaces> Spaces which are used_for eating or drinking TELIC |181 | EnTerm`<entertainment and recreation spaces> Spaces which are used_for entertainment or recreation TELIC |182 | EnTerm`<entrance spaces> Spaces which are used_for entrance TELIC |183 | EnTerm`<equipment spaces> Spaces which are used_for equipment TELIC |184 | EnTerm`<protective spaces> Spaces which are used_for protection TELIC |185 | EnTerm`<reading and writing spaces> Spaces which are used_for reading or writing TELIC |186 | EnTerm`<reception spaces> Spaces which are used_for reception TELIC |187 | EnTerm`<sleeping spaces> Spaces which are used_for sleeping TELIC |188 | EnTerm`<social and sitting spaces> Spaces which are used_for social activities or sitting TELIC |189 | EnTerm`<storage spaces> Spaces which are used_for storage TELIC |190 | EnTerm`<utility and access spaces> Spaces which are used_for utility or access TELIC |191 | EnTerm`<work and instructional spaces> Spaces which are used_for work or instruction |192 | EnTerm`<uncovered spaces> CONSTITUTIVE |193 | EnTerm`<Roman bath spaces> Spaces which are parts_of Roman baths CONSTITUTIVE |194 | EnTerm`<Christian religious building spaces> Spaces which are parts_of Christian religious buildings CONSTITUTIVE |195 | EnTerm`<temple spaces> Spaces which are parts_of temples TELIC |196 | EnTerm`<audience spaces> Spaces which are used_by audiences TELIC |197 | EnTerm`<performance and backstage spaces> Spaces which are used_for performance and backstage CONSTITUTIVE |200 | EnTerm`<anvil components> Objects which are parts_of anvils CONSTITUTIVE |201 | EnTerm`<computer components> Objects which are parts_of computers CONSTITUTIVE |202 | EnTerm`<culinary tool components> Objects which are parts_of culinary tools CONSTITUTIVE |203 | EnTerm`<grinding and milling equipment components> Objects which are parts_of grinding and milling equipment CONSTITUTIVE |204 | EnTerm`<handles: tool components> Handles which are parts_of tool components CONSTITUTIVE |205 | EnTerm`<hoist components> Objects which are parts_of hoists CONSTITUTIVE |206 | EnTerm`<land vehicle equipment components> Objects which are parts_of land vehicle equipment CONSTITUTIVE |207 | EnTerm`<printing press components> Objects which are parts_of printing press CONSTITUTIVE |208 | EnTerm`<stove components> Objects which are parts_of stoves CONSTITUTIVE |211 | EnTerm`<keys and key components> Keys or objects which are parts_of keys CONSTITUTIVE |230 | EnTerm`<bolts and bolt components> Bolts or objects which are parts_of bolts CONSTITUTIVE |231 | EnTerm`<spikes: fasteners> Spikes which are parts_of fasteners CONSTITUTIVE |232 | EnTerm`<bevor components> Objects which are parts_of bevors CONSTITUTIVE |233 | EnTerm`<visors: helmet components> Visors which are parts_of helmet components
91 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |234 | EnTerm`<staff weapon components> Objects which are parts_of staff weapons CONSTITUTIVE |235 | EnTerm`<edged weapon components> Objects which are parts_of edged weapons CONSTITUTIVE |236 | EnTerm`<projectile weapon components> Objects which are parts_of projectile weapons CONSTITUTIVE |241 | EnTerm`<arms and arm components> Arms or objects which are parts_of arms CONSTITUTIVE |242 | EnTerm`<backs and back components> Backs or objects which are parts_of backs CONSTITUTIVE |243 | EnTerm`<bases: furniture components> Bases which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |244 | EnTerm`<bed components> Objects which are parts_of beds CONSTITUTIVE |245 | EnTerm`<corners: furniture components> Corners which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |246 | EnTerm`<doors: furniture components> Doors which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |247 | EnTerm`<drawers and drawer components> Drawers or objects which are parts_of drawers CONSTITUTIVE |248 | EnTerm`<ends: furniture components> Ends which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |249 | EnTerm`<feet and foot components: furniture> Feet and foot components which are parts_of furniture CONSTITUTIVE |250 | EnTerm`<legs and leg components> Legs or objects which are parts_of legs CONSTITUTIVE |251 | EnTerm`<seats and seat components> Seats or objects which are parts_of seats CONSTITUTIVE |252 | EnTerm`<arm components> Objects which are parts_of arms CONSTITUTIVE |258 | EnTerm`<feet: furniture components> Feet which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |259 | EnTerm`<foot components> Objects which are parts_of feet CONSTITUTIVE |260 | EnTerm`<leg components> Objects which are parts_of legs CONSTITUTIVE |261 | EnTerm`<knees and knee components> Knees or objects which are parts_of knees CONSTITUTIVE |262 | EnTerm`<seat components> Objects which are parts_of seats |263 | EnTerm`<upholstered seats> TELIC |264 | EnTerm`<clock and watch trains> Trains which are used_for clocks or watches CONSTITUTIVE |265 | EnTerm`<accessory door hardware> Accessory hardware which is part_of doors CONSTITUTIVE |266 | EnTerm`<accessory window and shutter hardware> Accessory hardware which is part_of windows or shutter CONSTITUTIVE |267 | EnTerm`<handles: finish hardware> Handles which are parts_of finish hardware CONSTITUTIVE |268 | EnTerm`<hinges and hinge components> Hinges or objects which are parts_of hinges |269 | EnTerm`<holders> CONSTITUTIVE |270 | EnTerm`<securing devices and securing device components> Securing devices or objects which are parts_of securing devices CONSTITUTIVE |271 | EnTerm`<concrete joints> Joints which are made_of concrete CONSTITUTIVE |272 | EnTerm`<masonry joints> Joints which are made_of masonry CONSTITUTIVE |273 | EnTerm`<metal joints> Joints which are made_of metal CONSTITUTIVE |274 | EnTerm`<wood joints> Joints which are made_of wood CONSTITUTIVE |280 | EnTerm`<chimney components> Objects which are parts_of chimneys CONSTITUTIVE |281 | EnTerm`<fireplace components> Objects which are parts_of fireplaces CONSTITUTIVE |282 | EnTerm`<pier components> Objects which are parts_of piers
92 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |283 | EnTerm`<arch components> Objects which are parts_of arches CONSTITUTIVE |284 | EnTerm`<dome components> Objects which are parts_of domes CONSTITUTIVE |285 | EnTerm`<vault components> Objects which are parts_of vaults CONSTITUTIVE |286 | EnTerm`<column components> Objects which are parts_of columns CONSTITUTIVE |287 | EnTerm`<entablature components> Objects which are parts_of entablatures CONSTITUTIVE |288 | EnTerm`<cornice components> Objects which are parts_of cornices CONSTITUTIVE |289 | EnTerm`<frieze components> Objects which are parts_of friezes CONSTITUTIVE |290 | EnTerm`<truss components> Objects which are parts_of trusses CONSTITUTIVE |291 | EnTerm`<floor components> Objects which are parts_of floors CONSTITUTIVE |292 | EnTerm`<roof components> Objects which are parts_of roofs CONSTITUTIVE |293 | EnTerm`<hearths and hearth components> Hearths or objects which are parts_of hearthes CONSTITUTIVE |294 | EnTerm`<eave components> Objects which are parts_of eaves CONSTITUTIVE |295 | EnTerm`<gable components> Objects which are parts_of gables CONSTITUTIVE |296 | EnTerm`<wall components> Objects which are parts_of walls CONSTITUTIVE |297 | EnTerm`<opening components> Objects which are parts_of openings CONSTITUTIVE |298 | EnTerm`<door components> Objects which are parts_of doors CONSTITUTIVE |299 | EnTerm`<doorway components> Objects which are parts_of doorways CONSTITUTIVE |300 | EnTerm`<gate components> Objects which are parts_of gates CONSTITUTIVE |301 | EnTerm`<window components> Objects which are parts_of windows CONSTITUTIVE |302 | EnTerm`<tracery components> Objects which are parts_of tracery CONSTITUTIVE |303 | EnTerm`<step components> Objects which are parts_of steps CONSTITUTIVE |304 | EnTerm`<moldings: architectural> Moldings which are parts_of architectural elements CONSTITUTIVE |305 | EnTerm`<molding components> Objects which are parts_of moldings CONSTITUTIVE |306 | EnTerm`<altar components> Objects which are parts_of altars CONSTITUTIVE |307 | EnTerm`<cooling, heating and humidifying components> Objects which are parts_of HVAC components CONSTITUTIVE |308 | EnTerm`<ventilation system components> Objects which are parts_of ventilation systems CONSTITUTIVE |312 | EnTerm`<capital components> Objects which are parts_of capitals CONSTITUTIVE |313 | EnTerm`<shaft components> Objects which are parts_of shafts TELIC |314 | EnTerm`<hangers for concrete> Hangers which are used_for concrete TELIC |315 | EnTerm`<hangers for steel> Hangers which are used_for steel TELIC |316 | EnTerm`<hangers for wood> Hangers which are used_for wood CONSTITUTIVE |317 | EnTerm`<gateway components> Objects which are parts_of gateways CONSTITUTIVE |318 | EnTerm`<gates and gate components> Gates or objects which are parts_of gates TELIC |319 | EnTerm`<hung windows> Windows which are operating hung CONSTITUTIVE |320 | EnTerm`<louver components> Objects which are parts_of louvers
93 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |321 | EnTerm`<verge components> Objects which are parts_of verges CONSTITUTIVE |322 | EnTerm`<Greek and Roman temple substructure components> Objects which are parts_of Greek and Roman temple substructure |323 | EnTerm`<rooms and spaces> CONSTITUTIVE |324 | EnTerm`<steeples and steeple components> Steeples or objects which are parts_of steeples CONSTITUTIVE |325 | EnTerm`<balustrade and railing components> Objects which are parts_of balustrade or railing CONSTITUTIVE |326 | EnTerm`<stair components> Objects which are parts_of stairs CONSTITUTIVE |327 | EnTerm`<newel components> Objects which are parts_of newels TELIC |328 | EnTerm`<men's quarters> Quarters which are used_by men TELIC |329 | EnTerm`<women's quarters> Quarters which are used_by women CONSTITUTIVE |330 | EnTerm`<stall components> Objects which are parts_of stalls CONSTITUTIVE |331 | EnTerm`<window frame components> Window components which are parts_of frames CONSTITUTIVE |332 | EnTerm`<coffered ceiling components> Objects which are parts_of coffered ceilings CONSTITUTIVE |333 | EnTerm`<pedestal components> Objects which are parts_of pedestals CONSTITUTIVE |334 | EnTerm`<chimneys and chimney components> Chimneys or objects which are parts_of chimneys CONSTITUTIVE |335 | EnTerm`<fireplaces and fireplace components> Fireplaces or objects which are parts_of fireplaces CONSTITUTIVE |336 | EnTerm`<mortar joints> Joints which are made_of mortar CONSTITUTIVE |337 | EnTerm`<structural elements> Objects which are parts_of structures CONSTITUTIVE |338 | EnTerm`<structural element components> Objects which are parts_of structural elements CONSTITUTIVE |339 | EnTerm`<anthropomorphic supporting elements> Supporting elements which are parts_of anthropomorphic CONSTITUTIVE |340 | EnTerm`<columns and column components> Columns or objects which are parts_of columns CONSTITUTIVE |341 | EnTerm`<pedestals and pedestal components> Pedestals or objects which are parts_of pedestals CONSTITUTIVE |342 | EnTerm`<piers and pier components> Piers or objects which are parts_of piers CONSTITUTIVE |343 | EnTerm`<structural systems> Systems which are parts_of structural elements CONSTITUTIVE |344 | EnTerm`<structural assemblies> Assemblies which are parts_of structural elements TELIC |345 | EnTerm`<spanning and projecting structural elements> Structural elements which are used_for spanning or projecting |346 | EnTerm`<enclosing structural elements> CONSTITUTIVE |347 | EnTerm`<arches and arch components> Archs or objects which are parts_of arches CONSTITUTIVE |348 | EnTerm`<entablatures and entablature components> Entablatures or objects which are parts_of entablatures CONSTITUTIVE |349 | EnTerm`<trusses and truss components> Trusses or objects which are parts_of trusses CONSTITUTIVE |350 | EnTerm`<domes and dome components> Domes or objects which are parts_of domes CONSTITUTIVE |351 | EnTerm`<roofs and roof components> Roofs or objects which are parts_of roofs CONSTITUTIVE |352 | EnTerm`<vaults and vault components> Vaults or objects which are parts_of vaults CONSTITUTIVE |353 | EnTerm`<arch, dome or vault components> Objects which are parts_of arches, domes or vaults CONSTITUTIVE |354 | EnTerm`<balloon and platform frame components> Objects which are parts_of ballon and platform frames |355 | EnTerm`<rolled sections>
94 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |356 | EnTerm`<religious building fixtures> Fixtures which are used_for religious buildings TELIC |357 | EnTerm`<sports facilities fixtures> Fixtures which are used_for sports facilities CONSTITUTIVE |358 | EnTerm`<theater elements> Objects which are parts_of theaters CONSTITUTIVE |359 | EnTerm`<dam elements> Objects which are parts_of dams CONSTITUTIVE |360 | EnTerm`<transportation elements> Objects which are parts_of transportation CONSTITUTIVE |361 | EnTerm`<utilities components> Objects which are parts_of utilities TELIC |362 | EnTerm`<public building fixtures> Fixtures which are used_for public buildings CONSTITUTIVE |363 | EnTerm`<surface elements> Objects which are parts_of surface CONSTITUTIVE |364 | EnTerm`<surface element components> Objects which are parts_of surface elements CONSTITUTIVE |365 | EnTerm`<key components> Objects which are parts_of keys CONSTITUTIVE |366 | EnTerm`<structural slab components> Objects which are parts_of structural slabs CONSTITUTIVE |367 | EnTerm`<pier foundation components> Objects which are parts_of pier foundations CONSTITUTIVE |368 | EnTerm`<pile foundation components> Objects which are parts_of pile foundations CONSTITUTIVE |369 | EnTerm`<spread footing components> Objects which are parts_of spread footings CONSTITUTIVE |371 | EnTerm`<defensive wall components> Objects which are parts_of defensive walls CONSTITUTIVE |372 | EnTerm`<knee components> Objects which are parts_of knees CONSTITUTIVE |373 | EnTerm`<manhole components> Objects which are parts_of manholes CONSTITUTIVE |374 | EnTerm`<scaenae components> Objects which are parts_of scaenae CONSTITUTIVE |375 | EnTerm`<health facility spaces> Spaces which are parts_of health facilities CONSTITUTIVE |376 | EnTerm`<religious building spaces> Spaces which are parts_of religious buildings CONSTITUTIVE |377 | EnTerm`<stable and barn spaces> Spaces which are parts_of stables and barns CONSTITUTIVE |378 | EnTerm`<theater spaces> Spaces which are parts_of theaters CONSTITUTIVE |379 | EnTerm`<tomb spaces> Spaces which are parts_of tombs CONSTITUTIVE |380 | EnTerm`<exhibition building spaces> Spaces which are parts_of exhibition buildings CONSTITUTIVE |381 | EnTerm`<scaenae and scaenae components> Scaenae or objects which are parts_of scaenae CONSTITUTIVE |382 | EnTerm`<stage components> Objects which are parts_of stages CONSTITUTIVE |383 | EnTerm`<bastion components> Objects which are parts_of bastions CONSTITUTIVE |384 | EnTerm`<battlement components> Objects which are parts_of battlements CONSTITUTIVE |385 | EnTerm`<pew components> Objects which are parts_of pews CONSTITUTIVE |386 | EnTerm`<upper stage components> Objects which are parts_of upper stages CONSTITUTIVE |387 | EnTerm`<tiring house components> Tracks or objects which are parts_of tiring houses CONSTITUTIVE |388 | EnTerm`<tracks and track components> Tracks or objects which are parts_of tracks CONSTITUTIVE |389 | EnTerm`<steeple components> Objects which are parts_of steeples CONSTITUTIVE |390 | EnTerm`<facade components> Objects which are parts_of facades CONSTITUTIVE |391 | EnTerm`<stages and stage components> Stages or objects which are parts_of stages
95 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |392 | EnTerm`<tiring houses and tiring house components> Tiring house or objects which are parts_of tiring houses CONSTITUTIVE |393 | EnTerm`<upper stages and upper stage components> Uppers stages or objects which are parts_of upper stages CONSTITUTIVE |394 | EnTerm`<doorways and doorway components> Doorways or objects which are parts_of doorways CONSTITUTIVE |395 | EnTerm`<gateways and gateway components> Gateways or objects which are parts_of gateways CONSTITUTIVE |396 | EnTerm`<windows and window components> Windows or objects which are parts_of windows TELIC |397 | EnTerm`<toplighting openings> Openings which are used_for toplighting CONSTITUTIVE |400 | EnTerm`<doorframe components> Objects which are parts_of doorframes CONSTITUTIVE |407 | EnTerm`<bridge elements> Objects which are parts_of bridges CONSTITUTIVE |408 | EnTerm`<road and roadside elements> Objects which are parts_of roads and roadsides CONSTITUTIVE |409 | EnTerm`<transit system elements> Objects which are parts_of transit systems FORMAL |412 | EnTerm`<ceiling hangers> Hangers which are positioned on ceilings CONSTITUTIVE |413 | EnTerm`<barrier elements> Objects which are parts_of barriers CONSTITUTIVE |414 | EnTerm`<decorative wall components> Decorative objects which are parts_of walls CONSTITUTIVE |415 | EnTerm`<gables and gable components> Gables or objects which are parts_of gables FORMAL |416 | EnTerm`<interior wall components> Wall components which are positioned in interior CONSTITUTIVE |419 | EnTerm`<back components> Objects which are parts_of backs CONSTITUTIVE |420 | EnTerm`<bindings and binding components> Bindings or objects which are parts_of bindings TELIC |421 | EnTerm`<coverings for gathered matter> Coverings which are used_for gathered matter CONSTITUTIVE |422 | EnTerm`<edges: gathered matter components> Edges which are parts_of gathered matter components CONSTITUTIVE |423 | EnTerm`<drawer components> Objects which are parts_of drawers CONSTITUTIVE |428 | EnTerm`<vehicle lights> Lights which are parts_of vehicles TELIC |432 | EnTerm`<kerosene burners> Burners which are operating with kerosene TELIC |433 | EnTerm`<oil burners> Burners which are operating with oil CONSTITUTIVE |434 | EnTerm`<quilt components> Objects which are parts_of quilts CONSTITUTIVE |435 | EnTerm`<rug components> Objects which are parts_of rugs CONSTITUTIVE |436 | EnTerm`<upholstery components> Objects which are parts_of upholsteries CONSTITUTIVE |437 | EnTerm`<hearth components> Objects which are parts_of hearthes CONSTITUTIVE |438 | EnTerm`<architrave components> Objects which are parts_of architraves CONSTITUTIVE |439 | EnTerm`<pipes: aerophone components> Pipes which are parts_of aerophone components CONSTITUTIVE |440 | EnTerm`<drum components> Objects which are parts_of drums TELIC |441 | EnTerm`<percussion beaters> Beaters which are used_for percussion CONSTITUTIVE |442 | EnTerm`<bases: column components> Bases which are parts_of column components CONSTITUTIVE |443 | EnTerm`<base components: columns> Βase components which are parts_of columns CONSTITUTIVE |444 | EnTerm`<binding components> Objects which are parts_of bindings CONSTITUTIVE |447 | EnTerm`<scale components> Objects which are parts_of scales
96 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |448 | EnTerm`<surveying accessories> Accessories which are used_for surveying CONSTITUTIVE |449 | EnTerm`<timepiece components> Objects which are parts_of timepieces CONSTITUTIVE |450 | EnTerm`<breastplate components> Objects which are parts_of breastplates CONSTITUTIVE |451 | EnTerm`<helmet components> Objects which are parts_of helmets CONSTITUTIVE |452 | EnTerm`<shield components> Objects which are parts_of shields CONSTITUTIVE |453 | EnTerm`<vambrace components> Objects which are parts_of vambraces CONSTITUTIVE |454 | EnTerm`<clock and watch components> Objects which are parts_of clocks and watches CONSTITUTIVE |457 | EnTerm`<gathered matter components> Objects which are parts_of gathered matter |458 | EnTerm`<script and type forms> |459 | EnTerm`<script and type signs> CONSTITUTIVE |460 | EnTerm`<barrels and barrel components> Barrels or objects which are parts_of barrels CONSTITUTIVE |461 | EnTerm`<breech mechanisms and breech mechanism components> Breech mechan. or objects which are parts_of breech mechanisms CONSTITUTIVE |462 | EnTerm`<locks and lock components> Locks or objects which are parts_of locks FORMAL |463 | EnTerm`<Arabic scripts> Scripts which are written_in Arabic FORMAL |464 | EnTerm`<Latin and Greek alphabet scripts> Scripts which are written_in Latin and Greek alphabet CONSTITUTIVE |465 | EnTerm`<upholstery foundations and their components> Objects which are parts_of upholstery foundations CONSTITUTIVE |466 | EnTerm`<actions and action components> Actions or objects which are parts_of actions CONSTITUTIVE |467 | EnTerm`<aerophone components> Objects which are parts_of aerophones CONSTITUTIVE |468 | EnTerm`<chordophone components> Objects which are parts_of chordophones CONSTITUTIVE |469 | EnTerm`<keyboard instrument components> Objects which are parts_of keyboard instruments CONSTITUTIVE |470 | EnTerm`<percussion instrument components> Objects which are parts_of percussion instruments CONSTITUTIVE |471 | EnTerm`<armor components> Objects which are parts_of armors CONSTITUTIVE |472 | EnTerm`<lock components> Objects which are parts_of locks CONSTITUTIVE |473 | EnTerm`<upholstery foundation components> Objects which are parts_of upholstery foundations CONSTITUTIVE |474 | EnTerm`<action components> Objects which are parts_of actions CONSTITUTIVE |475 | EnTerm`<swells and swell components> Swells or objects which are parts_of swells CONSTITUTIVE |476 | EnTerm`<barrel components> Objects which are parts_of barrels TELIC |477 | EnTerm`<breech mechanisms> Mechanisms which are operating with breeches CONSTITUTIVE |478 | EnTerm`<breech mechanism components> Objects which are parts_of breech mechanisms CONSTITUTIVE |479 | EnTerm`<arrow components> Objects which are parts_of arrows CONSTITUTIVE |480 | EnTerm`<firearm components> Objects which are parts_of firearms CONSTITUTIVE |481 | EnTerm`<mosaic components> Objects which are parts_of mosaics CONSTITUTIVE |482 | EnTerm`<painting components> Objects which are parts_of paintings CONSTITUTIVE |483 | EnTerm`<sculpture components> Objects which are parts_of sculptures CONSTITUTIVE |485 | EnTerm`<knobs: finish hardware> Knobs which are parts_of finish hardware
97 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE |486 | EnTerm`<culminating and edge ornaments> |487 | EnTerm`<object portions or aspects> CONSTITUTIVE |490 | EnTerm`<system components> Objects which are parts_of systems |491 | EnTerm`<building divisions> CONSTITUTIVE |492 | EnTerm`<tool and equipment components> Objects which are parts_of tools or equipment CONSTITUTIVE |493 | EnTerm`<measuring device components> Objects which are parts_of measuring devices CONSTITUTIVE |494 | EnTerm`<furnishings components> Objects which are parts_of furnishings CONSTITUTIVE |495 | EnTerm`<costume components> Objects which are parts_of costumes CONSTITUTIVE |496 | EnTerm`<textile components> Objects which are parts_of textiles CONSTITUTIVE |497 | EnTerm`<weapon components> Objects which are parts_of weapons CONSTITUTIVE |498 | EnTerm`<ammunition components> Objects which are parts_of ammunitions CONSTITUTIVE |499 | EnTerm`<container components> Objects which are parts_of containers CONSTITUTIVE |500 | EnTerm`<sound device components> Objects which are parts_of sound devices CONSTITUTIVE |501 | EnTerm`<vehicle components> Objects which are parts_of vehicles CONSTITUTIVE |502 | EnTerm`<visual works components> Objects which are parts_of visual works CONSTITUTIVE |503 | EnTerm`<information artifact components> Objects which are parts_of information artifacts CONSTITUTIVE |504 | EnTerm`<coverings and hangings components> Objects which are parts_of coverings and hangings CONSTITUTIVE |505 | EnTerm`<frame components> Objects which are parts_of frames CONSTITUTIVE |506 | EnTerm`<furniture components> Objects which are parts_of furniture CONSTITUTIVE |507 | EnTerm`<lighting device components> Objects which are parts_of lighting devices CONSTITUTIVE |508 | EnTerm`<electrical system components> Objects which are parts_of electrical systems CONSTITUTIVE |509 | EnTerm`<HVAC components> Objects which are parts_of HVAC |510 | EnTerm`<infrastructural elements> CONSTITUTIVE |511 | EnTerm`<plumbing and stormwater system components> Objects which are parts_of plumbing or stormwater systems CONSTITUTIVE |512 | EnTerm`<protection system components> Objects which are parts_of protection systems CONSTITUTIVE |513 | EnTerm`<telecommunication systems components> Objects which are parts_of telecommunication systems CONSTITUTIVE |514 | EnTerm`<fire alarm system components> Objects which are parts_of fire alarms systems CONSTITUTIVE |515 | EnTerm`<fire extinguishing system components> Objects which are parts_of fire extinguishing systems CONSTITUTIVE |516 | EnTerm`<security system components> Objects which are parts_of security systems CONSTITUTIVE |519 | EnTerm`<aircraft and spacecraft components> Objects which are parts_of aircrafts or spacecrafts CONSTITUTIVE |520 | EnTerm`<land vehicle components> Objects which are parts_of land vehicles CONSTITUTIVE |521 | EnTerm`<watercraft components> Objects which are parts_of watercrafts CONSTITUTIVE |522 | EnTerm`<bolt components> Objects which are parts_of bolts CONSTITUTIVE |523 | EnTerm`<hinge components> Objects which are parts_of hinges TELIC |524 | EnTerm`<securing devices> Devices which are used_for securing activities
98 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |525 | EnTerm`<securing device components> Objects which are parts_of securing devices CONSTITUTIVE |526 | EnTerm`<track components> Objects which are parts_of tracks CONSTITUTIVE |527 | EnTerm`<swell components> Objects which are parts_of swells TELIC |550 | EnTerm`<local administrative centers> Centers which are used_for local administrative activities CONSTITUTIVE |551 | EnTerm`<bodies of water and components of bodies of water> Objects which are parts_of bodies of water CONSTITUTIVE |552 | EnTerm`<landforms and landform components> Landforms or objects which are parts_of landforms CONSTITUTIVE |553 | EnTerm`<vegetation and vegetation components> Vegetation or objects which are parts_of vegetation CONSTITUTIVE |554 | EnTerm`<components of bodies of water> Objects which are parts_of bodies of water |558 | EnTerm`<marine bodies> |559 | EnTerm`<lacustrine bodies> |560 | EnTerm`<riverine bodies> |561 | EnTerm`<coastline bodies of water> CONSTITUTIVE |562 | EnTerm`<landform components> Objects which are parts_of landforms CONSTITUTIVE |567 | EnTerm`<vegetation components> Objects which are parts_of vegetation TELIC |578 | EnTerm`<detention complexes> Complexes which are built_for detention TELIC |579 | EnTerm`<transportation complexes> Complexes which are built_for transportation TELIC |584 | EnTerm`<club complexes> Complexes which serve the built_for clubs TELIC |585 | EnTerm`<air transportation complexes> Complexes which are built_for air transportation TELIC |586 | EnTerm`<water transportation complexes> Complexes which are built_for water transportation TELIC |592 | EnTerm`<census districts> Districts which are used_for census |593 | EnTerm`<civil districts> TELIC |594 | EnTerm`<religious districts> Districts which are used_for religious activities |595 | EnTerm`<single built works> TELIC |606 | EnTerm`<agricultural structures> Structures which are built_for agriculture TELIC |607 | EnTerm`<communications structures> Structures which are built_for communications TELIC |608 | EnTerm`<funerary structures> Structures which are built_for funerary activities |609 | EnTerm`<gate structures> TELIC |610 | EnTerm`<information handling facilities> Facilities which are used_for information handling TELIC |611 | EnTerm`<institutional buildings> Buildings which are made_for institutions TELIC |612 | EnTerm`<performing arts structures> Structures which are built_for performing acts activities TELIC |613 | EnTerm`<public accommodations> Accommodations which are built_for public TELIC |614 | EnTerm`<recreation structures> Structures which are built_for recreation activities TELIC |615 | EnTerm`<research structures> Structures which are built_for research activities TELIC |616 | EnTerm`<social and civic buildings> Buildings which are made_for social or civil activities TELIC |617 | EnTerm`<residential structures> Structures which are built_for residents
99 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |618 | EnTerm`<transportation structures> Structures which are built_for transportation TELIC |619 | EnTerm`<food storage structures> Structures which are built_for food storage TELIC |620 | EnTerm`<horticultural buildings> Buildings which are made_for horticulture TELIC |624 | EnTerm`<swine housing> Housing which are used_for swines TELIC |625 | EnTerm`<eating and drinking buildings> Buildings which are made_for eating or drinking TELIC |626 | EnTerm`<service industry buildings> Buildings which are made_for service industry TELIC |629 | EnTerm`<telecommunications buildings> Buildings which are made_for telecommunications TELIC |630 | EnTerm`<group dwellings> Dwellings which are built_for groups TELIC |639 | EnTerm`<rural houses> Houses which are built_for rural activities TELIC |640 | EnTerm`<animal exhibition buildings> Buildings which are made_for animal exhibitions TELIC |644 | EnTerm`<funerary preparatory buildings> Funerary buildings which are made_for preparatory activities TELIC |645 | EnTerm`<sepulchral buildings> Buildings which are made_for sepulchral activities AGENTIVE |650 | EnTerm`<artificial water channels> Water channels which are created artificially TELIC |654 | EnTerm`<drainage structures> Structures which are built_for drainages TELIC |659 | EnTerm`<accessory industrial buildings> Industrial buildings which are made_for accessory activities TELIC |660 | EnTerm`<utilities buildings> Buildings which are made_for utilities TELIC |663 | EnTerm`<processing plants> Plants which are built_for processing TELIC |664 | EnTerm`<meat processing plants> Plants which are built_for meat processing TELIC |671 | EnTerm`<pre-primary schools> Schools which are built_for pre-primary pupils TELIC |672 | EnTerm`<auxiliary health care facilities> Facilities which are built_for auxiliary health care activities TELIC |675 | EnTerm`<hospitals for contagious diseases> Hospitals which are built_for contagious diseases treatment TELIC |679 | EnTerm`<military security buildings> Military buildings which are made_for security TELIC |680 | EnTerm`<military social buildings> Military buildings which are made_for social activities TELIC |681 | EnTerm`<military training buildings> Military buildings which are made_for training TELIC |682 | EnTerm`<military towers> Towers which are built_for military activities TELIC |685 | EnTerm`<monumental pillars> Pillars which are built_for monumental activities TELIC |700 | EnTerm`<vehicle storage buildings> Buildings which are made_for vehicle storage TELIC |701 | EnTerm`<air and space transportation buildings> Buildings which are made_for air or space transportation TELIC |702 | EnTerm`<rail transportation buildings> Buildings which are made_for rail transportation TELIC |703 | EnTerm`<road transportation structures> Structures which are built_for road transportation TELIC |704 | EnTerm`<water transportation buildings> Buildings which are made_for water transportation TELIC |705 | EnTerm`<toll-collection structures> Structures which are built_for toll-collection TELIC |709 | EnTerm`<rail transportation structures> Structures which are built_for rail transportation TELIC |710 | EnTerm`<water transportation structures> Structures which are built_for water transportation TELIC |714 | EnTerm`<diplomatic buildings> Buildings which are made_for diplomatic activities
100 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE FORMAL |715 | EnTerm`<freestanding altars> Altars which are positioned in freestand mode TELIC |718 | EnTerm`<drilling structures> Structures which are built_for drilling TELIC |719 | EnTerm`<metal works structures> Structures which are built_for metal works TELIC |720 | EnTerm`<mine structures> Structures which are built_for mines TELIC |721 | EnTerm`<shipyard structures> Structures which are built_for shipyards TELIC |722 | EnTerm`<textile mill structures> Structures which are built_for textile mills TELIC |723 | EnTerm`<telecommunications towers> Towers which are built_for telecommunications TELIC |727 | EnTerm`<water recreation structures> Towers which are built_for water recreation activities TELIC |728 | EnTerm`<winter sports structures> Structures which are built_for winter sports TELIC |729 | EnTerm`<power plant buildings> Buildings which are made_for power plants TELIC |730 | EnTerm`<defensive towers> Towers which are built_for defense TELIC |731 | EnTerm`<history museums> Museums which serve the purpose_of_exhibit history TELIC |732 | EnTerm`<transportation museums> Museums which serve the purpose_of_exhibit transportation TELIC |734 | EnTerm`<residential eating structures> Residential structures which are built_for eating |735 | EnTerm`<residential menstrual structures> TELIC |736 | EnTerm`<residential work structures> Residential structures which are built_for work FORMAL |745 | EnTerm`<geometric gardens> Gardens which are shaped geometrically CONSTITUTIVE |758 | EnTerm`<waterfronts and waterfront spaces> Waterfronts or spaces which are parts_of waterfronts CONSTITUTIVE |759 | EnTerm`<aeronautical site elements> Objects which are parts_of aeronautical sites FORMAL |760 | EnTerm`<freestanding walls> Walls which are positioned in freestand mode CONSTITUTIVE |761 | EnTerm`<landscaped-site elements> Objects which are parts_of landscape sites CONSTITUTIVE |762 | EnTerm`<waterfront spaces> Spaces which are parts_of waterfronts TELIC |763 | EnTerm`<air transportation spaces> Spaces which are built_for air transportation TELIC |764 | EnTerm`<motor vehicle lots> Lots which are used_for motor vehicles TELIC |765 | EnTerm`<sports and recreation spaces> Spaces which are built_for sports or recreation TELIC |766 | EnTerm`<transportation spaces> Spaces which are built_for transportation CONSTITUTIVE |767 | EnTerm`<site elements> Objects which are parts_of sites |770 | EnTerm`<coverings and hangings> |771 | EnTerm`<soft furnishings> TELIC |787 | EnTerm`<mechanical lamps> Lamps which are operating mechanically TELIC |788 | EnTerm`<wick support lamps> TELIC |789 | EnTerm`<adjustable lamps> Lamps which are operating adjustably TELIC |797 | EnTerm`<single seating furniture> Furniture which are used_for single seating TELIC |798 | EnTerm`<multiple-seating furniture> Furniture which are used_for multiple seating |804 | EnTerm`<concave-back chairs>
101 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE |805 | EnTerm`<flat-back chairs> |806 | EnTerm`<pierced splat-back chairs> TELIC |807 | EnTerm`<ceremonial chairs> Chairs which are used_for ceremonies TELIC |808 | EnTerm`<children's chairs> Chairs which are used_by children |809 | EnTerm`<folding chairs> TELIC |818 | EnTerm`<food cupboards> Cupboards which are used_for food CONSTITUTIVE |819 | EnTerm`<steps: furniture> Steps which are parts_of furniture |828 | EnTerm`<portable furniture> TELIC |829 | EnTerm`<sleeping and reclining furniture> Furniture which is used_for sleeping and reclining TELIC |830 | EnTerm`<storage and display furniture> Furniture which is used_for storage and display TELIC |831 | EnTerm`<support furniture> Furniture which is used_for support FORMAL |834 | EnTerm`<curved mirrors> Mirrors which are shaped curved |836 | EnTerm`<folding stools> TELIC |840 | EnTerm`<candles and candleholders> Holders which are used_for candles TELIC |841 | EnTerm`<rushlights and rushlight holders> Holders which are used_for rushlights TELIC |842 | EnTerm`<splints and splint holders> Holders which are used_for splints TELIC |843 | EnTerm`<torches and torch holders> Holders which are used_for torches TELIC |869 | EnTerm`<coverings and hangings for containers> Coverings and hangings which are used_for containers TELIC |870 | EnTerm`<coverings and hangings for documents> Coverings and hangings which are used_for documents TELIC |871 | EnTerm`<coverings and hangings for furniture> Coverings and hangings which are used_for furniture TELIC |872 | EnTerm`<coverings and hangings for musical instruments> Coverings and hangings used_for musical instruments TELIC |873 | EnTerm`<coverings and hangings for openings> Coverings and hangings used_for openings TELIC |874 | EnTerm`<coverings and hangings for religious building fixtures> Cover. and hangings which are used_for religious building fixtures TELIC |875 | EnTerm`<coverings and hangings for surface elements> Coverings and hangings which are used_for surface elements TELIC |876 | EnTerm`<coverings and hangings for seating furniture> Coverings and hangings which are used_for seating furniture TELIC |877 | EnTerm`<coverings and hangings for sleeping and reclining furniture Cove. and hangings which are used_for sleeping or reclining furniture TELIC |878 | EnTerm`<coverings and hangings for storage and support furniture> Cover. and hangings which are used_for storage or support furniture TELIC |879 | EnTerm`<coverings for soft furnishings> Coverings and hangings which are used_for soft furnishings |886 | EnTerm`<block quilts> |888 | EnTerm`<embossed wall coverings> TELIC |889 | EnTerm`<coverings for food> Coverings which are used_for food TELIC |890 | EnTerm`<altar and altar component coverings and hangings> Cover. and hangings which are used_for altars or altar components TELIC |891 | EnTerm`<coverings for liturgical vessels> Coverings which are used_for liturgical vessels TELIC |892 | EnTerm`<table coverings> Coverings which are used_for tables TELIC |900 | EnTerm`<children's beds> Beds which are used_by children
102 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |904 | EnTerm`<body armor: neck and head> Βody armor which is used_for neck or head TELIC |905 | EnTerm`<body armor: torso> Βody armor which is used_for torso TELIC |906 | EnTerm`<body armor: upper extremities> Βody armor which is used_for upper extremities TELIC |907 | EnTerm`<body armor: lower extremities> Βody armor which is used_for lower extremities CONSTITUTIVE |921 | EnTerm`<costume accessories> Accessories which are parts_of costumes CONSTITUTIVE |924 | EnTerm`<body armor: helmets> Helmets which are parts_of body armor TELIC |925 | EnTerm`<main garments for the upper body> Main garments which are used_for the upper body TELIC |926 | EnTerm`<main garments for the lower body> Main garments which are used_for the lower body TELIC |927 | EnTerm`<underwear and accessories for shaping and supporting> Underwear and accessor. which are used_for shaping or supporting |928 | EnTerm`<costume accessories carried> |929 | EnTerm`<costume accessories worn> TELIC |930 | EnTerm`<accessories worn on the head> Accessories which are worn on the head TELIC |931 | EnTerm`<accessories worn above the waist> Accessories which are worn above the waist TELIC |932 | EnTerm`<accessories worn at the waist or below> Accessories which are worn at the waist or below TELIC |933 | EnTerm`<accessories worn on arms or hands> Accessories which are worn on arms or hands TELIC |934 | EnTerm`<accessories worn on the legs or feet> Accessories which are worn on the legs or feet TELIC |937 | EnTerm`<belts worn at the waist or below> Belts which are worn at the waist or below |938 | EnTerm`<handwear> TELIC |939 | EnTerm`<hosiery supporters> Supporters which are used_for hosiery TELIC |944 | EnTerm`<liturgical costume> Costume which is worn at liturgies TELIC |945 | EnTerm`<body armor: hand and forearm> Βody armor which is used_for hand or forearm TELIC |946 | EnTerm`<hair accessories> Accessories which are worn on hair TELIC |947 | EnTerm`<shoulder accessories> Accessories which are worn on the shoulder TELIC |948 | EnTerm`<jewelry worn on the head> Jewelry which is worn on the head TELIC |949 | EnTerm`<jewelry worn around the neck or on the upper body> Jewelry which is worn around the neck or the upper body TELIC |950 | EnTerm`<jewelry worn on arms and hands> Jewelry which is worn on arms and hands TELIC |951 | EnTerm`<jewelry worn on legs and feet> Jewelry which is worn on legs and feet TELIC |952 | EnTerm`<jewelry worn on costume> Jewelry which is worn on costume TELIC |953 | EnTerm`<ceremonial costume> Costume which is worn at ceremonies TELIC |954 | EnTerm`<night and dressing wear> Wear which is used_for night or dressing TELIC |955 | EnTerm`<protective wear> Wear which is worn for protection AGENTIVE |956 | EnTerm`<Native American wearing blankets> Wearing blankets which are originating_from Native Americans AGENTIVE |957 | EnTerm`<Spanish-American wearing blankets> Wearing blankets which are originating_from Spanish Americans AGENTIVE |958 | EnTerm`<Navajo wearing blankets> Wearing blankets which are originating_from Navajos TELIC |959 | EnTerm`<animal work equipment for pulling> Animal work equipment which is used_for pulling
103 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |960 | EnTerm`<animal work equipment for riding> Animal work equipment which is used_for riding TELIC |961 | EnTerm`<equipment for business or finance> Equipment which is used_for business or finance TELIC |962 | EnTerm`<equipment for engineering and building trades> Equipment which is used_for engineering and building trades TELIC |963 | EnTerm`<equipment for music> Equipment which is used_for music TELIC |964 | EnTerm`<equipment for science and technology> Equipment which is used_for science and technology TELIC |965 | EnTerm`<equipment for transportation> Equipment which is used_for transportation TELIC |966 | EnTerm`<assembling and disassembling construction equipment> Construct. equipment which is used_for assemb. or disassembing TELIC |967 | EnTerm`<transferring construction equipment> Construction equipment which is used_for transferring TELIC |968 | EnTerm`<shovels: earthmoving> Shovels which are used_for earthmoving CONSTITUTIVE |972 | EnTerm`<cameras and camera accessories> Accessories which are parts_of cameras TELIC |973 | EnTerm`<photographic processing equipment> Photographic equipment which is used_for processing TELIC |974 | EnTerm`<photograph viewing equipment> Equipment which is used_for photograph viewing TELIC |975 | EnTerm`<photographic screens> Screens which are used_for photographic activities CONSTITUTIVE |976 | EnTerm`<camera accessories> Accessories which are parts_of cameras CONSTITUTIVE |979 | EnTerm`<brushes: photographic equipment> Brushes which are parts_of photographic equipment TELIC |982 | EnTerm`<concrete processing and fabricating machines> Machines which are used_for concrete processing or fabricating TELIC |983 | EnTerm`<concrete processing and fabricating tools> Tools which are used_for concrete processing or fabricating CONSTITUTIVE |984 | EnTerm`<brushes: plaster, concrete and mortar working equipment> Brushes which are parts_of plast., concr.. and mort. work. equipment CONSTITUTIVE |985 | EnTerm`<knives: plaster, concrete and mortar working equipment> Knives which are parts_of plast., concr.. and mort. work. equipment CONSTITUTIVE |986 | EnTerm`<anvils and anvil accessories> Anvils or accessories which are parts_of anvils CONSTITUTIVE |987 | EnTerm`<blocks: metalworking tools> Blocks which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |988 | EnTerm`<hammers: metalworking tools> Hammers which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |989 | EnTerm`<punches: metalworking tools> Punches which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |990 | EnTerm`<anvil accessories> Accessories which are parts_of anvils TELIC |991 | EnTerm`<metal-cutting and -grinding machinery> Machinery which is used_for metal-cutting or grinding TELIC |992 | EnTerm`<metal-cutting and -grinding tools> Tools which are used_for metal cutting or grinding TELIC |993 | EnTerm`<metal-joining and -holding machinery> Machinery which is used_for metal joining or holding TELIC |994 | EnTerm`<metal-joining and -holding tools> Tools which are used_for metal joining or holding TELIC |995 | EnTerm`<knives: rushworking> Knives which are used_for rushworking TELIC |996 | EnTerm`<needles: upholstering> Needles which are used_for upholstering TELIC |997 | EnTerm`<leveling planes> Planes which are used_for leveling |998 | EnTerm`<simple molding planes> |999 | EnTerm`<complex molding planes> CONSTITUTIVE |1000 | EnTerm`<clamps: woodworking tools> Clamps which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1001 | EnTerm`<hooks: woodworking tools> Hooks which are parts_of woodworking tools
104 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |1002 | EnTerm`<vises: woodworking tools> Vises which are parts_of woodworking tools TELIC |1004 | EnTerm`<agricultural equipment> Equipment which is used_for agriculture TELIC |1005 | EnTerm`<explosive equipment> Equipment which is used_for explosions TELIC |1006 | EnTerm`<cooling, heating and humidifying equipment> Equipment which is used_for cooling, heating or humidifying TELIC |1007 | EnTerm`<crushing equipment> Equipment which is used_for crushing TELIC |1008 | EnTerm`<cutting equipment> Equipment which is used_for cutting TELIC |1009 | EnTerm`<data processing equipment> Equipment which is used_for data processing TELIC |1010 | EnTerm`<drilling equipment> Equipment which is used_for drilling TELIC |1011 | EnTerm`<fastening and adjusting equipment> Equipment which is used_for fastening or adjusting TELIC |1012 | EnTerm`<fire-making and controlling equipment> Equipment which is used_for fire making or controlling TELIC |1013 | EnTerm`<framing and mounting equipment> Equipment which is used_for framing or mounting TELIC |1014 | EnTerm`<grinding and milling equipment> Equipment which is used_for grinding or milling TELIC |1015 | EnTerm`<hide and skin treating equipment> Equipment which is used_for hide or skin treating TELIC |1016 | EnTerm`<holding and gripping tools> Equipment which is used_for holding or gripping TELIC |1017 | EnTerm`<image-making equipment> Equipment which is used_for image-making TELIC |1018 | EnTerm`<maintenance and cleaning equipment> Equipment which is used_for maintenance or cleaning TELIC |1019 | EnTerm`<marking tools and equipment> Tools and equipment which are used_for marking TELIC |1020 | EnTerm`<medical equipment> Equipment which is used_for medical activities TELIC |1021 | EnTerm`<mixing tools and equipment> Tools and equipment which is used_for mixing TELIC |1022 | EnTerm`<moving and transporting equipment> Equipment which is used_for moving or transporting TELIC |1023 | EnTerm`<piercing tools> Tools which are used_for piercing TELIC |1024 | EnTerm`<pressure equipment> Equipment which is used_for pressure TELIC |1025 | EnTerm`<protective equipment> Equipment which is used_for protection TELIC |1026 | EnTerm`<prying tools> Tools which are used_for prying TELIC |1027 | EnTerm`<reading equipment> Equipment which is used_for reading TELIC |1028 | EnTerm`<restraining equipment> Equipment which is used_for restraining TELIC |1029 | EnTerm`<shaping and guiding equipment> Equipment which is used_for shaping or guiding TELIC |1030 | EnTerm`<signaling equipment> Equipment which is used_for signaling TELIC |1031 | EnTerm`<striking tools> Tools which are used_for striking TELIC |1032 | EnTerm`<supporting equipment> Equipment which is used_for supporting TELIC |1033 | EnTerm`<surface working and finishing equipment> Equipment which is used_for surface working or finishing TELIC |1034 | EnTerm`<sound transmitting and reproducing equipment> Equipment which is used_for sound transmitting or reproducing TELIC |1035 | EnTerm`<testing equipment> Equipment which is used_for testing TELIC |1036 | EnTerm`<upholstering tools> Tools which are used_for upholstering TELIC |1039 | EnTerm`<grinding and milling machinery> Machinery which is used_for grinding or milling
105 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1040 | EnTerm`<grinding and milling tools> Tools which are used_for grinding or milling TELIC |1041 | EnTerm`<moving and transporting machinery> Machinery which is used_for moving or transporting TELIC |1042 | EnTerm`<moving and transporting tools> Tools which are used_for moving or transporting TELIC |1043 | EnTerm`<shaping and guiding machinery> Machinery which is used_for shaping or guiding TELIC |1044 | EnTerm`<shaping and guiding tools> Tools which are used_for shaping or guiding TELIC |1045 | EnTerm`<surface working and finishing machinery> Machinery which is used_for surface working or finishing TELIC |1046 | EnTerm`<surface working and finishing tools and accessories> Tools and accessories which are used_for surf. work. or finishing TELIC |1053 | EnTerm`<computer equipment> Equipment which is used_for computers TELIC |1054 | EnTerm`<drilling tools> Tools which are used_for drilling TELIC |1055 | EnTerm`<maintenance machinery> Machinery which is used_for maintenance TELIC |1056 | EnTerm`<maintenance tools> Tools which are used_for maintenance CONSTITUTIVE |1057 | EnTerm`<brushes: maintenance tools> Brushes which are parts_of maintenance tools TELIC |1058 | EnTerm`<drafting, drawing and writing equipment> Equipment which is used_for drafting, drawing or writing TELIC |1059 | EnTerm`<image-projecting equipment> Equipment which is used_for image projecting TELIC |1060 | EnTerm`<ink and paint preparation tools> Tools which are used_for ink or paint preparation TELIC |1061 | EnTerm`<painting equipment> Equipment which is used_for painting TELIC |1062 | EnTerm`<printing and printmaking equipment> Equipment which is used_for printing or printmaking TELIC |1063 | EnTerm`<forging and metal-shaping equipment> Equipment which is used_for forging or metal shaping TELIC |1064 | EnTerm`<founding tools> Tools which are used_for founding TELIC |1065 | EnTerm`<metal-cutting and -grinding equipment> Equipment which is used_for metal cutting or grinding TELIC |1066 | EnTerm`<metal-joining and -holding equipment> Equipment which is used_for metal joining or holding CONSTITUTIVE |1067 | EnTerm`<chisels: metalworking tools> Chisels which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1068 | EnTerm`<cutters: metalworking tools> Cutters which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1069 | EnTerm`<files: metalworking tools> Files which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1070 | EnTerm`<shears: metalworking tools> Shears which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1071 | EnTerm`<thread-cutters: metalworking tools> Thread-cutters which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1072 | EnTerm`<lathes: metalworking equipment> Lathes which are parts_of metalworking equipment CONSTITUTIVE |1073 | EnTerm`<pliers: metalworking tools> Pliers which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1074 | EnTerm`<tongs: metalworking tools> Tongs which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1075 | EnTerm`<vises: metalworking tools> Vises which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1076 | EnTerm`<wrenches: metalworking tools> Wrenches which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1077 | EnTerm`<lathes: woodworking equipment> Lathes which are parts_of woodworking equipment CONSTITUTIVE |1078 | EnTerm`<sawmills: woodworking tools> Sawmills which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1079 | EnTerm`<adzes: woodworking tools> Adzes which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1080 | EnTerm`<augers: woodworking tools> Augers which are parts_of woodworking tools
106 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |1081 | EnTerm`<awls: woodworking tools> Awls which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1082 | EnTerm`<axes: woodworking tools> Axes which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1083 | EnTerm`<chisels: woodworking tools> Chisels which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1084 | EnTerm`<cutters: woodworking tools> Cutters which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1085 | EnTerm`<files: woodworking tools> Files which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1086 | EnTerm`<gouges: woodworking tools> Gouges which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1087 | EnTerm`<knives: woodworking tools> Knives which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1088 | EnTerm`<punches: woodworking tools> Punches which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1089 | EnTerm`<rasps: woodworking tools> Rasps which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1090 | EnTerm`<reamers: woodworking tools> Reamers which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1091 | EnTerm`<saws: woodworking tools> Saws which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1092 | EnTerm`<scrapers: woodworking tools> Scrapers which are parts_of woodworking tools TELIC |1093 | EnTerm`<sewing tools and equipment> Tools and equipment which are used_for sewing TELIC |1094 | EnTerm`<textile fabricating tools and equipment> Tools and equipment which are used_for textile fabricating TELIC |1095 | EnTerm`<cutting machinery> Machinery which is used_for cutting TELIC |1096 | EnTerm`<cutting tools> Tools which are used_for cutting TELIC |1097 | EnTerm`<heating equipment> Equipment which is used_for heating TELIC |1098 | EnTerm`<forging and metal-shaping machinery> Machinery which is used_for forging or metal shaping TELIC |1099 | EnTerm`<forging and metal-shaping tools> Tools which are used_for forging or metal shaping TELIC |1100 | EnTerm`<wood-cutting and -finishing tools> Tools which are used_for wood cutting or finishing TELIC |1101 | EnTerm`<wood-holding and -assembling tools> Tools which are used_for wood holding or assembling TELIC |1102 | EnTerm`<wood-striking tools> Tools which are used_for wood striking CONSTITUTIVE |1103 | EnTerm`<hammers: woodworking tools> Hammers which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1104 | EnTerm`<mallets: woodworking tools> Mallets which are parts_of woodworking tools TELIC |1105 | EnTerm`<image transfer equipment> Equipment which is used_for image transfer TELIC |1106 | EnTerm`<printing surface preparation equipment> Printing equipment which is used_for surface preparation TELIC |1107 | EnTerm`<printing surfaces> Surfaces which are used_for printing TELIC |1108 | EnTerm`<type composition equipment> Equipment which is used_for type composition TELIC |1109 | EnTerm`<clayworking tools and equipment> Tools and equipment which are used_for clayworking TELIC |1110 | EnTerm`<concrete processing and fabricating equipment> Equipment which is used_for concrete processing or fabricating TELIC |1111 | EnTerm`<glassworking equipment> Equipment which is used_for glassworking TELIC |1112 | EnTerm`<plaster, concrete and mortar working equipment> Equipment which is used_for plaster, concrete or mortar working TELIC |1113 | EnTerm`<metalworking equipment> Equipment which is used_for metalworking TELIC |1114 | EnTerm`<rushworking tools> Tools which are used_for rushworking TELIC |1115 | EnTerm`<stone and masonry working equipment> Equipment which is used_for stone or masonry working
107 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1116 | EnTerm`<textile working equipment> Equipment which is used_for textile working TELIC |1117 | EnTerm`<woodworking equipment> Equipment which is used_for woodworking CONSTITUTIVE |1120 | EnTerm`<holders: drafting, drawing and writing equipment> Holders which are parts_of drafting, drawing or writing equipment CONSTITUTIVE |1123 | EnTerm`<culinary equipment: textiles> Textiles which are parts_of culinary equipment TELIC |1124 | EnTerm`<cooking tools and equipment> Tools and equipment which are used_for cooking TELIC |1125 | EnTerm`<culinary tools and equipment for cutting> Culinary tools and equipment which are used_for cutting TELIC |1126 | EnTerm`<culinary tools and equipment for mixing> Culinary tools and equipment which are used_for mixing TELIC |1127 | EnTerm`<culinary tools for extracting> Culinary tools which are used_for extracting |1128 | EnTerm`<culinary tools for handling food or culinary equipment> TELIC |1129 | EnTerm`<culinary tools for opening> Culinary tools which are used_for opening TELIC |1130 | EnTerm`<culinary tools for separating> Culinary tools which are used_for separating TELIC |1131 | EnTerm`<culinary tools for shaping and decorating> Culinary tools which are used_for shaping or decorating |1132 | EnTerm`<food mills, grinders and presses> |1133 | EnTerm`<place forks> |1134 | EnTerm`<place knives> |1135 | EnTerm`<place spoons> TELIC |1136 | EnTerm`<utensils for infants> Utensils which are used_by infants TELIC |1137 | EnTerm`<forks for serving food> Forks which are used_for serving food TELIC |1138 | EnTerm`<knives for serving food> Knives which are used_for serving food TELIC |1139 | EnTerm`<spoons for serving food> Spoons which are used_for serving food TELIC |1140 | EnTerm`<tongs for serving food> Tongs which are used_for serving food TELIC |1141 | EnTerm`<culinary equipment for cooling food> Culinary equipment which is used_for cooling food TELIC |1142 | EnTerm`<culinary equipment for preparing and cooking food> Culinary equipment which is used_for preparing or cooking food TELIC |1143 | EnTerm`<culinary equipment for serving and consuming food> Culinary equipment which is used_for serving or consuming food TELIC |1144 | EnTerm`<utensils for serving food> Utensils which are used_for serving food TELIC |1145 | EnTerm`<utensils for consuming food> Utensils which are used_for consuming food TELIC |1146 | EnTerm`<accessory table equipment> Accessory equipment which is used_for tables TELIC |1147 | EnTerm`<cooking and heating devices> Devices which are used_for heating or cooking TELIC |1148 | EnTerm`<cooking utensils> Utensils which are used_for cooking TELIC |1149 | EnTerm`<culinary molds> Molds which are used_for culinary activities TELIC |1150 | EnTerm`<air and space transportation equipment> Equipment which is used_for air or space transportation TELIC |1151 | EnTerm`<land vehicle equipment> Equipment which is used_for land vehicles TELIC |1152 | EnTerm`<watercraft equipment> Equipment which is used_for watercrafts TELIC |1153 | EnTerm`<printing surface preparation tools> Tools which are used_for printing surface preparation TELIC |1154 | EnTerm`<inking tools> Tools which are used_for inking
108 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |1155 | EnTerm`<gravers: printmaking tools> Gravers which are parts_of printmaking tools TELIC |1156 | EnTerm`<image transfer tools> Tools which are used_for image transfer TELIC |1157 | EnTerm`<screen printing equipment> Printing equipment which is used_for screens CONSTITUTIVE |1158 | EnTerm`<stencils: screen printing equipment> Stencils which are parts_of screen printing equipment CONSTITUTIVE |1159 | EnTerm`<axes: stone and masonry working equipment> Axes which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1160 | EnTerm`<chisels: stone and masonry working equipment> Chisels which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1161 | EnTerm`<drills: stone and masonry working equipment> Drills which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1162 | EnTerm`<hammers: stone and masonry working equipment> Hammers which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1163 | EnTerm`<saws: stone and masonry working equipment> Saws which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1164 | EnTerm`<pliers: framing and mounting tools> Pliers which are parts_of framing or mounting tools TELIC |1165 | EnTerm`<brushes: personal use> Brushes which are used_for personal use |1166 | EnTerm`<equipment for personal use: child care> |1167 | EnTerm`<equipment for personal use: grooming, hygiene and health care> |1168 | EnTerm`<equipment for personal use: smoking and tobacco use> |1169 | EnTerm`<equipment for personal use: hearing> |1170 | EnTerm`<equipment for personal use: vision> TELIC |1171 | EnTerm`<animal husbandry equipment> Equipment which is used_for animal husbandry TELIC |1172 | EnTerm`<animal work equipment> Equipment which is used_for animal work TELIC |1173 | EnTerm`<animal trappings> Trapping which are used_for animals TELIC |1174 | EnTerm`<animal equipment> Equipment which is used_for animals TELIC |1175 | EnTerm`<culinary equipment> Equipment which is used_for culinary activities TELIC |1176 | EnTerm`<equipment for costume> Equipment which is used_for costumes TELIC |1177 | EnTerm`<equipment for personal use> Equipment which is used_for personal use TELIC |1178 | EnTerm`<fishing and trapping tools and equipment> Tools and equipment which are used_for fishing or trapping TELIC |1179 | EnTerm`<vehicle equipment> Equipment which is used_for vehicles TELIC |1180 | EnTerm`<explosive weapons> Weapons which are used_for explosions TELIC |1181 | EnTerm`<percussive weapons> Weapons which are used_for percussion TELIC |1182 | EnTerm`<projectile weapons> Weapons which are used_for projections TELIC |1183 | EnTerm`<ceremonial weapons> Weapons which are used_for ceremonies TELIC |1184 | EnTerm`<ammunition for artillery> Ammunition which is used_for artillery TELIC |1185 | EnTerm`<ammunition for small arms> Ammunition which is used_for small arms FORMAL |1197 | EnTerm`<projectile weapons with explosive propellant> Projectile weapons which are manufactured with explosive propellant FORMAL |1198 | EnTerm`<projectile weapons with nonexplosive propellant> Proje. weapons which are manufactured with nonexplosive propellant FORMAL |1199 | EnTerm`<projectile launchers with nonexplosive propellant> Proj. launchers which are manufactured with nonexplosive propellant FORMAL |1200 | EnTerm`<projectiles with nonexplosive propellant> Projectiles which are manufactured with nonexplosive propellant
109 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE FORMAL |1206 | EnTerm`<floor clocks> Clocks which are positioned on floors TELIC |1207 | EnTerm`<distance measuring devices> Devices which are used_for distance measuring TELIC |1208 | EnTerm`<quantity measuring devices> Devices which are used_for quantity measuring TELIC |1209 | EnTerm`<elemental forces measuring devices> Devices which are used_for elemental forces measuring TELIC |1210 | EnTerm`<movement measuring devices> Devices which are used_for movement measuring TELIC |1211 | EnTerm`<pressure measuring devices> Devices which are used_for pressure measuring TELIC |1212 | EnTerm`<heat sensing and measuring devices> Devices which are used_for heat sensing or measuring TELIC |1213 | EnTerm`<light measuring devices> Devices which are used_for light measuring TELIC |1214 | EnTerm`<meteorological measuring devices> Devices which are used_for meteorological measuring TELIC |1215 | EnTerm`<sound measuring devices> Devices which are used_for sound measuring TELIC |1216 | EnTerm`<angle measuring devices> Devices which are used_for angle measuring TELIC |1217 | EnTerm`<linear distance measuring devices> Devices which are used_for linear distance measuring TELIC |1218 | EnTerm`<size measuring devices> Devices which are used_for size measuring TELIC |1219 | EnTerm`<vertical distance measuring devices> Devices which are used_for vertical distance measuring TELIC |1220 | EnTerm`<mass measuring devices> Devices which are used_for mass measuring TELIC |1221 | EnTerm`<quantity measuring devices: substances> Quantity measuring devices which are used_for substances TELIC |1224 | EnTerm`<electricity measuring devices> Devices which are used_for electricity measuring TELIC |1225 | EnTerm`<gravity measuring devices> Devices which are used_for gravity measuring TELIC |1226 | EnTerm`<magnetism measuring devices> Devices which are used_for magnetism measuring TELIC |1227 | EnTerm`<nuclear energy measuring devices> Devices which are used_for nuclear energy measuring TELIC |1228 | EnTerm`<radiant energy measuring devices> Devices which are used_for radiant energy measuring TELIC |1229 | EnTerm`<meteorological measuring devices: atmospheric pressure> Meteorological measuring dev. which are used_for atmosph. pressure TELIC |1230 | EnTerm`<meteorological measuring devices: wind> Meteorological measuring devices which are used_for wind TELIC |1231 | EnTerm`<color measuring devices> Devices which are used_for color measuring TELIC |1232 | EnTerm`<light absorption measuring devices> Devices which are used_for light absorption measuring TELIC |1233 | EnTerm`<liquid or gas movement measuring devices> Devices which are used_for liquid or gas movement measuring TELIC |1234 | EnTerm`<object movement measuring devices> Devices which are used_for object movement measuring TELIC |1235 | EnTerm`<horizontal angle measuring devices> Devices which are used_for horizontal angle measuring TELIC |1236 | EnTerm`<vertical angle measuring devices> Devices which are used_for vertical angle measuring TELIC |1237 | EnTerm`<vertical distance measuring devices: depth> Vertical distance measuring devices which are used_for depth TELIC |1238 | EnTerm`<vertical distance measuring devices: height> Vertical distance measuring devices which are used_for height TELIC |1239 | EnTerm`<diameter measuring devices> Devices which are used_for diameter measuring TELIC |1240 | EnTerm`<thickness measuring devices> Devices which are used_for thickness measuring TELIC |1243 | EnTerm`<measuring devices for extent> Measuring devices which are used_for extent TELIC |1244 | EnTerm`<measuring devices for forces> Measuring devices which are used_for forces
110 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1245 | EnTerm`<measuring devices for phenomena> Measuring devices which are used_for phenomena TELIC |1248 | EnTerm`<rules for type composition> Rules which are used_for type composition TELIC |1249 | EnTerm`<serving dishes> Dishes which are used_for serving TELIC |1254 | EnTerm`<liturgical vessels> Vessels which are used_for liturgies TELIC |1255 | EnTerm`<trick drinking vessels> Vessels which are used_for trick drinking |1256 | EnTerm`<mounted cups> TELIC |1260 | EnTerm`<animal husbandry containers> Containers which are used_for animal husbandry TELIC |1261 | EnTerm`<apothecary containers> Containers which are used_for apothecaries TELIC |1262 | EnTerm`<ceremonial containers> Containers which are used_for ceremonies TELIC |1263 | EnTerm`<containers for exchange media> Containers which are used_for exchange media TELIC |1264 | EnTerm`<containers for personal use> Containers which are used_for personal use TELIC |1265 | EnTerm`<containers for priming powder or gunpowder> Containers which are used_for priming powder or gunpowder TELIC |1266 | EnTerm`<containers for textiles and needlework> Containers which are used_for textiles and needlework TELIC |1267 | EnTerm`<containers for writing equipment> Containers which are used_for writing equipment TELIC |1268 | EnTerm`<culinary containers> Containers which are used_for culinary activities TELIC |1269 | EnTerm`<document containers> Containers which are used_for documents TELIC |1270 | EnTerm`<horticultural containers> Containers which are used_for horticulture TELIC |1271 | EnTerm`<housekeeping containers> Containers which are used_for housekeeping TELIC |1272 | EnTerm`<storage containers> Containers which are used_for storage TELIC |1273 | EnTerm`<ceremonial vessels> Vessels which are used_for ceremonies TELIC |1274 | EnTerm`<commemorative containers> Containers which are used_for commemorative activities TELIC |1275 | EnTerm`<funerary containers> Containers which are used_for funerary activities TELIC |1276 | EnTerm`<liturgical containers> Containers which are used_for liturgical activities TELIC |1277 | EnTerm`<containers for preparing food> Containers which are used_for preparing food TELIC |1278 | EnTerm`<containers for cooking food> Containers which are used_for cooking food TELIC |1279 | EnTerm`<containers for serving and consuming food> Containers which are used_for serving or consuming food TELIC |1280 | EnTerm`<containers for storing or transporting food> Containers which are used_for storing or transporting food TELIC |1281 | EnTerm`<funerary vessels> Vessels which are used_for funerary activities TELIC |1282 | EnTerm`<storage boxes> Boxes which are used_for storage TELIC |1283 | EnTerm`<storage vessels> Vessels which are used_for storage TELIC |1284 | EnTerm`<containers for health care> Containers which are used_for health care activities TELIC |1285 | EnTerm`<containers for personal gear> Containers which are used_for personal gear TELIC |1286 | EnTerm`<containers for personal grooming and hygiene> Containers which are used_for personal grooming or hygiene TELIC |1287 | EnTerm`<containers for smoking and tobacco use> Containers which are used_for smoking or tobacco use TELIC |1288 | EnTerm`<vessels for preparing food> Vessels which are used_for preparing food
111 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1289 | EnTerm`<vessels for cooking food> Vessels which are used_for preparing food TELIC |1290 | EnTerm`<accessory containers for food service> Accessory containers which are used_for food service TELIC |1291 | EnTerm`<vessels for serving and consuming food> Vessels which are used_for serving or consuming food |1292 | EnTerm`<composite pieces> TELIC |1293 | EnTerm`<vessels for storing or transporting food> Vessels which are used_for storing or transporting TELIC |1296 | EnTerm`<condiment vessels> Vessels which are used_for condiments TELIC |1297 | EnTerm`<vessels for serving drinks> Vessels which are used_for serving drinks TELIC |1300 | EnTerm`<sound modifying devices> Devices which are used_for sound modifying TELIC |1301 | EnTerm`<combination instruments> Instruments which are operating in combination TELIC |1302 | EnTerm`<practice instruments> Instruments which are used_for practice TELIC |1303 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones> Aerophones which are operating lip-vibrated FORMAL |1304 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with conical bore> Lip-vibrated aerophones which are manufactured with conical bore FORMAL |1305 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with cylindrical bore> Lip-vibrated aerophones which are manufactured with cylindrical bore FORMAL |1306 | EnTerm`<lutelike chordophones> Chordophones which are manufactured lutelike FORMAL |1307 | EnTerm`<zitherlike chordophones> Chordophones which are manufactured zitherlike TELIC |1308 | EnTerm`<directly struck idiophones> Idiophones which are operating directly struck TELIC |1309 | EnTerm`<indirectly struck idiophones> Idiophones which are operating indirectly struck FORMAL |1310 | EnTerm`<bowl-shaped drums> Drums which are manufactured bowl-shaped TELIC |1311 | EnTerm`<struck drums> Drums which are operating struck TELIC |1312 | EnTerm`<suspended bells> Bells which are operating suspended |1313 | EnTerm`<xylophones: gourd-resonated> CONSTITUTIVE |1314 | EnTerm`<violin family instruments> Instruments which are parts_of violin family TELIC |1315 | EnTerm`<end-blown trumpets> Trumpets which are operating end-blown TELIC |1316 | EnTerm`<side-blown trumpets> Trumpets which are operating side-blown FORMAL |1317 | EnTerm`<flutes without duct> Flutes which are manufactured without duct FORMAL |1318 | EnTerm`<reedpipes with single reed> Reedpipes which are manufactured with single reed FORMAL |1319 | EnTerm`<reedpipes with double reed> Reedpipes which are manufactured with double reed FORMAL |1320 | EnTerm`<reedpipes with multiple pipes> Reedpipes which are manufactured with multiple pipes FORMAL |1321 | EnTerm`<tubular drums: single-headed> Tubular drums which are manufactured single – headed FORMAL |1322 | EnTerm`<tubular drums: double-headed> Tubular drums which are manufactured double – headed |1323 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with conical bore: natural> FORMAL |1324 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with conical bore: with fingerholes> Lip-vibrated aero. with con. bore which are manufactured with finger. FORMAL |1325 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with conical bore: with valves> Lip-vibrated aero. with con bore which are manufactured with valves |1326 | EnTerm`<reedpipes with double reed: folded conical bore> FORMAL |1327 | EnTerm`<percussion idiophones: hollow-bodied> Percussion idiophones which are manufactured hollow-bodied
112 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE FORMAL |1328 | EnTerm`<percussion idiophones: solid-bodied> Percussion idiophones which are manufactured solid-bodied |1329 | EnTerm`<ambient sound makers> TELIC |1330 | EnTerm`<sound signaling devices> Devices which are used_for sound signaling TELIC |1331 | EnTerm`<tuning devices> Devices which are used_for tuning FORMAL |1332 | EnTerm`<reedpipes with single reed: with conical bore> Reedpipes with single reed which are manufactured with conical bore FORMAL |1333 | EnTerm`<reedpipes with single reed: with cylindrical bore> Reedpipes with single reed which are manufactured with cylindr. bore FORMAL |1334 | EnTerm`<reedpipes with double reed: with conical bore> Reedpipes with double reed which are manufactured with conical bore FORMAL |1335 | EnTerm`<reedpipes with double reed: with cylindrical bore> Reedpipes with double reed which are manufactured with cylin .bore CONSTITUTIVE |1336 | EnTerm`<sets of bells> Sets which are formed_by bells CONSTITUTIVE |1337 | EnTerm`<bells and sets of bells> Bells or sets which are formed_by bells CONSTITUTIVE |1338 | EnTerm`<gongs and sets of gongs> Gongs or sets which are formed_by gongs TELIC |1339 | EnTerm`<lutelike chordophones with short neck: plucked> Lutelike chordophones with short neck operating plucked TELIC |1340 | EnTerm`<lutelike chordophones with long neck: plucked> Lutelike chordophones with long neck operating plucked CONSTITUTIVE |1341 | EnTerm`<sets of gongs> Sets which are formed_by gongs TELIC |1342 | EnTerm`<lutelike chordophones: bowed> Lutelike chordophones which are operating bowed TELIC |1343 | EnTerm`<lutelike chordophones: plucked> Lutelike chordophones which are operating plucked TELIC |1344 | EnTerm`<zitherlike chordophones: bowed> Zitherlike chordophones which are operating bowed TELIC |1345 | EnTerm`<zitherlike chordophones: plucked> Zitherlike chordophones which are operating plucked TELIC |1346 | EnTerm`<zitherlike chordophones: struck> Zitherlike chordophones which are operating struck TELIC |1347 | EnTerm`<recreational artifacts> Artifacts which are used_for recreation TELIC |1348 | EnTerm`<ball game equipment> Equipment which is used_for ball games TELIC |1349 | EnTerm`<gymnastic equipment> Equipment which is used_for gymnastic TELIC |1350 | EnTerm`<track and field sports equipment> Equipment which is used_for track or field sports TELIC |1351 | EnTerm`<water sports equipment> Equipment which is used_for water sports TELIC |1352 | EnTerm`<winter sports equipment> Equipment which is used_for winter sports TELIC |1356 | EnTerm`<ball striking or snaring and throwing equipment> Equipment which is used_for ball striking or snaring or throwing TELIC |1357 | EnTerm`<balls for sports> Balls which are used_for sports TELIC |1358 | EnTerm`<doll-playing accessories> Accessories which are used_for doll playing |1359 | EnTerm`<figural toys> FORMAL |1360 | EnTerm`<toy weapons> Weapons which are shaped like toys TELIC |1361 | EnTerm`<recreational dolls> Dolls which are used_for recreation TELIC |1362 | EnTerm`<fitness and exercise equipment> Equipment which is used_for fitness or exercise TELIC |1363 | EnTerm`<noncompetitive play equipment> Equipment which is used_for noncompetitive play TELIC |1364 | EnTerm`<public entertainment devices> Devices which are used_for public entertainment TELIC |1365 | EnTerm`<recreational artifacts for competitive activities> Recreational artifacts which are used_for competitive activities
113 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1366 | EnTerm`<recreational artifacts for noncompetitive activities> Recreational artifacts which are used_for noncompetitive activities |1367 | EnTerm`<put-together puzzles> CONSTITUTIVE |1368 | EnTerm`<card, table and board game elements> Objects which are parts_of card, table or board games TELIC |1369 | EnTerm`<sports and athletic equipment> Equipment which is used_for sports or athletic activities TELIC |1370 | EnTerm`<transportation vehicles> Vehicles which are used_for transportation TELIC |1373 | EnTerm`<sport fishing vessels> Vessels which are used_for sport fishing TELIC |1380 | EnTerm`<nonrail guideway vehicles> Guideway vehicles which are operating nonrail TELIC |1381 | EnTerm`<rail guideway vehicles> Guideway vehicles which are operating on rail TELIC |1386 | EnTerm`<amphibious warships> Warships which are operating in amphibious mode TELIC |1387 | EnTerm`<mine warfare ships> Ships which are used_for mine warfares TELIC |1388 | EnTerm`<patrol and intelligence vessels> Vessels which are used_for patrol or intelligence TELIC |1389 | EnTerm`<warships carrying projectile weapons> Warships which are used_for carrying projectile weapons |1394 | EnTerm`<covered wagons> TELIC |1395 | EnTerm`<drags, litters and pedestrian land vehicles> Land vehicles which are used_for drags, litters or pedestrians TELIC |1396 | EnTerm`<freewheeled vehicles> Vehicles which are operating freewheeled TELIC |1397 | EnTerm`<guideway vehicles> Vehicles which are used_for guideway |1398 | EnTerm`<runnered vehicles> FORMAL |1399 | EnTerm`<four-wheeled carriages> Carriages which are manufactured four-wheeled FORMAL |1400 | EnTerm`<two-wheeled carriages> Carriages which are manufactured two-wheeled TELIC |1401 | EnTerm`<air and space transportation vehicles> Vehicles which are used_for air or space transportation |1402 | EnTerm`<land vehicles> TELIC |1415 | EnTerm`<cargo vehicles> Vehicles which are used_for cargo TELIC |1416 | EnTerm`<leisure and competition vehicles> Vehicles which are used_for leisure or competition TELIC |1417 | EnTerm`<service and utility vehicles> Vehicles which are used_for service or utilities FORMAL |1420 | EnTerm`<closed automobiles> Automobiles which are manufactured closed FORMAL |1421 | EnTerm`<open automobiles> Automobiles which are manufactured open TELIC |1422 | EnTerm`<transit railway vehicles> Vehicles which are used_for transit railways TELIC |1425 | EnTerm`<light rail transit vehicles> Transit vehicles which are used_for light rail TELIC |1426 | EnTerm`<rapid rail transit vehicles> Transit vehicles which are used_for rapid rail FORMAL |1430 | EnTerm`<flat-bottomed watercraft> Watercraft which are manufactured flat bottomed FORMAL |1431 | EnTerm`<V-bottomed watercraft> Watercraft which are manufactured V-bottomed FORMAL |1432 | EnTerm`<asymmetrical-ended watercraft> Watercraft which are manufactured asymmetrical-ended FORMAL |1433 | EnTerm`<symmetrical-ended watercraft> Watercraft which are manufactured symmetrical-ended FORMAL |1434 | EnTerm`<square-sterned watercraft> Watercraft which are manufactured square sterned FORMAL |1435 | EnTerm`<square-ended watercraft> Watercraft which are manufactured square ended
114 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1436 | EnTerm`<ceremonial watercraft> Watercrafts which are used_for ceremonies TELIC |1437 | EnTerm`<competition and recreation craft> Craft which is used_for competition or recreation TELIC |1438 | EnTerm`<hunting and commercial fishing vessels> Vessels which are used_for hunting and commercial fishing TELIC |1439 | EnTerm`<utility and service vessels> Vessels which are used_for utilities or services TELIC |1442 | EnTerm`<handlining vessels> Vessels which are used_for handlining TELIC |1443 | EnTerm`<competition craft> Craft which is used_for competition TELIC |1447 | EnTerm`<transport vessels> Vessels which are used_for transport |1448 | EnTerm`<subsurface combatants> TELIC |1449 | EnTerm`<assistance vessels> Vessels which are used_for assistance TELIC |1450 | EnTerm`<communications vessels> Vessels which are used_for communications TELIC |1451 | EnTerm`<emergency vessels> Vessels which are used_for emergencies TELIC |1452 | EnTerm`<harbor and channel craft> Craft which is used_for harbors or channels TELIC |1453 | EnTerm`<law enforcement vessels> Vessels which are used_for law enforcement TELIC |1456 | EnTerm`<surface craft> Crafts which are operating on surface |1457 | EnTerm`<subsurface watercraft> TELIC |1458 | EnTerm`<displacement vessels> Vessels which are used_for displacement TELIC |1459 | EnTerm`<planing vessels> Vessels which are used_for planning TELIC |1460 | EnTerm`<inland vessels> Vessels which are operating inland FORMAL |1461 | EnTerm`<bottom-based watercraft> Watercraft which are manufactured bottom-based |1462 | EnTerm`<dugouts and dugout-based watercraft> |1463 | EnTerm`<dugout-based watercraft> |1464 | EnTerm`<human-powered watercraft> |1465 | EnTerm`<mechanically powered watercraft> |1466 | EnTerm`<rowed watercraft> |1467 | EnTerm`<single level rowed watercraft> |1468 | EnTerm`<multilevel rowed watercraft> |1469 | EnTerm`<auxiliary powered watercraft> |1472 | EnTerm`<external combustion engine-powered watercraft> |1473 | EnTerm`<internal combustion engine-powered watercraft> |1474 | EnTerm`<propeller-driven watercraft> |1477 | EnTerm`<fore-and-aft-rigged vessels> FORMAL |1478 | EnTerm`<square-rigged vessels: two masts> Square-rigged vessels which are manufactured with two masts FORMAL |1479 | EnTerm`<square-rigged vessels: three or more masts> Sq.-rigged vessels which are manufactured with three or more masts |1480 | EnTerm`<nonrevenue cars> TELIC |1481 | EnTerm`<trapping vessels> Vessels which are used_for trapping
115 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1482 | EnTerm`<dredging vessels> Vessels which are used_for dredging TELIC |1483 | EnTerm`<line fishing vessels> Vessels which are used_for line-fishing TELIC |1484 | EnTerm`<net fishing vessels> Vessels which are used_for net-fishing TELIC |1496 | EnTerm`<ship elevations> Elevations which are used_for ships TELIC |1497 | EnTerm`<area plans> Plans which are used_for areas TELIC |1498 | EnTerm`<building plans> Plans which are used_for buildings CONSTITUTIVE |1503 | EnTerm`<proofs: prints> Proofs which are parts_of prints |1515 | EnTerm`<found object sculpture> |1524 | EnTerm`<transparencies: photographic> |1525 | EnTerm`<visual works> |1532 | EnTerm`<religious visual works> |1533 | EnTerm`<time-based works> AGENTIVE |1539 | EnTerm`<Early Western World coins> Coins which are originating_from Early Western World AGENTIVE |1540 | EnTerm`<Later Western World coins> Coins which are originating_from Later Western World AGENTIVE |1541 | EnTerm`<Asian coins> Coins which are originating_from Asia AGENTIVE |1542 | EnTerm`<Islamic coins> Coins which are originating_from Islam AGENTIVE |1543 | EnTerm`<Oceanic coins> Coins which are originating_from Oceania |1546 | EnTerm`<monetary tokens> |1547 | EnTerm`<nonmonetary tokens> |1548 | EnTerm`<semi-monetary tokens> |1549 | EnTerm`<orders to pay> |1550 | EnTerm`<promises to pay> |1553 | EnTerm`<misstruck coins> |1554 | EnTerm`<American paper money> |1555 | EnTerm`<European paper money> |1562 | EnTerm`<as coins> |1563 | EnTerm`<drachma coins> |1564 | EnTerm`<cent pieces> |1565 | EnTerm`<dollar coins> |1566 | EnTerm`<penny coins> |1567 | EnTerm`<shilling coins> |1568 | EnTerm`<information forms> |1590 | EnTerm`<administrative reports> |1595 | EnTerm`<property records> TELIC |1596 | EnTerm`<travel documents> Documents which are used_for travels
116 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1597 | EnTerm`<work-flow documents> Documents which are used_for workflow activities TELIC |1604 | EnTerm`<judicial executive records> Records which are used_for judicial executive purposes CONSTITUTIVE |1618 | EnTerm`<coats of arms and coat of arms elements> Objects which are parts_of coats of arms |1626 | EnTerm`<graphic document genres> |1627 | EnTerm`<versions of documents> TELIC |1629 | EnTerm`<document genres for literary works> Document genres which are used_for literary works TELIC |1630 | EnTerm`<document genres for oral or performed works> Document genres which are used_for oral or perfor. works |1631 | EnTerm`<declaratory document genres> TELIC |1632 | EnTerm`<identifying markings and symbols> Markings and symbols which are used_for identifying purposes |1633 | EnTerm`<permissions> TELIC |1634 | EnTerm`<reference sources> Sources which are used_for reference |1635 | EnTerm`<religious texts> |1636 | EnTerm`<word and number puzzles and games> |1637 | EnTerm`<machine-readable artifacts> |1638 | EnTerm`<reprographic copies> |1639 | EnTerm`<correspondence artifacts> |1640 | EnTerm`<declaratory and advertising artifacts> TELIC |1641 | EnTerm`<identifying artifacts> Artifacts which are used_for identifying purposes |1642 | EnTerm`<printed matter production stages> |1643 | EnTerm`<public utility maps> CONSTITUTIVE |1645 | EnTerm`<coat of arms elements> Objects which are parts_of coats of arms |1646 | EnTerm`<heraldic reference sources> CONSTITUTIVE |1649 | EnTerm`<proofs: printed matter> Proofs which are parts_of printed matter TELIC |1650 | EnTerm`<identifying cards> Cards which are used_for identifying purposes |1651 | EnTerm`<symbols of office> TELIC |1652 | EnTerm`<document genres for music> Document genres which are used_for music |1653 | EnTerm`<liturgical texts> |1654 | EnTerm`<document genres> |1655 | EnTerm`<information artifacts> +----+-------------------------
117 12 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [AAT] Art and Architecture Thesaurus, http://shiva.pub.getty.edu/aat_browser/ [CS97] Constantopoulos P. and Sintichakis M., 1997. A Method for Monolingual Thesauri Merging, Proc. 20th International Conference on Research and Development in Information Retrieval, ACM SIGIR, July 1997, Philadelphia, PA, USA. [Chom57] Chomsky N., 1957. Syntactic Structures, The Hague: Mouton (ειι. κεηάθξ. 1991: ΢πληαθηηθέο Γνκέο, Νεθέιε, ΑΘΖΝΑ [DK2000] Doerr M. and Kalomoirakis D., A metastructure for Thesauri in Archeology, to appear in Proc. of CAA2000, Lubljana, April 2000. [BRIT] Encyclopedia Britannica, http://www.britannica.com/bcom/eb/article/8/0,5716,109618+16+106477,00.html [Eyse95] Eysenck M. N. and Keane M. T., 1995. Cognitive Psychology, A student’s handbook, 3rd edition, Psychology Press [Eyse97] Eysenck M. W.(ed), 1997. The Blackwell Dictionary of Cognitive Science, Blackwell [Fodor75] Fodor J. A. (1975) The Language of Thought. New York: Crowell. [Fodor81] Fodor J. A., 1981. The present status of the Innateness Controversy, in Representations: Philosophical Essays on the Foundations of Cognitive Science, Cambridge, MA, MIT Press, pp. 257-316.
118 [Fodor98] Fodor J., 1998. The emptiness of the lexicon: critical reflections on J. Pustejovsky’s The Generative Lexicon, Linguistic Inquiry 25, also available at http://ruccs.rutgers.edu/tech_rpt/lexicon27.pdf [Frege1892] Frege G., 1892. On Sense and Meaning, in Geach P. and Black M.(eds), 1950Translations from the Philosophical Writings of Gottlob Frege, 3rd edition, Blackwell. [HM] Hunter A. and Marten L., Context sensitive reasoning with lexical and world knowledge, available at: http://www.soas.ac.uk/Linguistics/papers/Context-Senstive.pdf [HH83] Hurford J. R. and Heasley B., 1983. Semantics. A coursebook, Cambridge: Cambridge University Press [ISO86] ISO 2788-1986, 1986. Documentation – Guidelines for the establishment and development of monolingual thesauri, International Organization for Standardization, Ref. No ISO 2788-1986 [JN98] Jahnke J. C. and Nowaczyk K. R., 1998. Cognition. Prentice Hall [Jacken88] Jackendoff R., Conceptual Semantics in Eco U., Santabrogio M. and Violi P. (eds), 1988. Meaning and mental representations: Bloomington, Indiana University Press, pp. 81-97 [Jesp24] Jespersen O., 1924: The philosophy of grammar, London: G. Allen & Unwin [Καλοκ2000] Καινθαηξηλφο Α., 2000. ΢εκεηώζεηο ΢εκαζηνινγίαο, Υεηκεξηλφ Δμάκελν 2000, ΡΔΘΤΜΝΟ [Lakoff88] Lakoff G., Cognitive Semantics, in Eco U., Santabrogio M. and Violi P. (eds), 1988. Meaning and mental representations: Bloomington, Indiana University Press [LM99] Laurence S. and Margolis E., 1999. Concepts and Cognitive Science, ch. 1, in Margolis E. and Laurence S., 1999. Concepts. Core Readings, Cambridge, Mass: MIT.
119 [LP92] Levin B. and Pinker S. (eds), 1992. Lexical & Conceptual Semantics, Blackwell [Mazz79] Mazzochi F., 1979. Localization of Lesions in Aphasia, Cortex. [MBFGM93] Miller G. A., Beckwith R., Fellbaum C., Gross D. and Miller K., 1993. Introduction to WordNet: An On-line lexical Database”, August 1993, available at http://www.cogsci.princeton.edu/~wn/ [Mohr84] Mohr J. P., 1984. Aphasia, Apraxia and Agnosia, in Rowland L. P. (ed), Merrit’s Textbook of Neurology, 7th edition. Philadelphia: Lea and Febiger. [Μπα80] Μπακπηληψηεο Γ., 1980: Θεσξεηηθή γισζζνινγία: Δηζαγσγή ζηε ζχγρξνλε γισζζνινγία, Αζήλα [ΝηοΪρ99] Νηνάο Γ.,. Οηθνλνκία θαη ΢πλέπεηα ζε Θεζαπξνύο Όξσλ, Ζξάθιεην – Κξήηε, Διιάδα: FORTH, Institute of Computer Science – Technical Report FORTH-ICS-TR-262, October 1999 [Pink94] Pinker S., 1994. The Language Instinct, New York: William Morrow and Company, Inc (ειι. κεηάθξ. 2000: Σν Γισζζηθό Έλζηηθην, Κάηνπηξν). [PusteInter] Pustejovsky J., Using Meaning Postulates is admitting defeat, An interview by Johan Bos and Anne-Marie Mineur for the Ta!, a Dutch students’ magazine for Computational Linguistics, available at http://coli.uni-sb.de/~mineur/Itv/Pustejovsky.html [Puste95] Pustejovsky J., 1995: The Generative Lexicon, MIT Press. [Puste98] Pustejovsky J., 1998. The semantics of Lexical Underspecification, Folia Linguistica XXXII, also available at http://www.cs.brandeis.edu/~jamesp/articles/folia- linguistica-1998.pdf
120 [Puste2001] Pustejovsky J. Type Construction and the Logic of Concepts, in The Syntax of Word Meaning , P. Bouillon and F. Busa (eds.) 2001, Cambridge University Press, also available at http://www.cs.brandeis.edu/~jamesp/articles/type-construction.pdf [Rey83] Rey G., 1983. Concepts and stereotypes, in Cognition 15, pp. 237-262 [Robin] Robinson W., Qualia Realism, available at: http://www.uniroma3.it/kant/field/index.html [RMGJB76] Rosch E., Mervis C., Gray D., Johnson D. and Boyes-Braehm P., 1976. Basic objects in natural categories. Cognitive Psychology 3, 382-439. [RB95] Roth I. and Bruce V., 1995. Perception and representation, current issues. Open University Press [Smith95] Smith E. E., Concepts and Categorization, ch. 1, pp. 3-33, in Smith E. E. and Osherson D. N., 1995. An invitation to Cognitive Science, 2nd edition, THINKING, Vol.3, MIT Press [Soerg95] Soergel D., 1995: The Arts and Architecture Thesaurus: A critical appraisal, in Visual Resources 10(4), 369-400 [Stanford] Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/qualia/ [War92] Warburton-Φηιηππάθε Δ., 1992: Δηζαγσγή ζηε Θεσξεηηθή Γισζζνινγία, Αζήλα: Νεθέιε

