1. HAFTA 1
TEMEL KAVRAMLAR
Eğitim: Bireyindavranışlarındakendiyaşantısıyoluylaistendikyönde değişiklikoluşturmasürecidir.
DAVRANIŞ İÇERİK
1.Bilişsel Davranış zihinsel/düşünsel davranışlar(birkavramı
tanımlamakgibi.)
2.Duyuşsal Davranış Kişilik,karakter,ilgi ve tutumlarlailgili
davranışlar(hoşgörülüolma,çevreyi temiz
tutma)
3.Devinişsel(psikomotor) davranış Araç- gereçkullanaraksergilenen
davranışlar(piyanoçalma,koşmavb.)
Eğitimingerçekleştiği ortamlar2’ye ayrılır:
Formal Eğitim
-Amaçlıve planlıdır.
-Çoğunluklaöğretmentarafındanplanlanır,öğretimyoluylagerçekleşir.
-Başlangıçtansonunakadar kontrollüortamlardagerçekleşir.
-Çoğunluklaokul vb.yerlerdeoluşur.
-Amaç,bireylereolumludavranışkazandırmaktır.
İnformal Eğitim
-Amaçlıve planlıdeğil,gelişigüzeldir.
-Planlıolmadığıiçin,bulunulanortamagöre şekillenir.
-Bireyinyaşadığıkontrollüyada kontrolsüzherortamdagerçekleşir.
-İşyerinde,arkadaşgrubuiçinde,okulda,kısacayaşamınheranında oluşur.
Formal eğitimintürlerindenolanörgüneğitimile yaygıneğitimde ve informaleğitimdekiöğrenme
biçimi şöyle örneklendirebiliriz.
Örgün eğitimde öncedenbiryere gitmeküzere hazırlanmışbirotobüsvardır.otobüsnereye
giderse yolculardaorayagidecektir.Nerdedurur,hangi hızlagider,nerde molaverirhepsiönceden
organize edilmiştir.
Yaygın eğitimde ise bireynereye gideceğinikendisi belirler,ancakbunubiri aracılığı ile yaparve
örgüneğitime göre dahafazlasözsahibidir.
İnformal öğrenmede ise bütünüyle kendi isteği ilehareketeder.Tümkararlarıkendisi verir.İstediği
yere kendi özyönelimi ilegider.
2. Schugurenskyinformal öğrenmeyi 3’e ayırmıştır.
Öz yönelimli öğrenme bireyinbelirli biramaçgüderekbilinçliöğrendiklerinikapsar.
Rastlantısal öğrenme bireybiröğrenmefaaliyeti gerçekleştirirkenbirbaşkaşeyyaparkenortaya
çıkan yan öğrenmelerdirve bunudahasonrafar eder.
Sosyalleşme veyaörtük öğrenme amaçlıya da bilinçliolmadanelde edilebilir.Dahaçokgeçmişe
bakınca elde edilenöğrenmeninfarkınavarılabilir.Sosyal davranışlaryada okuldaresmi programdaki
öğrenmelerindışındagerçekleşebilen öğrenmelerbu grubagirebilir.
Öz yönelimli öğrenmeyiinformal öğrenmeolarakkabul edebiliriz.
Rastlantısal,sosyalleşmeveyaörtüköğrenmeyi informal öğrenme kapsamıdışındagörebiliriz.
Yaşam boyuöğrenmetümbunlarıkapsayanbirkavramdır.
İnformal öğrenmeninözellikleri:
-Elde edilenöğrenmelerinölçülmesive gözlenmesi güçtür.
-Öğrendiklerimizinyaklaşıkyüzde 80’i informal yollaeldeettiğimizöğrenmelerdir.
-Eğitimliteratürüüzerindeyeterince çalışılmamışbirkavramdır.
-Yaşamboyuheryerde herortamdagerçekleşebilir.
