![Haåt giöëng têm höìn
Quaâ sinh nhêåt
Töi ûúác ao coá möåt ngaây böën àûáa con cuãa töi seä
àûúåc söëng trïn möåt àêët nûúác khöng coá ai bõ
phaán xeát búãi maâu da cuãa mònh maâ búãi chñnh
têm höìn cuãa ngûúâi êëy.
- Martin Luther King Jr.
[Chuá thñch: Cêu chuyïån naây àûúåc viïët vaâo nùm 1969 khi maâ
naån phên biïåt chuãng töåc úã Myä chûa àûúåc caãi thiïån.]
S au khi con trai töi hoåc lúáp möåt àûúåc möåt tuêìn,
thùçng beá vïì nhaâ baáo tin rùçng Roger, hoåc sinh
ngûúâi Myä göëc Phi duy nhêët trong lúáp, laâ baån ngoaâi sên
chúi cuãa noá. Töi nuöët nûúác boåt röìi noái:
- Hay nhó! Thïë con seä chúi chung vúái noá bao lêu
nûäa thò coá àûáa khaác thay con chúi vúái noá?
- ÖÌ, con seä chúi vúái baån êëy maäi maäi meå aå!- Mike traã
lúâi töi.
Röìi möåt tuêìn sau, töi laåi nghe tin Mike ruã Roger
ngöìi chung baân hoåc vúái mònh.
Nïëu nhû baån khöng sinh ra vaâ lúán lïn úã têån miïìn
nam nûúác Myä xa xöi naây, nhû töi àêy, thò baån seä khöng
thïí naâo hiïíu àûúåc nhûäng tin naây khuãng khiïëp nhû thïë
naâo. Töi lêåp tûác heån gùåp giaáo viïn daåy lúáp con töi.
108](https://image.slidesharecdn.com/hgth1-120307192927-phpapp02/85/Hgth1-108-320.jpg)
Hgth1
- 2. haåt giöëng têm höìn Haäy luön laâ chñnh mònh vaâ àûâng bao giúâ tûâ boã ûúác mú"
- 3. “Thên tùång têët caã nhûäng ngûúâi àang trùn trúã, àang vûúåt qua nhûäng khoá khùn, thûã thaách tinh thêìn vaâ luön giûä vûäng niïìm tin àïí tòm àûúåc haånh phuác cuöåc söëng, àïí àaåt àûúåc ûúác mú cuãa mònh.” - First News Caác saáng taác, baâi dõch cöång taác cuãa baån àoåc vïì caác chuã àïì Söëng Àeåp (têm höìn cao thûúång, gûúng vûúåt khoá, nhûäng caãm xuác sêu sùæc vïì cuöåc söëng, tònh baån, tònh yïu...) cho caác têåp Haåt Giöëng Têm Höìn tiïëp theo xin gûãi vïì: HAÅT GIÖËNG TÊM HÖÌN - FIRST NEWS 11H Nguyïîn Thõ Minh Khai, Q.1, TP. HCM Tel: 8227979 - 8227980 Fax: (08) 8224560 Email: firstnews@firstnews.com.vn Web: www.firstnews.com.vn
- 4. Nhiïìu taác giaã First News töíng húåp vaâ thûåc hiïån 1 First News NHAÂ XUÊËT BAÃN TÖÍNG HÚÅP TP. HÖÌ CHÑ MINH
- 5. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Kyâ diïåu tûâ nhûäng àiïìu giaãn dõ... Cuöåc söëng vöën coá nhiïìu àiïìu khoá khùn thûã thaách vaâ caã thêët voång, nöîi buöìn. Duäng caãm vûúåt qua àïí luön laâ chñnh mònh vaâ àûâng àïí àiïìu gò coá thïí che khuêët ûúác mú, niïìm tin vaâ hoaâi baäo. T rong cuöåc söëng chuáng ta ai cuäng coá möåt ûúác mú cho möåt ngaây mai thêåt àeåp, duâ bònh dõ hay phi thûúâng – àoá coá thïí laâ ûúác mú cuãa möåt cêåu beá möì cöi mong coá ngaây àûúåc chùm soác trong voâng tay ngûúâi meå, àoá laâ ûúác mú rêët àöîi giaãn dõ cuãa möåt chuá beá têåt nguyïìn àûúåc bûúác ài bònh thûúâng nhû bao ngûúâi khaác, ûúác mú tòm àûúåc viïåc laâm maâ mònh yïu thñch cuãa möåt chaâng trai thêët nghiïåp, ûúác mú tòm àûúåc möåt tònh yïu àeåp, àûúåc söëng yïn vui haånh phuác, hoùåc coá thïí laâ nhûäng ûúác mú chinh phuåc, vûúåt qua thûã thaách, vûún lïn khùèng àõnh mònh vaâ trúã thaânh nhûäng gò maâ mònh tûâng ao ûúác. Nhûäng ûúác mú àaáng quyá, àaáng trên troång àoá luön laâ niïìm hy voång, laâ nguöìn àöång lûåc vaâ niïìm tin lúán nhêët cho möîi ngûúâi àïí söëng, àïí caãm nhêån vaâ hûúáng àïën ngaây mai. 5
- 6. Haåt giöëng têm höìn Nhûng cuöåc söëng luön tiïìm êín nhûäng trúã ngaåi, khoá khùn vaâ thûã thaách bêët ngúâ – con àûúâng àïën nhûäng ûúác mú êëy khöng hïì bùçng phùèng. Bao khoá khùn, trúã ngaåi vaâ caã bêët haånh coá thïí xaãy ra vaâo nhûäng luác khöng mong chúâ nhêët nhû àïí thûã thaách loâng duäng caãm cuãa con ngûúâi. Àoá coá thïí laâ nhûäng trúã ngaåi nhoã ta vêëp phaãi vaâo möåt thúâi àiïím naâo àoá trûúác khi tûå àûáng thùèng trïn àöi chên cuãa mònh. Coá thïí noá nhû nhûäng àaám mêy àen kõt baáo hiïåu cún döng, khiïën ngay caã nhûäng têm höìn duäng caãm nhêët cuäng phaãi tòm kiïëm sûå chúã che. Cuäng coá thïí do khaách quan hay laâ nhûäng nguåc tuâ maâ chñnh ta tûå àûa mònh vaâo... khiïën ta töín thûúng, mêët niïìm tin, vaâ coá luác tûúãng nhû khöng coân àiïím tûåa hay nghõ lûåc àïí vûúåt qua. Trûúác nhûäng khoá khùn thûã thaách êëy, möîi ngûúâi seä tûå choån cho mònh caách àoán nhêån, àöëi àêìu àïí coá möåt hûúáng ài riïng. Coá ngûúâi phoá thaác cho söë phêån, coá ngûúâi tröën chaåy ài tòm núi truá êín, coá ngûúâi tûå thay àöíi àïí thñch nghi vúái hoaân caãnh múái, cuäng coá ngûúâi chòm vaâo biïín tûå thûúng thên traách phêån àïí röìi ngaä guåc trong cún döng töë cuöåc àúâi... Thïë nhûng, bêët kïí laâ ai, tûå àaáy loâng cuãa möîi con ngûúâi àïìu töìn taåi möåt khaát voång maänh liïåt – àoá laâ khaát voång söëng – vaâ àûúåc luön laâ chñnh mònh. Chñnh khaát voång êëy àaä khiïën bao traái tim trùn trúã, thao thûác tòm cho mònh möåt caách nghô, möåt sûác maånh tinh thêìn, möåt hûúáng ài àïí theo àuöíi nhûäng hoaâi baäo, ûúác mú cuãa mònh. Cuöåc söëng chuáng ta ra sao, luön ngêåp traân súå haäi vaâ oaán húân hay chêëp nhêån vaâ vui söëng àïí vûún lïn seä tuây thuöåc vaâo caách ta àöëi mùåt vúái nhûäng khoá khùn thûã thaách ta gùåp trïn con àûúâng nhû thïë naâo. 6
- 7. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Hai têåp “Haåt giöëng têm höìn cho loâng duäng caãm vaâ tònh yïu cuöåc söëng” do First News thûåc hiïån lêìn àêìu tiïn trong böå saách Haåt giöëng têm höìn naây seä laâ ngûúâi baån àöìng haânh cuâng àöåc giaã vûúåt qua nhûäng khoá khùn thûã thaách trong cuöåc söëng thûúâng ngaây nhû nöîi mêët maát, nöîi àau töín thûúng tinh thêìn, tònh caãm, niïìm tin, bïånh têåt, nhûäng thùng trêìm trïn bûúác àûúâng theo àuöíi ûúác mú cuãa cuöåc àúâi hay vûún lïn cho cuöåc söëng töët àeåp hún. Qua nhûäng sûå kiïån bêët haånh, nhûäng cêu chuyïån bònh thûúâng, nhûäng ngûúâi bònh dõ, caác cêu chuyïån àïìu nhêën maånh àïën tinh thêìn vûúåt lïn, chiïën thùæng chûá khöng phaãi nhûäng àiïìu laå thûúâng. Baån coá thïí bùæt gùåp cêu chuyïån cuãa chñnh mònh, cuãa nhûäng ngûúâi xung quanh hay cuãa nhûäng ngûúâi hoaân toaân xa laå... àïí röìi suy gêîm, chiïm nghiïåm, khaám phaá vaâ tòm thêëy cêu chêm ngön cuöåc söëng cuãa mònh! Baån seä tòm thêëy yá nghôa vaâ giaá trõ lúán lao cuãa sûå thûã thaách qua nhûäng cêu chuyïån thêåt giaãn dõ, chia seã vinh quang cuãa möåt ngûúâi leo nuái àêìy quyïët têm àaä ào àûúåc möåt trong nhûäng ngoån nuái thaách thûác nhêët vúái àöi mùæt khöng coân nhòn thêëy àûúåc, cuãa möåt phuå nûä bònh thûúâng duäng caãm àoán nhêån cú höåi thûã thaách múái àïí röìi trúã thaânh nhaâ baáo àaåt giaãi thûúãng lúán, cuãa möåt cö gaái treã àöåt nhiïn bõ bêët haånh àaä choån löëi söëng tñch cûåc vò moåi ngûúâi thay vò khoác than, cuãa möåt baâ cuå gêìn baãy mûúi vêîn quyïët têm túái trûúâng àaåi hoåc thûåc hiïån ûúác mú cuãa mònh vúái tinh thêìn höìn nhiïn söi nöíi àaáng ganh tyå cuãa tuöíi hai mûúi... Vaâ baån seä caãm nhêån àûúåc sûå kyâ diïåu, veã àeåp thûåc sûå cuãa ûúác mú, cuãa baãn lônh vaâ loâng duäng caãm. 7
- 8. Haåt giöëng têm höìn Chuáng töi hi voång nhûäng cêu chuyïån naây seä laâ àöång lûåc khuyïën khñch baån àûa tay cho ngûúâi khaác cuäng nhû múã röång loâng vúái nhûäng ai cêìn búâ vai àïí chia seã nöîi àau. Hy voång rùçng chuáng seä mang àïën cho baån thïm niïìm laåc quan, niïìm tin vaâ tònh yïu cuöåc söëng àïí thêëy möîi trúã ngaåi, thûã thaách trong cuöåc söëng nhû möåt hoân àaá cêìn coá vaâ dïî daâng bûúác qua, àïí baån coá thïí móm cûúâi vaâ trên troång nhûäng gò baån àaä vaâ àang coá. Nhûäng trang saách naây chuáng töi xin gûãi àïën baån àoåc nhû moán quaâ tùång cuãa têm höìn. Mong rùçng caác baån seä nhêån thêëy noá nhû möåt nguöìn tiïëp thïm sûác maånh, niïìm tin vaâ loâng duäng caãm – nhû möåt lúâi nhùæc nhúã khöng ngûâng rùçng baån luön coá àuã sûác maånh vûúåt qua têët caã àïí àaåt àûúåc nhûäng ûúác mú cuãa mònh cho duâ cuöåc söëng coá thïë naâo ài nûäa. - First News 8
- 9. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng “Khi caánh cûãa haånh phuác àoáng laåi, möåt caánh cûãa khaác múã ra, ta thûúâng chuá yá vaâo caánh cûãa àang àoáng maâ khöng thêëy àûúåc möåt caái khaác àang múã ra.” “Àûâng bao giúâ noái lúâi taåm biïåt nïëu baån vêîn muöën cöë gùæng, àûâng bao giúâ boã cuöåc nïëu baån vêîn caãm thêëy coá thïí tiïëp tuåc. Àûâng bao giúâ noái baån khöng coân yïu ai nûäa nïëu aánh mùæt cuãa ai àoá vêîn coân coá thïí giûä chên baån.” “Cuöåc söëng thûúâng khöng chêåt heåp trong nhûäng ngöi nhaâ, trïn nhûäng con àûúâng, goác phöë maâ chñnh trong nhûäng àõnh kiïën vaâ suy nghô cuãa con ngûúâi.” “Haäy mú nhûäng gò baån muöën mú, túái nhûäng núi baån muöën túái, trúã thaânh nhûäng gò baån muöën búãi baån chó coá möåt cuöåc söëng vaâ möåt cú höåi àïí laâm têët caã nhûäng gò baån muöën.” 9
- 10. Haåt giöëng têm höìn Giaá trõ cuãa thûã thaách M öåt con tùçm phaãi traãi qua àau àúán àïí tûå chui ra khoãi caái keán vaâ trúã thaânh con bûúám biïët bay. Möåt haåt giöëng nùçm sêu trong loâng àêët àïí naãy mêìm phaãi tûå vûún thùèng lïn xuyïn qua têìng àêët daây vaâ trúã thaânh cêy cûáng caáp. Con tùçm naâo àûúåc ngûúâi ta cùæt voã keán chui ra maäi maäi boâ quêín quanh caái keán maâ khöng bao giúâ thaânh loaâi bûúám biïët bay. Haåt giöëng nùçm trïn mùåt àêët dïî daâng naãy mêìm nhûng seä bõ bêåt göëc khi gùåp cún döng töë. Con ngûúâi khöng thïí choån cho mònh núi sinh ra, nhûng coá thïí tûå choån cho mònh möåt caách söëng; reân luyïån cho mònh khaã nùng chõu àûång vaâ baãn lônh yá chñ qua thûã thaách, khoá khùn, bêët haånh vaâ caã thêët baåi. Thêët baåi, bêët haånh coá thïí laâ àiïìu tuyïåt voång vúái ngûúâi naây nhûng coá thïí laâ may mùæn vúái ngûúâi khaác – tuây vaâo caách chuáng ta àoán nhêån bùçng caách duäng caãm vûúåt qua hay tûå thûúng thên traách phêån maâ guåc ngaä. 10
- 11. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Àïën möåt ngaây... À ïën möåt ngaây chuáng ta böîng nhêån ra nhiïìu àiïìu cuãa cuöåc söëng, nhû möåt cùn duyïn chúåt àïën àïí caãm nhêån – theo lúâi ngûúâi xûa tûâng noái laâ ngöå ra. Chuáng ta böîng nhêån ra sûå xuyïn suöët leä ra phaãi coá trong cuöåc söëng mònh – khi trúâi àêët tônh lùång, khi loâng ngûúâi lùæng xuöëng têån àaáy kyá ûác têm höìn. Chuáng ta chúåt thêëy nhûäng ngaây àaä qua duâ laâm àûúåc nhiïìu viïåc nhûng chó laâ möåt quaán tñnh cuãa sûå caãm nhêån cuâng loâng say mï chiïën thùæng vaâ sûå tûå khùèng àõnh mònh. Möåt luác naâo àoá chuáng ta böîng nhêån ra sûå vö tònh cuãa baãn thên vúái nhûäng giaá trõ khaác vaâ nhûäng têëm chên tònh cuãa ngûúâi baån àaä xa. Chuáng ta thûúâng nhêån ra sûå chûa hoaân thiïån cuãa ngûúâi khaác maâ quïn ài cuãa chñnh mònh – khi baãn ngaä kiïu haänh vaâ caái töi chen chên àûáng cuâng möåt chöî, khi chuáng ta tûå cho têìm nhòn cuãa mònh laâ röång nhêët. 11
- 12. Haåt giöëng têm höìn Chuáng ta chúåt caãm nhêån àûúåc quy luêåt sêu xa cuãa cuöåc söëng laâ quaá trònh cho vaâ nhêån. Chuáng ta caãm thêëy sûå tha thûá, bao dung, nhòn nhêån laåi cuäng laâ möåt sûå cho ài vaâ nhûäng töín thûúng tinh thêìn tûúãng chûâng khöng coá nguöìn naâo buâ àùæp trúã nïn nheå nhaâng nhû cêìn phaãi coá. Chuáng ta chúåt caãm thêëy sûå thanh thaãn, nheå nhaâng trûúác nhûäng nöîi àau, löîi lêìm, mêët maát cuãa ngaây höm qua, sûå múái meã tinh khöi cuãa ngaây höm nay vaâ àoá chñnh laâ nhûäng gò daânh cho ngaây mai. Coá luác chuáng ta nhêån ra bêìu trúâi lêëp laánh ngaân vò sao hay àen kõt êm u döng töë khöng ngùn àûúåc sûå bûâng saáng cuãa möåt con tim – aánh saáng rûåc rúä cuãa mùåt trúâi chiïëu roåi khöng êëm aáp bùçng chiïëc àeân löìng kyá ûác tònh yïu, vaâ haånh phuác khöng phaãi chó laâ nuå cûúâi maâ coân laâ gioåt nûúác mùæt trïn búâ vai tin cêåy. Àïën möåt luác chuáng ta caãm thêëy sûå thûâa thaäi cuãa ngön tûâ, sûå êëm loâng cuãa tònh thûúng thêìm lùång, yá nghôa cuãa sûå chia seã vaâ àiïím thiïng liïng trong saáng cuãa aánh mùæt ai àoá chúåt nhòn ta. Chuáng ta caãm nhêån àûúåc súåi dêy kïët nöëi moåi ngûúâi, àiïím tônh trong chuyïín àöång, sûå trûúâng töìn cuãa cuöåc söëng vaâ chúåt thêëy khoaãnh khùæc cuãa ngaây höm nay yá nghôa hún ngaây höm qua. 12
- 13. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Tin töët laânh YÁ nghôa cuöåc söëng khöng phaãi úã chöî noá àem àïën cho ta àiïìu gò, maâ úã chöî ta coá thaái àöå àöëi vúái noá ra sao; khöng phaãi úã chöî àiïìu gò xaãy ra vúái ta, maâ úã chöî ta phaãn ûáng vúái nhûäng àiïìu àoá nhû thïë naâo. - Lewis L. Dunnington M öåt anh sinh viïn vûâa töët nghiïåp àaåi hoåc àang tòm viïåc laâm àaä tham dûå möåt cuöåc thi saáng taåo chuyïn ngaânh do liïn hiïåp caác trûúâng àaåi hoåc trong caã nûúác töí chûác. Sau nhiïìu voâng sú khaão keáo daâi caã thaáng trúâi, anh àûúåc loåt vaâo nhoám nhûäng ngûúâi xuêët sùæc nhêët àïí dûå voâng thi chung kïët. Röìi anh cuäng vêët vaã vûúåt qua caác àöëi thuã trong cuöåc àêëu trñ cuöëi cuâng, keáo daâi ba ngaây liïìn cùng thùèng vaâ giaânh àûúåc giaãi nhêët. Phêìn thûúãng cho anh laâ möåt moán tiïìn khaá lúán maâ cuöåc àúâi sinh viïn trûúác nay cuãa anh chûa tûâng mú ûúác túái. Sau khi rúâi höåi trûúâng vaâ tröën nhanh khoãi aánh àeân camera cuãa baáo giúái, anh vaâo baäi lêëy xe ra vïì. Bêët ngúâ möåt phuå nûä tiïën àïën gêìn anh. Baâ ngheån ngaâo: 13
- 14. Haåt giöëng têm höìn - Chuá úi! Chuác mûâng chuá, thêåt vinh dûå cho chuá àaä àaåt àûúåc giaãi nhêët trong cuöåc thi khoá khùn naây. Töi coá möåt chuyïån muöën noái vúái chuá nhûng khöng biïët coá tiïån khöng. Nïëu chuá coá con nhoã chuá múái hiïíu àûúåc àiïìu töi sùæp noái. Con cuãa töi bõ ung thû vaâ àang nùçm trong bïånh viïån, nïëu khöng coá möåt khoaãn tiïìn àïí möí, chùæc em noá khöng qua khoãi àûúåc! Maâ nhaâ töi thò... khöng thïí lo àûúåc möåt khoaãn tiïìn lúán àïën nhû vêåy... - Thïë baác cêìn bao nhiïu? – Anh sinh viïn nhòn baâ hoãi, loâng caãm thöng thêåt sûå. Sau khi nghe ngûúâi phuå nûä kïí hïët sûå viïåc, anh liïìn lêëy chiïëc phong bò àûång söë tiïìn vûâa àûúåc thûúãng vaâ trao cho baâ. - Cêìu mong cho con baác qua àûúåc hiïím nguy. Baác vïì lo cho em êëy ngay ài. – Anh noái. - Caãm ún chuá, khöng biïët töi phaãi lêëy gò maâ àïìn ún chuá àêy. Noái röìi ngûúâi phuå nûä vúái veã xuác àöång quaây quaã bûúác ra cöíng. Vaâi ngaây sau anh coá dõp quay laåi trûúâng. Möåt ngûúâi trong thêëy liïìn tiïën túái hoãi: - Coá ngûúâi kïí vúái töi rùçng töëi höm trûúác anh coá gùåp möåt ngûúâi phuå nûä sau cuöåc thi vaâ anh àaä cho baâ êëy tiïìn àïí chûäa bïånh cho àûáa con sùæp chïët cuãa baâ êëy, phaãi khöng? Ngûúâi thanh niïn gêåt àêìu xaác nhêån. 14
- 15. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Vêåy thò töi phaãi baáo vúái anh tin naây àïí anh biïët. Baâ ta laâ möåt tay lûâa àaão thêåt sûå àêëy. Baâ ta chùèng coá àûáa con naâo bõ bïånh gêìn chïët caã. Anh caã tin quaá! Anh bõ lûâa röìi, anh baån aå! Möåt thoaáng im lùång, anh thanh niïn hoãi laåi: - Coá thêåt laâ khöng coá àûáa beá naâo bõ bïånh gêìn chïët caã, àuáng khöng? - Àuáng vêåy. Töi baão àaãm laâ nhû thïë. – Ngûúâi àaân öng quaã quyïët. - ÖÌ, àoá laâ tin töët laânh nhêët trong ngaây maâ töi àûúåc biïët àêëy. – Ngûúâi thanh niïn noái. Àoaån anh noái thïm: - Chuáng ta nïn ùn mûâng vò khöng coá àûáa treã naâo phaãi chïët caã. 15
- 16. Haåt giöëng têm höìn Khöng àïì M öåt cö gaái treã gùåp phaãi nhûäng nöîi àau thûúng, tuyïåt voång lúán trong cuöåc söëng möåt thúâi gian daâi maâ khöng sao nguöi ngoai àûúåc. Möåt buöíi saáng cö quyïët àõnh tòm àïën caái chïët cho loâng nheå nhaâng thanh thaãn hún. Cö ài àïën möåt cêy cêìu bùæc qua doâng söng sêu, cö nhòn thêåt lêu xuöëng doâng nûúác cuöån traâo vö tònh nhû bõ thöi miïn vaâ sùæp sûãa nhaãy xuöëng thò chúåt nghe tiïëng noái chêåm raäi cuãa möåt cuå giaâ vang lïn bïn caånh: - Chaáu àõnh nhaãy xuöëng û? Chaáu nïn vïì nhaâ chaâo meå chaáu möåt cêu röìi quay laåi cuäng chùèng muöån maâ! Noái röìi öng laäo cêìm cêìn cêu thong thaã ài vïì phña àêìu cêìu khöng ngoaái laåi. 16
- 17. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Cöåi rïî cuãa sûå trûúãng thaânh Sûác maånh cuãa con ngûúâi àõnh hònh trong chñnh sûå yïëu àuöëi cuãa ngûúâi êëy. - Ralph Waldo Emerson H öìi coân nhoã, töi coá möåt ngûúâi haâng xoám maâ moåi ngûúâi goåi laâ baác sô Gibbs. Öng khöng giöëng nhû bêët kyâ baác sô naâo töi tûâng biïët. Öng rêët giaãn dõ vaâ hiïìn tûâ, nhêët laâ àöëi vúái boån nhoác nghõch ngúåm chuáng töi. Ngoaâi giúâ laâm cöng viïåc cûáu ngûúâi, baác sô Gibbs thûúâng tröìng cêy. Öng muöën biïën maãnh àêët röång 10 mêîu têy cuãa mònh thaânh möåt khu rûâng maâ! Võ baác sô hiïìn laânh êëy coá nhûäng lyá thuyïët tröìng cêy rêët thuá võ, ngûúåc hùèn vúái nguyïn tùæc maâ moåi ngûúâi cho laâ hiïín nhiïn. Khöng bao giúâ öng tûúái nûúác cho nhûäng cêy múái sinh trûúãng – öng giaãi thñch vúái töi rùçng tûúái nûúác seä laâm chuáng sinh ra hû hoãng, vaâ thïë hïå cêy kïë tiïëp seä ngaây möåt yïëu ài. Vò thïë cêìn phaãi têåp cho chuáng àöëi mùåt vúái khùæc nghiïåt. Cêy naâo khöng chõu nöíi seä bõ nhöí boã ngay tûâ àêìu. 17
- 18. Haåt giöëng têm höìn Röìi öng hûúáng dêîn cho töi caách tûúái nûúác cho nhûäng cêy rïî moåc trïn caån, àïí khi khö haån thò chuáng seä phaãi tûå beán rïî sêu maâ tòm nguöìn nûúác. Thaão naâo, chùèng bao giúâ töi thêëy öng tûúái cêy caã. Öng tröìng möåt cêy söìi, möîi thaáng thay vò tûúái nûúác, öng lêëy túâ baáo cuöån troân laåi vaâ àêåp vaâo noá: Böëp! Böëp! Böëp! Töi hoãi öng taåi sao laåi laâm vêåy thò öng traã lúâi: àïí laâm noá chuá yá. Baác sô Gibbs tûâ giaä coäi àúâi hai nùm sau khi töi xa gia àònh. Giúâ àêy, vïì nhòn laåi nhûäng haâng cêy nhaâ öng, töi laåi nhû mûúâng tûúång ra daáng öng àang tröìng cêy 25 nùm vïì trûúác. Nhûäng thên cêy ngaây êëy nay àaä lúán maånh vaâ traân trïì sûác söëng. Nhû nhûäng thanh niïn cûúâng traáng, möîi saáng chuáng thûác dêåy, tûå haâo ûúän ngûåc vaâ sùén saâng àoán nhêån nhûäng gian nan, thûã thaách. Vaâi nùm sau töi cuäng tûå tröìng lêëy hai cêy xanh. Muâa heâ chaáy nùæng töi tûúái nûúác; muâa àöng giaá reát töi búm thuöëc vaâ cêìu nguyïån cho chuáng. Chuáng cao gêìn chñn meát sau hai nùm, nhûng laåi laâ nhûäng thên cêy luön dûåa dêîm vaâo baân tay ngûúâi chùm bùém. Chó cêìn möåt ngoån gioá laånh lûúát qua, chuáng àaä run rêíy vaâ àaánh caânh lêåp cêåp – tröng chùèng khaác gò nhûäng keã yïëu àuöëi! Chùèng buâ vúái rûâng cêy cuãa baác sô Gibbs. Xem ra nghõch caãnh vaâ thiïëu thöën dûúâng nhû laåi hûäu ñch cho chuáng hún sûå àêìy àuã. Hùçng àïm trûúác khi ài nguã, töi thûúâng gheá phoâng hai àûáa con trai vaâ ngùæm nhòn chuáng nguã ngon laânh. Nhòn thên thïí nhoã beá àang phêåp phöìng nhõp thúã cuãa cuöåc söëng, töi luön cêìu nguyïån cho chuáng coá möåt cuöåc söëng dïî chõu. 18
- 19. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Nhûng gêìn àêy, töåi chúåt nghô àaä àïën luác cêìn phaãi thay àöíi lúâi nguyïån cêìu êëy. Töi nguyïån cêìu cho chuáng maånh meä hún, àïí chõu àûúåc döng gioá khöng thïí traánh trong cuöåc àúâi. Coá ngêy thú múái mong chuáng thoaát khoãi gian khöí – búãi leä nghõch caãnh, khoá khùn luön laâ àiïìu hiïån hûäu têët yïëu. Vaâ duâ muöën hay khöng, cuöåc àúâi chùèng bao giúâ bùçng phùèng caã. Töi cêìu mong cho “göëc rïî” cuãa con mònh seä beán thêåt sêu, àïí chuáng coá thïí huát àûúåc sûác maånh tûâ nhûäng suöëi nguöìn tiïìm êín trong cuöåc söëng. Thêåt sûå nhòn laåi, töi àaä cêìu xin sûå an laânh quaá nhiïìu röìi, nhûng rêët hiïëm khi nhûäng ûúác muöën êëy àûúåc thoãa nguyïån. Àiïìu chuáng ta cêìn laâ mong sao cho mònh reân luyïån àûúåc möåt cú thïí cûúâng traáng vaâ yá chñ cûáng coãi, bïìn vûäng, àïí khi nùæng chaáy hay mûa döng, baäo töë, chuáng ta seä khöng bao giúâ bõ guåc ngaä. 19
- 20. Haåt giöëng têm höìn Àûâng bao giúâ tûâ boã ûúác mú Ûúác mú khöng phaãi laâ caái sùén coá, cuäng chùèng phaãi laâ caái khöng thïí coá. Ûúác mú chñnh laâ nhûäng con àûúâng chûa àõnh hònh nhûng röìi con ngûúâi seä hûúáng túái vaâ vûúåt qua. N gaây àêìu tiïn cuãa nùm hoåc, võ giaáo sû mön hoáa cuãa lúáp töi tûå giúái thiïåu mònh vúái sinh viïn trong lúáp röìi daânh thò giúâ cho chuáng töi laâm quen vúái nhau. Àûúng luác töi àûáng dêåy nhòn xung quanh thò nhêån thêëy coá möåt baân tay dõu daâng àùåt lïn vai mònh. Töi xoay ngûúâi laåi, àoá laâ möåt baâ cuå coá voác daáng nhoã beá, laân da nhùn nheo, àang nhòn töi vúái nuå cûúâi laâm saáng caã gûúng mùåt baâ. Baâ noái: - Xin chaâo, anh baån tuêën tuá. Töi tïn laâ Rose. Töi 87 tuöíi. Töi coá thïí öm anh baån àûúåc chûá? Töi cûúâi vaâ vui veã traã lúâi: - Dô nhiïn laâ àûúåc, thûa baâ! – Vaâ baâ àaä öm töi thêåt chùåt. 20
- 21. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Taåi sao baâ laåi vaâo àaåi hoåc úã àöå tuöíi höìn nhiïn vaâ treã trung nhû thïë naây? – Töi hoãi àuâa. Baâ móm cûúâi: - Töi àïën àêy àïí tòm möåt ngûúâi àaân öng nöíi tiïëng, coá têm höìn àïí yïu vaâ seä bïn nhau, coá möåt vaâi àûáa con, vaâ sau àoá vïì hûu röìi ài du lõch voâng quanh thïë giúái. - Baâ noái nghiïm tuác chûá? – Töi hoãi. Töi toâ moâ muöën biïët àiïìu gò àaä thuác àêíy baâ muöën thûã thaách nhû thïë úã àöå tuöíi cuãa baâ. - Töi luön mú ûúác àûúåc vaâo möåt trûúâng àaåi hoåc vaâ bêy giúâ töi àang thûåc hiïån giêëc mú àoá! – Baâ noái. Sau khi giúâ hoåc kïët thuác, chuáng töi àïën toâa nhaâ höåi sinh viïn vaâ cuâng uöëng vúái nhau möåt ly sûäa sö-cö-la. Chuáng töi trúã thaânh baån cuãa nhau ngay. Trong suöët ba thaáng tiïëp theo, hùçng ngaây chuáng töi luön cuâng nhau rúâi khoãi lúáp vaâ trao àöíi vúái nhau vïì moåi viïåc. Töi luön bõ cuöën huát búãi “cöî maáy thúâi gian” naây khi nghe baâ chia seã sûå tûâng traãi vaâ kinh nghiïåm cuöåc àúâi cuãa baâ vúái töi. Trong suöët nùm hoåc, Rose trúã thaânh möåt nhên vêåt biïíu tûúång trong trûúâng àaåi hoåc vaâ dïî daâng kïët baån vúái têët caã moåi ngûúâi. Baâ thñch ùn mùåc lõch sûå, coá tñnh caách vaâ haånh phuác vúái sûå chuá yá maâ caác sinh viïn khaác têåp trung vaâo mònh. Baâ luön söëng trong niïìm say sûa àoá. Vaâo cuöëi nùm hoåc, chuáng töi múâi Rose àïën noái chuyïån trong möåt buöíi tiïåc chiïu àaäi vaâ töi seä khöng bao giúâ quïn àûúåc nhûäng gò baâ àaä truyïìn cho chuáng töi. Baâ àûúåc giúái thiïåu vaâ bûúác lïn buåc giaãng àûúâng. 21
- 22. Haåt giöëng têm höìn Khi bùæt àêìu baâi phaát biïíu, baâ àaánh rúi maãnh giêëy ghi chuá xuöëng saân nhaâ. Húi ngaåi nguâng vaâ thoaáng böëi röëi baâ cêìm micro vaâ noái: - Xin löîi quyá võ, töi húi höìi höåp. Töi àaä boã bia vaâ chuyïín sang rûúåu Lent vaâ thûá rûúåu naây àang giïët töi mêët! Töi khöng bao giúâ sùæp xïëp nhûäng gò mònh seä noái, haäy àïí cho töi noái vúái caác baån möåt caách giaãn dõ nhûäng gò töi thûåc sûå hiïíu. Khi chuáng töi cûúâi, baâ lêëy gioång vaâ bùæt àêìu: - Chuáng ta ngûâng vui chúi búãi vò chuáng ta àaä giaâ; nhûng thêåt ra chuáng ta giaâ búãi vò chuáng ta khöng vui chúi nûäa. Chó coá nùm bñ quyïët àïí giûä mònh treã maäi, haånh phuác vaâ àaåt àûúåc thaânh cöng: Thûá nhêët, caác baån haäy vui cûúâi lïn vaâ tòm kiïëm sûå haâi hûúác trong cuöåc söëng haâng ngaây. Thûá hai, caác baån haäy xem möîi ngaây laâ möåt ngaây múái vúái nhûäng àiïìu múái meã. Ai söëng bùçng quaá khûá, àõnh kiïën cuãa ngaây höm qua seä khöng coá cú höåi tin vaâ hiïíu con ngûúâi. Caác baån haäy traãi loâng vúái nhûäng ngûúâi coá thïí chia seã àûúåc. Haäy kiïn trò, tin vaâo têm höìn con ngûúâi vaâ àûâng nhòn vaâo möåt löîi lêìm naâo àoá àïí phaá boã têët caã nhûäng àiïìu töët àeåp àaä coá trûúác àoá vaâ nhûäng àiïìu töët àeåp seä àïën trong tûúng lai. Caác baån àûâng ngaåi maåo hiïím àïí thay àöíi cuöåc söëng. Thûá ba, caác baån phaãi coá möåt mú ûúác, möåt khaát voång. Khi caác baån àaánh mêët nhûäng mú ûúác àoá, caác baån seä chïët. Àaä coá quaá nhiïìu ngûúâi trong chuáng ta chïët theo kiïíu êëy vaâ hoå thêåm chñ cuäng khöng biïët àïën àiïìu àoá! 22
- 23. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Thûá tû, coá sûå khaác biïåt lúán giûäa viïåc trúã nïn giaâ hún vaâ trûúãng thaânh. Nïëu baån 19 tuöíi vaâ nùçm trïn giûúâng suöët möåt nùm trúâi maâ khöng laâm àûúåc àiïìu gò hûäu ñch, baån seä thaânh 20 tuöíi. Nïëu töi 87 tuöíi vaâ cûá maäi nùçm trïn giûúâng suöët möåt nùm vaâ khöng laâm bêët cûá àiïìu gò, töi vêîn seä trúã thaânh möåt baâ cuå 88 tuöíi. Bêët cûá ngûúâi naâo cuäng phaãi lúán lïn vaâ giaâ ài. Nhûng àiïìu àoá khöng laâm mêët ài taâi nùng vaâ khaã nùng cuãa baån. Vêën àïì laâ trûúãng thaânh bùçng caách luön tòm àûúåc cú höåi àïí thay àöíi. Thûá nùm, àûâng bao giúâ tiïëc nuöëi. Ngûúâi trûúãng thaânh thûúâng khöng nuöëi tiïëc vïì nhûäng gò mònh àaä laâm maâ seä nuöëi tiïëc vïì nhûäng gò mònh àaä khöng laâm. Chó nhûäng ngûúâi súå chïët múái hay nuöëi tiïëc. Baâ kïët thuác cuöåc noái chuyïån cuãa mònh bùçng caách maånh daån haát baâi “Caánh Hoa Höìng”. Baâ àaä cuâng chuáng töi haát baâi àoá vaâ lúâi haát êëy hiïån giúâ àaä trúã nïn quen thuöåc vúái cuöåc söëng haâng ngaây cuãa chuáng töi. Vaâ röìi, Rose cuäng àaä hoaân têët chûúng trònh àaåi hoåc maâ baâ àaä bùæt àêìu nhiïìu nùm trûúác àêy. Möåt tuêìn sau khi töët nghiïåp, Rose àaä ra ài möåt caách thanh thaãn trong giêëc nguã. Hún hai ngaân sinh viïn cuãa trûúâng àaä àïën dûå àaám tang cuãa baâ bùçng têët caã loâng kñnh troång, mïën thûúng àöëi vúái ngûúâi phuå nûä tuyïåt vúâi àaä duâng cuöåc àúâi mònh laâm têëm gûúng minh chûáng rùçng khöng bao giúâ qua trïî àïí thûåc hiïån têët caã nhûäng gò maâ baån coá thïí laâm àûúåc trong àúâi. 23
- 24. Haåt giöëng têm höìn Möîi ngaây laâ möåt moán quaâ Höm qua laâ quaá khûá. Ngaây mai laâ tûúng lai. Chó coá höm nay laâ hiïån taåi, laâ moán quaâ maâ cuöåc söëng ban tùång cho chuáng ta. - Khuyïët danh A nh rïí töi keáo caái ngùn dûúái cuâng cuãa chiïëc baân núi chõ töi vêîn thûúâng ngöìi laâm viïåc vaâ lêëy ra möåt caái goái àûúåc boåc bùçng giêëy luåa. Anh xeá lúáp giêëy bïn ngoaâi vaâ cho töi xem möåt chiïëc quêìn nhoã àûúåc goái bïn trong. Chiïëc quêìn rêët dïî thûúng: àûúåc may bùçng luåa mïìm coá viïìn ren. Trïn àoá vêîn coân nguyïn miïëng nhaän ghi giaá, möåt söë tiïìn khöng nhoã. - Jan àaä mua noá khi anh chõ àïën New York lêìn àêìu tiïn, caách àêy àaä 8, 9 nùm röìi, nhûng cö êëy chûa bao giúâ mùåc noá. Cö êëy àõnh àïí daânh chúâ möåt dõp àùåc biïåt. Giúâ thò ngoaâi dõp naây ra, chùèng coân coá dõp naâo khaác nûäa. 24
- 25. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Anh cêìm lêëy chiïëc quêìn tûâ tay töi, àùåt noá lïn giûúâng cuâng nhûäng quêìn aáo khaác maâ chuáng töi àõnh chön theo chõ töi. Anh mên mï noá möåt luác röìi àoáng sêìm ngùn keáo vaâ quay vïì phña töi noái: - Àûâng bao giúâ giûä laåi bêët cûá àiïìu gò àïí chúâ möåt dõp àùåc biïåt. Möîi ngaây töìn taåi trïn coäi àúâi chñnh laâ möåt dõp àùåc biïåt röìi àoá. Nhûäng lúâi cuãa anh cûá vùng vùèng maäi bïn töi tûâ luác àoá àïën nhûäng ngaây kïë tiïëp, khi töi giuáp anh vaâ àûáa chaáu thu xïëp tang lïî cho chõ töi öín thoãa. Chõ töi àaä ra ài thêåt bêët ngúâ! Trïn chuyïën bay quay vïì nhaâ sau àaám tang chõ, töi cûá nghô vïì nhûäng lúâi noái êëy, vïì têët caã nhûäng ûúác mú chûa troån veån cuãa chõ töi, vïì nhûäng àiïìu chõ àaä laâm maâ khöng nhêån ra rùçng noá àùåc biïåt. Vaâ töi nghiïåm ra: cuöåc söëng chêët chûáa bao hûúng võ ngoåt ngaâo àïí ta thûúãng thûác bêët cûá khi naâo coá thïí, chûá khöng phaãi àïí ta àöëi phoá. Thïë laâ töi quyïët àõnh thay àöíi! Töi bùæt àêìu àoåc nhiïìu hún vaâ ñt bêån têm àïën nhûäng àiïìu nhoã nhùåt. Töi thñch thuá ngùæm nhòn caãnh vêåt khi ngöìi trïn boong taâu vaâ khöng röëi lïn khi thêëy àaám coã daåi trong vûúân. Töi daânh nhiïìu thúâi gian cho gia àònh, baån beâ hún vaâ haån chïë tham dûå nhûäng cuöåc gùåp gúä chùèng mêëy böí ñch. Töi khöng àïí daânh bêët cûá àiïìu gò nûäa: töi duâng têët caã nhûäng moán àöì sûá vaâ àöì pha lï xinh àeåp cuãa mònh vaâo möîi dõp coá yá nghôa – chùèng haån nhû giaãm àûúåc 25