More Related Content

DOCX
Ergasia 2012
fofokini
 
PDF
DKND ENGINEERS OE ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΑΒΑΘΩΝ ΤΑΦΡΩΝ
Nikos Chatzis
 
PDF
myThesis
George Halikiopoulos
 
PDF
Σενάριο : Ηλεκτρονική αξιολόγηση μέσω Hot Potatoes και MOODLE
Vasilis Drimtzias
 
PDF
πτυχιακη τει άγγελος final
Aggelos Ser
 
DOCX
Πρότυπο Ομάδα 1
iliasantegia
 
DOCX
Διδακτικό σενάριο στην Ιστορία: «Μικροί Αρχαιολόγοι»
alexandratzo
 
DOCX
Διδακτικό σενάριο στη Νεοελληνική Λογοτεχνία:«Εξερευνώντας τις ζωές των ποιητών»
alexandratzo
 
Ergasia 2012
fofokini
 
DKND ENGINEERS OE ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΑΒΑΘΩΝ ΤΑΦΡΩΝ
Nikos Chatzis
 
myThesis
George Halikiopoulos
 
Σενάριο : Ηλεκτρονική αξιολόγηση μέσω Hot Potatoes και MOODLE
Vasilis Drimtzias
 
πτυχιακη τει άγγελος final
Aggelos Ser
 
Πρότυπο Ομάδα 1
iliasantegia
 
Διδακτικό σενάριο στην Ιστορία: «Μικροί Αρχαιολόγοι»
alexandratzo
 
Διδακτικό σενάριο στη Νεοελληνική Λογοτεχνία:«Εξερευνώντας τις ζωές των ποιητών»
alexandratzo
 

What's hot (20)

PDF
αναθεωρημένο γενικό μέρος
helntoul
 
DOCX
Σσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-30ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές
 
PDF
περιγραφή εκπαιδευτικού σεναρίου
markoadre
 
DOCX
περιγραφή εκπαιδευτικού σεναρίου(μόνο το σενάριο)
Rizos Tzalakostas
 
PDF
Εκπαιδεύοντας διαπολιτισμικά τους εκπαιδευτές ενηλίκων
Vasilis Sotiroudas
 
DOC
το συρματοπλεγμα του αισχουσ
alikit
 
DOC
Diathlasi simulation
roubou
 
PDF
σεναριο οικιακης οικονομιας β περιβαλλον
Dina Prsn
 
DOCX
προτυπο εε(1)2
iliasantegia
 
PPT
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
Roula Balatsouka
 
PDF
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Protasys SiteProtasys
 
PDF
Σσστ!!! Επιλογές 2011- 1ο έτος -6ο τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές
 
PDF
eclass-sch.gr
DimitraMacri
 
PDF
Διδακτικό σενάριο για την περιγραφή με τη χρήση εικονικού μουσείου
Anna Boukouvala
 
PPS
Παρέμβαση σε κριση διασωστες
joannakato
 
PDF
Newsletter eu-pdede-mar-2013
Ομάδα Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ΠΔΕΔΕ European Projects Team *
 
PDF
Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση ενός Παιδαγωγικού Προγράμματος για την Πε...
Sofia Perdikari
 
PPS
οφθαλμαπάτες
pefstathiou
 
DOCX
Case study analysis : The sector of the Greek wine industry
Theodoros P. Dimopoulos
 
PDF
Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης: Βασικό Επιμορφωτικό Υλικό ΠΕ04
St Na
 
αναθεωρημένο γενικό μέρος
helntoul
 
Σσστ!!! Επιλογές 2013-3ο Έτος-30ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές
 
περιγραφή εκπαιδευτικού σεναρίου
markoadre
 
περιγραφή εκπαιδευτικού σεναρίου(μόνο το σενάριο)
Rizos Tzalakostas
 
Εκπαιδεύοντας διαπολιτισμικά τους εκπαιδευτές ενηλίκων
Vasilis Sotiroudas
 
το συρματοπλεγμα του αισχουσ
alikit
 
Diathlasi simulation
roubou
 
σεναριο οικιακης οικονομιας β περιβαλλον
Dina Prsn
 
προτυπο εε(1)2
iliasantegia
 
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
Roula Balatsouka
 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Protasys SiteProtasys
 
Σσστ!!! Επιλογές 2011- 1ο έτος -6ο τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές
 
eclass-sch.gr
DimitraMacri
 
Διδακτικό σενάριο για την περιγραφή με τη χρήση εικονικού μουσείου
Anna Boukouvala
 
Παρέμβαση σε κριση διασωστες
joannakato
 
Newsletter eu-pdede-mar-2013
Ομάδα Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ΠΔΕΔΕ European Projects Team *
 
Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση ενός Παιδαγωγικού Προγράμματος για την Πε...
Sofia Perdikari
 
οφθαλμαπάτες
pefstathiou
 
Case study analysis : The sector of the Greek wine industry
Theodoros P. Dimopoulos
 
Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης: Βασικό Επιμορφωτικό Υλικό ΠΕ04
St Na
 
Ad

Viewers also liked (18)

PPTX
Chapter 8&9
bethanyroisland
 
PDF
Joomla
andre rossiter
 
PPT
Blind Test Rules Of The Game
sdugot
 
PDF
POSTER PUBLICITARIO
Isa Martinez
 
DOC
Mieux vaut prévenir que guérir !...
CENTRAFRIQUE WORLD COMMUNICATE
 
PPTX
My last vacation
Andres Diaz
 
PPTX
Chapter 13 presidency
bethanyroisland
 
DOCX
CV OF PRISHEN GUNPATH
Prishen Gunpath
 
PDF
Vive digital 1
Isa Martinez
 
PPS
Beluga Dabealvi description
CENTRAFRIQUE WORLD COMMUNICATE
 
PPTX
SPS Detroit 2016 - Sharepoint 2016 and new hybrid scenarios
Nicolas Georgeault
 
PDF
Webinar - Advocacy in Grantmaking - working together for impact
Elizabeth - Biz - Ghormley
 
PPT
Geometria Plana
Maria Angeles Folch Mateu
 
PPTX
Abby Ellis Program Evaluation Final
Abby Ellis
 
PDF
After Virtue - A Lecture on MacIntyre's Work "After Virtue"- 2nd Half (Doctor...
Payson Johnston
 
PPTX
Las tics delmy
preseta03
 
PPT
Economic Growth in India
Reyaz Jafar
 
PPTX
7 Hábitos de la gente altamente efectiva
Juan Miguel Duno
 
Chapter 8&9
bethanyroisland
 
Joomla
andre rossiter
 
Blind Test Rules Of The Game
sdugot
 
POSTER PUBLICITARIO
Isa Martinez
 
Mieux vaut prévenir que guérir !...
CENTRAFRIQUE WORLD COMMUNICATE
 
My last vacation
Andres Diaz
 
Chapter 13 presidency
bethanyroisland
 
CV OF PRISHEN GUNPATH
Prishen Gunpath
 
Vive digital 1
Isa Martinez
 
Beluga Dabealvi description
CENTRAFRIQUE WORLD COMMUNICATE
 
SPS Detroit 2016 - Sharepoint 2016 and new hybrid scenarios
Nicolas Georgeault
 
Webinar - Advocacy in Grantmaking - working together for impact
Elizabeth - Biz - Ghormley
 
Geometria Plana
Maria Angeles Folch Mateu
 
Abby Ellis Program Evaluation Final
Abby Ellis
 
After Virtue - A Lecture on MacIntyre's Work "After Virtue"- 2nd Half (Doctor...
Payson Johnston
 
Las tics delmy
preseta03
 
Economic Growth in India
Reyaz Jafar
 
7 Hábitos de la gente altamente efectiva
Juan Miguel Duno
 
Ad

Similar to FinalMScThesis (20)

PDF
Μελέτη διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου Ιμαρέτ-Καβάλα
annpaschal
 
PPTX
ηλεκτρονικα σωματα κειμενων
Anna Bougia
 
PPTX
κυκλοφοριακη αγωγη
Fotini Pog
 
PPTX
Ευχρηστία Διαδικτύου: Σχεδιασμός ιστοτόπων με βάση γνωσιακά μοντέλα διαδραστι...
Christos Katsanos
 
PDF
Ημερίδα: "Innovate Or Die", Χρηματοδοτικά Εργαλεία
Marketing Club
 
PDF
1
StanimiraTrifonova
 
PDF
Lab1 tep
gogosf
 
PPTX
ανοικτές άδειες στην εκπαίδευση
Georgia Angelaki
 
PPTX
Τεχνικές Συνέντευξης Επιλογής Προσωπικού 2013
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Πατρών
 
PDF
ομηρικοςκόσμος
Stella Sigourtsidou
 
PDF
ΑΝΝΟΥΛΑ ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΣΠ ΕΑΠ 2013
annpaschal
 
PDF
Σσστ!! Επιλογές 2011 - 1ο Έτος 1ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές
 
DOCX
σεναριο για το μαθημα της εκφρασης
katasim
 
PPTX
παρουσιαση περιβαλλοντικησ
iodinou
 
PPTX
Σύνταξη βιογραφικού σημειώματος και συνοδευτικής επιστολής 2013
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Πατρών
 
PDF
Συμβουλές για μια προφορική παρουσίαση
Krassadaki Lia (Evangelia)
 
PDF
A proposal for the use of learning activity management system (LAMS) to suppo...
Sofia Papadimitriou
 
PDF
Σενάριο 9
makrib
 
DOCX
Η Αναγκαιότητα για την Εισαγωγή Νέων Ψηφιακών Τεχνολογιών σε Νοσηλευτικά Ιδρύ...
Eurostars Programme EUREKA
 
PDF
Paroysiaseis mathimatos gia data bases se IT
Eugenia765930
 
Μελέτη διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου Ιμαρέτ-Καβάλα
annpaschal
 
ηλεκτρονικα σωματα κειμενων
Anna Bougia
 
κυκλοφοριακη αγωγη
Fotini Pog
 
Ευχρηστία Διαδικτύου: Σχεδιασμός ιστοτόπων με βάση γνωσιακά μοντέλα διαδραστι...
Christos Katsanos
 
Ημερίδα: "Innovate Or Die", Χρηματοδοτικά Εργαλεία
Marketing Club
 
1
StanimiraTrifonova
 
Lab1 tep
gogosf
 
ανοικτές άδειες στην εκπαίδευση
Georgia Angelaki
 
Τεχνικές Συνέντευξης Επιλογής Προσωπικού 2013
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Πατρών
 
ομηρικοςκόσμος
Stella Sigourtsidou
 
ΑΝΝΟΥΛΑ ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΠΣΠ ΕΑΠ 2013
annpaschal
 
Σσστ!! Επιλογές 2011 - 1ο Έτος 1ο Τεύχος
Σσστ!!! Επιλογές
 
σεναριο για το μαθημα της εκφρασης
katasim
 
παρουσιαση περιβαλλοντικησ
iodinou
 
Σύνταξη βιογραφικού σημειώματος και συνοδευτικής επιστολής 2013
Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Πατρών
 
Συμβουλές για μια προφορική παρουσίαση
Krassadaki Lia (Evangelia)
 
A proposal for the use of learning activity management system (LAMS) to suppo...
Sofia Papadimitriou
 
Σενάριο 9
makrib
 
Η Αναγκαιότητα για την Εισαγωγή Νέων Ψηφιακών Τεχνολογιών σε Νοσηλευτικά Ιδρύ...
Eurostars Programme EUREKA
 