-Bireyleringünlükyaşamdan,deneyimlerdenve eğitimsel etkilerdenve pazar yerlerinden,
kütüphane ve medyadankazandıklarıtutumlarını,değerlerini,becerilerinive bilgilerini
kapsamaktadır.
-Elde edilenöğrenmeninkalitesibireyinöğrenme stili ileilişkilidir.
Öğretim:
Öncedenhazırlanmışbirprogramdoğrultusundaplanlanan,uygulananve değerlendirilen,amacı
bireyinetkinöğrenmesini sağlamakolanve çoğunlukladersvb.uygulamalarlasınırlıolan
etkinliklerdir.
ÖĞRETİM LİDERİ:
Öğretimlideri öğretmen, öğrencininetkili öğrenmesi içineğitim-öğretimortamınıorganize eden,
öğrencininbaşarısınıön planaçıkaran, ona öğrenmeyi,öğrenme yollarınıgösteren,rehber,
öğrencininkendine özgüözelliklerininfarkındaolanve bunlarınortayaçıkmasına fırsat tanıyanbir
kişidir.
ÖğretmenYeterlikleri
Avrupayeterliklerçerçevesikapsamındameslekstandartlarınıve mesleki yeterlilikleri belirlemekiçin
2006 yılında 5544 sayılıMesleki YeterlilikKurumu(MYK) Kanunuçıkarılmıştır.
Bu yeterliliklerin;
3. 1.Öğretemnyetiştirme ve istihdametme politikalarınınbelirlenmesi
2.Öğretmenlerinseçimi
3.Öğretmenlerinhizmetöncesi ve hizmetiçi eğitimi
4.Öğretmenlerinişbaşarımlarınındeğerlendirilmesi
5.Öğretmenlerinkendilerinitanımave geliştirmeleri alanlarındadakullanılmasıhedeflenmiştir.
Milli eğitimbakanlığıbuçalışmayı1739 sayılı milli eğitimtemelkanunun45.2inci maddesi hükümleri
doğrultusundaöğretmenyeterlikleri Temel Eğitime DestekProgramı(TEDP-2000 yılındaAB ile
imzalanarakbaşlamış,2002 yılındaproje faaliyetleri başlamıştı.) kapsamındayürütmüştür.Buproje
kapsamındaöğretmeneğitimiayrıbirbileşenolarakele alınmıştır.
Buna göre tüm öğretmenlerde bulunmasıgerekenbilgi,beceri ve tutumlarıkapsayangenel
yeterlikler6 ana yeterlik,31alt yeterlikve 233 performansgöstergesindenoluşmaktadır.Bunagöre
ana yeterlilikve altyeterliliklerşunlardır:(Say.(7-8))
14 özel alandaözel alanyeterlilikleri belirlenmiştir.Dahasonradaöğretmenyeterliliklerini geliştirmek
içinokul temelli mesleki gelişim(OTMG)uygulamalarıbaşlatılmıştır.OTMG okul içinde ve dışında
öğretmenlerinmesleki,bilgi,beceri,değerve tutumlarınıngelişiminidestekleyen,etkili öğrenme ve
öğretme ortamlarıoluşturmadaöğretmenedesteksağlayan süreçlerbütünüolarak
tanımlanmaktadır.
ÖĞRENME:
Trafikeğitimi alanbirbireykırmızı ışıkta durulmasıgerektiğini bilebilir.budurumbireyindavranışı
öğrendiğini gösterebilir.Amakırmızı ışıkta yine de durmuyorsadavranışıöğrenmişolmasınarağmen
yeterince eğitilmemişolarakyorumlanabilir.Bunedenle öğrenme davranışiçinyetmezve eğitim
yerine de geçmez,birdavranışadönüşmedikçe de işlevsel değildir.Bunagöre öğrenme kavramını
şöyle tanımlayabiliriz.