- 26. Haåt giöëng têm höìn möåt kyá lö, böìn rûãa cheán hïët bõ ngheåt hay böng hoa traâ àêìu tiïn heá núã. Töi mùåc chiïëc aáo àeåp ài chúå nïëu thêëy thñch. Khi töi nghô mònh tröng sang troång, töi coá thïí traã nhiïìu tiïìn hún cho möåt tuái rau nhoã maâ khöng cau maây. Töi seä khöng àïí daânh loå nûúác hoa thúm nhêët cuãa mònh cho nhûäng dõp àùåc biïåt naâo nûäa, cho duâ caác cö baán haâng hay vaâi ngûúâi naâo àoá xò xaâo bònh phêím. Töi àang boã dêìn nhûäng cuåm tûâ “möåt ngaây naâo àoá” hay “nöåi trong vaâi ngaây” khoãi ngên haâng tûâ vûång cuãa töi. Nïëu coá àiïìu gò àaáng xem, àaáng nghe hoùåc àaáng laâm, töi seä laâm ngay. Töi khöng chùæc chõ töi seä laâm gò nïëu biïët rùçng ngaây höm sau chõ khöng coân trïn coäi àúâi naây nûäa, caái ngaây höm sau maâ têët caã chuáng ta mùåc nhiïn nghô noá seä àïën. Töi nghô chõ hùèn àaä goåi àiïån cho nhûäng ngûúâi trong gia àònh vaâ vaâi baån beâ thên. Coá leä chõ àaä heån gùåp möåt vaâi ngûúâi baån cuä àïí xin löîi vaâ xoáa ài nhûäng chuyïån khöng vui àaä qua. Hoùåc chõ àaä ài ra ngoaâi duâng möåt bûäa cúm Taâu maâ töi àoaán mònh seä chùèng bao giúâ àûúåc biïët! Nhûäng àiïìu nhoã nhoi chûa laâm àûúåc seä khiïën töi bûåc böåi nïëu töi biïët thúâi gian cuãa mònh chó coá giúái haån. Bûåc böåi búãi töi àaä trò hoaän ài thùm nhûäng ngûúâi baån töët maâ töi àõnh seä liïn laåc vaâo möåt ngaây naâo àoá. Bûåc böåi búãi töi àaä khöng viïët nhûäng laá thû naâo àoá maâ töi àaä àõnh viïët – nöåi trong vaâi ngaây. Töi seä bûåc mònh vaâ nuöëi tiïëc vò töi àaä khöng thûúâng xuyïn noái vúái chöìng vaâ con gaái töi rùçng töi yïu 26
- 27. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng hoå biïët bao. Töi àang cöë gùæng rêët nhiïìu àïí khöng trò hoaän, giûä laåi hay àïí daânh bêët cûá àiïìu gò mang thïm tiïëng cûúâi vaâ laâm cho cuöåc söëng cuãa chuáng töi thïm phong phuá. Vaâ möîi buöíi saáng, khi thûác dêåy, töi luön tûå nhuã: höm nay laâ möåt ngaây àùåc biïåt. Möîi ngaây, möîi phuát, möîi húi thúã... àïìu laâ möåt moán quaâ cuãa cuöåc söëng. Chuáng ta khöng biïët chuyïån gò coá thïí seä xaãy àïën vúái mònh trong chuöîi liïn khuác laå thûúâng vaâ bêët ngúâ cuãa cuöåc söëng. Tuy nhiïn, ta coá thïí quyïët àõnh nhûäng gò xaãy ra bïn trong con ngûúâi mònh, caách nhòn vaâ caách ta àoán nhêån chuáng cuäng nhû ta seä laâm gò vúái chuáng – vaâ àoá múái chñnh laâ àiïím mêëu chöët. - Joseph Fort Newton 27
- 28. Haåt giöëng têm höìn Chùæp caánh ûúác mú ÚÃ àêu khöng coá trñ tûúãng tûúång vaâ ûúác mú, úã àoá con ngûúâi seä luåi taân vaâ cuöåc söëng khöng troån veån. - Khuyïët danh C oá möåt cêåu beá lúán lïn trong traåi möì cöi luön mú ûúác àûúåc bay nhû chim trïn trúâi. Cêåu quaã tònh khöng hiïíu taåi sao nhûäng con vêåt úã thaão cêìm viïn tröng to lúán hún mònh nhiïìu maâ laåi bay àûúåc. “Taåi sao mònh khöng bay àûúåc nhó?”. Cêåu tûå hoãi. “Chùèng leä mònh coá gò àoá bêët thûúâng chùng?”. Söëng gêìn traåi treã möì cöi coá möåt chuá beá bõ liïåt àöi chên. Ûúác muöën duy nhêët cuãa chuá chó laâ àûúåc ài vaâ chaåy nhaãy nhû bao baån beâ àöìng trang lûáa. Trong àêìu chuá luön nùång trôu cêu hoãi: “Sao mònh khöng giöëng nhû caác baån êëy nhó?”. Möåt höm, cêåu beá möì cöi àïën cöng viïn chúi vaâ tònh cúâ gùåp chuá beá têåt nguyïìn àang ngöìi nghõch caát. Cêåu lên la àïën gêìn laâm quen vaâ hoãi xem chuá beá kia coá khi naâo mong muöën àûúåc bay lûúån nhû chim khöng. - Khöng! – Chuá beá bõ liïåt traã lúâi – Nhûng mònh luön muöën biïët caãm giaác ài vaâ chaåy giöëng nhû caác baån noá nhû thïë naâo. - Coá gò vui àêu! – Cêåu beá muöën bay nhû chim àaáp. - AÂ, naây, àùçng êëy vúái mònh kïët baån vúái nhau nheá, àûúåc khöng? 28
- 29. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Àûúåc chûá, mònh cuäng thñch thïë. Thïë röìi hai chuá beá ngöìi chúi vúái nhau haâng giúâ liïìn, cuâng xêy nhûäng toâa lêu àaâi bùçng caát vaâ cuâng àua nhau phaát ra àuã loaåi êm thanh vui nhöån tûâ hai chiïëc miïång xinh xùæn. Chuáng nhòn nhau, neát mùåt raång ngúâi niïìm vui. Goác cöng viïn chöëc chöëc laåi röå lïn nhûäng traâng cûúâi gioân tan. Cuöåc vui dûâng laåi khi cha cuãa chuá beá bõ liïåt mang xe lùn àïën àoán con vïì. Cêåu beá luön ao ûúác bay àûúåc nhû chim chaåy àïën bïn ngûúâi cha vaâ nhoán chên lïn thò thêìm àiïìu gò àoá vaâo tai öng. - Àûúåc àêëy! – Ngûúâi cha gêåt guâ. Xong, cêåu beá chaåy vïì phña ngûúâi baån múái cuãa mònh vaâ baão: - Àùçng êëy laâ ngûúâi baån duy nhêët cuãa mònh. Ûúác gò mònh coá thïí laâm gò àoá àïí giuáp àùçng êëy ài vaâ chaåy àûúåc nhû mònh. Tuy nhiïn, mònh nghô àiïìu naây thò mònh coá thïí laâm àûúåc. Dûát lúâi, cêåu xoay ngûúâi laåi vaâ baão baån treâo lïn lûng mònh. Vaâ röìi cêåu chaåy trïn baäi coã cöng viïn. Nhûäng bûúác chên ban àêìu coân ngùæn nguãi, chuïånh choaång, vïì sau möîi luác möåt nhanh thoùn thoùæt hún lïn. Trïn lûng, ngûúâi baån têåt nguyïìn öm ghò lêëy cöí cêåu. Nhû àûúåc tiïëp thïm sûác maånh, àöi chên cêåu lûúát chaåy bùng bùng, cho túái luác gioá taåt maånh vaâo mùåt hai àûáa treã. Ngûúâi cha àûáng lùång nhòn theo caã hai, mùæt rûng rûng. Àûáa con khöng ài àûúåc cuãa öng àang dang röång àöi caánh tay, vung vêîy trong gioá, vaâ luön miïång theát to: - Con àang bay, böë úi. Con àang bay! 29
- 30. Haåt giöëng têm höìn Nhûäng con àûúâng múái Baån coá thïí coá möåt khúãi àêìu tûúi saáng bêët kyâ luác naâo baån muöën, búãi caái goåi laâ thêët baåi khöng coá nghôa laâ guåc ngaä maâ laâ dûâng chên möåt chöî. - Mary Picford L uác êëy laâ nùm 1903. Baâ Annie Johnson sinh söëng taåi Arkansas cuâng hai con trai vaâ àang lêm vaâo tònh caãnh bïë tùæc. Tiïìn baåc cuãa baâ gêìn nhû àaä caån, baãn thên baâ khöng coá khaã nùng àùåc biïåt naâo ngoaâi viïåc àoåc vaâ cöång nhûäng con söë àún giaãn. Thïm vaâo àoá laâ cuöåc hön nhên khöng àûúåc maän nguyïån vaâ göëc gaác da àen vöën bõ phên biïåt cuãa baâ. Têët caã nhû àang döìn Annie vaâo ngoä cuåt. Khi baâ ngoã lúâi vúái chöìng mònh, öng William Johnson, rùçng baâ khöng haâi loâng vïì cuöåc hön nhên giûäa hoå, öng thûâa nhêån noá cuäng khöng nhû öng mong muöën vaâ tûâ lêu öng cuäng coá yá àõnh ra ài hoåc àaåo. Öng coân baão Thûúång Àïë goåi öng ài truyïìn giaáo têån vuâng Enid thuöåc bang Oklahoma. Tuy nhiïn, öng àaä khöng kïí cho baâ nghe viïåc öng coá quen möåt muåc sû taåi àoá, ngûúâi öng seä theo hoåc àaåo vaâ coá möåt cö con gaái dïî mïën 30
- 31. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng chûa lêåp gia àònh. Thïë laâ hoå chia tay nhau möåt caách nheå nhaâng. Annie giûä laåi ngöi nhaâ chó coá voãn veån möåt cùn phoâng coân öng William mang theo gêìn hïët tiïìn mùåt àïën Oklahoma. Annie laâ möåt phuå nûä to cao vaâ àêìy nghõ lûåc. Baâ quyïët àõnh seä laâm laåi tûâ àêìu vaâ gûãi boån nhoác yïu quyá cuãa mònh cho ngûúâi khaác tröng nom. Baâ noái: - Töi nhòn laåi con àûúâng töi àang ài vaâ quaäng àûúâng àaä qua, vò khöng thêëy haâi loâng nïn töi àaä quyïët àõnh bûúác khoãi con àûúâng àoá, reä sang möåt hûúáng múái. Biïët mònh khöng coá khaã nùng àûúåc thuï laâm viïåc taåi nhaâ maáy böng hay xûúãng xeã göî trong vuâng, baâ nghô caách taåo kïë sinh nhai cho mònh dûåa vaâo hai nhaâ maáy naây. Baâ lïn kïë hoaåch thêåt tó mó vaâ chùèng àïí ai biïët. Möåt ngaây noå, vaâo luác trúâi sêím töëi, àïí xem mònh àaä thêåt sûå sùén saâng thûåc hiïån kïë hoaåch chûa, baâ àùåt nhûäng hoân àaá vaâo hai caái xö nùång cúä 19 lñt röìi xaách chuáng ài gêìn nùm cêy söë àïën nhaâ maáy böng. Sau khi nghó ngúi möåt laát, baâ boã búát vaâi hoân àaá röìi ài tiïëp 8 cêy söë nûäa trong boáng àïm trïn con àûúâng àêìy buåi àêët àïën nhaâ maáy cûa. Trïn àûoâng quay trúã vïì töí êëm nhoã cuãa mònh cuâng caác con, baâ àaä boã dêìn nhûäng hoân àaá coân laåi doåc àûúâng. Àïm àoá, baâ luöåc gaâ röìi chiïn giùm böng. Sau àoá baâ nhaâo böåt vaâ laâm baánh nûúáng cuöën nhên thõt. Àïën gêìn saáng baâ múái ài nguã. Saáng höm sau, baâ rúâi nhaâ mang theo baánh keåp thõt, múä, möåt caái chaão sùæt vaâ than àaá àïí nhoám lûãa. Gêìn 31
- 32. Haåt giöëng têm höìn àïën giúâ ùn trûa, baâ xuêët hiïån úã möåt khu àêët tröëng sau nhaâ maáy böng. Khi tiïëng chuöng baáo nghó trûa vang lïn, baâ thaã rau huáng vaâo chaão múä àang söi. Muâi thúm lan toãa àïën chöî nhûäng cöng nhên vûâa tuáa ra tûâ nhaâ maáy, ngûúâi dñnh àêìy buåi böng trùæng tröng nhû nhûäng boáng ma. Hêìu hïët caác cöng nhên àïìu àaä mang theo phêìn trûa cuãa mònh, nhûng höm nay hoå bõ quyïën ruä búãi muâi thúm tûâ nhûäng chiïëc baánh nhên thõt noáng höíi maâ baâ Annie vûâa vúát ra khoãi chaão. Baâ goái chuáng bùçng giêëy baáo thêëm múä vaâ baán vúái giaá 5 xu möåt caái. Duâ baán chêåm nhûng nhûäng ngaây àêìu tiïn àoá Annie rêët quyïët têm. Baâ phên chia àöìng àïìu viïåc baán haâng úã caã hai nhaâ maáy. Thïë laâ, nïëu ngaây thûá hai baâ baán baánh noáng gioân úã nhaâ maáy böng vaâ baán nhûäng chiïëc baánh àaä nguöåi coân dû úã nhaâ maáy cûa vúái giaá ba xu, thò thûá ba baâ seä àïën nhaâ maáy cûa trûúác àïí chaâo baánh múái ra loâ khi nhûäng ngûúâi thúå xeã ngûúâi àêìy maåt cûa xuêët hiïån úã cöíng nhaâ maáy. Trong nhûäng nùm kïë àoá, vaâo nhûäng ngaây xuên ïm dõu, nhûäng trûa heâ noáng boãng, hay nhûäng ngaây laånh leäo mûa dêìm tuyïët rúi, Annie khöng bao giúâ laâm thêët voång khaách haâng cuãa mònh, nhûäng ngûúâi tin chùæc seä gùåp hònh aãnh möåt ngûúâi phuå nûä cao lúán, da ngùm àen khom ngûúâi bïn chaão dêìu, cêín thêån trúã tûâng miïëng baánh keåp thõt. Khi caãm thêëy chùæc chùæn nhûäng ngûúâi cöng nhên kia àaä laâ nhûäng khaách haâng thên thiïët, baâ dûång möåt caái saåp giûäa hai nhaâ maáy cho hoå àïën duâng bûäa. 32
- 33. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Thêåt sûå, baâ àaä bûúác ra khoãi con àûúâng maâ dûúâng nhû àaä àûúåc choån sùén cho baâ àïí röìi tòm cho mònh möåt löëi ài hoaân toaân múái. Nhiïìu nùm sau, gian haâng êëy àaä trúã thaânh cûãa haâng núi khaách haâng coá thïí mua bêët cûá thûá gò, tûâ pho maát, thûác ùn, xirö, baánh bñch quy, keåo, àöì chua, àöì höåp, traái cêy tûúi, nûúác ngoåt, àïën than àaá, dêìu vaâ caã àïë da cho nhûäng àöi giaây àaä moân. Möîi ngûúâi chuáng ta àïìu coá quyïìn vaâ traách nhiïåm xem xeát nhûäng con àûúâng phña trûúác, cuäng nhû nhûäng con àûúâng ta àaä ài qua. Nïëu con àûúâng tûúng lai khöng saáng suãa hay khöng hûáa heån vúái ta àiïìu gò vaâ ta khöng thïí quay àêìu laåi, chuáng ta cêìn quyïët têm, vaâ chó mang theo haânh trang cêìn thiïët, bûúác khoãi con àûúâng àoá röìi reä sang hûúáng khaác. Nïëu sûå lûåa choån múái cuäng khöng thïí chêëp nhêån àûúåc, àûâng böëi röëi, chuáng ta haäy sùén saâng thay àöíi noá. 33
- 34. Haåt giöëng têm höìn Têm höìn vaâ tònh yïu cuãa thiïn nga Caái giêy phuát maâ baån coá àûúåc trong tim mònh möåt caãm giaác kyâ laå mang tïn Tònh Yïu vaâ caãm nhêån àûúåc chiïìu sêu, sûå lung linh, ngêët ngêy cuãa noá thò chñnh luác êëy baån seä nhêån ra rùçng thïë giúái xung quanh baån àaä thay àöíi. - J. Krishnamurti N ùm thûá hai àaåi hoåc cuãa töi sùæp sûãa kïët thuác. Vaâo möåt àïm noáng bûác trong tuêìn cuöëi cuâng cuãa thaáng nùm, töi nhêån àûúåc àiïån thoaåi cuãa meå úã kyá tuác xaá cho biïët töi seä vïì nghó heâ vúái öng baâ àïí phuå giuáp cöng viïåc àöìng aáng. YÁ kiïën naây khiïën moåi ngûúâi trong nhaâ àïìu haâi loâng. Riïng töi khöng hoaân toaân bõ thuyïët phuåc lùæm nhûng tûå an uãi rùçng duâ gò cuäng chó coá möåt kyâ nghó maâ thöi. Sau khi thi xong mön cuöëi, töi thu doån àöì lïn xe, chaâo taåm biïåt baån beâ vaâ heån seä gùåp laåi vaâo muâa thu. Caác baån töi cuäng vêåy vò hêìu hïët boån hoå cuäng seä vïì nhaâ. 34
- 35. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Tûâ trûúâng töi vïì àïën nöng traåi mêët hïët ba giúâ laái xe. Öng baâ töi àïìu àaä qua tuöíi baãy mûúi, vaâ töi biïët hoå rêët cêìn ngûúâi phuå giuáp cöng viïåc cuãa nöng traåi. Öng khöng thïí doån coã khö möåt mònh cuäng nhû sûãa chûäa chuöìng traåi cuâng haâng àöëng viïåc khaác. Chiïìu höm êëy töi àïën núi muöån. Baâ àaä nêëu nhiïìu àöì ùn àïën nöîi caã ba chuáng töi khöng thïí naâo ùn cho hïët. Baâ hïët sûác yïu thûúng vaâ quan têm túái àûáa chaáu cuãa mònh. Töi àaä nghô rùçng sûå niïìm núã naây seä nhanh choáng phai nhaåt möåt khi töi úã lêu cuâng vúái baâ. Nhûng khöng phaãi vêåy. Öng muöën biïët têët caã moåi àiïìu vïì töi. Àïën giúâ nguã, töi nghô rùçng moåi thûá röìi seä öín. Dêìu gò, töi cuäng chó phaãi úã àêy möåt muâa heâ thöi. Saáng höm sau, tûå öng chuêín bõ bûäa saáng cho hai ngûúâi. Öng baão rùçng baâ bõ mïåt vò àaä vêët vaã caã ngaây höm qua nïn seä nùçm nghó lêu möåt chuát. Töi tûå nhuã seä khöng nhúâ baâ laâm bêët cûá àiïìu gò cho mònh trong thúâi gian lûu laåi. Töi àïën àêy àïí giuáp àúä chûá khöng phaãi laâm gaánh nùång cho öng baâ. Buöíi saáng àoá, öng khiïën töi rêët ngaåc nhiïn. Khi chuáng töi rúâi khoãi nhaâ, öng dûúâng nhû sinh àöång vaâ linh hoaåt hùèn lïn. Nöng traåi naây laâ laänh àõa cuãa öng. Mùåc duâ àaä lúán tuöíi, öng vêîn giûä àûúåc daáng veã tûå tin khi ài khùæp núi trong khu vûåc naây. Öng khöng coân coá daáng veã gò cuãa con ngûúâi àaä thiïëp ài trïn ghïë töëi qua trûúác luác baãn tin saáu giúâ chêëm dûát. Khi chuáng töi bùng qua caánh cöíng àïí àïën xem xeát àaân gia suác, öng dûúâng nhû biïët rêët roä tûâng con boâ. Maâ coá túái gêìn hai trùm con trong àaân chûá ñt gò! Chuáng töi khöng thêåt sûå laâm nhiïìu viïåc trong 35
- 36. Haåt giöëng têm höìn ngaây àêìu, nhûng töi lêëy laâm caãm phuåc vïì têët caã nhûäng gò maâ öng àaä thûåc hiïån trong suöët nhûäng nùm töi chûa sinh ra. Öng khöng àûúåc ùn hoåc àêìy àuã nhûng àaä nuöi daåy böën ngûúâi con khön lúán nïn ngûúâi nhúâ vaâo nöng traåi naây. Töi thêåt sûå êën tûúång sêu sùæc vïì àiïìu àoá. Nhiïìu tuêìn lïî tröi qua. Àïën thaáng saáu, chuáng töi àaä gom xong coã khö, cöåt laåi thaânh boá vaâ cêët vaâo nhaâ kho. Töi cuäng dêìn quen vúái chuyïån cuâng öng laâm viïåc möîi ngaây. Nhûäng gò cêìn laâm öng àïìu dûå tñnh sùén trong àêìu vaâ möîi ngaây chuáng töi chó viïåc thûåc hiïån tûâng phêìn. Buöíi chiïìu töëi úã nhaâ, töi thûúâng àoåc saách hay noái chuyïån vúái baâ. Baâ khöng bao giúâ chaán nhûäng cêu chuyïån úã trûúâng hay bêët cûá chuyïån gò coá liïn quan àïën töi. Baâ coân kïí cho töi nghe vïì thúâi baâ múái gùåp öng, vïì tònh yïu cuãa öng daânh cho baâ, vïì aánh mùæt thuúã ban àêìu maâ baâ coân nhúá maäi vïì öng... Saáng chuã nhêåt tuêìn cuöëi cuâng cuãa thaáng saáu, öng ruã töi ài cêu caá vò chuáng töi àaä hoaân têët moåi viïåc. Höì nûúác nùçm trong möåt caánh àöìng truäng gêìn khu rûâng. Nhûäng nùm trûúác öng àaä thaã caá xuöëng höì. Höm àoá chuáng töi laái xe àïën höì, tiïån thïí coi qua àaân gia suác. Chuáng töi khöng thïí ngúâ àïën nhûäng gò mònh tröng thêëy saáng höm àoá: Möåt con trong cùåp thiïn nga maâ öng tùång baâ vaâo ngaây lïî Kim Khaánh àaä chïët. Con coân laåi khöng chõu ùn maâ cûá ngûúác nhòn vïì möåt hûúáng xa xùm. - Sao mònh khöng mua möåt con khaác thïë vaâo húã öng? – Töi àïì nghõ vúái hi voång coá thïí cûáu vaän àûúåc tònh thïë. Suy nghô möåt laát. Cuöëi cuâng öng noái: 36
- 37. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Khöng... khöng dïî daâng vêåy àêu con aå! Con biïët khöng, loaâi thiïn nga caã àúâi chó coá möåt baån tònh. Öng àûa tay chó trong khi tay kia giûä cêìn cêu - loaâi khaác thò àûúåc, coân thiïn nga thò khöng. Coá thïí mang àïën cho noá möåt con khaác nhûng chùèng thïí mang laåi möåt têm höìn nhû noá vöën àaä tûâng mong chúâ, tòm àûúåc vaâ thêëu hiïíu. Chuáng ta chùèng thïí laâm àûúåc gò hún cho con thiïn nga coân laåi. Noá phaãi tûå xoay xúã lêëy maâ thöi. Suöët buöíi saáng chuáng töi àaä bùæt àuã söë caá cho bûäa trûa. Trïn àûúâng vïì, öng dùån töi àûâng kïí cho baâ nghe vïì chuyïån con thiïn nga. Baâ khöng coân ài vïì phña höì nhiïìu nûäa. Vò thïë, cho baâ biïët viïåc àoá cuäng chùèng ñch gò. Vaâi ngaây sau, öng vaâ töi coá ài ngang höì trong khi laâm cöng viïåc kiïím tra àaân gia suác möîi saáng. Chuáng töi tröng thêëy con thiïn nga coân laåi àang nùçm àuáng núi baån noá àûúåc tòm thêëy trûúác àoá. Vaâ... Noá cuäng àaä chïët... Öng vaâ töi bùæt àêìu thaáng baãy bùçng cöng viïåc dûång möåt haâng raâo múái. Àïën ngaây 12 thaáng 7, baâ töi qua àúâi. Saáng höm êëy töi nguã dêåy muöån vaâ öng cuäng chùèng goä cûãa phoâng goåi. Àïën gêìn taám giúâ saáng, töi múái vöåi vaä thay àöì vaâ xuöëng bïëp. Baác sô Morgan àang ngöìi taåi baân trong nhaâ bïëp. Öng êëy àaä laâ haâng xoám cuãa öng baâ töi tûâ lêu kïí tûâ khi vïì hûu. Trûúác àêy, öng coá túái nhaâ töi vaâi lêìn möîi khi cêìn kñp. Ngay lêåp tûác, töi nhêån ra coá àiïìu gò bêët öín. Saáng nay, bïn caånh chên baác sô laâ chiïëc cùåp àen cuä kyä. Vaâ, roä raâng öng töi àang run rêíy. Baâ töi àaä àöåt ngöåt qua àúâi búãi chûáng àöåt quyå. Cha meå töi àïën ngay trong buöíi chiïìu êëy. Ngûúâi thên 37
- 38. Haåt giöëng têm höìn vaâ baån beâ cuãa öng baâ cuäng nhanh choáng tïì tûåu taåi cùn nhaâ cuä naây. Àaám tang àûúåc töí chûác ngay ngaây höm sau vò öng nhêët quyïët muöën noá diïîn ra caâng súám caâng töët. Vaâo ngaây thûá hai sau àaám tang, öng noái trong bûäa saáng: - Àêy laâ möåt nöng traåi bêån röån. Chuáng töi coân rêët nhiïìu viïåc phaãi laâm. Nhûäng ngûúâi coân laåi haäy trúã vïì vúái cöng viïåc cuãa mònh. Hêìu hïët moåi ngûúâi trong gia àònh àïìu àaä ài khoãi, nhûng àoá laâ caách öng baão moåi ngûúâi laâ àaä àïën luác phaãi vïì nhaâ. Cha meå töi laâ ngûúâi cuöëi cuâng ra vïì sau bûäa trûa. Öng töi khöng phaãi laâ ngûúâi coá thïí dïî daâng böåc löå nöîi àau cuãa mònh cho ai khaác. Cho nïn, têët caã chuáng töi àïìu lo lùæng cho öng. Moåi ngûúâi àaä baân tñnh khuyïn öng tûâ boã viïåc àöìng aáng. Cha meå töi cuäng nghô rùçng öng àaä giaâ quaá röìi nïn khöng thïí naâo söëng möåt mònh úã àêëy. Tuy nhiïn, öng khöng hïì bêån têm àïën chuyïån àoá. Töi thêåt sûå tûå haâo vïì caách maâ öng tûå khùèng àõnh mònh. Nhûäng ngaây heâ coân laåi dêìn tröi qua. Chuáng töi vêîn bêån röån vúái cöng viïåc. Töi lúâ múâ nhêån thêëy öng coá àiïìu gò àoá khang khaác nhûng khöng chùæc lùæm. Töi bùæt àêìu nghi ngaåi liïåu öng coá thïí söëng töët hún àûúåc vúái möåt ai àoá khöng, nhûng töi biïët öng khöng thïí naâo rúâi boã nöng traåi. Thaáng chñn àang àïën gêìn, nhûng töi laåi khöng muöën ra ài. Töi cuäng tñnh àïën viïåc boã hoåc kyâ muâa thu 38
- 39. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng naây àïí úã vúái öng thïm vaâi thaáng cho öng búát cö àún. Khi töi àïì cêåp àïën viïåc naây, öng lêåp tûác phaãn àöëi, baão rùçng chöî cuãa töi laâ trûúâng àaåi hoåc chûá khöng phaãi chöën naây. Cuöëi cuâng àaä àïën luác töi phaãi thu doån àöì lïn xe vaâ rúâi khoãi àêy. Töi bùæt tay vaâ öm öng chaâo taåm biïåt. Khi laái xe ài, qua kñnh chiïëu hêåu töi coân nhòn thêëy öng vêîy tay chaâo röìi quay vïì hûúáng àöìng coã àïí bùæt àêìu cöng viïåc kiïím tra àaân gia suác möîi saáng. Àoá laâ hònh aãnh vïì öng maâ töi hùçng lûu giûä trong têm trñ. Meå goåi àiïån àïën trûúâng cho töi vaâo möåt buöíi saáng döng baäo àïí baáo tin öng mêët. Möåt ngûúâi haâng xoám gheá ngang nhaâ uöëng caâ-phï saáng höm àoá vaâ tòm thêëy öng trong bïëp. Öng mêët vò chûáng àöåt quyå giöëng nhû baâ. Trong khoaãnh khùæc àoá, töi àaä hiïíu ra àûúåc nhûäng àiïìu maâ öng àaä cöë gùæng giaãi thñch cho töi vïì con thiïn nga vaâo buöíi saáng chuáng töi ài cêu bïn höì. 39
- 40. Haåt giöëng têm höìn Ngûúâi chaåy cuöëi cuâng Phêìn thûúãng cao quyá nhêët cho cöng sûác lao àöång cuãa möåt ngûúâi khöng phaãi laâ nhûäng gò ngûúâi êëy nhêån àûúåc, maâ chñnh laâ qua àoá anh ta àaä tûå caãm nhêån àûúåc mònh àaä trûúãng thaânh nhû thïë naâo. - John Ruskin C uöåc àua marathon haâng nùm úã thaânh phöë töi thûúâng diïîn ra vaâo muâa heâ. Nhiïåm vuå cuãa töi laâ ngöìi trong xe cûáu thûúng, theo sau caác vêån àöång viïn, phoâng khi coá ai àoá cêìn àûúåc sùn soác y tïë. Ngûúâi taâi xïë vaâ töi sùén saâng trong xe, phña sau haâng trùm con ngûúâi, chúâ tiïëng suáng lïånh vang lïn. - Chuáng ta seä theo sau ngûúâi chaåy cuöëi cuâng nïn anh haäy laái xe chêìm chêåm thöi – Töi noái vúái ngûúâi taâi xïë, Doug, khi xe bùæt àêìu lùn baánh vïì phña trûúác. - Hy voång ngûúâi cuöëi cuâng seä chaåy nhanh – Anh pha troâ. 40
- 41. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Khi àoaân ngûúâi tùng töëc, nhoám chaåy àêìu tiïn dêìn vûúåt lïn trûúác. Chñnh luác àoá hònh aãnh möåt ngûúâi phuå nûä mùåc quêìn sooác maâu xanh da trúâi vaâ aáo thun röång thuâng thònh àêåp vaâo mùæt töi. - Doug, nhòn kòa! Chuáng töi biïët mònh àaä nhêån diïån àûúåc “ngûúâi cuöëi cuâng”. Baân chên chõ êëy cûá chuåm vaâo maâ àêìu göëi laåi cûá àûa ra. Àöi chên têåt nguyïìn cuãa chõ tûúãng chûâng nhû khöng thïí naâo bûúác ài àûúåc, chûá àûâng noái laâ chaåy. Doug vaâ töi lùång leä nhòn chõ tûâ tûâ tiïën lïn – chùèng ai noái lúâi naâo. Chuáng töi cûá nhñch lïn tûâng quaäng möåt röìi dûâng laåi àïí chúâ chõ. Nhòn chõ chêåt vêåt àùåt baân chên naây lïn trûúác baân chên kia maâ töi tûå dûng thúã giuâm cho chõ, röìi reo hoâ cöí àöång cho chõ tiïën lïn. Töi nûãa muöën chõ ngûâng laåi nûãa cêìu mong chõ tiïëp tuåc. Cuöëi cuâng, chõ laâ ngûúâi duy nhêët coân trong têìm nhòn. Töi ngöìi ra caã meáp ghïë, theo doäi – vúái veã súâ súå, phêën khñch chen lêîn tön kñnh – ngûúâi phuå nûä vêîn kiïn trò tiïën túái, quaã quyïët vûúåt qua nhûäng dùåm cuöëi cuâng. Vaåch àñch hiïån ra, tiïëng ngûúâi la oá êìm ô hai bïn àûúâng. Kòa, möåt ngûúâi àaân öng àûáng thùèng vaâ tûå haâo àang chúâ. Anh êëy cêìm möåt àêìu súåi ruy-bùng giêëy kïëp, àêìu kia buöåc vaâo cêy cöåt. Chõ chêìm chêåm tiïën túái, bùng qua, giêåt àûát hai àêìu súåi dêy cho noá bay phêëp phúái sau lung tûåa nhû àöi caánh. Töi khöng biïët tïn ngûúâi phuå nûä àoá, nhûng kïí tûâ ngaây höm êëy chõ àaä trúã thaânh möåt phêìn kyá ûác cuöåc àúâi 41
- 42. Haåt giöëng têm höìn töi – vaâ töi phuå thuöåc nhiïìu vaâo phêìn àúâi naây. Vúái chõ, àiïìu quan troång khöng phaãi laâ àaánh baåi nhûäng ngûúâi chaåy khaác hay giaânh lêëy phêìn thûúãng; maâ laâ cöë hoaân thaânh àoaån àûúâng àua cho duâ phaãi nöî lûåc túái àêu. Möîi luác gùåp phaãi tònh huöëng quaá khoá khùn, quaá töën thúâi gian hoùåc tûúãng nhû “khöng thïí laâm àûúåc”, töi laåi nghô àïën “ngûúâi chaåy cuöëi cuâng”. Liïìn sau àoá thò moåi viïåc trúã nïn thêåt dïî daâng àöëi vúái töi. 42
- 43. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Lùæng nghe nhûäng àiïìu giaãn dõ Haäy boã têët caã nhûäng ûu phiïìn cuãa baån vaâo möåt chiïëc tuái luãng. - Old Postcard C aách àêy khöng lêu, töi àaä rúi vaâo möåt giai àoaån rêët töìi tïå trong cuöåc söëng maâ coá leä nhiïìu ngûúâi trong chuáng ta cuäng àaä tûâng traãi qua. Khi àoá, vúái töi moåi thûá àïìu trúã nïn chaán chûúâng vaâ teã nhaåt, sûác khoeã giaãm suát _ ngoån lûãa nhiïåt tònh vaâ hùng haái àaä tùæt ngêëm. Àiïìu àoá taác àöång thêåt àaáng súå àïën cuöåc söëng vaâ cöng viïåc cuãa töi. Möîi saáng, töi nghiïën chùåt rùng laåi tûå nhuã: Höm nay, cuöåc söëng tiïëp tuåc tröi theo löëi moân cuãa noá àêëy. Mònh phaãi vûúåt qua noá. Nhêët àõnh mònh phaãi laâm nhû thïë! Nhûng röìi chuöîi ngaây nhaâm chaán vêîn keáo daâi, vaâ tònh traång tï liïåt, khöng löëi thoaát êëy dûúâng nhû ngaây möåt tïå hún. Àaä àïën luác töi biïët mònh cêìn phaãi nhúâ giuáp àúä. Töi àaä àïën gùåp möåt baác sô. Öng ta lúán tuöíi hún töi vaâ tröng coá veã cöåc cùçn. Tuy nhiïn, töi khöng ngúâ àùçng 43
- 44. Haåt giöëng têm höìn sau veã bïì ngoaâi khöng mêëy thiïån caãm kia laâ möåt con ngûúâi rêët uyïn thêm vaâ tûâng traãi. Töi kïí vúái võ baác sô möåt caách àau khöí, rùçng dûúâng nhû töi bõ bïë tùæc. - Liïåu baác sô coá thïí giuáp töi khöng? - Töi khöng biïët. Võ baác sô chêåm raäi traã lúâi, röìi chöëng tay nhòn chùçm chùçm vaâo töi möåt luác lêu. Àöåt nhiïn öng hoãi: - Höìi coân beá, anh thñch núi naâo nhêët? - Höìi coân beá aâ? _ Töi hoãi laåi. _ Sao baác sô laåi hoãi nhû vêåy? Töi nghô laâ úã baäi biïín. Gia àònh töi coá möåt ngöi nhaâ nghó bïn búâ biïín. Caã nhaâ àïìu thñch noá. Võ baác sô nhòn ra ngoaâi cûãa söí, àûa mùæt theo mêëy chiïëc laá thu rúi ruång röìi hoãi tiïëp. - Thïë anh coá thïí laâm theo lúâi töi noái trong caã möåt ngaây khöng? - Töi nghô laâ àûúåc. Töi söët sùæng traã lúâi. - Àûúåc röìi. Töi muöën anh laâm nhû vêìy... Theo lúâi võ baác sô, höm sau töi phaãi laái xe àïën baäi biïín möåt mònh vaâ khöng àûúåc àïën trïî quaá 9 giúâ saáng. Töi coá thïí ùn trûa, nhûng khöng àûúåc àoåc, viïët, nghe àaâi hay noái chuyïån vúái bêët kyâ ai. Thïm nûäa, öng ta noái: - Töi seä àûa cho anh möåt toa thuöëc, cûá caách 3 giúâ thò duâng möåt lêìn. Röìi öng lêëy möåt túâ giêëy trùæng xeá thaânh böën maãnh, viïët vaâi chûä lïn möîi maãnh, gêëp laåi vaâ àaánh söë röìi trao chuáng cho töi. 44
- 45. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Anh haäy duâng nhûäng liïìu thuöëc naây vaâo luác 9 giúâ saáng, 12 giúâ trûa, 3 giúâ chiïìu vaâ 6 giúâ töëi theo söë thûá tûå. - Baác sô noái nghiïm tuác àêëy chûá aå? _ Töi ngúä ngaâng hoãi. Võ baác sô bêåt cûúâi: - Anh seä khöng nghô laâ töi àang àuâa khi töi lêëy tiïìn khaám bïånh cuãa anh. Saáng höm sau, vúái niïìm tin nhoã nhoi vïì phûúng thuöëc cuãa võ baác sô, töi laái xe àïën baäi biïín möåt mònh àuáng nhû lúâi öng dùån. Möåt ngoån gioá àöng bùæc thöíi qua, mùåt biïín tröng xaám xõt vaâ nhûäng cún soáng vöî êìm aâo nhû giêån dûä. Töi ngöìi trong xe, phña trûúác laâ caã möåt ngaây daâi àùçng àùéng vaâ tröëng röîng. Röìi töi múã maãnh giêëy thûá nhêët ra xem. Trïn àoá laâ haâng chûä: “Haäy chùm chuá lùæng nghe”. Khöng thïí hiïíu nöíi! Chùæc võ baác sô àoá àiïn mêët röìi! Öng ta àaä cêëm töi nghe nhaåc, àoåc baáo vaâ tiïëp xuác vúái nhûäng ngûúâi khaác röìi, coân caái gò khaác nûäa àïí maâ nghe cú chûá? Tuy nhiïn, töi vêîn quyïët àõnh laâm theo lúâi öng. Töi ngêíng àêìu lùæng nghe. Chùèng coá êm thanh naâo ngoaâi tiïëng soáng vöî êìm êìm àïìu àùån, tiïëng kïu leác cheác cuãa con moâng biïín, vaâ tiïëng êìm ò cuãa vaâi chiïëc maáy bay trïn bêìu trúâi. Nhûäng êm thanh thêåt quen thuöåc! Töi ra khoãi xe. Möåt cún gioá maånh laâm chiïëc cûãa àoáng sêåp vaâo. Töi tûå hoãi: Phaãi chùng võ baác sô àïì nghõ töi phaãi chuá yá lùæng nghe nhûäng êm thanh àoá? 45
- 46. Haåt giöëng têm höìn Töi leo lïn möåt àuån caát vaâ nhòn ra phña xa xa cuãa baäi biïín hoang vùæng. Ngöìi úã àêy töi nghe thêëy tiïëng soáng biïín gêìm theát lúán hún, aát caã nhûäng êm thanh khaác. Vaâ àöåt nhiïn töi nghô, hùèn phaãi coá nhûäng êm thanh khaác nûäa bïn dûúái nhûäng tiïëng soáng àoá - tiïëng soaåt nheå cuãa caát tröi giaåt, tiïëng thò thêìm cuãa gioá trong àaám cêy daåi moåc úã cöìn caát - nïëu nhû ngûúâi nghe thêåt chùm chuá. Nhû bõ thöi thuác, töi nhaãy xuöëng biïín vaâ nguåp lùån trong laân nûúác. Böîng thêëy buöìn cûúâi vïì haânh àöång cuãa mònh, töi chuái àêìu vaâo àaám rong biïín. Ngay luác êëy, töi khaám phaá ra rùçng: nïëu chuá têm lùæng nghe, ta coân coá thïí nghe àûúåc nhûäng khoaãnh khùæc khi maâ têët caã moåi thûá àïìu ngûâng laåi nhû chúâ àúåi. Trong khoaãnh khùæc yïn lùång àoá, moåi suy nghô trong àêìu ta àïìu ngûng àoång vaâ têm trñ ta àûúåc nghó ngúi. Töi trúã laåi xe vaâ nùçm thûúåt sau tay laái, tiïëp tuåc chùm chuá lùæng nghe. Khi töi nghe laåi lêìn nûäa tiïëng gêìm vang lïn tûâ sêu thùèm trong loâng àaåi dûúng, töi thêëy mònh àang nghô vïì sûå thõnh nöå cuãa nhûäng cún giöng töë nöíi lïn ngay chñnh trong loâng nhûäng cún soáng. Sau àoá töi nhêån ra mònh àang nghô àïën nhûäng thûá coân to lúán hún caã chñnh baãn thên töi - vaâ loâng töi thêëy khuêy khoãa vúái nhûäng yá nghô êëy. Cûá nhû thïë, buöíi saáng tröi qua rêët chêåm chaåp. Thoái quen neám mònh vaâo möåt vêën àïì rùæc röëi àaä in sêu vaâo töi àïën nöîi töi caãm thêëy mònh bõ chòm nghóm nïëu khöng coá noá. Àïën trûa, trúâi quang àaäng khöng möåt gúån mêy, 46