Paroysiaseis mathimatos gia data bases se IT
Eugenia765930
 

FinalMScThesis

  • 1. ΠΑΝΔΠΙ΢ΣΗΜΙΟ ΚΡΗΣΗ΢ Σμάμαηα Δπιζηάμηρ Τπολογιζηών και Ιζηοπέαρ – Απσαιολογέαρ Γηαηκεκαηηθφ Πξφγξακκα Μεηαπηπρηαθψλ ΢πνπδψλ ‘΢πζηήκαηα Πνιηηηζκηθψλ Πιεξνθνξηψλ θαη Γηαρείξηζεο ηεο Πνιηηηζκηθήο Κιεξνλνκηάο’ Guide Terms Ζ ελλνηνινγηθή ηνπο αλαπαξάζηαζε θαη ε θαζνιηθή ηζρχο ησλ ζεκαζηνινγηθψλ ηνπο παξακέηξσλ θαηά ηε κνληεινπνίεζε δεδνκέλσλ ζε ζπζηήκαηα Θεζαπξψλ Όξσλ Γηψξγνο Μαηζαξίδεο Μεηαπηπρηαθή Δξγαζία ΡΔΘΤΜΝΟ 2001
  • 2. 2 1 ΔΙ΢ΑΓΧΓΗ .................................................................................................................. 4 2 ΘΗ΢ΑΤΡΟΙ ΟΡΧΝ ..................................................................................................... 7 2.1 ΔΙΓΗ ΘΗ΢ΑΤΡΧΝ............................................................................................................ 7 2.2 ΓΟΜΗ ............................................................................................................................. 9 2.3 ΢ΥΔ΢ΔΙ΢ ....................................................................................................................... 11 3 ΠΔΡΙ ΔΝΝΟΙΧΝ........................................................................................................ 14 3.1 ΟΡΙ΢ΜΟΙ....................................................................................................................... 14 3.2 Η ΠΡΑΓΜΑΣΟΛΟΓΙΑ ΣΧΝ ΔΝΝΟΙΧΝ ............................................................................. 14 3.3 Η ΦΤ΢Η ΣΧΝ ΔΝΝΟΙΧΝ................................................................................................. 18 3.4 ΓΤΟ ΜΟΝΣΔΛΑ ΔΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ΢ ΓΟΜΗ΢................................................................... 18 3.5 Η ΚΛΑ΢ΙΚΗ ΘΔΧΡΙΑ ΠΔΡΙ ΔΝΝΟΙΧΝ ............................................................................ 19 3.5.1 Ζ ΚΑΣΖΓΟΡΗΟΠΟΗΖ΢Ζ ΢ΣΑ ΠΛΑΗ΢ΗΑ ΣΖ΢ ΚΛΑ΢ΗΚΖ΢ ΘΔΧΡΗΑ΢ ........................................ 20 3.5.2 ΔΠΗ΢ΣΖΜΗΚΖ ΓΗΚΑΗΟΛΟΓΖ΢Ζ ....................................................................................... 20 3.5.3 ΑΝΑΦΟΡΗΚΖ ΚΑΘΟΡΗ΢ΣΗΑ............................................................................................. 21 3.5.4 ΜΔΗΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΣΖ΢ ΚΛΑ΢ΗΚΖ΢ ΘΔΧΡΗΑ΢ .................................................................. 21 3.5.5 ΣΟ ΠΡΟΒΛΖΜΑ ΣΖ΢ ΣΤΠΗΚΟΣΖΣΑ΢ ............................................................................... 22 3.6 Η ΠΡΧΣΟΣΤΠΙΚΗ ΘΔΧΡΙΑ ΣΧΝ ΔΝΝΟΙΧΝ .................................................................. 23 3.6.1 Ζ ΓΝΧ΢Ζ ΣΖ΢ ΟΜΟΗΟΣΖΣΑ΢ ........................................................................................ 24 3.7 ΠΔΡΙΟΡΙ΢ΜΟΙ ............................................................................................................... 26 3.7.1 ΠΛΖΘΧΡΑ ΘΔΧΡΗΧΝ ΚΑΗ ΟΡΗ΢ΜΧΝ. ........................................................................... 26 3.7.2 Ο ΢ΑΦΖ΢ ΦΗΛΟ΢ΟΦΗΚΟ΢ ΚΑΗ ΦΤΥΟΛΟΓΗΚΟ΢ ΠΡΟ΢ΑΝΑΣΟΛΗ΢ΜΟ΢ ................................ 26 3.7.3 ΑΓΤΝΑΜΗΑ ΠΡΟΒΛΔΦΖ΢ ΣΟΤ ΢ΖΜΑ΢ΗΑΚΟΤ ΠΡΟ΢ΓΟΚΗΜΟΤ.......................................... 26 4 Η ΛΔΞΙΚΟΠΟΙΗΜΔΝΗ ΔΝΝΟΙΑ ΚΑΙ Η ΓΛΧ΢΢ΟΛΟΓΙΑ ............................. 28 4.1 ΛΔΞΙΚΑ ΢ΔΙΡΑΨΚΗ΢ ΑΠΑΡΙΘΜΗ΢Η΢ ........................................................................... 28 4.2 ΣΟ ΓΔΝΔΣΙΚΟ ΛΔΞΙΚΟ - ΟΡΙ΢ΜΟΙ .............................................................................. 30 4.3 Η ΘΔΧΡΙΑ ΣΟΤ ΓΔΝΔΣΙΚΟΤ ΛΔΞΙΚΟΤ – ΑΡΥΔ΢ ΚΑΙ ΢ΣΟΥΟΙ ..................................... 33 4.3.1 ΟΗ ΚΛΑ΢ΔΗ΢ ΣΖ΢ ΢ΖΜΑ΢ΗΟΛΟΓΗΚΖ΢ ΢Τ΢ΥΔΣΗ΢Ζ΢ ΣΧΝ ΛΔΞΔΧΝ ....................................... 35
  • 3. 3 4.3.2 ΣΟ ΠΡΟΒΛΖΜΑ ΣΖ΢ ΠΟΛΤ΢ΖΜΗΑ΢ ................................................................................ 36 4.4 Η ΓΟΜΗ ΣΟΤ ΓΔΝΔΣΙΚΟΤ ΛΔΞΙΚΟΤ (΢ΤΝΟΠΣΙΚΑ) .................................................... 37 4.4.1. Ζ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗ΢Ζ ΣΧΝ ΕΖΣΟΤΜΔΝΧΝ ΣΖ΢ ΘΔΧΡΗΑ΢..................................................... 38 4.5 TΑ ΢ΗΜΑ΢ΙΑΚΑ ΠΡΧΣΟΣΤΠΑ (QUALIA) .................................................................... 43 4.5.1. ΣΑ ΢ΖΜΑ΢ΗΑΚΑ ΠΡΧΣΟΣΤΠΑ ΢ΣΖ ΘΔΧΡΗΑ ΣΟΤ ΓΔΝΔΣΗΚΟΤ ΛΔΞΗΚΟΤ .............................. 43 5 QUALIA, GUIDE TERMS ΚΑΙ ΟΙ ΣΔΛΔ΢ΣΔ΢ ΜΙΑ΢ ΓΛΧ΢΢Α΢ ΔΤΡΔΣΗΡΙΑ΢ΜΟΤ........................................................................................................ 46 6 Η ΔΡΜΗΝΔΙΑ ΣΧΝ ΣΔΛΔ΢ΣΧΝ .......................................................................... 51 7 Η ΢ΤΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΔ΢ ΣΗ΢ ΓΛΧ΢΢Α΢ ΔΤΡΔΣΗΡΙΑ΢ΜΟΤ........ 58 8 Η ΟΝΣΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΧΝ ΢ΤΜΠΛΗΡΧΜΑΣΧΝ.......................... 73 9 ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗ΢Η ΣΧΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΧΝ................................................... 74 9.1 ΑΤΣΟΑΝΑΦΟΡΙΚΟΣΗΣΑ............................................................................................... 74 9.2 ΤΠΔΡΚΑΘΟΡΙ΢ΣΙΑ – ΠΟΛΤ ΥΑΜΗΛΑ ΢ΣΗΝ ΙΔΡΑΡΥΙΑ................................................. 75 9.3 ΑΚΑΘΟΡΙ΢ΣΙΑ – ΠΟΛΤ ΦΗΛΑ ΢ΣΗΝ ΙΔΡΑΡΥΙΑ ............................................................ 76 9.3.1 ΠΟΛΛΔ΢ ΠΑΡΑΜΔΣΡΟΗ .............................................................................................. 76 9.3.2 ΑΠΟΚΛΗ΢Ζ ΑΠΟ ΣΖΝ «ΚΑΝΟΝΗΚΖ» ΓΟΜΖ Α’ + Β’ (ΠΡΟ΢ΓΗΟΡΗ΢ΜΟ΢ + ΟΡΟ΢) ............. 77 9.3.3 ΑΓΤΝΑΜΗΑ ΥΡΖ΢Ζ΢ ΓΗΑΗ΢ΘΖΣΗΚΧΝ Ζ ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΗΚΧΝ ΢ΤΜΦΡΑΕΟΜΔΝΧΝ.................. 77 10 ΔΠΙΛΟΓΟ΢.............................................................................................................. 78 10.2 ΜΔΛΛΟΝΣΙΚΔ΢ ΚΑΣΔΤΘΤΝ΢ΔΙ΢ ................................................................................ 79 10.3 ΑΝΑΚΔΦΑΛΑΙΧ΢Η...................................................................................................... 80 11 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ......................................................................................................... 81 12 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ .................................................................................................... 117
  • 4. 4 1 Διζαγυγά Ο φγθνο ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ζεκαζηνινγηθή εηεξνγέλεηα ησλ φξσλ πνπ αλαιακβάλεη λα δηαρεηξηζηεί έλα ζχζηεκα ζεζαπξνχ, ελψ πξφθεηηαη θαη΄ αξρήλ γηα κεγέζε δεηνχκελα θαη αληηκεησπίζηκα απφ ην ζχζηεκα, ελδέρεηαη σζηφζν λα απνδεηρζνχλ αλαζηαιηηθνί παξάγνληεο ζηελ πνηνηηθή αλαδήηεζε θαη απνηειεζκαηηθή αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο. Ζ ζεκαζηνινγηθή ηεξάξρεζε ησλ φξσλ, απνηειψληαο κία ζρεηηθά αζθαιή κέζνδν νξγάλσζεο ησλ δεδνκέλσλ, επηηξέπεη ηελ νξγάλσζε ηνπ ιεμηινγίνπ πνιπεπίπεδα, ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο όποςρ – οδηγούρ (guide terms) σο εθείλε ηελ ελλνηνινγηθή ζηάζκε απφ ηελ νπνία θαη κεηά νη έλλνηεο εμεηδηθεχνληαη αλάινγα κε ηα πνηνηηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά επηηξέπνληαο ηε δηάθξηζε ησλ ρξήζεσλ ησλ αληίζηνηρσλ φξσλ πνπ ηηο εθθξάδνπλ. Ζ πξναλαθεξζείζα ζρεηηθφηεηα δελ νθείιεηαη ζηε κέζνδν ηεο ζεκαζηνινγηθήο ηεξάξρεζεο θαζεαπηή αιιά ζηα εγγελή πξνβιήκαηα ησλ δεδνκέλσλ πνπ εηζάγνληαη. Πξφθεηηαη γηα πξνβιήκαηα ηεο θπζηθήο γιψζζαο ηα νπνία είλαη δεδνκέλα θαη ζπλνδεχνπλ αλαγθαζηηθά ηνπο φξνπο πνπ εηζάγνληαη, θαζψο νη ηειεπηαίνη είλαη πξντφληα θπζηθήο γιψζζαο (αλ θαη ηξνπνπνηεκέλα) θαη δηαηεξνχλ απηή ηνπο ηελ ηδηφηεηα θαη κεηά ηελ εηζαγσγή ηνπο ζην ζχζηεκα. Σν ζεκαζηνινγηθφ επίπεδν ησλ φξσλ – νδεγψλ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ δηφηη ξπζκίδεη ηε ζσζηή ‘θπθινθνξία’ ησλ φξσλ ζηα ζεκαζηνινγηθά δέλδξα πνπ δεκηνπξγνχληαη κέζα ζην ζεζαπξφ.1 Πξφθεηηαη γηα ην ζεκείν εθείλν ζην νπνίν ν φξνο απνζπληίζεηαη ζηηο βαζηθέο ζεκαζηνινγηθέο ηνπ απνρξψζεηο θαη εληάζζεηαη ζε νξηζκέλεο θαηεγνξίεο γλψζεο, βάζεη ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ελλνηνινγηθψλ δηαθξηηηθψλ ηνπ γλσξηζκάησλ. Σν δήηεκα/-ηα πνπ πξνθχπηεη/- νπλ είλαη θαη’ αξράο θαηά πφζν νη θαηεγνξίεο ππαξρφλησλ ζπζηεκάησλ είλαη επαξθείο ζηελ δηάθξηζε ησλ ηδηνηήησλ ησλ φξσλ. Καηά δεχηεξν ιφγν, δήηεκα απνηειεί ην θαηά πφζν νη θαηεγνξίεο απηέο είλαη δεζμεςμΫνερ ζηνλ κόζμο αναθοπΪρ (universe of discourse) ησλ ελλνηψλ ηνπο. Κάλνληαο ηελ εχινγε θαη ζεκηηή ππφζεζε, πσο δελ είλαη ηδηαίηεξα νηθνλνκηθφ ηφζν ζην επίπεδν ηεο ζπγθξφηεζεο ηεο γλψζεο ζηνλ αλζξψπηλν λνπ φζν θαη ζην επίπεδν ηεο γισζζηθήο ηεο αλαπαξάζηαζεο, θάζε πεπεξαζκέλε πεξηνρή ηνπ επηζηεηνχ λα ‘ηεκαρίδεη’ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν ηνλ θφζκν, αλαδεηήζεθαλ θνηλέο δνκέο θαη θνηλνί θαλφλεο, απηφ πνπ ζηελ επηζηήκε ηεο Γισζζνινγίαο νλνκάδεηαη Universalia [War92], [Μπα80], [Jesp24] (καθολικΪ γνυπέζμαηα ά καθολικΪ διακπιηικΪ σαπακηηπιζηικΪ). Αλαδεηήζεθε θαη βεβαηψζεθε ε χπαξμε θαηεγνξηψλ ‘πνιχ πςεινχ επηπέδνπ’ νη νπνίεο ππέξθεηληαη φισλ ησλ – αλά γλσζηηθή 1 βι. Παξάξηεκα, εηθφλεο 1-3.
  • 5. 5 πεξηνρή – εμεηδηθεπκέλσλ θαηεγνξηψλ θαη νη νπνίεο (νη πξψηεο) κπνξνχλ λα πεξηγξάςνπλ κε επάξθεηα νπνηεζδήπνηε έλλνηεο απφ νπνηαδήπνηε πεξηνρή ηνπ επηζηεηνχ. Ζ επαιήζεπζε ηεο ππφζεζεο απηήο θαηέιεμε ζηε δεκηνπξγία θαη ζχληαμε ησλ ηειεζηψλ γηα κία γλώζζα εςπεηηπιαζμού (indexing language) ε νπνία δηαθξίλεηαη απφ απζηεξή ηππνπνίεζε θαη ραξαθηεξίδεη ηηο έλλνηεο μονοζάμανηα, πεξηνξίδνληαο ην ρψξν ρξήζεο ηεο ζηηο απαξαίηεηεο θαη κφλν αλάγθεο ζήκαλζεο, απνθιείνληαο έηζη νξηζκέλα απφ ηα πξνβιήκαηα ησλ θπζηθψλ γισζζψλ, φπσο ηηο πηζαλφηεηεο ακθηζεκηψλ (ambiguities). Σα ηερληθά ζέκαηα φπσο ε αξρηηεθηνληθή ραξαθηεξίδνληαη απφ πνιχπινθε νξνινγία κε δπλακηθνχο ζπλδπαζκνχο πνπ παξάγνπλ ηηο θαηλνχξηεο έλλνηεο. ΢ε έλαλ φκσο ζηαηηθφ ζεζαπξφ, δελ κπνξεί εχθνια λα αλαδεηεζεί ε πιεξνθνξία φηαλ νη φξνη ηνπ δελ έρνπλ ηελ θαηάιιειε δνκή πνπ ζα επηηξέςεη ην δπλακηθφ ζπλδπαζκφ ηνπο, ηελ δηα-ζπλζεηηθφηεηα, γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ ελλνηψλ απφ ππάξρνπζεο ζε πηζαλά πεξηβάιινληα. Δίλαη ζέκα νηθνλνκίαο ζηελ έθθξαζε θαη ηαχηηζεο αλάκεζα ζηελ ηαμηλφκεζε θαη ηελ αλαδήηεζε ε χπαξμε κηαο κνλνζήκαληεο θαη δηαζπλζεηηθήο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ ε νπνία ζα νδεγήζεη ζηελ αχμεζε ηνπ ιεμηινγίνπ γηα ηνλ αξρηηεθηνληθφ επξεηεξηαζκφ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε παξνχζα εξγαζία πξνηείλεη κηα ζεσξία γηα ηελ νξγάλσζε, ζχληαμε θαη παξάζηαζε ηνπ λνήκαηνο ησλ ελλνηψλ πνπ αθνξνχλ ζε Αληηθείκελα (Objects) ζηνλ Arts & Architecture Thesaurus. Πξφθεηηαη γηα ηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ [Puste95] θαη πην ζπγθεθξηκέλα γηα ηελ επίθιεζε θαη εθαξκνγή ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia) ζηελ δφκεζε ησλ ηεξαξρηψλ ησλ φξσλ. Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ είλαη κηα γισζζνινγηθή ζεσξία θαη σο ηέηνηα ππέζηε νξηζκέλεο ηξνπνπνηήζεηο θαη πξνζζαθαηξέζεηο γηα λα ζπληαηξηάμεη θαη λα απερήζεη κε νξζφηεηα ηεο αλάγθεο νξγάλσζεο ηνπ ιεμηθνχ λνήκαηνο ζηνπο Θεζαπξνχο φξσλ ζηνπο νπνίνπο νη φξνη αληηκεησπίδνληαη σο εν μΫπει θαη φρη σο εν όλυ γισζζηθέο νληφηεηεο. Δπηπιένλ, κε ηα επξήκαηα ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ, θαηέζηε δπλαηή κηα πιήξεο ζχληαμε γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ δςναμικόηηηα, νξίδνληαο σο ηέηνηα ηελ πξφβιεςε ξφισλ ησλ φξσλ βάζεη ησλ θαζνιηθψλ ηνπο ηδηνηήησλ, δει. ησλ Qualia. Γεκηνπξγήζεθαλ θαη ηππνπνηήζεθαλ θαλφλεο ζχληαμεο θαη πξφβιεςεο ηνπ ζεκαζηνινγηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ησλ ζπκπιεξσκάησλ (arguments), βαζηζκέλνη ζηα ΢εκαζηαθά Πξσηφηππα θαη ηνπο ηειεζηέο (operators) πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ επηινγή ησλ πξψησλ. Δμήρζεζαλ ζηαηηζηηθά απνηειέζκαηα εκθαλίζεσλ, ζπρλνηήησλ ρξήζεο, θξηηεξίσλ επηινγήο θαη πίλαθεο ηαμηλφκεζεο ησλ φξσλ-νδεγψλ ζηελ ζεκαζηαθή θαηεγνξία πνπ θάλεθε ηειηθά φηη αλήθνπλ. H ηππνπνίεζε ησλ θαλφλσλ πνπ θξνληίδνπλ γηα ηελ νξγάλσζε θαη ζχληαμε ησλ θαηεγνξηψλ ησλ ελλνηψλ ζε κηα γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, ζα
  • 6. 6 πξνζθέξεη άκεζε ζπλδξνκή ζηνπο εμήο ηξεηο ηνκείο: α) ζηελ ηαμηλφκεζε ηεο πιεξνθνξίαο β) ζην ζρεκαηηζκφ εξσηεκάησλ θαη γ) ζηελ αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο. Καηαιήγνπκε ζηελ αθξίβεηα, πεξηνξίδνληαο ην αληηθείκελν κε ην λα ηνπ απνδίδνπκε ηηο κέγηζηεο (θαζνιηθά επαλεξρφκελεο) ηδηφηεηεο. Ζ πξφηαζε απηή, ελψ δελ πεξηνξίδεη ηελ εθαξκνγή ηεο ζε έλα κφλν γλσζηηθφ πεδίν, απηφ εμ άιινπ είλαη θαη ην δεηνχκελν, ζρεηίδεηαη άκεζα κε ην ρψξν ηεο Πνιηηηζκηθήο Σεθκεξίσζεο θαη ηεο Γηαρείξηζεο ηεο Πνιηηηζκηθήο Κιεξνλνκηάο. Ζ ‘εθιέπηπλζε’ πνπ επηζπκεί λα πξνζθέξεη ζε έλα απφ ηα θαηαζηαηηθά κεγέζε ησλ ζπζηεκάησλ ζεζαπξψλ, ηνπο φξνπο – νδεγνχο, θηινδνμεί λα εθκεηαιιεπηεί απνδνηηθφηεξα ηνλ πινχην ηεο πνιηηηζκηθήο πιεξνθνξίαο πνπ ππάξρεη ζήκεξα ζε ειεθηξνληθή κνξθή ή πξφθεηηαη λα κεηαηξαπεί ζε ειεθηξνληθή κνξθή, δηαθπιάζζνληαο έηζη ηελ Πνιηηηζκηθή Κιεξνλνκηά πξνζθέξνληαο ηθαλφηεξα κέζα γηα ηε δηαρείξηζή ηεο.
  • 7. 7 2 Θηζαςποέ όπυν Θεζαπξφο φξσλ νλνκάδεηαη ην ειεγρφκελν ιεμηιφγην κηαο γλσζηηθήο πεξηνρήο, επαπμεκέλν κε ξεηέο ζεκαζηνινγηθέο ζπζρεηίζεηο κεηαμχ ησλ ελλνηψλ πνπ πεξηγξάθεη [ISO86]. ΢χκθσλα κε έλαλ πην ρξεζηηθφ νξηζκφ, έλαο Θεζαπξφο φξσλ απνηειεί κηα δνκεκέλε ζπιινγή ελλνηψλ θαη φξσλ πνπ ζηφρν έρεη ηελ απνηειεζκαηηθή αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο [Soerg95]. Χζηφζν, απηφο ν γεληθφο νξηζκφο αδπλαηεί (δελ ην επηδηψθεη βέβαηα) λα πεξηγξάςεη ηε ρξήζε ηνπ φξνπ δηαρξνληθά, φπσο δηακνξθψζεθε απφ ηελ πξψηε ηνπ ρξήζε κέρξη θαη ζήκεξα. Ο γισζζηθφο ζεζαπξφο σο έλλνηα εηζήρζε ην 1852 απφ ηνλ Peter Mark Roget θαη ην έξγν ηνπ ‘Thesaurus of English Words and Phrases’ θαη αθνξνχζε ζηα ιεμηθά πνπ ζηφρεπαλ ζην λα βνεζήζνπλ ζπγγξαθείο λα βξνπλ ζπλψλπκα ή πεξηζζφηεξν αθξηβείο φξνπο απφ απηνχο πνπ επξφθεηην λα ρξεζηκνπνηήζνπλ. Με ηελ πάξνδν φκσο ηνπ ρξφλνπ θαη ηελ εκθάληζε ηεο ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο θαη ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ, ε έλλνηα ηνπ Θεζαπξνχ αιιάδεη ζεκαζία. Ζ αιιαγή απηή έξρεηαη εθαηφ πεξίπνπ ρξφληα κεηά ηνλ Peter Mark Roget, ην 1952, ζηα εξγαζηήξηα ηεο IBM κε εθθξαζηή ηνλ H.P. Luhn ν νπνίνο αλαδεηνχζε κηα ππνινγηζηηθή δηαδηθαζία πνπ ζα δεκηνπξγνχζε κηα ιίζηα ειεγρφκελσλ φξσλ γηα ηνλ επξεηεξηαζκφ επηζηεκνληθήο βηβιηνγξαθίαο [BRIT]. Δπξφθεηην ζηελ νπζία γηα ηελ αλάγθε αλαθνξάο ζε νξηζκέλεο έλλνηεο ρξεζηκνπνηψληαο ηππνπνηεκέλεο εθθξάζεηο. Έλα απφ ηα πξσηκφηεξα ζπζηήκαηα πνπ πινπνηήζεθαλ απνηειεί θαη ν Thesaurofacet ηνπ Jean Atchison ην 1969, παξαγγειία ηεο Αγγιηθήο Δηαηξείαο Ζιεθηξηζκνχ, πνπ είλαη κηα ιίζηα κεραλνινγηθψλ φξσλ κε κεγάιε ιεπηνκέξεηα. Έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο ζχγρξνλνπο Θεζαπξνχο είλαη ν Arts and Architecture Thesaurus ν νπνίνο απνηειεί θαη ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο έξεπλαο πνπ επηρεηξεί ε παξνχζα εξγαζία. Πεξηιακβάλεη πεξίπνπ 125.000 φξνπο νη νπνίνη πεξηγξάθνπλ ηελ ηέρλε, ηελ αξρηηεθηνληθή, ηηο δηαθνζκεηηθέο ηέρλεο, ηνλ πιηθφ πνιηηηζκφ θαη πιηθά αξρεηνζέηεζεο. ΢χκθσλα κε ηνλ AAT, έλαο ζεζαπξφο ‘είλαη ην ειεγρφκελν ιεμηιφγην ελφο ζπζηήκαηνο επξεηεξηαζκνχ, ηνπνζεηεκέλν κε ζεηξά γλσζηή θαη κε δνκή ηέηνηα ψζηε ζρέζεηο ζπλσλπκίαο, ηεξαξρίαο ή φπνηαο άιιεο ζπζρέηηζεο λα είλαη ζαθψο νξαηέο θαη αλαγλσξίζηκεο απφ ηππνπνηεκέλνπο ελδείθηεο ζρέζεσλ. Ο ζθνπφο ηνπο είλαη λα δηαζθαιίζνπλ ηελ ζπλνρή ζηνλ επξεηεξηαζκφ, ηδηαίηεξα ζηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο θαη αλάθηεζεο πιεξνθνξίαο, θαη λα δηεπθνιχλνπλ ηελ αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο’ [AAT]. 2.1 Είδη Θησαυρών
  • 8. 8 ΢χκθσλα κε ηνπο Doerr θαη Καινκνηξάθε, δχν είλαη ηα είδε ζεζαπξψλ αλάκεζα ζηα νπνία κπνξεί λα γίλεη δηάθξηζε [DK2000]: α) Οη πξνζαλαηνιηζκέλνη ζηε γιψζζα: ΢ε απηνχο ηνπο ζεζαπξνχο, ζηνηρείν-θιεηδί απνηειεί ν ‘φξνο’, φπσο πξνέξρεηαη απφ ηνλ θφζκν ησλ παξαδνζηαθψλ ιεμηθψλ. Πέξα απφ θεηκεληθέο πεξηγξαθέο ηεο ζεκαζίαο, ν φξνο ζπλνδεχεηαη απφ ηε γισζζηθή ηνπ ηαπηφηεηα (κέξνο ηνπ ιφγνπ θ. ά.). Γνκνχληαη ζε κνλέο ηεξαξρίεο (έρνπλ δειαδή έλαλ θαη κφλν έλαλ επξχηεξν φξν(broader term)) απνηειψληαο έηζη θπξίσο έλα εξγαιείν εχξεζεο φξσλ παξά έθθξαζεο επηπέδσλ αθαίξεζεο. Σα κεηνλεθηήκαηα ελφο ηέηνηνπ είδνπο ζεζαπξνχ, ζχκθσλα κε ηνπο ζπγγξαθείο, είλαη ηα αθφινπζα: 1. Ζ εξκελεία ησλ φξσλ εμαξηάηαη απφ ηα ζπκθξαδφκελα είηε ζε πεξηπηψζεηο νκσλπκίαο, είηε ζε πεξηπηψζεηο αιιαγήο ηεο ζεκαζίαο (ζπκπιεξσκαηηθή πνιπζεκία) είηε δηφηη έλαο φξνο δελ εθθξάδεη φιεο ηηο πηπρέο ελφο αληηθεηκέλνπ ζρεηηθνχ κε ηνλ έλαλ ρξήζηε ή ηνλ άιιν. 2. Οη ρξήζηεο ζπρλά ζέηνπλ επεξσηήζεηο πην αθεξεκέλεο θαη ζχλζεηεο θαη απφ ηελ πην ιεπηνκεξή ηαμηλφκεζε ελφο φξνπ π.ρ. ‘καχξα Αηηηθά βάδα ηνπ ηξίηνπ θαη ηέηαξηνπ π. Υ αηψλα’. β) Οη πξνζαλαηνιηζκέλνη ζηελ έλλνηα: Θεζαπξνί ησλ νπνίσλ ε γιψζζα ηαμηλφκεζεο βαζίδεηαη ζηηο έλλνηεο θαη φρη ζηνπο φξνπο. Οη φξνη είλαη νκαδνπνηεκέλνη ζηηο νλνκαδφκελεο ‘απφςεηο’ (facets) απερψληαο ηνλ θηιφζνθν Ranganathan θαη ην έξγν ηνπ Color Classification System ην 1965. Με ηε ζεηξά ηνπο, νη απφςεηο απηέο δηέπνληαη απφ εζσηεξηθή νξγάλσζε πνπ βαζίδεηαη ζηηο ελλνηνινγηθέο ζρέζεηο. Ζ έλλνηα είλαη ην ζηνηρείν-θιεηδί απηνχ ηνπ είδνπο ησλ ζεζαπξψλ, ε νπνία ζπκκεηέρεη ζην ζεζαπξφ σο κέινο ελφο ζεκαζηνινγηθνχ δηθηχνπ ελλνηψλ. Ζ παξάζηαζε ηεο έλλνηαο ζην ζεζαπξφ γίλεηαη κε ηε ρξήζε αναγνυπιζηά (identifier) πνπ ζπρλά νλνκάδεηαη θαη πεπιγπαθηηάρ (descriptor). Σα κέζα απηά είλαη γισζζηθά (πξφθεηηαη γηα φξνπο) θαη δεκηνπξγνχλ ηελ εληχπσζε πσο ν ζεζαπξφο αθνξά θαη πάιη ζε φξνπο. Αλ θαη ν απηφο ν ηξφπνο παξάζηαζεο ηεο έλλνηαο είλαη πεξηγξαθηθφο, σζηφζν κία έλλνηα είλαη ν ζπλδπαζκφο όλυν ησλ θαηάιιεισλ φξσλ, επηζεκαίλνληαο καδί θαη ηελ πνιιά-πξνο-πνιιά ζρέζε πνπ δηαηεξνχλ νη ιέμεηο ή φξνη κε ηηο έλλνηεο (φηη δειαδή κία ιέμε ή έλαο φξνο κπνξεί λα πεξηγξάθεη πνιιέο έλλνηεο ελψ θαη κία έλλνηα κπνξεί λα πεξηγξάθεηαη απφ πνιιέο ιέμεηο ή φξνπο) [MBFGM93]. Δθεμήο, θάζε αλαθνξά ζε ζεζαπξφ ζα ζεκαίλεη ηνπο ελλνηνινγηθνχο ζεζαπξνχο θαη ζπγθεθξηκέλα ηνλ AAT.
  • 9. 9 2.2 Δομή Οη έλλνηεο ηνπ AAT θαη ε πιεξνθνξία πνπ εκπεξηέρεηαη είλαη νξγαλσκέλεο ππφ ηελ εμήο κνξθή: FACETS: Με ηνλ φξν ‘άπνςε’ δειψλεηαη κηα νκνγελήο ηάμε φξσλ ηεο νπνίαο ηα κέιε κνηξάδνληαη ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηα μερσξίδνπλ απφ ηα κέιε ησλ ππφινηπσλ ηάμεσλ. ΢ηνλ AAT ππάξρνπλ επηά απφςεηο ησλ νπνίσλ ε ελλνηνινγηθή νξγάλσζε αθνινπζεί ηελ πνξεία απφ ην αθεξεκέλν ζην ζπκπαγέο θαη εηδηθφ. HIERARCHIES: Ζ εζσηεξηθή νξγάλσζε θαη δνκή ησλ απφςεσλ νξίδεηαη απφ ηηο ηεξαξρίεο. Χο ηεξαξρίεο νξίδνληαη νκνγελείο νκάδεο νξνινγίαο ζπληεηαγκέλεο κέζα ζηηο επηά απφςεηο. Ζ ηεξαξρηθή κνξθή παξηζηάλεη ζρέζεηο γέλνπο-είδνπο ή θιάζεο-ππνθιάζεο αλάκεζα ζηνπο φξνπο. Αλ θαη δελ δειψλνληαη ξεηά κε ηηο ζπκβαηηθέο ζπληνκνγξαθίεο BT θαη NT, νη ζρέζεηο Δπξχηεξνπ θαη Δηδηθφηεξνπ φξνπ (Broader – Narrower Term) ζεκαίλνληαη γξαθηθά απφ δηαδνρηθά επίπεδα νδφλησζεο. Έλαο φξνο ζεσξείηαη επξχηεξνο απφ απηνχο πνπ βξίζθνληαη ζπζηνηρηζκέλνη απφ θάησ ηνπ θαη ζηελφηεξνο απφ απηνχο θάησ απφ ηνπο νπνίνπο ζπζηνηρείηαη. Ο επξχηεξνο φξνο απνηειεί ηελ ππεξθιάζε ηνπ θαη ν εηδηθφηεξνο ηελ ππνθιάζε ηνπ επξχηεξνπ. Αθνινπζεί πίλαθαο κε φιεο ηηο απφςεηο θαη ηηο ηεξαξρίεο ηνπ AAT (Πίλαθαο 1).
  • 10. 10 Απότειρ και Ιεπαπσέερ ηος AAT FACETS ACTIVITIES AGENTS ASSOCIATED CONCEPTS MATERIALS OBJECTS PHYSICAL ATTRIBUTES STYLES AND PERIODS HIERARCHIES Disciplines Events Functions Physical Activities Processes and Techniques Organizations People Associated Concepts Materials Built Complexes and Districts Components Containers Costume Exchange Media Furnishings Information Forms Measuring Devices Object Genres Object Groupings and Systems Open Spaces and Site Elements Recreational Artifacts Settlements and Landscapes Single Built Works Sound Devices Tools and Equipment Transportation Vehicles Visual Works Weapons and Ammunition Attributes and Properties Color Conditions and Effects Design Elements Styles and Periods Πίλαθαο 1
  • 11. 11 DESCRIPTORS: Οη πεπιγπαθηηΫρ παξηζηάλνπλ μέα και μόνο έλλνηα. Απφ φιεο ηηο κνξθέο ησλ φξσλ πνπ κπνξνχλ λα παξηζηάλνπλ κηα έλλνηα, ν πεξηγξαθεηήο είλαη ν πην θαηάιιεινο γηα ρξήζε. GUIDE TERMS: Οη φξνη-νδεγνί είλαη νη φξνη πνπ δελ ζπγθεληξψλνπλ ηηο πξνυπνζέζεηο λα ηεζνχλ πεξηγξαθεηέο, είλαη σζηφζν ρξήζηκνη ζηελ νξγάλσζε θαη ζήκαλζε ηεο ηεξαξρηθήο δνκήο ηνπ ιεμηινγίνπ. Γηα λα θαλεί φηη δελ έρνπλ ξφιν πεξηγξαθεηή, ζεκαίλνληαη αλάκεζα ζε δχν αγθχιεο (βι. πεξηζζόηεξα παξαθάησ). Οη φξνη-νδεγνί κπνξνχλ λα είλαη δχν εηδψλ: ζπληεηαγκέλνη με ά συπέρ ηα ιεγφκελα by-criteria (θξηηήξηα νδφλησζεο – By ή Non_By όξνη- νδεγνί). Ζ δηάθξηζε απηή είλαη κνξθηθή. Απηφ πνπ ζα νλνκάδνπκε Non_by criteria φξνη- νδεγνί αθνξά ζηνπο φξνπο –νδεγνχο πνπ έρνπλ ηελ κνξθή π.ρ. <condiment vessels>. Οη By_criteria φξνη-νδεγνί έρνπλ ηελ αθφινπζε κνξθή π.ρ. <vessels by form>. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο νη ‘θαζαξνί’ φξνη-νδεγνί, απηνί δειαδή πνπ ζχκθσλα κε ηνλ νξηζκφ δελ κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ σο πεξηγξαθεηέο, είλαη νη By_criteria φξνη-νδεγνί. Απηνί πνπ εθθξάδνληαη ζηνλ AAT κε Non_by criteria είλαη θαζαξέο έλλνηεο [Soergel95]. SCOPE NOTE: Δπεμεγεηηθφ θείκελν πνπ ζπλνδεχεη ηνπο πεξηγξαθεηέο. Δξκελεχεη ηελ επεθηεηακέλε ή εμεηδηθεπκέλε ρξήζε ηνπ πεξηγξαθεηή. Δμεγεί ηε ζεκαζία ηνπ κέζα ζην ζεζαπξφ. 2.3 Σχέσεις Σν παξαπάλσ ζρήκα αληηθαηνπηξίδεη κε αδξέο γξακκέο ηε βαζηθή δνκή ελφο ζεζαπξνχ θαηαζθεπαζκέλνπ κε βάζε ηα πξφηππα [ΗSO86] θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηνπ ΑΑΣ. Όπσο πξναλαθέξζεθε, νη φξνη ζην ζεζαπξφ απνηεινχλ ηνπο θφκβνπο ελφο ππθλφηαηνπ ζεκαζηνινγηθνχ δηθηχνπ. Οη ζρέζεηο πνπ ζπλδένπλ ηνπο φξνπο κεηαμχ ηνπο είλαη νη αθφινπζεο: EQUIVALENCE RELATIONSHIP: Ζ ζρέζε ηεο ηζνδπλακίαο αλαπηχζζεηαη αλάκεζα ζηνπο φξνπο πνπ πεξηγξάθνπλ ηελ ίδηα έλλνηα. Απφ ηνπο φξνπο απηνχο, έλαο κφλν επηιέγεηαη λα πεξηγξάςεη ηελ έλλνηα θαη απηφο είλαη ν πεξηγξαθεηήο (αιιηψο νλνκάδεηαη θαη Πποηιμώμενορ όπορ (preferred term)). Ο πεξηγξαθεηήο ζεσξείηαη φξνο δφθηκνο ελψ νη φξνη πνπ εγθαηαιείπνληαη αδφθηκνη γηα ρξήζε θαη νλνκάδνληαη Δναλλακηικοέ ΠεπιγπαθηηΫρ (Alternate Descriptors).
  • 12. 12 Τπάξρνπλ ηξεηο ηχπνη ζπζρεηίζεσλ ηζνδπλακίαο [CS97]:  ΢πζρεηίζεηο πνπ ζπλδένπλ έλαλ αδφθηκν κε ηνλ ηζνδχλακν δφθηκν φξν, π.ρ. atmospheric pollution USE air pollution  ΢πζρεηίζεηο ηζνδπλακίαο πνπ ζπλδένπλ έλαλ αδφθηκν φξν κε έλα ζχλνιν ηζνδχλακσλ δφθηκσλ π.ρ., lifts USE elevators OR lifting equipment  ΢πζρεηίζεηο ηζνδπλακίαο πνπ ζπλδένπλ έλα ζχλζεην αδφθηκν φξν κε ηα ζπλζεηηθά ηνπ πνπ πξέπεη λα είλαη δφθηκνη φξνη, π.ρ. aircraft engines USE aircrafts AND engines HIERARCHICAL RELATIONSHIP: Ζ ζρέζε ηεξαξρίαο αλαπηχζζεηαη αλάκεζα ζε φξνπο πνπ νληνινγηθά ζπζρεηίδνληαη κε ηε ζρέζε γέλνπο-είδνπο, ή θιάζεο-ππνθιάζεο. Πξφθεηηαη γηα ηνπο Γεληθφηεξνπο θαη Δηδηθφηεξνπο φξνπο, γηα ηνπο νπνίνπο έγηλε αλαθνξά παξαπάλσ. Τπάξρνπλ ηξεηο ηχπνη ζπζρεηίζεσλ ηεξαξρίαο [ISO86] :  Ηεξαξρηθή ζπζρέηηζε γελίθεπζεο ε νπνία ζπλδέεη έλαλ φξν πνπ πεξηγξάθεη έλα ζχλνιν νληνηήησλ θαη έλαλ φξν πνπ πεξηγξάθεη έλα ππεξζχλνιν απηνχ ηνπ ζπλφινπ θαη ππνδεηθλχεηαη απφ ηα ζχκβνια BTG/NTG (Broader Term Generic/ Narrower Term Generic), π.ρ, Apples BTG Fruit ή Fruit NTG apples  Ηεξαξρηθή ζπζρέηηζε κέξνπο-όινπ ε νπνία ζπλδέεη ηνλ φξν πνπ πεξηγξάθεη έλα ηκήκα κηαο νληφηεηαο θαη ηνλ φξν πνπ πεξηγξάθεη ηελ νληφηεηα απηή, ε νπνία ππνδεηθλχεηαη απφ ηα ζχκβνια BTP/NTP (Broader Term Partitive/ Narrower Term Partitive), π.ρ. Squat lekythoi BTP Lekythoi ή Lekythoi NTP Squat lekythoi  Ηεξαξρηθή ζπζρέηηζε πξαγκαηώζεσλ (instance of) ε νπνία ζπλδέεη ηνλ φξν πνπ πεξηγξάθεη έλα ζχλνιν νληνηήησλ θαη ηνλ φξν πνπ πεξηγξάθεη κηα πξαγκάησζε ηνπ ζπλφινπ απηνχ, π.ρ, lekanai BT vessels ASSOCIATIVE RELATIONSHIP: Ζ ζρέζε ηεο ζεκαζηνινγηθήο ζπλάθεηαο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ηαχηηζε φξσλ ζεκαζηνινγηθά ζπζρεηηζκέλσλ κε ηνλ πεξηγξαθεηή. Δίλαη φξνη ‘πνπ πξνεηδνπνηνχλ ηνλ επξεηεξηαζηή ή εξεπλεηή γηα ηελ χπαξμε άιισλ φξσλ ή
  • 13. 13 ελλνηψλ πηζαλνχ ελδηαθέξνληνο’[AAT]. Οη φξνη απηνί νλνκάδνληαη ΢ςναθεέρ όποι (Related terms), π.ρ, backswords RT cutting swords
  • 14. 14 3 Πεπέ εννοιών 3.1 Ορισμοί Κάζε απφπεηξα νξηζκνχ ηεο ‘έλλνηαο’ ππφθεηηαη ζηελ νπηηθή γσλία ηεο επηζηεκνληθήο πεξηνρήο πνπ πξνζπαζεί λα ηελ νξίζεη. Έηζη, γηα ηνπο θηινζφθνπο, ε ‘έλλνηα’ ζεσξείηαη αθεξεκέλε νληόηεηα ή ζχκθσλα κε ζπγθεθξηκέλε ζεσξία ζεσξείηαη Θεσξία ή ζεσξεηηθόο όξνο [LM99]. Ζ γλσζηηθή ςπρνινγία νξίδεη ηελ ‘έλλνηα’ σο ‘ηελ λνεηηθή παξάζηαζε ή ηδέα πνπ πεξηιακβάλεη κηα πεξηγξαθή ζεκαληηθώλ ηδηνηήησλ κηαο θιάζεο ή ελόο όξνπ’ [Eyse97]. Ζ πξψηκε ςπρνινγία έρεη νξίζεη ηηο ‘έλλνηεο’ σο ζπκπεξηθνξηθέο ή ςπρνινγηθέο ηθαλόηεηεο [LM99]. ΢ην πεδίν ησλ ελλνηνινγηθψλ (ή ζεκαζηνινγηθψλ) ζεζαπξψλ φξσλ, ε ‘έλλνηα’ νξίδεηαη σο έλα ζύλνιν νληνηήησλ, πνπ νλνκάδνληαη ελλνηαθέο πξαγκαηώζεηο (concept instances) [DK2000]. Οη πξαγκαηψζεηο απηέο νξίδνληαη βάζεη θνηλήο ζπκθσλίαο κηαο νκάδαο αλζξψπσλ παξά απφ ηππηθφ νξηζκφ ησλ ηδηνηήησλ ηνπο. Σν πξνλφκην απηνχ ηνπ νξηζκνχ είλαη ην φηη δελ απαζρνιείηαη κε ην ηη πξάγκαηη θάπνηνο κπνξεί λα ζεσξήζεη σο έλλνηα θαη ηη φρη, αιιά κε ην ηη ζπκθσλείηαη απφ θάπνηνπο φηη απνηειεί ζεκηηή πξαγκάησζε κηαο έλλνηαο. 3.2 Η πραγματολογία των εννοιών Αλεμάξηεηα απφ ην επηζηεκνληθφ ξεχκα κέζσ ηνπ νπνίνπ πξνζεγγίδεη θαλείο ηελ θχζε ηεο ‘έλλνηαο’, θαίλεηαη πσο κπνξνχλ λα απνθξπζηαιισζνχλ θάπνηεο βαζηθέο παξάκεηξνη σο πξνο ηε ρξήζε θαη ρξεζηκφηεηα ησλ ελλνηψλ ζηελ θαζεκεξηλή δσή. Πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο θαζίζηαηαη απφ ηνπο κειεηεηέο ην ζέκα ηεο γνυζηικάρ οικονομέαρ (cognitive economy) [JN98], [Eyse95], [RB95], [Smith95]. Ζ γλσζηηθή νηθνλνκία επηηπγράλεηαη δηαηξψληαο ηνλ θφζκν ζε ηάμεηο νκνεηδψλ αληηθεηκέλσλ γηα λα κεηψζνπκε ηελ πιεξνθνξία πνπ ζα ρξεηαζηεί ‘We are forever trying to carve nature at its joints, dividing it into categories so that we can make sense of the world. Not only do we free our mental capacities for other tasks, but also we can see the connection between our current situation and our past experience.’ Edward Smith, 1975, Concepts and categories
  • 15. 15 λα κάζνπκε, αληηιεθζνχκε, ζπκεζνχκε θαη αλαγλσξίζνπκε. Απφ ηε ζηηγκή πνπ γίλεη απηή ε νκαδνπνίεζε, ελεξγνπνηείηαη κηα άιιε δηαδηθαζία, απηή ηεο ηαξινόμηζηρ ζε ηεξαξρίεο φπνπ δεκηνπξγνχληαη επάιιεια επίπεδα αληηθεηκέλσλ ζπλδεδεκέλσλ ζε ζρέζεηο ςπεπυνςμέαρ- ςπυνςμέαρ (ή γενέκεςζηρ-εξειδέκεςζηρ). Έηζη δεκηνπξγείηαη κηα ηεξαξρία ηνπ ηχπνπ π.ρ. ΟξγαληζκόοΕών΢θύινο θ.ν.θ. Αθνινπζεί κηα ζεηξά πξνβιεκάησλ πνπ ζα πξνέθππηε απφ ηελ έιιεηςε ηεο νξγάλσζεο ζχκθσλα κε έλα ηέηνην ελλνηνινγηθφ ζρήκα:  Υσξίο ηηο έλλνηεο θαη ηελ θαηεγνξηνπνίεζή ηνπο ζε θιάζεηο, θάζε αληηθείκελν ζα έπξεπε λα νξηζηεί κε ην δηθφ ηνπ φλνκα. Αλ δελ ππήξραλ νη θιάζεηο (δει. ηα ζχλνια ησλ πξαγκαηώζεσλ ησλ ελλνηψλ θαη ησλ ηδηνηήησλ ηνπο), θάζε αληηθείκελν ζα αληηκεησπίδνληαλ σο λέν αληηθείκελν αθνχ ζα έιεηπαλ εθείλεο νη αληηιεπηηθέο δπλαηφηεηεο πνπ καο θάλνπλ λα αλαγλσξίζνπκε θαη λα θαηαιάβνπκε έλα αληηθείκελν σο κέξνο ελφο ζπλφινπ, δπλαηφηεηεο πνπ αλαπηχζζνληαη κφλν κε ηελ χπαξμε ησλ ελλνηνινγηθψλ θαηεγνξηψλ, νη νπνίεο κε ηε ζεηξά ηνπο κνξθνπνηνχληαη κέζσ ηεο αληίιεςεο. Υσξίο ηηο έλλνηεο ινηπφλ πξνθχπηεη ην πξφβιεκα ηεο ανηιληπηικόηηηαρ.  Έλα δεχηεξν πξφβιεκα πνπ ζα αλέθππηε είλαη ην φηη δελ ζα κπνξνχζακε λα αλαγλσξίζνπκε ηελ λειηοςπγικόηηηα ελφο αληηθεηκέλνπ αθνχ θαηαλννχκε ηε ιεηηνπξγία ελφο αληηθεηκέλνπ φηαλ ην ηνπνζεηνχκε σο κέινο ζε κηα θιάζε νκνεηδψλ αληηθεηκέλσλ.  Βαξχ επίζεο ζα ήηαλ θαη ην θνξηίν ηεο μνάμηρ καο ρσξίο ηελ δπλαηφηεηα λα νξγαλψζνπκε ηε γλψζε πνπ απνθηνχκε ζε θαηεγνξίεο. Θα έπξεπε λα απνζεθεχνπκε ηεηξηκκέλεο πιεξνθνξίεο γηα ην θάζε αληηθείκελν μερσξηζηά αληί ηνπ λα θξαηάκε ηε βαζηθή πιεξνθνξία ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ελφο αληηθεηκέλνπ ελ γέλεη.  Σέινο, ζεκαληηθφ πξφβιεκα ζα πξνέθππηε θαη ζηελ επικοινυνέα καο θαζψο γηα λα δηεγεζνχκε ζε θάπνηνλ φηη είδακε κηα ‘θαξέθια’ ζα έπξεπε λα ηνπ αλαθέξνπκε ιεπηνκεξψο φια ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο, ελψ ζα αξθνχζε απιψο ε αλαθνξά ηεο ιέμεο ‘θαξέθια’. Απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ ζα πξνέθππηαλ απφ ηελ έιιεηςε νξγάλσζεο ησλ ελλνηψλ ζε θαηεγνξίεο δηαθαίλεηαη πσο ε ελλνηνινγηθή θαηεγνξηνπνίεζε πξνζθέξεη, ελ ζπλφςεη, ηα εμήο
  • 16. 16 δχν ραξαθηεξηζηηθά: κυδικοποέηζη ηηρ εμπειπέαρ θαη νομιμοποέηζη ηυν ζςμπεπαζμΪηυν. Όπσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ παξαδείγκαηα, ε θσδηθνπνίεζε ηεο εκπεηξίαο είλαη εμέρνπζαο ζεκαζίαο θαζψο κεηψλεη ζεκαληηθά ηηο αληηιεπηηθέο δηαδηθαζίεο, ηνλ απνζεθεπηηθφ ρψξν (κλήκε) θαη ηελ εθινγίθεπζε ησλ ιεηηνπξγηψλ. ΢χκθσλα κε κηα άπνςε [Smith95], απηφο είλαη θαη ν ιφγνο πνπ νη αλζξψπηλεο γιψζζεο πεξηέρνπλ απινχο θαη κνλνιεθηηθνχο φξνπο γηα ζπρλά επαλεξρφκελεο θαηεγνξίεο φπσο ‘ηίγξε’, ‘θαξέθια’ θαη ‘κεηέξα’. ΢πλ ηνηο άιινηο, ε θαηεγνξηνπνίεζε ελφο αληηθεηκέλνπ λνκηκνπνηεί θαη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ γηα ην αληηθείκελν απηφ. Δάλ π.ρ. έλα ζηξνγγπιφ, θφθθηλν αληηθείκελν πνπ θξέκεηαη απφ έλα δέληξν θαηεγνξηνπνηεζεί σο κήιν, απφ απηή ηελ πξνθείκελε φπσο θαη απφ ην φηη ηα κήια είλαη θαγψζηκα θαη έρνπλ ζπφξνπο, κπνξεί λα εμαρζεί ην ζπκπέξαζκα πσο ην αληηθείκελν απηφ είλαη επίζεο θαγψζηκν θαη έρεη ζπφξνπο. Έηζη ε θαηεγνξηνπνίεζε θαίλεηαη λα είλαη ην λνεηηθφ εξγαιείν γηα ηελ επαγσγηθή εμαγσγή θξπκκέλσλ ηδηνηήησλ απφ απηέο πνπ είλαη εκθαλείο. Χζηφζν, ε απαίηεζε γηα γνυζηικά οικονομέα δελ ζα κπνξνχζε λα απνβεί ζε βάξνο ηεο πληποθοπιακόηηηαρ (informativeness). Δάλ ήκαζηαλ ππεξβνιηθά απζηεξνί ζηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο ηεο νηθνλνκίαο ζα θαηαιήγακε κε πνιχ ιίγεο θαη πνιχ γεληθέο θαηεγνξίεο ράλνληαο πνιιέο θαη πνιχηηκεο ιεπηνκέξεηεο [EK95]. Αλ γηα παξάδεηγκα γεληθεχακε φιεο ηηο έλλνηεο ζε ηξεηο κεγάιεο θαηεγνξίεο π.ρ. δώα, θπηά θαη ό,ηη άιιν, ζα είρακε έλα πνιχ νηθνλνκηθφ ελλνηνινγηθφ ζχζηεκα ην νπνίν φκσο ειάρηζηε πιεξνθνξηαθή αμία ζα έθεξε θαζψο ζα θαζηζηνχζε αδχλαηε ηε δηάθξηζε ζηα αληηθείκελα π.ρ. θαξέθια θαη ηξαπέδη. Έηζη ινηπφλ, ηα θξηηήξηα γηα ηελ παξαγσγή ελφο ρξήζηκνπ θαη επαξθνχο ελλνηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ζπλνςίδνληαη: ζηελ θςζιολογικά ζςνΫσεια (νκνεηδή αληηθείκελα), ζην αίηεκα γηα πληποθοπιακόηηηα θαη ζην αίηεκα γηα γνυζηικά οικονομέα. Καη’ επέθηαζε, νη θαηεγνξίεο εμππεξεηνχλ ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηεο γλσζηηθήο πξνζπάζεηαο παξηζηάλνληαο πιεπξέο ηνπ θφζκνπ καο κε ηνλ πην πιεξνθνξηαθφ θαη νηθνλνκηθφ ηαπηφρξνλα ηξφπν [RB95]. Με απηφ ην ππφβαζξν, θάπνηνο κπνξεί λα πξνρσξήζεη αθφκε πεξηζζφηεξν ζηελ αλάιπζε ησλ πξνλνκίσλ πνπ πξνζθέξεη ε νξγάλσζε ησλ αληηθεηκέλσλ ζε ελλνηνινγηθέο θαηεγνξίεο αλαθέξνληαο επηγξακκαηηθά [JN98]:  νη έλλνηεο επηηξέπνπλ ηελ θαηάιιειε θαη απνηειεζκαηηθή έθθξαζε ησλ ηδεψλ κέζα απφ σειπονομέερ, εικόνερ θαη λΫξειρ
  • 17. 17  νη έλλνηεο πξνζθέξνπλ ποικιλέα θαη διαύγεια ζηε ζθέςε θαη θαη’ επέθηαζε ζπλδξάκνπλ ζηελ αλάπηπμε ηεο νοάμονορ ζςμπεπιθοπΪρ.  νη έλλνηεο, σο λνεηηθέο παξαζηάζεηο, δελ είλαη ρξήζηκεο κφλν γηα ηε ζκΫτη, ηην επέλςζη πποβλημΪηυν θαη ηνλ λογιζμό αιιά επηπιένλ γηα ηελ ππόβλετη ηος μΫλλονηορ θαη ηελ θανηαζηικά ανΪπλαζη αληηθεηκέλσλ πνπ είηε Ϋσοςν ςπΪπξει εέηε όσι2 . 2 Γηα πεξαηηέξσ αλάιπζε ησλ ιεηηνπξγηψλ πνπ κπνξνχλ λα έρνπλ νη έλλνηεο, ππεξβνιηθά εμεηδηθεπκέλεο σζηφζν γηα ηηο αλάγθεο ηηο παξνχζαο εξγαζίαο, βι. [Rey83].
  • 18. 18 3.3 Η φύση των εννοιών3 Αλ θαη ε ηππηθή δηάθξηζε αλάκεζα ζηα είδε ελλνηψλ απνηειείηαη απφ ην ηξίπηπρν Πξσηαξρηθέο, Λεμηθέο θαη ΢ύλζεηεο έλλνηεο, σζηφζν φηαλ αλαθεξφκαζηε ζηνλ φξν ‘έλλνηα’ αλαθεξφκαζηε σο επί ην πιείζηνλ ζηηο ΛεξικΫρ Ϋννοιερ. Πξφθεηηαη γηα ηηο έλλνηεο νη νπνίεο αληηζηνηρνχλ ζηα ιεμηθά ηεκάρηα ησλ θπζηθψλ γισζζψλ π.ρ. ΔΡΓΔΝΖ΢, ΠΟΤΛΗ, ΓΑΓΚΧΝΧ θ.ά., ή αιιηψο γηα ηηο έλλνηεο πνπ θσδηθνπνηνχληαη ζηε γιψζζα κε κνλαδηαία κνξθήκαηα (morphemes). Απηή ε πξνζέγγηζε βέβαηα απαγνξεχεη ηελ χπαξμε ελλνηψλ πνπ εθθξάδνληαη ζηε γιψζζα κε ζχλζεηεο εθθξάζεηο π.ρ. ΜΑΤΡΖ ΓΑΣΑ θαη ε ζπγθεθξηκέλε ‘καύξε γάηα’. Γελ ζα κπνξνχζε εχθνια λα πεη θάπνηνο φηη ε παξαπάλσ έλλνηα ζπληίζεηαη απφ ηηο έλλνηεο ΜΑΤΡΖ θαη ΓΑΣΑ, θαζψο κφλν ν δεχηεξνο φξνο ζα αληηκεησπίδνληαλ απφ πνιινχο σο έλλνηα. Χζηφζν, πέξα απφ ην γεγνλφο φηη νη ιεμηθέο έλλνηεο κπνξνχλ λα ιεμηθνπνηεζνχλ, θαίλεηαη λα ππάξρεη κηθξή δηαθνξά κε ηηο ζχλζεηεο έλλνηεο, θαζψο νη πξψηεο κπνξνχλ λα είλαη απφ κφλεο ηνπο ζχλζεηεο αλαπαξαζηάζεηο π.ρ. ΔΡΓΔΝΖ΢ = ν ΔΝΖΛΗΚΑ΢ πνπ είλαη ΑΝΤΠΑΝΣΡΟ΢. Απηφ βεβαίσο δελ ζα κπνξνχζε λα λνκηκνπνηήζεη ηνλ φξν ‘έλλνηα’ ζε νζνδήπνηε κεγάιεο αλαπαξαζηάζεηο, π.ρ. ζε επίπεδν κηαο πιήξνπο ζθέςεο, εθπεθξαζκέλεο ζε πξφηαζε. Έηζη, (έλαο αθόκε νξηζκόο!) σο έλλνηεο ζεσξνχληαη νη ππό-πξνηαζηαθέο λνεηηθέο αλαπαξαζηάζεηο (subpropositional mental representations). ΠπυηαπσικΫρ νλνκάδνληαη απηέο πνπ δελ έρνπλ δνκή θαη ΢ύνθεηερ απηέο πνπ δελ είλαη Πξσηαξρηθέο. 3.4 Δύο μοντέλα Εννοιολογικής Δομής  Σο ΜονηΫλο ηος ΠεπιΫσονηορ (Containment Model) ΢χκθσλα κε ην κνληέιν απηφ, κηα έλλνηα είλαη έλα δνκεκέλν ζχκπιεγκα άιισλ ελλνηψλ γηα ηελ πεξίπησζε πνπ έρεη απηέο ηηο έλλνηεο σο δνκηθά-θχξηα κέξε. Γηα παξάδεηγκα, κηα έλλνηα Α κπνξεί λα ζπληίζεηαη απφ ηηο έλλνηεο Β, Γ θαη Γ. Κάζε εκθάληζε ηεο Α αλαγθαζηηθά ζα πξνυπέζεηε θαη ηελ εκθάληζε ησλ Β, Γ θαη Γ. Π.ρ. ε έλλνηα ΔΡΗΞΔ ΣΖΝ ΜΠΑΛΑ δελ ζα κπνξνχζε λα πξαγκαησζεί ρσξίο ηελ πξαγκάησζε ηεο έλλνηαο ΜΠΑΛΑ. ΢πγθξηηηθά, κπνξεί θάπνηνο λα πάξεη σο παξάδεηγκα ηε ρξήζε κηαο πξφηαζεο ζηε θπζηθή γιψζζα. π.ρ. ‘Ο Γηψξγνο έξημε ηελ κπάια’. Ζ κπάια είλαη εδψ έλα δνκηθφ ζηνηρείν ηεο πξφηαζεο θαη δελ κπνξεί λα ιείπεη απφ ηελ εθθψλεζε ηεο πξφηαζεο.  Σο Δπαγυγικό ΜονηΫλο (Inferential Model) 3 Ζ δνκή ηνπ ππνθεθαιαίνπ απηνχ αθνινπζεί ζε γεληθέο γξακκέο ηνπο Laurence&Margolis [LM99]
  • 19. 19 ΢χκθσλα κε ην κνληέιν απηφ, κία έλλνηα είλαη έλα δνκεκέλν ζχκπιεγκα άιισλ ελλνηψλ γηα ηελ πεξίπησζε φπνπ βξίζθεηαη ζε πξνλνκηαθή ζέζε ζε ζρέζε κε απηέο ηηο έλλνηεο. ΢χκθσλα κε ην κνληέιν απηφ, ηα Β, Γ θαη Γ κπνξεί αθφκε λα είλαη κέξνο ηεο δνκήο ηνπ Α, απηφ φκσο δελ εκπνδίδεη ηελ εκθάληζε ηνπ Α ρσξίο ηελ αλαγθαζηηθή εκθάληζε θαη απηψλ. Απηφ ζεκαίλεη ηελ ελεξγνπνίεζε θάπνησλ κεραληζκψλ επαγσγήο γηα ηελ αλαγσγή ηνπ Α απφ ηα Β, Γ θαη Γ, π.ρ. λα ζπκπεξάλεη φηη ηο Υ εέναι Ϋγσπυμο απφ ηο Υ εέναι κόκκινο. 3.5 Η Κλασική θεωρία περί εννοιών ΢χκθσλα κε απηή ηε ζεσξία, νη πεξηζζφηεξεο έλλνηεο έρνπλ πποζδιοπιζηικά (definitional) δνκή. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη έλλνηεο έρνπλ θσδηθνπνηεκέλεο ηηο ηθαλέο θαη αλαγθαίεο ζπλζήθεο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο, δειαδή ηηο ζπλζήθεο γηα λα ζεσξεζεί θάηη σο έθηαζή ηνπο (extension) π.ρ. ΔΡΓΔΝΖ΢, νη ηθαλέο θαη αλαγθαίεο ζπλζήθεο είλαη νη έλλνηεο ΑΡΡΔΝ, ΑΝΤΠΑΝΣΡΟ΢, ΔΝΖΛΗΚΑ΢. Οη έλλνηεο ζχκθσλα κε ηε ζεσξία απηή είλαη ζχλζεηεο αλαπαξαζηάζεηο πνπ πξνέξρνληαη απφ δνκηθά κηθξφηεξεο. Ζ ζεσξία απηή θαίλεηαη λα απερείηαη γηα πξψηε θνξά ζηνλ Locke ελψ θαίλεηαη πσο βξίζθεηαη ζε αθνινπζία θαη κε ην ΜονηΫλο ηος ΠεπιΫσονηορ φπνπ ηα ζπζηαηηθά κηαο ζχλζεηεο έλλνηαο απνηεινχλ ηα θχξηα κέξε ηεο. Ηδηαίηεξεο αμίαο είλαη ε δηάθξηζε αλάκεζα ζηελ έληαζε θαη ηελ έθηαζε κηαο έλλνηαο, φπσο δηαηππψζεθε απφ ηνλ Frege [Frege1892]. ΢χκθσλα κε ηνλ Gottlob Frege, κηα έλλνηα κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί απφ έλα ζχλνιν δηαθξηηηθψλ γλσξηζκάησλ. Ζ έληαζε κηαο έλλνηαο απνηειείηαη απφ ην ζχλνιν ησλ δηαθξηηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ νξίδνπλ ηη κπνξεί λα ζεσξεζεί σο κέινο κηαο έλλνηαο θαη ε έθηαζε είλαη ην ζχλνιν ησλ νληνηήησλ πνπ εέναι κέιε ηεο έλλνηαο. Γηα παξάδεηγκα, ε έληαζε ηεο έλλνηαο ΔΡΓΔΝΖ΢ κπνξεί λα είλαη ην ζχλνιν ησλ εμήο δηαθξηηηθψλ γλσξηζκάησλ: άξξελ, ειεύζεξνο, ελήιηθαο ελψ ε έθηαζε ηεο έλλνηαο κπνξεί λα είκαη Δγώ, ν γείηνλαο, ν θ. Jones, o Πάπαο ηεο Ρώκεο.
  • 20. 20 3.5.1 Ζ θαηεγνξηνπνίεζε ζηα πιαίζηα ηεο Κιαζηθήο Θεσξίαο Σν κνληέιν θαηεγνξηνπνίεζεο ηεο ζεσξίαο απηήο είλαη ζηελ νπζία ε πξνο ηα πίζσ αλάπηπμε ηεο νληνγνλίαο, πνπ ζεκαίλεη φηη θάηη θξίλεηαη φηη ηαηξηάδεη ‘θάησ’ απφ κία έλλνηα φηαλ ηαηξηάδεη λα κπεη ‘θάησ’ απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηεο έλλνηαο απηήο. Κάησ δειαδή απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ απνηεινχλ ηα κέξε απηήο ηεο έλλνηαο. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε απηνχ ηνπ είδνπο απνηειεί κηα δηαδηθαζία ειέγρνπ ηνπ αληηθεηκέλνπ σο πξνο ην θαηά πφζν ηθαλνπνηεί ηα δηαθξηηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο έλλνηαο. Δπί παξαδείγκαηη, αλ θάηη πξφθεηηαη λα θαηεγνξηνπνηεζεί θάησ απφ ηελ έλλνηα ΚΑΡΔΚΛΑ ηφηε ζα πξέπεη λα έρεη πιάηε, ηέζζεξα πφδηα, ζέζε θ.ν.θ. Με βάζε ην αίηεκα ηεο κνλαδηαίαο αλαγθαηφηεηαο θαη ηεο απφ θνηλνχ επάξθεηαο (singly necessary and jointly sufficient) ησλ ηδηνηήησλ, γηα λα ζεσξεζεί έλα αληηθείκελν σο λνκηκνπνηεκέλε πξαγκάησζε ηεο έλλνηαο ΚΑΡΔΚΛΑ ζα πξέπεη λα κνηξάδεηαη αλαγθαζηηθά όλερ ηηο ηδηφηεηεο ηεο έλλνηαο νχησο ψζηε σο ζχλνιν ηδηνηήησλ λα ζεσξεζεί φηη κε επΪπκεια ηελ πεξηγξάθεη. 3.5.2 Δπηζηεκηθή δηθαηνιόγεζε ΢χκθσλα κε ην πξφηππν νξγάλσζεο ηεο έλλνηαο πνπ πξνηείλεη ε Κιαζηθή ζεσξία, δηθαηνινγείηαη θάπνηνο αλ ππνζηεξίμεη φηη έλα αληηθείκελν εκπίπηεη θάησ απφ κηα έλλνηα δηεπθξηλίδνληαο απιψο εάλ ηα δηαθξηηηθά ζπζηαηηθά ηεο έλλνηαο ηθαλνπνηνχληαη. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, είλαη θάπνηνο δηθαηνινγεκέλνο λα ππνζηεξίμεη φηη ην ρ είλαη αξζξόπνδν εάλ κηα πξφηαζε ηνπ ηχπνπ ‘ ην ρ είλαη αξζξφπνδν’ είλαη αλαγψγηκε απφ ηηο πξνθείκελεο ηνπ ηχπνπ ‘ ην ρ είλαη δψν’, ‘ην ρ έρεη ηεηκεκέλν ζψκα’, ‘ην ρ έρεη ελσκέλα άθξα’ θ.ν.θ. Απφ ηε ζηηγκή πνπ ηα ζπζηαηηθά κηαο έλλνηαο παξάγνπλ ηνλ νξηζκφ ηεο, ε επαιήζεπζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ ζπζηαηηθψλ είλαη ηζνδχλακε κε ηελ επαιήζεπζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ηεο ίδηαο ηεο έλλνηαο. Αλ δειαδή έλα αληηθείκελν έρεη πιάηε, ηέζζεξα πφδηα θαη ζέζε, θαη απηά ηα γλσξίζκαηα είλαη νη ηθαλέο θαη αλαγθαίεο ζπλζήθεο γηα θάηη λα νλνκαζηεί ΚΑΡΔΚΛΑ ηφηε απηφ ην αληηθείκελν είλαη θαξέθια. Καη απφ ηε ζηηγκή πνπ ηα αλψηεξα ζπζηαηηθά κηαο έλλνηαο εθθξάδνπλ αληηιεπηηθέο ηδηφηεηεο (δει. βιέπσ θαη πηάλσ ηελ πιάηε, ηα ηέζζεξα πφδηα θηι) ηφηε ε δηαδηθαζία επαιήζεπζεο ησλ πξσηνγελψλ ραξαθηεξηζηηθψλ κηαο έλλνηαο θαη θαηά ζπλέπεηα θαη ηεο ίδηαο ηεο έλλνηαο θαίλεηαη πσο εζσθιείεη κηθξή επηζηεκηθή αβεβαηφηεηα.
  • 21. 21 3.5.3 Αλαθνξηθή Καζνξηζηία Μία απφ ηηο πην ζεκαληηθέο ηδηφηεηεο ησλ ελλνηψλ είλαη ην φηη είλαη ζεκαζηαθά απνηηκήζηκεο (semantically evaluable). Όπσο κηα ζθέςε κπνξεί λα είλαη αιεζήο ή ςεπδήο, αλάινγα κε ηελ θαηάζηαζε ησλ πξαγκάησλ γηα ην ζπγθεθξηκέλν κέξνο ηνπ θφζκνπ ζην νπνίν αθνξά ε ζθέςε απηή, έηζη θαη έλα αληηθείκελν κπνξεί λα ππάγεηαη ζε κία έλλνηα ή φρη, αλάινγα κε ηηο αλαθνξηθέο ηνπ ηδηφηεηεο (referential properties). Όηαλ π.ρ. θάπνηνο θαηαθηά ηελ έλλνηα ΚΟΚΚΗΝΟΛΑΗΜΖ΢, πξάηηεη έηζη ψζηε λα θαηαθηά κηα έλλνηα πνπ αλαθέξεηαη ζηνπο θνθθηλνιαίκεδεο. Όηαλ επίζεο θάλεη ηελ επαγσγή μεθηλψληαο απφ ην ΚΟΚΚΗΝΟΛΑΗΜΖ΢ θαη θηάλεη ζην ΔΗΝΑΗ ΠΟΤΛΗ ή ΔΗΝΑΗ ΕΧΟ, ζρεκαηίδεη κηα επαγσγή αλαθνξηθά κε ηνπο θνθθηλνιαίκεδεο. Οη αλαθνξηθέο ηδηφηεηεο είλαη νη ηδηφηεηεο ησλ ελλνηψλ λα κηινύλ γηα ηηο πξαγκαηώζεηο ηνπο. ΢πγθαηαιέγνληαη αλάκεζα ζηηο πην ζεκαληηθέο ηδηφηεηέο κηαο έλλνηαο θαη κηα ζεσξία ησλ ελλνηψλ ζα πξέπεη λα ππνινγίδεη ηηο ηδηφηεηεο απηέο. 3.5.4 Μεηνλεθηήκαηα ηεο Κιαζηθήο ζεσξίαο Σν πην βαζηθφ πξφβιεκα πνπ πςψζεθε απέλαληη ζηελ Κιαζηθή Θεσξία (γλσζηφ θαη σο Σν πξόβιεκα ηνπ Πιάησλα) είλαη ην φηη γηα ηηο πεξηζζφηεξεο έλλνηεο δελ ππάξρεη νξηζκφο! Παξαδείγκαηνο ράξηλ: ΕΧΓΡΑΦΗΕΧ: Ο πξψηνο νξηζκφο πνπ θαίλεηαη ινγηθφο θαη επαξθήο είλαη ν εμήο: ‘Ο Υ θαιύπηεη ην Τ κε κπνγηά’. Ο Fodor απνξξίπηεη απηφλ ηνλ νξηζκφ θαζψο απνηπγράλεη λα πξνζθέξεη κηα ηθαλή ζπλζήθε ψζηε έλα αληηθείκελν λα εκπέζεη θάησ απφ ηελ έλλνηα ΕΧΓΡΑΦΗΕΧ [Fodor81]. Δάλ κηα βηνκεραλία ρξσκάησλ εθξαγεί θαη θαιχςεη κε ρξψκαηα ηνπο πεξαζηηθνχο, δελ ζεκαίλεη φηη ηνπο δσγξάθηζε. Παξφι' απηά ε πεξίπησζε απηή απνηειεί κηα λφκηκε πξαγκάησζε ηνπ νξηζκνχ ‘ν Υ θαιύπηεη ην Τ κε κπνγηά’. Άξα ν νξηζκφο πξέπεη λα επαλαδηαηππσζεί, βάδνληαο απηφ πνπ ιείπεη, πνπ ζηελ πεξίπησζε απηή είλαη θάπνηνο δξάζηεο. Έηζη ινηπφλ, ‘ν Υ δσγξαθίδεη ην Τ, αλ θαη κόλν αλ ν Υ είλαη ν δξάζηεο θαη ν Υ θαιύπηεη ηελ επηθάλεηα ηνπ Τ κε κπνγηά’. Οχηε φκσο θαη απηφο ν νξηζκφο δνπιεχεη. Αλ θάπνηνο, ν δξάζηεο, θισηζήζεη έλαλ θνπβά κε κπνγηά πάλσ ζηα παπνχηζηα ηνπ, δελ ζεκαίλεη φηη δσγξάθηζε ηα παπνχηζηα ηνπ. Απηφ πνπ θαίλεηαη λα ιείπεη ηψξα είλαη ε χπαξμε πξφζεζεο ηνπ δξάζηε Υ λα θαιχςεη ην Τ κε κπνγηά. Αθφκα θη απηφ φκσο δελ είλαη αξθεηφ. Ο Μηραήι Άγγεινο, ιέεη ν Fodor, δελ δσγξάθηζε ηελ νξνθή ηεο Καπέια ΢ημηίλαο αιιά κηα εηθφλα πνπ βξηζθφηαλ ζηελ νξνθή. Καη απηφ είλαη αιεζέο πέξα απφ ην γεγνλφο φηη ν δσγξάθνο εκπξφζεηα θάιππηε ηελ νξνθή κε κπνγηά! Σν πξφβιεκα πξέπεη λα εληνπίδεηαη ζηηο πξνζέζεηο ηνπ Μηραήι Άγγεινπ. Απηφ πνπ πξσηαξρηθά ζθφπεπε λα δσγξαθίζεη ήηαλ ε εηθφλα θαη φρη ε νξνθή. Ο νξηζκφο ινηπφλ επαλαδηαηππψλεηαη σο εμήο: ‘ν Υ δσγξαθίδεη ην Τ αλ θαη κόλν αλ ν Υ είλαη