Öğrenme Bireyineğitilmişbirbireyolarak kabul edilebilmesi içingerekli olanve yaşamıboyunca
bulunduğuherortamdaelde edebileceği bilişsel duyuşsal ve devinsel davranışlarınaltyapısını
oluşturankazanımlarıdır.Bu kazanımlarınniteliği bireyineğitimdüzeyini ortayakoyarve bunların
kalıcılığı arttıkça davranışın yaşamdadaha bilinçlikullanılmasısözkonusudur.
ÖĞRENMEYİÖĞRENME:
Mevcut bilgilerdenyolaçıkarakyeni durumlariçinyeni bilgilerüretebilmektir.Öğrenmeyi öğrenmede
bireyinzihinselgücünükullanabilmesiönplandadır.Bireyindüşünmeyi öğrenebilmesiiçin,yeni
düşünme biçimlerini kullanabilmesi,problemçözme becerisiningelişmesi,ilişkisel düşünebilmesi
(neden-sonuçilişkisi) gereklidir.
EĞİTİM PROGRAMI:
Bireyinokul içi ve okul dışıplanlıtüm eğitimetkinliklerini içine alanöğrenme yaşantılarıplanıdır.
ÖĞRETİM PROGRAMI:
4. Eğitimprogramı içinde önemlibiryeri olanokuldakiderslerve bununlailgili etkinliklerle
sınırlandırılmışolan birkılavuzdur
DERS PROGRAMI:
Öğretimprogramıkavramında sözüedilendersleriçinhazırlanmışbirprogramdır.
ÖRTÜK PROGRAM(hiddencurriculum,gizlimüfredat)
Örtükprogram yazılı olmayanokuldagençleringünlükyaşamlarınınbirparçası olaninformal ve planlı
olmayanprogramdır.
Toplumsal değerlerdediğimizdeğerlerçoğunluklayazılıolmanörtükprogramsayesinde informal
yollarlakazanılır.Bununyanındaokuldaki derslerinplanlanmasınındainformal biröğretisi vardır.
örneğinbireyinsosyalleşmesi açısındanönemli olduğudüşüncesiyle resim, müzik,bedeneğitimi gibi
dersleri programakoymakformal eğitimtasarımınıngereğidir.Ancakbuderslerde ÖSShazırlıksorusu
çözülmesineizinvermekörtükprogramınharekete geçmesi ve informal biçimde“buderslerönemli
değil”öğretisini kazandırmaktır.
ÖĞRETİM MODELİ:
Öğretime yönelikfelsefi birbakışaçısını yansıtır ve öğretimsel uygulamalarındüzeyini ortayakoyar.
Öğretimstratejileri,yöntemleri ve teknikleriniseçme ve gerçekleştirmede etkili olanfelsefi birbakış
açısıdır.
4 gruptaele alabiliriz:
Davranışsal Model:Öğrencilerindavranışlarındagözlenebilirdeğişiklikleri elealır.Öğrenme ile ilgili
görevlerküçükve birbiriniizleyengörevve davranışlaraayrılır.
Bilgi-İşleme Modeli:Öğrenmede bilişsel( zihinsel ) işlemlerönplandatutulur.Zihinsel süreçlerinnasıl
bir işlevgördüğü esasalınır.
Sosyal EtkileşimModeli:Öğrenmede insanlararasındaki sosyal ve bireysel ilişkilervurgulanır.
Bireysel Model:Öğrenme organizasyonlarındabireysel nitelikleresasalınır.
ÖğretimStratejisi(ÖğretimYaklaşımı)
5 gruptaele alabilir:
1.Doğrudan öğretimstratejisi:Öğretmenmerkezlibirstrateji olupençokkullanılanöğretim
stratejisidir.Tümdengelimci bi özelliği olupanlatım, gösteriler,alıştırma,tekraryapma,sorusorma
gibi yöntemleri içinealır.
2.Dolaylı öğretimstratejisi:Öğrenci merkezli birstratejidir.Öğretmenbilgiyeulaşmayıkolaylaştıran,
destekleyen,öğrenme ortamınıdüzenleyipöğrenci katılımınısağlayanniteliklere sahiptir.