- 47. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng mùåt biïín nhû àang toãa saáng lêëp laánh. Töi múã maãnh giêëy thûá hai. Möåt lêìn nûäa, töi laåi thêëy nûãa vui nûãa caáu. Liïìu thuöëc thûá hai laâ: “Cöë gùæng tòm vïì kyá ûác...” Kyá ûác gò nhó? Hiïín nhiïn laâ nhûäng kyá ûác àeåp trong quaá khûá röìi. Nhûng taåi sao laåi phaãi nhû thïë chûá, khi têët caã nhûäng lo lùæng cuãa töi àïìu liïn quan àïën hiïån taåi hay tûúng lai? Töi rúâi xe vaâ bùæt àêìu ài doåc theo nhûäng àuån caát. Võ baác sô àaä giuáp töi trúã laåi baäi biïín naây, núi ghi dêëu biïët bao kyã niïåm haånh phuác thúâi thú beá cuãa töi. Àoá coá leä laâ nhûäng gò maâ öng àïì nghõ töi tòm laåi - nhûäng niïìm vui vaâ haånh phuác chêët ngêët maâ töi àaä boã quïn laåi sau lûng. Töi quyïët àõnh seä laâm söëng laåi nhûäng giêy phuát àaä nhaåt nhoâa êëy. Töi seä tö maâu vaâ laâm sùæc laåi bûác tranh haånh phuác cuãa quaá khûá. Töi seä choån nhûäng gò cuå thïí vaâ veä laåi thêåt chi tiïët. Töi seä hònh dung nhûäng con ngûúâi trong bûác tranh êëy ùn mùåc vaâ vui àuâa nhû thïë naâo. Töi seä têåp trung lùæng nghe chñnh xaác êm thanh gioång noái cuäng nhû tiïëng cûúâi cuãa hoå. Thuãy triïìu àang xuöëng dêìn, nhûng tiïëng soáng vêîn vöî êìm êìm. Töi choån quay laåi thúâi àiïím cuãa chuyïën ài cêu caá cuöëi cuâng cuãa töi vúái àûáa em trai 20 nùm vïì trûúác. Noá àaä tûã trêån trong Chiïën tranh Thïë giúái thûá hai nhûng töi nhêån ra rùçng nïëu töi nhùæm mùæt vaâ thêåt sûå cöë gùæng, töi coá thïí nhòn thêëy hònh aãnh em töi söëng àöång àïën ngaåc nhiïn, thêåm chñ töi coân nhòn thêëy caã neát hoám hónh vaâ sûå hùm húã trong mùæt noá. 47
- 48. Haåt giöëng têm höìn Thêåt ra töi àaä thêëy toaân caãnh bûác tranh ngaây höm àoá: mùåt biïín lêëp laánh, aánh bònh minh loá daång trïn bêìu trúâi phña àöng, nhûäng àúåt soáng cuöìn cuöån àaánh vaâo búâ möåt caách oai vïå vaâ chêåm chaåp. Töi caãm thêëy nhûäng doâng nûúác xoaáy ngûúåc êëm aáp vêy quanh àêìu göëi, chiïëc cêìn cêu cuãa em töi àöåt nhiïn naãy lïn khi möåt con caá bõ dñnh möìi, vaâ töi nghe tiïëng la mûâng rúä cuãa noá. Töi àaä hoåa laåi bûác tranh êëy tûâng maãng möåt, rêët roä raâng vaâ khöng möåt thay àöíi sau bao nùm thaáng. Röìi nhûäng hònh aãnh êëy tröi qua... Töi àûáng dêåy möåt caách chêåm chaåp cöë gùæng tòm vïì quaá khûá cuãa mònh. Nhûäng ngûúâi haånh phuác luön laâ nhûäng ngûúâi tûå tin vaâ quaã quyïët. Nïëu baån thong thaã quay laåi tòm vaâ chaåm tay túái nhûäng àiïìu haånh phuác, leä naâo khöng tòm thêëy möåt chuát sûác maånh? Giai àoaån thûá hai trong ngaây àaä tröi qua nhanh choáng. Khi mùåt trúâi bùæt àêìu chïëch boáng, têm trñ töi hùm húã ài trïn cuöåc haânh trònh vïì quaá khûá, söëng laåi nhûäng khoaãnh khùæc, phaát hiïån ra nhûäng con ngûúâi maâ töi àaä hoaân toaân laäng quïn. Nhûäng nùm qua, töi àaä nhúá thïm rêët nhiïìu sûå kiïån nhûng àaä vö tònh àïí nhûäng haånh phuác trong quaá khûá bõ cuöën theo doâng thúâi gian. Möåt caãm giaác êëm aáp chúåt dêng lïn trong loâng töi, luác àoá töi hiïíu rùçng chùèng coá loâng töët naâo laâ laäng phñ hay coá thïí mêët ài yá nghôa cuãa noá caã. Àïën ba giúâ chiïìu, nûúác àaä xuöëng vaâ êm thanh cuãa nhûäng con soáng giúâ chó laâ möåt lúâi thò thêìm theo nhõp. Biïín nhû möåt gaä khöíng löì àang thúã. Nhûäng àuån caát giúâ nhû àaä laâ töí êëm cuãa töi. Töi caãm thêëy thû 48
- 49. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng giaän, haâi loâng vaâ húi tûå maän. Nhûäng liïìu thuöëc cuãa võ baác sô thêåt dïî uöëng. Nhûng töi chûa sùén saâng uöëng liïìu thuöëc thûá ba. Lúâi yïu cêìu lêìn naây khöng phaãi nheå nhaâng. Chuáng giöëng nhû möåt mïånh lïånh hún: ”Xem laåi àöång cú cuãa mònh”. Phaãn ûáng àêìu tiïn cuãa töi khi àoåc nhûäng lúâi êëy laâ phaãi tûå thanh minh cho mònh. Nhûäng àöång cú cuãa töi chùèng coá gò laâ xêëu, töi tûå nhuã. Töi muöën thaânh cöng - ai maâ chùèng thïë? Töi muöën àûúåc cöng nhêån, nhûng nhûäng ngûúâi khaác cuäng nhû töi thöi. Töi muöën àûúåc yïu thûúng, àûúåc an toaân hún - vaâ taåi sao laåi khöng nhû thïë chûá? Coá leä, möåt tiïëng noái nhoã vang lïn àêu àoá trong àêìu töi, nhûäng àöång cú àoá khöng hoaân toaân trong saáng. Coá leä àoá chñnh laâ lyá do taåi sao töi bïë tùæc. Töi cuái xuöëng, vúái lêëy möåt nùæm caát röìi àïí noá rúi qua nhûäng keä tay mònh. Trong quaá khûá, nhûäng àiïìu töi laâm töët luön xaãy àïën möåt caách tûå nhiïn, khöng hïì dûå tñnh trûúác. Gêìn àêy, thay vaâo àoá laâ sûå toan tñnh, àûúåc chuêín bõ kyä lûúäng nhûng moåi viïåc laåi khöng suön seã. Taåi sao? Búãi töi àaä nhòn xa hún baãn thên cöng viïåc, töi chó nghô àïën nhûäng phêìn thûúãng maâ töi hy voång noá seä mang laåi. Vaâ cöng viïåc chó àûáng möåt chöî, noá àaä trúã thaânh möåt phûúng tiïån chó àïí kiïëm tiïìn. Caãm giaác cho ài àiïìu gò àoá, giuáp àúä ngûúâi khaác, cöëng hiïën... àaä bõ mêët huát trong sûå höëi haã nùæm lêëy lúåi ñch cho baãn thên mònh. Thoaáng chöëc, töi nhêån ra möåt àiïìu chùæc chùæn rùçng, nïëu àöång cú cuãa möåt ngûúâi thiïëu ài sûå trong saáng thò 49
- 50. Haåt giöëng têm höìn têët caã nhûäng gò coân laåi àïìu khöng coá kïët quaã. Duâ baån laâ möåt ngûúâi àûa thû, thúå húát toác, möåt ngûúâi baán baão hiïím, möåt öng böë luön úã nhaâ hay möåt baâ nöåi trúå thò cuäng chùèng coá gò khaác nhau. Chó khi baån caãm thêëy mònh àang phuåc vuå cho ngûúâi khaác, baån múái thûåc hiïån töët cöng viïåc àûúåc. Coân nïëu chó quan têm àïën nhûäng gò mònh seä àaåt àûúåc, hiïåu quaã cöng viïåc cuãa baån seä giaãm ài. Àoá laâ quy luêåt tûå nhiïn cuãa cuöåc söëng. Töi ngöìi möåt luác lêu. Phña xa kia, tiïëng soáng vöî rò raâo àaä chuyïín thaânh tiïëng gêìm do thuãy triïìu lïn. Sau lûng töi, nhûäng tia nùæng cuöëi cuâng cuãa möåt ngaây àang gêìn nhû khuêët daång dûúái àûúâng chên trúâi. Möåt ngaây úã biïín cuãa töi àaä gêìn kïët thuác, töi caãm thêëy khêm phuåc àïën ghen tyå võ baác sô vaâ nhûäng liïìu thuöëc maâ öng àaä cho töi, chuáng quaá laå luâng vaâ laåi giaãn dõ àïën bêët ngúâ. Giúâ àêy töi àaä thêëy àoá laâ nhûäng liïìu thuöëc giaá trõ cho bêët cûá ai àang phaãi àöëi mùåt vúái bêët kyâ khoá khùn naâo. Chùm chuá lùæng nghe: àïí bònh tônh vaâ laâm dõu ài möåt têm trñ àiïn röì, chuyïín sûå têåp trung tûâ nhûäng àiïìu bïn trong ra bïn ngoaâi. Cöë gùæng tòm vïì quaá khûá: búãi trñ oác con ngûúâi chó coá thïí lûu möåt yá nghô trong möåt luác, àïí xoáa ài sûå lo lùæng hiïån taåi khi baån hûúáng vïì niïìm haånh phuác trong quaá khûá. Xem xeát laåi àöång cú cuãa mònh: àêy laâ mêëu chöët cuãa viïåc àiïìu trõ. Àaánh giaá laåi, àùåt nhûäng àöång cú cuãa möåt ngûúâi ngang bùçng vúái khaã nùng vaâ lûúng têm cuãa ngûúâi àoá. Vaâ baån cêìn phaãi thûåc têm khi laâm àiïìu naây. 50
- 51. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Mùåt trúâi phña têy àaä ngaã sang maâu àoã choái khi töi lêëy ra maãnh giêëy cuöëi cuâng. Àoåc xong haâng chûä viïët trïn êëy, töi ài chêìm chêåm ra biïín. Khi chó coân vaâi meát nûäa laâ àïën meáp nûúác, töi dûâng laåi vaâ àoåc haâng chûä lêìn nûäa: “Viïët nhûäng ûu phiïìn lïn caát”. Töi thaã maãnh giêëy bay ài, cuái xuöëng nhùåt möåt maãnh voã soâ vúä. Dûúái voâm trúâi cao vuát, töi àaä viïët thêåt nhiïìu trïn mùåt caát, hïët nöîi ûu phiïìn naây àïën ûu phiïìn khaác... Sau àoá töi quay bûúác ài vaâ khöng nhòn laåi. Töi àaä viïët nhûäng ûu phiïìn cuãa mònh lïn caát. Vaâ ngoaâi kia, nhûäng con soáng àang taåt vaâo... 51
- 52. Haåt giöëng têm höìn Tònh yïu taåo nïn leä söëng Tònh yïu laâ phûúng thuöëc nhiïåm mêìu cho têët caã chuáng ta - caã nhûäng ngûúâi trao tùång lêîn nhûäng ngûúâi àoán nhêån noá. - Karl Menninger T öi chó múái 12 tuöíi, nhûng töi àaä biïët buöìn vaâ rêët súå caái chïët möîi khi nghô àïën öng ngoaåi, ngûúâi mang trong mònh cùn bïånh goåi laâ “khñ thuãng” do thoái quen huát thuöëc tûâ höìi öng coân hoåc trung hoåc. Àoá laâ möåt bïånh khuãng khiïëp, noá coá thïí phaá huãy toaân böå hïå thöëng hö hêëp cuãa ngûúâi bïånh. Tûâ khi baâ töi qua àúâi, öng rêët buöìn vaâ thêåm chñ coân nöíi giêån vúái caã cuöåc àúâi. Öng trúã nïn bùèn tñnh vaâ àöi khi coân noái nhûäng lúâi khoá nghe laâm töín thûúng àïën nhûäng ngûúâi tûã tïë. Tuy vêåy, khi úã bïn töi, dûúâng nhû têët caã sûå dõu daâng trong öng àïìu àûúåc böåc löå. Gêìn àêy, öng bõ öëm nùång, phaãi phêîu thuêåt cöí hoång vaâ duâng maáy hö hêëp múái thúã àûúåc. Caác baác sô cho biïët cuöåc söëng cuãa öng chó coân coá thïí àïëm tûâng ngaây, nhûng kyâ diïåu thay öng laåi höìi phuåc. Öng khöng cêìn duâng maáy hö hêëp àïí thúã nûäa nhûng vêîn chûa thïí noái 52
- 53. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng àûúåc. Nhûäng cêu noái cuãa öng chó coân laâ nhûäng êm thanh khoâ kheâ yïëu úát. Luác öng àang nùçm viïån, töi vaâ meå àaä vïì quï thùm öng. Chuáng töi súå seä khöng coân dõp naâo àïí gùåp öng nûäa. Khi hai meå con bûúác vaâo phoâng öng, töi thêåt sûå bõ söëc vò bïånh tònh cuãa öng. Tröng öng rêët mïåt, chùèng thïí laâm àûúåc bêët kyâ àiïìu gò duâ chó laâ thöët ra vaâi tiïëng caâu nhaâu. Duâ vêåy, chùèng biïët bùçng caách naâo àoá, öng nhòn töi vaâ lêím bêím àûúåc hai tiïëng: “Öng... chaáu.” - Öng noái gò aå?- Töi thò thêìm. Öng khöng coân sûác àïí traã lúâi töi nûäa. Têët caã sûác lûåc coân laåi trong ngûúâi, öng àaä döìn hïët vaâo hai tiïëng khöng troån nghôa: “Öng... chaáu”. Saáng höm sau töi vaâ meå phaãi ài. Töi mang theo trong loâng nöîi bùn khoùn khöng biïët öng àaä cöë hïët sûác noái vúái töi àiïìu gò. Maäi cho àïën möåt tuêìn sau khi trúã vïì nhaâ, töi múái roä nhûäng gò öng muöën noái. Möåt cö y taá laâm viïåc úã bïånh viïån núi öng àang àiïìu trõ àaä goåi àiïån thoaåi cho gia àònh töi. Cö nhùæn laåi nguyïn vùn lúâi öng töi nhúâ noái laåi: “Haäy goåi giuáp cho chaáu gaái cuãa töi vaâ noái vúái noá rùçng ‘yïu’”. Thoaåt tiïn, töi caãm thêëy dûúâng nhû coá caái gò àoá nhêìm lêîn. Taåi sao öng chó noái möåt chûä “yïu” khöng thöi? Taåi sao öng laåi khöng noái “Öng yïu chaáu”? Röìi töi chúåt bûâng tónh vaâ nhúá ra. Vêåy laâ àiïìu maâ öng cöë noái ra thaânh lúâi trong caái ngaây töi vaâ meå thùm öng úã bïånh 53
- 54. Haåt giöëng têm höìn viïån laâ cêu “Öng yïu chaáu”. Töi thêåt sûå caãm àöång. Töi caãm thêëy mònh nhû sùæp khoác, vaâ töi khoác thêåt. Traãi qua nhiïìu tuêìn chõu àau àúán, cuöëi cuâng öng cuäng noái laåi àûúåc. Töi goåi àiïån cho öng möîi töëi. Bònh thûúâng cûá noái chuyïån àûúåc khoaãng 5 phuát thò öng phaãi ngûâng laåi búãi öng vêîn chûa khoãe lùæm. Nhûng trûúác khi gaác maáy, bao giúâ öng cuäng noái cêu “Öng yïu chaáu” vaâ “Öng seä laâm bêët cûá àiïìu gò cho chaáu”. Nhûäng lúâi naây cuâng lúâi böåc baåch caãm àöång cuãa öng “Chaáu laâ leä söëng duy nhêët cuãa öng” laâ nhûäng lúâi hay nhêët maâ töi tûâng nhêån àûúåc trong cuöåc àúâi! Öng seä chùèng thïí naâo khoãe maånh laåi àûúåc nhû xûa vaâ töi biïët thúâi gian gêìn nhau cuãa hai öng chaáu khöng coân nhiïìu. Töi caãm thêëy vinh dûå vò àûúåc öng choån laâm ngûúâi àïí chia seã nhûäng caãm xuác cuãa öng. Tònh yïu thûúng maâ öng daânh cho töi sêu sùæc biïët bao! Ba tûâ “Öng yïu chaáu” nghe tûúãng chûâng àún giaãn nhûng thêåt ra khöng àún giaãn chuát naâo. Àoá laâ möåt leä söëng trong àúâi. 54
- 55. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Nhûäng chiïën binh tñ hon Haäy nhòn laåi cuöåc àúâi mònh trong nhûäng giúâ phuát kiïn gan chöëng choåi vúái nghõch caãnh, baån seä thêëy rùçng: nhûäng khoaãnh khùæc baån söëng thûåc sûå laâ nhûäng luác baån laâm àiïìu gò àoá bùçng tònh yïu. - Henry Drummond T öi dûå àõnh chuyïín àöåi quên nhoã cuãa mònh àïën möåt núi töët hún tuyïën lûãa naây. Laâ möåt ngûúâi meå àún thên 27 tuöíi, möåt naách böën àûáa con thú, töi quen vúái yá nghô rùçng mònh àñch thõ laâ möåt ngûúâi chó huy can trûúâng chùn dùæt luä con cuãa töi. Thêåt ra thò àúâi söëng cuãa chuáng töi coá khaác gò àang trong möåt traåi huêën luyïån tên binh àêìy khùæc nghiïåt àêu? Caã nùm meå con chuáng töi phaãi chen chuác trong möåt núi kñn bñt buâng - möåt cùn höå coá hai phoâng nguã úã bang New Jersey - vúái nhûäng quy àõnh nghiïm ngùåt tûå àùåt ra vïì àöì ùn thûác uöëng. Töi àaä khöng thïí lo àuã cho caác con mònh ngay caã nhûäng nhu cêìu thiïët yïëu haâng ngaây nhû nhûäng bêåc cha meå khaác, vaâ ngoaâi meå töi ra, khöng ai khaác trong gia àònh töi chõu ngoá ngaâng, quan têm àïën cuöåc söëng cuãa luä treã con töi caã. 55
- 56. Haåt giöëng têm höìn Têët caã àïìu truát lïn àöi vai töi, möåt thên trú troåi nhêån laänh vai troâ cuãa ngûúâi töíng chó huy àöåi quên cuãa mònh. Nhiïìu àïm, töi thao thûác hoaåch àõnh nhûäng chiïën lûúåc àïí cuöåc söëng cuãa caác con töi àûúåc àêìy àuã hún. Duâ chuáng chûa bao giúâ phaân naân vïì sûå thiïëu thöën vaâ dûúâng nhû rêët yïn têm söëng dûúái sûå àuâm boåc thûúng yïu cuãa töi, têm trñ töi vêîn cûá luön thöi thuác, nhòn trûúác tröng sau, xoay àêìu naây, trúã àêìu kia, tòm moåi caách àïí caãi thiïån cuöåc söëng àaåm baåc cuãa chuáng. Cho nïn khi tòm thêëy möåt cùn höå coá nùm phoâng nguã trong ngöi nhaâ ba têìng - têìng hai vaâ ba hoaân toaân thuöåc vïì chuáng töi - töi àaä chúáp ngay cú höåi naây. Vêåy laâ cuöëi cuâng chuáng töi coá thïí thoaãi maái hún. Ngöi nhaâ naây thêåm chñ coá caã möåt sên sau khaá röång raäi. Baâ chuã nhaâ hûáa seä sûãa chûäa moåi thûá trong voâng möåt thaáng. Töi àöìng yá vaâ traã ngay bùçng tiïìn mùåt tiïìn thuï thaáng àêìu tiïn vaâ luön caã tiïìn baão vïå an ninh, röìi vöåi vaä ra vïì baáo cho ‘lñnh’ cuãa töi biïët rùçng chuáng töi sùæp chuyïín ài. Luä nhoác mûâng rún vaâ rêët phêën khúãi. Àïm àoá têët caã chuáng töi nùçm co cuåm trïn giûúâng, tñnh toaán nhûäng àiïìu phaãi laâm cho töí êëm múái. Saáng höm sau, töi thöng baáo cho ngûúâi chuã nhaâ núi chuáng töi àang úã röìi bùæt àêìu goái gheám àöì àaåc. Chuáng töi chêët nhûäng thuâng àöì möåt caách nhanh choáng vaâ goån gaâng. Nhòn àöåi quên cuãa töi laâm viïåc, loâng töi cuäng thêëy êëm aáp. Luä lûúåt keáo àïën núi, töi múái chúåt nhêån ra sai lêìm chïët ngûúâi cuãa mònh. Töi àaä khöng coá chòa khoáa cuãa cùn nhaâ naây. Röìi hïët ngaây naây qua ngaây khaác, vúái 56
- 57. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng nhûäng cuá àiïån thoaåi khöng ngûúâi nhêëc maáy vaâ nhûäng lêìn kiïëm caách àöåt nhêåp vaâo cùn nhaâ àïìu thêët baåi, töi bùæt àêìu phaát hoaãng. Töi goåi àiïån thoaåi cho cöng ty àõa öëc hoãi thùm. Hoå cho biïët laâ ngöi nhaâ naây àaä coá ngûúâi khaác thuï. Töi àaä bõ lûâa. Mùåt maây meáo xïåch, töi àûa mùæt nhòn nhûäng khuön mùåt haáo hûác cuãa caác con vaâ cöë tòm lúâi àïí noái vúái chuáng vïì tin chùèng laânh naây. Chuáng àoán nhêån möåt caách bònh thaãn mùåc duâ baãn thên töi thò chó muöën khoác vò thêët voång. Vúái têm traång naäo nïì cuãa keã baåi trêån, töi laåi àöëi mùåt vúái nhûäng khoá khùn coân töìi tïå hún nûäa. Nhaâ cuä thò khöng thïí quay vïì. Bao nhiïu tiïìn töi coá àaä döëc saåch cho núi úã múái naây röìi, coân àêu nûäa àïí tñnh chuyïån ài thuï núi úã khaác. Meå töi cuäng muöën giuáp àúä, nhûng vúái àiïìu kiïån boån treã khöng àûúåc pheáp vaâo cùn höå nhoã cuãa baâ. Quaá thêët voång, töi quay sang nhúâ möåt ngûúâi baån giuáp àúä. Chõ êëy cuäng laâ möåt “cûåu chiïën binh” nhû töi: möåt mònh nuöi nùm ngûúâi con vaâ cuäng àang vêåt löån vúái cuöåc söëng khöng khaác gò töi. Chõ êëy cöë gùæng hïët mûác àïí chûáng toã loâng hiïëu khaách. Nhûng chñn àûáa treã trong böën phoâng... Thûã hònh dung xem, töi chùæc caác baån hiïíu àûúåc hoaân caãnh bi àaát cuãa chuáng töi röìi. Sau ba tuêìn, têët caã àïìu khöng chõu nöíi. Chuáng töi phaãi ra ài. Chùèng coân sûå lûåa choån naâo khaác vaâ töi cuäng chùèng biïët laâm gò hún. Chuáng töi phaãi cuöën goái thöi. Töi gom hïët àöì àaåc, nheát nhûäng quêìn aáo êëm cuãa mêëy meå con vaâo cöëp sau chiïëc ö tö cuä kyä maâu vaâng cuãa mònh, vaâ thöng baáo cho nhûäng chiïën binh tñ hon rùçng 57
- 58. Haåt giöëng têm höìn giúâ àêy chuáng töi khöng coá núi naâo àïí truá chên ngoaâi chiïëc xe húi. Hai con trai töi, àûáa lïn 6 vaâ àûáa lïn 10, nhòn töi vaâ chùm chuá lùæng nghe. - Taåi sao chuáng ta khöng úã nhaâ baâ haã meå? _ Àûáa lúán nhêët hoãi. Theo sau cêu hoãi àoá laâ möåt lö möåt löëc caác àïì nghõ cuãa nhûäng àûáa khaác vïì nhûäng núi maâ chuáng töi coá thïí úã. Vúái möîi lúâi àïì nghõ, töi àïìu phaãi traã lúâi vïì möåt sûå thêåt khùæc nghiïåt. - Möîi ngûúâi àïìu coá cuöåc söëng riïng, caác con aå. Chuáng ta phaãi tûå lo cho mònh. Chuáng ta coá thïí laâm àûúåc maâ! Nhûng nïëu nhû thaái àöå tûå tin vaâ àêìy thuyïët phuåc cuãa töi laâm chuáng yïn têm thò nhûäng lyá leä àoá khöng thïí lûâa phónh àûúåc töi. Töi cêìn phaãi coá thïm sûác maånh. Maâ töi biïët tröng cêåy àiïìu àoá úã ai bêy giúâ? Àïën giúâ ài nguã, töi têåp húåp nhûäng chiïën binh tñ hon cuãa mònh laåi vaâ tiïën vïì núi àoáng quên - chiïëc xe cuãa meå con töi. Àaám treã ngoan ngoaän vêng lúâi, nhûng àêìu oác töi laåi cûá têåp trung vaâo “tònh hònh chiïën sûå aác liïåt” trûúác mùæt. Töi coá nïn laâm thïë naây vúái caác con mònh khöng? Maâ thûåc ra töi coá thïí laâm gò khaác àûúåc trong tònh thïë hiïån nay? Thêåt bêët ngúâ, chñnh àöåi quên nhoã cuãa töi àaä mang cho töi sûác maånh maâ töi àang cêìn. Böën tuêìn kïë tiïëp chuáng töi phaãi söëng trong xe húi, tùæm rûãa taåi nhaâ meå töi vaâo buöíi saáng vaâ ùn uöëng taåi nhûäng quêìy thûác ùn 58
- 59. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng nhanh. Boån treã dûúâng nhû thñch thuá vúái lïì thoái kyâ quùåc naây. Chuáng khöng boã hoåc ngaây naâo, khöng phaân naân vaâ cuäng chùèng haåch hoãi gò vïì quyïët àõnh cuãa töi. Chuáng tin tûúãng hoaân toaân vaâo sûå khön ngoan cuãa ngûúâi chó huy àïën nöîi töi bùæt àêìu thêëy mònh trúã nïn can àaãm. Chuáng töi coá thïí vûúåt qua maâ! Möîi àïm chuáng töi dûâng xe taåi möåt àiïím khaác nhau, nhûäng khu vûåc àeân thùæp saáng trûng gêìn caác toâa nhaâ. Khi trúâi trúã laånh, boån treã ruác vaâo bùng ghïë sau àaä àûúåc haå xuöëng àïí laâm giûúâng, chia seã nhau húi êëm cuãa cú thïí vaâ caác têëm mïìn. Töi ngöìi ghïë trûúác, chêåp chúân trong giêëc nguã àïí thónh thoaãng coân kõp tónh dêåy nöí maáy xe àïí duâng böå phêån sûúãi cuãa xe sûúãi êëm cho têët caã chuáng töi. Khi töi kiïëm àûúåc àuã tiïìn àïí thuï möåt cùn höå thò khöng núi naâo chêëp nhêån böën àûáa treã, vò thïë chuáng töi àùng kyá úã troå taåi khaách saån. Thêåt tuyïåt vúâi! Chùèng khaác gò möåt kyâ nghó pheáp trong quên àöåi. Chuáng töi höìi höåp, mûâng vui khi coá hïå thöëng sûúãi, nhûäng chiïëc giûúâng vaâ caã sûå an toaân. Chuáng töi leán lêëy thûác ùn cuãa mònh ra nêëu nûúáng vaâ hoåc caách chuêín bõ nhûäng bûäa ùn ngon miïång bùçng caái bïëp hai loâ. Chuáng töi laâm laånh nhûäng moán bú sûäa trong böìn tùæm búãi khaách saån coá rêët nhiïìu àaá. Cuöëi cuâng, sau nhiïìu thaáng, ngûúâi chuã cùn nhaâ àêìy hûáa heån ngaây trûúác gûãi möåt lïånh phiïëu traã laåi têët caã söë tiïìn cuãa töi vaâ hïët lúâi xin löîi. Töi àaä duâng söë tiïìn naây tòm thuï möåt cùn höå khaác. Chuyïån àoá xaãy ra caách nay àaä 13 nùm. Giúâ àêy, töi àang chia seã quyïìn chó huy vúái möåt ngûúâi chöìng, vaâ boån treã àûúåc chuáng töi chùm soác chu àaáo trong möåt 59
- 60. Haåt giöëng têm höìn ngöi nhaâ röång raäi. Möîi saáng, khi ài kiïím tra àöåi quên cuãa mònh, giúâ àaä cao gêìn bùçng töi, töi nhúá àïën sûå tuyïåt voång ngaây naâo, keã thuâ khuãng khiïëp maâ chuáng töi àaä cuâng nhau chiïën àêëu vaâ chiïën thùæng. Töi caãm taå ún trïn àaä ban cho töi nhûäng chiïën binh tñ hon naây - àöåi quên beá nhoã lò lúåm, duäng caãm - nhûäng chiïën binh chùèng bao giúâ biïët khiïëp súå trong cuöåc haânh quên ghï gúám àoá. Loâng can àaãm cuãa chuáng chñnh laâ chêët liïåu laâm nïn àiïìu vô àaåi nhêët cuãa caác anh huâng. 60
- 61. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Coá cöng maâi sùæt... Möåt trong nhûäng àiïìu àaáng khñch lïå nhêët maâ baån coá thïí laâm laâ tûå xaác àõnh chñnh mònh - biïët mònh laâ ai, tin vaâo caái gò vaâ muöën ài túái àêu. - Shiela Murray Bethel J oan Molinsky luön êëp uã ûúác mú àûúåc àûáng trïn sên khêëu vúái mong muöën mang laåi nhûäng phuát giêy thû giaän cho moåi ngûúâi. Tuy cö àaä thaânh cöng àöi chuát trong caác cuöåc thi taâi nùng úã àõa phûúng nhûng cha meå cö vêîn khöng mêëy tin tûúãng quyïët àõnh choån nghïì diïîn viïn haâi kõch cuãa con mònh laâ àuáng. Buöíi trònh diïîn àêìu tiïn cuãa Joan úã New York laâ vaâo cuöëi heâ taåi möåt cêu laåc böå, böë meå cö cuäng àïën xem. Tiïët muåc bùæt àêìu bùçng möåt baâi haát vui nhöån, nhûng sûå têåp trung maâ khaán giaã daânh cho cö chó nhû sûå lûu têm khi chiïëc xe àêíy chúã thûác ùn traáng miïång ài ngang qua baân hoå. Ba trùm con ngûúâi maãi chuyïån troâ huyïn naáo, chùèng ai chuá yá gò àïën nghïå sô trïn sên khêëu. Àau nhoái vaâ sûúång suâng, Joan vêîn cöë gùæng kiïn nhêîn vêån duång hïët khaã nùng cuãa mònh àïí hoaân thaânh tûâng phên 61
- 62. Haåt giöëng têm höìn àoaån möåt. Sau lúâi “Caám ún!” nhuän nhùån, Joan boã chaåy vaâo nhaâ bïëp, nûúác mùæt rúi laä chaä. Cha meå cö luáng tuáng - nhûng cho chñnh baãn thên hoå nhiïìu hún laâ cho con gaái. Thêët baåi naây caâng khiïën cha cuãa Joan, tiïën sô Molinsky, kiïn quyïët khuyïn cö tûâ boã giêëc mú gùæn vúái ngaânh giaãi trñ àïí àeo àuöíi möåt ngaânh nghïì khaác thûåc tïë hún. - Nhûng àêy laâ cuöåc àúâi con vaâ con quyïët söëng vúái noá àïën cuâng - Joan bûúáng bónh. Cuöåc tranh luêån kïët thuác bùçng viïåc Joan rúâi gia àònh àïën thaânh phöë New York. Cö thuï nhaâ, kiïëm söëng qua ngaây vaâ nuöi dûúäng ûúác mú bùçng caách tham gia sên khêëu taåp kyã. Sûå têån tuåy cuãa cö cuäng dêìn àûúåc àïìn àaáp - sau naây cö nhêån àûúåc möåt chên biïn kõch vaâ laâ hoaåt naáo viïn cho Candid Camera, möåt chûúng trònh ñt tiïëng tùm úã California. Duâ nöî lûåc caách mêëy, cö vêîn khöng bao giúâ àûúåc öng bêìu Allen Funt nhúá àuáng tïn, maâ luön bõ goåi bùçng bêët cûá tïn gò öng ta chúåt nghô ra - tûâ Jeri, Jeannie cho àïën Jackie... Möåt höm, cö nhêån àûúåc möåt cuá àiïån tûâ The Tonight Show - núi cö nöåp àún xin möåt vai nhoã. Hoå muöën cö xuêët hiïån chung vúái Johnny Carson, diïîn viïn haâi kõch vô àaåi àûúng thúâi. Viïån lyá do bõ bïånh àïí xin nghó möåt höm úã Candid Camera, Joan quyïët têm nùæm lêëy vêån höåi naây. Trïn sên khêëu, Joan vaâ Carson lêåp tûác diïîn ùn yá vúái nhau ngay, thêåm chñ coân hay hún caã kõch baãn. Cuöëi vúã, Carson phêën khñch heát to lïn vúái haâng triïåu khaán giaã qua maân aãnh nhoã rùçng: - Chaâ, cö tiïëu lêm quaá! Röìi cö seä trúã thaânh ngöi sao cho maâ xem! 62
- 63. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Ngaây höm sau, haâng taá lúâi múâi biïíu diïîn túái têëp àûúåc gúãi vïì tûâ khùæp moåi miïìn àêët nûúác, àûa Joan vaâo danh saách nhûäng diïîn viïn haâi kõch haång A. Sau cuâng, cö cuäng xin nghó úã Candid Camera, khiïën öng Funt vûâa giêån dûä vûâa höëi tiïëc. Nhai nhoáp nheáp cuã caâ röët, öng ta baão: - Töi nghô laâ cö àaä phaåm möåt sai lêìm lúán, Jill aâ! Àêy laâ lêìn sau cuâng cö bõ goåi sai tïn. Kïí tûâ àoá, caái tïn Joan Molinsky luön àûúåc xûúáng lïn thêåt chñnh xaác. Xa xa núi àoá, têån phña chên trúâi, laâ nhûäng ûúác mú, hoaâi baão cuãa töi. Coá thïí töi khöng bao giúâ vúái túái chuáng àûúåc, nhûng töi coá thïí nhòn lïn vaâ ngùæm veã àeåp cuãa chuáng, tin tûúãng vaâo chuáng vaâ cöë gùæng thay àöíi chuáng. - Louisa May Alcott 63
- 64. Haåt giöëng têm höìn Khöng àêìu haâng söë phêån Nïëu töi coá thïí ûúác cho mònh möåt cuöåc söëng khöng gùåp trúã ngaåi naâo thò hêëp dêîn thêåt àêëy, nhûng töi seä khûúác tûâ vò khi êëy töi seä khöng hoåc àûúåc àiïìu gò tûâ cuöåc söëng nûäa. - Allyson Jones N hûäng khúãi àêìu cuãa nùm 1993 dûúâng nhû baáo hiïåu àêy khöng phaãi laâ nùm töët àeåp trong àúâi töi. Àoá laâ nùm thûá taám töi möåt thên möåt mònh nuöi ba àûáa con coân àang tuöíi ài hoåc, trong àoá àûáa con gaái lúán chûa hön ûúác gò caã vûâa sinh cho töi àûáa chaáu àêìu tiïn, coân töi cuäng sùæp chia tay vúái ngûúâi àaân öng tûã tïë sau hai nùm hoâ heån. Thaáng tû nùm êëy, töi àûúåc goåi ài phoãng vêën vaâ viïët baâi vïì möåt ngûúâi phuå nûä söëng taåi möåt thõ trêën nhoã úã bang Minnesota. Thïë laâ, ngay trong muâa lïî Phuåc sinh, töi cuâng Andrew, con trai 13 tuöíi cuãa töi, laái xe qua hai tiïíu bang àïí àïën gùåp ngûúâi phuå nûä coá tïn laâ Jan Turner. Trong chuyïën ài daâi àoá, thónh thoaãng töi laåi gúåi chuyïån vúái Andrew àïí löi thùçng beá ra khoãi nhûäng cún nguã gêåt. 64
- 65. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Con biïët khöng, cö êëy bõ cuåt caã hai chên tay. - ÖÌ, thïë thò laâm sao cö êëy ài laåi àûúåc nhó? - Chuáng ta seä biïët khi túái núi. - Cö êëy coá con khöng meå? - Hai con trai, chuáng tïn laâ Tyler vaâ Cody - caã hai àïìu laâ con nuöi. - Chuyïån gò àaä xaãy ra vúái cö êëy vêåy meå? - Meå khöng roä nûäa. Trûúác khi phaãi cùæt boã ài tay vaâ chên, cö êëy àaä tûâng laâ giaáo viïn thanh nhaåc úã trûúâng tiïíu hoåc vaâ chó huy daân àöìng ca taåi nhaâ thúâ. Andrew laåi thiïëp ài trûúác khi töi kïí nöët cho noá nghe nhûäng thöng tin ñt oãi maâ töi biïët vïì Jan. Khi àïën tiïíu bang Minnesota, töi chúåt bùn khoùn khöng hiïíu ngûúâi phuå nûä töi sùæp gùåp mùåt àaä phaãn ûáng ra sao khi nghe caái tin khuãng khiïëp laâ mònh phaãi cùæt boã caã hai tay hai chên nhû vêåy. Laâm sao cö êëy coá thïí sinh söëng àûúåc? Coá ai bïn caånh àïí giuáp cö êëy khöng nhó? Khi àïën Willmar, bang Minnesota, töi goåi cho Jan tûâ khaách saån hoãi xem liïåu töi coá thïí àïën nhaâ àoán cö cuâng luä treã hay khöng. - Khöng sau àêu Pat, töi laái xe àûúåc maâ. Chuáng töi seä coá mùåt trong voâng 10 phuát nûäa. Chõ coá muöën ài ùn gò trûúác khöng? Gêìn chöî chõ coá quaán Ponderosa ùn cuäng àûúåc lùæm àêëy. - Vêng, vêåy cuäng àûúåc. _ Töi noái maâ trong loâng cuäng thêëy ngaåi ngûâng. Khöng hiïíu cuâng ngöìi ùn trong nhaâ haâng vúái möåt ngûúâi phuå nûä khöng chên tay seä 65
- 66. Haåt giöëng têm höìn nhû thïë naâo nhó? Cö êëy laái xe thïë naâo àûúåc nhó? Töi bùn khoùn. Mûúâi phuát sau, Jan àöî xe trûúác khaách saån. Cö xuöëng xe vaâ ài vïì phña töi vúái daáng ài rêët bònh thûúâng trïn àöi chên tröng y nhû thêåt röìi chòa caánh tay phaãi coá möåt caái moác saáng choái úã phña cuöëi àïí bùæt tay töi: - Chaâo Pat. Rêët vui àûúåc gùåp chõ. Coân àêy chùæc laâ chaáu Andrew. Töi boáp nheå tay cö röìi cûúâi gûúång: - Vêng, àêy laâ chaáu Andrew. Sau àoá, töi nhòn ra bùng ghïë sau xe cö vaâ cûúâi vúái hai cêåu beá, chuáng cuäng àang cûúâi rêët tûúi vúái töi. Jan vui veã ngöìi vaâo sau tay laái. - Lïn naâo! Cody, xñch vaâo cho baån Andrew ngöìi ài con. Chuáng töi vaâo nhaâ haâng, ùn uöëng vaâ troâ chuyïån trong luác boån treã taán gêîu vúái nhau. Caã buöíi töëi höm àoá, viïåc duy nhêët maâ töi phaãi laâm giuáp Jan Turner laâ múã nùæp loå xöët caâ chua. Sau àoá, trong khi luä treã àang vui àuâa trong höì búi cuãa khaách saån, Jan vaâ töi ngöìi trïn búâ höì. Cö kïí cho töi nghe vïì cuöåc söëng cuãa cö trûúác khi xaãy ra thaãm kõch. - Höìi êëy, luác naâo töi cuäng bêån röån. Cuöåc àúâi àeåp àïën nöîi töi àaä nghô àïën chuyïån nhêån nuöi thïm möåt àûáa thûá ba. Töi thêëy lûúng têm mònh cùæn rûát. Phaãi cöng nhêån rùçng ngûúâi phuå nûä naây söëng töët hún laâ töi nghô. 66