  • 22. 22 δξάζηεο θαη ν Υ εκπξόζεηα θαιύπηεη ηελ επηθάλεηα ηνπ Τ κε κπνγηά θαη ν πξσηαξρηθόο ζθνπόο ηνπ Υ είλαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε λα θαιύςεη ην Τ κε κπνγηά’. Αθφκα φκσο θη έηζη, ν νξηζκφο δελ είλαη απαιιαγκέλνο απφ πξνβιήκαηα. Όπσο ππνζηεξίδεη ν Fodor, φηαλ ν Μηραήι Άγγεινο βνπηά ην πηλέιν ηνπ ζηελ κπνγηά, πξσηαξρηθφο ηνπ ζθνπφο είλαη λα θαιχςεη ηελ άθξε ηνπ πηλέινπ κε κπνγηά, αιιά ζε θακία πεξίπησζε θαη χζηεξα απ' φιαπηα, δελ δσγξαθίδεη ηελ άθξε ηνπ πηλέινπ ηνπ. Θα πξέπεη βέβαηα λα ηνληζηεί φηη ην παξάδεηγκα απηφ ππνλνκεχεηαη ηφζν απφ ηνλ θαηαζθεπαζκέλν ραξαθηήξα ηνπ φζν θαη απφ ηε κεηάθξαζε ηνπ ζηα ειιεληθά (paint είλαη ην ξήκα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην πξσηφηππν θαη εμππεξεηεί θαιχηεξα ηνπο ζθνπνχο ηνπ παξαδείγκαηνο). 3.5.5 Σν πξόβιεκα ηεο Σππηθόηεηαο Σν πην εκπλεπζκέλν παξάδεηγκα ελάληηα ζηελ Κιαζηθή Θεσξία, απφ ςπρνινγηθήο ζθνπηάο, είλαη ην πξφβιεκα ηεο ηππηθφηεηαο, ην θαηά πφζν δειαδή φιεο νη έλλνηεο πνπ εκπίπηνπλ ζε κηα ελλνηνινγηθή/νληνινγηθή θαηεγνξία, ζπκκεηέρνπλ ζε απηήλ ηζφηηκα, φπσο ππνζηεξίδεη ε Κιαζηθή ζεσξία. Σν πξφβιεκα είλαη φηη ζεσξία δελ πξνζθέξεη έλαλ ηξφπν εμήγεζεο ησλ ελδείμεσλ ηππηθόηεηαο (typicality effects) ηελ χπαξμε ησλ νπνίσλ απνδεηθλχεη ην πείξακα ησλ Rosch θαη Mervis [RM75], (βι. παξαθάησ). Έρνπλ αλαθεξζεί ηκήκαηα κφλν ηεο θξηηηθήο πνπ δέρηεθε ε Κιαζηθή Θεσξία ζην ζχλνιφ ηεο. ΢πλνπηηθά, ηα πξνβιήκαηα πνπ θιήζεθε λα αληηκεησπίζεη [LM99:16-26] εκθαλίδνληαη ζην Παξάξηεκα.
  • 23. 23 3.6 Η Πρωτοτυπική Θεωρία των Εννοιών Σελ δεθαεηία ηνπ 1970, πξνέθπςε κηα λέα άπνςε γηα ηηο έλλνηεο, πξνζθέξνληαο ηελ πξψηε ζνβαξή ελαιιαθηηθή γηα ηελ Κιαζηθή ζεσξία. Απηή ε ζεσξία, ε ζεσξία ησλ Πξσηνηύπσλ, αλαπηχρζεθε, ζε κεγάιν βαζκφ, γηα λα αληηκεησπίζεη ηα πξνβιήκαηα ησλ ςπρνινγηθψλ δεδνκέλσλ πνπ είραλ απνδεηρηεί ηφζν επηβιαβή γηα ηελ Κιαζηθή ζεσξία. ΢χκθσλα κε ηε ζεσξία ησλ Πξσηνηχπσλ, νη πεξηζζφηεξεο έλλνηεο – ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ Λεμηθψλ Δλλνηψλ – είλαη ζχλζεηεο παξαζηάζεηο ‘αληηθεηκέλσλ’ ηα νπνία ραξαθηεξίδνληαη απφ ηδηφηεηεο πνπ ηείλνπλ λα έρνπλ. Παξ’ φιν πνπ ηα αληηθείκελα ζηελ έθηαζε κηα έλλνηαο ηείλνπλ λα έρνπλ νξηζκέλεο ηδηφηεηεο, γηα θάζε δεδνκέλν ραξαθηεξηζηηθφ θαη ηελ ηδηφηεηα πνπ εθθξάδεη, είλαη πηζαλφ λα ππάξρνπλ αληηθείκελα ζηελ έθηαζε κηαο έλλνηαο ηα νπνία λα απνηπγράλνπλ λα πξαγκαηψζνπλ απηή ηελ ηδηφηεηα. Δθεί φπνπ ε Κιαζηθή Θεσξία επηθαιείην επαξθείο ζπλζήθεο γηα ηελ εθαξκνγή κηαο έλλνηαο, ππφ ηνπο φξνπο ηεο ηθαλνπνίεζεο φισλ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο έλλνηαο, ε ζεσξία ησλ Πξσηνηχπσλ θάλεη ιφγν γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ελφο επαξθνχο αξηζκνχ ηδηνηήησλ, φπνπ κεξηθέο ζα ζεσξνχληαλ ζεκαληηθφηεξεο απφ άιιεο. Γηα παξάδεηγκα, εάλ ην ΠΟΤΛΗ ζπληίζεηαη απφ ραξαθηεξηζηηθά φπσο ΠΔΣΑ, ΣΡΑΓΟΤΓΑ, ΦΧΛΗΑΕΔΗ, ΑΦΖΝΔΗ ΑΤΓΑ, ηφηε νη θνθθηλνιαίκεδεο αλήθνπλ ζηελ έθηαζε ηνπ ΠΟΤΛΗ επεηδή ηείλνπλ λα έρνπλ ηηο παξαπάλσ ηδηόηεηεο. Έρεη επίζεο πξσηνηππηθό ξφιν θαζψο απνηειεί ην θαιύηεξν παξάδεηγκα ηεο θιάζεο. Ζ απφξξηςε ησλ πξνηαζεηζψλ αλαγθαίσλ θαη επαξθψλ ζπλζεθψλ ηεο Κιαζηθήο ζεσξίαο γελλά κηα ζπγγέλεηα κε ηελ πξφηαζε ηνπ Wittgenstein φηη ηα αληηθείκελα πνπ εκπίπηνπλ ζε κία έλλνηα ζπρλά επηδεηθλχνπλ κηα νηθνγελεηαθή νκνηόηεηα [LM99]. ΢ρεκαηίδνπλ ‘έλα ζχλζεην δίθηπν νκνηνηήησλ επηθαιππηφκελσλ θαη δηαζηαπξνχκελσλ. Μεξηθέο θνξέο πξφθεηηαη γηα γεληθέο νκνηφηεηεο, κεξηθέο θνξέο πξφθεηηαη γηα ιεπηνκεξείο νκνηφηεηεο’. Γηα ηνλ Wittgenstein αιιά θαη γηα ηνπο Rosch θαη Mervis, ε έλλνηα ΠΑΗΥΝΗΓΗ δελ δηέπεηαη απφ θάπνηνλ νξηζκφ αιιά κάιινλ απφ έλα δπλάκεη κε πεπεξαζκέλν ζχλνιν ηδηνηήησλ πνπ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ κε δηάθνξεο δηαηάμεηο. Κάπνηα παηρλίδηα έρνπλ απηέο ηηο ηδηφηεηεο, θάπνηα ηηο άιιεο, αιιά παξά ηελ πνηθηιία, νη ηδηφηεηεο ησλ παηρληδηψλ επηθαιχπηνληαη κε έλαλ ηξφπν πνπ επηβεβαηψλεη έλαλ ρψξν νκνηφηεηαο. Σν ηη θάλεη θάηη ‘παισνέδι’ είλαη απηφ πνπ εκπίπηεη κέζα ζηα φξηα απηνχ ηνπ ρψξνπ. Πηζαλψο ε πην ειθπζηηθή πιεπξά ηεο Θεσξίαο ησλ Πξσηνηχπσλ είλαη ν ρεηξηζκφο ηεο θαηεγνξηνπνίεζεο. Μηιψληαο γεληθά, νη ζεσξεηηθνί κνληεινπνηνχλ ηελ θαηεγνξηνπνίεζε σο
  • 24. 24 κηα δηαδηθαζία ζχγθξηζεο ηεο νκνηφηεηαο δχν παξαζηάζεσλ – κία είλαη ε θαηεγνξία ζηφρνο θαη κία είλαη ην αληηθείκελν (instance). ΢ε απηά ηα κνληέια, έλα αληηθείκελν ζεσξείηαη φηη είλαη κέινο κηα θαηεγνξίαο αλ ε αλαπαξάζηαζε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη ε αλαπαξάζηαζε ηεο θαηεγνξίαο θξίλνληαη φηη είλαη επαξθψο φκνηεο. 3.6.1 Ζ γλώζε ηεο νκνηόηεηαο Οη ζεσξεηηθνί έρνπλ αλαπηχμεη αξθεηά ςπρνινγηθά κέηξα νκνηφηεηαο. Πηζαλψο ην επξχηεξα απνδεθηφ είλαη εθείλν ηνπ Amos Tversky. Ζ ηδέα πίζσ απφ απηή ηελ αξρή είλαη φηη ε νκνηφηεηα κεηαμχ δχν αληηθεηκέλσλ, I θαη J, κεηξηέηαη ζπγθξίλνληαο ηα ζχλνια ησλ κνηξαδφκελσλ θαη δηαθξηηψλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ είλαη ζπζρεηηζκέλα κεηαμχ ηνπο: Sim (I, J) = af(IJ) – bf(I – J) – cf(J – I) Οη ζηαζεξέο a, b θαη c επηηξέπνπλ δηαθνξεηηθά ‘βάξε’ λα αλαηεζνχλ ζην ζχλνιν ησλ θνηλψλ ραξαθηεξηζηηθψλ (IJ) θαη ζην θαζέλα απφ ηα ζχλνια ησλ εθαηέξσζελ δηαθξηηψλ ραξαθηεξηζηηθψλ (I – J) θαη (J – I), ελψ ε ζπλάξηεζε f επηηξέπεη ζηα ‘βάξε’ λα ζπζρεηηζηνχλ κε κεκνλσκέλα ραξαθηεξηζηηθά.4 Ο πίλαθαο πνπ αθνινπζεί δείρλεη ηελ εθαξκνγή ηεο παξαπάλσ αξρήο γηα δχν ελλνηνινγηθέο θαηεγνξίεο, ΦΡΟΤΣΑ θαη ΠΟΤΛΗΑ 4 Δθηφο απφ ην κνληέιν ηεο νκνηφηεηαο πξνηείλεηαη θαη ε Γεσκεηξηθή πξνζέγγηζε ε νπνία ππνζηεξίδεη ηα εμήο: ηα αληηθείκελα αλαπαξίζηαληαη σο ζεκεία ζε θάπνην πνιπδηάζηαην ρψξν ηέηνηνλ ψζηε ε απφζηαζε αλάκεζα ζε δχν ζεκεία αληηζηνηρεί ζηελ αλνκνηόηεηα κεηαμχ ηνπο. Ζ ςπρνινγηθή απηή απφζηαζε είλαη ‘κεηξηθή’, πνπ ζεκαίλεη φηη ππάξρεη κηα ζπλάξηεζε d ε νπνία αλαζέηεη ζε θάζε δεχγνο ζεκείσλ έλα κε αξλεηηθφ αξηζκφ, ηελ απφζηαζή ηνπο, ζε ζπκθσλία κε ηα αθφινπζα ηξία αμηψκαηα: 1. Μηληκαιηζκφο 2. ΢πκκεηξία 3. Σξηγσληθή αληζφηεηα. Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο βι. [Smith95].
  • 25. 25 Πίλαθαο 2 Ο πίλαθαο απηφο δείρλεη φηη ηα κήιν θαη ξνδάθηλν είλαη πεξηζζόηεξν Φξνύηα απφ ηα θνινθύζα θαη ειηά ελψ ηα θνθθηλνιαίκεο θαη ζηαιία είλαη πην αληηπξνζσπεπηηθά πηελά απφ ηα πηγθνπίλνο θαη λπρηεξίδα. Ζ ζηήιε ηεο αμηνιφγεζεο αληηθαηνπηξίδεη ηηο ιεγφκελεο ενδεέξειρ ηςπικόηηηαρ (typicality effects). Δκπεηξηθά, νη ελδείμεηο απηέο κπνξνχλ λα επηβεβαησζνχλ κε ηα εμήο πεηξάκαηα: α) εάλ δεηεζεί ζε θάπνηνλ λα νλνκάζεη απφ κλήκεο ην κέινο θάπνηαο θαηεγνξίαο, ην πην πξσηνηππηθφ ζα αλαθεξζεί πξψην β) ηα παηδηά καζαίλνπλ γξεγνξφηεξα ηα νλφκαηα ησλ πην ηππηθψλ κειψλ κηαο θαηεγνξίαο γ) ΢ε εξσηήζεηο ηνπ ηχπνπ ‘Δίλαη ην κήιν θξνχην;’ νη απαληήζεηο είλαη πην γξήγνξεο γηα ηα πην ηππηθά κέιε ηεο θαηεγνξίαο απηήο. Μηα γεληθή εξκελεία ησλ επξεκάησλ απηψλ [Smith95] είλαη φηη ε ηππηθφηεηα ελφο αληηθεηκέλνπ κηαο θαηεγνξίαο είλαη έλα κέηξν ηεο νκνηφηεηαο ηνπ κε ηελ έλλνηα πνπ αληηπξνζσπεχεη ηελ θαηεγνξία, θαη φηη ε θαηεγνξηνπνίεζε ηζνδπλακεί κε ηελ απφθαζε γηα ην εάλ έλα αληηθείκελν είλαη επαξθψο φκνην κε ηε ζρεηηθή έλλνηα5 . 5 Γηα ηα πξνβιήκαηα ηεο Θεσξίαο απηήο, βι. Παξάξηεκα, Δηθφλα 5. Φξνύηα Αμηνιόγεζε Πνπιηά Αμηνιόγεζε Μήιν Ρνδάθηλν Αριάδη ΢ηαθχιη Φξάνπια Λεκφλη Βαηφκνπξν Καξπνχδη ΢ηαθίδα ΢χθν Καξχδα Ρφδη Αβνθάλην Κνινθχζα Διηά 6.25 5.81 5.25 5.13 5.00 4.86 4.56 4.06 3.75 3.38 3.06 2.50 2.38 2.31 2.25 Κνθθηλνιαίκεο ΢ηαιία Γιάξνο Υειηδφλη Αεηφο Κνηζχθη Φαξφλη Κνπθνπβάγηα Γχπαο Θαιαζζνπνχιη Κφηα Φιακίλγθν Αικπαηξφο Πηγθνπίλνο Νπρηεξίδα 6.89 6.42 6.26 6.16 5.74 5.47 5.16 5.00 4.84 4.47 3.95 3.37 3.32 2.63 1.53
  • 26. 26 3.7 Περιορισμοί Οη ζεσξίεο Δλλνηνινγηθήο Γνκήο πνπ παξνπζηάζηεθαλ, αλ θαη θαίλεηαη λα απερνχλ ηνλ ηξφπν ρεηξηζκνχ ηεο έλλνηαο θαη θαη’ επέθηαζε ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο ζηνπο ζχγρξνλνπο ζεζαπξνχο (π.ρ. AAT), σζηφζν δεκηνπξγνχλ ηνπιάρηζηνλ6 δχν ζνβαξά πξνβιήκαηα ζηνπο ζηφρνπο πνπ έρνπκε ζέζεη ηα νπνία είλαη ηα εμήο: 3.7.1 Πιεζώξα ζεσξηώλ θαη νξηζκώλ. Σν γεγνλφο απηφ απφ κφλν ηνπ θαζηζηά αλαπφθεπθηε ηελ απφξξηςε ησλ κνληέισλ απηψλ σο εξγαιείσλ γηα ηνπο ζηφρνπο καο θαζψο νη πνιιέο θαη πνιππνίθηιεο απφςεηο γηα ηελ θχζε θαη νξγάλσζε ηεο έλλνηαο θαζηζηνχλ εμαηξεηηθά δχζθνιε – αλ φρη αλέθηθηε - ηελ θαηαθπγή ζε θάπνηα ζεσξία ή –ηνπιάρηζηνλ - ηελ αζθαιή ζπλδπαζηηθή απνδνρή νξηζκέλσλ. Απνηέιεζκα ηνπ φγθνπ είλαη ε ηδηνζπγθξαζηαθή αληηκεηψπηζε ηεο έλλνηαο, φπσο ππαγνξεχεηαη θάζε θνξά απφ δηάθνξα επίθαηξα ή φρη, ξεχκαηα ζθέςεο, θαη ε αδπλακία αλαγσγήο ζε έλα επίπεδν θαζνιηθνηήησλ, πνπ απνηειεί θαη έλα απφ ηα δεηνχκελα ηεο εξγαζίαο απηήο 3.7.2 Ο ζαθήο θηινζνθηθόο θαη ςπρνινγηθόο πξνζαλαηνιηζκόο Καη απηφ απνηειεί πξφβιεκα δηφηη νη φξνη πνπ εηζάγνληαη ζην ζεζαπξφ δελ είλαη θηινζνθηθέο ή ςπρνινγηθέο νληφηεηεο αιιά γισζζηθέο (ιίγν παξαθάησ ζα ππνζηεξηρηεί όηη είλαη πην δόθηκε ε ρξήζε ‘γισζζηθά ζηηγκηόηππα’). 3.7.3 Αδπλακία πξόβιεςεο ηνπ ζεκαζηαθνύ πξνζδόθηκνπ Αδπλακία πξφβιεςεο ηνπ πηζαλνχ πεξηβάιινληνο ρξήζεο δειαδή, θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο ιεμηθνπνίεζεο, ηελ νπνία ζα πξνζπαζήζνπκε λα ‘εμνκνηψζνπκε’ κε ηνπο θαλφλεο θαη ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Με απηφ ηνλ ηξφπν έρνπκε ήδε ζέζε ην δήηεκα ζηε βάζε ηεο ιεμηθνπνηεκέλεο έλλνηαο, φπσο δειαδή πθίζηαηαη ζε έλαλ Θεζαπξφ ππφ ηε κνξθή ηνπ πεξηγξαθεηή ηεο. Απφ εδψ θαη ζην εμήο ζα επηθαινχκαζηε ηε Γισζζνινγία θαη ζπγθεθξηκέλα ηηο πξνφδνπο ηεο ζηνλ ηνκέα ηεο 6 Γελ έρνπλ εμεηαζηεί νη πηζαλέο επηζηεκνινγηθέο αζπκβαηφηεηεο ησλ επηκέξνπο πξνβιεκάησλ ηεο θάζε Θεσξίαο κε ην ζέκα ηεο ζχληαμεο θαη ιεηηνπξγίαο ελφο Θεζαπξνχ φξσλ.
  • 27. 27 Λεμηθήο ΢εκαζηνινγίαο γηα ηελ εχξεζε ησλ εξγαιείσλ – ιχζεσλ ησλ πξνβιεκάησλ πνπ πξαγκαηεχεηαη απηή ε εξγαζία.
  • 28. 28 4 Η λεξικοποιημΫνη Ϋννοια και η Γλυζζολογέα 4.1 Λεξικά Σειραϊκής Απαρίθμησης Ζ πξψηκε αληηκεηψπηζε ηνπ νξηζκνχ θαη ηεο παξάζηαζεο ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο ζπλνςίδεηαη ζηα Sense Enumeration Lexicons (SEL’s) ή ζην κνληέιν ΢εηξατθήο Δλλνηαθήο Απαξίζκεζεο, κνληέιν πνπ είλαη νηθείν απφ ηελ παξαδνζηαθή κέζνδν νξγάλσζεο ιεμηινγίσλ θαη ιεμηθψλ [Puste95]. Παξαηίζεηαη ην ιήκκα, αθνινπζνχκελν απφ ηηο μΫσπι εκεένη ηη ζηιγμά καηαγπαθεέζερ ζεκαζίεο ηνπνζεηεκέλεο ε κία θάησ απφ ηελ άιιε ζρεκαηίδνληαο ην ζεκαζηαθό παξάδεηγκα ηνπ φξνπ, π.ρ, Σν κνληέιν απηφ έρεη ππνζηεί ζνβαξή θξηηηθή ζηα εμήο ζεκεία: bank SENSE1 = CAT = count_noun GENUS = financial_institution SENSE2 = CAT = abstract_noun GENUS = natural entity SENSE3 = CAT = verb GENUS = action ‘It is the fate of those who dwell at the lower employment of life, to be rather driven by the fear of evil, than attracted by the prospect of good; to be exposed to censure, without hope of praise; to be disgraced by miscarriage, or punished for neglect, where success would have been without applause, and diligence without reward. Among these unhappy mortals is the writer of dictionaries…’ (Preface, Samuel Johnson’s Dictionary, 1755)
  • 29. 29  Αδςναηεέ να κΪνει ππόβλετη σπάζηρ. Πεξηγξάθεη δειαδή ηηο ζεκαζίεο ςζηεπόσπονα αθνχ πξψηα απηέο απνδειηησζνχλ απφ ηα corpora..  ΠαπΫσει ζηαηικά ανΪλςζη ηος όπος, γεγνλφο πνπ κε ηε ζεηξά ηνπ δεκηνπξγεί ηα εμήο κεηνλεθηήκαηα: o Αδπλακία επαξθνχο εξκελείαο ησλ ππφ αλάιπζε δεδνκέλσλ, ππφ ηελ έλλνηα ησλ δπλεηηθά άπεηξσλ ζεκαζηψλ πνπ κπνξνχλ νη ιέμεηο λα απνθηήζνπλ ζηα ζπκθξαδφκελα, π.ρ., Ζ Μαξία αγφξαζε ηειηθά κηα θαιή νκπξέια Ο Γηάλλεο ζέιεη έλα θαιφ θαΐ Ο Γηάλλεο είλαη θαιφο δάζθαινο ΢ε έλα Λ΢Α, ν κφλνο ηξφπνο παξάζηαζεο ησλ ζεκαζηψλ ηνπ ‘θαιφο’ ζα ήηαλ έλαο θαηάινγνο ζεκαζηψλ: θαιφο1: λα ιεηηνπξγεί θαιά θαιφο2: λφζηηκνο θαιφο3: λα επηηειεί έλα έξγν ζσζηά Γηα θάζε λέα έλλνηα, ην Λεμηθφ ΢εηξατθήο Απαξίζκεζεο (Λ΢Α) ζα πξέπεη λα εηζάγεη κηα θαηλνχξηα ζεκαζία. Σν πιήζνο ησλ ζεκαζηψλ, κε απηφλ ηνλ ηξφπν, ζα ηζνχηαλ κε ην ζχλνιν ησλ ιέμεσλ πνπ κπνξνχλ λα ηξνπνπνηήζνπλ ηε ζεκαζία ηεο ιέμεο πνπ ηε θέξεη, π.ρ. (θαιφο θαηξφο, θαιή ηαηλία, θαιά παηδηά). Σν κνληέιν ηεο ζεηξατθήο απαξίζκεζεο δελ κπνξεί λα ζπκπεξηιάβεη ηηο δπλαηέο ρξήζεηο πνπ νη ιέμεηο κπνξνχλ λα πάξνπλ ζε θαηλνχξηα ζπκθξαδφκελα. Καη απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ην κνληέιν απηφ δελ κπνξεί λα ραξαθηεξίζεη φιεο ηηο πηζαλέο ζεκαζίεο ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ ζην Λεμηθφ o Πνιχ απζηεξφο νξηζκφο πιαηζίσλ ζηνλ ζεκαζηαθφ νξίδνληα ησλ ιέμεσλ. Ζ ηαμηλφκεζε ησλ φξσλ ζαλ λα είραλ φιεο ηνπο ηηο ζεκαζίεο ιεμηθά θαζνξηζκέλεο έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηε ζεκαζηνινγηθή γελίθεπζε πνπ εμ νξηζκνχ κηα θπζηθή γιψζζα εθθξάδεη, ην φηη δειαδή θάπνηα αληηθείκελα δεκηνπξγνχληαη εμαηηίαο θάπνηαο ελέξγεηαο πνπ ζπκβαίλεη επάλσ ηνπο θαη αιιάδεη ηελ εζσηεξηθή ηνπο δνκή. Ζ ζεκαζία παξακέλεη ε ίδηα, δειψλεηαη σζηφζν κε δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο, θαηαιήγνληαο ζην θαηλφκελν ηεο ‘ζεκαζίαο ζηα ζπκθξαδφκελα’ [Puste95:98].
  • 30. 30 4.2 Το Γενετικό Λεξικό - Ορισμοί Ζ ζεσξία ζηε νπνία ζα θαηαθχγνπκε γηα ην δήηεκα ηεο ιεμηθήο αλαπαξάζηαζεο ζηνπο Θεζαπξνχο Όξσλ είλαη ε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ (Generative Lexicon). Πξνεγνπκέλσο είλαη απαξαίηεην λα δνζνχλ θάπνηνη νξηζκνί:  Με ηνλ φξν Λεμηθφ (Lexicon) ελλννχκε ηελ αθεξεκέλε αλαπαξάζηαζε ηνπ ζπλφινπ ησλ ‘ιέμεσλ’, ησλ ηδηνηήησλ ηνπο θαη ησλ ζπζρεηίζεψλ ηνπο κέζα ζηνλ αλζξψπηλν λνπ. Γελ ζα πξέπεη λα ζπγρέεηαη κε ηελ θαζεκεξηλή ρξήζε ηνπ φξνπ ιεμηθφ (dictionary) θαζψο πξφθεηηαη απιψο γηα κηα αθαίξεζε πνπ εμππεξεηεί ζθνπνχο ηεο ζεσξίαο. Πξφθεηηαη γηα ην κεηαίρκην φπνπ ζπλαληψληαη πιεξνθνξίεο θαζαξά γισζζηθέο κε πιεξνθνξίεο γεληθφηεξεο λνεκνζχλεο. Δίλαη ην ζεκείν φπνπ εδξάδεηαη ε θαζνιηθή (universal) λνεζηαθή γιώζζα (mentalese). Ζ λνεζηαθή γιψζζα ‘ είλαη ε ππνζεηηθή «γιώζζα ηεο ζθέςεο», ή ε αλαπαξάζηαζε ελλνηώλ θαη ινγηθώλ πξνηάζεσλ ζηνλ εγθέθαιν, ζηελ νπνία δηαηππώλνληαη νη ηδέεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ζεκαζίαο ησλ ιέμεσλ θαη ησλ πξνηάζεσλ’ [Pink94].7 Απφ κηα ςπρνγισζζνινγηθή πιεπξά, νη Ϋννοιερ πξέπεη λα είλαη δηαθξηηέο απφ ηηο ιεμηθέο εηζόδνπο (lexical entries) νη νπνίεο (νη δεχηεξεο) απνηεινχληαη απφ δχν δηαζπλδεδεκέλα επίπεδα, έλα γηα ηελ ζεκαζηνινγηθή κνξθή, δει. ηε ζεκαζία ή ην πεξηερφκελφ ηεο, θαη ην άιιν γηα ηε κνξθνινγία θαη θσλνινγία. Έηζη, κηα ιεμηθή είζνδνο κπνξεί λα ηεκαρηζηεί ζε δχν ηκήκαηα, ζην λάμμα (lemma) θαη ηε μοπθά. Σν ιήκκα θαη ε κνξθή είλαη ζπλδεδεκέλα κε ηνπο λεξικούρ δεέκηερ. Κάζε ιήκκα δειαδή ζπζρεηίδεηαη κε ηελ αληηζηνηρνχζα κνξθή ηνπ. Αθνινπζεί πίλαθαο: 7 Γηα έλαλ πξσηκφηεξν ινγηζκφ ζην ζέκα ηεο ‘λνεζηαθήο γιψζζαο’ [Fodor75]
  • 31. 31 Πίλαθαο 3 ΢χκθσλα κε ηηο πην πξφζθαηεο έξεπλεο ζην πεδίν ηεο Τπνινγηζηηθήο Γισζζνινγίαο, ην Λεμηθφ ‘δελ είλαη νύηε έλα θιαζηθό ιεμηθό (dictionary) νύηε θαη κηα απνζήθε δεδνκέλσλ ζηα πιαίζηα ελόο ζπζηήκαηνο επεμεξγαζίαο ηεο πιεξνθνξίαο. Μάιινλ, ην Λεμηθό ζα πξέπεη λα ζεσξείηαη σο έλα ζύλζεην, δπλακηθό θαη ζπλερέο (coherent) ζύζηεκα γλώζεο, ιεηηνπξγώληαο σο ε δηεπαθή (interface) αλάκεζα ζε ζπληαθηηθέο γισζζηθέο ιεηηνπξγίεο θαη ηνπο ζπλζεηηθνύο θαλόλεο πνπ δεκηνπξγνύλ ηε ζεκαζία’ [Puste2001].  Με ηνλ φξν Γελεηηθφο απερείηαη ε Γελεηηθή – Μεηαζρεκαηηζηηθή Γξακκαηηθή ηνπ Noam Chomsky. ΢πλνπηηθά, ε ζεσξία απηή εκθαλίζηεθε σο αληίδξαζε ζηα δφγκαηα ηνπ Ακεξηθαληθνχ Γνκηζκνχ ηεο ΢ρνιήο ηνπ Bloomfield ‘πνπ θηινδνμνύζε λα αλαγάγεη ηε κειέηε ηεο γιώζζαο ζε εκπεηξηθή επηζηήκε θαη γη’ απηό ζεώξεζε απαξαίηεην λα πεξηνξίζεη ηε γισζζνινγηθή αλάιπζε ζε εκπεηξηθά γισζζηθά δεδνκέλα, δειαδή ζε εθθσλήκαηα (utterances)’ [War92]. Ζ ζεσξία ηνπ Chomsky απνηειεί αληίδξαζε ζε απηφλ ηνλ απζηεξφ εκπεηξηζκφ, ηνλίδνληαο ηελ αλάγθε λα γίλεη δηαρσξηζκφο αλάκεζα 1. ζηε γισζζηθή ηθαλόηεηα (competence) ηεο νπνίαο κνλάδα είλαη ε πξφηαζε θαη 2. ηε γισζζηθή ζπκπεξηθνξά (performance) ηεο νπνίαο κνλάδα είλαη ην εθθψλεκα. Ζ γισζζηθή ζπκπεξηθνξά απνηειεί ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ρξεζηκνπνηνχκε ηε γιψζζα σο νκηιεηέο θαη ηελ θαηαλννχκε σο αθξναηέο. Ζ γισζζηθή ηθαλφηεηα Concept Mental Lexicon Lemma Morpho-phonological form Lexical pointers
  • 32. 32 1. είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν θαηαλννχκε πφηε κηα πξφηαζε είλαη γξακκαηηθά νξζή ή φρη (αληηγξακκαηηθή), π.ρ. Ζ Μαξία δελ ζα ηνπ ην πεη απηφ * Ζ Μαξία ζα δελ ηνπ ην πεη απηφ 2. Πεξηέρεη ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο άπεηξεο δεκηνπξγηθφηεηαο, πνπ ζεκαίλεη φηη παξφιν πνπ ζην ιφγν επηθνηλσλνχκε πάληα κε πξνηάζεηο πεπεξαζκέλνπ κήθνπο, έρνπκε σζηφζν ηελ ηθαλφηεηα λα παξάγνπκε θαη λα θαηαλννχκε έλαλ άπεηξν αξηζκφ πξνηάζεσλ, π.ρ. Απηφ είλαη ην ζπίηη ηνπ Γηάλλε Απηφ είλαη ην ηπξί πνπ ήηαλε ζην ζπίηη πνπ έρηηζε ν Γηάλλεο Απηφ είλαη ην πνληίθη πνπ έθαγε ην ηπξί πνπ ήηαλε ζην ζπίηη πνπ έρηηζε ν Γηάλλεο Απηή είλαη ε γάηα πνπ έπηαζε ην πνληίθη πνπ… (ηα παξαδείγκαηα απφ [War92])  Με ηνλ φξν Γελεηηθφ Λεμηθφ ελλννχκε ηε ζεσξία ηεο Λεμηθήο ΢εκαζηνινγίαο πνπ πεξηγξάθεη πψο έλα θεληξηθφ, ππξεληθφ ζχλνιν ζεκαζηψλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία ελφο κεγαιχηεξνπ ζπλφινπ, φηαλ κεκνλσκέλα ιεμηθά ηεκάρηα ζπλδπάδνληαη κε άιια ζε θξάζεηο θαη πξνηάζεηο. Υαξαθηεξηζηηθέο δπλαηφηεηεο ηεο ζεσξίαο απηήο είλαη: o Η δςναμικά πεπιγπαθά ηηρ ζημαζέαρ o Η ππόβλετη σπάζηρ (κε ηελ ελζσκάησζε ζηελ ίδηα ηελ εξκελεία θαη αλαπαξάζηαζε ηνπ φξνπ ησλ πξνυπνζέζεσλ εθείλσλ πνπ ζα θαζνδεγήζνπλ ηε ρξήζε ζε πηζαλά πεξηβάιινληα) o Η καθολικά ιζσύρ ηυν ζημαζιακών παπαμΫηπυν o Η κανονικόηηηα, ε ζπζηεκαηηθή δειαδή ζπλεκθάληζε ησλ ζεκαζηαθψλ ηδηνηήησλ.  Έλα απφ ηα βαζηθά ζπζηαηηθά ηεο ζεσξίαο είλαη ηα ΢εκαζηαθά Πξσηφηππα (Qualia), ηα νπνία γηα ηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ απνηεινχλ ηηο βαζηθέο ζεκαζηνινγηθέο πνηόηεηεο ελόο όξνπ, πνηφηεηεο αλεμάξηεηεο απφ ηελ νληνινγηθή ηαπηφηεηα ηνπ ηειεπηαίνπ. Δκθαλίδνπλ θαζνιηθή ηζρχ θαη θαλνληθφηεηα ελψ απερνχλ, ζπλ ηνηο άιινηο, ζπλδπαζηηθά, νξηζκέλεο απφ ηηο αξρέο ησλ ζεσξηψλ Δλλνηνινγηθήο Γνκήο θαη
  • 33. 33 ΢ρεκαηηζκνχ πνπ πξναλαθέξζεθαλ. ‘Σα qualia παξέρνπλ δηαθνξεηηθνύο ηξόπνπο εξκελείαο ελόο αληηθεηκέλνπ. Απηό πνπ ζηελ νπζία θάλνπλ είλαη λα δίλνπλ κηα πνιιαπιόηεηα ζηελ αλαθνξά’ [PusteInter]. Πξηλ απφ νπνηαδήπνηε πεξαηηέξσ αλάιπζε είλαη ρξήζηκν λα δηεπθξηληζηεί ην εμήο: Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ ζπλδέεηαη επηζηεκνληθά κε ηε Γελεηηθή-Μεηαζρεκαηηζηηθή Θεσξία ζηε ΢χληαμε, ηνπ N. Chomsky [Chom57]. Ο ίδηνο ν Pustejovsky νκνινγεί: ‘Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνύ Λεμηθνύ είλαη κηα ζεκαζηνινγηθή ζεσξία, πνπ ζθνπεύεη λα είλαη ηόζν Γελεηηθή, όζν θαη ηα ζπληαθηηθά κνληέια ηηο δεθαεηίαο ηνπ 1960’ [PusteInter]. Αλακελφκελν ινηπφλ είλαη, ε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ λα αληηκεησπίδεη ηε ιεμηθή ζεκαζία άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηα ζπληαθηηθά ζπκθξαδφκελα ηνπ φξνπ (πξνηείλνληαη κάιηζηα θαη ηζρπξφηαηα επηρεηξήκαηα πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε). Αλ θαη νη εηζαγφκελνη φξνη πξέπεη θαη κεηά ηελ εηζαγσγή ηνπο ζην ζεζαπξφ λα δηαηεξνχλ ηελ γισζζηθή ηνπο ηδηφηεηα, γηα λα είλαη αλαγλσξίζηκνη απφ ηνλ ρξήζηε, σζηφζν πξψηνλ, δελ κπνξνχκε θαη δεχηεξνλ δελ ζέινπκε λα δηαηεξήζνπκε φια ηα γισζζηθά ηνπο γλσξίζκαηα. Κη απηφ γηαηί νη εηζαγφκελνη φξνη, ηα εηζαγφκελα γισζζηθά πξντφληα, δελ εηζέξρνληαη ζε έλα ελεύθεπο και αδΫζμεςηο γλυζζικό πεπιβΪλλον φπσο ζπκβαίλεη κε ηε ρξήζε ηνπο ζηηο θπζηθέο γιψζζεο, αιιά ζε πεξηβάιινλ ελεγσόμενος λεξιλογέος, ζε ιεμηιφγην δειαδή πνπ ζπλίζηαηαη ζε έλα πεξηνξηζκέλν ππνζχλνιν πηζαλψλ φξσλ. Καηά ζπλέπεηα, νη ζπληαθηηθέο πξνεθηάζεηο ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ δελ ζα καο απαζρνιήζνπλ ζε απηή ηελ εξγαζία θαζψο νη φξνη, ζηελ παξνχζα θάζε, αληηκεησπίδνληαη ζαλ λα εηζάγνληαη ζε πεξηβάιινλ αζχληαθην, αζχληαθην θαη’ αλαινγία ηνπ φξνπ ζχληαμε ζηηο θπζηθέο γιψζζεο. Φπζηθά θαη, φπσο πξνείπα, νη φξνη εηζέξρνληαη ζε πεξηβάιινλ ειεγρφκελν θαη είλαη ζπληεηαγκέλνη, σο ζχληαμε φκσο εδψ νξίδεηαη ε ζέζε θάζε όξνπ κέζα ζηνπο βξόρνπο ηνπο δελδξηθνύ δηαγξάκκαηνο. Ο ξφινο πνπ έρνπλ νη φξνη ζ’ απηφ ην πεξηβάιινλ είλαη πεξηζζφηεξν παξαδεηγκαηηθφο , ππφ ηελ έλλνηα ηεο θάζεηεο ππνθαηαζηαζηκφηεηαο, παξά ζπληαγκαηηθφο, ππφ ηελ έλλνηα ηεο νξηδφληηαο εμάξηεζεο απφ ην πεξηβάιινλ. ΢ηελ πεξίπησζε ησλ ζεζαπξψλ, ε ζεκαζηαθή ηζρχο ηνπ φξνπ είλαη απηή πνπ θαζνξίδεη ηελ ζπληαθηηθή ηνπ ηζρχ. Καιχηεξα ινηπφλ ν εηζαρζείο φξνο λα ραξαθηεξίδεηαη σο γισζζηθφ ζηηγκηφηππν θαη φρη σο θαζαξή γισζζηθή νληφηεηα 4.3 Η Θεωρία του Γενετικού Λεξικού – Αρχές και στόχοι Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ είλαη κηα ζεσξία ηεο Τπνινγηζηηθήο Γισζζνινγίαο ε νπνία σο ζηφρν έρεη ‘λα πξνζθέξεη κηα ηππηθή δηαηύπσζε γιώζζαο πνπ είλαη εθθξαζηηθή θαη επιύγηζηε
  • 34. 34 ηόζν ώζηε λα ζπιιακβάλεη ηελ γελεηηθή θύζε ηεο ιεμηθήο δεκηνπξγηθόηεηαο θαη ησλ θαηλνκέλσλ ηεο ζεκαζηαθήο έθηαζεο8 ’. [Puste95] ΢χκθσλα κε ηε ζεσξία, ε αλαπαξάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο (ζπκθξαδνκέλσλ) ελφο εθθσλήκαηνο πεξηέρεη πνιινχο θαη δηάθνξνπο γελεηηθνύο9 παξάγνληεο πνπ εξκελεχνπλ ην πψο νη ρξήζηεο ηεο γιψζζαο δεκηνπξγνχλ θαη εξκελεχνπλ ηα ζπκθξαδφκελα απηά (ην παξάδεηγκα ηνπ bake a cake, ζζ. 39-41 παξαθάησ). Πξνυπνζέηεη ηελ χπαξμε πνιιαπιψλ ζεκαζηνινγηθψλ επηπέδσλ πνπ θαζηζηνχλ ηελ ζπλνιηθή εξκελεία ελφο εθθσλήκαηνο εχθακπηε θαη φρη κνλαδηθή. Οη δηαθξηηέο απηέο ζεκαζηνινγηθέο κνλάδεο, φηαλ ελνπνηνχληαη πξέπεη λα δίλνπλ έλα θαζνιηθά ζπλεθηηθφ ζχλνιν. Σν απνηέιεζκα είλαη ε δηαδηθαζία ηεο ζεκαζηαθήο εξκελείαο λα πξνρσξά θάζε θνξά έρνληαο ππφςηλ ηελ πεγή (ην ζεκαζηνινγηθφ επίπεδν απ’ φπνπ πεγάδεη) θάζε ζπγθεθξηκέλεο αλαθνξάο θαζψο θαη ην βαζκφ βεβαηφηεηαο/εγθπξφηεηάο ηεο, εγθπξφηεηα πνπ δηαζθαιίδεηαη απφ ηηο πξναλαθεξζείζεο κεκνλσκέλεο πεγέο ζεκαζηαθήο γλψζεο. Ζ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ κε ηελ απζηεξή ηεο ηππνπνίεζε πεξηγξάθεη ην πψο έλα θεληξηθφ ζχλνιν ιεμηθψλ ελλνηψλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δεκηνπξγήζεη έλα κεγαιχηεξν ζχλνιν ιεμηθψλ ελλνηψλ φηαλ κεκνλσκέλα ιεμηθά ηεκάρηα ζπλδπάδνληαη κε άιια, ζε θξάζεηο θαη πξνηάζεηο. Δάλ ζεσξεζεί σο ζηφρνο κηαο ζεκαζηνινγηθήο ζεσξίαο ε ηθαλφηεηα λα αλαζέηεη ζεκαζίεο ζε εθθξάζεηο, ιακβάλνληαο ππφςε θαηλφκελα φπσο ε ζπλσλπκία, αλησλπκία, πνιπζεκία θαη κεησλπκία, ηφηε ε ζπλζεηηθφηεηα εμαξηάηαη απνθιεηζηηθά απφ ην ηη νη βαζηθέο ιεμηθέο θαηεγνξίεο κηαο γιψζζαο ζεκαίλνπλ. 8 Ζ έθηαζε κε ηε ρσξηθή ηεο έλλνηα: επέθηαζε, κε πεπεξαζκέλν ζχλνιν ζεκαζηψλ. 9 Μηα πξσηκφηεξε αίηεζε γηα Γελεηηθά Πξόηππα ζεκαζηνινγίαο βι. [Lakoff88] θαη γηα ην αίηεκα ηεο ζπλζεηηθφηεηαο βι. [Jacken88]
  • 35. 35 4.3.1 Οη θιάζεηο ηεο ζεκαζηνινγηθήο ζπζρέηηζεο ησλ ιέμεσλ ΢ΤΝΧΝΤΜΙΑ: Θεσξείηαη κηα ζρέζε πνπ αθνξά πεξηζζφηεξν ζηηο ιέμεηο παξά ζηηο έλλνηεο. Γχν εθθξάζεηο είλαη ζπλψλπκεο, εάλ αληηθαζηζηψληαο ηε κία κε ηελ άιιε ζε φια ηα ζπκθξαδφκελα, δελ κεηαβάιιεηαη ε ηηκή αιεζείαο ηεο πξφηαζεο φπνπ έγηλε ε αληηθαηάζηαζε. π.ρ, ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο/θνκπηνχηεξ, φκνξθνο/σξαίνο ΑΝΣΧΝΤΜΙΑ: Δίλαη κηα ζρέζε ζεκαζηνινγηθήο αληίζεζεο, π.ρ., αλεβαίλσ/θαηεβαίλσ, βαξχο/ειαθξχο, γξήγνξνο/αξγφο. Ολνκάδεηαη θαη δπαδηθή αλησλπκία φηαλ ε ηθαλνπνίεζε ηνπ ελφο απνθιείεη ηελ ηαπηφρξνλε ηθαλνπνίεζε ηνπ δεπηέξνπ, φπσο ζηα παξαπάλσ παξαδείγκαηα.10 ΤΠΧΝΤΜΙΑ: Δίλαη ε ηαμηλνκηθή ζρέζε πνπ αλαπηχζζεηαη ζε θιεξνλνκηθά δίθηπα. Ζ ζεκαζία κηαο έθθξαζεο εκπεξηέρεηαη ζηε ζεκαζία κηαο άιιεο, π.ρ., ην ‘απηνθίλεην’ είλαη ππψλπκν ηνπ ‘φρεκα’ θαη ην ‘φρεκα’ ππεξψλπκν ηνπ ‘απηνθίλεην’. ΢ηα θιεξνλνκηθά δίθηπα θαη ζηηο δελδξηθέο αλαπαξαζηάζεηο, κηα ζρέζε ππσλπκίαο αλαπαξίζηαηαη κε ηνλ ππεξψλπκν φξν λα θαηέρεη ηε ζέζε ηεο ξίδαο ελφο αλάπνδνπ δέληξνπ θαη ηνπο ππψλπκνπο φξνπο λα ζρεκαηίδνπλ επάιιεια επίπεδα νδφλησζεο. ΢ε απηά ηα πιαίζηα, ε ζρέζε ππσλπκίαο- ππεξσλπκίαο νλνκάδεηαη θαη ζρέζε γελίθεπζεο-εμεηδίθεπζεο. ΜΔΡΧΝΤΜΙΑ: Απνηειεί ηε ζρέζε ησλ κεξψλ πξνο ην ζχλνιν, π.ρ. ‘ηα θάησ άθξα είλαη κέξνο ηνπ ζψκαηνο’. ΔΠΑΓΧΓΗ ΚΑΙ ΠΡΟΩΠΟΘΔ΢Η: Μηα έθθξαζε Α ζεκαζηνινγηθά ζπλεπάγεηαη κηα έθθξαζε Β αλ θαη κφλν αλ ε αιήζεηα ηνπ Β πεγάδεη απφ ηελ αιήζεηα ηνπ Α, αλ δειαδή γηα θάζε πεξίπησζε πνπ ην Α είλαη αιεζέο, ην ίδην ζπκβαίλεη θαη γηα ην Β. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ην Α ζεκαζηνινγηθά πξνϋπνζέηεη ην Β αλ θαη κφλν αλ γηα θάζε πεξίπησζε πνπ ην Α είλαη αιεζέο, θαη ην Β είλαη αιεζέο θαη γηα φιεο ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ην Α είλαη ςεπδέο, ην Β είλαη αιεζέο, π.ρ. Δπαγσγή Ο Γ. ζθφησζε ηνλ Β. Ο Β. πέζαλε Ο Β. είλαη λεθξφο Πξνϋπόζεζε
  • 36. 36 Ζ Μ. θαηάθεξε λα ηειεηψζεη ηελ εμέηαζε Ζ Μ. ηειείσζε ηελ εμέηαζε Σν θαηάθεξε ζπλεπάγεηαη θαη ην γεγνλφο ηεο ‘ιήμεο ησλ εμεηάζεσλ’, πξνϋπνζέηεη φκσο ηαπηφρξνλα ην φηη ε Μ. πξνζπαζεί λα πξάμεη ηελ ελέξγεηα ηνπ ζπκπιεξσκαηηθνχ γεγνλφηνο (λα ηειεηψζεη ηηο εμεηάζεηο). 4.3.2 Σν πξόβιεκα ηεο Πνιπζεκίαο Μία ηδηφηεηα ηεο γιψζζαο είλαη ε ζπγθέληξσζε πνιιψλ – ζπρλά ζπγγελψλ – ζεκαζηψλ ζε κία ιέμε, ηδηφηεηα πνπ νλνκάδεηαη Πνιπζεκία. Οη ηξφπνη πνπ κηα ιέμε κπνξεί λα θέξεη πνιιαπιέο ζεκαζίεο πνηθίιινπλ θαη απηφ είλαη κηα ηδηφηεηα ησλ πνιχζεκσλ ιέμεσλ πνπ νλνκάδεηαη ακθηζεκία. Τπάξρνπλ δχν ηχπνη ακθηζεκηψλ: ε αληηζεηηθή ακθηζεκία θαη ε ζπκπιεξσκαηηθή (αθνινπζνχλ παξαδείγκαηα ζηελ Αγγιηθή θαζψο θαζηζηνχλ πην εχγισηηε ηελ δηάθξηζε ηνπ θαηλνκέλνπ) α) αληηζεηηθή ακθηζεκία: είλαη ε πεξίπησζε ακθηζεκίαο φπνπ έλα ιεμηθφ ηεκάρην θέξεη δχν δηαθξηηέο θαη κε ζρεηηθέο ζεκαζίεο, π.ρ., α. First we leave the gate, then we taxi down the runway b. John saw the taxi down the street. a. Mary walked along the bank of the river b. Harbor Bank is the richest bank in the city. a. The judge asked the defendant to approach the bar b. The defendant was in the pub at the bar. Οη ππνγξακκηζκέλεο ιέμεηο θέξνπλ πεξηζζφηεξεο απφ κηα ζεκαζίεο. ‘Σν αλ νη ζεκαζίεο απηέο είλαη ηζηνξηθά ζπζρεηηζκέλεο ή αηπρήκαηα νξζνγξαθηθήο θαη θσλνινγηθήο κίμεο, είλαη θαηά πνιύ αδηάθνξν γηα ηνπο ζθνπνύο ηεο θαηαζθεπήο ηνπ Λεμηθνύ θαη ηελ ζπγρξνληθή κειέηε ηνπ λνήκαηνο’ [Puste95:28]. β) ζπκπιεξσκαηηθή ακθηζεκία: είλαη ε πεξίπησζε πνπ πεξηιακβάλεη ιεμηθέο ηεκάρηα πνπ δειψλνπλ ηελ ίδηα βαζηθή ζεκαζία ηεο ιέμεο, φπσο πξνθχπηεη ζε δηάθνξα ζπκθξαδφκελα π.ρ., 10 βι. [HH83] γηα ηελ έλλνηα ηεο αληηζηξνθήο, π.ρ. γνλέαο/παηδί
  • 37. 37 α. The bank raised its interest rates yesterday b. The store is next to the newly constructed bank (ε ηξάπεδα σο νξγαληζκόο θαη σο νηθνδόκεκα) a. Mary painted the door b. Mary walked through the door (ε πόξηα σο θπζηθό αληηθείκελν θαη σο ην ‘άλνηγκα’ θάησ από ηελ θάζα ηεο) a. If the store is open, check the price of coffee. b. Zac tried to open his mouth for the dentist. (ε ‘αλνηθηόηεηα’ σο ε ιεηηνπξγία θαηαζηήκαηνο θαη σο ε κε επαθή ηεο άλσ θαη θάησ γλάζνπ ηνπ Zac) 4.4 Η δομή του Γενετικού Λεξικού (συνοπτικά) Σν Γελεηηθφ Λεμηθφ είλαη έλα ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα ηεζζάξσλ επηπέδσλ αλαπαξάζηαζεο: ARGUMENT STRUCTURE: Πξνζδηνξίδεη ηνλ αξηζκφ θαη ηνλ ηχπν ησλ ζπκπιεξσκάησλ πνπ κπνξεί λα θέξεη έλα ιεμηθφ ηεκάρην καδί κε ηελ ζπληαθηηθή ηνπο πξαγκαηνπνίεζε. EVENT STRUCTURE: Υαξαθηεξίδεη φρη κφλν ηε βαζηθή γεγνλνηηθή δνκή ηνπ ιεμηθνχ ηεκαρίνπ αιιά θαη ηελ εζσηεξηθή, ππφ-γεγνλνηηθή δνκή ηνπ. QUALIA STRUCTURE: Αλαπαξηζηά ηνπο δπλαηνχο ηξφπνπο ζεκαζηνινγηθήο θαηεγνξηνπνίεζεο ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ. LEXICAL INHERITANCE STRUCTURE: Πξνζδηνξίδεη ην πψο κηα ιεμηθή δνκή κπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε άιιεο θαη λα ζπλεηζθέξεη ζηελ επξεία νξγάλσζε ηνπ Λεμηθνχ. Έλα ζχλνιν γελεηηθψλ κεραληζκψλ ζπλδέεη ηα ηέζζεξα απηά επίπεδα πξνζθέξνληαο ηελ ζπλζεηηθή εξκελεία ησλ ιέμεσλ ζηα ζπκθξαδφκελα.11 11 Πξφθεηηαη γηα ηνπο εμήο κεραληζκνχο: type coercion, selective binding, co-composition [Puste95:104- 140]
  • 38. 38 4.4.1. Ζ αληηκεηώπηζε ησλ δεηνύκελσλ ηεο Θεσξίαο  Η παξαγσγηθή ρξήζε ησλ ιέμεσλ Γηα ην ζέκα ηεο παξαγσγηθήο ρξήζεο έγηλε ιφγνο παξαπάλσ φηαλ ζπδεηήζεθαλ ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο κεζφδνπ ησλ Λεμηθψλ ΢εηξατθήο Απαξίζκεζεο γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο (βι. ζει. 28-29)  Τν πξόβιεκα ηεο επηθάιπςεο ησλ ελλνηώλ ΢χκθσλα κε ηνλ Pustejovsky, ξήκαηα φπσο bake, cook θαη fry είλαη ακθίζεκα δηφηη θέξνπλ καδί ηηο ζεκαζίεο ηηο ‘αιιαγήο θαηάζηαζεο’ θαη ηεο δεκηνπξγίαο, π.ρ., 1. Mary baked the potatoes 2. Mary baked the cake ΢ην πξψην παξάδεηγκα έρνπκε κηα κεηάβαζε απφ ηελ θαηάζηαζε ‘σκή παηάηα ή κε_εληειψο_βξψζηκε’ ζηελ θαηάζηαζε ‘ςεκέλε παηάηα ή βξψζηκε’ ελψ ζην δεχηεξν παξάδεηγκα έρνπκε ηελ δεκηνπξγία ελφο αληηθεηκέλνπ ην νπνίν πξνεγνπκέλσο δελ ππήξρε (cake).  Τν πξόβιεκα ηεο δηαθνξάο ηεο ζπληαθηηθήο πξαγκάησζεο ηεο ίδηαο ζεκαζίαο Ο Pustejovsky ππνζηεξίδεη πσο είλαη απζαίξεηνο ν δηαρσξηζκφο ησλ ζεκαζηψλ ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ επεηδή νη ζεκαζίεο απηέο πξαγκαηψλνληαη θάησ απφ δηαθνξεηηθέο ζπληαθηηθέο κνξθέο.
  • 39. 39 Υξεζηκνπνηψληαο θαλείο ηελ κέζνδν ησλ Λ΢Α, ζα είρε ζην Λεμηθφ ηφζεο εηζφδνπο ηνπ ξήκαηνο forget φζεο είλαη θαη δηαθνξεηηθέο ηνπ πξαγκαηψζεηο. ΢χκθσλα κε ηε Γελεηηθή πξνζέγγηζε, ε νξζή αληηκεηψπηζε απηνχ αιιά θαη ησλ πξνεγνχκελσλ πξνβιεκάησλ ζπλίζηαηαη ζηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο γηα ζπλζεηηθφηεηα, αίηεκα πνπ νδεγεί ζηελ αλαπαξάζηαζε ελόο νξηζκνύ γηα ην forget ν νπνίνο ζα κπνξνχζε, κε ηελ θαηάιιειε δηαζχλδεζε κε ηα δηάθνξα ζπκπιεξψκαηά ηνπ λα παξαγάγεη (generate) φια ηηο δηαθνξεηηθέο αλαγλψζεηο ηνπ παξαπάλσ παξαδείγκαηνο,, [Puste95:123] Παξάδεηγκα: BAKE Ζ αλαπαξάζηαζε απηή δείρλεη ηηο πηζαλέο ηηκέο πνπ κπνξνχλ λα αλαηεζνχλ ζην θαζέλα απφ ηα ηξία επίπεδα δφκεζεο ηεο ιεμηθήο πιεξνθνξίαο ζην Γελεηηθφ Λεμηθφ. Σν ηέηαξην επίπεδν, απηφ ηεο Λεμηθήο Κιεξνλνκηθφηεηαο, ιεηηνπξγεί σο ε ‘νληνινγηθή ξαρνθνθαιηά’ πνπ βνεζά
  • 40. 40 ηελ εξκελεία ηεο Μνξθηθήο (formal) παξακέηξνπ φηαλ ζα ρξεηαζηεί ε ζπγθεθξηκέλε ιεμηθή είζνδνο λα ζπλδπαζηεί κε άιιεο αλαπαξαζηάζεηο [HM]. Ζ ηηκή ηεο Γεγνλνηηθήο δνκήο (event structure) ραξαθηεξίδεη ην ‘baking’ σο δηαδηθαζία. Ζ ηηκή ηνπ πεδίνπ Κεθαιή (Head) ρξεζηκνπνηείηαη ζε πεξηπηψζεηο ζχλζεηεο γεγνλνηηθήο δνκήο θαη εδψ είλαη κηθξήο ζεκαζίαο. Ζ ΢πκπιεξσκαηηθή Γνκή θαζηζηά ην ξήκα κεηαβαηηθφ θαη ζέηεη επηπιένλ πεξηνξηζκνχο ζηα ζπκπιεξψκαηα. Ζ Γνκή ησλ ΢εκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ ηέινο, ηνπνζεηεί ην ‘bake’ ζην ιεμηθό ελλνηνινγηθό παξάδεηγκα (lexical conceptual paradigm- lcp)12 ηεο ‘αιιαγήο θαηάζηαζεο’. Σν quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ δειψλεη ηελ χπαξμε ηνπ παξάγνληα ηεο ‘δεκηνπξγίαο’. Ο βαζηθφο ηζρπξηζκφο ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ είλαη φηη αληηθείκελα φπσο παηάηεο ή θαξόηα αθήλνπλ ηελ πιεξνθνξία ηνπ ‘bake’ ρσξίο ηξνπνπνίεζε. Αληηθείκελα φκσο φπσο cake αιιάδνπλ ηελ ‘αλάγλσζε’ ηνπ bake δίλνληαο ηνπ ηε ζεκαζία ηεο ‘δεκηνπξγίαο’. Οη δπλαηέο ζεκαζίεο ηνπ ξήκαηνο, έξρνληαη ζηελ επηθάλεηα κφιηο βξεζεί ην θαηάιιειν ιεμηθφ ζηνηρείν ην νπνίν λα ηηο ελεξγνπνηήζεη, αιιειεπηδξψληαο κε ην ξήκα, κέζσ ηνπ γελεηηθνχ κεραληζκνχ ηεο δηα-ζπλζεηηθόηεηαο (co-composionality) ησλ ηηκψλ ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ. To D-ARG (default argument) ππνδειψλεη φηη ην cake είλαη θηηαγκέλν απφ θάπνην πιηθφ ην νπνίν κπνξεί λα εθθξαζηεί σο πξναηξεηηθφ ζπκπιήξσκα ζηε θξάζε bake a cake from/with flour. Ζ ηδηφηεηα απηή κεηαθέξεηαη θαη ζηε δνκή ησλ qualia, ζην Καηαζηαηηθφ quale πνπ δείρλεη φηη ην cake απνηειείηαη από ην πιηθφ ην νπνίν έρεη ην ξφιν ηνπ βαζηθνχ ζπκπιεξψκαηνο ζηελ ΢πκπιεξσκαηηθή δνκή. Σν Σειηθφ quale δειψλεη ηε ιεηηνπξγία, φηη δειαδή θάπνηνο ηξψεη ην cake, θαη ην quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ δειψλεη φηη ην αληηθείκελν 12 Με ηνλ φξν απηφ δειψλεηαη ε ηθαλφηεηα ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ λα νκαδνπνηεί πνιιαπιέο ζεκαζίεο ηηο νπνίεο κπνξεί λα ελαιιάζζεη παξαδεηγκαηηθά ζε δηάθνξα ζπληαθηηθά θαη ζεκαζηαθά πεξηβάιινληα. [Puste95:91]
  • 41. 41 απηφ δεκηνπξγήζεθε, πνπ είλαη ε δηαδηθαζία ςεζίκαηνο (baking). Να ζεκεησζεί φηη ην bake θαη ην cake κνηξάδνληαη ην ίδην quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ. Ζ θαηαλνκή ησλ κεηαβιεηψλ είλαη ηέηνηα ψζηε ε δηαδηθαζία ηεο βξψζεο ηνπ cake (ηειηθφ quale) λα αληηκεησπίδεη ην αληηθείκελν σο θαγεηφ (x) ελψ ε δηαδηθαζία ηεο εκθάληζεο ηνπ αληηθεηκέλνπ δελ πεξηιακβάλεη ην cake αιιά ην πιηθφ κε ην νπνίν παξαζθεπάδεηαη (y). Ο ζπλδπαζκφο ησλ δχν απηψλ ζηνηρείσλ ηνπ Λεμηθνχ νδεγεί ζηελ εμήο αλαπαξάζηαζε: Απφ ην παξαπάλσ ζρήκα καο ελδηαθέξεη πεξηζζφηεξν ε δνκή ησλ qualia. Ζ έλλνηα ‘bake a cake’ έρεη ηξνπνπνηεκέλε απηή ηε δνκή θαζηζηψληαο ηελ κέινο ηνπ ιεμηθνχ ελλνηνινγηθνχ παξαδείγκαηνο πνπ αθνξά ζηε ‘δεκηνπξγία’. Ζ ζπλνπηηθή θαη αδξνκεξήο απηή παξνπζίαζε ηνπ ηξφπνπ αλαπαξάζηαζεο ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο είρε σο ζηφρν λα δείμεη ηελ κεηαζρεκαηηζηηθή δχλακε ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ θαη ηελ εμνκάιπλζε πνπ πξνζθέξεη ζην ζέκα ηεο επαξθνχο πεξηγξαθήο θαη εξκελείαο ηνπ ιεμηθνχ λνήκαηνο κεκνλσκέλσλ ιεμηθψλ ζηνηρείσλ θαη πσο – κε ηνπο θαηάιιεινπο γελεηηθνχο κεραληζκνχο – θαη μεθηλψληαο απφ δεδνκέλα ιεμηθά ζχλνια, λα θαηαιήμεη θαλείο ζε δπλακηθέο εξκελείεο, δηα-ζπλζεηηθέο, αληηπξνζσπεπηηθέο ηεο θχζεο ησλ ιέμεσλ πνπ είλαη ε δεκηνπξγηθφηεηα ζε λέα ζπκθξαδφκελα θαη ν ελ δπλάκεη κεηαβιεηφο ζεκαζηαθφο νξίδνληαο αλάινγα κε ηηο αιιειεπηδξάζεηο κε ην ζπληαθηηθφ θαη ζεκαζηνινγηθφ πεξηβάιινλ. Δίλαη πέξα απφ ηηο απαηηήζεηο απηήο ηεο εξγαζίαο ηφζν ε αλαιπηηθή εμέηαζε
  • 42. 42 φισλ ησλ παξακέηξσλ απηνχ ηνπ γισζζνινγηθνχ κνληέινπ φζν θαη ε άζθεζε θξηηηθήο ζε δηάθνξα ζεκεία πνπ ελδερνκέλσο λα ηελ επηδέρνληαη.13 Όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, ε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ είλαη κηα γισζζηθή ζεσξία. Σν πεδίν εθαξκνγήο ηεο γηα ηελ κειέηε καο, δει. νη non by-criteria φξνη-νδεγνί ελφο Θεζαπξνχ φξσλ, δελ απνηειεί έλα γισζζηθφ πεξηβάιινλ, αιιά έλα πεξηβάιινλ ειεγρόκελνπ ιεμηινγίνπ φπνπ θπξίαξρε νληφηεηα είλαη ε έλλνηα θαη κεηά ν πεξηγξαθεηήο σο ην εξγαιείν αλαπαξάζηαζήο ηεο απφ ηελ θπζηθή γιψζζα. ΢χκθσλα κε ηηο ‘πξνγξακκαηηθέο’ αξρέο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ ‘δελ ππάξρεη θαλέλαο ηξόπνο κε ηνλ νπνίν λα κπνξεί λα δηαρσξηζηεί ε ζεκαζία εληειώο από ηε δνκή (ζύληαμε) πνπ ηε θέξεη’ [Puste95:5]. Έρνπκε ήδε νξίζεη ηη ελλννχκε ‘ζχληαμε’ ζε έλα Θεζαπξφ φξσλ, νπφηε θαη δελ ζα αθνινπζεζνχλ θαηά γξάκκα φιεο νη παξάκεηξνη ηεο Θεσξίαο απηήο. Χζηφζν, αλ θαη ε αλαθνξά ηεο ‘ζχληαμεο’ ηνπ Pustejovsky είλαη ε ζχληαμε ησλ θπζηθψλ γισζζψλ, γεγνλφο πνπ έρεη σο ζπλέπεηα ηελ επηιεθηηθή ρξήζε ηεο ζεσξίαο ηνπ, ζα είκαζηε ζπλεπείο κε ηνλ ραξαθηεξηζκφ ηνπ απηφ, φζν αληηθαηηθή θαη αλ αθνχγεηαη ε ηαπηφρξνλε ‘απφξξηςε’ θαη απνδνρή ηνπ. Πξάγκαηη, δελ ππάξρεη θακία πεξίπησζε, εηδηθόηεξα θαη θπξίσο ζηνπο Θεζαπξνχο φξσλ φπνπ ε ζεκαζία κπνξεί λα δηαρσξηζηεί απφ ηε ζχληαμε, απφ ηελ ζέζε δειαδή ησλ φξσλ ζηα δελδξηθά δίθηπα θιεξνλφκεζεο ηδηνηήησλ. Απφ ηα ηέζζεξα επίπεδα αλαπαξάζηαζεο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ, γηα ηηο αλάγθεο ηηο παξνχζαο εξγαζίαο ζα αζρνιεζνχκε θαη ζα αμηνπνηήζνπκε ην επίπεδν ηεο Γνκήο ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia Structure). 13 Παξφι’ απηά δχν απφ ηηο πην πξφζθαηεο θξηηηθέο ζην κνληέιν ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ απνηεινχλ ηα άξζξα ησλ [HM] θαη ηνπ [Fodor98]
  • 43. 43 4.5 Tα Σημασιακά Πρωτότυπα (Qualia) Ο φξνο ‘qualia’ δελ ρξεζηκνπνηείηαη γηα πξψηε θνξά ζηνλ Pustejovsky. Ο φξνο ζπλαληάηαη πξψηε θνξά ην 1929 θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα αλαθεξζεί ζηηο πνηνηηθέο ηδηφηεηεο ησλ αληηθεηκέλσλ φπσο απηέο είλαη αληηιεπηέο απφ ηηο αηζζήζεηο καο [Robin], π.ρ., ε ‘ζηξνγγπιφηεηα’ ελφο λνκίζκαηνο, ε ‘θνθθηλφηεηα’ ελφο κήινπ, θ. ά.. Δίηε απηή απνηειεί ηελ πξψηε ζρεηηθή ρξήζε ηνπ φξνπ είηε φρη, ηα qualia είλαη έλαο φξνο ηεο Φηινζνθίαο θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ζεκάλεη ηηο ‘εζσηεξηθώο πξνζβάζηκεο, θαηλόκελεο όςεηο ηεο πλεπκαηηθόηεηάο καο’[Stanford]. Τπφ κηα ζηελφηεξε έλλνηα ηα qualia είλαη ‘πξαγκαηηθά, πξνζβάζηκα κέζσ ηεο ζπλείδεζεο, κε εληαηηθά (non-intentionals) ραξαθηεξηζηηθά αληηιεπηηθώλ δεδνκέλσλ ή άιια κε-θπζηθά (physical) θαηλόκελα αληηθείκελα ηα νπνία είλαη ππεύζπλα γηα ηνλ θαηλόκελν ραξαθηήξα ηνπο’ [Stanford]. Υσξίο λα ρξεηάδεηαη λα ζπλερηζηεί πεξηζζφηεξν ε θηινζνθηθή αλαδήηεζε ηεο εξκελείαο ηνπ φξνπ, κπνξνχκε λα ζπλνςίζνπκε ζεσξψληαο ηα qualia σο ηηο αλαπαξηζηάκελεο ‘πνηφηεηεο’ ησλ θαηλφκελσλ αληηθεηκέλσλ, ησλ αληηθεηκέλσλ δειαδή φπσο απηά γίλνληαη αληηιεπηά ζε καο κέζσ ηεο εκπεηξίαο θαη ησλ αηζζήζεσλ. 4.5.1. Σα ζεκαζηαθά πξσηόηππα14 ζηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνύ Λεμηθνύ Σα Qualia γηα ηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ απνηεινχλ ηηο ηέζζεξηο βαζηθέο φςεηο ηνπ λνήκαηνο ηεο ιέμεο. Γελ είλαη ππνρξεσηηθφ σζηφζν φιεο νη ιέμεηο λα θέξνπλ ηηκέο γηα θάζε quale. Σα qualia απηά, καδί κε ηηο ζρεηηθέο ηηκέο πνπ κπνξεί λα πάξνπλ είλαη: CONSTITUTIVE: Σν Καηαζηαηηθφ quale αθνξά ζηε ζρέζε αλάκεζα ζε έλα αληηθείκελν θαη ηα ζπζηαηηθά ηνπ κέξε. 1. Τιηθφ 2. Βάξνο 14 Καη ππφ ην θσο ησλ θηινζνθηθψλ νξηζκψλ πνπ πξνεγήζεθαλ, ίζσο ζα ήηαλ νξζφηεξε κηα κεηάθξαζε ησλ Qualia πνπ ζα ηα αληηκεηψπηδε σο Πνηόηεηεο, αθνχ θαη ζηε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ, ζπλερίδνπλ λα αλαθέξνληαη ζηηο ζεκαζηνινγηθέο πνηνηηθέο ηδηφηεηεο ησλ ιέμεσλ. Χζηφζν, ζα ρξεζηκνπνηνχληαη ελαιιαθηηθά νη φξνη Πξσηφηππα, πνηφηεηα ή απιά quale.
  • 44. 44 3. Μέξε θαη ζπζηαηηθά FORMAL: Σν Μνξθηθφ quale αθνξά ζηε δηάθξηζε ελφο αληηθεηκέλνπ απφ άιια κέζα ζε έλα επξχηεξν πεδίν. 1. Πξνζαλαηνιηζκφο 2. Μέγεζνο 3. ΢ρήκα 4. Γηαζηάζεηο 5. Υξψκα 6. Θέζε TELIC: Σν Σειηθφ quale αθνξά ζην ζθνπφ θαη ηε ιεηηνπξγία ελφο αληηθεηκέλνπ. 1. Πξφζεζε ρξήζηε (purpose that an agent has in performing an act) 2. Δγγελήο ιεηηνπξγία (built-in function or aim which specifies certain activities) AGENTIVE: Σν quale ηνπ ‘πνηεηηθνχ αηηίνπ’ αθνξά ζηελ ‘θαηαγσγή’ θαη ηνπο παξάγνληεο δεκηνπξγίαο ελφο αληηθεηκέλνπ. 1. Γεκηνπξγφο 2. Αληηθείκελν 3. Φπζηθφ είδνο 4. Αηηηαθή αιπζίδα 15 Τπφ έλα πεξηζζφηεξν ελλνηoινγηθφ πξίζκα θαη ιηγφηεξν γισζζηθφ, ε δνκή ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ παξέρεη ζηηο ιέμεηο ιεηηνπξγηθέο εηηθέηεο, ζπλδένληάο ηεο κε έλα δίθηπν ελλνηψλ [Puste2001:v]. Σν ηη ππνλνεί απηή ε δνκή γηα κηα έλλνηα είλαη ην φηη ιεηηνπξγεί σο ην ζχλνιν 15 [Puste98]
  • 45. 45 ησλ ζεκαζηνινγηθψλ πεξηνξηζκψλ κέζσ ησλ νπνίσλ θαηαλννχκε ηελ έλλνηα απηή, φηαλ ιεμηθνπνηείηαη εηζεξρφκελε ζηε γιψζζα. Πξνζθέξεη επίζεο ηε δνκηθή βάζε επάλσ ζηελ νπνία εθαξκφδνληαη ζπληαθηηθνί κεηαζρεκαηηζκνί – νη γελεηηθνί κεραληζκνί πνπ πξναλαθέξζεθαλ – γηα λα κεηαβάιινπλ ηε δήισζε ελφο ιεμηθνχ ηεκαρίνπ ή θξάζεο. Έηζη γηα παξάδεηγκα, εάλ ζπλδπαζηεί ε δνκή ησλ ζεκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ ελφο νλφκαηνο θαη ηνπ θπβεξλψληνο ξήκαηνο16 , πξνθχπηεη έλα πινπζηφηεξν πιέγκα ζεκαζηνινγηθψλ ζρέζεσλ, ζέηνληαο ζε εθαξκνγή ην αίηεκα γηα ζπλζεηηθόηεηα θαη ηνπνζεηψληαο ηηο ιέμεηο ζηα γεληθά ζπκθξαδφκελα ρσξίο λα πεξηνξίδεη ηνλ ζεκαζηαθφ νξίδνληά ηνπο. Σα Qualia φρη κφλν δνκνχλ ηε ζθέςε καο ζρεηηθά κε ηηο ιέμεηο, αιιά πξνζθέξνπλ θαη ‘πξνηάζεηο’ εξκελείαο κηαο ιέμεο ζηα ζπκθξαδφκελα. Ο ιφγνο γίλεηαη γηα ηνπο ραιαξνύο (αηειείο) πξνζδηνξηζκνύο (underspecification) [Puste95:87] ησλ ιέμεσλ ζε δηάθνξα πεξηβάιινληα, φπσο: 1. Υξεζηκνπνηψ θαθνύο επαθήο απφ κηθξφ παηδί 2. Υξεζηκνπνηψ ηνλ ππόγεην ζηδεξόδξνκν θαζεκεξηλά. 3. Θα κνπ θάλεηο έλαλ θαθέ; 4. Κάλσ θαζαξηόηεηα Σα παξαδείγκαηα απηά είλαη ελδεηθηηθά ηεο ππό-εμεηδηθεπκέλεο αλαπαξάζηαζεο ηεο ζεκαζίαο ησλ ξεκάησλ ‘ρξεζηκνπνηψ’ θαη ‘θάλσ’.17 Με ηελ δνκή ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ, νη νλνκαζηηθέο θξάζεηο ηφζν σο ππνθείκελα φζν θαη σο ζπκπιεξψκαηα ησλ ξεκάησλ καο βνεζνχλ ζην λα θάλνπκε πεξηζζφηεξν ζαθή ηελ ζεκαζία ησλ ξεκάησλ απηψλ. Δίλαη γηα παξάδεηγκα ε γλψζε καο γηα ηνπο θαθνύο επαθήο ζην 1 πνπ καο επηηξέπεη γηα ιφγνπο νηθνλνκίαο λα δηαιέμνπκε ην ‘ρξεζηκνπνηψ’ απφ ην αθξηβέζηεξν ‘θνξψ’, ην νπνίν πξνθχπηεη απφ ην Σειηθφ quale (ιεηηνπξγία ηνπ αληηθεηκέλνπ). Ζ θξάζε 2 είλαη κηα παξάθξαζε ζηελ νπζία ηεο θξάζεο ‘Σαμηδεχσ κε ηνλ ππφγεην ζηδεξφδξνκν θαζεκεξηλά’, παξάθξαζε πνπ θαζίζηαηαη δπλαηή απφ ηε γλψζε καο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζηδεξνδξφκνπ. 16 βι. παξαδείγκαηα, ζει. 39-41. 17 Γηα κηα εμεηδηθεπκέλε κειέηε ζηε ζεκαζηνινγία ηεο ιεμηθήο ππφ-εμεηδίθεπζεο βι. [Puste98]