Bireyde(öğrencide) yaşamboyuöğrenme kapasitesini ve öğrenmemotivasyonunugeliştirir.Başlıca
öğretimyöntemleri arasındaaraştırma- incelemeağırlıklıyöntemler,problemçözme,örnekolayvb.
yöntemlersöylenebilir.
5. 3.Etkileşimli öğretimstratejisi: Öğrenci merkezlibiröğretimstratejisidir.Büyükölçüde tartışmave
katılımcılar arası paylaşımadayalıdır. Bu stratejideki başlıcayöntemlersınıf tartışmaları, küçükgrup
tartışmaları, projeler,işbirlikli öğrenme ve etkileşimli yöntemlerolaraközetlenebilir.
4.Bağımsız çalışma/bireysel öğretimstratejisi: Uygunöğrenme kaynaklarınasahipolanbireylerin,
öğretmenleringözetimive rehberliğinde bireysel çalışmalarınıöngörenbirstratejidir.Başlıca
yöntemlerbilgisayardesteklieğitim,modüleröğretim, araştırmaprojeleri olaraközetlenebilir.
5.Deneysel öğrenme stratejisi: Öğrenci merkezli birstratejidir.Öğrenmeningerçek yada gerçeğe
uygundüzenlenmişçevrelerdegerçekleşmesi esastır.Aktif yaşantısözkonusuolduğuiçinüst
düzeyde öğrenme elde etmekmümkünolabilir.Başlıcaöğretimyöntemlerisimülasyonlar,rol
oynama,alanincelemeleri,gözlemler,deneysel uygulamalarolaraközetlenebilir.
Jacobsenve arkadaşlarıtarafından yapılmışve stratejileriüçgruptatoplanmıştır.Bunlar:3’e ayrılır.
ÖĞRETİM STRATEJİSİ TÜRLERİ:
Sunuş yoluylaöğretim: Bilgininbelirli birdüzeniçinde sunularak/aktarılarak öğretilmesi esastır.
*Kuramcısı DavidAUSUBEL dir.
*Eğitimöğretimortamındayaygın olarakkullanılmaktadır.
*Öğretmenmerkezlibirstratejidir.
*Öncelikle kavramve genellemelersınıfasunulur,dahasonrabunlarınanlaşılmasınısağlayacak
örneklerverilir.
*Karmaşık konularınkısa sürede öğretimi açısındanuygunolmaklabirlikteöğrencininaktifolabileceği
bazı tekniklerinde bustrateji kapsamındakullanılmasıetkiliöğrenmeyi sağlamaaçısındanyararlıdır.
Dört temel özelliği vardır.
1.Yoğun etkileşim:Öğretmenve öğrenci arasındayoğunbiretkileşimolmalıdır.Başlangıçtaöğretmen
sunuyapmaklabirlikte hemenarkasındanöğrenciningörüşleri,tepkileri laınırve budurumdersin
bütünbölümlerinde devametmelidir.
2.Bol örneklendirme:Somutkavramlarınanlamlıhale gelmesi içintümduyuorganlarınahitap
edecekuyarıcılarınkullanılmasıgereklidir.Resim,şema,görselögelervb.araçlarkullanılmalıdır.
3.Geneldenözele/tümdengelim:Sunudanönce konunungenel çerçevesisunulur.Giderekkonu
ayrıntılandırılır.
4.Anlamlı öğrenme:Konulararsında yatay ve dikeyilişkilerkurularakanlamlıöğrenme gerçekleştirilir.