- 67. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Jan tiïëp tuåc: - Möåt ngaây chuã nhêåt trong thaáng 11 nùm 1989, töi àang thöíi keân trumpet úã nhaâ thúâ thò bêët chúåt thêëy mïåt, choáng mùåt vaâ buöìn nön. Töi cöë àïí khöng quyå xuöëng ngay giûäa buöíi lïî, vaâ hai cêåu thanh niïn àaä àûa töi vïì nhaâ khi buöíi lïî vûâa kïët thuác. Töi vaâo giûúâng nùçm nghó, nhûng àïën töëi töi caãm thêëy mònh cêìn phaãi goåi cêëp cûáu ngay. Jan kïí rùçng luác àûúåc àûa àïën bïånh viïån cö àaä hön mï. Huyïët aáp giaãm àïën nöîi cú thïí cö hoaân toaân tï liïåt. Cö bõ viïm phöíi, möåt cùn bïånh truyïìn nhiïîm nguy hiïím do vi khuêín gêy nïn. Möåt trong nhûäng aãnh hûúãng phuå tai haåi cuãa cùn bïånh naây laâ sûå kñch hoaåt hïå thöëng àöng tuå cuãa cú thïí, gêy tùæc ngheän caác maåch maáu. Vaâ vò maáu àöåt ngöåt khöng chaãy àïën àûúåc caác baân tay vaâ chên nïn chên tay cö nhanh choáng bõ hoaåi tûã. Chó sau hai tuêìn nhêåp viïån, tay Jan bõ cûa àïën khuyãu coân chên thò àïën öëng quyïín. Ngay trûúác khi phêîu thuêåt, cö àaä khoác loác thaãm thiïët: - Öi Chuáa úi! Khöng thïí nhû thïë àûúåc. Laâm sao con coá thïí söëng khi khöng coá chên tay? Khöng ài àûúåc nûäa û? Khöng chúi trumpet, guitar, piano àûúåc nûäa û? Con seä khöng bao giúâ àûúåc öm caác con cuãa con hay chùm soác chuáng sao? Xin Thûúång Àïë àûâng bùæt con phaãi lïå thuöåc vaâo ngûúâi khaác suöët quaäng àúâi coân laåi! Sau khi phêîu thuêåt àûúåc saáu tuêìn, caác vïët thûúng cuãa cö àaä laânh, möåt baác sô àïì cêåp vúái Jan viïåc duâng chên tay giaã. Baâ êëy baão rùçng Jan coá thïí têåp ài, laái xe, àïën trûúâng vaâ thêåm chñ cö coân coá thïí ài daåy laåi. 67
- 68. Haåt giöëng têm höìn Jan caãm thêëy àiïìu àoá thêåt khoá tin. Trong luác thêët voång, cö cêìm quyïín Kinh Thaánh lïn vaâ múã ra möåt caách ngêîu nhiïn. Möåt haâng chûä àêåp vaâo mùæt cö, “Àûâng bùæt chûúác haânh vi vaâ thoái quen cuãa thïë giúái naây. Haäy laâm cho mònh luön múái meã vaâ khaác biïåt trong nhûäng àiïìu con laâm vaâ suy nghô. Con seä hoåc tûâ chñnh kinh nghiïåm cuãa mònh qua nhûäng àiïìu giuáp con thêåt sûå haâi loâng”. Jan àaä suy nghô vïì àiïìu àoá - vïì viïåc trúã thaânh möåt ngûúâi múái meã vaâ khaác biïåt - vaâ cö quyïët àõnh thûã duâng chên tay giaã. Vúái caái khung têåp ài buöåc àïën gêìn khuyãu tay vaâ möåt baác sô trõ liïåu giuáp àúä, cö chó coá thïí loaång choaång trïn àöi chên chûâng hai ba phuát trûúác khi ngaä xuöëng trong àau àúán vaâ kiïåt sûác. “Tûâ tûâ thöi”, Jan tûå nhuã. “Haäy laâ möåt con ngûúâi múái tûâ haânh àöång àïën suy nghô, nhûng laâm tûâng bûúác möåt”. Ngaây höm sau, cö thûã mang àöi tay giaã, möåt hïå thöëng dêy caáp thö, caác daãi cao su vaâ nhûäng caái moác àûúåc vêån haânh bùçng súåi àai quaâng qua vai Jan. Bùçng caách cûã àöång caác cú vai, chùèng bao lêu cö coá thïí àoáng múã nhûäng caái moác àïí nhùåt vaâ giûä àöì vêåt cuäng nhû mùåc quêìn aáo vaâ ùn uöëng. Trong voâng vaâi thaáng, Jan coá thïí laâm àûúåc hêìu nhû moåi viïåc trûúác àêy cö àaä tûâng laâm - chó khaác laâ theo möåt caách múái meã vaâ khaác biïåt maâ thöi. - Tuy nhiïn, khi àûúåc vïì nhaâ sau 4 thaáng trõ liïåu, töi vêîn caãm thêëy bêët an vïì cuöåc söëng cuãa mònh cuâng caác con. Nhûng khi vïì àïën núi, xuöëng xe röìi bûúác vaâo nhaâ vaâ öm chùåt caác con, töi àaä boã têët caã moåi lo lùæng vaâ ûu phiïìn sau lûng. 68
- 69. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Trong khi töi vaâ Jan tiïëp tuåc troâ chuyïån, beá Cody leo khoãi bïí búi, àïën gêìn röìi quaâng tay öm vai meå. Khi nghe meå kïí vïì nhûäng tiïën böå múái trong viïåc nêëu ùn cuãa mònh, Cody cûúâi toe toeát. - Meå chaáu gioãi coân hún caã trûúác khi bõ bïånh nûäa, vò bêy giúâ meå biïët laâm baánh kïëp ngon tuyïåt. Jan cûúâi sung sûúáng nhû ngûúâi vûâa àûúåc ban nguöìn haånh phuác lúán lao vaâ àûúåc thoãa maän trong cuöåc söëng. Sau chuyïën viïëng thùm cuãa chuáng töi, Jan àaä lêëy thïm bùçng àaåi hoåc thûá hai ngaânh giao tïë vaâ trúã thaânh phaát thanh viïn cho àaâi phaát thanh àõa phûúng. Cö cuäng hoåc thïm vïì tön giaáo vaâ hiïån laâ ngûúâi daåy giaáo lyá úã nhaâ thúâ núi cö úã taåi Willmar. Jan chó cho biïët àún giaãn rùçng: - Töi laâ möåt con ngûúâi múái vaâ khaác biïåt, töi àaä chiïën thùæng nhúâ tònh yïu bêët têån vaâ sûå saáng suöët cuãa Thûúång Àïë. Sau khi gùåp Jan, töi cuäng trúã thaânh möåt con ngûúâi múái vaâ khaác. Töi hoåc àûúåc caách taå ún Thûúång Àïë vò têët caã moåi àiïìu trong cuöåc söëng giuáp töi trúã nïn múái meã duâ phaãi vêët vaã laâm thïm möåt cöng viïåc baán thúâi gian àïí caác con töi tiïëp tuåc àïën trûúâng, hoåc caách laâm möåt baâ ngoaåi töët lêìn àêìu tiïn trong àúâi, vaâ can àaãm chêëm dûát vúái möåt ngûúâi baån tuyïåt vúâi nhûng khöng húåp vúái töi. Coá thïí Jan khöng coá tay chên bùçng xûúng bùçng thõt, nhûng cö coá möåt traái tim vaâ têm höìn noáng boãng hún bêët kyâ ngûúâi naâo töi tûâng gùåp. Cö àaä daåy töi biïët caách nùæm giûä moåi àiïìu múái meã vaâ khaác biïåt xuêët hiïån trong cuöåc àúâi bùçng têët caã loâng nhiïåt thaânh - àïí luön coá caãm giaác hên hoan cuãa ngûúâi chiïën thùæng. 69
- 70. Haåt giöëng têm höìn Maái nhaâ chúã che Nïëu ngöi nhaâ baån bõ chaáy, haäy tûå sûúãi êëm mònh bùçng ngoån lûãa êëy. Ngaån ngûä Têy Ban Nha T öi thêåt sûúång suâng khi bûúác vaâo nùm àêìu tiïn úã trûúâng trung hoåc. Rúâi trûúâng cêëp II vúái cûúng võ lúáp trûúãng vaâ tû caách àaân chõ, bêy giúâ thêåt laå lêîm khi phaãi bùæt àêìu úã võ trñ tên binh. Àaä thïë, mêëy àûáa baån thên cuãa töi àïìu hoåc úã caác trûúâng khaác röìi, chó coân mònh töi bú vú. Möîi khi vïì thùm thêìy cö cuä, töi thûúâng àûúåc khuyïn nïn tham gia nhûäng hoaåt àöång àöåi nhoám àïí coá dõp gùåp gúä baån múái, röìi thïë naâo töi cuäng yïu thñch trûúâng múái. Lúâi khuyïn cuãa hoå àaä an uãi töi phêìn naâo. Möåt chiïìu chuã nhêåt, gioá thu laånh leäo rñt tûâng cún, töi àang ngöìi laâm baâi têåp bïn baân. Meå chêët thïm cuãi vaâo loâ sûúãi cho nhaâ thïm êëm aáp. Con meâo löng àoã nùçm trïn àöëng saách vúã, kïu gûâ gûâ, thónh thoaãng khïìu khïìu cêy viïët cho vui. Noá vöën hay quêën quyát töi lùæm - chùèng gò töi cuäng àaä cûáu söëng noá höìi noá coân beá xñu maâ. Àöåt nhiïn, töi ngûãi thêëy muâi gò laâ laå, vaâ chúåt thêëy... khoái luöìn qua rui nhaâ. Noá lan nhanh àïën nöîi 70
- 71. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng töi múâ caã mùæt. Lêåt àêåt tòm cûãa, chuáng töi vûâa chaåy thoaát ra sên trûúác thò toaân böå maái nhaâ àaä nùçm goån trong biïín lûãa. Töi chaåy böí àïën nhaâ haâng xoám goåi cûáu hoãa, coân meå laåi löån ngûúåc trúã vaâo nhaâ. Röìi meå bûún ra ngay, mang theo chiïëc höåp kim loaåi àûång caác giêëy túâ quan troång. Meå àùåt caái höåp xuöëng baäi coã, vaâ trong tònh traång gêìn nhû phaát cuöìng, meå laåi àêm trúã vaâo nhaâ. Töi biïët meå nhêët àõnh khöng àïí hònh aãnh vaâ thû tûâ cuãa ba bõ lûãa thiïu ruåi. Chuáng laâ nhûäng thûá duy nhêët meå giûä àïí nhúá vïì ba. Tuy vêåy, töi vêîn gaâo: - Meå! Àûâng! Töi àõnh lao theo meå thò bõ möåt baân tay to lúán giûä laåi. Cöë thoaát ra khoãi baân tay goång kïìm cuãa ngûúâi lñnh cûáu hoãa, töi theát vang: - Meå chaáu úã trong àoá maâ! - Seä öín thöi, hoå seä àûa meå chaáu ra - Chuá trêën an töi. Chuá êëy choaâng cho töi möåt têëm mïìn vaâ êën töi ngöìi vaâo xe, trong khi àöìng àöåi cuãa chuá lao vaâo nhaâ chûäa chaáy. Khöng lêu sau, möåt chuá lñnh khaác dòu meå töi ra. Chuá höëi haã àûa meå vaâo xe vaâ chuåp mùåt naå öxy lïn mùåt meå. Töi lao túái öm chùåt lêëy meå, lo súå phaãi mêët baâ. Nùm tiïëng àöìng höì sau, ngoån lûãa àûúåc dêåp tùæt. Caã ngöi nhaâ àaä ra tro. Àõnh thêìn laåi, töi choaáng vaáng khi khöng thêëy con meâo cuãa mònh àêu! Trong cún hoaãng loaån, töi àaä quïn mêët noá. Bao nhiïu chuyïån cuâng êåp àïën möåt luác - trûúâng múái, ngoån lûãa, con meâo - töi suåp xuöëng, khoác rêëm rûát. 71
- 72. Haåt giöëng têm höìn Töëi àoá chuáng töi khöng àûúåc pheáp vaâo nhaâ vò quaá nguy hiïím, maâ phaãi sang nhaâ öng baâ nguã qua àïm. Töi thêîn thúâ lo cuöëng lïn cho con meâo, duâ caã nhaâ ai nêëy chó coân möîi böå àöì àang mùåc trïn ngûúâi vaâ mêëy caái mïìn cuãa àöåi chûäa chaáy. Saáng thûá hai, töi àïën trûúâng vúái böå àöì duy nhêët coân laåi vaâ mang àöi giaây cuãa dò. Ûúác gò mònh àûúåc nghó hoåc. Taåi sao meå khöng chõu hiïíu rùçng töi àang böëi röëi lùæm? Quêìn aáo thò khaác biïåt, khöng coá saách vúã hay cùåp taáp gò (caã cuöåc söëng cuãa töi àûång trong caái cùåp taáp àoá!). Phaãi chùng àõnh mïånh buöåc töi phaãi trúã thaânh ngûúâi vö gia cû maäi maäi? Coá thïí lùæm. Töi chó muöën thu mònh laåi hay chïët quaách ài cho röìi. Töi túái trûúâng nhû möåt caái xaác khöng höìn. Moåi thûá àïìu trúã nïn múâ aão. Têët caã cuöåc söëng ïm êëm cuãa töi - trûúâng cuä, baån beâ, nhaâ cûãa vaâ con meâo - àïìu àaä mêët saåch. Sau buöíi hoåc, khi ài ngang qua chöî tûâng laâ ngöi nhaâ cuãa mònh, töi sûäng ngûúâi vò nhûäng thiïåt haåi baây ra trûúác mùæt. Ngoån lûãa àaä nuöët troån moåi thûá. Chuáng töi chó coân giûä laåi àûúåc nhûäng cuöën album, giêëy túâ vaâ möåt söë àöì caá nhên maâ meå töi àaä liïìu mònh cûáu ra. Con meâo yïu quyá cuãa töi cuäng mêët daång. Traái tim töi àau nhoái. Chuáng töi phaãi thuï chöî úã múái. Khöng coân theã tñn duång hay bêët cûá giêëy túâ naâo àïí coá thïí ruát tiïìn ngên haâng nïn phaãi mûúån tiïìn öng baâ. Röìi ngûúâi ta cuäng doån deåp àöëng gaåch vuån ài. Nhûng töi vêîn hay thú thêín taåt qua nhaâ cuä, hy voång seä tòm thêëy con meâo úã àêu àoá. 72
- 73. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Töi nhúá noá khuãng khiïëp, nhúá nhûäng khi noá ài theo choåc phaá vaâ leo lïn vaáy mònh. Röìi àöåt nhiïn, moåi ngûúâi trong trûúâng trung hoåc, kïí caã thêìy cö, àïìu biïët caãnh ngöå cuãa töi. Töi luáng tuáng nhû thïí mònh phaãi chõu traách nhiïåm cho tai hoåa vêåy. Caách khúãi àêìu àïí nöíi tiïëng úã trûúâng múái laâ thïë naây û! Quaã tònh àêëy àêu phaãi laâ caách àïí àûúåc moåi ngûúâi quan têm maâ töi mong muöën. Nhûäng ngûúâi trûúác àêy chûa bao giúâ noái chuyïån vúái töi nay xuám laåi vaâ hoãi han döìn dêåp. Àiïìu naây maâ xaãy ra trûúác vuå hoãa hoaån thò ùæt hùèn töi kinh ngaåc lùæm. Hònh nhû àöå raây töi chai cûáng röìi. ÊËy thïë maâ, töi chùèng thïí dûãng dûng trûúác caái baân daâi chêët àêìy quaâ daânh cho mònh úã trong phoâng thïí duåc. Naâo laâ nhûäng àöì duâng hoåc têåp, saách vúã, naâo laâ quêìn aáo àuã loaåi - àöì jeans, àöì àeåp coá caã. Cûá nhû laâ Giaáng Sinh vêåy! Thêåt caãm àöång vö cuâng. Trong thoaáng chöëc, töi thúã phaâo khoan khoaái vaâ nghô moåi chuyïån röìi seä öín thöi. Ngaây höm àoá töi bùæt àêìu kïët baån múái. Möåt thaáng sau, töi trúã laåi khu nhaâ cuä, núi ngûúâi ta àang xêy dûång laåi. Lêìn naây töi ài vúái hai ngûúâi baån múái. Khöng coân caãm giaác bêët an nûäa. ÊËm loâng biïët bao khi múã loâng ra vúái nhûäng ngûúâi tuyïåt vúâi quanh mònh. Ngùæm ngöi nhaâ àang dêìn àõnh hònh, mûúâng tûúång ra phoâng nguã múái, töi nhêån ra mònh sùæp thoaát khoãi tai ûúng. Thònh lònh, böîng töi nghe ai àoá hoãi tûâ sau lûng: - Coá phaãi con meâo naây cuãa chaáu khöng? Quay laåi, töi khöng tin vaâo mùæt mònh: möåt ngûúâi phuå nûä àang böìng con meâo cuãa töi! Chùèng àïí lúä möåt 73
- 74. Haåt giöëng têm höìn phuát naâo, töi vöåi nhaâo túái àoán lêëy con meâo tûâ tay baâ. Töi öm chùåt noá vaâo loâng maâ nûúác mùæt rúi laä chaä xuöëng böå löng maâu àoã tuyïåt àeåp cuãa noá. Chuá ta gûâ gûâ sung sûúáng. Caác baån chaåy àïën öm lêëy töi, cuâng nhaãy muáa voâng quanh. Hoáa ra con meâo àaä hoaãng súå khi thêëy ngoån lûãa àïën nöîi boã chaåy xa caã dùåm. Voâng àeo cöí noá coá söë àiïån thoaåi nhaâ töi nhûng àiïån thoaåi àaä bõ chaáy vaâ àûát liïn laåc. Ngûúâi phuå nûä töët buång naây àaä giûä noá vaâ khoá khùn lùæm múái tòm ra töi. Chùèng hiïíu sao baâ laåi biïët chùæc hùèn con meâo naây àûúåc yïu vaâ àûúåc nhúá nhiïìu nhû thïë. Ngöìi giûäa baån beâ, vúái con meâo cuöån troân trïn vaáy, nhûäng caãm giaác vïì mêët maát vaâ tai hoåa dûúâng nhû nhoã laåi. Töi caãm thêëy biïët ún cuöåc àúâi, baån beâ múái, loâng töët cuãa nhûäng ngûúâi laå mùåt. Con meâo àaä trúã vïì. Vaâ töi cuäng vêåy. 74
- 75. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Bûúác ngoùåt cuöåc àúâi Chuáng ta thûúâng khöng àoán nhêån sûå viïåc theo nhû tñnh chêët cuãa chuáng: traái laåi, chuáng ta coá khuynh hûúáng caãm nhêån moåi biïën cöë theo caách thûác chuáng ta söëng vaâ suy nghô. - Anais Nin T öi bùæt àêìu hiïíu biïët vïì höåi chûáng tûå kyã vaâo nhûäng nùm 1940. Laâ con uát trong nhaâ nïn tûâ luác múái böën tuöíi töi àaä biïët anh Scott laâ möåt bñ mêåt àau buöìn cuãa gia àònh. Caã nhaâ böëi röëi àïën mûác luön giêëu biïåt anh vaâo phoâng nguã möîi khi coá khaách àïën chúi. Cùn bïånh cuâng nöîi àau maâ anh Scott àang chõu àûång quaá àöîi riïng tû àïí coá thïí chia seã vúái ngûúâi khaác. Töi vaâ caác chõ àaä tòm moåi caách àïí rúâi khoãi gia àònh caâng nhanh caâng töët - kïët hön súám hoùåc vaâo àaåi hoåc úã thaânh phöë khaác. Nhiïìu nùm sau, coá lêìn töi nghe möåt nhaâ têm lyá hoåc goåi haânh àöång àoá laâ “Tröën chaåy ruöåt thõt”. Quaã àuáng vêåy, nhûng khöng phaãi anh Scott àaä “àuöíi” chuáng töi ài, maâ chñnh laâ nöîi súå haäi lêîn xêëu höí àaä khiïën chõ em töi khöng thïí úã nhaâ nöíi. Ban àêìu, thêëy cha meå khöën àöën vò anh Scott, töi nguyïån seä khöng bao giúâ coá con, àïí àûâng bao giúâ phaãi laâm cha möåt “àûáa treã khöng bao giúâ trûúãng thaânh”. 75
- 76. Haåt giöëng têm höìn Nöîi súå àeo àuöíi töi túái têån luác töi lêåp gia àònh àûúåc 5 nùm. Àûáng trûúác nguy cú mêët ài ngûúâi phuå nûä mònh yïu, töi quyïët àõnh coá àûáa con àêìu loâng. Ted coá khúãi àêìu hoaân haão, moåi xeát nghiïåm àïìu cho thêëy beá khöng mùæc phaãi khuyïët têåt bêím sinh naâo. Duâ phaãi sinh möí nhûng beá cuäng àûúåc chñn trïn thang àiïím mûúâi theo baãn àaánh giaá tònh traång treã sú sinh - möåt nhaâ vö àõch cuãa phoâng sinh! Cho àïën sinh nhêåt lêìn thûá hai, möîi cûã àöång vaâ lúâi noái cuãa Ted àïìu biïíu hiïån sûå tinh khön vaâ saáng daå! Nhûng röìi chuáng töi nhêån thêëy thùçng beá húi khang khaác. Lúâi noái thò laå luâng (coá thïí noá khöng cêìn àùåt cêu hoãi); Ted khöng chúi vúái baån cuâng tuöíi (coá leä noá thñch ngûúâi lúán hún); chó söë phaát triïín trïn àöì thõ bùæt àêìu ài xuöëng (coá leä àöì thõ naây sai) - töi luön tòm caách tûå biïån höå nhû thïë. Khi Ted troân ba tuöíi, möåt loaåt nhûäng chêín àoaán kïët luêån: “töín thûúng naäo”, “khiïëm khuyïët hïå thêìn kinh” vaâ cuöëi cuâng laâ “höåi chûáng tûå kyã”. Duâ cöë gùæng àûa con tòm thêìy thuöëc chûäa chaåy khùæp núi, nhûng caâng hiïíu biïët vïì cùn bïånh naây chuáng töi caâng ñt hy voång. Dûúâng nhû cún aác möång cuãa töi ngaây xûa giúâ àaä thaânh hiïån thûåc. Tuy nhiïn, nïëu nhòn úã hûúáng tñch cûåc thò vúå chöìng töi coá nhûäng thïë maånh maâ cha meå töi khöng coá – nghïì nghiïåp öín àõnh vaâ hoåc vêën töët. Hún nûäa, xaä höåi àang dêìn cöng nhêån quyïìn vaâ nhu cêìu cuãa ngûúâi khuyïët têåt. Khöng nhû thúâi anh Scott bõ giûä úã nhaâ suöët, vaâo thêåp niïn 1970 con trai töi àûúåc luêåt phaáp baão àaãm àûúåc hûúãng chïë àöå giaáo duåc thñch húåp. Y hoåc cuäng àaä tiïën böå hún. Giúâ àêy, khuyïët têåt cuãa treã khöng coân bõ cho laâ löîi cuãa cha meå nûäa. 76
- 77. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Nhúá laåi quaá khûá, töi nhêån ra rùçng gia àònh mònh khi xûa àaä sai lêìm trong caách cû xûã vúái anh Scott: anh khöng phaãi laâ “nöîi phiïìn muöån” cuãa chuáng töi maâ ngûúåc laåi - chuáng töi laâ “nöîi phiïìn muöån” cuãa anh! Töi thûâa nhêån sûå thêåt luác naâo cuäng àau àúán, nhûng nöîi àau seä mang laåi cho ta loâng quyïët têm vaâ àöång lûåc vûúåt qua thûã thaách. Àöåt nhiïn töi nghiïåm ra möåt àiïìu: sûå viïåc xaãy àïën vúái ta coá thïí bõ coi laâ möåt tai hoåa maâ cuäng coá thïí laâ möåt ên phuác - têët caã àïìu tuây thuöåc vaâo caách ta nhòn nhêån noá nhû thïë naâo. Nhûäng triïåu chûáng bïånh têåt cuãa Ted ngaây caâng löå roä. Vúå chöìng töi húåp sûác cöë gùæng thöng hiïíu Ted, àöìng thúâi quyïët àõnh khöng bao giúâ che àêåy hay mùæc cúä vò chaáu. Khi àûáa con thûá hai ra àúâi, caãm xuác vaâ suy nghô cuãa chaáu úã cûúng võ cuãa möåt ngûúâi coá anh trai khöng àûúåc bònh thûúâng àïìu àûúåc töi lûu têm vúái têët caã sûå thöng caãm sêu sùæc. Caã hai àûáa con töi àïìu àûúåc ùn hoåc tûã tïë, duâ vúái Ted moåi viïåc coá vêët vaã hún gêëp nhiïìu lêìn. Àïën sinh nhêåt lêìn thûá 22 cuãa Ted, chuáng töi nhêån thêëy mònh àaä chuêín bõ àêìy àuã cho con bûúác vaâo thïë giúái ngûúâi lúán. Cuöëi nùm Ted seä töët nghiïåp. Chaáu seä coá möåt nguöìn thu nhêåp tûúng àöëi tûâ caác cöng viïåc baán thúâi gian vaâ sûå trúå giuáp cuãa chñnh phuã. Chuáng töi coân sûãa sang laåi têìng trïåt cuãa cùn höå cho Ted. Nhûng dûúâng nhû chaáu vêîn chûa haâi loâng lùæm. Muâa xuên nùm àoá, Ted thöng baáo: - Con seä tham dûå àïm khiïu vuä toaân trûúâng. Chuyïån phûác taåp úã chöî Ted khoá coá thïí tûå mònh múâi möåt cö gaái naâo ài cuâng. Tûâ höìi 18 tuöíi, trong khi 77
- 78. Haåt giöëng têm höìn baån beâ àïìu àaä coá àöi thò caác cö gaái laåi goåi chaáu laâ “em cûng” vaâ chùèng ai chõu hoâ heån vúái chaáu. Tuy thïë, cuöëi cuâng Ted cuäng àaä coá àûúåc baån nhaãy - Jennifer, möåt cö gaái dïî thûúng toác vaâng, con möåt ngûúâi baån cuãa gia àònh. Cö beá àaä gùåp gúä vaâ toã ra mïën Ted, àöìng thúâi cuäng hiïíu àûúåc buöíi daå vuä naây coá yá nghôa nhû thïë naâo àöëi vúái chaáu. Chuáng töi giuáp Ted chuêín bõ cho buöíi töëi troång àaåi naây. Vúå töi hêëp têíy böå daå phuåc cho Ted coân töi tònh nguyïån laâm taâi xïë cho hai cö cêåu. Ted coân lïn kïë hoaåch ài ùn töëi vúái Jennifer trûúác khi àïën trûúâng. Vaâ thêåm chñ caã hoa àïí tùång cho Jennifer nûäa. Chó cêìn hai phuát laâ töi coá thïí àùåt mua hoa cho con, nhûng töi muöën Ted tûå laâm lêëy. Töi àau àúán tûå hoãi khöng biïët con trai mònh coân coá cú höåi naâo khaác àïí tùång hoa cho möåt phuå nûä naâo nûäa khöng. Trûúác khi àïën cûãa tiïåm, chuáng töi àaä têåp ài têåp laåi cho Ted caách noái vúái ngûúâi baán hoa. Töi àoáng vai ngûúâi baán hoa, múâi Ted vaâo “cûãa haâng aão” cuãa töi. Sau àoá, chuáng töi bûúác sang tiïåm baán hoa gêìn nhaâ. Thêëy coá ngûúâi àïën, cö baán hoa ngûng viïåc cùæt tóa vaâ chuá yá àïën chuáng töi. Töi nhòn Ted vaâ chúâ àúåi con mònh lïn tiïëng. Caã cûãa haâng trúã nïn im ùæng laå thûúâng. Toaân thên Ted cûáng àúâ. Nhûng röìi khuön mùåt Ted chuyïín àöång vaâ lúâi noái tuön ra: - Töi laâ Ted. Töi àïën àêy àïí thuï nhûäng böng hoa maâu tña. Cö baán hoa coá veã giêåt mònh. Cö liïëc nhòn töi khi töi bònh tônh nhùæc: 78
- 79. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Con haäy cöë gùæng noái laåi lêìn nûäa ài. Chaáu hñt thúã thêåt sêu röìi nhñu maây. Töi khuyïën khñch Ted bònh tônh vaâ noái thêåt chêåm. Cuöëi cuâng chaáu cuäng giaãi thñch àûúåc. Möåt boá hoa höìng àoã seä àûúåc giao vaâo chiïìu thûá baãy theo yá Ted. Nhûng töi àaä khöng hïì nghô àïën phaãn ûáng cuãa cö gaái baán hoa. - Öng kiïn nhêîn thêåt àêëy! - Ngûúâi baán hoa trêìm tröì thaán phuåc töi. Khöng! Töi chó muöën la lïn àoá khöng phaãi laâ kiïn nhêîn maâ laâ “hiïíu roä vêën àïì”. Vúái chuáng ta, möîi khi noái hïå thêìn kinh truyïìn tñn hiïåu tûâ ngên haâng dûä liïåu trong böå nhúá àïën trung ûúng thêìn kinh, röìi laåi chuyïín tñn hiïåu àïën dêy thanh quaãn vaâ quay laåi. Nhûng Ted phaãi daây cöng têåp luyïån nhûäng bûúác nhoã naây, vêët vaã löåi ngûúåc doâng àïí tòm àïën nhûäng àiïìu maâ nhûäng ngûúâi khaác tûå nhiïn coá. Cö baán hoa àaä khêm phuåc nhêìm ngûúâi! Cö àêu biïët rùçng Ted àaä phaãi vûúåt qua bao gian khöí, àùæng cay vaâ kiïn trò nhû thïë naâo múái àaåt àûúåc nhû thïë. Töëi thûá baãy, sau khi àûa Ted vaâ Jennifer àïën trûúâng, töi goåi àiïån cho chõ mònh. Hai chõ em cuâng nhùæc laåi cuöåc àúâi u aám cuãa anh Scott lêîn nhûäng tiïën böå àaáng kinh ngaåc cuãa Ted. Vaâ, chuáng töi bêåt khoác. Sau naây, töi àùåt bûác aãnh chuåp Ted vaâ Jennifer trong àïm daå vuä taåi núi trang troång nhêët trong nhaâ. Trïn tay Jennifer laâ boá hoa höìng àoã thùæm. 79
- 80. Haåt giöëng têm höìn Àûâng súå àöëi mùåt vúái nöîi súå haäi Loâng can àaãm giuáp chuáng ta chöëng laåi nöîi súå haäi, tòm caách khöëng chïë noá, chûá khöng phaãi giuáp chuáng ta chöëi boã sûå töìn taåi cuãa noá. - Mark Twain “C uöåc àúâi gêìn nhû laâ hoaân haão!", töi tûå nhuã vaâ caám ún söë phêån àaä rêët ûu aái vúái töi. Quaã thêåt töi àaä vaâ àang àûáng trïn àónh cao cuãa danh voång. Hún möåt nùm qua, töi laâ ngöi sao trong möåt vúã nhaåc kõch ùn khaách cuãa sên khêëu Paris traáng lïå. Töi àûúåc giao vai trong böën vúã nhaåc kõch cuãa möåt haäng phim nöíi tiïëng. Vaâ hún hïët, töi coá rêët nhiïìu baån töët, nhûäng ngûúâi töi vêîn thûúâng xuyïn gùåp gúä chuyïån troâ. Luác àoá laâ nùm 1922. Töi àaä khöng hiïíu vò sao maâ bao nhiïu may mùæn laåi nhanh choáng tûâ biïåt töi nhû vêåy. Sau naây, ön laåi nhûäng gò àaä xaãy ra taåi raåp Les Bougges Parisiens vaâo buöíi töëi höm êëy, töi nhêån thêëy àaä coá nhûäng dêëu hiïåu caãnh baáo trûúác àoá. Trong nhiïìu thaáng trúâi, töi àaä laâm viïåc quaá sûác, laåi thiïëu nguã thûúâng xuyïn. Àöi khi, töi caãm thêëy mònh nhû ngûúâi 80
- 81. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng kiïåt sûác - àêìu oác nùång trõch, bao hûáng khúãi tan biïën ài àêu hïët caã. Thïë maâ töi chùèng hïì lûu têm. “Chùæc chó mïåt moãi chöëc laát thöi”, töi tûå nhuã, röìi laåi bûúác ra sên khêëu, tûå eáp mònh diïîn thêåt hay àuáng nhû nhûäng gò khaán giaã mong àúåi. Tuy nhiïn, töëi höm êëy sûå viïåc khöng diïîn ra bònh thûúâng nhû moåi töëi. Trûúác àoá, vaâo bûäa trûa keáo daâi haâng giúâ vúái baån beâ, töi àaä ngu ngöëc àùæm mònh trong rûúåu ngon vaâ nñch thêåt cùng buång. Töi tranh thuã chúåp mùæt vaâi phuát vúái hy voång seä tónh taáo laåi trûúác giúâ diïîn. Thïë nhûng khi àïën raåp haát, àêìu töi cûá phûâng phûâng nhû böëc lûãa. Trûúác àêy töi chûa bao giúâ rúi vaâo tònh traång xêy xêím nhû thïë naây. Töi cöë gùæng xua tan noá khi chúâ nghe goåi àïën lúáp diïîn cuãa mònh. Duâ vêåy khi nghe goåi, nhûäng lúâi naây nhû àïën tûâ möåt núi xa xùm naâo àoá. Töi bûúác ra sên khêëu, xûúáng lïn lúâi thoaåi quen thuöåc cuãa vai töi diïîn. Nhûng roä raâng coá àiïìu gò àoá khöng öín. Töi coá thïí nhêån thêëy àiïìu àoá qua aánh mùæt cuãa ngûúâi baån diïîn. Khi töi haát tiïëp àoaån thûá hai, sûå ngaåc nhiïn trong töi àaä chuyïín thaânh lúâi baáo àöång vaâ töi kinh hoaâng nhêån ra rùçng mònh àaä haát nhêìm lúâi cuãa caãnh ba thay vò caãnh möåt! Töi cöë gùæng hïët sûác lêëy laåi bònh tônh nhûng vö voång. Àêìu töi luác êëy àöåt nhiïn röëi tung. Töi nhû keã mêët höìn. Ngûúâi baån diïîn haát àúä lúâi töi möåt caách kheáo leáo, anh êëy thêìm thò nhùæc töi nhûäng chûä àêìu cuãa möîi àoaån töi phaãi haát vaâ cûá thïë, nhûäng ngûúâi khaác cuäng lêìn lûúåt nhùæc töi trong nhûäng caãnh sau. Buöíi diïîn töëi höm àoá 81
- 82. Haåt giöëng têm höìn àaä kïët thuác maâ chó nhûäng ngûúâi úã sau caánh gaâ múái biïët chuyïån gò àaä xaãy ra. Sau buöíi diïîn, caác baån àöìng nghiïåp cûúâi xoâa vaâ an uãi töi rùçng àoá chó laâ sûå bêët öín nhêët thúâi. Töi cuäng muöën tin nhû vêåy, nhûng töi àaä thêåt sûå hoaãng loaån. Àiïìu gò seä àïën nïëu sûå cöë töëi nay chó laâ möåt sûå múã àêìu? Möåt diïîn viïn kõch khöng nhúá nöíi lúâi thoaåi cuãa mònh - àiïìu naây coá nghôa laâ sûå nghiïåp tiïu tan. Möåt dêëu chêëm hïët cho möåt nghïì nghiïåp àaä àûa töi thoaát khoãi nhûäng quaán cafeá töìi taân úã Montmartre - núi töi àaä phaãi haát àïí kiïëm söëng qua ngaây - àïí àïën nhûäng raåp haát sang troång nhêët cuãa Paris traáng lïå keâm vúái tiïìn thuâ lao haâng ngaân àö-la möîi tuêìn. Ngaây höm sau, töi àoåc ài àoåc laåi lúâi thoaåi cuãa mònh, ön laåi tûâng cêu ca, lúâi haát maâ töi àaä thuöåc laâu caã nùm qua. Nhûng àïën töëi, nöîi kinh hoaâng quay trúã laåi vaâ ài keâm theo noá laâ cún aác möång àeo àùèng töi nhiïìu thaáng liïìn. Àûáng trïn sên khêëu, töi thêëy mònh khöng taâi naâo têåp trung àûúåc vaâo lúâi thoaåi phaãi noái luác êëy maâ àêìu oác cûá maãi chaåy theo nhûäng lúâi thoaåi cuãa möåt vaâi caãnh sùæp túái vaâ cöë gùæng chuêín bõ àïí noái nhûäng lúâi naây. Töi hïët ngêåp ngûâng thò laåi noái lùæp bùæp. Sûå thoaãi maái, tûå nhiïn àaä giuáp töi trúã thaânh diïîn viïn danh tiïëng chaåy ài àêu mêët. Röìi töi thêëy xêy xêím mùåt maây, saân diïîn vaâ moåi vêåt nhû quay voâng trûúác mùæt töi. Töi thûåc sûå súå haäi nghô àïën caãnh mònh ngaä guåc ngay trïn saân diïîn. Töi ài khaám hïët baác sô naây àïën chuyïn gia khaác. “Suy nhûúåc thêìn kinh”, hoå noái röìi chñch thuöëc, duâng àiïån tûâ xoa boáp cho töi, bùæt töi theo chïë àöå ùn kiïng 82
- 83. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng àùåc biïåt. Nhûng têët caã àïìu vö hiïåu. Ngûúâi ta bùæt àêìu baân taán xön xao rùçng sûå nghiïåp diïîn viïn cuãa töi àang trûúåt döëc. Töi cöë traánh gùåp baån beâ vò töi chùæc hoå cuäng àaä biïët tònh traång bêët öín cuãa töi. Nhûng khi tònh traång àêìu oác choaáng vaáng xaãy ra thûúâng xuyïn hún, töi biïët roä rùçng sûå suy suåp thêìn kinh laâ khöng thïí traánh khoãi. Vaâ noá àaä àïën thêåt. Luác àoá, moåi thûá vúái töi thïë laâ hïët. Caã thïë giúái trûúác mùæt töi suåp àöí tan taânh. Baác sô yïu cêìu töi ài nghó taåi möåt khu àiïìu dûúäng úã Saujon, möåt ngöi laâng nhoã beá úã miïìn têy nam nûúác Phaáp. “Thïë giúái cuãa Maurice Chevalier àaä vúä vuån”, töi thúã daâi, “vaâ chùèng coân núi naâo coá thïí haân gùæn laåi nhûäng maãnh vúä êëy nûäa”. Tuy nhiïn, luác àoá töi àaä khöng thïí ngúâ àïën sûå tinh tûúâng vaâ loâng nhêîn naåi cuãa võ baác sô giaâ taâi gioãi taåi Saujon. Àoåc xong höì sú bïånh aán cuãa töi, baác sô Robert Dubois vaåch ra möåt phûúng aán àiïìu trõ àún giaãn chó bùçng nghó ngúi vaâ thû giaän. - Seä chùèng ùn thua gò àêu, - töi uïí oaãi noái, - töi hïët thúâi röìi. Nhûng röìi trong nhiïìu tuêìn sau àoá, theo lúâi baác sô, töi thaã böå möåt mònh doåc theo nhûäng con àûúâng laâng do öng vaåch ra. Vaâ dêìn dêìn töi tòm thêëy nhûäng neát yïn bònh trong veã àeåp cuãa thiïn nhiïn; sûå yïn bònh vêîn luön töìn taåi trong töi maâ töi àaä quïn bùéng ài. Röìi cuäng àïën möåt ngaây, baác sô Dubois khùèng àõnh vúái töi rùçng thêìn kinh cuãa töi àaä bònh phuåc hoaân toaân. Töi rêët muöën 83
- 84. Haåt giöëng têm höìn tin öng nhûng trong loâng coân ngúâ vûåc. Giúâ àêy sûå hoaãng loaån trong töi khöng coân nûäa nhûng töi vêîn thêëy mònh chûa àuã tûå tin. Möåt buöíi chiïìu, baác sô Dubois àïì nghõ töi trònh diïîn giuáp vui cho möåt nhoám ngûúâi nhên ngaây höåi laâng. Cûá nghô àïën chuyïån phaãi àöëi mùåt vúái khaán giaã - bêët cûá khaán giaã naâo - laâ töi thêëy àêìu oác mònh trúã nïn muå mêîm. Töi vöåi vaâng tûâ chöëi lúâi àïì nghõ àoá. - Töi biïët cö coá thïí laâm àûúåc, Maurice, - baác sô noái, - vaâ cö phaãi chûáng toã àiïìu naây cho chñnh baãn thên cö. Àêy laâ cú höåi töët àïí cö khúãi àêìu àêëy! Töi thêëy thêåt kinh haäi. - Coá gò baão àaãm laâ têm trñ töi seä khöng röëi tung lïn nhû trûúác? - Chùèng coá àiïìu gò baão àaãm cho cö caã. - Baác sô Dubois chêåm raäi noái, vaâ öng tiïëp tuåc vúái möåt cêu noái maâ àïën höm nay töi vêîn nghe thêëy vùng vùèng bïn tai mònh nhû ba mûúi nùm trûúác - Àûâng súå phaãi àöëi mùåt vúái nöîi súå haäi! Maäi àïën khi öng giaãi thñch, töi múái hiïíu hïët yá cêu noái àoá cuãa öng. - Cö súå laåi phaãi bûúác lïn sên khêëu, do àoá cö tûå noái vúái mònh thïë laâ hïët. Nhûng súå haäi khöng bao giúâ laâ nguyïn nhên rúâi boã saân diïîn cuãa cö caã; noá chó laâ möåt caái cúá maâ thöi. Khi möåt ngûúâi duäng caãm gùåp phaãi nöîi súå haäi, anh ta thûâa nhêån sûå töìn taåi cuãa noá - vaâ röìi vûäng bûúác vûúåt qua maâ khöng coân lûu têm àïën noá nûäa. 84
- 85. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Öng dûâng laåi úã àoá vaâ àúåi cêu traã lúâi cuãa töi. Maäi möåt luác lêu sau, töi múái cêët tiïëng. - Töi seä thûã xem! Töi quay vïì phoâng maâ tim àêåp loaån xaå khi nghô àïën nhûäng gò àang chúâ àoán töi phña trûúác. Trong nhûäng ngaây kïë tiïëp, töi traãi qua nhûäng giúâ phuát cùng thùèng höìi höåp khi cûá nhai ài nhai laåi lúâi baâi haát maâ töi seä trònh diïîn. Röìi thûã thaách cuöëi cuâng àaä àïën - töi àûáng sau caánh gaâ cuãa möåt sên khêëu nhoã àúåi àïën lûúåt mònh ra diïîn. Ngay tûác thúâi, nöîi súå haäi laåi vêy lêëy töi, bêët giaác töi muöën quay lûng vaâ boã chaåy thêåt nhanh. Nhûng tûâng lúâi noái cuãa võ baác sô cûá voång maäi bïn tai töi: “Àûâng súå phaãi àöëi mùåt vúái nöîi súå haäi!”. Vaâ àuáng luác àoá, daân nhaåc nghiïåp dû cuãa laâng tröîi nhaåc ra hiïåu àaä àïën phêìn biïíu diïîn cuãa töi. Töi bûúác ra sên khêëu vaâ bùæt àêìu cêët tiïëng haát. Möîi möåt lúâi töi haát, möîi möåt cêu töi ca töëi höm àoá laâ caã möåt sûå cöë gùæng àïën khöí súã. Nhûng lêìn naây, trñ nhúá àaä khöng chúi khùm töi nûäa. Khi bûúác xuöëng khoãi sên khêëu trong tiïëng vöî tay nöìng nhiïåt, töi caãm thêëy niïìm vui chiïën thùæng nêng böíng mònh lïn. Töëi höm àoá, töi àaä khöng aát ài àûúåc nöîi súå haäi; àún giaãn, töi chó thûâa nhêån sûå coá mùåt cuãa noá vaâ röìi tiïëp tuåc cöng viïåc cuãa mònh maâ khöng lûu têm àïën noá nûäa. Biïån phaáp àoá thêåt hûäu hiïåu. Röët cuöåc töi àaä nhòn thêëy con àûúâng giuáp töi quay laåi vúái sûå nghiïåp cuãa mònh. Töi tûå nhuã, coá thïí töi seä chùèng bao giúâ lêëy laåi sûå tûå tin maâ mònh hùçng coá, búãi àiïìu 85