  • 46. 46 5 Qualia, Guide Terms και οι ηελεζηΫρ μιαρ γλώζζαρ εςπεηηπιαζμού Αθνινπζψληαο ηελ ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ θαη εηδηθφηεξα ην επίπεδν ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia Structure) επεμεξγαζηήθακε ηνπο 1040 non-by criteria φξνπο-νδεγνχο ηνπ Arts & Architecture Thesaurus πνπ αθνξνχλ ζηελ άπνςε (facet) Objects. Οη φξνη απηνί εμήρζεζαλ απηφκαηα θαη καο παξαδφζεθαλ απφ ην ΗΠ-ΗΣΔ σο θαηάινγνο ζε κνξθή θεηκέλνπ. Πξψηνο καο ζηφρνο ήηαλ ε θαηαγξαθή ηνπ ππεξηζρχνληνο ζεκαζηαθνχ πξσηνηχπνπ γηα θάζε φξν-νδεγφ. Τπελζπκίδνληαο φηη δελ είλαη ππνρξεσηηθφ θάζε ιέμε λα έρεη ηηκή ζε θάζε έλα απφ ηα 4 Qualia [Puste95:76], εκείο αλαδεηήζακε θαη θαηαγξάςακε ην θπξίαξρν quale, φπσο αλαδεηθλχεηαη απφ ηε ζεκαζία ζηα ζπγθεθξηκέλα ζπκθξαδφκελα ρξήζεο ηνπ θάζε φξνπ- νδεγνχ. Γηα παξάδεηγκα, ζηνλ φξν-νδεγφ |640| <animal exhibition buildings> ζεσξνχκε ππεξηζρχνλ ην Σειηθφ quale δηφηη απηή ε ‘φςε’ ηνπ αληηθεηκέλνπ buildings θπξηαξρεί ζηελ έθθξαζε ηνπ φξνπ. Πξνθαλψο, ην buildings έρεη ηηκή θαη ζην Καηαζηαηηθφ quale (θαη ζηηο ηξεηο θαηεγνξίεο) θαη ζην Μνξθηθφ quale (ζε φιεο ηνπ επίζεο ηηο θαηεγνξίεο) θαη ζην quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ θαζψο είλαη αλζξψπηλν δεκηνχξγεκα. Απηέο φκσο νη πηπρέο ηεο ζεκαζίαο δελ είλαη νξαηέο ζηελ ζπγθεθξηκέλε πξαγκάησζε ηεο έλλνηαο BUILDINGS ε νπνία καο κηιά γηα θηίξηα πνπ ιεηηνπξγνύλ σο/έρνπλ σο ζθνπό ηελ έθζεζε δψσλ. Πξφθεηηαη ινηπφλ γηα ηνπο πξνζδηνξηζκνύο ηνπ αληηθεηκέλνπ πνπ καο νδήγεζαλ ζηελ επηινγή ελφο quale σο ππεξηζρχνληνο. Ο δεχηεξνο ζηφρνο ήηαλ ε δεκηνπξγία ηειεζηψλ γηα ηε δεκηνπξγία κηαο πιήξνπο έθθξαζεο πνπ λα ζπλδέεη ην αληηθείκελν κε ηνπο πξνζδηνξηζκνχο ηνπ. Οη ηειεζηέο πξνέθπςαλ απφ ην quale πνπ θάζε θνξά ήηαλ ζε ηζρχ. Έηζη ζην παξάδεηγκα |1296| <condiment vessels> ν ηειεζηήο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζχλδεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ vessels κε ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ (condiment) επηιέμακε λα είλαη ν used_for. Σν ππεξηζρχνλ quale είλαη ην Σειηθφ θαζψο ν φξνο-νδεγφο αλαθέξεηαη ζε ιέκβνπο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα αξηύκαηα. Ο ηειεζηήο used_for, πνπ είλαη απνθιεηζηηθά δεζκεπκέλνο ζην Σειηθφ quale (δει. ελεξγνπνηείηαη κφλν φηαλ εληνπίζεη ην Σειηθφ quale), ζπλδέεη ην αληηθείκελν κε ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ ππφ ηελ νπηηθή γσλία ηεο ρξεζηηθόηεηαο. Ζ πιήξεο έθθξαζε είλαη: Vessels which are used_for condiments. Ζ δηαδηθαζία ζχλδεζεο πνπ πεξηγξάθνπκε δελ είλαη άιιε απφ ηνλ γελεηηθφ κεραληζκφ ηεο δηα- ζπλζεηηθόηεηαο (co-compositionality) ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ. Απφ ηε κηα πιεπξά έρνπκε vessels θαη απφ ηελ άιιε condiments. Σν condiment vessels σο ζχλζεηνο φξνο απνηειεί κηα γελεηηθή παξαγσγή βάζεη ησλ Qualia ησλ εκπιεθφκελσλ φξσλ (ελ πξνθεηκέλσ βάζεη ηνπ
  • 47. 47 Σειηθνχ quale ηνπ vessels). ΢ην παξάδεηγκα |1478| square-rigged vessels: two masts ην ππεξηζρχνλ quale είλαη ην Μνξθηθφ. Δδψ δελ καο ελδηαθέξεη ε ρξεζηηθή νπηηθή γσλία απφ ηελ νπνία κπνξεί λα αληηκεησπίζεη θάπνηνο έλα πινίν αιιά ε κνξθηθή ηνπ, φπσο νξίδεηαη απφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ two masts. Ο ηειεζηήο πνπ επηιέμακε γηα ηελ παξαγσγή ηνπ ζχλζεηνπ φξνπ είλαη ν manufactured. Πξφθεηηαη γηα πινίν πνπ θαηαζθεπάζηεθε κε δχν θαηάξηηα. Ζ πιήξεο έθθξαζε είλαη Square-rigged vessels which are manufactured with two masts. Απφ ηα παξαπάλσ είλαη ζαθέο πσο ε ιέμε vessels ελέρεη ζηε δνκή ηεο θαη ηηο δύν ζεκαζίεο (ρξήζε – κνξθή) θαη ελαπφθεηηαη ζην ζεκαζην-ζπληαθηηθφ πεξηβάιινλ ηνπ φξνπ θάζε θνξά λα ηξνπνπνηεί δπλακηθά, κε ηξφπν γελεηηθό ηε ζεκαζία ηνπ vessels αλάινγα κε ηηο εθθξαζηηθέο αλάγθεο ηνπ Θεζαπξνχ. Καη’ επέθηαζε, κπνξνχκε λα πξνβιέςνπκε ηε ρξήζε θάζε αληηθεηκέλνπ απφ ηε ζηηγκή πνπ έρνπκε δερηεί φηη ε γελεηηθή ηζρχο ησλ φξσλ εληνπίδεηαη ζηα Qualia ηνπο, ηα νπνία φκσο – φπσο πξνείπακε - καο είλαη ήδε γλσζηά. Όζν γηα ηνλ επξεηεξηαζκφ θαη ηελ αλάθηεζε ηεο πιεξνθνξίαο, νη ηειεζηέο (πνπ είλαη θαζνδεγνχκελνη απφ ην ππεξηζρχνλ Quale) εμαζθαιίδνπλ κνλνζήκαληε απεηθφληζε απφ ηε ζηηγκή πνπ είλαη απνθιεηζηηθά δεζκεπκέλνη ζην Quale ηνπο. Ζ επεμεξγαζία ησλ φξσλ-νδεγψλ ήηαλ κηα ‘ρεηξνθίλεηε’, βεκαηηθή δηαδηθαζία. ΢ην πξψην ζηάδην ηεο έξεπλαο, ειέγμακε θάζε φξν μερσξηζηά, αξρηθά γηα λα ηνπ αλαζέζνπκε ην θπξίαξρν ζεκαζηαθφ ηνπ πξσηφηππν φπσο πξνέθππηε απφ ηε δνκή ηνπ ίδηνπ ηνπ φξνπ. ΢ην επφκελν ζηάδην αληηκεησπίζακε ηνπο φξνπο γηα ηνπο νπνίνπο ε δνκή ηνπο κφλν δελ ήηαλ αξθεηή γηα λα καο νδεγήζεη ζηελ αλάζεζε ηνπ ζεκαζηαθνχ ηνπο πξσηνηχπνπ. Δθεί ρξεηάζηεθε λα επηθαιεζηνχκε ηε βνήζεηα ησλ δηαηζζεηηθώλ θαη αληηθεηκεληθώλ ζπκθξαδνκέλσλ. Χο δηαηζζεηηθά, νλνκάζακε ηα ζπκθξαδφκελα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ θνηλή πεπνίζεζε κηαο ζπγθεθξηκέλεο νκάδαο αλζξψπσλ (αξραηνιφγσλ, αξρηηεθηφλσλ, επξεηεξηαζηψλ) σο πξνο ηελ θχζε ελφο αληηθεηκέλνπ. Αληηθεηκεληθά νλνκάζακε ηα ζπκθξαδφκελα ηνπ φξνπ κέζα ζηνλ Θεζαπξφ, δειαδή ηε ζέζε ηνπ ζηελ ηεξαξρία, ηνπο ζπγθείκελνπο φξνπο θαη ην βάζνο νδφλησζεο. ΢ην ηξίην ζηάδην απνκνλψζακε ηνπο ‘πξνβιεκαηηθνχο’ φξνπο, 119 ηνλ αξηζκφ, γηα ηνπο νπνίνπο δελ θαηέζηε δπλαηή ζε θακία πεξίπησζε ε αλάζεζε θπξηαξρνχληνο ζεκαζηαθνχ πξσηνηχπνπ θαη θαηά ζπλέπεηα θαη ε δεκηνπξγία ηειεζηή θαη ε ζχληαμε ηεο έθθξαζεο. Γηαπηζηψζακε πσο ε αηηία βξίζθεηαη ζην επίπεδν αθαίξεζεο ησλ φξσλ απηψλ, ην νπνίν γελλά πξνβιήκαηα είηε κε ηε κεγάιε ηνπ γελίθεπζε είηε κε ηε κεγάιε ηνπ εμεηδίθεπζε (αλαιπηηθά ζην θεθ. 7). Σν ακέζσο επφκελν βήκα ήηαλ ε δεκηνπξγία ησλ ηειεζηψλ, βήκα πνπ απνθαζίζακε λα γίλεη αθνχ ηειεηψζνπκε ηελ επεμεξγαζία ησλ Qualia ψζηε λα έρνπκε πξψηα ζηε δηάζεζε καο θάπνηα ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα θαη ηάζεηο.
  • 48. 48 Ζ θαηαζθεπή ησλ ηειεζηψλ ζα έπξεπε λα δηέπεηαη απφ νληνινγηθή ζπλέρεηα (θάζε ηειεζηήο δεζκεπκέλνο ζην Quale ηνπ θαη κφλν απηφ) θαη απφ ζρεηηθή ζαθήλεηα. Ζ ζρεηηθή θαη φρη ε απφιπηε ζαθήλεηα είλαη ην αλαπφθεπθην απνηέιεζκα ηεο ηζνξξνπίαο αλάκεζα ζηηο αξρέο ηεο πιεξνθνξηαθόηεηαο θαη ηεο νηθνλνκίαο, ηζνξξνπία ε νπνία θάζε θνξά πνπ δηαηαξάρηεθε νδήγεζε είηε ζε πνιχ πεξηγξαθηθνχο ηειεζηέο (κε ηίκεκα ηελ κείσζε ηεο νηθνλνκίαο) είηε ζε πνιχ νηθνλνκηθέο πεξηγξαθέο (κε ηίκεκα ην κηθξφ πιεξνθνξηαθφ πεξηερφκελν ησλ ηειεζηψλ). Καηαιήμακε έηζη ζε 16 ηειεζηέο έρνληαο θαινχο ιφγνπο λα πηζηεχνπκε πσο γηα ην ζπγθεθξηκέλν πιηθφ είλαη απφ πιεπξάο πιήζνπο ην βέιηηζην δπλαηφ. Σν ηέηαξην ζηάδην ηεο κειέηεο καο εμαληιήζεθε ζηε ζχληαμε ησλ ηειεζηψλ ζε πιήξεηο εθθξάζεηο, σο κειψλ ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Όπσο πξναλαθέξζεθε, ηειεζηέο θαη εθθξάζεηο δψζακε κφλν γηα ηνπο 921 φξνπο γηα ηνπο νπνίνπο θαηαιήμακε κε αζθάιεηα ζηελ αλάζεζε ππεξηζρχνληνο ζεκαζηαθνχ πξσηνηχπνπ. Σν ηειεπηαίν ζηάδην ηεο επεμεξγαζίαο ηνπ πιηθνχ καο ήηαλ ε δεκηνπξγία ελφο ‘ζπληαθηηθνχ’ ησλ εθθξάζεσλ ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Καηαγξάςακε δειαδή ηνπο ηξφπνπο ζχληαμεο ησλ εθθξάζεσλ θαη ησλ ηειεζηψλ αλάινγα κε ηε ζχληαμε ηνπ φξνπ-νδεγνχ απφ ηνλ νπνίν εμαξηψληαη. Ζ αξρηθή κειέηε ηνπ ζπληαθηηθνχ καο έδσζε 38 θαλφλεο, αξηζκφο ηφζν κεγάινο ψζηε λα ππνλνκεχεη ηελ ίδηα ηελ έλλνηα ηνπ θαλφλα. Ύζηεξα απφ ηηο απαξαίηεηεο αλαγσγέο θαη αθαηξέζεηο, θαηαιήμακε ζε 7 θαλφλεο, θαζέλαο απφ ηνπο νπνίνπο θηινμελεί ηηο ζρεηηθέο ηνπ ππνπεξηπηψζεηο. Οη θαλφλεο απηέο δείρλνπλ πψο κπνξεί θάπνηνο λα κεηαβεί απφ ζηαηηθέο εθθξάζεηο ηνπ ηχπνπ π.ρ. condiment vessels ζε δπλακηθά πεξηβάιινληα ηνπ ηχπνπ Vessels which are used_for condiments. Δίλαη πιήξεηο, ππφ ηελ έλλνηα φηη κπνξνχλ κε αζθάιεηα λα νδεγήζνπλ ζηελ ζπληαθηηθή αλάπηπμε κηαο πιήξνπο έθθξαζεο νπνηνλδήπνηε απφ ηνπο 921 επηιπζέληεο φξνπο-νδεγνχο. Αλ θαη δελ ήηαλ εμαξρήο δεηνχκελν ζηελ έξεπλα απηή, σζηφζν εηθάδνπκε κε θάζε επηθχιαμε φηη νη θαλφλεο απηνί κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη γηα απηόκαηε κεηαηξνπή θαη ‘κεηάθξαζε’ ησλ φξσλ-νδεγψλ ζηελ θαηάιιειε κνξθή. Παξά ηελ ηξνπή απηή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κειέηεο ηνπ ‘ζπληαθηηθνχ’, δελ αλαδεηήζεθε πεξαηηέξσ ε επαιήζεπζε απηήο ηεο ππφζεζεο. Οη θαλφλεο θαζψο θαη νη φξνη ζηνπο νπνίνπο αθνξνχλ έρνπλ νκαδνπνηεζεί θαη δίλνληαη ζε πίλαθα ζην Παξάξηεκα.
  • 49. 49 Δθεί βξίζθνληαη θαη νη πίλαθεο κε ηελ επεμεξγαζία ησλ φξσλ-νδεγψλ. Ζ θεληξηθή ζηήιε πεξηέρεη ηνπο φξνπο φπσο καο παξαδφζεθαλ, ζηελ αθαηέξγαζηε κνξθή ηνπο.18 Ζ ζηήιε απφ αξηζηεξά πεξηέρεη ηα ππεξηζρχνληα Qualia ησλ φξσλ θαη ε ζηήιε ζηα δεμηά πεξηέρεη ηνπο ηειεζηέο ζπληεηαγκέλνπο ζε εθθξάζεηο γηα κηα γιψζζα επξεηεξηαζκνχ. Qualia θαη ηειεζηέο ζεκαίλνληαη κε ην ίδην ρξψκα γηα λα θαλεί ε θαηαγσγή ησλ ηειεπηαίσλ απφ ηα Qualia. Οη πξνβιεκαηηθέο πεξηπηψζεηο δειψλνληαη γξαθηθά κε θφθθηλε γξαθή. ΢ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί εκθαλίδνληαη ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα θαη ζηαηηζηηθή ηαμηλφκεζε ηεο έξεπλάο καο πάλσ ζηα Qualia θαη ηνπο ηειεζηέο πνπ αλαηέζεθαλ θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ αληίζηνηρα ζηνπο φξνπο-νδεγνχο πνπ αθνξνχλ ζηα αληηθείκελα ηνπ AAT. Γίλνληαη ηα Qualia θαη νη ηειεζηέο πνπ αθνξνχλ ζην θαζέλα μερσξηζηά, ν αξηζκφο εκθάληζεο θάζε ηειεζηή θαη θάζε Quale ζπλνιηθά θαζψο θαη πνζνζηφ επί ηνηο εθαηφ πνπ αθνξά ζηα ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα ηεο εκθάληζεο ησλ ζεκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ. Αλ θαη εκθαλίζηεθαλ θαη ηα 4 Qualia σζηφζν είλαη ζαθέο πσο ν Arts & Architecture Thesaurus πξνζδίδεη κηα ρξεζηηθή/ιεηηνπξγηθή δηάζηαζε ζηα αληηθείκελά πνπ έρεη επξεηεξηάζεη, ηνπιάρηζηνλ φπσο θαίλεηαη απφ ηε κειέηε ησλ non-by criteria φξσλ-νδεγψλ. Σν Σειηθφ quale απιψλεηαη πεξίπνπ ζηε κηζή Άπνςε ησλ Αληηθεηκέλσλ, κε ην Καηαζηαηηθφ quale λα θαηαιακβάλεη πεξίπνπ ηα ππφινηπα 2/3. Ό,ηη πεξηζζεχεη αλήθεη ζην Μνξθηθφ quale θαη ζ’ απηφ ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ, θαη θπζηθά ζηηο πξνβιεκαηηθέο πεξηπηψζεηο πνπ απνηεινχλ ην 11% ηνπ ζπλφινπ. 18 Οη φξνη-νδεγνί ππέζηεζαλ ζεκαζηνινγηθή-ππνινγηζηηθή θαη φρη κνξθνινγηθή επεμεξγαζία. Πξνθαλψο θαη κεηά ηελ επεμεξγαζία ε εμσηεξηθή ηνπο κνξθή ηνπο παξακέλεη ε ίδηα.
  • 50. 50 QUALIA OPERATORS TOTALS FORMAL 52 5% written_in 2 shaped 5 positioned 8 manufactured 37 CONSTITUTIVE 365 35% made_of 6 formed_by 17 parts_of 344 TELIC 495 48% purpose_of_exhibit 2 used_by 7 worn 16 made_for 25 operating 31 built_for 55 used_for 358 AGENTIVE 9 1% created 1 originated_from 8 SUMMARY TOTALS Guide Terms Total 1040 Guide Terms Worked 921 Problems 119 11% Πίλαθαο 4
  • 51. 51 6 Η επμηνεέα ηυν ηελεζηών Αθνινπζεί αλάιπζε ηεο ζεκαζίαο ησλ ηειεζηψλ πνπ εκθαλίδνληαη ζην corpus. ΢ηελ αγθχιε έρνπκε ελζσκαηψζεη ηηο βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά θάζε ηειεζηή έηζη ψζηε ε αγθχιε λα ιεηηνπξγεί σο ε πξνζσπηθή ηαπηφηεηα ηνπ θαζελφο. Πεξηιακβάλεη ην αξρίγξακκα θάζε Quale, κηα ζπληνκνγξαθία ηνπ ηειεζηή (ηελ νπνία ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε παξαθάησ γηα ηελ θαηαλνκή ησλ ηειεζηψλ ζηηο Ηεξαξρίεο) θαη έλαο αξηζκφο πνπ ζπκβνιίδεη ηε ζπλνιηθή ζπρλφηεηα ηνπ θαζελφο ζην ζχλνιν. [F-WR-2] Ο ηειεζηήο written_in δειψλεη ηε γιψζζα γξαθήο ηνπ αληηθεηκέλνπ π.ρ. |463 | EnTerm`<Arabic scripts> - Scripts which are written_in Arabic [F-SH-5] Ο ηειεζηήο shaped δειψλεη ην ζρήκα ηνπ αληηθεηκέλνπ π.ρ. | 96 | EnTerm`<rooflike enclosing structures> - Enclosing structures which are shaped rooflike [F-PO-8] Ο ηειεζηήο positioned δειψλεη ηε ζέζε ηνπ αληηθεηκέλνπ π.ρ. |1206 | EnTerm`<floor clocks> - Clocks which are positioned on floors [F-MAN-37] Ο ηειεζηήο manufactured δειψλεη ηνλ ηξφπν θαηαζθεπήο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |1317 | EnTerm`<flutes without duct> - Flutes which are manufactured without duct [C-MAO-6] Ο ηειεζηήο made_of δειψλεη ην πιηθφ θαηαζθεπήο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |274 | EnTerm`<wood joints> - Joints which are made_of wood [C-FO-17] Ο ηειεζηήο formed_by δειψλεη ηελ νκαδνπνίεζε θάπνησλ αληηθεηκέλσλ γηα ηε δεκηνπξγία ζπλφισλ π.ρ. | 40 | EnTerm`<armor groupings> - Groupings which are formed_by armors [C-PA-344] Ο ηειεζηήο parts_of δειψλεη ηε ζρέζε κεξσλπκίαο
  • 52. 52 π.ρ. |376 | EnTerm`<religious building spaces> - Spaces which are parts_of religious buildings [T-PU-2] Ο ηειεζηήο purpose_of_exhibit αθνξά απνθιεηζηηθά ζηα κνπζεία θαη δειψλεη ην ζθνπφ ηεο έθζεζεο. ΢πληάζζεηαη κε ην which serve σο ΑναθΦ π.ρ. |731 | EnTerm`<history museums> - Museums which serve the purpose_of_exhibit history [T-USB-7] Ο ηειεζηήο used_by δειψλεη ηε ρξήζε ελφο αληηθεηκέλνπ θαη ηνλ δξάζηε ηεο π.ρ. |808 | EnTerm`<children's chairs> - Chairs which are used_by children [T-WO-16] Ο ηειεζηήο worn δειψλεη ηε δπλαηφηεηα έλδπζεο ελφο αληηθεηκέλνπ. Πξνθχπηεη απηφκαηα19 απφ ηνλ Guide Term ν νπνίνο γη’ απηφ ην ιφγν ιέγεηαη πσο έρεη operator-like ζχληαμε. π.ρ. |930 | EnTerm`<accessories worn on the head> - Accessories which are worn on the head [T-MAF-25] Ο ηειεζηήο made_for δειψλεη ην ζθνπφ θαηαζθεπήο ελφο αληηθεηκέλνπ. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηα buildings φπνπ ε ρξήζε ηνπ πεξηζζφηεξν δηαδεδνκέλνπ built_for νδεγεί ζε πιενλαζηηθνύο πξνζδηνξηζκνύο. Ζ επηινγή ηνπ made_for είλαη θαζαξά γισζζηθή. ΢πληαθηηθά θαη ζεκαζηνινγηθά είλαη ηζνδχλακνο κε ην built_for (overspecification, π.ρ. ?Buildings built_for) π.ρ. |616 | EnTerm`<social and civic buildings> - Buildings which are made_for social or civil activities [T-OP-31] Ο ηειεζηήο operating δειψλεη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |1308 | EnTerm`<directly struck idiophones> - Idiophones which are operating directly struck [T-BU-55] Ο ηειεζηήο built_for δειψλεη ηνλ ζθνπφ θαηαζθεπήο ελφο αληηθεηκέλνπ. Δίλαη πεξηζζφηεξν ζαθήο απφ ην made_for θαη ιεηηνπξγεί σο πεξηνξηζκφο επηινγήο ηνπ ζπκπιεξψκαηνο αλάκεζα ζηα structures, complexes π.ρ. |3|, |11|, θ.η.ι. π.ρ. |664 | EnTerm`<meat processing plants> - Plants which are built_for meat processing 19 βι. Καλφλεο, ζει. 94
  • 53. 53 [T-USF-358] Ο ηειεζηήο used_for δειψλεη ην πεδίν ρξήζεο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |974 | EnTerm`<photograph viewing equipment> - Equipment which is used_for photograph viewing [A-CR-1] Ο ηειεζηήο created δειψλεη ηνλ ηξφπν δεκηνπξγίαο/εκθάληζεο ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |650 | EnTerm`<artificial water channels> - Water channels which are created artificially [A-OR-8] Ο ηειεζηήο originated_from δειψλεη ηελ θαηαγσγή ελφο αληηθεηκέλνπ π.ρ. |958 | EnTerm`<Navajo wearing blankets> - Wearing blankets which are originating_from Navajos Με δεδνκέλα ηα απνηειέζκαηα απηά αλαδεηήζεθε ε ζπκκεηνρή θάζε ηειεζηή ζηηο Ηεξαξρίεο ηνπ Facet Objects. ΢ην έλα άθξν βξίζθεηαη ε ηεξαξρία Components κε 330 φξνπο – νδεγνχο ελψ ε ηεξαξρία ζηελ νπνία δελ ζπκκεηέρεη θαλέλαο Non-by φξνο – νδεγφο είλαη ε Object genres. Αθνινπζεί ν πίλαθαο θαη νξηζκέλα ζπκπεξάζκαηα επί ησλ ζπρλνηήησλ θαη ησλ ηαμηλνκηθψλ επηινγψλ ησλ επξεηεξηαζηψλ ηνπ AAT.
  • 54. 54 Η καηανομά ηυν ηελεζηών ζηιρ Ιεπαπσέερ ηηρ Άποτηρ Objects Built Complexes and Districts 11  USF[2]  BU[9] Components 334  MAN[1]  SH[1]  USB[2]  WR[2]  PO[5]  MAO[6]  USF[37]  PA[280] Containers 48  USF[48] Costume 21  PA[2]  OR[3]  WO[16] Exchange Media 5  OR[5] Furnishings 29  SH[1]  PA[1]  USB[2]  USF[25] Information Forms 4  USF[1]  PA[3] Measuring Devices 35  USF[35] Object Genres Object Groupings and Systems 19  BU[2]  USB[2]  FO[15] Open Spaces and Site Elements 14  PO[1]  SH[1]  USF[1]  BU[3]  OP[4]  PA[4] Πίλαθαο 5 Recreational Artifacts 18  SH[1]  PA[1]  USF[16] Settlements and Landscapes 1  USF[1] Single Built Works 73  SH[1]  PO[1]  CR[1]  PU[2]  USF[2]  MAF[25]  BU[41] Sound Devices 13  PA[1]  MAN[4]  USF[4]  OP[14] Tools and Equipment 199  USB[1]  PA[53]  USF[145] Transportation Vehicles 58  OP[13]  MAN[13]  USF[32] Visual Works 1  PA[1] Weapons and Ammunition 25  USF[6]  MAN[19]
  • 55. 55 Όπσο θαίλεηαη απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα, ε έληαμε ησλ φξσλ – νδεγψλ ζηηο ηεξαξρίεο απφ ηνπο επξεηεξηαζηέο ηνπ AAT θαίλεηαη λα κελ αθνινπζεί γηα φιεο ηηο πεξηπηψζεηο ζηαζεξά θξηηήξηα, δείρλνληαο θαηά ζπλέπεηα πσο δελ είλαη πάληα ζηαζεξέο θαη νη πξνζέζεηο ηνπο π.ρ.: |1004 | EnTerm`<agricultural equipment> θαη |1351 | EnTerm`<water sports equipment> Ο φξνο 1004 εληάζζεηαη ζηελ ηεξαξρία Δξγαιεία θαη Δμνπιηζκόο (Tools and Equipment) ελψ ν φξνο 1351 είλαη εληαγκέλνο ζηελ θαηεγνξία ησλ Αληηθεηκέλσλ Αλαςπρήο (Recreational Artifacts). ΢ηελ πξψηε πεξίπησζε ν εμνπιηζκόο θαηεγνξηνπνηείηαη βάζεη ηεο ρξεζηηθήο αμίαο ηνπ σο αληηθεηκέλνπ αλαςπρήο θαη ζηελ δεχηεξε πεξίπησζε έρνπκε λα θάλνπκε κε εμνπιηζκό πνπ απιψο είλαη εμνπιηζκόο. |524 | EnTerm`<securing devices> θαη |1147 | EnTerm`<cooking and heating devices> θαη |1207 | EnTerm`<distance measuring devices> Ο φξνο 524 αλήθεη ζηελ ηεξαξρία Components, ν 1147 ζηελ ηεξαξρία Tools and equipment θαη ν φξνο 1207 ζηελ ηεξαξρία Measuring Devices. ΢ηηο δχν ηειεπηαίεο ρξήζεηο, ε έλλνηα ΢Τ΢ΚΔΤΖ ρξσκαηίδεηαη ζεκαζηνινγηθά θαη εληάζζεηαη ζηελ αλάινγε θαηεγνξία. ΢ηελ πξψηε πεξίπησζε, παξφιν πνπ είλαη θαη εδψ ζαθήο ε ρξεζηηθφηεηα ησλ κεραληζκώλ αζθαιείαο ν φξνο ηαμηλνκείηαη ζεκαζηνινγηθά αρξσκάηηζηνο ζηελ ηεξαξρία Components. Σν ίδην παξαηεξείηαη θαη κε ηελ έλλνηα accessories π.ρ., |448 | EnTerm`<surveying accessories> (Components) θαη |946 | EnTerm`<hair accessories> (Costume)
  • 56. 56 Σα παξαπάλσ παξαδείγκαηα πνπ δείρλνπλ φηη ζπρλά αθνινπζείηαη δηαθνξεηηθφ πξφηππν ηαμηλφκεζεο ζε ζπλδπαζκφ κε ην πιήζνο (330 – πεξίπνπ ην 1/3 ηνπ ζπλφινπ) ησλ φξσλ – νδεγψλ πνπ αλήθνπλ ζηελ ηεξαξρία Components πξνζδίδνπλ κηα δηαθνξεηηθή ρξνηά ζηελ ηεξαξρία απηή. Γίλεηαη ε εληχπσζε, πσο ε ηεξαξρία απηή ιεηηνπξγεί σο ρψξνο ζπγθέληξσζεο ελλνηψλ πνπ γηα θάπνηνπο ιφγνπο δελ κπνξνχλ λα εληαρζνχλ θάπνπ αιινχ θαη βξίζθνληαη ζε θαηάζηαζε αλακνλήο κέρξη λα ππάξμεη θάπνηνο θαιχηεξνο φξνο πνπ ζα επηηξέςεη ηελ κεηαθνξά ηνπο ζε κηα πεξηζζφηεξν αληηπξνζσπεπηηθή ηεξαξρία. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ππάξρνπλ ηεξαξρίεο φπσο ε Object genres θαη ε Visual Works πνπ πεξηέρνπλ θαλέλα ή έλα κφλν Non-By Criteria φξν-νδεγφ. Δπίζεο, νη ηεξαξρίεο απηέο έρνπλ θαη ζεακαηηθά ιηγφηεξνπο By-Criteria φξνπο-νδεγνχο απφ ηηο ππφινηπεο. Δίλαη μεθάζαξν φηη ην πιήζνο ησλ φξσλ-νδεγψλ έρεη λα θάλεη κε ην πιήζνο ησλ πεξηγξαθεηψλ (descriptors) θάζε Ηεξαξρίαο. Ζ ηεξαξρία Components πεξηιακβάλεη ζπλνιηθά 3675 φξνπο (φξνπο-νδεγνχο θαη πεξηγξαθεηέο καδί) ελψ ε ηεξαξρία Visual Works πνπ πεξηιακβάλεη 51 φξνπο-νδεγνχο έρεη ζπλνιηθά 652 φξνπο θαη ε Object genres πνπ έρεη ζπλνιηθά 11 κφλν φξνπο-νδεγνχο, πεξηιακβάλεη ζπλνιηθά 202 φξνπο. Μηα πξψηε ινηπφλ εθηίκεζε ιέεη πσο εθεί πνπ βιέπνπκε ιίγνπο ή θαζφινπ φξνπο-νδεγνχο πξέπεη αλαγθαζηηθά λα πεξηκέλνπκε θαη κηθξή θάιπςε ηνπ θόζκνπ αλαθνξάο (universe of discourse) πνπ έρνπλ νξίζεη νη επξεηεξηαζηέο ηνπ AAT αθνχ θαηά θαλφλα ιίγνη φξνη-νδεγνί ζεκαίλνπλ θαη ιίγνπο πεξηγξαθεηέο. ΢ηε βάζε απηήο ηεο παξαηήξεζεο, ηίζεηαη ην εμήο εξψηεκα: Δίλαη ην πιήζνο ησλ φξσλ- νδεγψλ ζε κηα ηεξαξρία ελδεηθηηθφ ηεο ζπλνρήο θαη ηεο νκνηνγέλεηάο ηεο; Θα επζηαζνχζε ε άπνςε φηη εθεί πνπ ππάξρνπλ ιίγνη φξνη-νδεγνί ην ζχλνιν ησλ φξσλ θαζηζηά ηελ ηεξαξρία ζπλεθηηθφηεξε, θαη εθεί πνπ έρνπκε πνιινχο φξνπο-νδεγνχο ην κεγάιν απηφ ζχλνιν θαζηζηά ηελ ηεξαξρία ραιαξή; Πηζηεχνπκε φηη γηα ηελ απάληεζε ησλ εξσηεκάησλ απηψλ είλαη ππνρξεσηηθφ λα γίλνπλ νη εμήο παξαδνρέο: πξψηνλ, φηη δελ έρνπκε θάλεη ζθάικαηα ζηελ αλάζεζε ησλ ζεκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ ζηνπο φξνπο, δεχηεξνλ, φηη δελ έρνπκε θάλεη ζθάικαηα ζηελ επηινγή ησλ ηειεζηψλ σο πξνο ηελ αληηπξνζσπεπηηθφηεηά ηνπο λα απερνχλ ην quale απφ ην νπνίν εμαξηψληαη, ηξίηνλ φηη νη ππάξρνπζεο ηεξαξρίεο ηνπ AAT είλαη αληηπξνζσπεπηηθέο ηνπ ‘θφζκνπ’ ησλ ηερλψλ θαη ηεο αξρηηεθηνληθήο θαη ηέηαξηνλ φηη νη φξνη πνπ εκείο ρξεζηκνπνηνχκε γηα λα βγάινπκε ηα ζπκπεξάζκαηά καο είλαη ηαμηλνκεκέλνη απφ ην AAT κε φζν ην δπλαηφλ πην επηζηεκνληθφ ηξφπν. Αθφκα θη αλ γηα ηηο αλάγθεο ηνπ ζπιινγηζκνχ καο δερζνχκε σο αιεζείο ηηο παξαπάλσ πξνθείκελεο, δπζηπρψο ηα ζπκπεξάζκαηα είλαη ζπγθερπκέλα. Μπνξεί κελ νη πνιππιεζέζηεξεο ηεξαξρίεο Components
  • 57. 57 θαη Tools and Equipment λα ραξαθηεξίδνληαη απφ ζεκαληηθή εηεξνγέλεηα σο πξνο ηνπο φξνπο πνπ πεξηιακβάλνπλ σζηφζν νη ‘κηθξέο’ ηεξαξρίεο δελ δείρλνπλ αληηζηξφθσο αλάινγε ζπλνρή θαη νκνηνγέλεηα. ΢ηελ ηεξαξρία Open Spaces and Site Elements έρνπκε αλαγλσξίζεη 14 φξνπο-νδεγνχο νη νπνίνη ραξαθηεξίδνπλ ηνπο πεξηγξαθεηέο σο πξνο: ηε ζέζε, ην ζρήκα, ην ζθνπό ρξήζεο, ην ζθνπό θαηαζθεπήο, ηνλ ηξόπν ιεηηνπξγίαο θαη ηε ζρέζε κεξσλπκίαο κε ππεξώλπκνπο όξνπο. Καηαιήγνπκε ζηελ άπνςε φηη κε ηελ παξνχζα νξγάλσζε ησλ φξσλ ζηηο ηεξαξρίεο ηνπ AAT θαη κε ηελ ηαπηφρξνλε απνδνρή ηεο νξζφηεηαο ζηελ εθαξκνγή ησλ ζεκαζηαθψλ πξσηνηχπσλ ζηνπο φξνπο, είλαη κάιινλ ρσξίο λφεκα ε επηδίσμε ‘θαλνληθνπνίεζεο’ ησλ ηεξαξρηψλ θαη ε αλαδήηεζε ηεο ‘βέιηηζηεο’ ζεκαζηαθήο ηνπο εκβέιεηαο σο κέζνπ γηα ηελ θαλνληθνπνίεζε απηή.
  • 58. 58 7 Η ζύνηαξη και οι κανόνερ ηηρ Γλώζζαρ Δςπεηηπιαζμού ΢ηελ ελφηεηα απηή πξνζθέξνληαη νη θαλφλεο ζχληαμεο ησλ ηειεζηψλ θαη ησλ εθθξάζεσλ ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ νη νπνίνη θαζνδεγνχλ ελ ζπλερεία ηε δπλαηφηεηα δπλακηθήο20 ζχλδεζεο ησλ φξσλ ελφο Θεζαπξνχ, ηελ δεκηνπξγία δειαδή λέσλ ή ζχλζεησλ φξσλ απφ πξνυπάξρνληεο, θάηη πνπ είλαη θαη ε βαζηθή επηηαγή ηεο Θεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ. ΤΠΟΜΝΗΜΑ α’  νπνηνζδήπνηε φξνο ιεηηνπξγεί πξνζδηνξηζηηθά (κεηαηξνπέαο – modifier) ζηε βάζε ηνπ Guide Term α’(1,2…ν)  νπνηνζδήπνηε επηπιένλ φξνο ιεηηνπξγεί πξνζδηνξηζηηθά ζηε βάζε ηνπ Guide Term. β’  ε βάζε (θεθαιή) ηνπ Guide Term β(1,2…ν)’  ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ζχληαμεο, νπνηνζδήπνηε άιινο φξνο θαηέρεη ζέζε βάζεο θαη ζπλδέεηαη παξαηαθηηθά κε ηελ πξνυπάξρνπζα. [ΑναθΦ]  Αλαθνξηθή Φξάζε, πξφθεηηαη γηα ην which serve/are/is. [ΠποθΦ]  Πξνζεηηθή Φξάζε, πξφθεηηαη γηα θξάζεηο κε ηα on, above the, below θ.α. [Operαtor]  ζπκβνιίδεη ηνλ Operator AND  ζπκβνιίδεη ηελ παξαηαθηηθή ζύλδεζε δύν ή πεξηζζόηεξσλ πξνζδηνξηζκώλ ηεο βάζεο. Μεηαηξέπεηαη ζην ινγηθό OR ζηε γιώζζα επξεηεξηαζκνύ. FOR  ζπκβνιίδεη ηελ FOR-ζύληαμε ζε πεξηπηψζεηο ησλ Guide Terms πνπ ζπληαθηηθά ζπκπεξηθέξνληαη Operator-like. 20 Αλαιπηηθά γηα ηηο δπλακηθέο έλλνηεο ζηνπο Θεζαπξνχο φξσλ θαη ζηνλ AAT ζπγθεθξηκέλα, βι. [Νηνάο99]. Γηα ην δήηεκα ηεο ζχλζεζε ησλ φξσλ ζηνλ AAT βάζεη ηνπ πξνηχπνπ πνπ αθνινπζείηαη απφ ην ίδην ην AAT, βι. [Soergel85].
  • 59. 59 WORN  ζπκβνιίδεη ηελ WORN-ζύληαμε ζε πεξηπηψζεηο πνπ Guide Terms ζπληαθηηθά ζπκπεξηθέξνληαη Operator-like. :  άλσ-θάησ ηειεία, ζπκβνιίδεη ηελ άλσ-θάησ ηειεία ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ζχληαμεο ησλ Guide Terms [Β΢Γ]  ζπκβνιίδεη ηνλ Βνεζεηηθό ΢εκαζηαθό Γείθηε πνπ είλαη κία ζηαζεξά ζεκαζηαθά εμαξηεκέλε απφ ην Quale πνπ θπβεξλά ηνλ operator. Δίλαη κέξνο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ θαη ζπληάζζεηαη σο ζπκπιήξσκα ηνπ βαζηθνχ ζπκπιεξψκαηνο. Δίλαη επηλφεζε δηθή καο θαη δελ απνηειεί κέξνο ηεο ζεσξίαο ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ
  • 60. 60 1. α’ + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+ [Β΢Γ]) Πξφθεηηαη γηα ηνλ πην ζπλεζηζκέλν ηξφπν ζχληαμεο. Ο φξνο-νδεγφο απνηειείηαη απφ ηε βάζε θαη απφ πξνζδηνξηζκό π.ρ. |3| EnTerm <industrial buildings> |365| EnTerm <key components> |1025| EnTerm <protective equipment> Καηά ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ, ν πξνζδηνξηζκφο κεηαηξέπεηαη ζε ζπκπιήξσκα (argument) θαη ε βάζε ηίζεηαη ζε ζέζε ππνθεηκέλνπ ηνπ ξήκαηνο ηεο αλαθνξηθήο θξάζεο. |3| Buildings which are built_for industrial activities21 |365| Objects22 which are parts_of keys |1025| Equipment which is used_for protection23 ΢ε απηή ηε κνξθή ζχληαμεο πεξηιακβάλνληαη θαη δηάθνξεο άιιεο κνξθέο νη νπνίεο θαηέρνπλ πνιχ κηθξά πνζνζηά εκθάληζεο ελψ κπνξνχλ εχθνια λα αλαρζνχλ ζηελ κνξθή απηή, φπσο:  α’ + β’1 AND β’2  β’1 AND β’2 + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ |179| EnTerm <display rooms and spaces> |179| Rooms and spaces which are used_for display 21 Δπεηδή ν πξνζδηνξηζκφο δελ κπνξεί λα νπζηαζηηθνπνηεζεί θαηά ηελ είζνδφ ηνπ ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, ρξεζηκνπνηείηαη ν Βνεζεηηθφο ΢εκαζηαθφο Γείθηεο activities πνπ πεξηγξάθεη απνθιεηζηηθά ην Telic quale. 22 Όηαλ ε βάζε ηνπ Guide term είλαη είηε ην elements είηε ην components, κεηαηξέπεηαη ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ ζε Objects. 23 Οπζηαζηηθνπνίεζε κεηνρήο πνπ έρεη ην ξφιν πξνζδηνξηζκνχ βάζεο, φηαλ απηή πεξλάεη ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ.
  • 61. 61 Δδώ ηα β’1 AND β’2 είλαη ζπληαθηηθά ηζνδύλακα κε ην απιό β’.  α’1 AND α’2 + β’1 AND β’2  β’1 AND β’2 + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’1 AND α’2 |1179| EnTerm <fishing and trapping tools and equipment> |1179| Tools and equipment which are used_for fishing and trapping Δδώ ηα α’1 AND α’2 είλαη ζπληαθηηθά ηζνδύλακα κε ην απιό α’ ΢ε απηέο ηηο ππφ-πεξηπηψζεηο αθνινπζείηαη ν ηξφπνο ζχληαμεο ηνπ γεληθνχ θαλφλα. ΢ηελ πξψηε πεξίπησζε, νη παξαηαθηηθά ζπλδεδεκέλεο βάζεηο παίξλνπλ ηε ζέζε ηνπ ππνθεηκέλνπ ζηε θξάζε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ θαη ν πξνζδηνξηζκφο ην ξφιν ηνπ ζπκπιεξψκαηνο. ΢ηε δεχηεξε πεξίπησζε, νη παξαηαθηηθά ζπλδεδεκέλνη πξνζδηνξηζκνί παίξλνπλ θαλνληθά ηε ζέζε ηνπ ζπκπιεξψκαηνο, δηαηεξψληαο ηελ παξάηαμε, ελψ θαη νη παξαηαθηηθά ζπλδεδεκέλεο βάζεηο ζπκπεξηθέξνληαη φπσο ζην πξψην παξάδεηγκα.
  • 62. 62 2. α’ + α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ + α’1 Ο θαλφλαο απηφο απνηειεί ηελ πην αθεξεκέλε αλαγσγή ησλ παξαθάησ θαλφλσλ αλ θαη ε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ αλά πεξίπησζε εκθαλίδεη ειαθξέο παξαιιαγέο.  α’ + α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ + α’1 |13| EnTerm <water distribution structures> |13| Structures which are built_for water distribution Δδώ ν πξώηνο πξνζδηνξηζκόο ραξαθηεξίδεη ηνλ δεύηεξν, ελώ θαη νη δύν καδί ραξαθηεξίδνπλ ηε βάζε. Καη ζε απηή ηελ πεξίπησζε, ε βάζε ηίζεηαη σο ππνθείκελν θαη νη πξνζδηνξηζκνί, δηαηεξψληαο ηε ζεηξά θαη ηηο ηδηφηεηέο ηνπ, αλαιακβάλνπλ ην ξφιν ηνπ ζπκπιεξψκαηνο.  α’ + α’1 + β’  α’1 + β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ |650| EnTerm <artificial water channels> |650| Water channels which are created artificially24 ΢ηελ πεξίπησζε απηή, ε βάζε ραξαθηεξίδεηαη από ηνλ πην θνληηλό ηεο πξνζδηνξηζκό θαη ν πξώηνο πξνζδηνξηζκόο ραξαθηεξίδεη ηε βάζε κε ηνλ πξνζδηνξηζκό ηεο, σο ζπλόινπ. Ζ ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ δηαθέξεη ζε απηφ ην παξάδεηγκα. Καη πάιη ε βάζε ηνπ Guide Term αλαιακβάλεη ξφιν ππνθεηκέλνπ ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, ζπλνδεχεηαη φκσο 24 Σν ζπκπιήξσκα, θαηά ηελ είζνδφ ηνπ ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε επέππημα, γεγνλφο πνπ νξίδεηαη απφ ηνλ operator.
  • 63. 63 απφ ην απαξαίηεην ζπκπιήξσκά ηεο, ηνλ πξνζδηνξηζκφ α’1. Ο πξνζδηνξηζκφο ηνπ ζπλφινπ θαηαιακβάλεη ηε ζέζε ηνπ ζπκπιεξψκαηνο.  α’ + α’1 + β’  α’ + β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’1 |681| EnTerm<military training buildings> |681| Military buildings which are used_for training ΢ηελ πεξίπησζε απηή, ε βάζε πξνζδηνξίδεηαη από ηνλ πξώην ζηε ζεηξά πξνζδηνξηζκό θαη ν δεύηεξνο ραξαθηεξίδεη βάζε θαη πξνζδηνξηζκό σο ζύλνιν. Ο πξώηνο πξνζδηνξηζκόο ηνπνζεηεί ηε βάζε ζηελ νληνινγηθή ηεο θαηεγνξία θαη ν δεύηεξνο ρξσκαηίδεη ζεκαζηαθά ηελ έλλνηα αληαλαθιώληαο ην βαζηθό ηεο Quale. ΢ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο φξσλ-νδεγψλ πνπ παξνπζηάδνπλ ηε δνκή α’ + α’1 + β’, ηα θξηηήξηα πνπ ελεξγνπνηνχληαη γηα ηελ ηαμηλφκεζή ηνπο ζηελ θαηάιιειε θάζε θνξά θαηεγνξία, θαη θαη’ επέθηαζε ζηελ ζσζηή γιψζζα επξεηεξηαζκνχ, είλαη α) ην θξηηήξην ησλ δηαηζζεηηθώλ ζπκθξαδνκέλσλ25 θαη β) ην θξηηήξην ησλ αληηθεηκεληθώλ ζπκθξαδνκέλσλ (επίθιεζε ηνπ Θεζαπξνχ). Σν πξψην θξηηήξην ιέεη π.ρ. <artificial water channels> φηη δελ κπνξεί λα κηιάκε γηα 25 Με ηνλ φξν δηαηζζεηηθά ζπκθξαδφκελα ελλνείηαη ε θνηλή πίζηε κηαο επηζηεκνληθήο ή άιιεο θχζεο νκάδαο γηα έλα αληηθείκελν. Δίλαη απηφ γηα ην νπνίν κηα νκάδα κε θνηλά ελδηαθέξνληα θαη ζηφρνπο ζα ζπκθσλνχζε (π.ρ. νη αξραηνιφγνη, νη αξρηηέθηνλεο, νη επξεηεξηαζηέο). Τπάξρεη βεβαίσο ε εμήο επηζηεκνινγηθή αληίξξεζε: ηα δεδνκέλα ηνπ εμσηεξηθνχ θφζκνπ πξνζιακβάλνληαη απφ ηα άηνκα θαη κεηαηξέπνληαη ζε γλψζε θαη πιεξνθνξία. Μεζνιαβεί φκσο αλαπφθεπθηα ην επίπεδν ησλ αηζζήζεσλ θαη ηεο εκπεηξίαο ην νπνίν κνξθνπνηεί γηα ηνλ θαζέλα μερσξηζηά ηε ζπγθεθξηκέλε πξφζιεςε. Καηά ζπλέπεηα, δελ είλαη πνηέ βέβαην φηη ε ‘θνηλή πίζηε’ κηαο νκάδαο αθνξά ζην ίδην ‘αθεξεκέλν αληηθείκελν’. Οη πεξηνξηζκνί πνπ ζέηεη ν ζπιινγηζκφο απηφο δελ ζα καο απαζρνιήζνπλ. Γηαηζζεηηθά θαη αληηθεηκεληθά ζπκθξαδφκελα έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί θαη γηα ηελ επηινγή ησλ Βνεζεηηθψλ ΢εκαζηαθψλ Γεηθηψλ. Γηαηζζεηηθά ζπκθξαδφκελα ππαγνξεχνπλ ηε ρξήζε Β΢Γ φπσο ‘activities, purposes’ θαη αληηθεηκεληθά ζπκθξαδφκελα ππαγνξεχνπλ ηε ρξήζε Β΢Γ φπσο ‘elements, structures’.
  • 64. 64 ‘Καλάιηα ηερλεηνύ λεξνύΚαλάιηα πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ γηα ηερλεηό λεξό’ αιιά γηα ‘Σερλεηά θαλάιηα λεξνύΚαλάιηα λεξνύ πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ ηερλεηά’. Σν θξηηήξην ησλ αληηθεηκεληθψλ ζπκθξαδνκέλσλ ιέεη φηη π.ρ. <military training buildings> επεηδή δελ ππάξρεη θαλέλαο πεξηνξηζκφο ζηελ εξκελεία ηνπ φξνπ σο ‘Κηίξηα ζηξαηησηηθήο εθπαίδεπζεοΚηίξηα πνπ έρνπλ ρηηζηεί γηα ζηξαηησηηθή εθπαίδεπζε’ θαη ‘΢ηξαηησηηθά θηίξηα εθπαίδεπζεο΢ηξαηησηηθά θηίξηα πνπ έρνπλ ρηηζηεί γηα εθπαίδεπζε’ ππΫπει να επικαλεζηούμε ηα αληηθεηκεληθά ζπκθξαδφκελα ηνπ φξνπ, ην ζεκαζηαθφ ηνπ πεξηβάιινλ δειαδή, φπσο απηφ εκθαλίδεηαη ζηνλ Θεζαπξφ26 . Μειεηψληαο ηελ ηεξαξρία Δπξχηεξσλ φξσλ (Broader Term Tree) δηαπηζηψλνπκε φηη ν φξνο απνηειεί εξειδέκεςζη ηνπ φξνπ military buildings ελψ κηα καηηά θαη ζηηο ππαγμαηώζειρ (instances – Hierarchical report) ηνπ φξνπ απηνχ καο μεθαζαξίδεη πιήξσο ην πξφβιεκα ηεο νληνινγηθήο έληαμεο απηψλ ησλ θηηξίσλ. Χο πξνο ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ, ε βάζε παξακέλεη ην ζηνηρείν πνπ θπβεξλά ηελ αλαθνξηθή πξφηαζε θαη αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε, ππάξρεη ελαιιαγή ησλ πξνζδηνξηζκψλ σο ζπκπιεξσκάησλ. 26 Μηα πηζαλή επίζεο εξκελεία ζα ήηαλ θαη ε ‘Δθπαηδεπηηθά θηίξηα πνπ έρνπλ ρηηζηεί γηα ζηξαηησηηθνχο ζθνπνχο’, φκσο ζε απηή ηελ πεξίπησζε αλαγθαδφκαζηε –ρσξίο ιφγν- λα ρξεζηκνπνηήζνπκε Βνεζεηηθφ ΢εκαζηαθφ Γείθηε (‘ζθνπνύο’) ελψ παξαβιέπνπκε θαη ην θξηηήξην ησλ δηαηζζεηηθψλ ζπκθξαδνκέλσλ.
  • 65. 65 3. β’ : α’ + (α’1 + α’2)  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+…+[Β΢Γ]) Καη απηφο ν θαλφλαο απνηειεί κηα γεληθή αθαίξεζε θαη αλαγσγή απφ άιιεο κνξθέο πνπ αλ θαη παξνπζηάδνπλ ζπλζεηηθή πνηθηιία, ζπκκνξθψλνληαη σζηφζν ζην παξαπάλσ ζπληαθηηθφ ζρήκα. Πην ζπγθεθξηκέλα:  β’ : α’ + α’1  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ + α’1 |248| EnTerm<ends: furniture components> |1057| EnTerm<brushes: maintenance tools> | 248| Ends which are parts_of furniture components |1057| Brushes which are parts_of maintenance tools  β’ : α’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ |819| EnTerm<steps: furniture> |968| EnTerm<shovels: earthmoving> |819| Steps which are parts_of furniture |968| Shovels which are used_for earthmoving  β’1 + β’2 : α’ + (α’1)  β’1 + β’2 + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’+ … |21| EnTerm<images and ornament: layout features |76| EnTerm<culminating and edge ornaments: architectural |21| Images and ornaments which are parts_of layout features |76| Culminating and edge ornaments which are parts_of architectural elements27 27 Β΢Γ: Πεξίπησζε φπνπ ν πξνζδηνξηζκφο δελ κπνξεί λα νπζηαζηηθνπνηεζεί. Ο ζπγθεθξηκέλνο Βνεζεηηθφο ΢εκαζηαθφο Γείθηεο είλαη απνθιεηζηηθά δεζκεπκέλνο ζην Constitutive Quale
  • 66. 66 Καζίζηαηαη πξνθαλέο απφ ην παξάδεηγκα ηνπ δεχηεξνπ Guide Term (76) πσο νη ζπληαθηηθέο πνηθηιίεο είλαη ηφζεο ψζηε λα κελ κπνξνχλ λα ζηεξίμνπλ ηε δεκηνπξγία εμεηδηθεπκέλνπ θαλφλα κε βάζε ηε δνκή ηνπο. Γη’ απηφ ην ιφγν θαη γίλεηαη ε πξνζπάζεηα αλαγσγήο ζε θαζνιηθφηεηεο θαη θαλνληθφηεηεο. Ζ δεκηνπξγία θαλφλα γηα ηελ παξακηθξή απφθιηζε ζα ππνλφκεπε ηελ ίδηα ηελ έλλνηα ηνπ θαλφλα. Χο πξνο ηηο πεξηπηψζεηο ινηπφλ απηνχ ηνπ ηχπνπ, έρνπκε, ζηε κία ή ηελ άιιε πεξίπησζε, λα θάλνπκε κε ηε δνκή β’ + α’. Ζ πνηθηιία ηνπ αξηζκνχ ησλ πξνζδηνξηζκψλ φζν θαη ηεο ζέζεο ηνπο (δει. ην πφηε πξνζδηνξίδνπλ ηε βάζε, πφηε ην ζπκπιήξσκά ηεο θαη πφηε θαη ηα δχν σο ζχλνιν) είλαη ε κεγαιχηεξε πνπ απαληήζεθε ζε φιν ην corpus, ζηνηρείν πνπ ελδερνκέλσο λα δείρλεη θαη ηελ επηηπρία ηεο – αζαθνχο σζηφζν ζεκαζηνινγηθά θαη ακθίζεκεο– άλσ θαη θάησ ηειείαο σο κέζνπ ηαμηλφκεζεο ελλνηψλ. Χο πξνο ηελ ακθηζεκία ηνπ ηξφπνπ απηνχ, αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο αλ θαη ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζρήκαηνο ζχληαμεο, αθνξά ζε φξνπο πνπ αλήθνπλ ζην Constitutive quale, κε ηελ άλσ θάησ ηειεία δειψλεηαη επηπιένλ θαη ην Σειηθφ quale (παξάδεηγκα 968 παξαπάλσ) αιιά θαη ην Μνξθηθφ, π.ρ., |1478 | EnTerm`<square-rigged vessels: two masts>
  • 67. 67 4. α’ AND α’ + β’  α’ OR β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ |75| EnTerm<barriers and barrier elements> |95| EnTerm<structural slabs and structural slabs components> |551| EnTerm`<bodies of water and components of bodies of water> |986| EnTerm<anvils and anvil accessories> Ζ κνξθή απηή Guide Term πεξηγξάθεη ηαπηφρξνλα δχν δηαθνξεηηθέο πιεπξέο ηνπ ίδηνπ φξνπ. Υαξαθηεξίδεη ηνλ φξν απηφλνκα θαη σο πξνο ηα κέξε ηνπ. Ζ αλαπαξάζηαζε απηή έρεη ζίγνπξα ραξαθηήξα εμαίξεζεο θαζψο ε αλάιπζε ηνπ κεκνλσκέλνπ φξνπ θαζίζηαηαη αδχλαηε αθνχ δελ ζπλνδεχεηαη απφ άιιν ζπληαθηηθφ-ζεκαζηαθφ πεξηβάιινλ θαη απιά παξαηίζεηαη. Δπίζεο, ν κεκνλσκέλνο φξνο εκθαλίδεηαη ζηνλ Θεζαπξφ κε ηε κνξθή Descriptor ελψ ε αλαπαξάζηαζε σο ζχλνιν κε κέξε εκθαλίδεηαη θαλνληθά σο Guide Term. Χο εθ ηνχηνπ, ε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ ζπληάζζεηαη σο εμήο |75| Βarriers or objects which are parts_of barriers |95| Structural slabs or objects which are parts_of structural slabs |551| Bodies of water or objects which are parts_of bodies of water28 |986| Anvils or accessories which are parts_of anvils 28 Όπσο θαη ζε πξνεγνχκελεο πεξηπηψζεηο, θαη εδψ ε ζπλζεηηθή πνηθηιία φξσλ θαη πξνζδηνξηζκψλ δελ νδεγεί αλαγθαζηηθά ζηε δεκηνπξγία εμεηδηθεπκέλνπ θαλφλα. Σν bodies of water ζεσξείηαη κία απηφλνκε νληφηεηα θαη φρη ζχλζεζε πξνζδηνξηζηηθψλ, θάηη πνπ επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηελ νληνινγηθή ηαπηφηεηα ηνπ φξνπ, σο έλλνηαο.
  • 68. 68 5. α’ AND α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ OR α’1 Ο θαλφλαο απηφο πεξηγξάθεη ην ζρήκα ζχληαμεο φπνπ δχν πξνζδηνξηζκνί ζπλδένληαη θαηά παξάηαμε θαη ραξαθηεξίδνπλ απφ θνηλνχ ηε βάζε. |7| EnTerm`<health and welfare facilities> |17| EnTerm`<supporting and resisting elements> |1058| EnTerm`<drafting, drawing and writing equipment> |1438| EnTerm`<hunting and commercial fishing vessels> Οη κεηαζρεκαηηζκνί ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ έρνπλ σο εμήο: |7| Facilities which are built_for health and welfare activities |17| Objects which are used_for supporting and resisting |1058| Equipment which is used_for drafting, drawing and writing |1438| Vessels which are used for hunting and commercial fishing Ζ βάζε πάληα αλαιακβάλεη ην ξφιν ηνπ ππνθεηκέλνπ ηεο αλαθνξηθήο πξφηαζεο θαη νη δηάθνξνη πξνζδηνξηζκνί ην ξφιν ηνπ ζπκπιεξψκαηνο. Όπσο θαη ζηνλ πξνεγνχκελν θαλφλα, θαη εδψ νη παξαιιαγέο είλαη αξθεηέο θαη κε πνιχ κηθξή ζπρλφηεηα εκθάληζεο ε θάζε κία. Γελ κπνξνχλ λα ζρεκαηίζνπλ θαλφλεο ελψ εχθνια αλάγνληαη ζην γεληθφ ζρήκα α’ AND α’1 + β’.
  • 69. 69 6. β’ FOR α’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+Β΢Γ) Απηφ ην ζρήκα ζχληαμεο, καδί κε ην επφκελν πνπ ζα παξνπζηαζηεί, απνηεινχλ δχν ζεκαληηθέο απνθιίζεηο απφ ην ζπλεζηζκέλν ηξφπν ζχληαμεο ησλ Guide Terms. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε ζχληαμή ηνπο εκθαλίδεη ζπκπεξηθνξά Operator-like. Δίλαη πεξηπηψζεηο φπνπ ε ίδηα ε ζχληαμε ηνπ Guide Term θαζνξίδεη ηελ θαηεγνξία ζεκαζηαθνχ πξσηνηχπνπ ηεο βάζεο αιιά θαη θαζνδεγεί κε ηξφπν απηόκαην ηνλ νξηζκφ ηνπ Operator αιιά θαη ηεο ζχληαμεο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. |314| EnTerm`<hangers for concrete> |675| EnTerm`<hospitals for contagious diseases> |927| EnTerm`<underwear and accessories for shaping and supporting> |1366| EnTerm`<recreational artifacts for noncompetitive activities> Ο κεηαζρεκαηηζκφο γίλεηαη σο εμήο: |314| Hangers which are used_for concrete |675| Hospitals which are built_for contagious diseases treatment |927| Underwear and accessories which are used_for shaping and supporting |1366| Recreational artifacts which are used_for noncompetitive activities Ζ FOR-ζχληαμε ηνπ Guide Term είλαη ηφζν μεθάζαξε ζεκαζηαθά (ηνπιάρηζηνλ ζην επίπεδν ηεο δηάθξηζεο ζηε βαζηθή ζεκαζηαθή πνηφηεηα (quale) πνπ ν νξηζκφο ηνπ ηειεζηή (operator) γίλεηαη πεξίπνπ δηαηζζεηηθά ελψ ε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ δελ είλαη ζηελ νπζία παξά κηα παξάθξαζε ηνπ Guide Term. Καη απηή ε πεξίπησζε θαλφλα, πέξα απφ ηελ ζπληαθηηθή θαη ζεκαζηνινγηθή ηεο ηδηνκνξθία, δελ απνηειεί εμαίξεζε σο πξνο ηελ πνηθηιία θαη ηηο παξαιιαγέο ζηελ ζχλζεζε πξνζδηνξηζκψλ θαη βάζεο/βάζεσλ. Όπσο θαη ζηηο πξνεγνχκελεο πεξηπηψζεηο, έηζη θαη εδψ ην πιήζνο ησλ παξαιιαγψλ δηαζθαιίδεη ηηο εθθξαζηηθέο αλάγθεο ηνπ φξνπ ρσξίο λα εκπνδίδεη ηελ αλαγσγή ζην γεληθφ ζρήκα β’ FOR α’.
  • 70. 70 7. β’ WORN α’[ΠποθΦ]  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’[ΠποθΦ] Ο θαλφλαο απηφο απνηειεί ην δεχηεξν παξάδεηγκα Operator-like ζχληαμεο ησλ Guide Terms. Ηζρχεη φ,ηη αθξηβψο ηζρχεη θαη γηα ην παξάδεηγκα ηνπ β’ FOR α’ φπνπ ε ζχληαμε ηνπ Guide Term δηαιχεη νπνηαδήπνηε ακθηζεκία θαη θαζνδεγεί ηελ επηινγή ηνπ ηειεζηή θαη ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Γηα ην ζπγθεθξηκέλν κάιηζηα θαλφλα, είλαη άμην παξαηήξεζεο φηη φρη κφλν νξίδεηαη άξξεηα ην Quale πνπ βξίζθεηαη ζε ηζρχ αιιά θαη ε ρξήζε ηνπ φξνπ. Αλ δειαδή ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ζηελ πεξίπησζε ηνπ β’ FOR α’ ππάξρεη ππνεμεηδίθεπζε κε ηε ρξήζε ηνπ FOR, ζηελ παξνχζα πεξίπησζε ην WORN δηαιχεη νπνηαδήπνηε ακθηζεκία. |930|EnTerm`<accessories worn on the head> |937| EnTerm`<belts worn at the waist or below> |949| EnTerm`<jewelry worn around the neck or the upper body> Ο κεηαζρεκαηηζκφο έρεη σο εμήο: |930| Accessories which are worn on the head |937| Belts which are worn at the waist or below |949| Jewelry which is worn around the neck or the upper body ΢ηηο πεξηπηψζεηο απηέο, ν κεηαζρεκαηηζκφο δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί νχηε θαλ παξάθξαζε. Πξφθεηηαη ζηελ νπζία γηα κεηαηξνπή ηνπ ζπληαθηηθνχ ζρήκαηνο ηνπ Guide Term ζε ζρήκα ζπκβαηφ κε ηνλ θαλφλα δεκηνπξγίαο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Μεηαηξνπή πνπ κε άιια ιφγηα ζπλίζηαηαη κφλν ζηελ πξφζζεζε ηεο αλαθνξηθήο θξάζεο. Ο ηειεζηήο δίδεηαη απφ ηνλ Guide Term! Ζ Operator-like ζπκπεξηθνξά ηεο ζχληαμεο ησλ Guide Terms, σο ελαιιαθηηθή κέζνδνο αλαπαξάζηαζεο ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο ζηηο ηεξαξρίεο ησλ φξσλ ζε Θεζαπξνχο παξνπζηάδεη ην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ηεο εμ νξηζκνχ εμάιεηςεο ησλ ακθηζεκηψλ θαη ηεο ηαμηλφκεζεο ηνπ φξνπ ζηνλ νξζφ ηνπ ζεκαζηαθφ νξίδνληα ελ ηε γελέζεη ηνπ. Γεκηνπξγεί φκσο ζεκηηά εξσηεκαηηθά σο πξνο ην πξφηππν ζχληαμεο ησλ Guide Terms ζηνλ Arts and Architecture Thesaurus.
  • 71. 71 Ο επξεηεξηαζκφο θαη ε ζχληαμε ησλ Guide Terms ζηνλ AAT δελ παξνπζηάδεη ηελ απαηηνχκελε ζπλνρή θαη ζπλέπεηα, κεγέζε πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ φζν ην δπλαηφλ απνηειεζκαηηθφηεξε αλαπαξάζηαζε ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο. Π.ρ. |877| EnTerm`<coverings and hangings for sleeping and reclining furniture |890| EnTerm`<altar and altar components coverings and hangings> Γηαηί ην 877 παίξλεη FOR-ζχληαμε θαη ην 890 δηαηεξεί ηελ πην αζαθή α’+α’1+β’ ζχληαμε;29 Σν !<coverings and hangings for altar and altar components> δελ ράλεη ζεκαζηαθή πιεξνθνξία. |959| EnTerm`<animal work equipment for pulling> |973| EnTerm`<photographic processing equipment> Γηαηί ην 959 απνδεζκεχεη ην γεξνχλδην pulling απφ ηελ θαηά παξάηαμε ζχλδεζε ησλ πξνζδηνξηζηηθψλ θαη ην θαζηζηά ζπκπιήξσκα ηνπ FOR ελψ ζην 973 ην γεξνχλδην δηαηεξείηαη ζηελ ‘θαλνληθή’ ηνπ ζέζε; Πνηνο πεξηνξηζκφο κε άιια ιφγηα ηζρχεη ζηελ δπλάκεη ζχληαμε ηνπ 973 σο !<photographic equipment for processing>;30 |963| EnTerm`<equipment for music> |1008| EnTerm`<cutting equipment> Παξνκνίσο θαη ζε απηφ ην παξάδεηγκα, πνηνο είλαη ν πεξηνξηζκφο πνπ θαζηζηά γηα ηελ έλλνηα [music equipment] βέιηηζηε ηελ FOR-ζχληαμε θαη φρη ηελ α’+β’; Πνηνο είλαη επίζεο ν πεξηνξηζκφο πνπ επηβάιιεηαη ζηελ έλλνηα [cutting equipment] ψζηε λα ζπληάμεη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ππιν ηε βάζε θαη φρη κε FOR-ζχληαμε; Θα κπνξνχζε λα πεη θαλείο φηη ζην 1008 είλαη γεξνπλδηαθφο ν ηχπνο θαη απηφο είλαη ν ιφγνο πνπ δηαηεξείηαη απηφ ην ζπληαθηηθφ ζρήκα. Σν παξάδεηγκα φκσο ηνπ 962 έξρεηαη λα αλαηξέςεη απηή ηελ εηθαζία: 29 Σν εξψηεκα ζα κπνξνχζε θπζηθά λα δηαηππσζεί θαη αληίζηξνθα: Γηα πνην ιφγν ην 877 παίξλεη FOR-ζύληαμε θαη αλαηξέπεη ηνλ θαλόλα ηεο – ιηγόηεξν ζαθνύο κελ, ‘θαλνληθόηεξεο’ σζηόζν - α’+α’1+β’ ζύληαμεο; 30 Ή επίζεο, γηαηί ην 959 δελ δηαηεξεί ηελ ‘θαλνληθή’ δνκή θαη ηη πεξηνξηζκφο εθαξκφδεηαη επάλσ ηνπ πνπ λα κελ ζεσξεί ηε δπλάκεη ζχληαμε !<animal work pulling equipment> σο ηε βέιηηζηε;.
  • 72. 72 |962| EnTerm`<equipment for engineering and building trades> πνπ απνδεηθλχεη φηη γεξνπλδηαθνί ηχπνη δελ έρνπλ πεξηνξηζκφ ζην λα γίλνπλ ζπκπιεξψκαηα FOR-ζχληαμεο. Ζ απάληεζε ινηπφλ ζην εξψηεκα πεξί ησλ θξηηεξίσλ επηινγήο σο βέιηηζηνπ ηνπ ελφο ζπληαθηηθνχ ζρήκαηνο απφ ην άιιν, δελ κπνξεί παξά λα παξαπέκπεη ζηα δηαηζζεηηθά θαη ηδηνζπγθξαζηαθά θξηηήξηα ησλ επξεηεξηαζηψλ, δειαδή ζηελ έιιεηςε ζεσξίαο. |930| EnTerm`<accessories worn on the head> |947| EnTerm`<shoulder accessories> |950| EnTerm`<jewelry worn on costume> |921| EnTerm`<costume accessories> Σα ίδηα ηζρχνπλ θαη γηα ηελ WORN-ζχληαμε. Πνηνο είλαη ν ιφγνο πνπ ηα 947 θαη 921 ζπληάζζνληαη σο α’ + β’ θαη φρη κε ηελ WORN-ζχληαμε; Δίλαη ηδηαίηεξα δχζθνιν λα δηαθξίλεη θαλείο ηελ αηηία πνπ νδεγεί ζε απηή ηε κνξθηθή δηπινηππία φηαλ θαη νη δχν κνξθέο έρνπλ ηνλ ίδην ζεκαζηαθφ αληίθηππν. Απηφ θαλεξψλεη πσο δελ ππάξρεη θαλφλαο γηα ηε ζχληαμε ησλ Guide Terms θαη απηή ππαγνξεχεηαη θάζε θνξά απφ δηαηζζεηηθά θξηηήξηα. Ζ Operator-like ζχληαμε, φπσο αλαθέξζεθε, είλαη πεξηγξαθηθή θαη πεξηεθηηθή, δελ έρεη φκσο ηελ ηζρχ θαλφλα αθνχ εθαξκφδεηαη πεξηζηαζηαθά θαη ζπνξαδηθά ζε νξηζκέλεο ηπραίεο πεξηπηψζεηο.