Sunuş yoluylaorganize edilenbir dersinişlenmesi sırasındayapılacaketkinliklerise şunlardır:
a. Dikkat çekme
b. Hedefleri bildirme ve benimsetme
c. Ön öğrenmelerinhatırlanmasını sağlama
d. Uyarıcıları sunma
e. Öğrenme rehberi sağlama
f. Performansı/davranışı ortaya çıkarma
g. Dönüt sağlama
h. Performansı değerlendirme
i. Kalıcılığı sağlama ve transfer etme
6. Buluş yoluylaöğretim:
Jerome BRUNER’İN görüşlerine dayanır.
Öğrenci merkezli birstratejidir.
Öğretmeninrehberliğindeöğrenciye birproblemdurumununsunulmasıve öğrenciningenellemelere
keşfederekulaşmasıesastır.
Araştırma-inceleme yoluylaöğrenme stratejisindentemelfarkıöğrencininproblemçözme
basamaklarınıadım adım kullanmakyerine örneklerdenilkeve genellemelere ulaşmasıesastır.
Bu stratejininuygulanması sırasındaki adımlar:
Öğretmeninörneklersunması
Öğrencilerinörnekleri tanımlamaları
Öğretmeninekörneklervermesi
Öğrencilerinekörnekleri tanımlamaları
Öğretmeninekörneklerive örnekolmayandurumlarısunması
Öğrencilerinfarklıörnekleri karşılaştırmaları
Öğretmeninöğrencilerinfarkettikleri ilişkileri ilkelere vurgulaması
Öğrencilerinortayaçıkan ilişkileri özellikleri açıklamaları
Öğretmenlerinöğrencilerdenekörnekleristemesi
Yararları:
-Öğrencilerkavramve genellemelerebizzatkendileri ulaştıklarıiçinzihinsel becerileri gelişir.
-Öğrencilerindahaanlamlıve kalıcıöğrenmeleri gerçekleştirmelerinekatkıdabulunur.
-Öğrencileringözlemve deneyyapmabecerileri gelişir.
-Yaratıcılık ve problemçözme becerileri gelişir.
Sınırlılıkları
-Dersinplanlanmasıuzunzamanalır.
-İlke ve genellemelerinöğretilmesindeuygunolmasınakarşındoğrudan gözlenebilenolguların
öğretilmesinde uygunolmayabilir.
-Buluşyoluylaöğretimstratejisininkalabalıksınıflardauygulanmasıgüçtür.
-Yetersizörnekverilirse öğrencileringenellemelere yaçokgüç ulaştıklarıya da hiç ulaşamadıkları
görülmektedir.
Araştırma-inceleme yoluylaöğretim:
- Öğrenci merkezlibirstrateji olup,öğrencilerinproblemçözmeninsistematiksürecine uygunolarak
verilenbirproblemi çözmeleri sağlanır.
-JohnDEWEY’ingörüşlerini oluşturduğubustratejide öğrenciyebirproblemdurumu sunulur.
-Problemi iyitanımlayabilmeleri içinuygunörneklerverilmesi önemlidir.
3 öğretimstratejisinin5 strateji ile ilişkileri:
Sunuş YoluylaÖğretimStratejisi
DoğrudanÖğretimStratejisi
Buluş YoluylaÖğretimStratejisi
Bireysel Öğretim Stratejisi
DolaylıÖğretimStratejisi
Etkileşimli ÖğretimStratejisi
Araştırma YoluylaÖğretimStratejisi
Bireysel ÖğretimStratejisi
DolaylıÖğretimStratejisi
Etkileşimli ÖğretimStratejisi
Deneysel ÖğretimStratejisi
7. ÖğretimYöntemi
Öğretmenönce uygulayacağıstratejiyekararverir,sonrada bunauygunyöntemleri seçer.
Öğretim Tekniği
HAFTA 2
3.HAFTA
ÖğretimDurumları Modelleri
Öğretimmodeli öğretimstratejileri,yöntemleri ve teknikleriniseçme ve gerçekleştirmede etkili olan
felsefibirbakışaçısı olarak tanımlamakmümkündür.