- 86. Haåt giöëng têm höìn gò àaä xaãy ra möåt lêìn bêët cûá luác naâo cuäng coá thïí xaãy ra lêìn nûäa. Nhûng giúâ àêy töi coá thïí söëng cuâng vúái noá, vaâ töi quyïët têm chûáng toã mònh söëng chung àûúåc vúái noá. Con àûúâng quay laåi Paris thêåt khöng dïî daâng chuát naâo. Töi choån Melum, möåt thaânh phöë nhoã caách thuã àö vaâi dùåm laâm núi khúãi nghiïåp trúã laåi. Töi àïën möåt raåp haát nhoã vaâ xin gùåp ngûúâi chuã raåp. Öng ta giêåt mònh vaâ ngaåc nhiïn nhòn töi, vaâ khi töi àïì nghõ àûúåc haát vúái möåt söë tiïìn thuâ lao nhoã nhoi, öng nghô rùçng töi àang àuâa. Nhûng töi thuyïët phuåc rùçng töi muöën nhúâ öng giuáp töi trúã laåi saân diïîn, öng múái gêåt àêìu ûng thuêån. Vaâ cûá theo caách naây, töi laåi bùæt àêìu nhûäng buöíi biïíu diïîn cuãa mònh hïët thaânh phöë naây àïën thaânh phöë khaác. Möîi buöíi biïíu diïîn laâ möåt cuöåc àêëu tranh àau àúán vaâ khöí súã trong têm trñ töi. “Vêåy laâ mònh vêîn coân súå aâ?”, cûá möîi lêìn nhû thïë töi laåi thò thêìm vúái mònh, “Thïë thò àaä sao?”. Cuöëi cuâng, töi tiïëp tuåc lêím bêím nhûäng lúâi naây khi àûáng chúâ lúáp diïîn cuãa mònh taåi möåt hñ viïån löång lêîy, múái xêy dûång úã Paris, sùén saâng àöëi mùåt vúái khaán giaã thuã àö. Töëi höm êëy khi maân sên khêëu haå xuöëng cuäng laâ luác möåt chên trúâi múái múã ra trûúác mùæt töi. Töi cuái chaâo liïn tuåc trong tiïëng vöî tay vang döåi caã hñ viïån röång lúán. Thaânh cöng, sûå thaânh cöng maâ töi àaä tûâng coá vaâ tûâng mêët, giúâ àêy àaä quay trúã laåi vúái töi. Tûâ buöíi töëi höm êëy vaâ cho àïën maäi böën thêåp kyã sau àoá, töi àaä tiïëp tuåc cöng viïåc maâ töi yïu thñch - mang tiïëng haát àïën cho khaán giaã úã khùæp àêët nûúác. Trong suöët thúâi gian àoá, töi cuäng àaä traãi qua nhiïìu 86
- 87. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng khoaãnh khùæc súå haäi, vaâ àuáng nhû lúâi ngûúâi baác sô giaâ taâi ba úã Saujon àaä noái: “Chùèng coá àiïìu gò baão àaãm cho cö caã”. Nhûng caãm giaác àe doåa àoá khöng bao giúâ coân coá thïí khiïën töi tûâ boã sûå nghiïåp ca haát nûäa. Àaä bao lêìn trïn àûúâng àúâi, chuáng ta àaä àïí nöîi súå haäi biïën thaânh chûúáng ngaåi vêåt ngùn trúã bûúác tiïën cuãa mònh? Chuáng ta thêëy àûúåc àiïìu mònh mong muöën àang úã phña trûúác, nhûng thay vò thûâa nhêån nöîi lo súå vêîn hiïån hûäu trong loâng nhûng chuáng ta vêîn sùén saâng tiïën bûúác, chuáng ta laåi luön viïån moåi lyá do àïí röìi cuöëi cuâng ngaán ngaåi vaâ quay lui cam chõu thêët baåi. Chñnh kinh nghiïåm baãn thên àaä daåy töi rùçng: Nïëu chuáng ta cûá mong àúåi möåt khoaãnh khùæc tuyïåt haão, khi maâ moåi chuyïån àûúåc baão àaãm tuyïåt àöëi an toaân vaâ chùæc chùæn, thò giêy phuát àoá seä khöng bao giúâ túái. Vaâ khi àoá, nhûäng ngoån nuái cao seä khöng coân ai chinh phuåc, nhûäng cuöåc tranh àua khöng coá ngûúâi chiïën thùæng vaâ haånh phuác vônh cûãu seä chùèng àïën vúái ai. 87
- 88. Haåt giöëng têm höìn Têëm huy chûúng vaâng Baån nhêån àûúåc sûác maånh, loâng can àaãm vaâ sûå tûå tin tûâ bêët kyâ traãi nghiïåm naâo khiïën baån àau khöí vaâ súå haäi. Baån coá thïí tûå nhuã rùçng: “Töi àaä vûúåt qua. Giúâ àêy, töi sùén saâng àoán nhêån nhûäng àiïìu kïë tiïëp”. - Eleanor Roosevelt C oá möåt lêìn vaâo muâa xuên nùm 1995, töi àaä àûúåc múâi phaát biïíu taåi möåt trûúâng phöí thöng trung hoåc. Khi buöíi lïî kïët thuác, öng hiïåu trûúãng ngoã yá múâi töi àïën thùm möåt hoåc sinh àùåc biïåt. Cêåu beá bõ bïånh phaãi nùçm liïåt giûúâng, nhûng cêåu êëy rêët muöën àûúåc gùåp töi. Öng hiïåu trûúãng baão rùçng àiïìu àoá seä coá yá nghôa lúán lao àöëi vúái cêåu êëy. Töi àaä àöìng yá. Trong quaäng thúâi gian laái xe chñn dùåm àûúâng àïën nhaâ Matthew, tïn cêåu hoåc sinh êëy, töi àaä biïët àûúåc àöi àiïìu vïì cêåu. Cêåu bõ mùæc bïånh teo cú. Khi múái chaâo àúâi, caác baác sô àaä cho cha meå cêåu biïët rùçng cêåu seä khöng söëng àûúåc àïën 5 tuöíi, sau àoá hoå laåi baão cêåu chùèng àûúåc dûå sinh nhêåt thûá mûúâi. Giúâ cêåu beá àaä 13 tuöíi, vaâ theo nhûäng gò töi àûúåc nghe kïí thò cêåu quaã laâ möåt ngûúâi duäng caãm thêåt sûå. Cêåu beá muöën gùåp töi vò töi laâ 88
- 89. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng möåt lûåc sô cûã taå àaåt huy chûúng vaâng, töi biïët caách vûúåt qua nhûäng chûúáng ngaåi khoá khùn, àiïìu maâ bao ngûúâi mú ûúác. Töi àaä troâ chuyïån vúái Matthew hún möåt tiïëng àöìng höì. Chûa möåt lêìn naâo cêåu than thúã vïì caãnh ngöå cuãa mònh. Cêåu toaân noái vïì chiïën thùæng, sûå thaânh cöng vaâ viïåc thûåc hiïån nhûäng giêëc mú cuãa mònh. Cêåu khöng àïì cêåp gò àïën viïåc caác baån cuâng lúáp àaä chïë giïîu cêåu vò sûå khaác biïåt cuãa cêåu; cêåu chó noái vïì nhûäng hy voång trong tûúng lai vaâ mong rùçng möåt ngaây naâo àoá cêåu muöën cûã taå cuâng vúái töi. Khi chia tay cêåu beá, töi lêëy trong cùåp cuãa mònh chiïëc huy chûúng vaâng àêìu tiïn maâ töi àaä giaânh àûúåc trong mön cûã taå röìi àeo vaâo cöí cêåu beá. Töi baão cêåu rùçng cêåu coân hún caã möåt ngûúâi chiïën thùæng vaâ cêåu hiïíu vïì sûå thaânh cöng cuäng nhû biïët caách vûúåt qua moåi trúã ngaåi coân hún caã töi nûäa. Cêåu beá nhòn chiïëc huy chûúng möåt luác röìi trao laåi cho töi. Cêåu noái: - Rick aå, anh laâ nhaâ vö àõch. Anh àaä giaânh àûúåc chiïëc huy chûúng naây. Möåt ngaây naâo àoá, khi em tham dûå Thïë vêån höåi vaâ giaânh huy chûúng vaâng cuãa em, em seä cho anh xem. Muâa heâ nùm ngoaái töi nhêån àûúåc thû cuãa cha meå Matthew. Hoå baáo tin Matthew àaä qua àúâi. Hoå muöën töi àoåc laá thû maâ cêåu beá àaä viïët cho töi caách àoá vaâi ngaây: “Rick thên yïu! Meå baão em nïn viïët thû caám ún anh vïì bûác tranh tinh tïë maâ anh àaä gúãi cho em. Em cuäng muöën baáo cho 89
- 90. Haåt giöëng têm höìn anh biïët caác baác sô baão em chùèng coân söëng àûúåc bao lêu nûäa. Caâng ngaây em caâng thêëy khoá thúã vaâ rêët dïî mïåt, nhûng em vêîn cöë hïët sûác àïí móm cûúâi. Em biïët mònh seä khöng bao giúâ khoãe maånh àûúåc nhû anh vaâ chuáng ta seä khöng bao giúâ coá thïí cuâng nhau nêng nhûäng quaã taå nûäa. Em mong muöën möåt ngaây naâo àoá mònh seä tham dûå Thïë vêån höåi vaâ seä giaânh möåt chiïëc huy chûúng vaâng. Giúâ thò em biïët mònh seä khöng bao giúâ àaåt àûúåc àiïìu àoá. Nhûng em biïët em laâ möåt nhaâ vö àõch, vaâ coá leä Thûúång Àïë cuäng biïët àiïìu àoá. Ngûúâi biïët em khöng phaãi laâ möåt keã chõu àêìu haâng, vaâ khi em lïn Thiïn àaâng, Ngûúâi seä trao cho em chiïëc huy chûúng vaâng cuãa em. Khi naâo anh àïën àêy, em seä cho anh xem noá. Caám ún vò tònh caãm anh àaä daânh cho em. Ngûúâi em, ngûúâi baån cuãa anh, Matthew” 90
- 91. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Sûác söëng maänh liïåt Sûå yïëu àuöëi trong tñnh caách múái laâ khuyïët àiïím duy nhêët khöng thïí thay àöíi. - François de La Rochefoucald L êìn àêìu tiïn töi thêëy con Khoái laâ khi noá àang úã trong àöëng lûãa! Möåt lêìn cuâng ba àûáa con nhoã cuãa mònh àïën baäi raác nùçm ngoaâi thõ trêën àïí àöët raác nhû thûúâng lïå, töi phaát hiïån noá bõ vuâi trong möåt àöëng gaåch àang chaáy êm ó. Khi êëy, noá laâ möåt chuá meâo nhoã xñu, toaân thên naám àen nhû than àang cöë hïët sûác bònh sinh boâ vïì phña chuáng töi. - Con seä cûáu noá! - Thùçng beá Scott con töi la lïn. Khi Scott bûúác túái boåc con meâo cêín thêån trong chiïëc khùn rùçn cuãa töi, töi tûå hoãi taåi sao con meâo khöng kïu la khi bõ chaåm àïën nhûäng chöî àau nhû vêåy. Sau naây, chuáng töi múái phaát hiïån lûúäi cuãa noá cuäng bõ boãng nùång. Chuáng töi mang con meâo vïì nöng traåi. Trong luác böën meå con àang chùm soác cho noá thò chöìng töi, Jim, 91
- 92. Haåt giöëng têm höìn trúã vïì nhaâ sau möåt ngaây daâi sûãa haâng raâo mïåt lûã. Anh chùèng ngaåc nhiïn gò khi tröng thêëy noá, vò àêy khöng phaãi laâ lêìn àêìu tiïn chuáng töi àoán chaâo Jim vïì nhaâ bùçng möåt con thuá bõ thûúng. Duâ ngoaâi miïång luác naâo cuäng caâu nhaâu bûåc böåi nhûng trong loâng Jim cuäng khöng núä nhòn thêëy chuáng àau àúán. Vò thïë, anh thûúâng giuáp chuáng töi laâm chuöìng, lo chöî nùçm, laâm raâo vaâ thanh neåp chên cho nhûäng con chöìn, thoã vaâ mêëy chuá chim bõ thûúng maâ chuáng töi àem vïì. Tuy nhiïn, lêìn naây thò khaác. Àêy laâ möåt con meâo, maâ Jim thò chùèng thñch meâo tñ naâo. Chùèng nhûäng thïë, con meâo naây laåi khöng bònh thûúâng. Trïn thên thïí noá, nhûäng chöî àaáng leä àûúåc phuã löng mûúåt giúâ chó toaân laâ vïët boãng. Àöi tai cuãa noá khöng coân vaâ chiïëc àuöi thò bõ chaáy àïën löå caã xûúng. Caác dêëu chên nhoã beá coá thïí vêîn thûúâng in trïn mui nhûäng chiïëc xe húi hay xe taãi àêìy buåi thò nay cuäng khöng coân àuáng hònh daång cuãa chuáng nûäa. Noá hêìu nhû chùèng coân coá neát gò cuãa möåt con meâo - ngoaâi àöi mùæt to xanh thùèm cêìu xin sûå giuáp àúä. Thïë laâ chuáng töi chûäa trõ vïët thûúng cho noá cêín thêån. Chuáng töi coân àùåt tïn cho noá laâ Khoái àïí kyã niïåm lêìn àêìu tòm thêëy noá. Sau ba tuêìn, chuáng töi coá thïí böi thuöëc múä chûäa boãng cho con Khoái, khiïën toaân thên noá trúã thaânh möåt khöëi maâu xanh laå kyâ. Àuöi noá thò àaä gaäy lòa, vaâ böå löng mûúåt maâ àêìy haänh diïån cuãa loaâi meâo cuäng chùèng coân möåt súåi naâo - nhûng caã töi lêîn boån treã àïìu “ngûúäng möå” noá. 92
- 93. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Nhûng Jim laåi khöng nhû vêåy. Thïë nïn, Khoái cuäng chùèng quyá anh. Taåi sao û? Vò anh coá thûá duång cuå möìi öëng àiïëu göìm diïm queåt vaâ caái àeân khi àöët chaáy bêåp buâng. Möîi lêìn anh àöët chiïëc àeân naây lïn, con Khoái laåi trúã nïn hoaãng súå vaâ quaáng quaâng boã chaåy - coá lêìn noá coân laâm àöí caã taách caâ phï vaâ chiïëc àeân cuãa anh trûúác khi chaåy biïën vaâo öëng thöng gioá trong cùn phoâng nguã dûå phoâng. - Taåi sao maây chùèng àïí tao yïn tñ naâo thïë naây? - Jim rïn ró. Tuy vêåy caâng ngaây con Khoái caâng quen dêìn vúái caái öëng àiïëu vaâ chuã nhên cuãa noá hún. Noá nùçm trïn chiïëc traâng kyã vaâ nhòn trûâng trûâng vaâo Jim khi anh huát öëng àiïëu vaâ phaâ khoái thuöëc ra. Möåt höm, Jim nhòn töi cûúâi khuác khñch. - Caái con meâo chïët tiïåt naây, noá laâm anh thêëy töåi löîi quaá! Cuöëi nùm àêìu tiïn, con Khoái tröng vêîn coân thaãm haåi, chùèng khaác caái gieã raách laâ mêëy. Coân thùçng Scott nhaâ töi laåi trúã nïn nöíi tiïëng trong àaám baån vò coá möåt con meâo xêëu nhêët nûúác - maâ cuäng coá thïí laâ xêëu nhêët trêìn àúâi. Dêìn dêìn vaâ cuäng hïët sûác laå luâng, Jim trúã thaânh ngûúâi maâ con Khoái quan têm nhêët. Vaâ chùèng lêu sau, töi nhêån thêëy möåt sûå thay àöíi úã Jim. Giúâ àêy, ñt khi anh huát thuöëc trong nhaâ, vaâ vaâo möåt töëi muâa àöng noå, töi hïët sûác ngaåc nhiïn khi thêëy anh ngöìi trïn ghïë vúái con meâo nhoã xêëu xñ àang nùçm cuöån trong loâng anh. Trûúác 93
- 94. Haåt giöëng têm höìn khi töi kõp lïn tiïëng thò anh àaä lêìm bêìm, noái cöåc löëc nhû àïí phên trêìn. - Em biïët khöng, coá leä noá laånh, noá khöng coá löng maâ. Nhûng, töi nhúá laåi, caái con Khoái naây thñch caái laånh lùæm maâ! Chùèng phaãi noá àaä nguã ngay trûúác öëng thöng gioá vaâ trïn saân loát vaán laånh ngùæt àêëy û? Coá leä Jim àaä bùæt àêìu thêëy thñch con vêåt kyâ dõ naây röìi! Khöng phaãi ai cuäng àïìu chia seã tònh caãm maâ chuáng töi daânh cho Khoái, nhêët laâ nhûäng ngûúâi chûa bao giúâ tröng thêëy noá. Lúâi àöìn àaåi àïën tai möåt nhoám tûå nhêån rùçng mònh laâ nhûäng ngûúâi baão vïå thuá, vaâ möåt bûäa, möåt phuå nûä trong nhoám hoå àaä àïën goä cûãa nhaâ chuáng töi. Hoå nghô rùçng chñnh chuáng töi àaä baåc àaäi con Khoái. Nhûng khi têån mùæt tröng thêëy daáng veã “uy nghi” trêìn truåi cuãa con Khoái àûúåc phoáng àaåi gêëp 10 lêìn àang nêëp àùçng sau bïí nuöi caá nhaâ töi vaâ àang trûâng mùæt nhòn vaâo võ khaách thò baâ ta àaä thay àöíi caách nghô vaâ nhanh choáng caáo tûâ. Sang nùm thûá hai, möåt àiïìu kyâ diïåu xaãy ra. Löng con Khoái bùæt àêìu moåc laåi. Nhûäng súåi löng trùæng beá xñu, mïìm maåi vaâ àeåp hún caã löng cuãa caác chuá gaâ tú dêìn dêìn moåc daâi hún biïën con meâo beá nhoã xêëu xñ cuãa chuáng töi thaânh möåt laân khoái moãng. Jim ngaây caâng thñch laâm baån vúái con Khoái. Coá luác Jim coân öm noá theo khi anh ra ngoaâi thùm àaân gia suác, ghò saát noá vaâo chiïëc quêìn vaãi böng cuãa anh. Ngaây Khoái cuâng Jim ài kiïëm möåt con beá bõ laåc cuäng laâ ngaây noá troân ba tuöíi. Cuöåc luâng kiïëm keáo daâi 94
- 95. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng trong nhiïìu giúâ liïìn, vaâ cûá möîi lêìn dûâng laåi vaâ bûúác ra khoãi xe phoáng mùæt tòm kiïëm, Jim luön àïí cûãa xe múã. Bïn ngoaâi laâ nhûäng caánh àöìng nûát neã àêìy nhûäng àaám coã khö. Xa xa phña chên trúâi baáo hiïåu möåt cún baäo sùæp àïën, vêåy maâ vêîn khöng thêëy daáng con beá àêu. Caãm thêëy chaán ngaán vaâ khöng chuát suy nghô, Jim thoâ tay vaâo tuái lêëy höåp diïm vaâ queåt lïn. Möåt tia lûãa bùæn xuöëng mùåt àêët vaâ trong vaâi giêy, caánh àöìng böëc chaáy. Loâng röëi búâi, Jim chùèng coân têm trñ naâo nghô àïën con meâo. Chó sau khi dêåp tùæt àaám chaáy vaâ tòm ra con beá, anh múái quay vïì vaâ chúåt nhúá: - Con Khoái àêu röìi! - Jim la lïn - Chùæc noá àaä nhaãy ra khoãi xe? Hay laâ noá àaä vïì nhaâ. Khöng phaãi! Chuáng töi àïìu biïët con Khoái khöng bao giúâ coá thïí tòm àûúâng vïì nhaâ tûâ möåt núi caách xa àïën hai dùåm. Trúâi bùæt àêìu àöí mûa khiïën sûå viïåc caâng thïm rùæc röëi. Mûa nùång haåt àïën nöîi chuáng töi khöng thïí naâo ra ngoaâi tòm kiïëm noá. Jim trúã nïn quêîn trñ vaâ tûå àöí löîi cho mònh. Chuáng töi boã caã ngaây höm sau àïí tòm kiïëm, vûâa mong noá cêët tiïëng kïu àïí chuáng töi biïët maâ tòm àïën, vûâa hiïíu laâ noá khoá coá thïí söëng soát nïëu gùåp phaãi thuá dûä. Nhûng röët cuöåc cuäng chùèng ñch gò! Hai tuêìn sau, vêîn khöng thêëy con Khoái vïì nhaâ. Chuáng töi e rùçng noá àaä chïët àêu àoá röìi vò khi muâa mûa bùæt àêìu thò cuäng laâ luác bêìy diïìu hêu, choá soái vaâ luä choá hoang ài kiïëm thûác ùn. Sau àoá khu vûåc chuáng töi laåi bõ möåt cún mûa baäo lúán chûa tûâng thêëy êåp àïën. Nûúác tûâ trïn trúâi nhû truát 95
- 96. Haåt giöëng têm höìn hïët xuöëng núi àêy. Àïën saáng, nûúác luä phuã kñn haâng dùåm, khiïën cho muöng thuá vaâ trêu boâ phaãi tröi daåt àïën caác àaão nùçm raãi raác úã caác núi cao hún. Nhûäng con thoã, gêëu truác, saáo vaâ chuöåt sa maåc súå haäi chúâ nûúác ruát búát trong khi Jim vaâ Scott bò boäm löåi nûúác àûa àaân bï khaát sûäa vïì vúái meå cuãa chuáng an toaân. Trong luác töi cuâng caác con gaái àang chùm chuá quan saát thò àöåt nhiïn Jaymee la lïn: - Ba úi! Coá möåt con thoã nhoã xñu töåi nghiïåp nùçm kia kòa. Ba cûáu noá àûúåc khöng? Jim löåi àïën chöî con vêåt nùçm, khi àûa tay ra àõnh bïë sinh vêåt beá nhoã êëy lïn, anh böîng giêåt bùæn mònh luâi laåi nhû thïí àang hoaãng súå. Anh la lïn: - Khöng thïí tin nöíi. Chñnh laâ con Khoái! - Gioång anh vúä ra - Öi! Con Khoái beá boãng töåi nghiïåp! Mùæt töi ûáa lïå khi con meâo beá nhoã thaãm haåi tûâ tûâ boâ vaâo àöi tay dang röång cuãa Jim, ngûúâi maâ noá àaä möîi luác möîi daânh nhiïìu tònh caãm quyá mïën hún. Anh öm chùåt cú thïí àang run rêíy cuãa noá vaâo ngûåc, thuã thó nhûäng lúâi ïm aái röìi nheå nhaâng lau saåch buân trïn mùåt noá. Suöët thúâi gian àoá, con meâo daán chùåt àöi mùæt xanh vaâo anh vúái sûå caãm thöng khöng thaânh lúâi. Jim àaä àûúåc tha thûá. Khoái laåi vïì nhaâ. Nhòn noá ngoan ngoaän àïí chuáng töi chùm soác, trong loâng chuáng töi thêëy vui hún vò noá dûúâng nhû àaä khoãe lïn. Nhûng con Khoái chûa bao giúâ thêåt sûå khoãe maånh. Möåt buöíi saáng khi noá vûâa troân böën tuöíi, chuáng töi thêëy noá nùçm ruä trong chiïëc ghïë cuãa Jim. Tim noá àaä ngûâng àêåp. 96
- 97. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Khi töi boåc thên thïí nhoã xñu êëy trong chiïëc khùn quaâng cöí maâu àoã cuãa Jim vaâ àùåt noá vaâo chiïëc höåp àûång giaây cuãa luä treã, töi nghô vïì nhiïìu thûá maâ chuá meâo yïu quyá àaä daåy chuáng töi: loâng tin cêåy, sûå thûúng yïu vaâ tinh thêìn àêëu tranh vúái nhûäng àiïìu laå thûúâng duâ têët caã moåi ngûúâi xung quanh cho rùçng baån khöng thïí thùæng. Noá nhùæc nhúã chuáng töi rùçng khöng phaãi bïì ngoaâi - maâ chñnh nhûäng gò nùçm sêu trong traái tim chuáng ta - múái laâ àiïìu àaáng quyá. 97
- 98. Haåt giöëng têm höìn Àöi mùæt biïët noái Nhûäng cú höåi lúán àïí ta giuáp àúä ngûúâi khaác hiïëm khi xuêët hiïån, nhûng nhûäng cú höåi nhoã àïí ta laâm àiïìu àoá úã quanh ta möîi ngaây. - Sally Koch À oá laâ möåt buöíi töëi laånh leäo, reát buöët úã miïìn bùæc Virginia caách àêy àaä nhiïìu nùm. Böå rêu cuãa öng laäo cûáng ngùæc trong caái laånh cuãa muâa àöng khi öng àúåi coá ai àoá giuáp öng sang söng. Sûå chúâ àúåi dûúâng nhû vö têån. Cú thïí öng tï coáng vaâ cûáng àúâ búãi nhûäng cún gioá bêëc giaá laånh. Böîng öng nghe thêëy tiïëng ngûåa phi nhõp nhaâng àang àïën gêìn men theo con àûúâng àêìy sûúng gioá. Öng lo lùæng nhòn khi möåt nhoám chaâng trai phi ngûåa reä qua khuác quanh. Öng àaä àïí cho ngûúâi àêìu tiïn chaåy qua maâ chùèng hïì goåi. Sau àêëy, möåt ngûúâi khaác ài qua, röìi möåt ngûúâi nûäa. Luác naây, tuyïët àaä rúi, tröng öng laäo giöëng nhû möåt bûác tûúång bùçng tuyïët. Öng àaä thêëy ngûúâi kyå sô cuöëi cuâng. Khi ngûúâi naây àïën gêìn, öng giaâ ra dêëu vúái ngûúâi kyå sô röìi noái: 98
- 99. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Chaâo cêåu, cêåu coá phiïìn àûa giaâ naây sang bïn kia söng àûúåc khöng? Chùèng coá löëi naâo àïí ài böå àûúåc caã. Ngûúâi kyå sô ngöìi trïn ngûåa àaáp: - Àûúåc chûá, thûa baác. Baác nhaãy lïn àêy naâo. Thêëy öng laäo khöng thïí nhêëc nöíi cú thïí àaä gêìn nhû àöng cûáng khoãi mùåt àêët, chaâng trai nhaãy xuöëng vaâ giuáp öng leo lïn ngûåa. Chaâng kyå sô khöng chó àûa öng giaâ sang söng maâ coân mang öng àïën núi öng àõnh àïën caách àoá vaâi dùåm nûäa. Khi àïën gêìn möåt maái nhaâ tranh nhoã xñu êëm cuáng, chaâng kyå sô toâ moâ hoãi: - Thûa baác, chaáu thêëy baác àaä àïí nhiïìu ngûúâi cûúäi ngûåa khaác chaåy qua maâ khöng nhúâ lêëy möåt ai àïí giuáp qua söng. Khi chaáu àïën thò baác nhúâ chaáu ngay lêåp tûác. Chaáu thùæc mùæc khöng hiïíu taåi sao, vaâo möåt buöíi töëi muâa àöng laånh giaá nhû thïë naây, baác laåi àúåi vaâ nhúâ ngûúâi cuöëi cuâng. Nïëu chaáu tûâ chöëi khöng giuáp baác thò sao? Öng laäo tûâ tûâ leo xuöëng ngûåa, nhòn thùèng vaâo mùæt chaâng trai, àaáp: - Baác àaä ngöìi àêëy möåt luác röìi. Baác nghô mònh biïët caách nhòn ngûúâi. Khi baác nhòn vaâo mùæt nhûäng chaâng trai kia baác nhêån ra ngay laâ hoå chùèng quan têm gò àïën tònh caãnh cuãa baác caã. Nhúâ hoå giuáp cuäng khöng ñch gò. Nhûng khi nhòn vaâo mùæt chaáu, loâng töët vaâ sûå thûúng ngûúâi hiïån lïn rêët roä. Baác biïët rùçng thaái àöå dõu daâng cuãa chaáu seä múã ra cho baác cú höåi àûúåc giuáp àúä luác baác cêìn. 99
- 100. Haåt giöëng têm höìn Nhûäng lúâi êëm loâng àoá cuãa öng laäo laâm ngûúâi kyå sô hïët sûác caãm àöång. - Chaáu hïët sûác caám ún nhûäng gò baác vûâa noái. - Anh noái vúái öng laäo - Coá leä seä chùèng bao giúâ chaáu quaá bêån röån vúái chuyïån riïng cuãa mònh maâ khöng àaáp laåi nhûäng gi ngûúâi khaác cêìn bùçng loâng nhiïåt thaânh caã. Haånh phuác laâ nûúác hoa - baån khöng thïí vêíy lïn ngûúâi khaác maâ khöng laâm vûúng vaâi gioåt lïn chñnh mònh. - George Bernard Shaw 100
- 101. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Têëm loâng cö giaáo Coá nhûäng àiïím cao traâo quan troång trong cuöåc söëng chuáng ta, vaâ hêìu hïët chuáng àïìu àïën tûâ sûå khuyïën khñch cuãa ai àoá. - George Adams C huáng töi àang trong giúâ hoåc cuãa cö Virginia Deview, khuác khñch cûúâi, thoåc maånh vaâo nhau vaâ baân taán vïì nhûäng “tin tûác” múái nhêët trong ngaây, nhû thuöëc chaãi mñ mùæt maâu tñm àùåc biïåt maâ Cindy àang duâng. Cö Deview hùæng gioång vaâ yïu cêìu chuáng töi trêåt tûå. - Bêy giúâ, - cö vûâa noái vûâa móm cûúâi, - caác em haäy suy nghô vïì nghïì nghiïåp trong tûúng lai cuãa mònh. Caã lúáp dûúâng nhû àöìng loaåt haá höëc miïång vò ngaåc nhiïn. Nghïì nghiïåp cuãa chuáng töi û? Chuáng töi liïëc nhòn nhau. Chuáng töi chó múái 13, 14 tuöíi. Cö giaáo naây thêåt laâ lêín thêín! Àoá laâ àiïìu maâ khaá nhiïìu àûáa trong boån chuáng töi nhêån xeát vïì cö Deview, ngûúâi coá maái toác luön buái lïn vaâ haâm rùng trïn nhö ra. Bïì ngoaâi nhû thïë khiïën cö luön laâ muåc tiïu dïî daâng cho nhûäng tiïëng cûúâi khuác khñch vaâ nhûäng cêu àuâa aác nghiïåt cuãa luä hoåc troâ. 101
- 102. Haåt giöëng têm höìn Cö cuäng hay laâm cho caác hoåc sinh bûåc böåi vò nhûäng yïu cêìu khùæt khe cuãa mònh. Hêìu hïët chuáng töi àïìu xem nheå nùng lûåc cuãa cö. - Phaãi. Têët caã caác em phaãi suy nghô vïì nghïì nghiïåp trong tûúng lai cuãa mònh. - Cö hùng haái noái nhû thïí àêy laâ àiïìu tuyïåt nhêët maâ cö laâm àûúåc cho hoåc sinh cuãa mònh. - Caác em seä phaãi laâm möåt àïì taâi nghiïn cûáu vïì nghïì nghiïåp trong tûúng lai cuãa mònh. Möîi em seä phaãi phoãng vêën möåt ai àoá laâm trong lônh vûåc maâ mònh choån, röìi thuyïët trònh trûúác lúáp. Höm àoá, têët caã chuáng töi àïìu tan hoåc vúái sûå luáng tuáng. Coá ai maâ biïët mònh muöën laâm gò khi múái 13 tuöíi chûá? Tuy nhiïn, töi àaä thu heåp nhûäng lûåa choån cuãa mònh laåi. Töi thñch nghïå thuêåt, ca haát vaâ viïët vùn. Nhûng vïì nghïå thuêåt thò töi rêët tïå, coân khi töi haát caác chõ töi hay heát lïn: “Naây, laâm ún ngêåm miïång laåi duâm ài”. Lûåa choån duy nhêët coân laåi laâ viïët vùn. Vaâ trong nhûäng giúâ lïn lúáp kïë tiïëp cuãa mònh, cö Deview àïìu kiïím tra chuáng töi: “Chuáng töi àaä ài àêu?“, “Caác baån naâo àaä choån àûúåc nghïì nghiïåp cho mònh?”. Cuöëi cuâng, hêìu hïët chuáng töi àïìu àaä choån àûúåc möåt nghïì naâo àoá; töi àaä choån nghïì laâm baáo. Àiïìu àoá coá nghôa laâ töi phaãi ài phoãng vêën möåt phoáng viïn baáo chñ bùçng xûúng bùçng thõt. Àiïìu naây laâm töi rêët lo. Töi ngöìi xuöëng trûúác mùåt ngûúâi phoáng viïn maâ töi gùåp gêìn nhû khöng thïí noái nöíi lúâi naâo. Öng êëy nhòn töi röìi hoãi: - Chaáu coá mang theo cêy viïët naâo khöng? Töi lùæc àêìu. 102
- 103. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Coân giêëy viïët thò sao? Töi laåi lùæc àêìu. Cuöëi cuâng, chùæc öng êëy nhêån ra laâ töi àang súå haäi vaâ àaä cho töi möåt lúâi khuyïn hûäu ñch àêìu tiïn àïí coá thïí trúã thaânh möåt nhaâ baáo. - Baác chûa bao giúâ ài àïën bêët kyâ núi naâo maâ khöng mang theo buát vaâ giêëy viïët caã, búãi vò ta chùèng bao giúâ biïët mònh àang rúi vaâo chöî naâo. Trong 90 phuát tiïëp àoá, ngûúâi phoáng viïn àûáng tuöíi àaä kïí cho töi nghe toaân nhûäng cêu chuyïån vïì caác vuå cûúáp, nhûäng trûúâng húåp ùn chúi sa àoåa vaâ nhûäng vuå hoãa hoaån. Öng kïí vïì möåt àaám chaáy bi thaãm àaä cûúáp ài sinh maång cuãa böën ngûúâi trong gia àònh noå maâ öng khöng thïí naâo quïn. Öng baão rùçng öng vêîn coá thïí ngûãi thêëy muâi thõt cuãa hoå àang chaáy... Vaâi ngaây sau, töi àaä trònh baây baâi thuyïët trònh vïì nghïì nghiïåp cuãa mònh trûúác lúáp hoaân toaân bùçng trñ nhúá möåt caách say sûa nhû bõ thöi miïn. Töi nhêån àûúåc àiïím A cho toaân böå cöng trònh cuãa mònh. Khi nùm hoåc sùæp kïët thuác, möåt vaâi hoåc sinh quaá bêët maän àaä quyïët àõnh traã thuâ cö Virginia Deview vò cöng viïåc khoá khùn maâ cö àaä bùæt chuáng töi laâm. Khi cö ài àïën möåt goác haânh lang noå, chuáng àaä cöë hïët sûác êën maånh möåt caái baánh vaâo mùåt cö. Cö chó bõ xêy xaát nheå bïn ngoaâi, nhûng trong loâng cö àaä bõ töín thûúng rêët nùång. Nhiïìu ngaây sau àoá, cö àaä khöng àïën trûúâng. Khi töi nghe àûúåc chuyïån êëy, ruöåt töi nhû bõ ai cùæt. Töi caãm thêëy xêëu höí cho chñnh mònh vaâ nhûäng àûáa baån cuãa töi, nhûäng ngûúâi khöng biïët laâm àiïìu gò töët hún laâ lïn aán 103
- 104. Haåt giöëng têm höìn möåt ngûúâi phuå nûä vò veã bïì ngoaâi cuãa cö êëy, thay vò thaán phuåc nhûäng phûúng phaáp giaãng daåy thuá võ cuãa cö. Nhiïìu nùm sau, töi àaä quïn têët caã moåi chuyïån vïì cö Deview cuäng nhû nhûäng nghïì nghiïåp chuáng töi àaä lûåa choån. Töi vaâo àaåi hoåc vaâ tòm kiïëm möåt nghïì nghiïåp múái. Cha muöën töi ài theo lônh vûåc kinh doanh vaâ dûúâng nhû àoá laâ möåt lúâi khuyïn àuáng àùæn vaâo luác bêëy giúâ, nhûng oaái oùm thay töi chùèng coá lêëy möåt kyä nùng kinh doanh naâo. Thïë röìi töi chúåt nhúá àïën cö Virginia Deview cuâng ûúác muöën laâm phoáng viïn höìi 13 tuöíi. Töi goåi àiïån cho ba meå. - Con seä àöíi nghïì - Töi thöng baáo. Möåt sûå im lùång nùång nïì úã àêìu dêy àiïån thoaåi bïn kia. - Àöíi sang nghïì gò? - Cuöëi cuâng cha töi cêët tiïëng. - Nghïì laâm baáo aå! Töi coá thïí àoåc thêëy sûå khöng vui qua gioång noái cuãa ba meå, nhûng hoå khöng ngùn caãn töi. Hoå chó nhùæc nhúã töi rùçng àêy laâ möåt lônh vûåc àêìy caånh tranh vaâ töi àaä muöën traánh noá nhû thïë naâo. Hoå noái àuáng. Tuy nhiïn nghïì phoáng viïn baáo chñ àaä àem laåi cho töi àiïìu gò àoá; noá nùçm trong maáu thõt cuãa töi. Noá àem àïën cho töi sûå tûå do àïí àïën àûúåc vúái têët caã nhûäng ngûúâi xa laå vaâ hoãi hoå vïì nhûäng àiïìu àaä xaãy ra. Noá luyïån cho töi caách àùåt cêu hoãi vaâ tòm àûúåc cêu traã lúâi trong caã nghïì nghiïåp lêîn cuöåc söëng riïng tû cuãa mònh. Noá mang àïën cho töi sûå tûå tin. Trong 12 nùm qua, nghïì phoáng viïn àem laåi cho 104
- 105. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng töi sûå haâi loâng vaâ rêët nhiïìu àiïìu ngaåc nhiïn thuá võ. Töi viïët moåi chuyïån tûâ nhûäng keã giïët ngûúâi àïën nhûäng vuå rúi maáy bay vaâ sau cuâng laâ viïët theo súã trûúâng cuãa mònh. Töi thñch viïët vïì nhûäng giêy phuát bi thaãm vaâ mong manh trong cuöåc söëng con ngûúâi, búãi leä töi caãm thêëy àiïìu àoá giuáp hoå trong möåt phûúng diïån naâo àoá. Möåt ngaây noå, khi töi nhùæc àiïån thoaåi lïn, möåt cún soáng kyã niïåm chúåt uâa vïì trong töi. Töi nhêån ra rùçng nïëu khöng coá sûå uãng höå cuãa cö Virginia Deview, töi seä khöng coá àûúåc võ trñ hiïån nay cuãa mònh. Coá leä cö seä chùèng bao giúâ biïët àûúåc nïëu khöng coá sûå giuáp àúä cuãa cö, töi àaä khöng trúã thaânh möåt phoáng viïn vaâ möåt nhaâ vùn. Coá thïí töi àang nguåp lùån trong thïë giúái kinh doanh úã möåt núi naâo àoá, vúái nhûäng ruãi ro to lúán bao vêy lêëy töi möîi ngaây. Töi tûå hoãi giúâ àêy coá bao nhiïu hoåc sinh khaác àaä tûâng laâ hoåc troâ cuãa cö nhêån thûác àûúåc têìm quan troång cuãa baâi têåp nghiïn cûáu vïì nghïì nghiïåp àoá. Ngûúâi ta luön hoãi rùçng: - Anh àaä choån nghïì baáo nhû thïë naâo? - AÂ, anh coá biïët khöng, coá möåt cö giaáo... Töi luön bùæt àêìu nhû thïë vaâ thêìm caám ún cö Deview. Töi mong rùçng nhûäng hoåc troâ cuãa cö khi ngêîm nghô vïì nhûäng ngaây coân ài hoåc cuãa mònh, seä coân giûä laåi trong têm trñ hònh aãnh cuãa möåt ngûúâi giaáo viïn àöåc thên - cö Virginia Deview - rêët riïng, rêët khaác biïåt cuãa hoå. Coá leä hoå seä caám ún cö êëy trûúác khi quaá trïî. 105