  • 73. 73 8 Η ονηολογικά καηανομά ηυν ζςμπληπυμΪηυν Δπηπιένλ αλαδεηήζεθε ε νληνινγηθή θαηεγνξία ησλ ζπκπιεξσκάησλ θάλνληαο δηάθξηζε ζε 3 γεληθέο θαηεγνξίεο: ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΑ – ΠΡΟ΢ΧΠΑ – ΓΗΑΓΗΚΑ΢ΗΔ΢. Σα απνηειέζκαηα αθνινπζνχλ ζηνλ εμήο πίλαθα: Objects Persons Activities/Processes 529 18 374 Η καηανομά ηυν Qualia Constitutive + Telic Telic + Agentive Telic + FORMAL Πίλαθαο 6 Ζ πίλαθαο απηφο καο ιέεη φηη 529 ζπκπιεξψκαηα αθνξνχλ ζε αληηθείκελα. Σν Quale ζην νπνίν αλήθεη ν ηειεζηήο πνπ ζπκκεηέρεη ζηηο εθθξάζεηο νη νπνίεο έρνπλ αληηθείκελα σο ζπκπιεξψκαηα είλαη ην Καηαζηαηηθφ θαη κέξνο ηνπ Σειηθνχ. Παξνκνίσο, 18 ζπκπιεξψκαηα αλήθνπλ ζηελ νληνινγηθή θαηεγνξία πξόζσπα θαη ην Quale πνπ ζπλνδεχεη ηελ εκθάληζή ηνπο είλαη κέξνο ηνπ Σειηθνχ θαη φιν ην quale ηνπ Πνηεηηθνχ αηηίνπ. Σέινο, ππάξρνπλ θαη 374 ζπκπιεξψκαηα πνπ πεξηγξάθνπλ ελέξγεηεο ή δηαδηθαζίεο. Σνπο ζπλνδεχεη κέξνο ηνπ Σειηθνχ quale θαη φιν ην Μνξθηθφ.
  • 74. 74 9 Κανονικοποέηζη ηυν πποβλημΪηυν Απφ ηνπο 1040 φξνπο-νδεγνχο, ππήξμαλ 120 πεξηπηψζεηο φπνπ δελ θαηέζηε δπλαηή ε δηαιεχθαλζε ηνπ ζεκαζηαθνχ ηνπο πξσηνηχπνπ θαη θαη’ επέθηαζε ε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Οη πεξηπηψζεηο απηέο έρνπλ νκαδνπνηεζεί θαη έρνπλ ηππνπνηεζεί ηα πξνβιήκαηα πνπ ζπλαληήζεθαλ. Έρεη επίζεο γίλεη απφπεηξα αηηηνιφγεζεο ηεο εκπινθήο πνπ δεκηνπξγεί ην θάζε πξφβιεκα ζηε γιψζζα επξεηεξηαζκνχ: 9.1 Αυτοαναφορικότητα Οη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο ΄πξνβιεκαηηθνχο’ φξνπο-νδεγνχο ραξαθηεξίδνληαη απφ απηναλαθνξηθφηεηα. Χο ηέηνηα νξίδεηαη ε ηδηφηεηα ησλ πξνζδηνξηζκψλ ηνπο λα κελ ‘δηαρένληαη’-ζην/αιιειεπηδξνχλ-κε ην πεξηβάιινλ θαη ηα ζπκθξαδφκελα, αιιά λα ‘επηζηξέθνπλ’ ζην ίδην ην αληηθείκελν. Πξφθεηηαη γηα φξνπο φπνπ ε ζπλεκκέλε ηδηφηεηα δελ αιιάδεη ηνλ θόζκν, αιιά ηνλ πεξηγξάθεη. Σν αληηθείκελν δελ ζπκκεηέρεη ζηηο ζρέζεηο ησλ αληηθεηκέλσλ ηνπ θφζκνπ, απιψο ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα δηαθξηηηθή ηνπ ηδηφηεηα θαη ηε δηαηππψλεη, π.ρ. |809 | EnTerm`<folding chairs> |806 | EnTerm`<pierced splat-back chairs> Σν φηη κηα θαξέθια κπνξεί λα είλαη πηπζζόκελε ή δηαθνζκεκέλε κε δηάηξεην ύθαζκα απνηειεί κηα ζρέζε πνπ αθνξά κφλν ζην αληηθείκελν πνπ θέξεη ηελ ηδηφηεηα απηή θαη ηελ ίδηα ηελ ηδηφηεηα αιιά φρη θαη ζηνλ ππφινηπν θφζκν φπσο π.ρ. |808 | EnTerm`<children's chairs> ΢ην παξάδεηγκα απηφ ε θαξέθια – πνπ κπνξεί αθφκε λα είλαη πηπζζόκελε ή δηαθνζκεκέλε – έρεη ρξεζηηθή αμία θαζψο ρξεζηκνπνηείηαη απφ παηδηά (ή θαηαζθεπάζηεθε γηα παηδηά). ΢ηηο ‘πξνβιεκαηηθέο’ πεξηπηψζεηο, νη θαξέθιεο είλαη πηπζζφκελεο ελψ ζηηο ‘κε-πξνβιεκαηηθέο’ πεξηπηψζεηο, νη θαξέθιεο ρξεζηκνπνηνύληαη απφ ηα παηδηά. Απηή ε απηναλαθνξηθφηεηα, θαζηζηά ηνλ φξν ιηγόηεξν δηαςεύζηκν απφ ηνλ ‘θπζηνινγηθφ’ φξν. Δίλαη πην δχζθνιν λα δηαςεπζζεί ε χπαξμε κηαο πηπζζφκελεο θαξέθιαο απφ ηελ χπαξμε θαξεθιψλ πνπ έρνπλ
  • 75. 75 θαηαζθεπαζηεί γηα παηδηά ΚΑΗ απφ ηελ χπαξμε παηδηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηέηνηεο θαξέθιεο. Ζ ζπλζήθεο αιεζείαο πνπ πξέπεη λα επαιεζεπηνχλ γηα ηνλ ‘πξνβιεκαηηθφ’ φξν αθνξνχλ ζε ιηγφηεξεο ‘νληφηεηεο’ θαζψο ζηελ ΄θπζηνινγηθή’ πεξίπησζε πξέπεη λα ππνινγηζηνχλ θαη νη ζπλζήθεο αιεζείαο ησλ ζπζρεηηζκώλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ αιιειεπίδξαζε ησλ δχν αληηθεηκέλσλ. Καηά ζπλέπεηα, ε ‘πξνβιεκαηηθή’ πεξίπησζε καο ιέεη ιηγόηεξα πξάγκαηα γηα ηνλ θόζκν απφ ηε ζηηγκή πνπ κε ην λα δηαςεχδεηαη πην δχζθνια ζπξξηθλψλεη ην ζχλνιν ησλ πηζαλώλ δηαςεπζηώλ ηεο, ησλ ‘αληηθεηκέλσλ’ ηνπ θφζκνπ πνπ κπνξνχλ λα ηελ δηαςεχζνπλ. Αθνινχζσο, αθνχ καο ιέεη ιηγφηεξα πξάγκαηα γηα ηνλ θφζκν, έρεη κηθξφηεξν πιεξνθνξηαθφ πεξηερφκελν απφ ηνλ ‘θπζηνινγηθφ’ φξν, γεγνλφο πνπ θαίλεηαη λα πεξηνξίδεη ζεκαληηθά ηε δπλαηφηεηα ζχληαμεο κηαο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ πνπ πξέπεη λα είλαη πεξηγξαθηθή, κνλνζήκαληε, δπλακηθή θαη φζν ην δπλαηφλ αλακθίζεκε. 9.2 Υπερκαθοριστία – Πολύ χαμηλά στην ιεραρχία ΢πλαθέο κε ην παξαπάλσ πξφβιεκα είλαη θαη απηφ ηεο ππεξθαζνξηζηίαο.31 Πνιινί φξνη- νδεγνί βξίζθνληαη ζην θαηψηαην άθξν ηεο ηεξαξρίαο κε απνηέιεζκα ε κεγάιε ηνπο εμεηδίθεπζε λα γελλά ην πξφβιεκα ηεο απηναλαθνξηθφηεηαο, π.ρ.: |1477 | EnTerm`<fore-and-aft-rigged vessels> Απηφο ν φξνο-νδεγφο απνηειεί ηνλ πξνηειεπηαίν ζε φιε ηελ ηεξαξρία Transportation vehicles. Δίλαη εκθαλέο ην πξφβιεκα ηεο πεξηγξαθήο θαζψο ν φξνο απηναλαθέξεηαη. Αμίδεη λα παξαηεξεζεί ην εμήο: ν φξνο |1478 | EnTerm`<square-rigged vessels: two masts> βξίζθεηαη ζηνλ πίλαθα ησλ ‘θπζηνινγηθψλ’ πεξηπηψζεσλ, εληαγκέλνο θάησ απφ ην Μνξθηθφ quale. Πνηνο είλαη ν ιφγνο πνπ ν φξνο 1477 παξαπάλσ ζεσξείηαη ΄πξνβιεκαηηθή’ πεξίπησζε θαη ν 1478 ΄θπζηνινγηθή’ απφ ηε ζηηγκή κάιηζηα φπνπ ν δεχηεξνο φξνο είλαη αθφκα ρακειφηεξα (ηειεπηαίνο) ζηελ ηεξαξρία; Απιψο, ν φξνο 1478 παξνπζηάδεη operator-like
  • 76. 76 ζχληαμε γεγνλφο πνπ ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο νδεγεί εκη-απηφκαηα ηε ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. 9.3 Ακαθοριστία – Πολύ ψηλά στην ιεραρχία Σν ακέζσο επφκελν κεγάιν πνζνζηφ ‘πξνβιεκαηηθψλ’ φξσλ-νδεγψλ αθνξνχλ ζηνπο φξνπο πνπ βξίζθνληαη πνιχ ςειά ζηα ηεξαξρηθά δέληξα. Απηφ ζπληειεί ζην φηη ε κεγάιε ηνπο γελίθεπζε γελλά ην πξφβιεκα ηεο αζάθεηαο, π.ρ., 60 | EnTerm`<object genres> 62 | EnTerm`<originals and derivative objects> |1655 | EnTerm`<information artifacts> Σφζν ζηελ πεξίπησζε ηεο ππεξθαζνξηζηίαο φζν θαη ηεο αθαζνξηζηίαο, ην πξφβιεκα θαίλεηαη λα μεθηλά απφ ηε κεγάιε απφζηαζε ησλ φξσλ απφ ην ιεγφκελν ζηελ Φπρνινγία ‘Βαζηθφ Δπίπεδν’ (basic level). Ζ Rosch παξαηήξεζε φηη έλλνηεο ζε έλα ελδηάκεζν επίπεδν ηεο ηεξαξρίαο είλαη πην πηζαλφ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ θσδηθνπνίεζε ηεο πιεξνθνξίαο απ’ φηη έλλνηεο ζε θαηψηεξα ή αλψηεξα ζηξψκαηα [RMGJB76] Όζνλ αθνξά ηα αληηθείκελα, ην βαζηθφ επίπεδν είλαη ην πην αθεξεκέλν επίπεδν πνπ ηαπηφρξνλα είλαη ζπζρεηηζκέλν θαη κε έλα ζπγθεθξηκέλν ζρήκα. Σν επίπεδν απηφ ζπγθεληξψλεη ηε κέγηζηε δπλαηή πιεξνθνξία θαη ‘ζην ακέζσο αλώηεξν (ππεξθείκελν) επίπεδν ε πιεξνθνξία γίλεηαη πνιύ θησρή ελώ ζην ακέζσο θαηώηεξν (ππνθείκελν) επίπεδν ην γλσζηαθό θέξδνο (δει. ε πξνζζήθε πιεξνθνξίαο) είλαη ζρεηηθά κηθξή’ [Καινθ2000]. Απηά είλαη ηα ηξία πεξηζζφηεξν επαλεξρφκελα πξνβιήκαηα πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηε αλάζεζε ΢εκαζηαθνχ Πξσηνηχπνπ θαη ηελ ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Ληγφηεξα ζπρλέο, είλαη νη παξαθάησ πεξηπηψζεηο: 9.3.1 Πνιιέο παξάκεηξνη π.ρ. |1167 | EnTerm`<equipment for personal use: grooming, hygiene and health care> 31 Όξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απνθιεηζηηθά γηα ηε δήισζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξνβιήκαηνο. Θα ήηαλ κάιινλ αδφθηκνο γηα νπνηαδήπνηε άιιε ρξήζε. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ αθαζνξηζηία θαη θαζνξηζηία.
  • 77. 77 9.3.2 Απόθιηζε από ηελ «θαλνληθή» δνκή α’ + β’ (πξνζδηνξηζκόο + όξνο) π.ρ. | 6 | EnTerm`<universities and colleges> 9.3.3 Αδπλακία ρξήζεο δηαηζζεηηθώλ ή αληηθεηκεληθώλ ζπκθξαδνκέλσλ π.ρ. |174 | EnTerm`<exterior covered spaces> |1329 | EnTerm`<ambient sound makers> Πηζαλνινγείηαη φηη θαη απηέο νη πεξηπηψζεηο ζα κπνξνχζαλ λα αλαρζνχλ ζε θάπνην απφ ηα ηξία ζεκαληηθά πξνβιήκαηα, ρσξίο σζηφζν λα έρεη γίλεη πεξαηηέξσ κειέηε γηα ηελ βεβαίσζε απηνχ ηνπ ηζρπξηζκνχ. Πξέπεη ηέινο λα ζεκεησζεί φηη ε επίιπζε –αλ φρη φισλ- ηνπιάρηζηνλ ελφο κεγάινπ κέξνπο ησλ ‘πξνβιεκαηηθψλ’ φξσλ δελ είλαη αλέθηθηε. Θα κπνξνχζε λα ππάξμεη επίιπζε ρξεζηκνπνηψληαο πεξηζζφηεξν πεξηθξαζηηθή ζχληαμε, κεγαιχηεξε πνηθηιία ζηνπο ηειεζηέο θαη πεξηζζφηεξνπο βνεζεηηθνχο ζεκαζηαθνχο δείθηεο, επηινγέο φκσο ην αληίηηκν ησλ νπνίσλ ζα εμνθιείην ζηελ κείσζε ηεο νηθνλνκίαο θαη ζηε δηάιπζε ηεο θαλνληθφηεηαο.
  • 78. 78 10 Δπέλογορ Ζ εξγαζία απηή αζρνιήζεθε κε ην δήηεκα ηεο ελλνηνινγηθήο αλαπαξάζηαζεο ησλ Non-By Όξσλ – νδεγψλ πνπ εκθαλίδνληαη ζηελ άπνςε (facet) Objects ηνπ Arts & Architecture Thesaurus. Πην ζπγθεθξηκέλα, πξνηάζεθε ε ζεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ σο ην κέζν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ππαξρφλησλ πξνβιεκάησλ ησλ Όξσλ – νδεγψλ, πξνβιεκάησλ πνπ ηνπο αθνινπζνχλ σο ηξνπνπνηεκέλα πξντφληα θπζηθήο γιψζζαο. Σν επίπεδν αλαπαξάζηαζεο ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia), κε ηε δπλακηθφ θαη αλακθίζεκν κνληέιν αλαπαξάζηαζεο ηνπ ιεμηθνχ λνήκαηνο πνπ παξέρεη, πξνζέθεξε ηε δπλαηφηεηα αλαγλψξηζεο ηνπ ΢εκαζηαθνχ Πξσηνηχπνπ θάζε Όξνπ-Οδεγνχ, γεγνλφο πνπ κε ηε ζεηξά ηνπ ελέηαμε ηνλ φξν, απφ ην ζηαηηθφ πιαίζην εξκελείαο ζε έλα δπλακηθφ πεξηβάιινλ. ΢ην πεξηβάιινλ απηφ, ν φξνο δηαθξίλεηαη απφ ηε βαξχλνπζα ζεκαζηαθή ηνπ πνηφηεηα θαη επηηξέπεη ηελ πξφβιεςε αλάπηπμεο ξφισλ θαη ζρέζεσλ κε ηα ππφινηπα κέιε ηνπ Θεζαπξνχ. Ζ δηαδηθαζία απηή ζηεξίδεηαη ζηνπο κεηαζρεκαηηζκνχο ηνπο νπνίνπο ε Θεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ εμαζθαιίδεη, αληηκεησπίδνληαο ηνλ φξν φρη σο κηα ζηαηηθή νληφηεηα ε νπνία ζπληίζεηαη κε ηηο ππφινηπεο ζεηξατθά, αιιά αληίζεηα σο κηα νληφηεηα κε ελ δπλάκεη κε πεπεξαζκέλν αξηζκφ ζεκαζηψλ πνπ κπνξεί λα ηεο αλαηεζνχλ ζε δηαθνξεηηθά ζεκαζηαθά πεξηβάιινληα. Σελ ηδηφηεηα απηή, ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, θέξνπλ νη ηειεζηέο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ, πνπ ήηαλ θαη ην δεχηεξν δεηνχκελν ζε απηή ηε κειέηε. Έρνληαο εληάμεη θάζε Όξν-νδεγφ ζηελ θπξηαξρνχζα ζεκαζηνινγηθή ηνπ θαηεγνξία, θαηέζηε δπλαηή ε δεκηνπξγία θαη ζχληαμε ηειεζηψλ γηα κηα γιψζζα επξεηεξηαζκνχ ε νπνία θξνληίδεη λα εμαζθαιίδεη ζηνλ ππφ αλάιπζε φξν ηηο πξνυπνζέζεηο δπλακηθήο ζχλδεζεο κε ην πεξηβάιινλ ηνπ. Ζ γιψζζα απηή, γηα ηελ νπνία πξνζθέξζεθαλ θαη αλαιπηηθνί ζπληαθηηθνί θαλφλεο, ιεηηνπξγεί αλακθίζεκα θαη κνλνζήκαληα Οη ηειεζηέο ηεο θαζνδεγνχλ ηε ζχληαμε ησλ ζπκπιεξσκάησλ ησλ φξσλ θαη κνξθνπνηνχλ ηε δπλακηθή πξννπηηθή ζχλζεζεο ηνπ φξνπ κε άιινπο, γηα ην ζθνπφ ηεο θαηαζθεπήο λέσλ φξσλ θαη ζχλζεησλ ελλνηψλ.
  • 79. 79 10.2 Μελλοντικές κατευθύνσεις Ζ παξνχζα κειέηε ρξεζηκνπνηεί απφ ηε Θεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ κφλν ην επίπεδν αλαπαξάζηαζεο ησλ ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ (Qualia Structure). Ζ επηινγή απηή έρεη δηθαηνινγεζεί ππνζηεξίδνληαο φηη νη φξνη ελφο Θεζαπξνχ, αλ θαη πξνέξρνληαη απφ ηε θπζηθή γιψζζα, δελ είλαη σζηφζν πιήξσο λνκηκνπνηεκέλεο γισζζηθέο νληφηεηεο. Γελ παξνπζηάδνπλ γηα παξάδεηγκα ηε ζπκπεξηθνξά ζχληαμεο ησλ θπζηθψλ γισζζψλ ρσξίο βεβαίσο ην γεγνλφο απηφ λα ηηο θαζηζηά αζχληαθηεο ζην πεξηβάιινλ ηνπο. Απιψο, γηα ηνπο φξνπο ελφο Θεζαπξνχ, σο ζχληαμε ζεσξείηαη ε ζεκαζηνινγηθή επηξξνή πνπ αζθείηαη απφ ηνπο ζπγθείκελνπο φξνπο ε νπνία θαη ηειηθά θαζνξίδεη ηε ‘ζπληαθηηθή’ ζέζε θάζε φξνπ, ην πφζν ςειά δειαδή ή ρακειά ζα ηνπνζεηεζεί ζην ηεξαξρηθφ δέληξν. Έρνληαο ηψξα πηα ζηε θαηνρή καο θαη ηνπο ηειεζηέο γηα κηα γιψζζα επξεηεξηαζκνχ κε ζπκπιεξψκαηα ησλ νπνίσλ ηφζν ε νληνινγία φζν θαη ε ζχληαμε πξνβιέπνληαη απφ θαλφλεο, ζα ήηαλ ζεκηηή ε ρξήζε ελφο επηπιένλ επηπέδνπ αλαπαξάζηαζεο ηεο ζεσξίαο, απηφ ηεο ΢πκπιεξσκαηηθήο Γνκήο (Argument Structure). Γεχηεξνλ, ε εξγαζία απηή κειέηεζε απνθιεηζηηθά ηα Αληηθείκελα ηνπ AAT, άπνςε (facet) πνπ είλαη θαη ε πεξηζζφηεξν πνιππιεζήο. Οη ηειεζηέο ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλνη ζε απηή ηελ νληνινγηθή θαηεγνξία, ή θαιχηεξα, έρνπλ επηιεγεί σο νη επαξθέζηεξνη εθθξαζηέο ησλ ζεκαζηνινγηθψλ απαηηήζεσλ ηεο ζπγθεθξηκέλεο νληνινγηθήο θαηεγνξίαο. Δίλαη βέβαην, φηη ε κειέηε θαη ησλ ππνινίπσλ Απφςεσλ, σο πξνο ηε ζπκπεξηθνξά ησλ δηθψλ ηνπο Όξσλ – νδεγψλ, ζα θαηέιεγε ζε δηαθνξεηηθέο επηινγέο θαη ελδερνκέλσο θαη ζε δηαθνξεηηθά ζπκπεξάζκαηα σο πξνο ηηο ζπρλφηεηεο εκθαλίζεσλ ησλ ηειεζηψλ ζε θάζε ηεξαξρία.
  • 80. 80 10.3 Ανακεφαλαίωση ΢ηελ εξγαζία απηή αζρνιεζήθακε κε ην πξφβιεκα ηεο αλαπαξάζηαζεο ηεο ιεμηθήο ζεκαζίαο ζε Θεζαπξνχο φξσλ, κε ζαθή πξνζαλαηνιηζκφ ζηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο δπλακηθφηεηαο ζηελ πεξηγξαθή ησλ φξσλ πξνζθέξνληαο κεηαζρεκαηηζηηθνχο θαλφλεο γηα ηελ παξαγσγηθή αλάπηπμε λέσλ ξφισλ ζηε βάζε ππαξρφλησλ. Δπηρεηξήζεθε αξρηθά κηα επηζθφπεζε ησλ κεζφδσλ θαη ζεσξηψλ απφ ην ρψξν ηεο Φηινζνθίαο θαη ηεο Φπρνινγίαο γηα ην ζέκα ηεο ελλνηνινγηθήο ζπγθξφηεζεο θαη δφκεζεο. Δλ ζπλερεία, επηθαιεζηήθακε ηηο κεζφδνπο ηεο Γισζζνινγίαο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηε Θεσξία ηνπ Γελεηηθνχ Λεμηθνχ, αθνχ πξνεγνπκέλσο απνξξίθζεθε ην πξψηκν γισζζνινγηθφ κνληέιν ηεο Λεμηθήο ΢εηξατθήο Απαξίζκεζεο. Με βάζε ηα επξήκαηα θαη ηηο επηηαγέο ηεο Θεσξίαο απηήο, αλαιχζεθαλ 1040 Όξνη-νδεγνί ηνπ Arts & Architecture Thesaurus ηφζν ζε επίπεδν αλάζεζεο ηεο θπξηαξρνχζαο ζεκαζηαθήο ηνπ πνηφηεηαο φζν θαη ζην επίπεδν ζχληαμεο ησλ ηειεζηψλ κηαο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ. Παξνπζηάζηεθαλ αλαιπηηθά νη θαλφλεο πνπ δηέπνπλ ηε ζχληαμή ηεο θαη δφζεθε αλαιπηηθφο πίλαθαο πνπ πεξηγξάθεη ηελ ζπληαθηηθή θαηεγνξία ζηελ νπνία εκπίπηεη θάζε κεκνλσκέλνο Όξνο-νδεγφο. Έγηλε κειέηε σο πξνο ηηο ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά εκθάληζεο ησλ ηειεζηψλ ηεο γιψζζαο απηήο ζε θάζε ηεξαξρία ηεο Άπνςεο πνπ κειεηήζακε θαη παξνπζηάζηεθε πίλαθαο ηαμηλφκεζεο ηεο νληνινγηθήο θαηεγνξίαο ησλ ζπκπιεξσκάησλ ζην θαζέλα απφ ηα ηέζζεξα ΢εκαζηαθά πξσηφηππα. Γηα ηνπο φξνπο φπνπ δελ θαηέζηε δπλαηή ε αλάζεζε ΢εκαζηαθψλ Πξσηνηχπσλ θαη ε θαηά ζπλέπεηα ζχληαμε ηεο γιψζζαο επξεηεξηαζκνχ, παξνπζηάζηεθε νκαδνπνίεζε θαη αηηηνιφγεζε ησλ πηζαλψλ πξνβιεκάησλ πνπ νδήγεζαλ ζε απηή ηελ εκπινθή. Γφζεθαλ ηέινο πίλαθεο ζπρλνηήησλ γηα ηε ζπρλφηεηα ζπκκεηνρήο θάζε ηειεζηή ζην ζρεηηθφ Quale θαζψο θαη έλα πεξηγξαθηθφ Παξάξηεκα κε επεμεγήζεηο γηα δηάθνξα ζέκαηα πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηελ αλάιπζε.
  • 82. 82 Term Position in Hierarchy Δικόνα 2
  • 84. 84 Τν πξόβιεκα ηνπ Πιάησλα Τπάξρνπλ ειάρηζηα ή θαζόινπ παξαδείγκαηα θαζνξηζκέλσλ ελλνηώλ Τν πξόβιεκα ηεο ςπρνινγηθήο πξαγκαηηθόηεηαο Οη ιεμηθέο έλλνηεο δείρλνπλ έιιεηςε θαζνξηζηηθήο (definitional) δνκήο ζε ςπρνινγηθά πεηξάκαηα Τν πξόβιεκα ηεο Αλαιπηηθόηεηαο Σα θηινζνθηθά επηρεηξήκαηα ελάληηα ζηελ αλαιπηηθόηεηα κπνξνύλ επίζεο λα εθαξκνζηνύλ θαη ελάληηα ζηνλ ηζρπξηζκό όηη νη έλλνηεο έρνπλ νξηζκνύο. Τν πξόβιεκα ηεο άγλνηαο θαη ηνπ ιάζνπο Δίλαη δπλαηό λα ππάξρεη κηα έλλνηα παξά ηε καδηθή άγλνηα ή εζθαικέλε θξίζε, νπόηε δελ κπνξεί λα ππνζηεξηρηεί όηη ε θαηνρή κηαο έλλνηαο είλαη ζέκα γλώζεο ηνπ νξηζκνύ Τν πξόβιεκα ηεο ελλνηαθήο αθαζνξηζηίαο Ζ θιαζηθή ζεσξία ππαηλίζζεηαη όηη νη έλλνηεο έρνπλ θαζνξηζκέλε έθηαζε θαη όηη νη θαηεγνξηθέο θξίζεηο ζα έπξεπε επίζεο λα δίλνπλ θαζνξηζηηθέο απαληήζεηο, όκσο νη έλλνηεο θαη ε θαηεγνξηνπνίεζε παξαδέρνληαη όηη ππάξρεη ζπγθεθξηκέλνο βαζκόο αθαζνξηζηίαο. Τν πξόβιεκα ηεο ηππηθόηεηαο Σεθκήξηα ηππηθόηεηαο δελ κπνξνύλ λα εμεγεζνύλ από ην θιαζηθό κνληέιν. Δικόνα 4
  • 85. 85 Δικόνα 5 Δικόνα 6 Τν πξόβιεκα ησλ Πξσηνηύπσλ (Prototype Primes) Δλδείμεηο ηππηθόηεηαο δελ ζπλεγνξνύλ ζε πξσηνηππηθή δνκή, από ηε ζηηγκή πνπ αθόκα θαη νξζά θαζνξηζκέλεο έλλνηεο επηδεηθλύνπλ ελδείμεηο ηππηθόηεηαο Τν πξόβιεκα ηεο Άγλνηαο θαη ηνπ Λάζνπο Ζ άγλνηα θαη ην ιάζνο είλαη πξνβιήκαηα εμίζνπ ζεκαληηθά ηόζν γηα ηελ Κιαζηθή Θεσξία όζν θαη γηα ηελ Θεσξία ησλ Πξσηνηύπσλ. Πξάγκαηη, ην πξόβιεκα ίζσο θαη λα είλαη ρεηξόηεξν γηα ηελ Θεσξία ησλ Πξσηνηύπσλ θαζώο έλλνηεο κε πξσηνηππηθή δνκή απνηπγράλνπλ λα θαιύςνπλ πςειά αηππηθέο πξαγκαηώζεηο θαη εζθαικέλα ζπκπεξηιακβάλνπλ κε πξαγκαηώζεηο. Τν πξόβιεκα ησλ Χακέλσλ Πξσηνηύπσλ Πνιιέο έλλνηεο δελ έρνπλ πξσηόηππα Τν πξόβιεκα ηεο ζπλζεηηθόηεηαο Ζ Θεσξία ησλ Πξσηνηύπσλ δελ ππνινγίδεη θαηάιιεια ηελ ζπλζεηηθόηεηα, θαζώο ηα πξσηόηππα ζύλζεησλ ελλνηώλ δελ είλαη γεληθά κηα ιεηηνπξγία ησλ πξσηνηύπσλ ησλ ζπζηαηηθώλ ηνπο ελλνηώλ.
  • 86. 86 Πένακαρ 6 α’ + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+ [Β΢Γ]) 364 1, 2, 3, 4, 5, 8, 10, 11, 12, 16, 18, 19, 20, 40, 41, 43, 44, 47-49, 51, 59, 77, 80, 124, 148, 161, 166, 176, 178, 179, 182, 183, 184, 186, 187, 189, 195, 196, 200, 201, 205, 208, 232, 244, 252, 259, 260, 262, 271-274, 280-292, 294-300, 301-303, 305, 306, 312, 313, 317, 319, 320, 321, 326-330, 333, 336, 337, 343, 344, 358-361, 363, 365, 372-374, 378, 379, 382-385, 389-390, 397, 400, 407, 412, 413, 419, 423, 428, 432-437, 438, 440-441, 444, 447, 448-453, 463, 467, 468, 471, 472, 474, 476, 479, 480-483, 490, 494-499, 501, 505, 506, 509, 521, 522, 523, 524, 526, 527, 562, 567, 570, 579, 584, 592, 594, 606, 608, 611, 614, 615, 617, 618, 620, 624, 629, 630, 645, 654, 660, 663, 671, 682, 685, 714, 715, 718, 720, 721, 730, 731, 732, 745, 760, 761, 762, 766, 767, 807, 808, 818, 831, 834, 892, 900, 921, 939, 944, 946, 947, 953, 955, 975, 976, 990, 997, 1004, 1005, 1007, 1008, 1010, 1019, 1020, 1021, 1023, 1024-1028, 1030, 1032, 1035, 1036, 1053-1056, 1061, 1064, 1093, 1095-1097, 1008, 1107, 1109, 1111, 1113, 1114, 1117, 1124, 1148, 1152, 1154, 1173-1175, 1178, 1179-1183, 1206, 1249, 1254, 1261, 1262, 1268-1276, 1281-1283, 1296, 1302, 1306, 1307, 1310-1312, 1315, 1316, 1331, 1347, 1349, 1360, 1361, 1370, 1386, 1396, 1397, 1400, 1415, 1420, 1421, 1430, 1431, 1434, 1435, 1436, 1442, 1443, 1447, 1449, 1450, 1451, 1456, 1458, 1459, 1461, 1481-1484, 1541-1543, 1634 α’ + α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ + α’1 199 13, 14, 27, 28, 29, 36, 39, 96, 122, 126, 127, 168, 169, 193, 194, 202, 203, 206, 207, 234-236, 264, 265, 266, 307, 308, 322, 331, 332, 338, 339, 345, 353, 354, 356, 357, 362, 364, 366, 367, 368, 369, 371, 375, 376, 380, 386, 387, 409, 414, 416, 457, 464, 469, 470, 473, 478, 493, 500, 502, 503, 507, 508, 511, 512, 513, 514, 515, 516, 520, 525, 550, 554, 585, 586, 610, 612, 619, 626, 640, 644, 650, 659, 664, 672, 679, 680, 681, 700, 701, 702, 703, 704, 705, 709, 710, 719, 722, 727, 728, 729, 734, 736, 759, 763, 764, 797, 798, 890, 956, 957, 958, 966, 967, 973, 974, 982, 983, 991-994, 1006, 1009, 1015, 1017, 1033, 1034, 1046, 1059, 1060, 1094, 1105, 1108, 1110, 1112, 1115, 1116, 1146, 1147, 1150, 1151, 1153, 1156, 1157, 1171, 1172, 1207, 1208, 1209, 1210, 1211, 1212, 1213-1216, 1217, 1218, 1219, 1220, 1224-1226, 1227, 1228, 1231, 1232, 1233, 1234-1236, 1239, 1240, 1255, 1260, 1300, 1303, 1308, 1309, 1314, 1330, 1348, 1350, 1351, 1352, 1356, 1358, 1363, 1364, 1368, 1373, 1380, 1381, 1387, 1389, 1401, 1422, 1425, 1426, 1453, 1539, 1540, 1645, β’ : α’ + (α’1 + α’2)  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ (+…+[Β΢Γ]) 114 21, 76, 106, 117, 171, 204, 231, 233, 243, 245, 246, 248, 249, 258, 267, 304, 422, 439, 442, 443, 485, 819, 904-907, 924, 945, 968, 984, 985, 995, 996, 979, 987, 988, 989, 1000-1002, 1057, 1067-1092, 1103, 1104, 1120, 1123, 1155, 1158, 1159-1164, 1165, 1197-1200, 1221, 1229, 1230, 1237, 1239, 1304, 1305, 1318-1320, 1321, 1322, 1324-1328, 1332-1335, 1339, 1340, 1342-1346, 1503, 1649 α’ AND α’ + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ 86 15, 72, 73, 74, 75, 81-93, 95, 107-111, 116, 118, 123, 125, 131, 132, 138, 139, 149-152, 157, 158, 164, 165, 167, 170, 172, 173, 211, 230, 241, 242, 250, 251, 261, 268, 270, 293, 318, 324, 334, 335, 340- 342, 347-352, 381, 388, 391-396, 415, 420, 460-462, 465, 466, 475, 551, 552, 553, 758, 840-843, 972, 986, 1618 β’ FOR α’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ 74 314-316, 421, 675, 869-879, 889, 891, 925-927, 959-965, 1125, 1126, 1127, 1129-1131, 1136-1145, 1176, 1177, 1184, 1185, 1243-1245, 1248, 1263-1267, 1277-1280, 1284-1287, 1288-1291, 1293, 1297, 1357, 1365, 1366 α’ AND α’1 + β’  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’ AND α’1 58 7, 9, 17, 78, 177, 180, 181, 185, 188, 190, 191, 197, 325, 377, 408, 454, 492, 504, 519, 616, 625, 765, 829, 830, 954, 1011, 1012, 1013, 104, 1016, 1018, 1022, 1029, 1039, 1040, 1041, 1042, 1043, 1044, 1058, 1062, 1063, 1065, 1066, 1098, 1099, 1100, 1101, 1362, 1369, 1388, 1395, 1415, 1416, 1417, 1437, 1438, 1439, 1452 β’ WORN α’[ΠποθΦ]  β’ + [ΑναθΦ] + [Operator] + α’[ΠποθΦ] 11 930-934, 937, 948-952
  • 87. 87 Qualia, Guide Terms και οι ηελεζηΫρ για μια γλώζζα εςπεηηπιαζμού QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE FORMAL | 1 | EnTerm`<cross monuments> Monuments which are shaped like crosses TELIC | 2 | EnTerm`<fortification elements> Objects which are used_for fortification TELIC | 3 | EnTerm`<industrial structures> Structures which are built_for industrial activities TELIC | 4 | EnTerm`<religious structures> Structures which are built_for religious activities TELIC | 5 | EnTerm`<workshop buildings> Buildings which are made_for workshops activities | 6 | EnTerm`<universities and colleges> TELIC | 7 | EnTerm`<health and welfare facilities> Facilities which are built_for health or welfare activities TELIC | 8 | EnTerm`<judicial buildings> Buildings which are made_for judicial activities TELIC | 9 | EnTerm`<military deployment and distribution buildings> Military buildings which are made_for deployment or distribution TELIC | 10 | EnTerm`<agricultural complexes> Complexes which are built_for agriculture TELIC | 11 | EnTerm`<commercial complexes> Complexes which are built_for commerce TELIC | 12 | EnTerm`<extracting complexes> Complexes which are built_for extracting TELIC | 13 | EnTerm`<water distribution structures> Structures which are built_for water distribution TELIC | 14 | EnTerm`<performing arts buildings> Buildings which are made_for performing arts activities CONSTITUTIVE | 15 | EnTerm`<walls and wall components> Walls or objects which are parts_of walls TELIC | 16 | EnTerm`<clergy houses> Houses which are built_for clergy TELIC | 17 | EnTerm`<supporting and resisting elements> Objects which are used_for supporting or resisting TELIC | 18 | EnTerm`<metalworking plants> Plants which are built_for metalworking CONSTITUTIVE | 19 | EnTerm`<layout features> Features which are parts_of layout TELIC | 20 | EnTerm`<housing complexes> Complexes which are built_for housing CONSTITUTIVE | 21 | EnTerm`<images and ornament: layout features> Images and ornaments which are parts_of layout features TELIC | 27 | EnTerm`<diagonal and multidirectional conveying systems> Conveying systems which are operating diagonally or multi/nally TELIC | 28 | EnTerm`<horizontal conveying systems> Conveying systems which are operating horizontally TELIC | 29 | EnTerm`<vertical conveying systems> Conveying systems which are operating vertically TELIC | 36 | EnTerm`<water distribution systems> Systems which are built_for water distribution TELIC | 39 | EnTerm`<freewheeled transit systems> Transit systems which are operating freewheeled CONSTITUTIVE | 40 | EnTerm`<armor groupings> Groupings which are formed_by armors TELIC | 41 | EnTerm`<equestrian armors> Armors which are used_by equestrians CONSTITUTIVE | 43 | EnTerm`<print groupings> Groupings which are formed_by prints CONSTITUTIVE | 44 | EnTerm`<object groupings> Groupings which are formed_by objects CONSTITUTIVE | 47 | EnTerm`<furnishings groupings> Groupings which are formed_by furnishings CONSTITUTIVE | 48 | EnTerm`<costume groupings> Groupings which are formed_by costumes
  • 88. 88 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE | 49 | EnTerm`<container groupings> Groupings which are formed_by containers CONSTITUTIVE | 50 | EnTerm`<recreational artifact groupings> Groupings which are formed_by recreational artifacts CONSTITUTIVE | 51 | EnTerm`<vehicle groupings> Groupings which are formed_by vehicles CONSTITUTIVE | 52 | EnTerm`<visual works groupings> Groupings which are formed_by visual works CONSTITUTIVE | 53 | EnTerm`<exchange media groupings> Groupings which formed_by exchange media CONSTITUTIVE | 54 | EnTerm`<information artifact groupings> Groupings which are formed_by information artifacts | 55 | EnTerm`<ball game sets> CONSTITUTIVE | 56 | EnTerm`<card, table and board game sets> Sets which are formed_by card, table or board games CONSTITUTIVE | 57 | EnTerm`<stamp groupings> Groupings which are formed_by stamps TELIC | 58 | EnTerm`<infrastructural systems> Systems which are made_for infrastructural purposes TELIC | 59 | EnTerm`<protection systems> Systems which are built_for protection | 60 | EnTerm`<object genres> | 62 | EnTerm`<originals and derivative objects> | 70 | EnTerm`<derivative objects> | 71 | EnTerm`<combinations of rooms> CONSTITUTIVE | 72 | EnTerm`<structural elements and structural element components> Structural elements or objects which are parts_of structural elements CONSTITUTIVE | 73 | EnTerm`<surface elements and surface element components> Surface elements or objects which are parts_of surface elements CONSTITUTIVE | 74 | EnTerm`<openings and opening components> Openings or objects which are parts_of openings CONSTITUTIVE | 75 | EnTerm`<barriers and barrier elements> Objects which are parts_of barriers CONSTITUTIVE | 76 | EnTerm`<culminating and edge ornaments: architectural> Culminat. and edge ornaments which are parts_of architect. elements CONSTITUTIVE | 77 | EnTerm`<circulation elements> Objects which are parts_of circulation CONSTITUTIVE | 78 | EnTerm`<heating and cooking elements> Objects which are parts_of heating or cooking systems FORMAL | 80 | EnTerm`<corner buttresses> Buttresses which are positioned in corners CONSTITUTIVE | 81 | EnTerm`<pier foundations and pier foundation components> Pier foundations or objects which are parts_of pier foundations CONSTITUTIVE | 82 | EnTerm`<pile foundations and pile foundation components> Pile foundations or objects which are parts_of pile foundations CONSTITUTIVE | 83 | EnTerm`<spread footings and spread footing components> Spread footings or objects which are parts_of spread footings CONSTITUTIVE | 95 | EnTerm`<structural slabs and structural slab components> Structural slabs or objects which are parts_of structural slabs FORMAL | 96 | EnTerm`<rooflike enclosing structures> Enclosing structures which are shaped rooflike CONSTITUTIVE |106 | EnTerm`<bases and base components: columns> Bases and base components which are parts_of columns CONSTITUTIVE |107 | EnTerm`<capitals and capital components> Capitals or objects which are parts_of capitals CONSTITUTIVE |108 | EnTerm`<shafts and shaft components> Shafts or objects which are parts_of shafts CONSTITUTIVE |109 | EnTerm`<architraves and architrave components> Architraves or objects which are parts_of architraves CONSTITUTIVE |110 | EnTerm`<cornices and cornice components> Cornices or objects which are parts_of cornices CONSTITUTIVE |111 | EnTerm`<friezes and frieze components> Friezes or objects which are parts_of friezes CONSTITUTIVE |115 | EnTerm`<balustrades, railings and their components> Objects which are parts_of balustrades or railings
  • 89. 89 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |116 | EnTerm`<floors and floor components> Floors or objects which are parts_of floors CONSTITUTIVE |117 | EnTerm`<moldings and molding components: architectural> Mold. or molding components which are parts_of architect. elements CONSTITUTIVE |118 | EnTerm`<coffered ceilings and coffered ceiling components> Coffered ceilings or objects which are parts_of coffered ceilings |121 | EnTerm`<exterior roof components> CONSTITUTIVE |122 | EnTerm`<roof frame components> Roof components which are parts_of frames CONSTITUTIVE |123 | EnTerm`<eaves and eave components> Eaves or objects which are parts_of eaves CONSTITUTIVE |124 | EnTerm`<roof appendages> Appendages which are parts_of roofs CONSTITUTIVE |125 | EnTerm`<verges and verge components> Verges or objects which are parts_of verges FORMAL |126 | EnTerm`<horizontal roof frame components> Roof frame components which are positioned horizontally FORMAL |127 | EnTerm`<vertical roof frame components> Roof frame components which are positioned vertically CONSTITUTIVE |131 | EnTerm`<battlements and battlement components> Battlements or objects which are parts_of battlements CONSTITUTIVE |132 | EnTerm`<facades and facade components> Facades or objects which are parts_of facades CONSTITUTIVE |138 | EnTerm`<doorframes and doorframe components> Doorframes or objects which are parts_of doorframes CONSTITUTIVE |139 | EnTerm`<doors and door components> Doors or objects which are parts_of doors FORMAL |148 | EnTerm`<tripartite windows> Windows which are manufactured tripartite CONSTITUTIVE |149 | EnTerm`<window frames and window frame components> Window frames or objects which are parts_of window frames CONSTITUTIVE |150 | EnTerm`<louvers and louver components> Louvers or objects which are parts_of louvers CONSTITUTIVE |151 | EnTerm`<tracery and tracery components> Tracery or objects which are parts_of tracery CONSTITUTIVE |152 | EnTerm`<stairs and stair components> Stairs or objects which are parts_of stairs CONSTITUTIVE |157 | EnTerm`<newels and newel components> Newels or objects which are parts_of newels CONSTITUTIVE |158 | EnTerm`<steps and step components> Steps or objects which are parts_of steps CONSTITUTIVE |161 | EnTerm`<metal seams> Seams which are made_of metal CONSTITUTIVE |164 | EnTerm`<bastions and bastion components> Bastions or objects which are parts_of bastions CONSTITUTIVE |165 | EnTerm`<defensive walls and defensive wall components> Defensive walls or objects which are parts_of defensive walls CONSTITUTIVE |166 | EnTerm`<fortification openings> Openings which are parts_of fortification elements CONSTITUTIVE |167 | EnTerm`<altars and altar components> Altars or objects which are parts_of altars TELIC |168 | EnTerm`<Christian religious building fixtures> Fixtures which are used_for Christian religious buildings TELIC |169 | EnTerm`<Islamic religious building fixtures> Fixtures which are used_for Islamic religious buildings CONSTITUTIVE |170 | EnTerm`<pews and pew components> Pews or objects which are parts_of pews TELIC |171 | EnTerm`<screens in Christian religious buildings> Screens which are used_for Christian religious buildings CONSTITUTIVE |172 | EnTerm`<stalls and stall components> Stalls or objects which are parts_of stalls CONSTITUTIVE |173 | EnTerm`<manholes and manhole components> Manholes or objects which are parts_of manholes |174 | EnTerm`<exterior covered spaces> |175 | EnTerm`<interior spaces> TELIC |176 | EnTerm`<assembly spaces> Spaces which are used_for assembly
  • 90. 90 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |177 | EnTerm`<bath, dressing and sanitary spaces> Spaces which are used_for bath, dressing or sanitary TELIC |178 | EnTerm`<circulation spaces> Spaces which are used_for circulation TELIC |179 | EnTerm`<display rooms and spaces> Rooms and spaces which are used_for display TELIC |180 | EnTerm`<eating and drinking spaces> Spaces which are used_for eating or drinking TELIC |181 | EnTerm`<entertainment and recreation spaces> Spaces which are used_for entertainment or recreation TELIC |182 | EnTerm`<entrance spaces> Spaces which are used_for entrance TELIC |183 | EnTerm`<equipment spaces> Spaces which are used_for equipment TELIC |184 | EnTerm`<protective spaces> Spaces which are used_for protection TELIC |185 | EnTerm`<reading and writing spaces> Spaces which are used_for reading or writing TELIC |186 | EnTerm`<reception spaces> Spaces which are used_for reception TELIC |187 | EnTerm`<sleeping spaces> Spaces which are used_for sleeping TELIC |188 | EnTerm`<social and sitting spaces> Spaces which are used_for social activities or sitting TELIC |189 | EnTerm`<storage spaces> Spaces which are used_for storage TELIC |190 | EnTerm`<utility and access spaces> Spaces which are used_for utility or access TELIC |191 | EnTerm`<work and instructional spaces> Spaces which are used_for work or instruction |192 | EnTerm`<uncovered spaces> CONSTITUTIVE |193 | EnTerm`<Roman bath spaces> Spaces which are parts_of Roman baths CONSTITUTIVE |194 | EnTerm`<Christian religious building spaces> Spaces which are parts_of Christian religious buildings CONSTITUTIVE |195 | EnTerm`<temple spaces> Spaces which are parts_of temples TELIC |196 | EnTerm`<audience spaces> Spaces which are used_by audiences TELIC |197 | EnTerm`<performance and backstage spaces> Spaces which are used_for performance and backstage CONSTITUTIVE |200 | EnTerm`<anvil components> Objects which are parts_of anvils CONSTITUTIVE |201 | EnTerm`<computer components> Objects which are parts_of computers CONSTITUTIVE |202 | EnTerm`<culinary tool components> Objects which are parts_of culinary tools CONSTITUTIVE |203 | EnTerm`<grinding and milling equipment components> Objects which are parts_of grinding and milling equipment CONSTITUTIVE |204 | EnTerm`<handles: tool components> Handles which are parts_of tool components CONSTITUTIVE |205 | EnTerm`<hoist components> Objects which are parts_of hoists CONSTITUTIVE |206 | EnTerm`<land vehicle equipment components> Objects which are parts_of land vehicle equipment CONSTITUTIVE |207 | EnTerm`<printing press components> Objects which are parts_of printing press CONSTITUTIVE |208 | EnTerm`<stove components> Objects which are parts_of stoves CONSTITUTIVE |211 | EnTerm`<keys and key components> Keys or objects which are parts_of keys CONSTITUTIVE |230 | EnTerm`<bolts and bolt components> Bolts or objects which are parts_of bolts CONSTITUTIVE |231 | EnTerm`<spikes: fasteners> Spikes which are parts_of fasteners CONSTITUTIVE |232 | EnTerm`<bevor components> Objects which are parts_of bevors CONSTITUTIVE |233 | EnTerm`<visors: helmet components> Visors which are parts_of helmet components
  • 91. 91 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |234 | EnTerm`<staff weapon components> Objects which are parts_of staff weapons CONSTITUTIVE |235 | EnTerm`<edged weapon components> Objects which are parts_of edged weapons CONSTITUTIVE |236 | EnTerm`<projectile weapon components> Objects which are parts_of projectile weapons CONSTITUTIVE |241 | EnTerm`<arms and arm components> Arms or objects which are parts_of arms CONSTITUTIVE |242 | EnTerm`<backs and back components> Backs or objects which are parts_of backs CONSTITUTIVE |243 | EnTerm`<bases: furniture components> Bases which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |244 | EnTerm`<bed components> Objects which are parts_of beds CONSTITUTIVE |245 | EnTerm`<corners: furniture components> Corners which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |246 | EnTerm`<doors: furniture components> Doors which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |247 | EnTerm`<drawers and drawer components> Drawers or objects which are parts_of drawers CONSTITUTIVE |248 | EnTerm`<ends: furniture components> Ends which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |249 | EnTerm`<feet and foot components: furniture> Feet and foot components which are parts_of furniture CONSTITUTIVE |250 | EnTerm`<legs and leg components> Legs or objects which are parts_of legs CONSTITUTIVE |251 | EnTerm`<seats and seat components> Seats or objects which are parts_of seats CONSTITUTIVE |252 | EnTerm`<arm components> Objects which are parts_of arms CONSTITUTIVE |258 | EnTerm`<feet: furniture components> Feet which are parts_of furniture components CONSTITUTIVE |259 | EnTerm`<foot components> Objects which are parts_of feet CONSTITUTIVE |260 | EnTerm`<leg components> Objects which are parts_of legs CONSTITUTIVE |261 | EnTerm`<knees and knee components> Knees or objects which are parts_of knees CONSTITUTIVE |262 | EnTerm`<seat components> Objects which are parts_of seats |263 | EnTerm`<upholstered seats> TELIC |264 | EnTerm`<clock and watch trains> Trains which are used_for clocks or watches CONSTITUTIVE |265 | EnTerm`<accessory door hardware> Accessory hardware which is part_of doors CONSTITUTIVE |266 | EnTerm`<accessory window and shutter hardware> Accessory hardware which is part_of windows or shutter CONSTITUTIVE |267 | EnTerm`<handles: finish hardware> Handles which are parts_of finish hardware CONSTITUTIVE |268 | EnTerm`<hinges and hinge components> Hinges or objects which are parts_of hinges |269 | EnTerm`<holders> CONSTITUTIVE |270 | EnTerm`<securing devices and securing device components> Securing devices or objects which are parts_of securing devices CONSTITUTIVE |271 | EnTerm`<concrete joints> Joints which are made_of concrete CONSTITUTIVE |272 | EnTerm`<masonry joints> Joints which are made_of masonry CONSTITUTIVE |273 | EnTerm`<metal joints> Joints which are made_of metal CONSTITUTIVE |274 | EnTerm`<wood joints> Joints which are made_of wood CONSTITUTIVE |280 | EnTerm`<chimney components> Objects which are parts_of chimneys CONSTITUTIVE |281 | EnTerm`<fireplace components> Objects which are parts_of fireplaces CONSTITUTIVE |282 | EnTerm`<pier components> Objects which are parts_of piers
  • 92. 92 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |283 | EnTerm`<arch components> Objects which are parts_of arches CONSTITUTIVE |284 | EnTerm`<dome components> Objects which are parts_of domes CONSTITUTIVE |285 | EnTerm`<vault components> Objects which are parts_of vaults CONSTITUTIVE |286 | EnTerm`<column components> Objects which are parts_of columns CONSTITUTIVE |287 | EnTerm`<entablature components> Objects which are parts_of entablatures CONSTITUTIVE |288 | EnTerm`<cornice components> Objects which are parts_of cornices CONSTITUTIVE |289 | EnTerm`<frieze components> Objects which are parts_of friezes CONSTITUTIVE |290 | EnTerm`<truss components> Objects which are parts_of trusses CONSTITUTIVE |291 | EnTerm`<floor components> Objects which are parts_of floors CONSTITUTIVE |292 | EnTerm`<roof components> Objects which are parts_of roofs CONSTITUTIVE |293 | EnTerm`<hearths and hearth components> Hearths or objects which are parts_of hearthes CONSTITUTIVE |294 | EnTerm`<eave components> Objects which are parts_of eaves CONSTITUTIVE |295 | EnTerm`<gable components> Objects which are parts_of gables CONSTITUTIVE |296 | EnTerm`<wall components> Objects which are parts_of walls CONSTITUTIVE |297 | EnTerm`<opening components> Objects which are parts_of openings CONSTITUTIVE |298 | EnTerm`<door components> Objects which are parts_of doors CONSTITUTIVE |299 | EnTerm`<doorway components> Objects which are parts_of doorways CONSTITUTIVE |300 | EnTerm`<gate components> Objects which are parts_of gates CONSTITUTIVE |301 | EnTerm`<window components> Objects which are parts_of windows CONSTITUTIVE |302 | EnTerm`<tracery components> Objects which are parts_of tracery CONSTITUTIVE |303 | EnTerm`<step components> Objects which are parts_of steps CONSTITUTIVE |304 | EnTerm`<moldings: architectural> Moldings which are parts_of architectural elements CONSTITUTIVE |305 | EnTerm`<molding components> Objects which are parts_of moldings CONSTITUTIVE |306 | EnTerm`<altar components> Objects which are parts_of altars CONSTITUTIVE |307 | EnTerm`<cooling, heating and humidifying components> Objects which are parts_of HVAC components CONSTITUTIVE |308 | EnTerm`<ventilation system components> Objects which are parts_of ventilation systems CONSTITUTIVE |312 | EnTerm`<capital components> Objects which are parts_of capitals CONSTITUTIVE |313 | EnTerm`<shaft components> Objects which are parts_of shafts TELIC |314 | EnTerm`<hangers for concrete> Hangers which are used_for concrete TELIC |315 | EnTerm`<hangers for steel> Hangers which are used_for steel TELIC |316 | EnTerm`<hangers for wood> Hangers which are used_for wood CONSTITUTIVE |317 | EnTerm`<gateway components> Objects which are parts_of gateways CONSTITUTIVE |318 | EnTerm`<gates and gate components> Gates or objects which are parts_of gates TELIC |319 | EnTerm`<hung windows> Windows which are operating hung CONSTITUTIVE |320 | EnTerm`<louver components> Objects which are parts_of louvers