Öğrenme- öğretme sürecini bütünüyle tasarlarkentemel amaçetkili öğrenmeyi gerçekleştiripdaha
nitelikli bireyyetiştirmektir.
Gagne Öğrenme Modeli
Gagne öğrenmeyi beştemel alanaayırmaktadır.Bunlar:
-Sözel bilgi
-Entelektüel bilgi
-Bilişsel stratejiler
-Devinişselbeceriler
-Tutumlardır.
Öğrenme ile ilgili tümeğitimorganizasyonlarındabireyesasalınırve yapılacakeğitim
organizasyonunun9temel basamağıvardır.
modeller
stratejiler
yöntemler
teknikler
GENEL VE YAYGIN
ÖZEL / SINIRLI
8. 1.Dikkati sağlama
2.Yeni öğrenme konusuile ilgili öncekibilgileri hatırlatma
3.Öğrenciyi hedeftenhaberdaretme.
4.Uyarıcı materyalleri sunma.
5.Öğrenciye rehberliketme
6.Davranışı ortaya çıkarma.
7.Dönüt verme.
8.Değerlendirme.
9.Bilgininkalıcılığınıve transferini sağlama
Yapılandırıcı ÖğretimModelleri(Oluşturmacılık)
Kuramsal temelleri LevVygotsky,JeanPiaget,JohnDewey’ingörüşlerinedayanır.Pragmatist
felsefenineğitimeyansımasıolanilerlemecilikeğitimfelsefesinindüşünceleri yapılandırmacılığın
temel düşüncelerini oluşturmuştur. Oluşturmacılıkkavramıöğretimyöntemi değil birteoridir.İnsan
nasıl öğrenirsorusunacevapverenbiröğrenme teorisidir.
Oluşturmacı öğrenmenintemel özellikleri:
-Dersiniçeriği öncedenoluşturulmaz.Öğrencilerinbilgilerine göre ortayaçıkar.Bu bilgilerprograma
ve uzmanlıkalanlarınauyarlanmalıdır.
-İçerikçokyönlüduyuşsal katılımgerektirir.
-Öğrencilerproblem/sorunçözme ile aktif biçimdeuğraşırlar.
-Problemçözme becerisi herkesinkendineözgübirözelliğidir.
-Öğrenme,keşfetme ve tecrübeye dayalıbirmodeldir.
-Öğrenme bireylerinkendi hızlarınagöre oluşabilir.
-Öğretmenrehberkonumundadır.
Oluşturmacılıkteorise uygun eğitimortamında öğretmen- öğrenci rolleri:
Bilgi İşleme Kuramı
Biliş:Tüm zihinsel süreçleritanımlamakiçinkullanılır.
Bilişsel Süreç: Algı, dikkat etme, yorumlama, anlama ve hatırlama gibi zihinsel süreçlerdir.
Öğrenmeye Karşılık Hafıza: Öğrenme, basitçe bilginin kazanılmasıdır.
9. Hafıza; Daha ÖNCEDEN ÖĞRENİLMİŞ BİLGİYİ HATIRLAMA YETENEĞİ
Saklama: Yeni bilginin hafızaya yerleştirilme sürecidir.
Kodlama: Bilginin hafızaya yerleştirilmeden düzenlenmesidir.
Bilgiyi işlemekuramınagöre öğrenme olayıbilgisayarlarınçalışmasınabenzetilmekte girdilerinişlenip
çıktılara dönüştürülmesiolarakgörülmektedir.Ancakinsanzihinin yeteneklerine sahip bir bilgisayar
üretilememiştir.
Bilgiyi işleme konusunda temel olarak 4 soru üzerine inşa edilmiştir.
1.Dışarıdan gelen uyarıcılar nasıl alınmalı
2.Alınan uyarıcılar nasıl bir işlemden geçirilmeli
3.İşlemden geçirilen bilgiler zihinde nasıl saklanmaktadır
4.Zihinde saklanan bilgiler nasıl geri getirilip kullanılır.