- 106. Haåt giöëng têm höìn Àïm cuöëi cuâng Haäy daânh thúâi gian cho moåi ngûúâi quanh mònh – cho duâ àoá laâ möåt viïåc nhoã nhoi. Haäy laâm àiïìu maâ baån chùèng àûúåc hûúãng lúåi löåc gò ngoaâi àùåc quyïìn laâm àiïìu àoá. - Albert Schweitzer C uå úi, con trai cuå àïën röìi àêy. - Cö y taá kheä goåi cuå giaâ. Phaãi goåi àïën mêëy lêìn öng laäo múái khoá nhoåc múã mùæt ra. Àïm qua, öng àûúåc àûa vaâo bïånh viïån trong tònh traång hön mï do truåy tim vaâ sau khi cêëp cûáu, öng cuäng chó tónh laåi phêìn naâo. Öng loaáng thoaáng nhòn thêëy boáng daáng möåt thanh niïn trong böå quên phuåc lñnh thuãy àang àûáng caånh giûúâng mònh. Öng laäo àûa tay ra cêìm lêëy tay chaâng trai. Nhûäng ngoán tay rùæn roãi cuãa anh lñnh siïët nheå baân tay mïìm ruä khöng coân chuát sinh khñ êëy. Cö y taá mang àïën möåt chiïëc ghïë àïí ngûúâi lñnh ngöìi vúái cha mònh. Suöët àïm, anh lùèng lùång ngöìi trong cùn phoâng aánh saáng tuâ muâ, nùæm tay öng laäo vaâ noái vúái öng nhûäng lúâi àöång viïn. Öng laäo hêëp höëi nùçm yïn, khöng noái gò, nhûng tay öng vêîn khöng rúâi baân tay chaâng trai. Mùåc nhûäng tiïëng rò rò cuãa bònh öxy, tiïëng rïn ró cuãa caác bïånh nhên khaác vaâ tiïëng bûúác chên cuãa caác y taá trûåc àïm ra vaâo phoâng, anh lñnh vêîn ngöìi ngay ngùæn bïn öng laäo. 106
- 107. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Cö y taá, thónh thoaãng gheá vaâo thùm nom caác bïånh nhên, luön bùæt gùåp anh lñnh treã thò thêìm nhûäng lúâi an uãi vaâo tai öng. Nhiïìu lêìn, cö chuã yá nhùæc anh chúåp mùæt möåt laát, nhûng anh àïìu tûâ chöëi. Gêìn saáng, öng laäo truát húi thúã cuöëi cuâng. Ngûúâi lñnh cêín thêån àùåt baân tay laånh leäo cuãa öng lïn giûúâng vaâ bûúác ra ngoaâi tòm cö y taá. Anh ngöìi àúåi trong luác cö chuyïín thi haâi öng laäo xuöëng nhaâ xaác vaâ laâm nhûäng thuã tuåc cêìn thiïët. Khi quay laåi, cö y taá ngoã lúâi chia buöìn vúái anh, nhûng khi cö chûa dûát lúâi, anh àaä ngùæt ngang hoãi: - Öng cuå naây laâ ai vêåy? Cö y taá giêåt mònh. - Öng cuå laâ cha anh maâ! - Khöng phaãi àêu. Öng cuå êëy àêu phaãi laâ cha töi. Töi chûa gùåp öng bao giúâ caã. - Vêåy sao anh khöng noái khi töi àûa anh àïën gùåp öng? - Töi biïët laâ coá sûå nhêìm lêîn tûâ ngûúâi cêëp pheáp cho töi vïì nhaâ. Töi nghô coá leä con trai öng cuå vaâ töi truâng tïn, truâng quï quaán vaâ coá söë quên giöëng nhau, do àoá ngûúâi ta múái nhêìm nhû vêåy. - Ngûúâi lñnh giaãi thñch. - Öng cuå rêët muöën gùåp con trai mònh maâ anh êëy laåi khöng coá mùåt úã àêy. Khi àïën bïn öng cuå töi nhêån ra laâ cuå àaä yïëu àïën mûác khöng coân phên biïåt àûúåc töi vúái con trai cuå nûäa. Biïët laâ öng rêët cêìn coá ai àoá bïn caånh, nïn töi àaä quyïët àõnh úã laåi. 107
- 108. Haåt giöëng têm höìn Quaâ sinh nhêåt Töi ûúác ao coá möåt ngaây böën àûáa con cuãa töi seä àûúåc söëng trïn möåt àêët nûúác khöng coá ai bõ phaán xeát búãi maâu da cuãa mònh maâ búãi chñnh têm höìn cuãa ngûúâi êëy. - Martin Luther King Jr. [Chuá thñch: Cêu chuyïån naây àûúåc viïët vaâo nùm 1969 khi maâ naån phên biïåt chuãng töåc úã Myä chûa àûúåc caãi thiïån.] S au khi con trai töi hoåc lúáp möåt àûúåc möåt tuêìn, thùçng beá vïì nhaâ baáo tin rùçng Roger, hoåc sinh ngûúâi Myä göëc Phi duy nhêët trong lúáp, laâ baån ngoaâi sên chúi cuãa noá. Töi nuöët nûúác boåt röìi noái: - Hay nhó! Thïë con seä chúi chung vúái noá bao lêu nûäa thò coá àûáa khaác thay con chúi vúái noá? - ÖÌ, con seä chúi vúái baån êëy maäi maäi meå aå!- Mike traã lúâi töi. Röìi möåt tuêìn sau, töi laåi nghe tin Mike ruã Roger ngöìi chung baân hoåc vúái mònh. Nïëu nhû baån khöng sinh ra vaâ lúán lïn úã têån miïìn nam nûúác Myä xa xöi naây, nhû töi àêy, thò baån seä khöng thïí naâo hiïíu àûúåc nhûäng tin naây khuãng khiïëp nhû thïë naâo. Töi lêåp tûác heån gùåp giaáo viïn daåy lúáp con töi. 108
- 109. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Cö giaáo àoán töi vúái àöi mùæt mïåt moãi vaâ àêìy hoaâi nghi. Cö noái: - Thûa baâ, töi cho laâ baâ cuäng muöën con trai mònh àûúåc ngöìi chung vúái möåt hoåc sinh khaác, phaãi khöng aå? Baâ vui loâng chúâ cho möåt laát. Töi cuäng coá möåt cuöåc heån vúái möåt phuå huynh khaác vaâ baâ êëy àang àïën kòa. Vûâa luác êëy, töi tröng thêëy möåt phuå nûä traåc tuöíi töi bûúác túái. Tim töi tûå nhiïn àêåp maånh búãi töi àoaán chùæc baâ êëy laâ meå cuãa Roger. Núi baâ toaát lïn veã trêìm lùång vaâ hïët sûác àônh àaåc cuãa möåt ngûúâi phuå nûä coá phêím caách, nhûng nhûäng àiïìu àoá cuäng khöng giuáp baâ ta giêëu àûúåc nöîi lo lùæng thïí hiïån qua gioång noái: - Chaáu Roger thïë naâo röìi, thûa cö? Töi mong rùçng con töi vêîn quan hïå töët vúái nhûäng àûáa treã khaác. Nïëu khöng nhû thïë, cö cho töi biïët nheá! Baâ ngêåp ngûâng khi tûå nïu cêu hoãi: - Chaáu coá laâm àiïìu gò khiïën cö phaãi phiïìn loâng khöng? YÁ töi noái laâ viïåc chaáu phaãi thay àöíi chöî ngöìi quaá nhiïìu lêìn! Töi caãm nhêån àûúåc sûå cùng thùèng töåt àöå trong loâng meå cuãa Roger, vò chùæc baâ àaä biïët roä cêu traã lúâi. Nhûng töi thêëy tûå haâo cho cö giaáo lúáp möåt naây khi nghe cö dõu daâng àaáp: - Khöng coá àêu, thûa baâ! Chaáu Roger khöng laâm gò àïí töi phaãi phiïìn loâng caã. Chùèng qua trong nhûäng tuêìn àêìu tiïn, töi cöë gùæng chuyïín àöíi chöî ngöìi àïí cuöëi cuâng em naâo cuäng tòm àûúåc ngûúâi baån húåp vúái mònh thöi. 109
- 110. Haåt giöëng têm höìn Bêëy giúâ töi múái giúái thiïåu mònh vaâ noái rùçng con trai töi laâ baån cuâng baân múái cuãa Roger vaâ töi hy voång hai àûáa noá seä thûúng mïën nhau. Ngay luác noái ra töi àaä biïët nhûäng lúâi cuãa mònh hoaân toaân saáo röîng, chûá têån àaáy loâng, töi thûåc sûå khöng muöën àiïìu naây. Nhûng roä raâng laâ cêu noái êëy àaä laâm yïn loâng meå cuãa Roger. Àaä hai lêìn thùçng beá Roger múâi Mike àïën nhaâ mònh chúi, nhûng lêìn naâo töi cuäng viïån lyá do àïí khöng cho con töi ài. Vaâ röìi coá möåt viïåc xaãy ra khiïën cho loâng töi cûá day dûát maäi khöng thöi khi nghô laåi caách cû xûã cuãa mònh. Vaâo ngaây sinh nhêåt cuãa töi, Mike ài hoåc vïì cêìm trïn tay möåt túâ giêëy lêëm lem àûúåc gêëp laåi vuöng vûác. Töi múã ra vaâ nhòn thêëy ba böng hoa vaâ doâng chûä “Chuác mûâng sinh nhêåt Cö!” àûúåc viïët nùæn noát bùçng buát chò úã mùåt trong túâ giêëy vaâ möåt àöìng cùæc nùm xu. - Roger gûãi tùång meå àoá! -Mike noái - Àoá laâ tiïìn mua sûäa cuãa baån êëy. Khi con noái höm nay laâ sinh nhêåt cuãa meå, baån êëy nhúâ con mang vïì tùång meå. Baån Roger noái rùçng meå cuäng laâ meå cuãa baån êëy, vò meå laâ ngûúâi meå duy nhêët àaä khöng yïu cêìu baån êëy phaãi àöíi sang baân khaác. 110
- 111. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Baân tay cö giaáo Baån khöng bao giúâ biïët àûúåc niïìm haånh phuác maâ möåt haânh àöång tûã tïë àún giaãn mang àïën seä nhû thïë naâo àêu. - Bree Abel T rong ngaây lïî Taå Ún, möåt cö giaáo daåy lúáp möåt noå àaä baão nhûäng hoåc sinh cuãa mònh veä möåt bûác tranh vïì àiïìu gò àoá maâ caác em biïët ún. Cö muöën biïët xem nhûäng àûáa treã tûâ caác vuâng phuå cêån ngheâo naân naây thêåt sûå mang ún ra sao. Tuy nhiïn cö nghô rùçng hêìu hïët caác hoåc sinh cuãa cö seä veä nhûäng bûác tranh vïì gaâ têy hay nhûäng chiïëc baân àêìy thûác ùn. Nhûng cö àaä sûãng söët vúái bûác tranh cuãa beá Douglas, bûác tranh möåt baân tay àûúåc veä bùçng neát treã thú rêët àún giaãn. Nhûng baân tay àoá laâ cuãa ai? Caã lúáp àïìu bõ cuöën huát vúái hònh aãnh trûâu tûúång àoá. - Em nghô àoá chùæc laâ baân tay cuãa Chuáa mang thûác ùn àïën cho chuáng ta - Möåt em noái. - Cuãa möåt ngûúâi nöng dên, - möåt em khaác lïn tiïëng, - búãi vò öng ta nuöi gaâ têy. 111
- 112. Haåt giöëng têm höìn Cuöëi cuâng khi nhûäng em khaác àang laâm baâi, cö giaáo àïën bïn baân Douglas vaâ hoãi cêåu beá baân tay àoá laâ cuãa ai. - Àoá laâ baân tay cö, thûa cö. - Em thêìm thò. Cö nhúá laåi rùçng vaâo giúâ giaãi lao, cö thûúâng hay dùæt tay Douglas, möåt àûáa beá cö àöåc ñt noái. Cö cuäng thûúâng laâm thïë vúái nhûäng baån khaác nhûng vúái Douglas àiïìu àoá coá yá nghôa rêët lúán. Coá leä àêy laâ lïî Taå Ún daânh cho moåi ngûúâi, khöng phaãi cho nhûäng vêåt chêët maâ chuáng ta nhêån àûúåc, maâ laâ cho nhûäng àiïìu, duâ rêët nhoã nhoi khi ta trao tùång cho ngûúâi khaác. Têët caã moåi ngûúâi trïn traái àêët naây àïìu àûúåc sinh ra vúái möåt thaãm kõch - àoá laâ chuáng ta cêìn phaãi lúán lïn. Rêët nhiïìu ngûúâi khöng coá duäng khñ laâm àiïìu àoá. - Helen Hayes 112
- 113. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Ûúác mú beá boãng Khaát voång sêu thùèm nhêët trong baãn chêët cuãa con ngûúâi laâ loâng khao khaát àûúåc àaánh giaá vaâ cöng nhêån àuáng àùæn. - William James V ûâa bûúác ra khoãi lúáp vaâ reä vaâo daäy haânh lang chñnh, Amy Hagadorn àaä va phaãi möåt hoåc sinh lúáp nùm cao lúán àang chaåy àïën tûâ hûúáng ngûúåc laåi. - Coi chûâng maây àoá oùæt con. Cêåu ta naåt nöå cö hoåc sinh lúáp ba naây, röìi laách voâng qua ngûúâi cö beá. Kïë àoá cêåu ta nhe rùng cûúâi khoaái traá khi lêëy tay öm chên phaãi cuãa mònh röìi bùæt chûúác bûúác ài caâ nhùæc cuãa Amy. Amy nhùæm mùæt laåi möåt luác: “Khöng theâm chêëp”, em tûå nhuã röìi ài vïì lúáp hoåc. ÊËy vêåy maâ cho àïën cuöëi ngaây höm àoá, têm trñ Amy vêîn khöng quïn cûã chó chïë nhaåo cuãa cêåu hoåc sinh luác saáng. Vaâ cêåu ta cuäng khöng phaãi laâ ngûúâi duy nhêët laâm thïë vúái em. Ngay tûâ àêìu nùm hoåc àïën giúâ, ngaây naâo cuäng coá baån choåc gheåo Amy, luác thò nhaåi gioång noái cuãa Amy, luác thò bùæt chûúác daáng ài khoá nhoåc cuãa em. Lúáp cuãa em àöng vui lùæm nhûng nhûäng lúâi choåc gheåo àoá khiïën Amy caãm thêëy laåc loäng vö cuâng. Bûäa cúm töëi höm àoá, Amy lùång leä ùn maâ khöng noái möåt lúâi naâo. Biïët con mònh àaä gùåp chuyïån khöng vui úã 113
- 114. Haåt giöëng têm höìn trûúâng, baâ Patty Hagadorn tùçng hùæng röìi lïn gioång vui àuâa thöng baáo möåt tin söët deão. - Àaâi phaát thanh àõa phûúng nùm nay coá múã möåt cuöåc thi viïët vïì àiïìu ûúác Giaáng Sinh. Caác baån haäy mau mau viïët thû gúãi cho öng giaâ Noel vaâ biïët àêu baån seä laâ ngûúâi thùæng cuöåc. Meå nghô rùçng cö beá coá maái toác xoùn maâu vaâng hung àang ngöìi úã baân nïn tham gia ngay thöi! Amy khuác khñch cûúâi vaâ khöng àúåi meå giuåc lêìn thûá hai, em lêëy giêëy buát ra. Em àùåt buát viïët doâng chûä àêìu tiïn: “Thûa öng giaâ Noel”. Trong khi em nùæn noát viïët, moåi ngûúâi trong nhaâ cöë àoaán xem Amy àang cêìu xin öng giaâ Noel àiïìu gò. Chõ gaái Jamie vaâ meå em àïìu nghô rùçng con buáp bï Barbie thêåt lúán seä laâ ûu tiïn söë möåt trong danh saách lúâi ûúác cuãa em. Coân böë cuãa Amy thò àoaán àoá laâ möåt quyïín truyïån tranh. Tuy nhiïn, Amy khöng hïì heá cho ai biïët lúâi ûúác cuãa mònh. Taåi àaâi phaát thanh cuãa thõ trêën Fort Wayne, bang Indiana, nhûäng laá thû cuãa caác em nhoã aâo aåt gûãi àïën dûå thi. Caác nhên viïn àaä liïåt kï àûúåc rêët nhiïìu moán quaâ khaác nhau maâ caác beá trai beá gaái úã khùæp núi trong thaânh phöë ûúác ao nhêån àûúåc trong ngaây Giaáng Sinh. Khi àïën laá thû cuãa Amy, giaám àöëc Lee Tobin àaä àoåc ài àoåc laåi noá rêët cêín thêån: “Thûa Öng giaâ Noel! Con tïn laâ Amy, nùm nay con chñn tuöíi. Con coá möåt chuyïån rùæc röëi úã trûúâng hoåc, khöng biïët öng coá thïí 114
- 115. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng giuáp con àûúåc khöng? Caác baån cûúâi nhaåo con vò daáng con ài, caách con chaåy vaâ gioång con noái. Con bõ bïånh baåi naäo. Con chó xin öng cho con coá àûúåc möåt ngaây khöng bõ ai àoá cûúâi nhaåo vaâ chïë giïîu con. Thên aái, Amy” Traái tim Lee Tobin àau nhoái khi öng àoåc laá thû êëy. Öng biïët baåi naäo laâ cùn bïånh laâm röëi loaån cú bùæp maâ coá leä àaä khiïën caác baån hoåc cuâng trûúâng vúái Amy coá nhûäng suy nghô khöng hay. Öng nghô rùçng töët hún nïn àïí ngûúâi dên úã Fort Wayne àûúåc biïët vïì cö beá àùåc biïåt naây cuâng lúâi ûúác khaác thûúâng cuãa em. Nghô vêåy öng Tobin goåi àiïån thoaåi àïën toâa soaån cuãa túâ nhêåt baáo trong vuâng. Ngaây höm sau, hònh aãnh cuãa Amy vaâ laá thû em gûãi cho öng giaâ Noel xuêët hiïån ngay trïn trang nhêët túâ News Sentinel. Cêu chuyïån vïì em àûúåc lan truyïìn nhanh choáng. Khùæp nûúác Myä, baáo chñ, àaâi phaát thanh vaâ àaâi truyïìn hònh àöìng loaåt àûa tin vïì cêu chuyïån cuãa beá gaái úã Fort Wayne, Indiana, ngûúâi chó xin möåt moán quaâ Giaáng Sinh giaãn dõ maâ rêët êën tûúång: möåt ngaây khöng bõ ai chïë giïîu. Thêåt bêët ngúâ, nhûäng ngaây sau àoá gia àònh Hagadorn àaä liïn tuåc nhêån àûúåc rêët nhiïìu thû cuãa treã em cuäng nhû ngûúâi lúán tûâ khùæp núi trong nûúác gûãi àïën cho Amy, rêët nhiïìu thiïåp chuác mûâng Giaáng Sinh vaâ nhûäng lúâi àöång viïn. Trong suöët muâa Giaáng Sinh bêån röån àoá, nhûäng caánh thû êëm tònh baån beâ vaâ chia seã cuãa hún hai ngaân ngûúâi trïn khùæp thïë giúái àaä gúãi àïën cho Amy. Trong söë àoá, coá ngûúâi bõ khuyïët têåt, coá ngûúâi 115
- 116. Haåt giöëng têm höìn cuäng tûâng bõ chïë giïîu khi coân beá, nhûng möîi ngûúâi àïìu daânh cho Amy möåt thöng àiïåp àùåc biïåt. Qua nhûäng laá thû vaâ caánh thiïåp tûâ nhûäng ngûúâi khöng quen khöng biïët êëy, Amy thoaáng thêëy möåt thïë giúái àêìy ùæp nhûäng con ngûúâi thûåc sûå quan têm àïën nhau. Vaâ em nhêån ra rùçng khöng coân möåt hònh thûác nhaåo baáng naâo vaâ khöng möåt gaánh nùång chïë giïîu naâo coá thïí laâm cho em caãm thêëy cö àöåc nûäa. Nhiïìu ngûúâi caám ún Amy vò àaä can àaãm lïn tiïëng. Nhûäng ngûúâi khaác khuyïën khñch em àûâng àïí têm àïën sûå giïîu cúåt vaâ haäy ngêíng cao àêìu. Lynn, möåt hoåc sinh lúáp 6 úã Texas àaä viïët cho Amy: “Mònh muöën kïët baån vúái àùçng êëy. Mònh nghô nïëu baån àïën thùm mònh thò chuáng ta seä rêët vui àêëy! Seä khöng ai nhaåo baáng boån mònh, vò nïëu hoå laâm thïë, chuáng ta chùèng theâm nghe.” Amy àaä àaåt àûúåc àiïìu ûúác cuãa mònh - möåt ngaây khöng bõ ai chïë giïîu úã trûúâng tiïíu hoåc South Wayne. Caác giaáo viïn vaâ hoåc sinh trong trûúâng coân ài xa hún nûäa, bùçng caách cuâng thaão luêån vúái nhau vïì haânh vi chïë nhaåo seä laâm cho ngûúâi khaác caãm thêëy nhû thïë naâo. Nùm àoá, thõ trûúãng cuãa Fort Wayne chñnh thûác tuyïn böë rùçng ngaây 21 thaáng 12 seä trúã thaânh “Ngaây cuãa Amy Hagadorn”. Viïn thõ trûúãng giaãi thñch rùçng viïåc maånh daån ûúác xin möåt àiïìu giaãn dõ nhû thïë, Amy àaä nïu möåt têëm gûúng cho têët caã moåi ngûúâi. - Moåi ngûúâi, - öng thõ trûúãng noái, - ai cuäng muöën àûúåc àöëi xûã möåt caách trên troång, àuáng àùæn vaâ nöìng êëm, vaâ hoå xûáng àaáng àûúåc nhêån têët caã nhûäng àiïìu àoá. 116
- 117. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Ngûúâi phuå nûä nhên hêåu Tònh yïu maâ chuáng ta cho ài laâ tònh yïu duy nhêët chuáng ta giûä àûúåc. - Elbert Hubbard N ïëu baån àaä coá lêìn viïëng thùm thaânh phöë New Orleans xinh àeåp, chùæc hùèn seä coá ai àoá hûúáng dêîn baån àïën khu kinh doanh lêu àúâi cuãa thaânh phöë naây, núi têåp trung caác ngên haâng, cûãa hiïåu, khaách saån vaâ seä chó cho baån thêëy möåt pho tûúång àûúåc dûång vaâo nùm 1884, àûáng sûâng sûäng taåi quaãng trûúâng nhoã úã àêy. Pho tûúång taåc hònh möåt ngûúâi phuå nûä àang ngöìi trïn caái ghïë thêëp, tay öm möåt àûáa beá àang ngaã àêìu vaâo ngûúâi baâ. Ngûúâi phuå nûä khöng mêëy xinh àeåp vaâ trang phuåc cuãa baâ khaá giaãn dõ. Baâ mang möåt àöi giaây vaãi, mùåc vaáy trún, trïn vai quaâng möåt caái khùn vaâ àöåi möåt caái muä röång vaânh trïn àêìu. Baâ coá daáng ngûúâi têìm thûúác, tröng húi mêåp. Khuön mùåt baâ coá neát àiïín hònh cuãa ngûúâi AÁi Nhô Lan vúái chiïëc cùçm vuöng vûác. AÁnh mùæt cuãa baâ thêåt àùåc biïåt, chuáng nhòn baån möåt caách nöìng êëm, chûáa chan tònh caãm tûåa nhû aánh mùæt cuãa möåt ngûúâi meå daânh cho àûáa con thên yïu cuãa mònh. 117
- 118. Haåt giöëng têm höìn Coá möåt söë àiïìu àaáng ngaåc nhiïn vïì bûác tûúång naây. Àoá laâ möåt trong nhûäng pho tûúång àêìu tiïn úã Myä àûúåc taåc àïí tön vinh möåt ngûúâi phuå nûä. Ngay caã taåi chêu Êu cöí xûa, coá rêët ñt tûúång àaâi àûúåc xêy dûång àïí toã loâng tön vinh phuå nûä, vaâ nïëu coá, hêìu hïët chuáng àïìu daânh cho nhûäng nûä hoaâng hoùåc cöng nûúng quyïìn quyá, nhûäng ngûúâi rêët xinh àeåp vaâ rêët sang troång. Nhûng pho tûúång úã New Orleans naây thò hoaân toaân khaác. Pho tûúång naây thuöåc vïì baâ Margaret Haughery, nhûng chùèng ai taåi New Orleans nhúá roä caái tïn àoá. Hoå chó nhúá baâ laâ Margaret. Vaâ àêy laâ cêu chuyïån vïì baâ Margaret vaâ lyá do taåi sao ngûúâi ta phaãi dûång tûúång àïí tûúãng niïåm baâ. Margaret möì cöi caã cha lêîn meå khi coân rêët nhoã. Baâ àûúåc möåt cùåp vúå chöìng treã nhêån laâm con nuöi. Hoå cuäng ngheâo khoá vaâ tûã tïë nhû cha meå ruöåt cuãa baâ. Margaret söëng vúái hoå àïën luác trûúãng thaânh, lêåp gia àònh vaâ sinh möåt con trai. Nhûng khöng may, chùèng bao lêu sau chöìng, röìi con baâ lêìn lûúåt qua àúâi, àïí laåi mònh Margaret quaånh hiu. Tuy ngheâo nhûng Margaret khoãe maånh vaâ gioãi giang. Baâ khöng àïí àau buöìn quêåt ngaä, baâ vêîn tiïëp tuåc laâm viïåc. Baâ uãi quêìn aáo cho möåt tiïåm giùåt uãi suöët ngaây tûâ saáng súám àïën töëi mõt. Vaâ möîi ngaây, qua song cûãa söí núi laâm viïåc, baâ tröng thêëy nhûäng àûáa treã úã traåi möì cöi gêìn àoá laâm viïåc vaâ chúi àuâa. Möåt thúâi gian sau, möåt trêån àaåi dõch xuêët hiïån úã thaânh phöë, cûúáp ài bao sinh maång vaâ laâm cho söë treã cöi cuát tùng lïn. Traåi möì cöi khöng àuã chöî àïí chùm soác caác em, coân caác em thò 118
- 119. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng àang cêìn möåt chöî dûåa. Chùæc hùèn khöng ai coá thïí nghô rùçng möåt ngûúâi phuå nûä ngheâo heân, söëng bùçng nghïì giùåt uãi, laåi coá thïí trúã thaânh möåt chöî dûåa thên aái maâ caác em beá bú vú àang cêìn àïën. Nhûng Margaret àaä nghô nhû vêåy. Baâ àïën thùèng traåi möì cöi, noái rùçng baâ seä trñch möåt phêìn lûúng cuãa mònh tùång cho traåi vaâ ngoaâi ra baâ coân tònh nguyïån söëng bïn caånh àïí chùm soác caác em. Baâ cöë gùæng laâm viïåc chùm chó, vaâ chùèng mêëy chöëc, tûâ söë tiïìn lûúng daânh duåm àûúåc, baâ mua möåt cùåp boâ vaâ möåt chiïëc xe chúã haâng nhoã. Möîi saáng, baâ àaánh xe ài giao sûäa cho khaách haâng vaâ khöng quïn xin nhûäng thûác ùn coân thûâa tûâ caác khaách saån vaâ nhûäng nhaâ giaâu coá trong thaânh phöë vïì cho luä treã àoái loâng trong traåi möì cöi. Vaâo nhûäng luác khoá khùn nhêët, nhiïìu khi chñnh söë thûác ùn thûâa thaäi àoá àaä giuáp caác em êëm buång. Vúái khoaãn tiïìn baâ Margaret kiïëm àûúåc, möîi tuêìn baâ trñch möåt phêìn mang àïën tùång traåi treã möì cöi. Sau vaâi nùm söë tiïìn êëy ngaây möåt lúán. Do tñnh cêín thêån vaâ gioãi giang, cöng viïåc kinh doanh cuãa baâ ngaây thïm phaát triïín. Vaâ duâ vêîn cho ài, Margaret vêîn kiïëm àûúåc nhiïìu tiïìn hún vaâ mua thïm nhiïìu boâ. Cuöëi cuâng, bùçng söë tiïìn tñch luäy, baâ xêy möåt ngöi nhaâ daânh cho treã em möì cöi. Möåt thúâi gian sau, Margaret mua àûúåc möåt loâ laâm baánh mò, röìi baâ chuyïín sang nghïì giao baánh mò. Vaâ nhûäng àöìng tiïìn kiïëm àûúåc, baâ vêîn àïìu àùån trñch ra tùång cho traåi möì cöi. 119
- 120. Haåt giöëng têm höìn Röìi cuöåc nöåi chiïën úã Myä buâng nöí. Trong thúâi buöíi loaån ly, bïånh têåt vaâ àêìy súå haäi êëy, Margaret vêîn àaánh chiïëc xe boâ ài giao baánh mò. Baâ luön xoay xúã àïí vûâa giuáp àúä nhûäng ngûúâi lñnh àoái khaát, vûâa quan têm àïën nhûäng em beá möì cöi. Dêîu vêåy, khi chiïën tranh kïët thuác baâ cuäng coá àuã tiïìn xêy möåt loâ baánh mò lúán. Àïën luác naây, khöng ai trong thaânh phöë khöng biïët àïën tïn baâ. Treã em trong khùæp thaânh phöë yïu quyá baâ. Caác doanh nhên tûå haâo vïì baâ. Nhûäng ngûúâi ngheâo àïën gùåp baâ xin lúâi khuyïn baão. Baâ thûúâng ngöìi trûúác cûãa vùn phoâng mònh, trong böå vaáy bùçng vaãi daây vaâ vúái caái khùn nhoã quaâng trïn cöí, têån tònh àûa ra lúâi khuyïn cho têët caã nhûäng ai àïën nhúâ baâ giuáp àúä, bêët kïí hoå giaâu hay ngheâo. Cuöåc söëng dêìn tröi cho àïën möåt ngaây, baâ Margaret lùång leä qua àúâi. Luác àoåc di chuác cuãa baâ, ngûúâi ta múái biïët ngoaâi têët caã nhûäng gò baâ àaä hiïën tùång, baâ vêîn coân daânh duåm àûúåc 30.000 àö la - möåt söë tiïìn khöng nhoã - vaâ baâ muöën tùång hïët söë tiïìn naây cho têët caã caác traåi möì cöi trong thaânh phöë, khöng phên biïåt laâ traåi cuãa ngûúâi da trùæng, da àen, ngûúâi Do Thaái, ngûúâi theo àaåo Thiïn Chuáa hay àaåo Tin Laânh. Margaret luön noái “Têët caã àïìu laâ treã möì cöi nhû nhau”. Vaâ baån biïët khöng, nhûäng yá nguyïån cao àeåp cuãa baâ àaä àûúåc kyá bùçng möåt neát gaåch ngang thay cho tïn cuãa baâ, vò Margaret chûa bao giúâ biïët àoåc hay biïët viïët! Khi hay tin baâ qua àúâi, ngûúâi dên New Orleans àaä truyïìn tuång vïì baâ rùçng “baâ laâ meå cuãa têët caã nhûäng ngûúâi möì cöi meå, laâ baån cuãa nhûäng ngûúâi khöng coá baån beâ. Sûå thöng tuïå cuãa baâ khöng trûúâng hoåc naâo coá thïí daåy àûúåc. Chuáng ta seä maäi maäi khöng àûúåc quïn 120
- 121. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng baâ êëy”. Thïë laâ hoå taåc möåt bûác tûúång mang àêåm nhûäng neát quen thuöåc vïì baâ àaä àïí laåi trong têm trñ möîi ngûúâi, luác baâ àang ngöìi trûúác vùn phoâng riïng hoùåc àaánh chiïëc xe boâ ài chúã haâng. Vaâ ngaây nay, pho tûúång vêîn sûâng sûäng úã àoá, ngay giûäa thaânh phöë àöng àuác ngûúâi qua laåi, thïí hiïån têëm loâng kñnh troång cuãa ngûúâi dên New Orleans àöëi vúái ngûúâi phuå nûä coá traái tim vö cuâng nhên hêåu vaâ caách söëng giaãn dõ tïn laâ Margaret Haughery. 121
- 122. Haåt giöëng têm höìn Sûå lûåa choån cuãa meå Laåc quan laâ têm traång coá thïí khiïën cho êëm traâ cêët tiïëng haát duâ nûúác trong buång noá àang noáng rûåc. - Ngaån ngûä Nga N gay tûâ nhoã, töi hay thêìm ganh tõ vúái veã àeåp cuãa meå vaâ nhûäng gò meå àaåt àûúåc. Nhûng khi meå bõ liïåt úã tuöíi 31 do u xûúng söëng, thò cuöåc àúâi chuáng töi àaä thay àöíi hùèn - luác êëy töi múái troân 10 tuöíi. Dûúâng nhû chó qua möåt àïm thöi, saáng dêåy meå thêëy mònh bêët àöång trïn giûúâng. Coân töi thò coân quaá treã con nïn khöng thïí hiïíu hïët caái nghôa móa mai cuãa tûâ “khöëi u laânh tñnh”, nhûng chùèng laânh tñnh chuát naâo àöëi vúái meå töi. Trûúác àoá, meå rêët vui veã, thñch giao du vaâ thûúâng múâi khaách àïën nhaâ chúi. Meå cêët cöng haâng giúâ laâm moán thõt nguöåi vaâ baây biïån hoa tûúi. Röìi trong luác moåi ngûúâi khiïu vuä röån raâng thò meå laåi têët bêåt lo sùæp xïëp chöî nguã cho nhûäng ngûúâi baån phûúng xa. Maâ meå thñch khiïu vuä lùæm. Àïën giúâ, töi vêîn nhúá böå àöì daå höåi tuyïåt vúâi cuãa meå - vaáy àen vaâ chiïëc aáo buöåc dêy laâm nöíi bêåt maái toác vaâng oáng aã. Ngaây meå àem vïì àöi giaây goát cao maâu àen, töi cuäng höìi höåp chùèng keám gò meå. 122
- 123. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Töëi àoá, töi khöng noái quaá, meå laâ ngûúâi phuå nûä àeåp nhêët trïn àúâi. Töi tin thûá gò meå cuäng biïët laâm: chúi tennis (meå tûâng giaânh giaãi thûúãng höìi hoåc àaåi hoåc), may vaá (meå tûå may têët caã quêìn aáo cho chuáng töi), chuåp hònh (meå àaä tûâng thùæng úã cuöåc thi quöëc gia), viïët laách (meå phuå traách möåt muåc trïn baáo) vaâ nêëu nûúáng (àùåc biïåt laâ nhûäng moán Têy Ban Nha cho cha). Giúâ àêy, khi khöng thïí laâm nhûäng viïåc êëy nûäa, meå àöëi mùåt vúái bïånh têåt cuâng vúái loâng quaã caãm vaâ quyïët têm tûúng tûå. Nhûäng tûâ “taân têåt”, “vêåt lyá trõ liïåu” àaä trúã thaânh möåt phêìn cuãa thïë giúái múái, xa laå maâ chuáng töi vûâa bûúác vaâo. Dêìn dêìn, töi àaä hoåc caách chùm soác meå, thay vò àûúåc meå chùm soác. Röìi viïåc àêíy xe lùn àûa meå vaâo bïëp àaä thaânh thöng lïå. Meå chó cho töi nghïå thuêåt tóa caâ röët, khoai têy vaâ caách nhaâo têím miïëng thõt boâ nûúáng vúái toãi tûúi, muöëi vaâ bú sao cho ngon. Lêìn àêìu tiïn nghe noái àïën cêy gêåy, töi liïìn phaãn àöëi: - Con khöng muöën ngûúâi meå xinh àeåp cuãa mònh duâng gêåy àêu! Meå chó nheå nhaâng baão: - Thïë con thñch meå ài bùçng gêåy hay khöng bao giúâ ài naâo? Möîi thaânh tñch meå àaåt àûúåc laâ möåt sûå kiïån àaáng nhúá cho caã hai chuáng töi: naâo sûã duång àûúåc maáy àaánh 123
- 124. Haåt giöëng têm höìn chûä bùçng àiïån, laái xe coá thiïët bõ tûå àöång vaâ lêëy bùçng thaåc sô qua möåt chûúng trònh àùåc biïåt. Meå tòm hiïíu têët caã moåi thûá vïì ngûúâi khuyïët têåt vaâ chñnh meå lêåp ra nhoám höî trúå mang tïn Gia Àònh Khuyïët Têåt. Möåt ngaây noå, meå àûa töi vaâ caác anh àïën cuöåc hoåp mùåt cuãa höåi. Chûa bao giúâ töi thêëy àöng ngûúâi khuyïët têåt àïën thïë. Trúã vïì, töi trúã nïn trêìm tû, caãm thêëy mònh vêîn coân may mùæn. Nhiïìu ngûúâi coá tònh caãnh rêët thûúng têm. Meå coân dêîn chuáng töi àïën gùåp nhûäng ngûúâi baåi naäo - chuáng töi khöng coân bõ söëc nûäa. Meå daåy chuáng töi caách giao tiïëp vúái nhûäng ngûúâi chêåm phaát triïín trñ tuïå. Hoå coá khi coân dïî mïën hún möåt söë ngûúâi “bònh thûúâng” khaác. Cha töi thò luön yïu thûúng vaâ àûáng bïn caånh meå. Nghô meå luön chêëp nhêån hoaân caãnh vúái tinh thêìn laåc quan, tónh taáo nïn hêìu nhû chùèng khi naâo töi thêëy buöìn hay phêîn uêët vïì àiïìu àoá. Töi khöng bao giúâ quïn caái ngaây maâ suy nghô tûå maän àoá trong töi tan nhû boåt xaâ phoâng. ÊËy laâ vaâo möåt dõp gia àònh múã tiïåc luác töi àaä laâ thiïëu nûä. Àuáng luác hònh aãnh meå duyïn daáng trong böå àöì daå höåi, mang àöi giaây cao goát àaä phai nhaåt trong tiïìm thûác töi, thò töi chúåt bùæt gùåp meå ngöìi ngoaâi cuöåc vui, móm cûúâi nhòn töi vaâ baån beâ khiïu vuä. Tim töi nhû thùæt laåi trûúác khung caãnh tûúng phaãn vúái sûå têåt nguyïìn cuãa meå. Thïë röìi, hònh aãnh meå töi raång ngúâi àang khiïu vuä böîng uâa vïì trûúác mùæt töi. Töi tûå hoãi khöng biïët meå coá caãm nhêån giöëng mònh khöng. Möåt caách vö thûác, töi tiïën vïì phña meå, vaâ, duâ àöi möi meå àang móm cûúâi nhûng töi thêëy mùæt meå 124
- 125. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng ngêën lïå. Töi boã chaåy vïì phoâng, uáp mùåt vaâo göëi khoác nûác núã. Tûâ giêy phuát àoá, töi caãm nhêån sûác maånh tinh thêìn cuãa meå - daám chêëp nhêån hy sinh nhûäng thuá vui mònh yïu thñch. Lúán lïn töi laâm viïåc trong möi trûúâng caãi taåo phaåm nhên, vaâ meå rêët thñch giuáp àúä töi. Meå àïì nghõ àûúåc daåy caách saáng taác vùn chûúng cho caác hoåc viïn cuãa töi. Khi khöng thïí àïën nhaâ tuâ àûúåc nûäa, meå vêîn thûúâng xuyïn viïët thû cho hoå. Möåt ngaây noå, meå nhúâ töi gûãi thû cho möåt tuâ nhên tïn Waymon. Mang maáng nghô mònh sùæp biïët thïm àiïìu gò àoá vïì meå, töi xin pheáp meå àoåc laá thû êëy trûúác. Meå àöìng yá. Laá thû viïët: “Öng Waymon thên mïën! Töi àaä suy nghô rêët nhiïìu vïì laá thû cuãa öng. Öng noái rùçng cuöåc söëng sau nhûäng chêën song sùæt thêåt khùæc nghiïåt. Töi hoaân toaân thöng caãm vúái öng. Nhûng khi öng baão töi khöng thïí hònh dung àûúåc caãnh söëng bõ giam cêìm nhû thïë naâo thò töi khùèng àõnh laâ öng àaä lêìm! Waymon aå! Trïn àúâi coá nhiïìu kiïíu tûå do vaâ nhiïìu daång nguåc tuâ. Vaã laåi, àöi khi chñnh chuáng ta tûå taåo ra nhaâ tuâ cho mònh àêëy chûá. ÚÃ tuöíi 31, töi böîng mêët khaã nùng ài laåi. Töi àaä caãm giaác nhû àêët lúã dûúái chên mònh. Têm trñ lêën cêën maäi yá nghô rùçng, suöët phêìn àúâi coân laåi mònh seä bõ giam cêìm trong cú thïí mònh, khöng coân àûúåc tûå do ài laåi, khiïu vuä hoùåc öm caác con vaâo loâng nûäa. Vêët vaã lùæm töi múái chêëp nhêån tònh traång cuãa mònh, cöë khöng àùæm chòm trong sûå buöìn tuãi. Biïët bao lêìn töi 125
- 126. Haåt giöëng têm höìn tûå hoãi liïåu cuöåc àúâi naây coá coân àaáng söëng nûäa khöng; luön bõ aám aãnh búãi hai chûä “tuâ àaây” vaâ tuyïåt voång vò nhûäng thûá quan troång àöëi vúái mònh àaä mêët ài. Nhûng röìi möåt ngaây kia töi chúåt nhêån ra mònh coân àûúåc quyïìn choån lûåa. Nïn cûúâi hay khoác khi gùåp caác con? Seä trúã thaânh möåt ngûúâi meå mêîu mûåc hay ngûúâi meå chïët heáo trong têm tûúãng chuáng? Nïn nguyïìn ruãa hay cêìu xin Thûúång Àïë ban cho sûác maånh dûåa vaâo niïìm tin? Töi quyïët àõnh chûâng naâo coân söëng, töi vêîn phaãi nöî lûåc; phaãi haânh àöång tñch cûåc; vaâ cöë múã röång biïn giúái tinh thêìn àïí buâ laåi nhûäng haån chïë vïì thïí chêët. Coá nhiïìu daång tûå do, Waymon a! Khi chuáng ta mêët möåt tûå do naây, àún giaãn ta phaãi tòm kiïëm tûå do khaác. Öng coá thïí nhòn trúâi u aám hoùåc chên trúâi tûúi àeåp qua nhûäng chêën song. Öng coá thïí laâ têëm gûúng saáng cho lúáp treã hay chõu hoâa lêîn vaâo nhûäng keã xêëu. Vïì phûúng diïån naâo àoá, giûäa töi vaâ öng àïìu cuâng chung möåt caãnh ngöå, öng Waymon aå!” Àoåc xong, töi múái vúä leä, nhûäng àiïìu trûúác kia töi coi laâ àûúng nhiïn nay àaä trúã thaânh nguöìn àöång viïn bñ êín vaâ vö cuâng maånh meä. 126