  • 93. 93 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |321 | EnTerm`<verge components> Objects which are parts_of verges CONSTITUTIVE |322 | EnTerm`<Greek and Roman temple substructure components> Objects which are parts_of Greek and Roman temple substructure |323 | EnTerm`<rooms and spaces> CONSTITUTIVE |324 | EnTerm`<steeples and steeple components> Steeples or objects which are parts_of steeples CONSTITUTIVE |325 | EnTerm`<balustrade and railing components> Objects which are parts_of balustrade or railing CONSTITUTIVE |326 | EnTerm`<stair components> Objects which are parts_of stairs CONSTITUTIVE |327 | EnTerm`<newel components> Objects which are parts_of newels TELIC |328 | EnTerm`<men's quarters> Quarters which are used_by men TELIC |329 | EnTerm`<women's quarters> Quarters which are used_by women CONSTITUTIVE |330 | EnTerm`<stall components> Objects which are parts_of stalls CONSTITUTIVE |331 | EnTerm`<window frame components> Window components which are parts_of frames CONSTITUTIVE |332 | EnTerm`<coffered ceiling components> Objects which are parts_of coffered ceilings CONSTITUTIVE |333 | EnTerm`<pedestal components> Objects which are parts_of pedestals CONSTITUTIVE |334 | EnTerm`<chimneys and chimney components> Chimneys or objects which are parts_of chimneys CONSTITUTIVE |335 | EnTerm`<fireplaces and fireplace components> Fireplaces or objects which are parts_of fireplaces CONSTITUTIVE |336 | EnTerm`<mortar joints> Joints which are made_of mortar CONSTITUTIVE |337 | EnTerm`<structural elements> Objects which are parts_of structures CONSTITUTIVE |338 | EnTerm`<structural element components> Objects which are parts_of structural elements CONSTITUTIVE |339 | EnTerm`<anthropomorphic supporting elements> Supporting elements which are parts_of anthropomorphic CONSTITUTIVE |340 | EnTerm`<columns and column components> Columns or objects which are parts_of columns CONSTITUTIVE |341 | EnTerm`<pedestals and pedestal components> Pedestals or objects which are parts_of pedestals CONSTITUTIVE |342 | EnTerm`<piers and pier components> Piers or objects which are parts_of piers CONSTITUTIVE |343 | EnTerm`<structural systems> Systems which are parts_of structural elements CONSTITUTIVE |344 | EnTerm`<structural assemblies> Assemblies which are parts_of structural elements TELIC |345 | EnTerm`<spanning and projecting structural elements> Structural elements which are used_for spanning or projecting |346 | EnTerm`<enclosing structural elements> CONSTITUTIVE |347 | EnTerm`<arches and arch components> Archs or objects which are parts_of arches CONSTITUTIVE |348 | EnTerm`<entablatures and entablature components> Entablatures or objects which are parts_of entablatures CONSTITUTIVE |349 | EnTerm`<trusses and truss components> Trusses or objects which are parts_of trusses CONSTITUTIVE |350 | EnTerm`<domes and dome components> Domes or objects which are parts_of domes CONSTITUTIVE |351 | EnTerm`<roofs and roof components> Roofs or objects which are parts_of roofs CONSTITUTIVE |352 | EnTerm`<vaults and vault components> Vaults or objects which are parts_of vaults CONSTITUTIVE |353 | EnTerm`<arch, dome or vault components> Objects which are parts_of arches, domes or vaults CONSTITUTIVE |354 | EnTerm`<balloon and platform frame components> Objects which are parts_of ballon and platform frames |355 | EnTerm`<rolled sections>
  • 94. 94 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |356 | EnTerm`<religious building fixtures> Fixtures which are used_for religious buildings TELIC |357 | EnTerm`<sports facilities fixtures> Fixtures which are used_for sports facilities CONSTITUTIVE |358 | EnTerm`<theater elements> Objects which are parts_of theaters CONSTITUTIVE |359 | EnTerm`<dam elements> Objects which are parts_of dams CONSTITUTIVE |360 | EnTerm`<transportation elements> Objects which are parts_of transportation CONSTITUTIVE |361 | EnTerm`<utilities components> Objects which are parts_of utilities TELIC |362 | EnTerm`<public building fixtures> Fixtures which are used_for public buildings CONSTITUTIVE |363 | EnTerm`<surface elements> Objects which are parts_of surface CONSTITUTIVE |364 | EnTerm`<surface element components> Objects which are parts_of surface elements CONSTITUTIVE |365 | EnTerm`<key components> Objects which are parts_of keys CONSTITUTIVE |366 | EnTerm`<structural slab components> Objects which are parts_of structural slabs CONSTITUTIVE |367 | EnTerm`<pier foundation components> Objects which are parts_of pier foundations CONSTITUTIVE |368 | EnTerm`<pile foundation components> Objects which are parts_of pile foundations CONSTITUTIVE |369 | EnTerm`<spread footing components> Objects which are parts_of spread footings CONSTITUTIVE |371 | EnTerm`<defensive wall components> Objects which are parts_of defensive walls CONSTITUTIVE |372 | EnTerm`<knee components> Objects which are parts_of knees CONSTITUTIVE |373 | EnTerm`<manhole components> Objects which are parts_of manholes CONSTITUTIVE |374 | EnTerm`<scaenae components> Objects which are parts_of scaenae CONSTITUTIVE |375 | EnTerm`<health facility spaces> Spaces which are parts_of health facilities CONSTITUTIVE |376 | EnTerm`<religious building spaces> Spaces which are parts_of religious buildings CONSTITUTIVE |377 | EnTerm`<stable and barn spaces> Spaces which are parts_of stables and barns CONSTITUTIVE |378 | EnTerm`<theater spaces> Spaces which are parts_of theaters CONSTITUTIVE |379 | EnTerm`<tomb spaces> Spaces which are parts_of tombs CONSTITUTIVE |380 | EnTerm`<exhibition building spaces> Spaces which are parts_of exhibition buildings CONSTITUTIVE |381 | EnTerm`<scaenae and scaenae components> Scaenae or objects which are parts_of scaenae CONSTITUTIVE |382 | EnTerm`<stage components> Objects which are parts_of stages CONSTITUTIVE |383 | EnTerm`<bastion components> Objects which are parts_of bastions CONSTITUTIVE |384 | EnTerm`<battlement components> Objects which are parts_of battlements CONSTITUTIVE |385 | EnTerm`<pew components> Objects which are parts_of pews CONSTITUTIVE |386 | EnTerm`<upper stage components> Objects which are parts_of upper stages CONSTITUTIVE |387 | EnTerm`<tiring house components> Tracks or objects which are parts_of tiring houses CONSTITUTIVE |388 | EnTerm`<tracks and track components> Tracks or objects which are parts_of tracks CONSTITUTIVE |389 | EnTerm`<steeple components> Objects which are parts_of steeples CONSTITUTIVE |390 | EnTerm`<facade components> Objects which are parts_of facades CONSTITUTIVE |391 | EnTerm`<stages and stage components> Stages or objects which are parts_of stages
  • 95. 95 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |392 | EnTerm`<tiring houses and tiring house components> Tiring house or objects which are parts_of tiring houses CONSTITUTIVE |393 | EnTerm`<upper stages and upper stage components> Uppers stages or objects which are parts_of upper stages CONSTITUTIVE |394 | EnTerm`<doorways and doorway components> Doorways or objects which are parts_of doorways CONSTITUTIVE |395 | EnTerm`<gateways and gateway components> Gateways or objects which are parts_of gateways CONSTITUTIVE |396 | EnTerm`<windows and window components> Windows or objects which are parts_of windows TELIC |397 | EnTerm`<toplighting openings> Openings which are used_for toplighting CONSTITUTIVE |400 | EnTerm`<doorframe components> Objects which are parts_of doorframes CONSTITUTIVE |407 | EnTerm`<bridge elements> Objects which are parts_of bridges CONSTITUTIVE |408 | EnTerm`<road and roadside elements> Objects which are parts_of roads and roadsides CONSTITUTIVE |409 | EnTerm`<transit system elements> Objects which are parts_of transit systems FORMAL |412 | EnTerm`<ceiling hangers> Hangers which are positioned on ceilings CONSTITUTIVE |413 | EnTerm`<barrier elements> Objects which are parts_of barriers CONSTITUTIVE |414 | EnTerm`<decorative wall components> Decorative objects which are parts_of walls CONSTITUTIVE |415 | EnTerm`<gables and gable components> Gables or objects which are parts_of gables FORMAL |416 | EnTerm`<interior wall components> Wall components which are positioned in interior CONSTITUTIVE |419 | EnTerm`<back components> Objects which are parts_of backs CONSTITUTIVE |420 | EnTerm`<bindings and binding components> Bindings or objects which are parts_of bindings TELIC |421 | EnTerm`<coverings for gathered matter> Coverings which are used_for gathered matter CONSTITUTIVE |422 | EnTerm`<edges: gathered matter components> Edges which are parts_of gathered matter components CONSTITUTIVE |423 | EnTerm`<drawer components> Objects which are parts_of drawers CONSTITUTIVE |428 | EnTerm`<vehicle lights> Lights which are parts_of vehicles TELIC |432 | EnTerm`<kerosene burners> Burners which are operating with kerosene TELIC |433 | EnTerm`<oil burners> Burners which are operating with oil CONSTITUTIVE |434 | EnTerm`<quilt components> Objects which are parts_of quilts CONSTITUTIVE |435 | EnTerm`<rug components> Objects which are parts_of rugs CONSTITUTIVE |436 | EnTerm`<upholstery components> Objects which are parts_of upholsteries CONSTITUTIVE |437 | EnTerm`<hearth components> Objects which are parts_of hearthes CONSTITUTIVE |438 | EnTerm`<architrave components> Objects which are parts_of architraves CONSTITUTIVE |439 | EnTerm`<pipes: aerophone components> Pipes which are parts_of aerophone components CONSTITUTIVE |440 | EnTerm`<drum components> Objects which are parts_of drums TELIC |441 | EnTerm`<percussion beaters> Beaters which are used_for percussion CONSTITUTIVE |442 | EnTerm`<bases: column components> Bases which are parts_of column components CONSTITUTIVE |443 | EnTerm`<base components: columns> Βase components which are parts_of columns CONSTITUTIVE |444 | EnTerm`<binding components> Objects which are parts_of bindings CONSTITUTIVE |447 | EnTerm`<scale components> Objects which are parts_of scales
  • 96. 96 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |448 | EnTerm`<surveying accessories> Accessories which are used_for surveying CONSTITUTIVE |449 | EnTerm`<timepiece components> Objects which are parts_of timepieces CONSTITUTIVE |450 | EnTerm`<breastplate components> Objects which are parts_of breastplates CONSTITUTIVE |451 | EnTerm`<helmet components> Objects which are parts_of helmets CONSTITUTIVE |452 | EnTerm`<shield components> Objects which are parts_of shields CONSTITUTIVE |453 | EnTerm`<vambrace components> Objects which are parts_of vambraces CONSTITUTIVE |454 | EnTerm`<clock and watch components> Objects which are parts_of clocks and watches CONSTITUTIVE |457 | EnTerm`<gathered matter components> Objects which are parts_of gathered matter |458 | EnTerm`<script and type forms> |459 | EnTerm`<script and type signs> CONSTITUTIVE |460 | EnTerm`<barrels and barrel components> Barrels or objects which are parts_of barrels CONSTITUTIVE |461 | EnTerm`<breech mechanisms and breech mechanism components> Breech mechan. or objects which are parts_of breech mechanisms CONSTITUTIVE |462 | EnTerm`<locks and lock components> Locks or objects which are parts_of locks FORMAL |463 | EnTerm`<Arabic scripts> Scripts which are written_in Arabic FORMAL |464 | EnTerm`<Latin and Greek alphabet scripts> Scripts which are written_in Latin and Greek alphabet CONSTITUTIVE |465 | EnTerm`<upholstery foundations and their components> Objects which are parts_of upholstery foundations CONSTITUTIVE |466 | EnTerm`<actions and action components> Actions or objects which are parts_of actions CONSTITUTIVE |467 | EnTerm`<aerophone components> Objects which are parts_of aerophones CONSTITUTIVE |468 | EnTerm`<chordophone components> Objects which are parts_of chordophones CONSTITUTIVE |469 | EnTerm`<keyboard instrument components> Objects which are parts_of keyboard instruments CONSTITUTIVE |470 | EnTerm`<percussion instrument components> Objects which are parts_of percussion instruments CONSTITUTIVE |471 | EnTerm`<armor components> Objects which are parts_of armors CONSTITUTIVE |472 | EnTerm`<lock components> Objects which are parts_of locks CONSTITUTIVE |473 | EnTerm`<upholstery foundation components> Objects which are parts_of upholstery foundations CONSTITUTIVE |474 | EnTerm`<action components> Objects which are parts_of actions CONSTITUTIVE |475 | EnTerm`<swells and swell components> Swells or objects which are parts_of swells CONSTITUTIVE |476 | EnTerm`<barrel components> Objects which are parts_of barrels TELIC |477 | EnTerm`<breech mechanisms> Mechanisms which are operating with breeches CONSTITUTIVE |478 | EnTerm`<breech mechanism components> Objects which are parts_of breech mechanisms CONSTITUTIVE |479 | EnTerm`<arrow components> Objects which are parts_of arrows CONSTITUTIVE |480 | EnTerm`<firearm components> Objects which are parts_of firearms CONSTITUTIVE |481 | EnTerm`<mosaic components> Objects which are parts_of mosaics CONSTITUTIVE |482 | EnTerm`<painting components> Objects which are parts_of paintings CONSTITUTIVE |483 | EnTerm`<sculpture components> Objects which are parts_of sculptures CONSTITUTIVE |485 | EnTerm`<knobs: finish hardware> Knobs which are parts_of finish hardware
  • 97. 97 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE |486 | EnTerm`<culminating and edge ornaments> |487 | EnTerm`<object portions or aspects> CONSTITUTIVE |490 | EnTerm`<system components> Objects which are parts_of systems |491 | EnTerm`<building divisions> CONSTITUTIVE |492 | EnTerm`<tool and equipment components> Objects which are parts_of tools or equipment CONSTITUTIVE |493 | EnTerm`<measuring device components> Objects which are parts_of measuring devices CONSTITUTIVE |494 | EnTerm`<furnishings components> Objects which are parts_of furnishings CONSTITUTIVE |495 | EnTerm`<costume components> Objects which are parts_of costumes CONSTITUTIVE |496 | EnTerm`<textile components> Objects which are parts_of textiles CONSTITUTIVE |497 | EnTerm`<weapon components> Objects which are parts_of weapons CONSTITUTIVE |498 | EnTerm`<ammunition components> Objects which are parts_of ammunitions CONSTITUTIVE |499 | EnTerm`<container components> Objects which are parts_of containers CONSTITUTIVE |500 | EnTerm`<sound device components> Objects which are parts_of sound devices CONSTITUTIVE |501 | EnTerm`<vehicle components> Objects which are parts_of vehicles CONSTITUTIVE |502 | EnTerm`<visual works components> Objects which are parts_of visual works CONSTITUTIVE |503 | EnTerm`<information artifact components> Objects which are parts_of information artifacts CONSTITUTIVE |504 | EnTerm`<coverings and hangings components> Objects which are parts_of coverings and hangings CONSTITUTIVE |505 | EnTerm`<frame components> Objects which are parts_of frames CONSTITUTIVE |506 | EnTerm`<furniture components> Objects which are parts_of furniture CONSTITUTIVE |507 | EnTerm`<lighting device components> Objects which are parts_of lighting devices CONSTITUTIVE |508 | EnTerm`<electrical system components> Objects which are parts_of electrical systems CONSTITUTIVE |509 | EnTerm`<HVAC components> Objects which are parts_of HVAC |510 | EnTerm`<infrastructural elements> CONSTITUTIVE |511 | EnTerm`<plumbing and stormwater system components> Objects which are parts_of plumbing or stormwater systems CONSTITUTIVE |512 | EnTerm`<protection system components> Objects which are parts_of protection systems CONSTITUTIVE |513 | EnTerm`<telecommunication systems components> Objects which are parts_of telecommunication systems CONSTITUTIVE |514 | EnTerm`<fire alarm system components> Objects which are parts_of fire alarms systems CONSTITUTIVE |515 | EnTerm`<fire extinguishing system components> Objects which are parts_of fire extinguishing systems CONSTITUTIVE |516 | EnTerm`<security system components> Objects which are parts_of security systems CONSTITUTIVE |519 | EnTerm`<aircraft and spacecraft components> Objects which are parts_of aircrafts or spacecrafts CONSTITUTIVE |520 | EnTerm`<land vehicle components> Objects which are parts_of land vehicles CONSTITUTIVE |521 | EnTerm`<watercraft components> Objects which are parts_of watercrafts CONSTITUTIVE |522 | EnTerm`<bolt components> Objects which are parts_of bolts CONSTITUTIVE |523 | EnTerm`<hinge components> Objects which are parts_of hinges TELIC |524 | EnTerm`<securing devices> Devices which are used_for securing activities
  • 98. 98 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |525 | EnTerm`<securing device components> Objects which are parts_of securing devices CONSTITUTIVE |526 | EnTerm`<track components> Objects which are parts_of tracks CONSTITUTIVE |527 | EnTerm`<swell components> Objects which are parts_of swells TELIC |550 | EnTerm`<local administrative centers> Centers which are used_for local administrative activities CONSTITUTIVE |551 | EnTerm`<bodies of water and components of bodies of water> Objects which are parts_of bodies of water CONSTITUTIVE |552 | EnTerm`<landforms and landform components> Landforms or objects which are parts_of landforms CONSTITUTIVE |553 | EnTerm`<vegetation and vegetation components> Vegetation or objects which are parts_of vegetation CONSTITUTIVE |554 | EnTerm`<components of bodies of water> Objects which are parts_of bodies of water |558 | EnTerm`<marine bodies> |559 | EnTerm`<lacustrine bodies> |560 | EnTerm`<riverine bodies> |561 | EnTerm`<coastline bodies of water> CONSTITUTIVE |562 | EnTerm`<landform components> Objects which are parts_of landforms CONSTITUTIVE |567 | EnTerm`<vegetation components> Objects which are parts_of vegetation TELIC |578 | EnTerm`<detention complexes> Complexes which are built_for detention TELIC |579 | EnTerm`<transportation complexes> Complexes which are built_for transportation TELIC |584 | EnTerm`<club complexes> Complexes which serve the built_for clubs TELIC |585 | EnTerm`<air transportation complexes> Complexes which are built_for air transportation TELIC |586 | EnTerm`<water transportation complexes> Complexes which are built_for water transportation TELIC |592 | EnTerm`<census districts> Districts which are used_for census |593 | EnTerm`<civil districts> TELIC |594 | EnTerm`<religious districts> Districts which are used_for religious activities |595 | EnTerm`<single built works> TELIC |606 | EnTerm`<agricultural structures> Structures which are built_for agriculture TELIC |607 | EnTerm`<communications structures> Structures which are built_for communications TELIC |608 | EnTerm`<funerary structures> Structures which are built_for funerary activities |609 | EnTerm`<gate structures> TELIC |610 | EnTerm`<information handling facilities> Facilities which are used_for information handling TELIC |611 | EnTerm`<institutional buildings> Buildings which are made_for institutions TELIC |612 | EnTerm`<performing arts structures> Structures which are built_for performing acts activities TELIC |613 | EnTerm`<public accommodations> Accommodations which are built_for public TELIC |614 | EnTerm`<recreation structures> Structures which are built_for recreation activities TELIC |615 | EnTerm`<research structures> Structures which are built_for research activities TELIC |616 | EnTerm`<social and civic buildings> Buildings which are made_for social or civil activities TELIC |617 | EnTerm`<residential structures> Structures which are built_for residents
  • 99. 99 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |618 | EnTerm`<transportation structures> Structures which are built_for transportation TELIC |619 | EnTerm`<food storage structures> Structures which are built_for food storage TELIC |620 | EnTerm`<horticultural buildings> Buildings which are made_for horticulture TELIC |624 | EnTerm`<swine housing> Housing which are used_for swines TELIC |625 | EnTerm`<eating and drinking buildings> Buildings which are made_for eating or drinking TELIC |626 | EnTerm`<service industry buildings> Buildings which are made_for service industry TELIC |629 | EnTerm`<telecommunications buildings> Buildings which are made_for telecommunications TELIC |630 | EnTerm`<group dwellings> Dwellings which are built_for groups TELIC |639 | EnTerm`<rural houses> Houses which are built_for rural activities TELIC |640 | EnTerm`<animal exhibition buildings> Buildings which are made_for animal exhibitions TELIC |644 | EnTerm`<funerary preparatory buildings> Funerary buildings which are made_for preparatory activities TELIC |645 | EnTerm`<sepulchral buildings> Buildings which are made_for sepulchral activities AGENTIVE |650 | EnTerm`<artificial water channels> Water channels which are created artificially TELIC |654 | EnTerm`<drainage structures> Structures which are built_for drainages TELIC |659 | EnTerm`<accessory industrial buildings> Industrial buildings which are made_for accessory activities TELIC |660 | EnTerm`<utilities buildings> Buildings which are made_for utilities TELIC |663 | EnTerm`<processing plants> Plants which are built_for processing TELIC |664 | EnTerm`<meat processing plants> Plants which are built_for meat processing TELIC |671 | EnTerm`<pre-primary schools> Schools which are built_for pre-primary pupils TELIC |672 | EnTerm`<auxiliary health care facilities> Facilities which are built_for auxiliary health care activities TELIC |675 | EnTerm`<hospitals for contagious diseases> Hospitals which are built_for contagious diseases treatment TELIC |679 | EnTerm`<military security buildings> Military buildings which are made_for security TELIC |680 | EnTerm`<military social buildings> Military buildings which are made_for social activities TELIC |681 | EnTerm`<military training buildings> Military buildings which are made_for training TELIC |682 | EnTerm`<military towers> Towers which are built_for military activities TELIC |685 | EnTerm`<monumental pillars> Pillars which are built_for monumental activities TELIC |700 | EnTerm`<vehicle storage buildings> Buildings which are made_for vehicle storage TELIC |701 | EnTerm`<air and space transportation buildings> Buildings which are made_for air or space transportation TELIC |702 | EnTerm`<rail transportation buildings> Buildings which are made_for rail transportation TELIC |703 | EnTerm`<road transportation structures> Structures which are built_for road transportation TELIC |704 | EnTerm`<water transportation buildings> Buildings which are made_for water transportation TELIC |705 | EnTerm`<toll-collection structures> Structures which are built_for toll-collection TELIC |709 | EnTerm`<rail transportation structures> Structures which are built_for rail transportation TELIC |710 | EnTerm`<water transportation structures> Structures which are built_for water transportation TELIC |714 | EnTerm`<diplomatic buildings> Buildings which are made_for diplomatic activities
  • 100. 100 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE FORMAL |715 | EnTerm`<freestanding altars> Altars which are positioned in freestand mode TELIC |718 | EnTerm`<drilling structures> Structures which are built_for drilling TELIC |719 | EnTerm`<metal works structures> Structures which are built_for metal works TELIC |720 | EnTerm`<mine structures> Structures which are built_for mines TELIC |721 | EnTerm`<shipyard structures> Structures which are built_for shipyards TELIC |722 | EnTerm`<textile mill structures> Structures which are built_for textile mills TELIC |723 | EnTerm`<telecommunications towers> Towers which are built_for telecommunications TELIC |727 | EnTerm`<water recreation structures> Towers which are built_for water recreation activities TELIC |728 | EnTerm`<winter sports structures> Structures which are built_for winter sports TELIC |729 | EnTerm`<power plant buildings> Buildings which are made_for power plants TELIC |730 | EnTerm`<defensive towers> Towers which are built_for defense TELIC |731 | EnTerm`<history museums> Museums which serve the purpose_of_exhibit history TELIC |732 | EnTerm`<transportation museums> Museums which serve the purpose_of_exhibit transportation TELIC |734 | EnTerm`<residential eating structures> Residential structures which are built_for eating |735 | EnTerm`<residential menstrual structures> TELIC |736 | EnTerm`<residential work structures> Residential structures which are built_for work FORMAL |745 | EnTerm`<geometric gardens> Gardens which are shaped geometrically CONSTITUTIVE |758 | EnTerm`<waterfronts and waterfront spaces> Waterfronts or spaces which are parts_of waterfronts CONSTITUTIVE |759 | EnTerm`<aeronautical site elements> Objects which are parts_of aeronautical sites FORMAL |760 | EnTerm`<freestanding walls> Walls which are positioned in freestand mode CONSTITUTIVE |761 | EnTerm`<landscaped-site elements> Objects which are parts_of landscape sites CONSTITUTIVE |762 | EnTerm`<waterfront spaces> Spaces which are parts_of waterfronts TELIC |763 | EnTerm`<air transportation spaces> Spaces which are built_for air transportation TELIC |764 | EnTerm`<motor vehicle lots> Lots which are used_for motor vehicles TELIC |765 | EnTerm`<sports and recreation spaces> Spaces which are built_for sports or recreation TELIC |766 | EnTerm`<transportation spaces> Spaces which are built_for transportation CONSTITUTIVE |767 | EnTerm`<site elements> Objects which are parts_of sites |770 | EnTerm`<coverings and hangings> |771 | EnTerm`<soft furnishings> TELIC |787 | EnTerm`<mechanical lamps> Lamps which are operating mechanically TELIC |788 | EnTerm`<wick support lamps> TELIC |789 | EnTerm`<adjustable lamps> Lamps which are operating adjustably TELIC |797 | EnTerm`<single seating furniture> Furniture which are used_for single seating TELIC |798 | EnTerm`<multiple-seating furniture> Furniture which are used_for multiple seating |804 | EnTerm`<concave-back chairs>
  • 101. 101 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE |805 | EnTerm`<flat-back chairs> |806 | EnTerm`<pierced splat-back chairs> TELIC |807 | EnTerm`<ceremonial chairs> Chairs which are used_for ceremonies TELIC |808 | EnTerm`<children's chairs> Chairs which are used_by children |809 | EnTerm`<folding chairs> TELIC |818 | EnTerm`<food cupboards> Cupboards which are used_for food CONSTITUTIVE |819 | EnTerm`<steps: furniture> Steps which are parts_of furniture |828 | EnTerm`<portable furniture> TELIC |829 | EnTerm`<sleeping and reclining furniture> Furniture which is used_for sleeping and reclining TELIC |830 | EnTerm`<storage and display furniture> Furniture which is used_for storage and display TELIC |831 | EnTerm`<support furniture> Furniture which is used_for support FORMAL |834 | EnTerm`<curved mirrors> Mirrors which are shaped curved |836 | EnTerm`<folding stools> TELIC |840 | EnTerm`<candles and candleholders> Holders which are used_for candles TELIC |841 | EnTerm`<rushlights and rushlight holders> Holders which are used_for rushlights TELIC |842 | EnTerm`<splints and splint holders> Holders which are used_for splints TELIC |843 | EnTerm`<torches and torch holders> Holders which are used_for torches TELIC |869 | EnTerm`<coverings and hangings for containers> Coverings and hangings which are used_for containers TELIC |870 | EnTerm`<coverings and hangings for documents> Coverings and hangings which are used_for documents TELIC |871 | EnTerm`<coverings and hangings for furniture> Coverings and hangings which are used_for furniture TELIC |872 | EnTerm`<coverings and hangings for musical instruments> Coverings and hangings used_for musical instruments TELIC |873 | EnTerm`<coverings and hangings for openings> Coverings and hangings used_for openings TELIC |874 | EnTerm`<coverings and hangings for religious building fixtures> Cover. and hangings which are used_for religious building fixtures TELIC |875 | EnTerm`<coverings and hangings for surface elements> Coverings and hangings which are used_for surface elements TELIC |876 | EnTerm`<coverings and hangings for seating furniture> Coverings and hangings which are used_for seating furniture TELIC |877 | EnTerm`<coverings and hangings for sleeping and reclining furniture Cove. and hangings which are used_for sleeping or reclining furniture TELIC |878 | EnTerm`<coverings and hangings for storage and support furniture> Cover. and hangings which are used_for storage or support furniture TELIC |879 | EnTerm`<coverings for soft furnishings> Coverings and hangings which are used_for soft furnishings |886 | EnTerm`<block quilts> |888 | EnTerm`<embossed wall coverings> TELIC |889 | EnTerm`<coverings for food> Coverings which are used_for food TELIC |890 | EnTerm`<altar and altar component coverings and hangings> Cover. and hangings which are used_for altars or altar components TELIC |891 | EnTerm`<coverings for liturgical vessels> Coverings which are used_for liturgical vessels TELIC |892 | EnTerm`<table coverings> Coverings which are used_for tables TELIC |900 | EnTerm`<children's beds> Beds which are used_by children
  • 102. 102 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |904 | EnTerm`<body armor: neck and head> Βody armor which is used_for neck or head TELIC |905 | EnTerm`<body armor: torso> Βody armor which is used_for torso TELIC |906 | EnTerm`<body armor: upper extremities> Βody armor which is used_for upper extremities TELIC |907 | EnTerm`<body armor: lower extremities> Βody armor which is used_for lower extremities CONSTITUTIVE |921 | EnTerm`<costume accessories> Accessories which are parts_of costumes CONSTITUTIVE |924 | EnTerm`<body armor: helmets> Helmets which are parts_of body armor TELIC |925 | EnTerm`<main garments for the upper body> Main garments which are used_for the upper body TELIC |926 | EnTerm`<main garments for the lower body> Main garments which are used_for the lower body TELIC |927 | EnTerm`<underwear and accessories for shaping and supporting> Underwear and accessor. which are used_for shaping or supporting |928 | EnTerm`<costume accessories carried> |929 | EnTerm`<costume accessories worn> TELIC |930 | EnTerm`<accessories worn on the head> Accessories which are worn on the head TELIC |931 | EnTerm`<accessories worn above the waist> Accessories which are worn above the waist TELIC |932 | EnTerm`<accessories worn at the waist or below> Accessories which are worn at the waist or below TELIC |933 | EnTerm`<accessories worn on arms or hands> Accessories which are worn on arms or hands TELIC |934 | EnTerm`<accessories worn on the legs or feet> Accessories which are worn on the legs or feet TELIC |937 | EnTerm`<belts worn at the waist or below> Belts which are worn at the waist or below |938 | EnTerm`<handwear> TELIC |939 | EnTerm`<hosiery supporters> Supporters which are used_for hosiery TELIC |944 | EnTerm`<liturgical costume> Costume which is worn at liturgies TELIC |945 | EnTerm`<body armor: hand and forearm> Βody armor which is used_for hand or forearm TELIC |946 | EnTerm`<hair accessories> Accessories which are worn on hair TELIC |947 | EnTerm`<shoulder accessories> Accessories which are worn on the shoulder TELIC |948 | EnTerm`<jewelry worn on the head> Jewelry which is worn on the head TELIC |949 | EnTerm`<jewelry worn around the neck or on the upper body> Jewelry which is worn around the neck or the upper body TELIC |950 | EnTerm`<jewelry worn on arms and hands> Jewelry which is worn on arms and hands TELIC |951 | EnTerm`<jewelry worn on legs and feet> Jewelry which is worn on legs and feet TELIC |952 | EnTerm`<jewelry worn on costume> Jewelry which is worn on costume TELIC |953 | EnTerm`<ceremonial costume> Costume which is worn at ceremonies TELIC |954 | EnTerm`<night and dressing wear> Wear which is used_for night or dressing TELIC |955 | EnTerm`<protective wear> Wear which is worn for protection AGENTIVE |956 | EnTerm`<Native American wearing blankets> Wearing blankets which are originating_from Native Americans AGENTIVE |957 | EnTerm`<Spanish-American wearing blankets> Wearing blankets which are originating_from Spanish Americans AGENTIVE |958 | EnTerm`<Navajo wearing blankets> Wearing blankets which are originating_from Navajos TELIC |959 | EnTerm`<animal work equipment for pulling> Animal work equipment which is used_for pulling
  • 103. 103 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |960 | EnTerm`<animal work equipment for riding> Animal work equipment which is used_for riding TELIC |961 | EnTerm`<equipment for business or finance> Equipment which is used_for business or finance TELIC |962 | EnTerm`<equipment for engineering and building trades> Equipment which is used_for engineering and building trades TELIC |963 | EnTerm`<equipment for music> Equipment which is used_for music TELIC |964 | EnTerm`<equipment for science and technology> Equipment which is used_for science and technology TELIC |965 | EnTerm`<equipment for transportation> Equipment which is used_for transportation TELIC |966 | EnTerm`<assembling and disassembling construction equipment> Construct. equipment which is used_for assemb. or disassembing TELIC |967 | EnTerm`<transferring construction equipment> Construction equipment which is used_for transferring TELIC |968 | EnTerm`<shovels: earthmoving> Shovels which are used_for earthmoving CONSTITUTIVE |972 | EnTerm`<cameras and camera accessories> Accessories which are parts_of cameras TELIC |973 | EnTerm`<photographic processing equipment> Photographic equipment which is used_for processing TELIC |974 | EnTerm`<photograph viewing equipment> Equipment which is used_for photograph viewing TELIC |975 | EnTerm`<photographic screens> Screens which are used_for photographic activities CONSTITUTIVE |976 | EnTerm`<camera accessories> Accessories which are parts_of cameras CONSTITUTIVE |979 | EnTerm`<brushes: photographic equipment> Brushes which are parts_of photographic equipment TELIC |982 | EnTerm`<concrete processing and fabricating machines> Machines which are used_for concrete processing or fabricating TELIC |983 | EnTerm`<concrete processing and fabricating tools> Tools which are used_for concrete processing or fabricating CONSTITUTIVE |984 | EnTerm`<brushes: plaster, concrete and mortar working equipment> Brushes which are parts_of plast., concr.. and mort. work. equipment CONSTITUTIVE |985 | EnTerm`<knives: plaster, concrete and mortar working equipment> Knives which are parts_of plast., concr.. and mort. work. equipment CONSTITUTIVE |986 | EnTerm`<anvils and anvil accessories> Anvils or accessories which are parts_of anvils CONSTITUTIVE |987 | EnTerm`<blocks: metalworking tools> Blocks which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |988 | EnTerm`<hammers: metalworking tools> Hammers which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |989 | EnTerm`<punches: metalworking tools> Punches which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |990 | EnTerm`<anvil accessories> Accessories which are parts_of anvils TELIC |991 | EnTerm`<metal-cutting and -grinding machinery> Machinery which is used_for metal-cutting or grinding TELIC |992 | EnTerm`<metal-cutting and -grinding tools> Tools which are used_for metal cutting or grinding TELIC |993 | EnTerm`<metal-joining and -holding machinery> Machinery which is used_for metal joining or holding TELIC |994 | EnTerm`<metal-joining and -holding tools> Tools which are used_for metal joining or holding TELIC |995 | EnTerm`<knives: rushworking> Knives which are used_for rushworking TELIC |996 | EnTerm`<needles: upholstering> Needles which are used_for upholstering TELIC |997 | EnTerm`<leveling planes> Planes which are used_for leveling |998 | EnTerm`<simple molding planes> |999 | EnTerm`<complex molding planes> CONSTITUTIVE |1000 | EnTerm`<clamps: woodworking tools> Clamps which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1001 | EnTerm`<hooks: woodworking tools> Hooks which are parts_of woodworking tools
  • 104. 104 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |1002 | EnTerm`<vises: woodworking tools> Vises which are parts_of woodworking tools TELIC |1004 | EnTerm`<agricultural equipment> Equipment which is used_for agriculture TELIC |1005 | EnTerm`<explosive equipment> Equipment which is used_for explosions TELIC |1006 | EnTerm`<cooling, heating and humidifying equipment> Equipment which is used_for cooling, heating or humidifying TELIC |1007 | EnTerm`<crushing equipment> Equipment which is used_for crushing TELIC |1008 | EnTerm`<cutting equipment> Equipment which is used_for cutting TELIC |1009 | EnTerm`<data processing equipment> Equipment which is used_for data processing TELIC |1010 | EnTerm`<drilling equipment> Equipment which is used_for drilling TELIC |1011 | EnTerm`<fastening and adjusting equipment> Equipment which is used_for fastening or adjusting TELIC |1012 | EnTerm`<fire-making and controlling equipment> Equipment which is used_for fire making or controlling TELIC |1013 | EnTerm`<framing and mounting equipment> Equipment which is used_for framing or mounting TELIC |1014 | EnTerm`<grinding and milling equipment> Equipment which is used_for grinding or milling TELIC |1015 | EnTerm`<hide and skin treating equipment> Equipment which is used_for hide or skin treating TELIC |1016 | EnTerm`<holding and gripping tools> Equipment which is used_for holding or gripping TELIC |1017 | EnTerm`<image-making equipment> Equipment which is used_for image-making TELIC |1018 | EnTerm`<maintenance and cleaning equipment> Equipment which is used_for maintenance or cleaning TELIC |1019 | EnTerm`<marking tools and equipment> Tools and equipment which are used_for marking TELIC |1020 | EnTerm`<medical equipment> Equipment which is used_for medical activities TELIC |1021 | EnTerm`<mixing tools and equipment> Tools and equipment which is used_for mixing TELIC |1022 | EnTerm`<moving and transporting equipment> Equipment which is used_for moving or transporting TELIC |1023 | EnTerm`<piercing tools> Tools which are used_for piercing TELIC |1024 | EnTerm`<pressure equipment> Equipment which is used_for pressure TELIC |1025 | EnTerm`<protective equipment> Equipment which is used_for protection TELIC |1026 | EnTerm`<prying tools> Tools which are used_for prying TELIC |1027 | EnTerm`<reading equipment> Equipment which is used_for reading TELIC |1028 | EnTerm`<restraining equipment> Equipment which is used_for restraining TELIC |1029 | EnTerm`<shaping and guiding equipment> Equipment which is used_for shaping or guiding TELIC |1030 | EnTerm`<signaling equipment> Equipment which is used_for signaling TELIC |1031 | EnTerm`<striking tools> Tools which are used_for striking TELIC |1032 | EnTerm`<supporting equipment> Equipment which is used_for supporting TELIC |1033 | EnTerm`<surface working and finishing equipment> Equipment which is used_for surface working or finishing TELIC |1034 | EnTerm`<sound transmitting and reproducing equipment> Equipment which is used_for sound transmitting or reproducing TELIC |1035 | EnTerm`<testing equipment> Equipment which is used_for testing TELIC |1036 | EnTerm`<upholstering tools> Tools which are used_for upholstering TELIC |1039 | EnTerm`<grinding and milling machinery> Machinery which is used_for grinding or milling
  • 105. 105 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1040 | EnTerm`<grinding and milling tools> Tools which are used_for grinding or milling TELIC |1041 | EnTerm`<moving and transporting machinery> Machinery which is used_for moving or transporting TELIC |1042 | EnTerm`<moving and transporting tools> Tools which are used_for moving or transporting TELIC |1043 | EnTerm`<shaping and guiding machinery> Machinery which is used_for shaping or guiding TELIC |1044 | EnTerm`<shaping and guiding tools> Tools which are used_for shaping or guiding TELIC |1045 | EnTerm`<surface working and finishing machinery> Machinery which is used_for surface working or finishing TELIC |1046 | EnTerm`<surface working and finishing tools and accessories> Tools and accessories which are used_for surf. work. or finishing TELIC |1053 | EnTerm`<computer equipment> Equipment which is used_for computers TELIC |1054 | EnTerm`<drilling tools> Tools which are used_for drilling TELIC |1055 | EnTerm`<maintenance machinery> Machinery which is used_for maintenance TELIC |1056 | EnTerm`<maintenance tools> Tools which are used_for maintenance CONSTITUTIVE |1057 | EnTerm`<brushes: maintenance tools> Brushes which are parts_of maintenance tools TELIC |1058 | EnTerm`<drafting, drawing and writing equipment> Equipment which is used_for drafting, drawing or writing TELIC |1059 | EnTerm`<image-projecting equipment> Equipment which is used_for image projecting TELIC |1060 | EnTerm`<ink and paint preparation tools> Tools which are used_for ink or paint preparation TELIC |1061 | EnTerm`<painting equipment> Equipment which is used_for painting TELIC |1062 | EnTerm`<printing and printmaking equipment> Equipment which is used_for printing or printmaking TELIC |1063 | EnTerm`<forging and metal-shaping equipment> Equipment which is used_for forging or metal shaping TELIC |1064 | EnTerm`<founding tools> Tools which are used_for founding TELIC |1065 | EnTerm`<metal-cutting and -grinding equipment> Equipment which is used_for metal cutting or grinding TELIC |1066 | EnTerm`<metal-joining and -holding equipment> Equipment which is used_for metal joining or holding CONSTITUTIVE |1067 | EnTerm`<chisels: metalworking tools> Chisels which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1068 | EnTerm`<cutters: metalworking tools> Cutters which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1069 | EnTerm`<files: metalworking tools> Files which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1070 | EnTerm`<shears: metalworking tools> Shears which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1071 | EnTerm`<thread-cutters: metalworking tools> Thread-cutters which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1072 | EnTerm`<lathes: metalworking equipment> Lathes which are parts_of metalworking equipment CONSTITUTIVE |1073 | EnTerm`<pliers: metalworking tools> Pliers which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1074 | EnTerm`<tongs: metalworking tools> Tongs which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1075 | EnTerm`<vises: metalworking tools> Vises which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1076 | EnTerm`<wrenches: metalworking tools> Wrenches which are parts_of metalworking tools CONSTITUTIVE |1077 | EnTerm`<lathes: woodworking equipment> Lathes which are parts_of woodworking equipment CONSTITUTIVE |1078 | EnTerm`<sawmills: woodworking tools> Sawmills which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1079 | EnTerm`<adzes: woodworking tools> Adzes which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1080 | EnTerm`<augers: woodworking tools> Augers which are parts_of woodworking tools