- 127. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Khöng viïåc gò phaãi lo Cuöåc söëng khöng cöë yá muöën laâm chuáng ta súå haäi maâ chó muöën chuáng ta thêëu hiïíu noá maâ thöi. - Marie Curie T öi tûâng söëng trong nöîi súå triïìn miïn. Súå phaãi mêët ài nhûäng gò mònh àang coá; súå chùèng bao giúâ àaåt àûúåc nhûäng gò mònh ao ûúác. Seä ra sao nïëu trïn àêìu töi chùèng coân súåi toác naâo? Seä ra sao nïëu töi chùèng bao giúâ coá àûúåc möåt ngöi nhaâ tûúm têët? Seä ra sao nïëu daáng dêëp cuãa töi böîng hoáa ra phuåc phõch, mêët ài veã hêëp dêîn? Seä ra sao nïëu töi mêët viïåc? Seä ra sao nïëu töi bõ têåt nguyïìn vaâ khöng thïí cuâng chúi boáng vúái caác con? Seä ra sao nïëu töi giaâ yïëu vaâ chùèng thïí caãm nhêån àêìy àuã vaâ khöng coá ñch gò cho nhûäng ngûúâi xung quanh? Nhûng cuöåc söëng luön ûu aái nhûäng ai biïët lùæng nghe, vaâ giúâ àêy töi hiïíu: Nïëu trïn àêìu khöng coân súåi toác naâo, töi seä cöë gùæng àïí trúã thaânh möåt keã hoái àêìu gioãi nhêët. Vaâ töi seä biïët ún 127
- 128. Haåt giöëng têm höìn caái àêìu trú chên toác cuãa mònh vêîn naãy sinh nhûäng yá tûúãng múái. Ngöi nhaâ khöng laâm cho ngûúâi ta haånh phuác. Traái tim àau khöí àêu thïí thoãa loâng trong möåt ngöi nhaâ röång lúán. Trong khi traái tim traân ngêåp niïìm vui seä mang haånh phuác phuã àêìy bêët kyâ ngöi nhaâ naâo. Nïëu töi daânh thúâi gian àïí hoaân thiïån têm höìn, tònh caãm vaâ trñ tuïå cuãa mònh, thay vò chó chùm chùæm trau chuöët hònh thïí bïn ngoaâi, thò töi seä àeåp hún lïn möîi ngaây. Nïëu khöng ai nhêån töi laâm viïåc, töi seä laâm nhûäng viïåc maâ mònh thñch - trïn àúâi naây liïåu coá gò saánh àûúåc vúái sûå tûå do thïí hiïån mònh? Nïëu vò taân têåt maâ töi khöng thïí daåy con caách àaá boáng, thò töi seä coá nhiïìu thúâi gian hún àïí hûúáng dêîn noá caách xûã trñ nhûäng àûúâng boáng hiïím hoác cuãa cuöåc àúâi. Àiïìu naây coá ñch cho chuáng hún. Coân nïëu nhû tuöíi taác lêëy ài sûác khoãe, khaã nùng nhaåy beán vaâ thïí lûåc cuãa töi, töi seä trao tùång nhûäng ngûúâi quanh mònh sûác maånh cuãa niïìm tin, sûå sêu sùæc cuãa tònh yïu, vaâ sûå treã trung cuãa möåt têm höìn àaä àûúåc àõnh hònh búãi bao chöng gai cuöåc àúâi. Duâ söë phêån töi coá phaãi hûáng chõu nhûäng mêët maát àau thûúng, nhûäng thêët voång àùæng cay ï chïì àïën àêu chùng nûäa, töi vêîn seä àûúng àêìu vúái tûâng thûã thaách bùçng têët caã nghõ lûåc vaâ baãn lônh cuãa mònh. Vò cuöåc söëng àaä ban cho töi nhiïìu moán quaâ; maâ möîi moán quaâ mêët ài, töi seä àûúåc àïìn buâ bùçng mûúâi moán quaâ khaác. Suy nghô àoá giuáp töi luön tûå tin vaâ yïu àúâi hún. 128
- 129. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Cuöåc söëng vêîn coân yá nghôa Töi chó coá möåt mònh, nhûng töi vêîn laâ möåt ngûúâi; töi khöng thïí laâm têët caã; nhûng töi vêîn coá thïí laâm àiïìu gò àoá; vaâ vò khöng thïí laâm àûúåc têët caã nïn töi seä khöng tûâ chöëi laâm bêët cûá àiïìu gò maâ töi coá thïí. - Edward Everett Hale C hùm soác caác bïånh nhên àöåt quyå trong bïånh viïån laâ möåt cöng viïåc coá thïí mang ngûúâi ta àïën hai cûåc cuãa traång thaái. Búãi caác bïånh nhên hoùåc thûúâng hïët sûác mang ún khi àûúåc cûáu söëng hoùåc chó muöën chïët. Chó cêìn nhòn thoaáng qua ngûúâi bïånh ta seä biïët têët caã. Albert àaä daåy töi rêët nhiïìu vïì yá chñ nöî lûåc. Möåt buöíi chiïìu, trong khi àang ài daåo loanh quanh caác phoâng bïånh töi gùåp öng nùçm co troân nhû möåt baâo thai. Àoá laâ möåt ngûúâi àaân öng giaâ nua, xanh xao, coá caái nhòn nhû ngûúâi chïët, àang vuâi nûãa àêìu dûúái têëm chùn. Öng êëy khöng hïì nhuác nhñch khi töi tûå giúái thiïåu, vaâ cuäng chùèng noái gò khi töi höëi öng ài ùn töëi. Möåt ngûúâi phuåc vuå taåi phoâng y taá cho töi biïët möåt söë thöng tin vïì öng. Öng khöng coá ngûúâi thên vaâ àaä cao tuöíi. Vúå öng àaä qua àúâi, coân nùm ngûúâi con trai cuäng khön lúán vaâ rúâi xa öng. 129
- 130. Haåt giöëng têm höìn Coá leä töi nïn laâm gò àoá àïí giuáp cho öng. Laâ möåt y taá àaä ly hön, tuy húi thêëp ngûúâi vaâ àêîy àaâ möåt chuát nhûng xinh xùæn vaâ àang traánh neá nhûäng ngûúâi àaân öng maâ cöng viïåc khöng àoâi hoãi phaãi tiïëp xuác, töi bùæt àêìu möåt kïë hoaåch khuyïën khñch öng. Ngaây höm sau, töi mùåc möåt chiïëc aáo àêìm trùæng, khöng phaãi laâ böå àöìng phuåc y taá thûúâng ngaây. Töi àïën phoâng Albert - cùn phoâng khöng múã àeân vaâ caác maân cûãa àïìu keáo xuöëng. Albert la heát àuöíi caác nhên viïn ra ngoaâi. Töi keáo ghïë laåi ngöìi gêìn giûúâng öng ta, bùæt cheáo àöi chên quyïën ruä cuãa mònh, nghiïng àêìu vaâ núã möåt nuå cûúâi hïët sûác duyïn daáng. - Haäy àïí mùåc töi. Töi muöën chïët. - Anh laâm nhû thïë laâ coá töåi àoá. Anh khöng nhêån thêëy phuå nûä àöåc thên chuáng töi coân àêìy ra caã àêëy hay sao? Tröng öng coá veã bûåc mònh. Töi cûá huyïn thuyïn vïì viïåc taåi sao töi thñch laâm cöng viïåc sùn soác ngûúâi öëm búãi noá khiïën töi phaãi theo doäi ngûúâi ta àaåt àûúåc töëi àa tiïìm nùng cuãa hoå vaâ nhû thïë hoå coá nhiïìu khaã nùng laâm àûúåc nhiïìu àiïìu kyâ diïåu... Öng cuäng chùèng heá lêëy möåt lúâi. Hai ngaây sau trong buöíi hoåp giao ban, töi àûúåc biïët Albert àaä hoãi thùm khi naâo thò àïën ca trûåc cuãa töi. Ngûúâi y taá àûúåc giao tröng nom öng àaä gheáp öng laâ “baån trai” cuãa töi vaâ àöìn àaåi khùæp bïånh viïån. Töi cuäng chùèng tranh caäi vïì chuyïån àoá. Bïn ngoaâi phoâng bïånh, töi baão moåi ngûúâi àûâng quêëy rêìy “Albert cuãa töi”. Chùèng bao lêu sau öng bùæt àêìu chõu cûã àöång. Öng ngöìi úã meáp giûúâng àïí têåp giûä thùng bùçng, tùng sûác 130
- 131. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng chõu àûång trong khi ngöìi. Öng àöìng yá têåp vêåt lyá trõ liïåu nïëu töi quay laåi chuyïån troâ. Hai thaáng sau, Albert lïn khung têåp ài. Àïën thaáng thûá ba, öng àaä ài àûúåc bùçng gêåy. Vaâo nhûäng ngaây thûá saáu, chuáng töi thûúâng töí chûác liïn hoan ngoaâi trúâi ùn mûâng nhûäng bïånh nhên xuêët viïån. Albert vaâ töi àaä cuâng nhaãy trong giai àiïåu du dûúng, tuy khöng ra daáng möåt ngûúâi àaân öng lõch laäm cho lùæm nhûng öng nhaãy thêåt tuyïåt. Lêìn naâo öng cuäng bõn rõn khi chuáng töi tûâ biïåt nhau. Röìi theo muâa lêìn lûúåt hoa höìng, hoa cuác vaâ nhûäng böng àêåu Haâ Lan ngoåt ngaâo àua nhau núã röå. Albert xuêët viïån vaâ trúã laåi cuöåc söëng laâm vûúân öng yïu thñch. Möåt buöíi chiïìu noå, coá möåt phuå nûä xûác nûúác hoa oaãi hûúng àaáng yïu àïën bïånh viïån vaâ yïu cêìu àûúåc gùåp “Ngûúâi phuå nûä bõ coi laâ mêët nïët”. Töi àûúåc goåi ra gùåp ngûúâi phuå nûä êëy khi àang dúã tay lau giûúâng. - Cö laâ ngûúâi phuå nûä àaä nhùæc cho Albert cuãa töi nhúá rùçng anh êëy laâ möåt ngûúâi àaân öng! Cö ta nghiïng àêìu cûúâi tûúi vaâ trao cho töi möåt têëm thiïåp cûúái. 131
- 132. Haåt giöëng têm höìn YÁ nghôa cuãa nuå cûúâi Khöng coá cöng viïåc naâo laâ nhoã nhoi hay thêëp keám, maâ chó coá ngûúâi khöng tòm thêëy yá nghôa trong cöng viïåc cuãa mònh maâ thöi. - Khuyïët danh C oá möåt öng chuã kinh doanh noå sang Nhêåt Baãn cöng taác. Tuy laâ ngûúâi thaânh àaåt nhûng öng rêët khiïm töën vaâ luön chia seã thaânh cöng vúái nhên viïn cuãa mònh. Sau khi hoaân têët cöng viïåc, öng àïën möåt siïu thõ àïí mua caác moán quaâ cho nhên viïn cuãa mònh trûúác khi vïì nûúác. Khi öng bûúác vaâo siïu thõ, möåt ngûúâi phuå nûä daáng veã nhoã nhùæn àoán chaâo öng bùçng möåt nuå cûúâi nöìng êëm khiïën öng rêët caãm àöång, haâi loâng vaâ khöng thïí quïn thaái àöå thên thiïån àoá. Trong khi mua sùæm, thónh thoaãng öng liïëc nhòn ngûúâi phuå nûä kia, cö àïìu daânh nuå cûúâi tûúi nhû thïë cho moåi khaách haâng. Nhaâ kinh doanh noå bùæt àêìu tûå hoãi taåi sao cö ta cûá cûúâi maäi nhû möåt caái maáy thïë. Àûáng cûúâi maäi suöët ngaây nhû thïë thò thêåt laâ chaán ngêëy! Öng beân bûúác àïën gêìn cö hoãi: 132
- 133. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Chaâo cö, khöng phaãi laâ cö àang cöë laâm cöng viïåc naây àêëy chûá? Cö àaä laâm nhû thïë naây bao lêu röìi? Ngûúâi phuå nûä móm cûúâi, àaáp: - Thûa öng, töi àaä laâm viïåc naây 10 nùm nay röìi vaâ töi rêët yïu cöng viïåc cuãa mònh. Nhaâ kinh doanh hïët sûác ngaåc nhiïn, hoãi tiïëp: - Taåi sao cö laåi theo àuöíi cöng viïåc naây lêu nhû thïë? Lyá do gò khiïën cö yïu thñch noá? Ngûúâi phuå nûä laåi núã nuå cûúâi: - Vò nhúâ cöng viïåc naây maâ töi àûúåc cöëng hiïën cho àêët nûúác mònh. Nhaâ kinh doanh húi móa mai: - Cö cöëng hiïën cho àêët nûúác bùçng caách cûúâi sao? - Vêng, thûa öng. - Ngûúâi phuå nûä àaáp. - Töi cûúâi vúái têët caã khaách haâng àïën àêy àïí hoå thêëy haâi loâng vaâ thoaãi maái. Khi àoá, hoå seä mua sùæm nhiïìu hún, öng chuã cuãa töi seä vui hún vaâ töi seä àûúåc traã lûúng nhiïìu hún. Do àoá, töi coá thïí chùm soác gia àònh mònh vaâ mang haånh phuác àïën cho hoå. Hún nûäa, khi coá àöng khaách haâng, nhu cêìu haâng hoáa seä tùng lïn, seä cêìn coá thïm nhiïìu nhaâ maáy vaâ nhiïìu cöng ùn viïåc laâm àûúåc taåo ra. Khöng chó thïë, vò phêìn àöng khaách haâng cuãa chuáng töi laâ ngûúâi ngoaåi quöëc nïn seä coá thïm nhiïìu cú höåi giao thûúng vúái nûúác ngoaâi, nhû thïë nûúác töi seä ngaây caâng thõnh vûúång hún. Nhûäng ngûúâi nhû öng seä àïën nûúác töi thûúâng xuyïn hún vò öng haâi loâng vúái chuáng töi vaâ coá thïí öng seä kïí vïì chuáng töi vúái baån beâ vaâ gia 133
- 134. Haåt giöëng têm höìn àònh öng. Thïë nïn, àêët nûúác chuáng töi seä coá thïm nhiïìu du khaách, nhiïìu ngoaåi tïå, nhiïìu viïåc laâm vaâ nhiïìu ngûúâi seä haånh phuác. Nhû vêåy laâ töi àaä cöëng hiïën cho àêët nûúác mònh röìi. Thaái àöå vaâ suy nghô cuãa ngûúâi phuå nûä vïì cöng viïåc àaä khiïën nhaâ kinh doanh kia hïët sûác ngaåc nhiïn vaâ khêm phuåc. Öng chaâo cö röìi ra vïì. Tûâ sau àoá, öng àaä cöë gùæng truyïìn àaåt thaái àöå êëy cho caác nhên viïn cuãa mònh. Àïën höm nay, cöng ty cuãa öng àaä trúã thaânh möåt trong nhûäng cöng ty tiïëng tùm nhêët trïn thïë giúái. Àoán nhêån nhûäng kinh nghiïåm tiïu cûåc vaâ nhòn chuáng möåt caách tñch cûåc. Baån seä hoåc àûúåc rêët nhiïìu tûâ nhûäng chuyïån àaä qua. Àûâng àïí ngûúâi khaác maäi phaán xeát baån chó dûåa vaâo möåt löîi lêìm naâo àoá. Haäy àïí quaá khûá laåi phña sau, nhûng àûâng laäng quïn noá. - Khuyïët danh 134
- 135. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Khöng bao giúâ quaá muöån Vúái töi, sûå trûúãng thaânh bùæt àêìu ngay khi töi coá thïí thuá nhêån löîi lêìm vaâ tha thûá cho chñnh baãn thên mònh. - Kimberly Kirberger C aách àêy vaâi nùm, khi tham dûå khoáa hoåc vïì giao tiïëp, giaãng viïn àaä truyïìn àaåt cho chuáng töi möåt baâi hoåc vïì caách xûã trñ hïët sûác laå luâng. Chuáng töi àûúåc yïu cêìu suy nghô vaâ liïåt kï ra têët caã nhûäng löîi lêìm hoùåc nhûäng viïåc chûa chu toaân trong quaá khûá maâ àïën nay vêîn coân khiïën mònh höí theån, day dûát. Qua tuêìn tiïëp theo, cö giaáo khuyïën khñch hoåc viïn lïn thuyïët trònh trûúác lúáp vïì àïì taâi naây. Vò àêy laâ nhûäng maãng töëi rêët riïng tû vaâ tïë nhõ trong àúâi möîi caá nhên, nïn nhûäng ngûúâi xung phong lïn trònh baây àïìu laâ nhûäng “bêåc” duäng khñ àêìy mònh. Hïî cûá ai àoá àûáng lïn laâ danh saách nhûäng àiïìu ên hêån cuãa töi laåi daâi ra thïm, àïën hún 101 viïåc. Cö giaáo àïì nghõ chuáng töi tûå tòm giaãi phaáp àïí sûãa chûäa nhûäng haânh àöång àoá, chuöåc laåi löîi lêìm xûa. Thêåt tònh töi rêët phên vên, tûå hoãi liïåu caách naây coá giuáp caãi thiïån caác möëi giao tiïëp cuãa mònh 135
- 136. Haåt giöëng têm höìn khöng hay laâ... trong àêìu töi hònh dung ra caãnh bõ moåi ngûúâi laånh nhaåt sau khi laâm theo lúâi cö. Sang tuêìn sau nûäa, ngûúâi ngöìi kïë bïn töi giú tay xin kïí laåi cêu chuyïån nhû sau: “Àoá laâ sûå kiïån xaãy ra khi töi coân hoåc trung hoåc taåi möåt thõ trêën nhoã thuöåc bang Iowa. Ngaây êëy, chuáng töi chuáa gheát Brown, viïn caãnh saát trûúãng núi chuáng töi sinh söëng. Möåt àïm, töi cuâng hai àûáa baån quyïët àõnh chúi khùm öng ta. Sau khi uöëng vaâi ly bia trong quaán, chuáng töi xaách thuâng sún ra böìn chûáa nûúác cöng cöång ngay giûäa phöë, röìi viïët lïn àoá haâng chûä lúán àoã rûåc: “Caãnh saát trûúãng Brown laâ àöì khöën!”. Ngaây höm sau, haâng chûä choái chang êëy nöíi bêåt dûúái aánh mùåt trúâi, àêåp ngay vaâo mùæt ngûúâi dên úã khu phöë vûâa múái thûác dêåy. Chûa àêìy hai tiïëng àöìng höì, öng Brown àaä triïåu àûúåc caã ba chuáng töi lïn àöìn caãnh saát. Hai baån töi thuá nhêån, nhûng töi thò chöëi phùng. Chùèng ai phaát hiïån ra àiïìu àoá caã. Gêìn hai mûúi nùm sau, nhên tham dûå lúáp hoåc naây, caái tïn “Caãnh saát trûúãng Brown” chúåt hiïån trong danh saách löîi lêìm cuãa töi. Töi khöng biïët giúâ öng êëy coá coân söëng hay khöng. Cuöëi tuêìn röìi, töi beân goåi àiïån cho khu phöë quï hûúng xûa, hoãi thùm thöng tin vaâ àûúåc biïët vïì möåt ngûúâi tïn laâ Roger Brown. Töi liïìn liïn laåc vúái ngûúâi naây. Sau vaâi höìi chuöng, ngûúâi úã àêìu dêy bïn kia nhêëc maáy: - Xin chaâo! - Töi múã lúâi - Thûa, chuá laâ caãnh saát trûúãng Brown phaãi khöng aå? 136
- 137. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Phaãi - Töi nghe sau vaâi giêy im lùång. - AÂ, chaáu laâ Jimmy Calkin àêy. Chaáu muöën chuá biïët rùçng chñnh chaáu àaä viïët bêåy lïn böìn nûúác daåo êëy. Laåi im lùång, röìi böîng öng noái nhû heát: - Töi biïët maâ! Vaâ röìi chuáng töi cuâng noái chuyïån vui veã vaâ chên tònh. Trûúác khi gaác maáy, öng Brown baão töi: - Jimmy aâ, höìi êëy töi caãm thêëy thûúng thay cho cêåu. Búãi vò hai baån cêåu àaä truát boã àûúåc gaánh nùång do sûå böìng böåt cuãa mònh coân cêåu vêîn phaãi mang noá theo suöët nhûäng nùm thaáng vûâa qua. Töi caãm ún cêåu àaä goåi àiïån cho töi... vò lúåi ñch cuãa chñnh baãn thên cêåu.” Cêu chuyïån cuãa Jimmy giuáp töi can àaãm “göåt saåch” tûâng töåi trong 101 löîi lêìm quaá khûá cuãa mònh. Tuy phaãi mêët gêìn hai nùm, nhûng buâ laåi, àiïìu àoá laåi laâ nguöìn caãm hûáng thöi thuác töi choån cho mònh möåt sûå nghiïåp chuyïn hoâa giaãi nhûäng xung àöåt. Cho duâ hoaân caãnh hay nguyïn nhên bêët hoâa maâ khaách haâng cuãa töi nhúâ gúä röëi coá khoá khùn àïën àêu ài nûäa, luác naâo töi cuäng luön têm niïåm möåt àiïìu rùçng: chùèng bao giúâ quaá muöån àïí sûãa chûäa nhûäng sai lêìm àïí bùæt àêìu möåt cuöåc söëng múái caã. 137
- 138. Haåt giöëng têm höìn Löîi lêìm Phûúng thuöëc chûäa khoãi moåi bïånh têåt, löîi lêìm, nöîi bêån têm, ûu phiïìn vaâ töåi löîi cuãa con ngûúâi, têët caã àïìu nùçm úã möåt tûâ “yïu”. Àoá laâ sûác maånh tuyïåt vúâi àïí saãn sinh vaâ taái taåo sûå söëng. - Lydia Maria Child T öi gùåp gia àònh cuãa Jane White khi töi bûúác vaâo nùm àêìu tiïn cuãa àúâi sinh viïn. Töi vaâ cö êëy hoåc chung möåt lúáp. Lêìn àêìu tiïn töi àïën nhaâ Jane, töi caãm thêëy khöng khñ êëm aáp nhû úã nhaâ mònh, duâ gia àònh hoå hoaân toaân chùèng coá chuát gò giöëng gia àònh töi. Trong gia àònh töi, khi coá bêët cûá chuyïån gò khöng hay xaãy ra, àiïìu àêìu tiïn vaâ quan troång nhêët cêìn laâm laâ tòm ra ngûúâi naâo phaåm löîi. - Àûáa naâo baây ra nhû thïë naây? - Meå töi seä hoãi ngay nhû vêåy khi thêëy nhaâ bïëp bïì böån ngöín ngang. - Caái naây chùæc laâ taåi Catherine hïët àêy! - Cha töi seä khùèng àõnh nhû vêåy khi chiïëc xe húi bõ hû hay maáy rûãa cheán ngûâng chaåy. Ngay tûâ höìi coân nhoã, mêëy anh chõ em töi àaä quen vúái viïåc maách töåi cuãa nhau. Chuáng töi àaä daânh hùèn möåt chöî cho viïåc àöí löîi: taåi baân ùn. 138
- 139. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Nhûng gia àònh hoå White naây thò khöng nhû vêåy. Hoå chùèng quan têm àïën viïåc ai àaä phaåm sai lêìm gò. Hoå lûúát qua nhûäng löîi lêìm cuãa nhau vaâ tiïëp tuåc vui veã söëng. Veã àeåp àaáng quyá êëy àaä thêëm sêu trong töi vaâo caái muâa heâ maâ Jane chia tay cuöåc söëng. Gia àònh White coá saáu ngûúâi con: ba trai vaâ ba gaái. Möåt ngûúâi con trai àaä chïët tûâ beá, coá leä chñnh vò thïë maâ nùm anh em coân laåi rêët gêìn guäi nhau. Àoá laâ möåt ngaây thaáng baãy, mêëy chõ em gaái cuãa Jane vaâ töi quyïët àõnh laái xe lïn New York chúi. Tûâ Florida, núi hoå úã, àïën New York khaá xa. Luác êëy, Amy, con gaái uát trong nhaâ, múái troân 16. Cö beá múái lêëy àûúåc bùçng laái nïn rêët haänh diïån vaâ haâo hûáng khi àûúåc laái xe trïn àûúâng ài. Amy vui veã khoe têëm bùçng cuãa mònh vúái moåi ngûúâi noá gùåp. Ban àêìu, chõ Sarah vaâ Jane thay nhau xem chûâng Amy laái, nhûng àïën nhûäng quaäng àûúâng vùæng veã, hoå àaä àïí Amy tûå laái möåt mònh. Chuáng töi dûâng laåi ùn trûa. Sau àoá, Amy tiïëp tuåc cêìm laái. Àïën möåt giao löå khi àeân àoã bêåt lïn, chùèng biïët do böëi röëi hay lú àïînh khöng tröng thêëy, Amy vêîn tiïëp tuåc chaåy qua. Möåt chiïëc xe taãi àaä àêm sêìm vaâo xe chuáng töi. Jane chïët ngay tûác khùæc. Töi chó bõ xêy xaát nheå. Vaâ àiïìu khoá khùn nhêët maâ töi phaãi laâm luác êëy laâ goåi vïì nhaâ Jane àïí baáo tin dûä. Mêët möåt ngûúâi baån töi àaä thêëy àau àúán lùæm röìi, vúái böë meå Jane, chùèng biïët hoå seä khoá khùn àïën dûúâng naâo. Khi hai öng baâ àïën bïånh viïån, thêëy ba chuáng töi nùçm chung phoâng hoå àaä öm chuáng töi maâ khoác, vûâa 139
- 140. Haåt giöëng têm höìn àau àúán vûâa mûâng. Mûâng vò Sarah vaâ Amy coân söëng. Sarah bõ thûúng úã àêìu coân Amy thò bõ gaäy chên. Hoå lau nûúác mùæt cho hai cö con gaái vaâ coân choåc Amy vaâi cêu khi giuáp cö beá têåp mang cêy naång. Hoå chó noái ài noái laåi vúái hai cö con gaái vaâ àùåc biïåt vúái Amy: “Caác con coân söëng laâ ba meå mûâng röìi!”. Töi thêåt ngaåc nhiïn. Chùèng möåt lúâi traách moác hay buöåc töåi naâo! Sau naây, coá möåt lêìn töi hoãi meå Jane taåi sao hoå khöng bao giúâ àaã àöång gò àïën viïåc Amy laái xe vûúåt àeân àoã, baâ ngêåm nguâi traã lúâi rùçng: - Jane àaä ài röìi, baác nhúá noá vö cuâng. Coá noái gò cuäng chùèng mang noá vïì laåi àûúåc. Coân Amy coá caã möåt quaäng àúâi phña trûúác. Laâm sao noá söëng vui veã vaâ haånh phuác àûúåc khi noá cûá mang caãm giaác töåi löîi laâ chñnh noá àaä gêy ra caái chïët cho chõ mònh? Baâ noái àuáng. Giúâ àêy, Amy àaä töët nghiïåp àaåi hoåc vaâ àaä lêåp gia àònh. Amy laâm giaáo viïn cho möåt trûúâng khuyïët têåt vaâ hiïån àang laâ meå cuãa hai cö con gaái nhoã, àûáa con àêìu loâng cuäng mang tïn Jane. Töi àaä hoåc àûúåc baâi hoåc tûâ gia àònh Jane: viïåc àöí löîi cho ai vò bêët cûá chuyïån gò laâ khöng quan troång. Àöi khi, noá chùèng coá taác duång gò. 140
- 141. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Maäi maäi tuöíi 17 Nhûäng gioåt nûúác mùæt àùæng cay, xoát xa nhêët nhoã xuöëng nhûäng ngöi möå ngûúâi thên chñnh laâ nhûäng lúâi chûa kõp noái vaâ nhûäng àiïìu chûa kõp laâm. - Harriet Beecher Stowe N öîi àau àúán cûåc àöå giaây voâ têm trñ töi. Giúâ töi chó coân laâ möåt con söë thöëng kï vö höìn. Khi múái àïën àêy, töi caãm thêëy cö àöåc laå thûúâng. Töi ngêåp chòm trong àau khöí vaâ mong tòm àûúåc ai àoá caãm thöng, chia seã. Nhûng töi àaä khöng tòm àûúåc möåt sûå caãm thöng naâo. Chung quanh töi laâ haâng ngaân thên xaác khaác cuäng bõ bêìm giêåp nhû töi. Töi àûúåc gùæn cho möåt con söë vaâ bõ phên vaâo nhoám nhûäng ngûúâi “Chïët vò tai naån giao thöng”. Caái ngaây töi tûâ giaä coäi àúâi naây laâ möåt ngaây ài hoåc bònh thûúâng nhû bao ngaây khaác. Chao öi, ûúác gò luác êëy töi àaä chõu ài xe buyát! Nhûng töi àaä quaá aác caãm vúái xe buyát. Töi nhúá laâ mònh àaä laâm mònh laâm mêíy vúái meå àïí lêëy xe húi ài cho bùçng àûúåc. - Cho con laái ài maâ meå. – Töi naâi nó. – Baån con àûáa naâo cuäng ài xe húi caã maâ coá sao àêu. 141
- 142. Haåt giöëng têm höìn Khi chuöng reng luác 2 giúâ 30 phuát chiïìu, töi quùèng vöåi saách vúã vaâo ngùn tuã cuãa mònh vaâ tûå nhuã: “Mònh àûúåc tûå do àïën saáng mai!”. Töi chaåy nhanh àïën chöî àêåu xe, hûáng chñ vúái yá nghô seä àûúåc ngöìi sau tay laái chiïëc xe húi vaâ muöën laâm gò vúái noá thò laâm. Tai naån xaãy ra nhû thïë naâo giúâ àêy khöng coân quan troång nûäa. Töi àaä laâm àiïìu daåi döåt – phoáng xe rêët nhanh vaâ tröí taâi laång laách. Nhûng luác êëy töi laåi àang cho rùçng àoá laâ sûå têån hûúãng tûå do cuãa mònh vaâ lêëy àoá laâm àiïìu khoaái traá. Àiïìu cuöëi cuâng töi coân nhúá laâ töi múái vûâa chaåy ngang qua möåt baâ cuå coá veã nhû àang ài rêët chêåm. Röìi töi nghe möåt tiïëng va chaåm lúán, ngûúâi töi bõ chao àaão khuãng khiïëp. Kiïëng vaâ sùæt theáp vùng ra khùæp núi. Toaân thên töi nhû bõ löån nhaâo caã lïn. Töi nghe möåt tiïëng theát kinh hoaâng tûâ chñnh miïång mònh vaâ röìi khöng biïët gò nûäa caã. Böíng nhiïn töi tónh dêåy, chung quanh hoaân toaân im lùång. Möåt nhên viïn caãnh saát àang àûáng phña trïn töi bïn caånh möåt baác sô. Toaân thên töi àêìy thûúng tñch. Caã ngûúâi töi àêîm maáu. Nhûäng maãnh kiïëng vuån nhoån hoùæt gùm khùæp thên töi. Àiïìu laå luâng laâ töi khöng caãm thêëy àau àúán gò caã. Naây, àûâng keáo têëm vaãi phuã kñn mùåt töi nhû vêåy chûá! Töi khöng thïí chïët. Töi chó múái 17 tuöíi. Töëi nay töi coân coá heån vúái baån gaái töi nûäa. Bao nhiïu àiïìu thuá võ trong cuöåc söëng coân àang chúâ àúåi töi phña trûúác. Töi vêîn chûa thuå hûúãng hïët maâ. Khöng! Khöng! Töi khöng thïí chïët àûúåc! Röìi ngûúâi ta àùåt töi vaâo trong möåt caái höåc. Gia àònh àïën nhêån daång töi. Taåi sao ngûúâi thên phaãi chûáng kiïën 142
- 143. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng töi trong tònh traång nhû thïë naây? Taåi sao töi phaãi nhòn vaâo mùæt cuãa meå khi meå àang phaãi àûúng àêìu vúái nöîi àau khuãng khiïëp nhêët trong cuöåc àúâi mònh? Cha tröng giaâ soåm hùèn ài. Cha noái vúái ngûúâi àaân öng trûåc úã àêëy: - Vêng! Àoá chñnh laâ con trai chuáng töi. Àaám tang cuäng thêåt kyâ laå. Töi thêëy têët caã hoå haâng vaâ baån beâ ài vïì phña quan taâi mònh nùçm. Hoå nhòn töi bùçng àöi mùæt buöìn baä nhêët maâ töi tûâng thêëy. Möåt vaâi àûáa baån töi khoác suåt suâi. Vaâi cö gaái súâ vaâo tay töi vaâ nûác núã quay ài. Ai àoá laâm ún àaánh thûác töi dêåy! Töi xin caác ngûúâi. Haäy àem töi ra khoãi chöî naây. Töi khöng thïí chõu àûång nöîi khi nhòn thêëy cha vaâ meå àau khöí nhû thïë. Öng baâ töi suy suåp, bûúác ài khöng vûäng. Anh chõ em töi thúâ thêîn nhû nhûäng boáng ma vaâ cûã àöång nhû ngûúâi maáy. Moåi ngûúâi baâng hoaâng. Khöng ai tin àûúåc chuyïån naây. Chñnh töi cuäng khöng tin. Laâm ún àûâng chön töi! Töi khöng chïët! Töi coá nhiïìu chuyïån phaãi laâm! Töi muöën cûúâi àuâa vaâ chaåy nhaãy trúã laåi. Töi muöën ca haát vaâ nhaãy muáa. Laâm ún àûâng chön töi dûúái lúáp àêët kia! “Con hûáa nïëu Thûúång Àïë cho con thïm möåt cú höåi nûäa, con seä laâ ngûúâi laái xe cêín thêån nhêët trïn thïë giúái naây.” Têët caã nhûäng àiïìu töi muöën laâ haäy cho töi thïm möåt cú höåi nûäa. “Laâm ún ài Thûúång Àïë, con chó múái 17 tuöíi thöi.” 143
- 144. Haåt giöëng têm höìn Nguöìn àöång viïn M öåt söë nhûäng cêu chuyïån vïì sûå thaânh cöng vô àaåi nhêët trong lõch sûã àïìu xuêët phaát tûâ möåt lúâi àöång viïn hay sûå tin tûúãng cuãa möåt ngûúâi yïu hay möåt ngûúâi baån àaáng tin cêåy. Nïëu khöng nhúâ möåt ngûúâi vúå coá niïìm tin maånh meä nhû Sophia, chuáng töi hùèn àaä khöng liïåt kï giûäa nhûäng tïn tuöíi vô àaåi cuãa nïìn vùn hoåc Myä caái tïn Nathaniel Hawthorne. Möåt ngaây noå khi Nathaniel àau khöí ài vïì nhaâ vaâ baão vúái vúå rùçng öng vûâa bõ mêët viïåc, baâ àaä khiïën öng ngaåc nhiïn bùçng möåt cêu noái phêën khúãi. - Thïë thò giúâ anh àaä coá thúâi gian àïí viïët saách röìi! - ÛÂ, – öng àaáp trong sûå lo lùæng, – nhûng chuáng ta seä söëng bùçng caái gò khi anh àang viïët? Trûúác sûå ngaåc nhiïn cuãa chöìng, Sophia múã möåt ngùn keáo vaâ ruát ra möåt söë tiïìn àaáng kïí. - Em lêëy söë tiïìn àoá úã àêu vêåy? – Öng la lïn. - Em vêîn luön biïët rùçng anh laâ möåt thiïn taâi. – Baâ baão – Em àaä biïët rùçng möåt ngaây naâo àoá anh seä viïët nïn möåt kiïåt taác. Cho nïn möîi tuêìn em àaä giûä laåi möåt ñt trong söë tiïìn chúå anh àûa cho em. Chöî naây àuã cho chuáng ta söëng qua möåt nùm. Vúái sûå tin tûúãng vaâ kyâ voång cuãa vúå, Nathaniel àaä cho ra àúâi möåt trong nhûäng tiïíu thuyïët vô àaåi nhêët cuãa vùn hoåc Myä: “Chûä A maâu àoã”. 144
- 145. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Giai àiïåu tuyïåt vúâi Hïët thaãy chuáng ta àïìu laâ nhûäng thiïn thêìn möåt caánh; vaâ chuáng ta chó bay àûúåc khi öm chùåt lêëy nhau. - Luciano De Cresehenzo M uâa xuên nùm 1983, baâ Margaret Patrick, möåt phuå nûä da àen, túái trung têm ngûúâi giaâ cö àún úã Southeast àïí theo têåp chûúng trònh vêåt lyá trõ liïåu. Khi àûúåc giaám àöëc dêîn ài thùm cú súã vêåt chêët, baâ Margaret böîng sûång laåi, nhòn trên trên vaâo cêy àaân piano trong goác phoâng. Bùæt gùåp aánh mùæt êëy, baâ giaám àöëc hoãi: - Coá àiïìu gò khöng öín vúái baâ chùng? - Khöng, – baâ Margaret àaáp kheä, – chó vò noá gúåi lïn nhûäng kyá ûác xa xûa. Trûúác khi bõ àöåt quyå êm nhaåc àaä laâ leä söëng cuãa àúâi töi. Röìi ngûúâi cûåu nghïå sô dûúng cêìm êëy tû lûå kïí vïì nhûäng khoaãnh khùæc thùng hoa trong sûå nghiïåp cuãa mònh. Nhòn baân tay baâ Margaret buöng thoäng, giaám àöëc àöåt nhiïn baão baâ haäy ngöìi àúåi chuát xñu. Laát sau, baâ quay laåi cuâng vúái möåt phuå nûä daáng ngûúâi thêëp beá, tay chöëng gêåy, toác baåc trùæng, àeo kñnh daây cöåm. Àoá laâ baâ Ruth Eisenberg – cuäng tûâng chúi àaân piano vaâ tûâng àoaån tuyïåt êm nhaåc sau cún àöåt quyå. Hún nûäa, cuäng giöëng nhû baâ Margaret, baâ cuäng laâ baâ ngoaåi, baâ goáa vaâ cuäng tûâng bõ mêët con. Àiïìu khaác biïåt giûäa hoå laâ möîi 145
- 146. Haåt giöëng têm höìn ngûúâi àïìu coân laåi möåt baân tay khoãe maånh: baâ Ruth tay phaãi vaâ baâ Margaret tay traái. - Töi coá caãm giaác laâ hai baâ seä laâm nïn àiïìu kyâ diïåu. – Baâ giaám àöëc giaãi thñch. - Baâ coá biïët baãn Van-sú cuãa Chopin khöng? – Baâ Ruth hoãi. Baâ Margaret gêåt àêìu. Thïë röìi caã hai saát caánh trïn chiïëc ghïë daâi. Möåt baân tay da àen vúái nhûäng ngoán daâi gêìy guöåc, vaâ möåt baân tay da trùæng, ngùæn nguãn, troân trõa lûúát thoùn thoùæt trïn phñm àaân. Hoå àùæm chòm trong thïë giúái cuãa riïng mònh, quïn bùéng ài sûå hiïån diïån cuãa nhûäng ngûúâi xung quanh. Kïí tûâ àoá, hoå nhû hònh vúái boáng mang àïën tiïëng àaân du dûúng túái haâng triïåu khaán thñnh giaã. Trïn maân aãnh nhoã, taåi nhaâ thúâ, trûúâng hoåc, trung têm phuåc höìi chûác nùng, viïån dûúäng laäo. Cöng chuáng luön ngêín ngú trûúác hònh aãnh baân tay vö duång cuãa baâ Margaret quaâng sau lûng baâ Ruth; vaâ baân tay yïëu àuöëi cuãa baâ Ruth lùång leä àùåt lïn àuâi baâ Margaret. Thûúâng thò, baân tay khoãe maånh cuãa baâ Ruth ài nöët coân baân tay laânh lùån cuãa baâ Margaret thò àaánh àïåm theo. Daåo àêìu laâ Chopin, Bach röìi àïën Beethoven – nhõp nhaâng hún caã trong mú. Baâ Margaret sung sûúáng baão: - Êm nhaåc cuãa töi bõ cûúáp ài nhûng buâ laåi töi coá Ruth. Baâ Ruth im lùång, khoáe mùæt aánh lïn niïìm haånh phuác. Àoá laâ cêu chuyïån vïì hai ngûúâi phuå nûä – bêy giúâ hoå tûå goåi mònh laâ Evory vaâ Ivory (göî mun vaâ ngaâ voi – hai vêåt liïåu laâm nïn chiïëc àaân piano). 146
- 147. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Võ ngoåt tònh yïu Yïu coá nghôa laâ khöng bao giúâ noái höëi tiïëc. - Erich Segal A nh gùåp chõ taåi möåt buöíi tiïåc. Höm êëy tröng chõ thêåt löång lêîy. Bao nhiïu chaâng trai lõch laäm àïën bùæt chuyïån vúái chõ; coân anh, rêët àöîi bònh thûúâng vaâ khöng ai theâm chuá yá àïën. Khi bûäa tiïåc gêìn taân, anh bûúác àïën múâi chõ ài uöëng caâ phï. Chõ rêët ngaåc nhiïn, nhûng vò pheáp lõch sûå, chõ cuäng nhêån lúâi. Núi hoå ngöìi laâ möåt quaán caâ phï xinh xùæn. Bïn caånh chõ, anh quaá böëi röëi àïën nöîi chùèng noái àûúåc lúâi naâo. Chõ thêëy khoá chõu vaâ coá yá àõnh ra vïì. Bêët chúåt, chõ nghe anh cêët tiïëng noái vúái ngûúâi böìi baân: - Anh mang cho töi möåt chuát muöëi, àûúåc khöng? Töi muöën pha vaâo caâ phï. Moåi ngûúâi trong quaán àûa mùæt nhòn vïì phña anh. Mùåt anh àoã bûâng, nhûng anh vêîn bònh thaãn boã muöëi vaâo taách caâ phï cuãa mònh vaâ cêìm lïn uöëng. - Taåi sao anh laåi coá súã thñch naây? – Chõ toâ moâ hoãi. 147
- 148. Haåt giöëng têm höìn - Höìi coân beá, gia àònh töi söëng úã gêìn biïín vaâ töi rêët thñch ra biïín chúi àuâa – Anh ngêåp ngûâng àaáp – Töi biïët caãm nhêån võ mùån chaát cuãa biïín, noá giöëng y nhû võ cuãa caâ phï pha muöëi naây àêy. Vaâ möîi khi duâng caâ phï muöëi, töi nhû àûúåc nhùæc nhúã àïën tuöíi thú, àïën quï nhaâ cuãa mònh. Töi nhúá quï töi lùæm! Töi nhúá song thên mònh, hoå vêîn coân àang söëng úã àoá – Noái àïën àêëy, mùæt anh ûún ûúát. Trong loâng chõ chúåt dêng lïn möåt niïìm xuác caãm sêu sùæc. Àoá laâ nhûäng tònh caãm chên thaânh, xuêët phaát tûâ têån àaáy loâng anh. Möåt ngûúâi àaân öng coá thïí kïí vïì nöîi nhúá nhaâ cuãa mònh chùæc hùèn laâ ngûúâi rêët yïu maái êëm, biïët quan têm vaâ coá traách nhiïåm vúái gia àònh. Vaâ röìi chõ cuäng bùæt àêìu kïí vïì quï nhaâ xa xöi cuãa mònh, vïì tuöíi thú vaâ gia àònh mònh. Cuöåc noái chuyïån thêåt sûå thuá võ vaâ àoá cuäng laâ àiïím khúãi àêìu töët àeåp cho cêu chuyïån cuãa hai ngûúâi. Hoå tiïëp tuåc hoâ heån. Caâng luác chõ caâng nhêån ra anh giöëng nhû mêîu ngûúâi maâ chõ hùçng mú ûúác: bao dung, töët buång, nöìng êëm vaâ cêín troång. Möåt chaâng trai àaáng yïu nhû thïë maâ suyát nûäa chõ àaä quay lûng àïí lúä mêët! Têët caã laâ nhúâ ly caâ phï muöëi cuãa anh! Röìi chuyïån tònh cuãa hoå cuäng diïîn ra nhû bao chuyïån tònh àeåp khaác: naâng cöng chuáa kïët hön cuâng chaâng hoaâng tûã vaâ hoå söëng haånh phuác bïn nhau. Vaâ cûá möîi lêìn pha caâ phï cho anh, chõ khöng quïn boã vaâo möåt ñt muöëi vò chõ biïët àoá laâ súã thñch cuãa anh. Böën mûúi nùm sau, anh qua àúâi vaâ àïí laåi cho chõ möåt laá thû: 148
- 149. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng “Em yïu! Mong em haäy tha thûá cho anh vò anh àaä noái döëi em. Vaâ àoá cuäng laâ lúâi noái döëi duy nhêët trong suöët cuöåc àúâi anh – caâ phï muöëi. Em coân nhúá lêìn àêìu tiïn chuáng ta gùåp nhau khöng? Luác àoá anh àaä quaá höìi höåp. Thêåt ra anh muöën goåi möåt ñt àûúâng, nhûng laåi goåi thaânh muöëi. Thêåt khoá àïí chûäa laåi nïn anh àaânh lú ài vaâ bõa ra cêu chuyïån vïì caâ phï muöëi. Anh àaä chùèng hïì nghô rùçng chñnh àiïìu àoá àaä àûa chuáng ta àïën vúái nhau! Àaä bao lêìn, anh muöën thuá thêåt vúái em vïì àiïìu êëy, nhûng anh súå... Luác naây àêy, biïët mònh sùæp xa nhau maäi maäi, anh khöng coân thêëy súå nûäa khi thuá thêåt vúái em àiïìu naây: anh khöng hïì thñch caâ phï muöëi. Võ cuãa noá múái khuãng khiïëp laâm sao! Nhûng anh àaä uöëng noá cho àïën cuöëi àúâi kïí tûâ khi anh biïët em. Anh khöng caãm thêëy ên hêån vïì nhûäng gò anh àaä laâm cho em. Àûúåc söëng bïn em laâ niïìm haånh phuác lúán lao nhêët trong cuöåc àúâi anh. Nïëu àûúåc söëng möåt lêìn nûäa, anh vêîn seä muöën coá em bïn mònh, cho duâ anh coá phaãi uöëng caâ phï muöëi thïm suöët möåt cuöåc àúâi nûäa.” Nûúác mùæt chõ ûúát àêîm caã trang thû. Möåt ngaây noå, coá ngûúâi hoãi chõ: - Võ cuãa caâ phï muöëi nhû thïë naâo nhó? - Ngoåt lùæm – Chõ àaáp. 149
- 150. Haåt giöëng têm höìn Chiïëc bònh vúä Haånh phuác àöìng haânh núi tònh baån. - Pam Brown N öíi bêåt trong söë nhûäng àöì trang trñ vaâ nhûäng moán nûä trang trûng baây trong phoâng cuãa möåt cö beá 15 tuöíi laâ möåt chiïëc bònh bùçng göëm maâu xanh da trúâi, coá veä hònh nhûäng böng hoa maâu sùæc sùåc súä. Àoá khöng phaãi laâ möåt chiïëc bònh àeåp vaâ nguyïn veån. Noá àaä bõ raån nûát úã nhiïìu núi. Duâ chuã nhên cuãa chiïëc bònh àaä lùæp gheáp cêín thêån nhûäng maãnh vúä laåi, nhûng nhòn tûâ xa ngûúâi ta vêîn coá thïí thêëy nhûäng vïët nûát chi chñt cuãa noá. Nïëu chiïëc bònh êëy coá thïí cêët àûúåc thaânh lúâi thò noá seä kïí cho baån nghe vïì cêu chuyïån cuãa hai cö gaái vaâ tònh baån tuyïåt vúâi giûäa hoå. Amy vaâ June quen nhau trïn möåt chuyïën bay khi hai cö beá cuâng theo cha tûâ Bangkok trúã vïì nhaâ – hai öng böë vöën laâ àöëi taác laâm ùn cuãa nhau vaâ hoå àïën Bangkok àïí tham dûå möåt cuöåc hoåp. June ngöìi úã phña sau Amy. Khi bay àûúåc nûãa quaäng àûúâng, Amy ngêåp ngûâng quay laåi vaâ àûa cho June möåt bònh hoa maâu xanh da trúâi bùçng göëm. Cûã chó êëy tuy khöng trang 150
- 151. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng troång lùæm nhûng vúái hai cö beá àiïìu àoá àaä àûúåc xem nhû möåt lúâi giúái thiïåu vaâ möåt vêåt kyã niïåm àaánh dêëu cho tònh baån cuãa hoå. June nhêån lêëy moán quaâ röìi caã hai àïìu nhòn nhau cûúâi beän leän. Thïë laâ ngaây höm êëy, tònh baån giaãn dõ giûäa hai beá gaái cuâng böën tuöíi, Amy vaâ June, àaä àûúåc giao kïët. Nhiïìu nùm tröi qua, Amy vaâ June cuâng nhau lúán lïn. Hoå chúi chung, hoåc chung vaâ leä àûúng nhiïn, hoå trúã thaânh nhûäng ngûúâi baån têm giao, tin cêåy nhêët cuãa nhau. Búâ vai cuãa Amy laâ núi àïí June guåc àêìu vaâo khoác nûác núã, kïí lïí vïì nöîi àau buöìn khi con choá nhoã cuãa cö beá bõ chïët trong möåt tai naån xe húi. Luác Amy bõ moåi ngûúâi chïë giïîu khi cö trûúåt teá trong möåt buöíi thi nùng khiïëu thïí duåc duång cuå, June àaä coá mùåt ngay bïn caånh Amy àïí chia seã vaâ bïnh vûåc baån mònh. Khi June boã nhaâ ra ài vaâo nùm lïn 10 tuöíi sau möåt cuöåc caäi vaä vúái meå mònh thò chñnh Amy àaä khuyïn June quay vïì nhaâ. Vaâ June àaä laâ ngûúâi an uãi Amy khi ngûúâi chuá thên yïu cuãa cö beá qua àúâi. June àaä trúã thaânh möåt phêìn cuãa Amy vaâ ngûúåc laåi, Amy cuäng chiïëm möåt võ trñ quan troång khöng thïí thay thïë trong cuöåc söëng cuãa June. Thïë nhûng cuöåc àúâi vöën dô chùèng bao giúâ ïm aái, phùèng lùång nhû möåt thaãm hoa höìng. Ngûúâi ta thay àöíi khi àïën tuöíi trûúãng thaânh – coá thïí töët hún hoùåc cuäng coá thïí xêëu ài. Àöi khi, nhûäng thay àöíi naây khoá loâng àûúåc chêëp nhêån. Vaâ ngay caã nhûäng tònh baån àùåc biïåt nhêët cuäng coá thïí àöí vúä. Nùm 14 tuöíi, Amy bùæt àêìu coá baån trai. ÚÃ lûáa tuöíi naây, àöëi vúái Amy, baån trai àuáng laâ möåt moán quaâ trúâi cho. Amy daânh hïët thúâi gian heån hoâ vúái ngûúâi baån trai vaâ caâng ngaây caâng ñt gùåp June. Duâ thêëy 151
- 152. Haåt giöëng têm höìn loâng bõ töín thûúng, June vêîn luön cöë gùæng thöng caãm vúái baån mònh. Cö vêîn coá mùåt bïn Amy sau möîi lêìn Amy caäi vaä vúái baån trai vaâ cêìn àïën cö àïí giaãi toãa nöîi buöìn. Coân khi June cêìn àïën Amy thò cö laåi àang mï maãi úã têån àêu àêu vúái anh baån cuãa mònh. Vaâ cûá thïë, Amy vêîn vö têm vaâ tiïëp tuåc truát gaánh nùång ûu phiïìn lïn June. Àïën möåt ngaây, quaá buöìn vaâ thêët voång vïì thaái àöå thúâ ú cuãa baån mònh, June àaä goåi Amy sang nhaâ mònh àïí noái chuyïån. Trong khi June cöë gùæng baây toã nhûäng khoá khùn vaâ ûu tû cuãa mònh Amy àaä khöng theâm nghe maâ coân gaåt phùæt lúâi cö. - Chuyïån êëy noái sau ài. Sau àoá Amy hoãi yá kiïën June vïì viïåc cö nïn mua quaâ gò cho baån trai nhên dõp nûãa nùm ngaây hoå quen nhau. Thaái àöå àoá cuãa Amy nhû gioåt nûúác cuöëi cuâng laâm traân ly. June khöng thïí chõu àûång thïm àûúåc nûäa. Bao nhiïu giêån dûä, àau khöí, oaán húân vaâ thêët voång chêët chûáa trong cö bao ngaây chúåt dêng traâo, cö oâa khoác vaâ lúán tiïëng vúái Amy. - Cêåu coi túá laâ gò chûá, Amy? Laâ baån cêåu hay chó laâ möåt con choá beá nhoã cuãa cêåu? – June noái trong nûúác mùæt. Cö hy voång laâ Amy seä hiïíu ra vaâ xin löîi mònh. Nhûng khöng. Amy tòm caách chöëng chïë vaâ heát laåi June. Tònh baån gùæn boá trong 10 nùm cuãa hoå àang tan dêìn trûúác mùæt hai cö gaái. Chùèng ai trong hoå muöën cûáu vaän tònh hònh. - Àuáng àêëy, June! Túá cùm gheát cêåu! - Amy heát lïn. Coân gò àïí noái nûäa! June xoe troân àöi mùæt ûúát àêîm 152
- 153. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng nhòn sûäng Amy. Amy quay phùæt ài, àuâng àuâng bûúác ra khoãi phoâng June, keáo caánh cûãa àoáng sêìm laåi sau lûng mònh. Chiïëc bònh göëm maâu xanh da trúâi trïn kïå lùæc lû röìi rúi xuöëng saân, vúä tan thaânh nhiïìu maãnh. Nûúác mùæt giaân giuåa, June quyâ xuöëng saân nhùåt lïn tûâng maãnh vúä. Thïë laâ hïët. Hïët röìi nhûäng tiïëng cûúâi khuác khñch trong veo cuãa hai àûáa. Hïët röìi nhûäng buöíi taán gêîu, nhûäng bûäa tiïåc keáo daâi phaãi nguã laåi nhaâ nhau. Vaâ cuäng hïët röìi nhûäng lêìn hai àûáa huyïn thuyïn bêët têån trïn àiïån thoaåi... Hïët thêåt röìi! Tònh baån 10 nùm àaä vúä tan taânh nhû chiïëc bònh maâ June àaä nêng niu nhû baáu vêåt suöët bao nhiïu nùm, chiïëc bònh tûúång trûng cho têët caã nhûäng gò tuyïåt vúâi nhêët cuãa tònh baån. Nöîi àau mêët ài ngûúâi baån thên nhêët, mêët ài ngûúâi mònh tin tûúãng nhêët coân àau xoát hún caã viïåc bõ ngaân vïët dao àêm. June guåc ngûúâi trïn ghïë nûác núã. Àêy khöng phaãi laâ chuyïån caäi nhau ngúá ngêín nhûng àöi luác vêîn xaãy ra giûäa cö vaâ Amy. Lêìn naây quaá àöîi trêìm troång vaâ khoá loâng hoâa giaãi. Möåt caãm giaác tröëng traãi khuãng khiïëp chiïëm ngûå traái tim June. Cö biïët tònh caãm gùæn boá giûäa hoå chó coân laâ con söë khöng to tûúáng. Cö cuäng biïët chùèng caách naâo coá thïí haân gùæn laåi àûúåc. Têët caã àaä kïët thuác. Nhûäng ngaây sau àoá, khi gùåp nhau úã trûúâng, caã June vaâ Amy àïìu laånh luâng vaâ cû xûã vúái nhau nhû ngûúâi xa laå. Khöng lêu sau lêìn caäi vaä àoá, Amy chia tay ngûúâi baån trai cuãa cö. June biïët luác êëy Amy àang cêìn mònh nhûng caã hai àïìu bûúáng bónh, tiïëp tuåc giûä thaái àöå bùng giaá vaâ xa caách vúái nhau. Amy khöng tha thûá cho nhûäng lúâi kïët töåi “àöåc aác” cuãa June. Vaâ caã June, cö cuäng 153
- 154. Haåt giöëng têm höìn khöng tòm àûúåc trong traái tim nguöåi laånh cuãa mònh möåt chuát húi êëm naâo àïí coá thïí tha thûá cho Amy. Vïët thûúng thïí xaác vaâ nöîi àau tinh thêìn àïìu cêìn àïën thúâi gian àïí chûäa laânh. Cuäng giöëng nhû chiïëc bònh göëm vêåy. Nhûäng maãnh vúä cuãa noá vêîn nùçm nguyïn trong ngùn keáo cuãa June. Dêîu rùçng coá thïí gùæn chuáng laåi vúái nhau, vaâ duâ cêín thêån àïën àêu, nhûäng vïët nûát vêîn coân àoá. Möåt chiïëc bònh àaä vúä khöng bao giúâ coá thïí lêëy laåi sûå nguyïn veån nhû trûúác àûúåc. Möåt nùm tröi qua. Àïën ngaây sinh nhêåt cuãa June, thay vò vui sûúáng vaâ haånh phuác, June laåi thêëy buöìn. Cö nhúá laåi ngaây sinh nhêåt lêìn thûá 14 cuãa mònh, möåt thaáng trûúác khi cuöåc caäi vaä nghiïm troång xaãy ra. Ngaây höm àoá thêåt tuyïåt; cö vaâ Amy àaä rêët vui veã bïn nhau. Hoå cûá khuác khñch cûúâi maäi vïì nhûäng àiïìu chùèng àêu vaâo àêu röìi lao vaâo giaânh ùn vúái nhau. Hoå àaä cuâng thïì nguyïån rùçng tònh baån cuãa hoå seä maäi maäi khöng bao giúâ àöíi thay. Nhûäng gioåt nûúác mùæt thêëm àêîm sûå ngoåt ngaâo lêîn àùæng cay dêng lïn trong khoáe mùæt cuãa June. Cö vêîn coân nhúá hònh aãnh cö beá Amy 4 tuöíi àang chòa chiïëc bònh maâu xanh vïì phña cö. Coá tiïëng chuöng reo. June bêåt dêåy vaâ chaåy ra cûãa. Cö àang chúâ ngûúâi chõ hoå cuãa mònh àïën. Caánh cûãa múã ra. June cûáng àúâ caã ngûúâi. Amy àang àûáng taåi ngûúäng cûãa, tay cêìm möåt goái quaâ nhoã. - Túá chó muöën noái rùçng túá... Hai ngûúâi baån thên cuä nhòn nhau, caãm xuác cuãa caã hai àang phaãn chiïëu trïn gûúng mùåt cuãa nhau. 154
- 155. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Ch...uá...c si...nh nhêåt vui veã, June. Cuöëi cuâng thò Amy cuäng lùæp bùæp xong àuã cêu. Cö giuái moán quaâ vaâo tay June röìi chaåy nhanh ra àûúâng-. June caãm thêëy coá àiïìu gò àoá thöi thuác mònh àuöíi theo Amy, nhûng cö vêîn àûáng yïn. Thay vaâo àoá, cö nheå nhaâng kheáp cûãa laåi. Vïì àïën phoâng mònh, June ngöìi xuöëng giûúâng vaâ múã moán quaâ ra. Àoá laâ möåt chiïëc voâng àeo tay. Àñnh vaâo àoá laâ möåt maãnh giêëy ghi haâng chûä: “June thên mïën, Chuác Mûâng Sinh Nhêåt thûá 15. Amy”, vaâ phña cuöëi laâ cêu taái buát “Túá xin löîi”. Chó voãn veån coá ba tûâ. Ba tûâ àún giaãn maâ àong àêìy niïìm vui trong traái tim June. Cö nhêëc àiïån thoaåi vaâ goåi Amy. Cuâng luác trong àêìu cö nhùæc mònh laâ phaãi haân gùæn laåi chiïëc bònh vúä. Cho duâ noá seä khöng bao giúâ coá thïí hoaân haão nhû cuä, nhûng möåt chiïëc bònh khöng hoaân haão vêîn töët hún möåt chiïëc bònh vúä naát. 155
- 156. Haåt giöëng têm höìn Böå àöì cuãa ba L uác nhoã, böå àöì ba mùåc luön khiïën töi thêëy sûúång suâng. Töi muöën ba ùn mùåc giöëng mêëy võ baác sô, luêåt sû chûá khöng nhû caách töi tröng thêëy ba vaâo nhûäng saáng oi bûác khi ba thûác dêåy súám àïí chiïn trûáng cho töi vaâ meå. Ba ûa mùåc chiïëc quêìn jeans cuä meâm, vúái nhûäng dêëu dao nhñp úã àuäng quêìn, vaâ chiïëc aáo vaãi vúái thêåt nhiïìu moác khoáa, gaâi àuã thûá buát viïët, thuöëc laá, mùæt kñnh, cúâ-lï, tuöëc-nú-vñt úã caác tuái. Giaây cuãa ba laâ loaåi coá muäi bùçng theáp, rêët khoá cúãi ra nïn töi thónh thoaãng cúãi giaây giuâm ba möîi khi öng ài sûãa maáy laånh vïì. Maâ nghïì nghiïåp cuãa ba cuäng laâm töi thêëy xêëu höí ghï gúám. Tuy vêåy, vò haäy coân laâ con nñt nïn töi thûúâng leán vaâo phoâng ba, bùæt chûúác mùåc àöì cuãa ba vaâ sùm soi trûúác gûúng. Trñ tûúãng tûúång cuãa töi biïën aáo ba thaânh aáo choaâng cuãa vua, vaâ dêy thùæt lûng thaânh bao suáng cuãa lñnh. Töi thûúâng mùåc aáo loát cuãa ba ài nguã. Chñnh nhúâ caái muâi möì höi quen thuöåc trïn cöí aáo ba maâ töi trêën aát àûúåc nöîi súå boáng töëi cuãa mònh. Nhûng àïën mêëy nùm gêìn àêy töi bùæt àêìu ûúác chi ba baán quaách múá quêìn jeans ài àïí àöíi lêëy quêìn kaki vaâ thay nhûäng àöi giaây cöí 156
- 157. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng löî sô bùçng giaây àïë phùèng húåp thúâi trang hún. Töi cuäng thöi khöng mùåc àöì ba khi ài nguã. Vaâ cuöëi cuâng thò mú vïì möåt ngûúâi cha khaác. Töi àöí löîi cho caách ùn mùåc cuãa ba àaä gêy nïn nhûäng thêët baåi trong àúâi mònh. Khi bõ boån con trai bùæt naåt, töi cêìu mong chuáng nhòn thêëy ba àöåi noán cao böìi, cúãi trêìn vaâ dêîn choá ài daåo. Töi caãm tûúãng nhû boån con gaái cûúâi nhaåo töi vò thêëy ba töi mang àöi giaây àen xò tûå xeán coã. Gia àònh boån noá thuï ngûúâi khaác cùæt tóa baäi coã (töi tin chùæc laâ hoå ùn mùåc cuäng àeåp hún ba töi); trong khi ba tuåi noá thaãnh thúi daåo du thuyïìn trïn võnh, diïån aáo len maâu vaâng chanh vaâ ài giaây xùng-àan àùæt tiïìn. Ba chó mua coá hai böå àöì veát trong àúâi. Ba thñch ùn mùåc sao cho thoaãi maái àïí coá thïí dïî daâng chui xuöëng gêìm xe. Thïë nhûng, vaâo trûúác ngaây kó niïåm 20 nùm ngaây cûúái cuãa ba meå, ba cuâng töi túái tiïåm Sears – cûãa haâng quêìn aáo nöíi tiïëng trong vuâng. Suöët buöíi trûa ba thûã hïët böå naây àïën böå kia. Möîi böå, ba àïìu bûúác àïën trûúác gûúng, móm cûúâi vaâ gêåt àêìu, hoãi giaá röìi laåi ài tòm böå khaác. Coá leä ba thûã àïën caã chuåc böå trûúác khi laái xe qua möåt cûãa haâng giaãm giaá vaâ mua ngay möåt böå maâ chùèng cêìn phaãi thûã. Töëi höm àoá, meå töi maäi xuyát xoa laâ baâ chûa tûâng thêëy ngûúâi àaân öng naâo àeåp trai hún thïë. Song, höm ba mùåc böå àöì êëy ài dûå lïî phaát thûúãng lúáp 8 cuãa töi thò töi ûúác gò ba úã nhaâ coân hún. Sau buöíi lïî (töi àûúåc choån laâ Hoåc sinh Ûu tuá toaân diïån), ba vûâa thay böå àöì baåc maâu vûâa khen ngúåi thaânh tñch cuãa töi. Khi ba vaâo ga-ra àïí rûãa xe, töi àaánh baåo noái hïët vúái ba vïì àiïìu bõ coi nhû sai traái àaä só nhuåc töi úã tuöíi 14. 157
- 158. Haåt giöëng têm höìn - Taåi sao ba khöng ùn mùåc “tûã tïë” nhû ba cuãa mêëy àûáa baån con? – Töi chêët vêën. Ba sûãng söët nhòn töi vúái aánh mùæt àau buöìn, cöë tòm cêu traã lúâi. Röìi trûúác khi ài khuêët vaâo ga-ra ba noái: - Ba thñch böå àöì cuãa mònh. Àïën khi chñnh chùæn hún, töi nghiïåm ra rùçng boån con gaái traánh neá töi khöng phaãi vò ba töi, maâ chñnh vò töi, con trai cuãa öng. Töi nhêån ra cêu noái cuãa ba töëi höm àoá roä raâng haâm yá laâ: “Coá nhûäng thûá quan troång hún quêìn aáo bïn ngoaâi; vaâ ba khöng thïí tiïu phñ àöìng xu naâo cho baãn thên búãi vò con cêìn nhiïìu thûá”. Ba chùèng cêìn noái thïm lúâi naâo, nhûng töi hiïíu ba muöën noái: “Ba hy sinh àïí cuöåc àúâi con sau naây seä khaá hún cuöåc àúâi ba”. Lïî töët nghiïåp trung hoåc cuãa töi, ba àïën dûå trong böå àöì meå múái mua höìi saáng súám. Khöng hiïíu sao ba coá veã cao raáo àeåp trai vaâ bïå vïå hún nhûäng öng böë khaác. Khi ba ài ngang, hoå nhûúâng löëi cho ba – dô nhiïn khöng phaãi vò böå àöì maâ vò con ngûúâi ba. Nhêån thêëy sûå tûå tin trong daáng veã àûúâng hoaâng vaâ niïìm tûå haâo trong mùæt ba, caác baác sô vaâ luêåt sû cû xûã vúái ba thêåt lõch sûå vaâ trên troång. Sau àoá vïì nhaâ, ba cêët kyä böå àöì têìm thûúâng nhêët cuãa tiïåm Sears êëy vaâo tuã. Vaâ maäi cho àïën lïî tang cuãa ba, töi khöng bao giúâ tröng thêëy noá möåt lêìn naâo nûäa! Töi khöng biïët ba àaä mùåc àöì gò khi mêët. Nhûng luác êëy ba àang laâm viïåc nïn ùæt hùèn laâ ba àang mùåc böå àöì ûa thñch cuãa mònh. Àiïìu àoá an uãi töi nhiïìu lùæm. Meå àõnh têím liïåm ba trong böå àöì cuãa tiïåm Sears, nhûng töi 158
- 159. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng thuyïët phuåc meå gúãi àïën nhaâ tang lïî caái quêìn jeans cuä, chiïëc aáo vaãi vaâ àöi giaây súân meáp cuãa ba. Buöíi saáng höm tang lïî, töi lêëy dao nhñp àuåc möåt löî trïn dêy thùæt lûng cuãa ba cho noá vûâa vúái eo mònh. Xong, töi mùåc böå àöì tiïåm Sears cuãa ba vaâo. Thu hïët can àaãm, töi nhòn mònh trong gûúng. Àoá! Ngoaåi trûâ böå àöì, daáng veã töi múái nhoã beá vaâ têìm thûúâng laâm sao. Möåt lêìn nûäa, nhû thúâi thú êëu, böå àöì laåi luâng thuâng phuã lïn thên hònh coâm nhom cuãa töi. Muâi cuãa ba laåi phaã lïn mún trúán khuön mùåt töi, nhûng khöng thïí naâo an uãi töi àûúåc. Töi khöng chùæc lùæm vïì voác ngûúâi cuãa ba – töi àaä khöng coân laâ thùçng beá nöng nöíi tûâ lêu röìi. Àûáng lùång trûúác gûúng, nûúác mùæt dêng traâo, töi cöë tûúãng tûúång ra “mònh seä nhû thïë naâo trong quaäng àúâi sau naây” – nhûäng ngaây töi seä lúán lïn trong böå àöì cuãa ba. 159
- 160. Haåt giöëng têm höìn Khi baån vöåi vaä (Chuá thñch: Thúâi àiïím trong cêu chuyïån laâ nùm 1945, khi Myä thaã bom nguyïn tûã xuöëng thaânh phöë Hiroshima cuãa Nhêåt Baãn.) H ai cha con nhaâ noå sinh söëng bùçng nghïì laâm nöng trïn möåt maãnh àêët nhoã úã miïìn quï. Möîi nùm, hoå laåi àaánh xe boâ nhiïìu àúåt lïn thaânh phöë gêìn àoá àïí baán rau quaã, nhûäng thûá hoå tûå tay tröìng. Ngoaåi trûâ viïåc cuâng danh taánh vaâ söëng chung dûúái möåt maái nhaâ, hai cha con hoå hêìu nhû chùèng coá àiïím gò giöëng nhau. Ngûúâi cha luön bònh têm trûúác moåi viïåc coân ngûúâi con trai thò luác naâo cuäng vöåi vaâng. Möåt buöíi saáng tinh mú noå, hai cha con thûác dêåy, chêët haâng lïn chiïëc xe boâ àïí bùæt àêìu möåt cuöåc haânh trònh daâi nhû moåi khi. Anh con trai tñnh trong àêìu rùçng nïëu hoå ài vúái töëc àöå nhanh hún vaâ khöng nghó qua àïm, chó saáng súám höm sau hoå seä túái àûúåc chúå. Thïë laâ anh duâng roi liïn tuåc thuác con boâ, höëi noá bûúác mau hún. - Tûâ tûâ thöi, con aå! – Ngûúâi cha baão – Tûâ töën seä giuáp con söëng lêu hún àêëy. - Nhûng nïëu chuáng ta àïën chúå súám hún nhûäng ngûúâi khaác, chuáng ta seä coá nhiïìu cú höåi baán haâng giaá cao hún. – Anh con trai caäi. Ngûúâi cha khöng àaáp. Öng keáo suåp chiïëc noán 160
- 161. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng xuöëng che mùåt vaâ nguã taåi chöî cuãa mònh. Thêëy thïë anh con trai caâng bûåc mònh vaâ khoá chõu, anh cöë thuác con boâ ài nhanh hún nûäa. Böën giúâ sau, hoå ài ngang qua möåt ngöi nhaâ nhoã. Ngûúâi cha thûác giêëc, móm cûúâi vaâ noái: - Túái nhaâ chuá con röìi. Chuáng ta gheá vaâo hoãi thùm chuá êëy möåt tiïëng. - Nhûng chuáng ta àaä trïî mêët gêìn möåt giúâ röìi. - Con trai öng caâu nhaâu. - Trïî thïm vaâi phuát nûäa cuäng chùèng sao. Chuá vaâ böë laâ chöî ruöåt thõt, coá mêëy khi gùåp àûúåc nhau àêu. - Ngûúâi cha chêåm raäi àaáp. Röìi hoå dûâng laåi vaâ gheá vaâo ngöi nhaâ. Chaâng trai treã caâng söët ruöåt vaâ tûác töëi khi thêëy cha vaâ chuá ngöìi huyïn thuyïn cûúâi noái. Gêìn möåt tiïëng sau, hai cha con anh tûâ giaä ngûúâi chuá vaâ tiïëp tuåc lïn àûúâng. Luác naây, àïën phiïn ngûúâi cha cêìm laái. Khi àïën möåt ngaä ba, ngûúâi cha queåo xe sang phaãi: - Àûúâng bïn tay traái ngùæn hún maââ böë – Ngûúâi con noái. - Böë biïët, nhûng àûúâng bïn tay phaãi àeåp hún nhiïìu. - Chùèng leä böë khöng biïët quyá thúâi giúâ aâ? - Chaâng trai treã mêët kiïn nhêîn. - ÖÌ, böë quyá thúâi giúâ lùæm chûá! Chñnh vò thïë böë múái muöën ngùæm nhòn caãnh àeåp vaâ têån hûúãng troån veån möîi giêy phuát. Con àûúâng maâ ngûúâi cha ài coá nhiïìu khuác uöën quanh, bùng xuyïn qua nhûäng àöìng coã thêåt àeåp moåc àêìy hoa daåi vaâ coá caã möåt doâng suöëi maát trong chaãy doåc 161
- 162. Haåt giöëng têm höìn theo - thïë nhûng ngûúâi con trai àaä àïí lúä mêët dõp ngùæm nhòn phong caãnh àeåp êëy. Anh ngöìi nhêëp nhoãm bïn trong xe, loâng böìn chöìn vaâ hïët sûác lo lùæng vò súå àïën trïî. Anh cuäng khöng nhêån thêëy caãnh hoaâng hön höm êëy múái àeåp laâm sao! Trúâi sêåp töëi, hai cha con àïën möåt núi tröng nhû möåt khu vûúân khöíng löì àêìy hûúng sùæc. Ngûúâi cha khoan khoaái hñt thúã hûúng thúm laâm xao xuyïën loâng ngûúâi cuãa nhûäng böng hoa, lùæng nghe tiïëng suöëi roác raách vaâ àöî xe laåi. - Chuáng ta seä nguã laåi àêy. - Öng khoan khoaái noái. - Tûâ giúâ trúã vïì sau con khöng bao giúâ ài cuâng vúái böë nûäa. - Anh con trai tûác töëi noái - Böë thò chó thñch ngùæm hoaâng hön vaâ xem hoa hún laâ kiïëm tiïìn! - Taåi sao laåi khöng nhû thïë chûá, àoá chùèng phaãi laâ nhûäng àiïìu àeåp nhêët maâ tûâ trûúác àïën giúâ con vêîn noái àêëy sao? Vaâi phuát sau, öng thiïëp vaâo giêëc nguã. Trong khi con trai öng nhòn maäi nhûäng ngöi sao lêëp laánh trïn bêìu trúâi, mong cho àïm choáng qua. Àïm nhû daâi vö têån vaâ ngûúâi con trai chùèng hïì chúåp mùæt. Trûúác luác mùåt trúâi moåc, chaâng trai treã nhanh choáng àaánh thûác cha anh dêåy. Hoå laåi tiïëp tuåc ài. Sau khi ài àûúåc khoaãng möåt dùåm, tònh cúâ hoå gùåp möåt ngûúâi nöng dên ài àûúâng - möåt ngûúâi xa laå - àang cöë keáo chiïëc xe ra khoãi möåt vuäng lêìy. - Chuáng ta giuáp öng êëy möåt tay ài naâo. - Ngûúâi cha giaâ thò thêìm. 162
- 163. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng - Àïí mêët thúâi gian nûäa aâ? - Chaâng trai nhû muöën nöíi àoáa lïn. - Con búát cùng thùèng möåt chuát ài, coá thïí chñnh con cuäng àang bõ keåt vaâo möåt vuäng lêìy naâo àoá. Chuáng ta nïn giuáp àúä ngûúâi khaác khi hoå cêìn - àûâng quïn àiïìu àoá con aå! Anh con trai dûâng xe maâ trong loâng hïët sûác tûác giêån. Khi hoå giuáp ngûúâi nöng dên kia keáo àûúåc chiïëc xe khoãi chöî lêìy thò àaä gêìn taám giúâ saáng. Àöåt nhiïn, coá möåt vuâng aánh saáng rêët lúán loáe lïn nhû muöën taách àöi bêìu trúâi ra. Sau àoá laâ möåt êm thanh nghe nhû tiïëng sêëm. ÚÃ xa phña bïn kia ngoån àöìi, bêìu trúâi trúã nïn töëi àen. - Chùæc laâ trong thaânh phöë coá mûa döng lúán. - Ngûúâi cha àoaán. - Nïëu chuáng ta nhanh chên hún, coá leä giúâ naây chuáng ta àaä baán gêìn hïët haâng röìi - Ngûúâi con lêìm bêìm. - Bònh tônh ài... con seä söëng lêu hún, vaâ con seä têån hûúãng cuöåc söëng àûúåc nhiïìu hún. - Öng giaâ nheå nhaâng khuyïn nhuã con mònh. Khi hai cha con öng àïën àûúåc ngoån àöìi maâ tröng xuöëng seä thêëy toaân caãnh thaânh phöë, trúâi àaä xïë chiïìu. Hoå dûâng laåi vaâ nhòn xuöëng phña bïn dûúái möåt luác lêu. Khöng ai noái vúái nhau möåt lúâi naâo. Cuöëi cuâng, chaâng trai treã àùåt tay lïn vai cha anh röìi noái: - Con àaä hiïíu nhûäng lúâi böë noái röìi. Hoå quay chiïëc xe laåi vaâ bùæt àêìu trúã vïì nhaâ, rúâi xa caái thaânh phöë coá tïn laâ Hiroshima cuãa Nhêåt Baãn. 163
- 164. Haåt giöëng têm höìn Baâi hoåc vïì caách chêëp nhêån M öîi lêìn thêët voång hay gùåp thêët baåi trong cuöåc söëng, töi laåi nghô àïën cêu chuyïån cuãa möåt cêåu beá gêìn nhaâ. Ngaây àoá, cêåu beá àang tranh taâi vúái caác baån cuâng lúáp cho möåt vai diïîn trong vúã kõch cuãa trûúâng. Meå em noái vúái töi rùçng em àaä àùåt hïët têm sûác vaâo vai diïîn thûã naây, mùåc duâ trong thêm têm baâ biïët con trai mònh khöng coá nùng khiïëu diïîn kõch. Àïën ngaây nhaâ trûúâng quyïët àõnh choån ai vaâo vai, töi theo meå em àïën trûúâng àïí àoán em sau giúâ tan hoåc. Vûâa nhòn thêëy meå, em chaåy vöåi ngay àïën, àöi mùæt saáng long lanh ngêåp traân haänh diïån vaâ thñch thuá: - Meå úi, meå àoaán thûã xem naâo? Em la toaáng lïn vaâ khöng thïí chúâ àûúåc, bùçng gioång höín hïín, xuác àöång, em noái luön cêu traã lúâi maâ sau naây trúã thaânh baâi hoåc cho töi: - Con àûúåc cö choån laâ ngûúâi vöî tay vaâ reo hoâ, meå aå! 164
- 165. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Ngûúâi chia seã vúái ngûúâi khaác nhiïìu nhêët Tònh yïu laâ têët caã moåi àiïìu. Àoá laâ chòa khoáa cuãa cuöåc àúâi vaâ aãnh hûúãng cuãa tònh yïu laâm lay àöång caã thïë giúái. - Khuyïët danh M öå t thêì y giaá o lúá n tuöí i àaä kïí laå i cuöå c thi maâ coá lêì n öng àûúå c múâ i laâ m giaá m khaã o . Muå c àñch cuã a cuöå c thi laâ tòm xem àûá a treã naâ o coá loâ n g quan têm àïë n ngûúâ i khaá c nhêë t . Ngûúâ i àoaå t giaã i cuöå c thi naâ y laâ möå t cêå u beá múá i böë n tuöí i . Gêìn nhaâ cêåu beá coá hai vúå chöìng giaâ luön yïu thûúng vaâ nûúng tûåa lêîn nhau. Cho àïën möåt ngaây kia, khi baâ cuå qua àúâi, öng cuå buöìn àau khön xiïët. Nhòn thêëy öng cuå àau àúán, cêåu beá ài qua nhaâ vaâ leo vaâo ngöìi trong loâng öng cuå, vaâ cûá ngöìi yïn úã àoá. Khi meå cêåu beá hoãi cêåu àaä noái gò àïí an uãi öng cuå, cêåu beá traã lúâi: - Con chùèng noái gò caã, con chó giuáp cho öng khoác àûúåc thöi maâ. 165
- 166. Haåt giöëng têm höìn Muåc Luåc Kyâ diïåu tûâ nhûäng àiïìu giaãn dõ... 5 Giaá trõ cuãa thûã thaách 10 Àïën möåt ngaây... 11 Tin töët laânh 13 Khöng àïì 16 Cöåi rïî cuãa sûå trûúãng thaânh 17 Àûâng bao giúâ tûâ boã ûúác mú 20 Möîi ngaây laâ möåt moán quaâ 24 Chùæp caánh ûúác mú 28 Nhûäng con àûúâng múái 30 Têm höìn vaâ tònh yïu cuãa thiïn nga 34 Ngûúâi chaåy cuöëi cuâng 40 Lùæng nghe nhûäng àiïìu giaãn dõ 43 Tònh yïu taåo nïn leä söëng 52 Nhûäng chiïën binh tñ hon 55 Coá cöng maâi sùæt... 61 Khöng àêìu haâng söë phêån 64 Maái nhaâ chúã che 70 Bûúác ngoùåt cuöåc àúâi 75 Àûâng súå àöëi mùåt vúái nöîi súå haäi 80 166
- 167. Loâng duäng caãm & tònh yïu cuöåc söëng Têëm huy chûúng vaâng 88 Sûác söëng maänh liïåt 91 Àöi mùæt biïët noái 98 Têëm loâng cö giaáo 101 Àïm cuöëi cuâng 106 Quaâ sinh nhêåt 108 Baân tay cö giaáo 111 Ûúác mú beá boãng 113 Ngûúâi phuå nûä nhên hêåu 117 Sûå lûåa choån cuãa meå 122 Khöng viïåc gò phaãi lo 127 Cuöåc söëng vêîn coân yá nghôa 129 YÁ nghôa cuãa nuå cûúâi 132 Khöng bao giúâ quaá muöån 135 Löîi lêìm 138 Maäi maäi tuöíi 17 141 Nguöìn àöång viïn 144 Giai àiïåu tuyïåt vúâi 145 Võ ngoåt tònh yïu 147 Chiïëc bònh vúä 150 Böå àöì cuãa ba 156 Khi baån vöåi vaä 160 Baâi hoåc vïì caách chêëp nhêån 164 Ngûúâi chia seã vúái ngûúâi khaác nhiïìu nhêët 165 167
- 168. 1 FIRST NEWS Chõu traách nhiïåm xuêët baãn: TRÊÌN ÀÒNH VIÏÅT Biïn têåp : Nguyïîn Viïët Cöng Trònh baây : First News Sûãa baãn in : Phuác Àöìng Thûåc hiïån : First News - Trñ Viïåt NHAÂ XUÊËT BAÃN THAÂNH PHÖË HÖÌ CHÑ MINH 62 Nguyïîn Thõ Minh Khai - Quêån 1 ÀT: 8225340 - 8296764 - 8220405 - 8223637 - 8269713 In lêìn thûá 2. Söë lûúång 5.000 cuöën, khöí 13,5 x 20,5 cm taåi XN In Phûúng Nam. Giêëy àùng kyá KHXB söë 180-07/CXB/55-05/THTPHCM do CXB cêëp ngaây 12/03/2007 . In xong vaâ nöåp lûu chiïíu thaáng III/2007.