  • 106. 106 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |1081 | EnTerm`<awls: woodworking tools> Awls which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1082 | EnTerm`<axes: woodworking tools> Axes which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1083 | EnTerm`<chisels: woodworking tools> Chisels which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1084 | EnTerm`<cutters: woodworking tools> Cutters which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1085 | EnTerm`<files: woodworking tools> Files which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1086 | EnTerm`<gouges: woodworking tools> Gouges which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1087 | EnTerm`<knives: woodworking tools> Knives which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1088 | EnTerm`<punches: woodworking tools> Punches which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1089 | EnTerm`<rasps: woodworking tools> Rasps which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1090 | EnTerm`<reamers: woodworking tools> Reamers which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1091 | EnTerm`<saws: woodworking tools> Saws which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1092 | EnTerm`<scrapers: woodworking tools> Scrapers which are parts_of woodworking tools TELIC |1093 | EnTerm`<sewing tools and equipment> Tools and equipment which are used_for sewing TELIC |1094 | EnTerm`<textile fabricating tools and equipment> Tools and equipment which are used_for textile fabricating TELIC |1095 | EnTerm`<cutting machinery> Machinery which is used_for cutting TELIC |1096 | EnTerm`<cutting tools> Tools which are used_for cutting TELIC |1097 | EnTerm`<heating equipment> Equipment which is used_for heating TELIC |1098 | EnTerm`<forging and metal-shaping machinery> Machinery which is used_for forging or metal shaping TELIC |1099 | EnTerm`<forging and metal-shaping tools> Tools which are used_for forging or metal shaping TELIC |1100 | EnTerm`<wood-cutting and -finishing tools> Tools which are used_for wood cutting or finishing TELIC |1101 | EnTerm`<wood-holding and -assembling tools> Tools which are used_for wood holding or assembling TELIC |1102 | EnTerm`<wood-striking tools> Tools which are used_for wood striking CONSTITUTIVE |1103 | EnTerm`<hammers: woodworking tools> Hammers which are parts_of woodworking tools CONSTITUTIVE |1104 | EnTerm`<mallets: woodworking tools> Mallets which are parts_of woodworking tools TELIC |1105 | EnTerm`<image transfer equipment> Equipment which is used_for image transfer TELIC |1106 | EnTerm`<printing surface preparation equipment> Printing equipment which is used_for surface preparation TELIC |1107 | EnTerm`<printing surfaces> Surfaces which are used_for printing TELIC |1108 | EnTerm`<type composition equipment> Equipment which is used_for type composition TELIC |1109 | EnTerm`<clayworking tools and equipment> Tools and equipment which are used_for clayworking TELIC |1110 | EnTerm`<concrete processing and fabricating equipment> Equipment which is used_for concrete processing or fabricating TELIC |1111 | EnTerm`<glassworking equipment> Equipment which is used_for glassworking TELIC |1112 | EnTerm`<plaster, concrete and mortar working equipment> Equipment which is used_for plaster, concrete or mortar working TELIC |1113 | EnTerm`<metalworking equipment> Equipment which is used_for metalworking TELIC |1114 | EnTerm`<rushworking tools> Tools which are used_for rushworking TELIC |1115 | EnTerm`<stone and masonry working equipment> Equipment which is used_for stone or masonry working
  • 107. 107 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1116 | EnTerm`<textile working equipment> Equipment which is used_for textile working TELIC |1117 | EnTerm`<woodworking equipment> Equipment which is used_for woodworking CONSTITUTIVE |1120 | EnTerm`<holders: drafting, drawing and writing equipment> Holders which are parts_of drafting, drawing or writing equipment CONSTITUTIVE |1123 | EnTerm`<culinary equipment: textiles> Textiles which are parts_of culinary equipment TELIC |1124 | EnTerm`<cooking tools and equipment> Tools and equipment which are used_for cooking TELIC |1125 | EnTerm`<culinary tools and equipment for cutting> Culinary tools and equipment which are used_for cutting TELIC |1126 | EnTerm`<culinary tools and equipment for mixing> Culinary tools and equipment which are used_for mixing TELIC |1127 | EnTerm`<culinary tools for extracting> Culinary tools which are used_for extracting |1128 | EnTerm`<culinary tools for handling food or culinary equipment> TELIC |1129 | EnTerm`<culinary tools for opening> Culinary tools which are used_for opening TELIC |1130 | EnTerm`<culinary tools for separating> Culinary tools which are used_for separating TELIC |1131 | EnTerm`<culinary tools for shaping and decorating> Culinary tools which are used_for shaping or decorating |1132 | EnTerm`<food mills, grinders and presses> |1133 | EnTerm`<place forks> |1134 | EnTerm`<place knives> |1135 | EnTerm`<place spoons> TELIC |1136 | EnTerm`<utensils for infants> Utensils which are used_by infants TELIC |1137 | EnTerm`<forks for serving food> Forks which are used_for serving food TELIC |1138 | EnTerm`<knives for serving food> Knives which are used_for serving food TELIC |1139 | EnTerm`<spoons for serving food> Spoons which are used_for serving food TELIC |1140 | EnTerm`<tongs for serving food> Tongs which are used_for serving food TELIC |1141 | EnTerm`<culinary equipment for cooling food> Culinary equipment which is used_for cooling food TELIC |1142 | EnTerm`<culinary equipment for preparing and cooking food> Culinary equipment which is used_for preparing or cooking food TELIC |1143 | EnTerm`<culinary equipment for serving and consuming food> Culinary equipment which is used_for serving or consuming food TELIC |1144 | EnTerm`<utensils for serving food> Utensils which are used_for serving food TELIC |1145 | EnTerm`<utensils for consuming food> Utensils which are used_for consuming food TELIC |1146 | EnTerm`<accessory table equipment> Accessory equipment which is used_for tables TELIC |1147 | EnTerm`<cooking and heating devices> Devices which are used_for heating or cooking TELIC |1148 | EnTerm`<cooking utensils> Utensils which are used_for cooking TELIC |1149 | EnTerm`<culinary molds> Molds which are used_for culinary activities TELIC |1150 | EnTerm`<air and space transportation equipment> Equipment which is used_for air or space transportation TELIC |1151 | EnTerm`<land vehicle equipment> Equipment which is used_for land vehicles TELIC |1152 | EnTerm`<watercraft equipment> Equipment which is used_for watercrafts TELIC |1153 | EnTerm`<printing surface preparation tools> Tools which are used_for printing surface preparation TELIC |1154 | EnTerm`<inking tools> Tools which are used_for inking
  • 108. 108 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE CONSTITUTIVE |1155 | EnTerm`<gravers: printmaking tools> Gravers which are parts_of printmaking tools TELIC |1156 | EnTerm`<image transfer tools> Tools which are used_for image transfer TELIC |1157 | EnTerm`<screen printing equipment> Printing equipment which is used_for screens CONSTITUTIVE |1158 | EnTerm`<stencils: screen printing equipment> Stencils which are parts_of screen printing equipment CONSTITUTIVE |1159 | EnTerm`<axes: stone and masonry working equipment> Axes which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1160 | EnTerm`<chisels: stone and masonry working equipment> Chisels which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1161 | EnTerm`<drills: stone and masonry working equipment> Drills which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1162 | EnTerm`<hammers: stone and masonry working equipment> Hammers which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1163 | EnTerm`<saws: stone and masonry working equipment> Saws which are parts_of stone or masonry workιng equipment CONSTITUTIVE |1164 | EnTerm`<pliers: framing and mounting tools> Pliers which are parts_of framing or mounting tools TELIC |1165 | EnTerm`<brushes: personal use> Brushes which are used_for personal use |1166 | EnTerm`<equipment for personal use: child care> |1167 | EnTerm`<equipment for personal use: grooming, hygiene and health care> |1168 | EnTerm`<equipment for personal use: smoking and tobacco use> |1169 | EnTerm`<equipment for personal use: hearing> |1170 | EnTerm`<equipment for personal use: vision> TELIC |1171 | EnTerm`<animal husbandry equipment> Equipment which is used_for animal husbandry TELIC |1172 | EnTerm`<animal work equipment> Equipment which is used_for animal work TELIC |1173 | EnTerm`<animal trappings> Trapping which are used_for animals TELIC |1174 | EnTerm`<animal equipment> Equipment which is used_for animals TELIC |1175 | EnTerm`<culinary equipment> Equipment which is used_for culinary activities TELIC |1176 | EnTerm`<equipment for costume> Equipment which is used_for costumes TELIC |1177 | EnTerm`<equipment for personal use> Equipment which is used_for personal use TELIC |1178 | EnTerm`<fishing and trapping tools and equipment> Tools and equipment which are used_for fishing or trapping TELIC |1179 | EnTerm`<vehicle equipment> Equipment which is used_for vehicles TELIC |1180 | EnTerm`<explosive weapons> Weapons which are used_for explosions TELIC |1181 | EnTerm`<percussive weapons> Weapons which are used_for percussion TELIC |1182 | EnTerm`<projectile weapons> Weapons which are used_for projections TELIC |1183 | EnTerm`<ceremonial weapons> Weapons which are used_for ceremonies TELIC |1184 | EnTerm`<ammunition for artillery> Ammunition which is used_for artillery TELIC |1185 | EnTerm`<ammunition for small arms> Ammunition which is used_for small arms FORMAL |1197 | EnTerm`<projectile weapons with explosive propellant> Projectile weapons which are manufactured with explosive propellant FORMAL |1198 | EnTerm`<projectile weapons with nonexplosive propellant> Proje. weapons which are manufactured with nonexplosive propellant FORMAL |1199 | EnTerm`<projectile launchers with nonexplosive propellant> Proj. launchers which are manufactured with nonexplosive propellant FORMAL |1200 | EnTerm`<projectiles with nonexplosive propellant> Projectiles which are manufactured with nonexplosive propellant
  • 109. 109 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE FORMAL |1206 | EnTerm`<floor clocks> Clocks which are positioned on floors TELIC |1207 | EnTerm`<distance measuring devices> Devices which are used_for distance measuring TELIC |1208 | EnTerm`<quantity measuring devices> Devices which are used_for quantity measuring TELIC |1209 | EnTerm`<elemental forces measuring devices> Devices which are used_for elemental forces measuring TELIC |1210 | EnTerm`<movement measuring devices> Devices which are used_for movement measuring TELIC |1211 | EnTerm`<pressure measuring devices> Devices which are used_for pressure measuring TELIC |1212 | EnTerm`<heat sensing and measuring devices> Devices which are used_for heat sensing or measuring TELIC |1213 | EnTerm`<light measuring devices> Devices which are used_for light measuring TELIC |1214 | EnTerm`<meteorological measuring devices> Devices which are used_for meteorological measuring TELIC |1215 | EnTerm`<sound measuring devices> Devices which are used_for sound measuring TELIC |1216 | EnTerm`<angle measuring devices> Devices which are used_for angle measuring TELIC |1217 | EnTerm`<linear distance measuring devices> Devices which are used_for linear distance measuring TELIC |1218 | EnTerm`<size measuring devices> Devices which are used_for size measuring TELIC |1219 | EnTerm`<vertical distance measuring devices> Devices which are used_for vertical distance measuring TELIC |1220 | EnTerm`<mass measuring devices> Devices which are used_for mass measuring TELIC |1221 | EnTerm`<quantity measuring devices: substances> Quantity measuring devices which are used_for substances TELIC |1224 | EnTerm`<electricity measuring devices> Devices which are used_for electricity measuring TELIC |1225 | EnTerm`<gravity measuring devices> Devices which are used_for gravity measuring TELIC |1226 | EnTerm`<magnetism measuring devices> Devices which are used_for magnetism measuring TELIC |1227 | EnTerm`<nuclear energy measuring devices> Devices which are used_for nuclear energy measuring TELIC |1228 | EnTerm`<radiant energy measuring devices> Devices which are used_for radiant energy measuring TELIC |1229 | EnTerm`<meteorological measuring devices: atmospheric pressure> Meteorological measuring dev. which are used_for atmosph. pressure TELIC |1230 | EnTerm`<meteorological measuring devices: wind> Meteorological measuring devices which are used_for wind TELIC |1231 | EnTerm`<color measuring devices> Devices which are used_for color measuring TELIC |1232 | EnTerm`<light absorption measuring devices> Devices which are used_for light absorption measuring TELIC |1233 | EnTerm`<liquid or gas movement measuring devices> Devices which are used_for liquid or gas movement measuring TELIC |1234 | EnTerm`<object movement measuring devices> Devices which are used_for object movement measuring TELIC |1235 | EnTerm`<horizontal angle measuring devices> Devices which are used_for horizontal angle measuring TELIC |1236 | EnTerm`<vertical angle measuring devices> Devices which are used_for vertical angle measuring TELIC |1237 | EnTerm`<vertical distance measuring devices: depth> Vertical distance measuring devices which are used_for depth TELIC |1238 | EnTerm`<vertical distance measuring devices: height> Vertical distance measuring devices which are used_for height TELIC |1239 | EnTerm`<diameter measuring devices> Devices which are used_for diameter measuring TELIC |1240 | EnTerm`<thickness measuring devices> Devices which are used_for thickness measuring TELIC |1243 | EnTerm`<measuring devices for extent> Measuring devices which are used_for extent TELIC |1244 | EnTerm`<measuring devices for forces> Measuring devices which are used_for forces
  • 110. 110 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1245 | EnTerm`<measuring devices for phenomena> Measuring devices which are used_for phenomena TELIC |1248 | EnTerm`<rules for type composition> Rules which are used_for type composition TELIC |1249 | EnTerm`<serving dishes> Dishes which are used_for serving TELIC |1254 | EnTerm`<liturgical vessels> Vessels which are used_for liturgies TELIC |1255 | EnTerm`<trick drinking vessels> Vessels which are used_for trick drinking |1256 | EnTerm`<mounted cups> TELIC |1260 | EnTerm`<animal husbandry containers> Containers which are used_for animal husbandry TELIC |1261 | EnTerm`<apothecary containers> Containers which are used_for apothecaries TELIC |1262 | EnTerm`<ceremonial containers> Containers which are used_for ceremonies TELIC |1263 | EnTerm`<containers for exchange media> Containers which are used_for exchange media TELIC |1264 | EnTerm`<containers for personal use> Containers which are used_for personal use TELIC |1265 | EnTerm`<containers for priming powder or gunpowder> Containers which are used_for priming powder or gunpowder TELIC |1266 | EnTerm`<containers for textiles and needlework> Containers which are used_for textiles and needlework TELIC |1267 | EnTerm`<containers for writing equipment> Containers which are used_for writing equipment TELIC |1268 | EnTerm`<culinary containers> Containers which are used_for culinary activities TELIC |1269 | EnTerm`<document containers> Containers which are used_for documents TELIC |1270 | EnTerm`<horticultural containers> Containers which are used_for horticulture TELIC |1271 | EnTerm`<housekeeping containers> Containers which are used_for housekeeping TELIC |1272 | EnTerm`<storage containers> Containers which are used_for storage TELIC |1273 | EnTerm`<ceremonial vessels> Vessels which are used_for ceremonies TELIC |1274 | EnTerm`<commemorative containers> Containers which are used_for commemorative activities TELIC |1275 | EnTerm`<funerary containers> Containers which are used_for funerary activities TELIC |1276 | EnTerm`<liturgical containers> Containers which are used_for liturgical activities TELIC |1277 | EnTerm`<containers for preparing food> Containers which are used_for preparing food TELIC |1278 | EnTerm`<containers for cooking food> Containers which are used_for cooking food TELIC |1279 | EnTerm`<containers for serving and consuming food> Containers which are used_for serving or consuming food TELIC |1280 | EnTerm`<containers for storing or transporting food> Containers which are used_for storing or transporting food TELIC |1281 | EnTerm`<funerary vessels> Vessels which are used_for funerary activities TELIC |1282 | EnTerm`<storage boxes> Boxes which are used_for storage TELIC |1283 | EnTerm`<storage vessels> Vessels which are used_for storage TELIC |1284 | EnTerm`<containers for health care> Containers which are used_for health care activities TELIC |1285 | EnTerm`<containers for personal gear> Containers which are used_for personal gear TELIC |1286 | EnTerm`<containers for personal grooming and hygiene> Containers which are used_for personal grooming or hygiene TELIC |1287 | EnTerm`<containers for smoking and tobacco use> Containers which are used_for smoking or tobacco use TELIC |1288 | EnTerm`<vessels for preparing food> Vessels which are used_for preparing food
  • 111. 111 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1289 | EnTerm`<vessels for cooking food> Vessels which are used_for preparing food TELIC |1290 | EnTerm`<accessory containers for food service> Accessory containers which are used_for food service TELIC |1291 | EnTerm`<vessels for serving and consuming food> Vessels which are used_for serving or consuming food |1292 | EnTerm`<composite pieces> TELIC |1293 | EnTerm`<vessels for storing or transporting food> Vessels which are used_for storing or transporting TELIC |1296 | EnTerm`<condiment vessels> Vessels which are used_for condiments TELIC |1297 | EnTerm`<vessels for serving drinks> Vessels which are used_for serving drinks TELIC |1300 | EnTerm`<sound modifying devices> Devices which are used_for sound modifying TELIC |1301 | EnTerm`<combination instruments> Instruments which are operating in combination TELIC |1302 | EnTerm`<practice instruments> Instruments which are used_for practice TELIC |1303 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones> Aerophones which are operating lip-vibrated FORMAL |1304 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with conical bore> Lip-vibrated aerophones which are manufactured with conical bore FORMAL |1305 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with cylindrical bore> Lip-vibrated aerophones which are manufactured with cylindrical bore FORMAL |1306 | EnTerm`<lutelike chordophones> Chordophones which are manufactured lutelike FORMAL |1307 | EnTerm`<zitherlike chordophones> Chordophones which are manufactured zitherlike TELIC |1308 | EnTerm`<directly struck idiophones> Idiophones which are operating directly struck TELIC |1309 | EnTerm`<indirectly struck idiophones> Idiophones which are operating indirectly struck FORMAL |1310 | EnTerm`<bowl-shaped drums> Drums which are manufactured bowl-shaped TELIC |1311 | EnTerm`<struck drums> Drums which are operating struck TELIC |1312 | EnTerm`<suspended bells> Bells which are operating suspended |1313 | EnTerm`<xylophones: gourd-resonated> CONSTITUTIVE |1314 | EnTerm`<violin family instruments> Instruments which are parts_of violin family TELIC |1315 | EnTerm`<end-blown trumpets> Trumpets which are operating end-blown TELIC |1316 | EnTerm`<side-blown trumpets> Trumpets which are operating side-blown FORMAL |1317 | EnTerm`<flutes without duct> Flutes which are manufactured without duct FORMAL |1318 | EnTerm`<reedpipes with single reed> Reedpipes which are manufactured with single reed FORMAL |1319 | EnTerm`<reedpipes with double reed> Reedpipes which are manufactured with double reed FORMAL |1320 | EnTerm`<reedpipes with multiple pipes> Reedpipes which are manufactured with multiple pipes FORMAL |1321 | EnTerm`<tubular drums: single-headed> Tubular drums which are manufactured single – headed FORMAL |1322 | EnTerm`<tubular drums: double-headed> Tubular drums which are manufactured double – headed |1323 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with conical bore: natural> FORMAL |1324 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with conical bore: with fingerholes> Lip-vibrated aero. with con. bore which are manufactured with finger. FORMAL |1325 | EnTerm`<lip-vibrated aerophones with conical bore: with valves> Lip-vibrated aero. with con bore which are manufactured with valves |1326 | EnTerm`<reedpipes with double reed: folded conical bore> FORMAL |1327 | EnTerm`<percussion idiophones: hollow-bodied> Percussion idiophones which are manufactured hollow-bodied
  • 112. 112 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE FORMAL |1328 | EnTerm`<percussion idiophones: solid-bodied> Percussion idiophones which are manufactured solid-bodied |1329 | EnTerm`<ambient sound makers> TELIC |1330 | EnTerm`<sound signaling devices> Devices which are used_for sound signaling TELIC |1331 | EnTerm`<tuning devices> Devices which are used_for tuning FORMAL |1332 | EnTerm`<reedpipes with single reed: with conical bore> Reedpipes with single reed which are manufactured with conical bore FORMAL |1333 | EnTerm`<reedpipes with single reed: with cylindrical bore> Reedpipes with single reed which are manufactured with cylindr. bore FORMAL |1334 | EnTerm`<reedpipes with double reed: with conical bore> Reedpipes with double reed which are manufactured with conical bore FORMAL |1335 | EnTerm`<reedpipes with double reed: with cylindrical bore> Reedpipes with double reed which are manufactured with cylin .bore CONSTITUTIVE |1336 | EnTerm`<sets of bells> Sets which are formed_by bells CONSTITUTIVE |1337 | EnTerm`<bells and sets of bells> Bells or sets which are formed_by bells CONSTITUTIVE |1338 | EnTerm`<gongs and sets of gongs> Gongs or sets which are formed_by gongs TELIC |1339 | EnTerm`<lutelike chordophones with short neck: plucked> Lutelike chordophones with short neck operating plucked TELIC |1340 | EnTerm`<lutelike chordophones with long neck: plucked> Lutelike chordophones with long neck operating plucked CONSTITUTIVE |1341 | EnTerm`<sets of gongs> Sets which are formed_by gongs TELIC |1342 | EnTerm`<lutelike chordophones: bowed> Lutelike chordophones which are operating bowed TELIC |1343 | EnTerm`<lutelike chordophones: plucked> Lutelike chordophones which are operating plucked TELIC |1344 | EnTerm`<zitherlike chordophones: bowed> Zitherlike chordophones which are operating bowed TELIC |1345 | EnTerm`<zitherlike chordophones: plucked> Zitherlike chordophones which are operating plucked TELIC |1346 | EnTerm`<zitherlike chordophones: struck> Zitherlike chordophones which are operating struck TELIC |1347 | EnTerm`<recreational artifacts> Artifacts which are used_for recreation TELIC |1348 | EnTerm`<ball game equipment> Equipment which is used_for ball games TELIC |1349 | EnTerm`<gymnastic equipment> Equipment which is used_for gymnastic TELIC |1350 | EnTerm`<track and field sports equipment> Equipment which is used_for track or field sports TELIC |1351 | EnTerm`<water sports equipment> Equipment which is used_for water sports TELIC |1352 | EnTerm`<winter sports equipment> Equipment which is used_for winter sports TELIC |1356 | EnTerm`<ball striking or snaring and throwing equipment> Equipment which is used_for ball striking or snaring or throwing TELIC |1357 | EnTerm`<balls for sports> Balls which are used_for sports TELIC |1358 | EnTerm`<doll-playing accessories> Accessories which are used_for doll playing |1359 | EnTerm`<figural toys> FORMAL |1360 | EnTerm`<toy weapons> Weapons which are shaped like toys TELIC |1361 | EnTerm`<recreational dolls> Dolls which are used_for recreation TELIC |1362 | EnTerm`<fitness and exercise equipment> Equipment which is used_for fitness or exercise TELIC |1363 | EnTerm`<noncompetitive play equipment> Equipment which is used_for noncompetitive play TELIC |1364 | EnTerm`<public entertainment devices> Devices which are used_for public entertainment TELIC |1365 | EnTerm`<recreational artifacts for competitive activities> Recreational artifacts which are used_for competitive activities
  • 113. 113 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1366 | EnTerm`<recreational artifacts for noncompetitive activities> Recreational artifacts which are used_for noncompetitive activities |1367 | EnTerm`<put-together puzzles> CONSTITUTIVE |1368 | EnTerm`<card, table and board game elements> Objects which are parts_of card, table or board games TELIC |1369 | EnTerm`<sports and athletic equipment> Equipment which is used_for sports or athletic activities TELIC |1370 | EnTerm`<transportation vehicles> Vehicles which are used_for transportation TELIC |1373 | EnTerm`<sport fishing vessels> Vessels which are used_for sport fishing TELIC |1380 | EnTerm`<nonrail guideway vehicles> Guideway vehicles which are operating nonrail TELIC |1381 | EnTerm`<rail guideway vehicles> Guideway vehicles which are operating on rail TELIC |1386 | EnTerm`<amphibious warships> Warships which are operating in amphibious mode TELIC |1387 | EnTerm`<mine warfare ships> Ships which are used_for mine warfares TELIC |1388 | EnTerm`<patrol and intelligence vessels> Vessels which are used_for patrol or intelligence TELIC |1389 | EnTerm`<warships carrying projectile weapons> Warships which are used_for carrying projectile weapons |1394 | EnTerm`<covered wagons> TELIC |1395 | EnTerm`<drags, litters and pedestrian land vehicles> Land vehicles which are used_for drags, litters or pedestrians TELIC |1396 | EnTerm`<freewheeled vehicles> Vehicles which are operating freewheeled TELIC |1397 | EnTerm`<guideway vehicles> Vehicles which are used_for guideway |1398 | EnTerm`<runnered vehicles> FORMAL |1399 | EnTerm`<four-wheeled carriages> Carriages which are manufactured four-wheeled FORMAL |1400 | EnTerm`<two-wheeled carriages> Carriages which are manufactured two-wheeled TELIC |1401 | EnTerm`<air and space transportation vehicles> Vehicles which are used_for air or space transportation |1402 | EnTerm`<land vehicles> TELIC |1415 | EnTerm`<cargo vehicles> Vehicles which are used_for cargo TELIC |1416 | EnTerm`<leisure and competition vehicles> Vehicles which are used_for leisure or competition TELIC |1417 | EnTerm`<service and utility vehicles> Vehicles which are used_for service or utilities FORMAL |1420 | EnTerm`<closed automobiles> Automobiles which are manufactured closed FORMAL |1421 | EnTerm`<open automobiles> Automobiles which are manufactured open TELIC |1422 | EnTerm`<transit railway vehicles> Vehicles which are used_for transit railways TELIC |1425 | EnTerm`<light rail transit vehicles> Transit vehicles which are used_for light rail TELIC |1426 | EnTerm`<rapid rail transit vehicles> Transit vehicles which are used_for rapid rail FORMAL |1430 | EnTerm`<flat-bottomed watercraft> Watercraft which are manufactured flat bottomed FORMAL |1431 | EnTerm`<V-bottomed watercraft> Watercraft which are manufactured V-bottomed FORMAL |1432 | EnTerm`<asymmetrical-ended watercraft> Watercraft which are manufactured asymmetrical-ended FORMAL |1433 | EnTerm`<symmetrical-ended watercraft> Watercraft which are manufactured symmetrical-ended FORMAL |1434 | EnTerm`<square-sterned watercraft> Watercraft which are manufactured square sterned FORMAL |1435 | EnTerm`<square-ended watercraft> Watercraft which are manufactured square ended
  • 114. 114 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1436 | EnTerm`<ceremonial watercraft> Watercrafts which are used_for ceremonies TELIC |1437 | EnTerm`<competition and recreation craft> Craft which is used_for competition or recreation TELIC |1438 | EnTerm`<hunting and commercial fishing vessels> Vessels which are used_for hunting and commercial fishing TELIC |1439 | EnTerm`<utility and service vessels> Vessels which are used_for utilities or services TELIC |1442 | EnTerm`<handlining vessels> Vessels which are used_for handlining TELIC |1443 | EnTerm`<competition craft> Craft which is used_for competition TELIC |1447 | EnTerm`<transport vessels> Vessels which are used_for transport |1448 | EnTerm`<subsurface combatants> TELIC |1449 | EnTerm`<assistance vessels> Vessels which are used_for assistance TELIC |1450 | EnTerm`<communications vessels> Vessels which are used_for communications TELIC |1451 | EnTerm`<emergency vessels> Vessels which are used_for emergencies TELIC |1452 | EnTerm`<harbor and channel craft> Craft which is used_for harbors or channels TELIC |1453 | EnTerm`<law enforcement vessels> Vessels which are used_for law enforcement TELIC |1456 | EnTerm`<surface craft> Crafts which are operating on surface |1457 | EnTerm`<subsurface watercraft> TELIC |1458 | EnTerm`<displacement vessels> Vessels which are used_for displacement TELIC |1459 | EnTerm`<planing vessels> Vessels which are used_for planning TELIC |1460 | EnTerm`<inland vessels> Vessels which are operating inland FORMAL |1461 | EnTerm`<bottom-based watercraft> Watercraft which are manufactured bottom-based |1462 | EnTerm`<dugouts and dugout-based watercraft> |1463 | EnTerm`<dugout-based watercraft> |1464 | EnTerm`<human-powered watercraft> |1465 | EnTerm`<mechanically powered watercraft> |1466 | EnTerm`<rowed watercraft> |1467 | EnTerm`<single level rowed watercraft> |1468 | EnTerm`<multilevel rowed watercraft> |1469 | EnTerm`<auxiliary powered watercraft> |1472 | EnTerm`<external combustion engine-powered watercraft> |1473 | EnTerm`<internal combustion engine-powered watercraft> |1474 | EnTerm`<propeller-driven watercraft> |1477 | EnTerm`<fore-and-aft-rigged vessels> FORMAL |1478 | EnTerm`<square-rigged vessels: two masts> Square-rigged vessels which are manufactured with two masts FORMAL |1479 | EnTerm`<square-rigged vessels: three or more masts> Sq.-rigged vessels which are manufactured with three or more masts |1480 | EnTerm`<nonrevenue cars> TELIC |1481 | EnTerm`<trapping vessels> Vessels which are used_for trapping
  • 115. 115 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1482 | EnTerm`<dredging vessels> Vessels which are used_for dredging TELIC |1483 | EnTerm`<line fishing vessels> Vessels which are used_for line-fishing TELIC |1484 | EnTerm`<net fishing vessels> Vessels which are used_for net-fishing TELIC |1496 | EnTerm`<ship elevations> Elevations which are used_for ships TELIC |1497 | EnTerm`<area plans> Plans which are used_for areas TELIC |1498 | EnTerm`<building plans> Plans which are used_for buildings CONSTITUTIVE |1503 | EnTerm`<proofs: prints> Proofs which are parts_of prints |1515 | EnTerm`<found object sculpture> |1524 | EnTerm`<transparencies: photographic> |1525 | EnTerm`<visual works> |1532 | EnTerm`<religious visual works> |1533 | EnTerm`<time-based works> AGENTIVE |1539 | EnTerm`<Early Western World coins> Coins which are originating_from Early Western World AGENTIVE |1540 | EnTerm`<Later Western World coins> Coins which are originating_from Later Western World AGENTIVE |1541 | EnTerm`<Asian coins> Coins which are originating_from Asia AGENTIVE |1542 | EnTerm`<Islamic coins> Coins which are originating_from Islam AGENTIVE |1543 | EnTerm`<Oceanic coins> Coins which are originating_from Oceania |1546 | EnTerm`<monetary tokens> |1547 | EnTerm`<nonmonetary tokens> |1548 | EnTerm`<semi-monetary tokens> |1549 | EnTerm`<orders to pay> |1550 | EnTerm`<promises to pay> |1553 | EnTerm`<misstruck coins> |1554 | EnTerm`<American paper money> |1555 | EnTerm`<European paper money> |1562 | EnTerm`<as coins> |1563 | EnTerm`<drachma coins> |1564 | EnTerm`<cent pieces> |1565 | EnTerm`<dollar coins> |1566 | EnTerm`<penny coins> |1567 | EnTerm`<shilling coins> |1568 | EnTerm`<information forms> |1590 | EnTerm`<administrative reports> |1595 | EnTerm`<property records> TELIC |1596 | EnTerm`<travel documents> Documents which are used_for travels
  • 116. 116 QUALIA TERMS INDEXING LANGUAGE TELIC |1597 | EnTerm`<work-flow documents> Documents which are used_for workflow activities TELIC |1604 | EnTerm`<judicial executive records> Records which are used_for judicial executive purposes CONSTITUTIVE |1618 | EnTerm`<coats of arms and coat of arms elements> Objects which are parts_of coats of arms |1626 | EnTerm`<graphic document genres> |1627 | EnTerm`<versions of documents> TELIC |1629 | EnTerm`<document genres for literary works> Document genres which are used_for literary works TELIC |1630 | EnTerm`<document genres for oral or performed works> Document genres which are used_for oral or perfor. works |1631 | EnTerm`<declaratory document genres> TELIC |1632 | EnTerm`<identifying markings and symbols> Markings and symbols which are used_for identifying purposes |1633 | EnTerm`<permissions> TELIC |1634 | EnTerm`<reference sources> Sources which are used_for reference |1635 | EnTerm`<religious texts> |1636 | EnTerm`<word and number puzzles and games> |1637 | EnTerm`<machine-readable artifacts> |1638 | EnTerm`<reprographic copies> |1639 | EnTerm`<correspondence artifacts> |1640 | EnTerm`<declaratory and advertising artifacts> TELIC |1641 | EnTerm`<identifying artifacts> Artifacts which are used_for identifying purposes |1642 | EnTerm`<printed matter production stages> |1643 | EnTerm`<public utility maps> CONSTITUTIVE |1645 | EnTerm`<coat of arms elements> Objects which are parts_of coats of arms |1646 | EnTerm`<heraldic reference sources> CONSTITUTIVE |1649 | EnTerm`<proofs: printed matter> Proofs which are parts_of printed matter TELIC |1650 | EnTerm`<identifying cards> Cards which are used_for identifying purposes |1651 | EnTerm`<symbols of office> TELIC |1652 | EnTerm`<document genres for music> Document genres which are used_for music |1653 | EnTerm`<liturgical texts> |1654 | EnTerm`<document genres> |1655 | EnTerm`<information artifacts> +----+-------------------------
  • 117. 117 12 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [AAT] Art and Architecture Thesaurus, http://shiva.pub.getty.edu/aat_browser/ [CS97] Constantopoulos P. and Sintichakis M., 1997. A Method for Monolingual Thesauri Merging, Proc. 20th International Conference on Research and Development in Information Retrieval, ACM SIGIR, July 1997, Philadelphia, PA, USA. [Chom57] Chomsky N., 1957. Syntactic Structures, The Hague: Mouton (ειι. κεηάθξ. 1991: ΢πληαθηηθέο Γνκέο, Νεθέιε, ΑΘΖΝΑ [DK2000] Doerr M. and Kalomoirakis D., A metastructure for Thesauri in Archeology, to appear in Proc. of CAA2000, Lubljana, April 2000. [BRIT] Encyclopedia Britannica, http://www.britannica.com/bcom/eb/article/8/0,5716,109618+16+106477,00.html [Eyse95] Eysenck M. N. and Keane M. T., 1995. Cognitive Psychology, A student’s handbook, 3rd edition, Psychology Press [Eyse97] Eysenck M. W.(ed), 1997. The Blackwell Dictionary of Cognitive Science, Blackwell [Fodor75] Fodor J. A. (1975) The Language of Thought. New York: Crowell. [Fodor81] Fodor J. A., 1981. The present status of the Innateness Controversy, in Representations: Philosophical Essays on the Foundations of Cognitive Science, Cambridge, MA, MIT Press, pp. 257-316.
  • 118. 118 [Fodor98] Fodor J., 1998. The emptiness of the lexicon: critical reflections on J. Pustejovsky’s The Generative Lexicon, Linguistic Inquiry 25, also available at http://ruccs.rutgers.edu/tech_rpt/lexicon27.pdf [Frege1892] Frege G., 1892. On Sense and Meaning, in Geach P. and Black M.(eds), 1950Translations from the Philosophical Writings of Gottlob Frege, 3rd edition, Blackwell. [HM] Hunter A. and Marten L., Context sensitive reasoning with lexical and world knowledge, available at: http://www.soas.ac.uk/Linguistics/papers/Context-Senstive.pdf [HH83] Hurford J. R. and Heasley B., 1983. Semantics. A coursebook, Cambridge: Cambridge University Press [ISO86] ISO 2788-1986, 1986. Documentation – Guidelines for the establishment and development of monolingual thesauri, International Organization for Standardization, Ref. No ISO 2788-1986 [JN98] Jahnke J. C. and Nowaczyk K. R., 1998. Cognition. Prentice Hall [Jacken88] Jackendoff R., Conceptual Semantics in Eco U., Santabrogio M. and Violi P. (eds), 1988. Meaning and mental representations: Bloomington, Indiana University Press, pp. 81-97 [Jesp24] Jespersen O., 1924: The philosophy of grammar, London: G. Allen & Unwin [Καλοκ2000] Καινθαηξηλφο Α., 2000. ΢εκεηώζεηο ΢εκαζηνινγίαο, Υεηκεξηλφ Δμάκελν 2000, ΡΔΘΤΜΝΟ [Lakoff88] Lakoff G., Cognitive Semantics, in Eco U., Santabrogio M. and Violi P. (eds), 1988. Meaning and mental representations: Bloomington, Indiana University Press [LM99] Laurence S. and Margolis E., 1999. Concepts and Cognitive Science, ch. 1, in Margolis E. and Laurence S., 1999. Concepts. Core Readings, Cambridge, Mass: MIT.
  • 119. 119 [LP92] Levin B. and Pinker S. (eds), 1992. Lexical & Conceptual Semantics, Blackwell [Mazz79] Mazzochi F., 1979. Localization of Lesions in Aphasia, Cortex. [MBFGM93] Miller G. A., Beckwith R., Fellbaum C., Gross D. and Miller K., 1993. Introduction to WordNet: An On-line lexical Database”, August 1993, available at http://www.cogsci.princeton.edu/~wn/ [Mohr84] Mohr J. P., 1984. Aphasia, Apraxia and Agnosia, in Rowland L. P. (ed), Merrit’s Textbook of Neurology, 7th edition. Philadelphia: Lea and Febiger. [Μπα80] Μπακπηληψηεο Γ., 1980: Θεσξεηηθή γισζζνινγία: Δηζαγσγή ζηε ζχγρξνλε γισζζνινγία, Αζήλα [ΝηοΪρ99] Νηνάο Γ.,. Οηθνλνκία θαη ΢πλέπεηα ζε Θεζαπξνύο Όξσλ, Ζξάθιεην – Κξήηε, Διιάδα: FORTH, Institute of Computer Science – Technical Report FORTH-ICS-TR-262, October 1999 [Pink94] Pinker S., 1994. The Language Instinct, New York: William Morrow and Company, Inc (ειι. κεηάθξ. 2000: Σν Γισζζηθό Έλζηηθην, Κάηνπηξν). [PusteInter] Pustejovsky J., Using Meaning Postulates is admitting defeat, An interview by Johan Bos and Anne-Marie Mineur for the Ta!, a Dutch students’ magazine for Computational Linguistics, available at http://coli.uni-sb.de/~mineur/Itv/Pustejovsky.html [Puste95] Pustejovsky J., 1995: The Generative Lexicon, MIT Press. [Puste98] Pustejovsky J., 1998. The semantics of Lexical Underspecification, Folia Linguistica XXXII, also available at http://www.cs.brandeis.edu/~jamesp/articles/folia- linguistica-1998.pdf
  • 120. 120 [Puste2001] Pustejovsky J. Type Construction and the Logic of Concepts, in The Syntax of Word Meaning , P. Bouillon and F. Busa (eds.) 2001, Cambridge University Press, also available at http://www.cs.brandeis.edu/~jamesp/articles/type-construction.pdf [Rey83] Rey G., 1983. Concepts and stereotypes, in Cognition 15, pp. 237-262 [Robin] Robinson W., Qualia Realism, available at: http://www.uniroma3.it/kant/field/index.html [RMGJB76] Rosch E., Mervis C., Gray D., Johnson D. and Boyes-Braehm P., 1976. Basic objects in natural categories. Cognitive Psychology 3, 382-439. [RB95] Roth I. and Bruce V., 1995. Perception and representation, current issues. Open University Press [Smith95] Smith E. E., Concepts and Categorization, ch. 1, pp. 3-33, in Smith E. E. and Osherson D. N., 1995. An invitation to Cognitive Science, 2nd edition, THINKING, Vol.3, MIT Press [Soerg95] Soergel D., 1995: The Arts and Architecture Thesaurus: A critical appraisal, in Visual Resources 10(4), 369-400 [Stanford] Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/qualia/ [War92] Warburton-Φηιηππάθε Δ., 1992: Δηζαγσγή ζηε Θεσξεηηθή Γισζζνινγία, Αζήλα: Νεθέιε