Kpc 4
- 1. 2011-10-23 1 Postępowanie cywilne Wykład 3 Strony i uczestnicy postępowania Wprowadzenie • W procesie zawsze występują 2 strony • Po każdej stronie może występować kilka osób (współuczestnictwo) • W postępowaniu egzekucyjnym: wierzyciel i dłużnik • W postępowaniu nieprocesowym: uczestnicy działający samodzielnie • Pozostali uczestnicy: interwenienci Pojęcie strony procesowej • Strona jako uczestnik stosunku cywilnoprawnego ≠ • Strona procesowa, bo powództwo może wnieść: – Strona nieuprawniona – Osoba niebędąca stroną (art. 189 kpc, art. 2 krio, art. 13 krio) – Prokurator, RPO, RPD, organizacje społ., kier. MOPS, itd.
- 2. 2011-10-23 2 Pojęcie strony II • Podmiot występujący do sądu z żądaniem udzielenia ochrony prawnej (powód) • Podmiot, przeciwko któremu żądanie ochrony jest skierowane (pozwany) • Wytoczenie powództwa przez prokuratora nie czyni automatycznie stroną osoby, na rzecz której działa Pojęcie strony III – strona w znaczeniu materialnym • Strona powodowa w znaczeniu materialnym: osoba, której prawa materialne są chronione w danym procesie • Strona pozwana: osoba, przeciwko której żądana jest ochrona prawna Pojęcie strony IV – strona w znaczeniu formalnym • Powód: podmiot, który we własnym imieniu żąda ochrony praw własnych lub cudzych. • Pozwany: podmiot uprawniony do przeciwstawienia się w swoim imieniu żądaniu powództwa • Osoba, na rzecz której wytoczono powództwo – traktowana tak, jak strona
- 3. 2011-10-23 3 Strona w znaczeniu procesowym • Strona powodowa – Prokurator, RPO – Zarządca egzekucyjny nieruchomości (art. 935 kc) – Kurator spadku (art. 667 kc) – Wykonawca testamentu (art. 988 kc) • Strona pozwana: kurator, kurator spadku, wykonawca testamentu, zarządca Zdolność sądowa • Zdolność do występowania w charakterze strony lub uczestnika postępowania (art. 64 kpc) • Mają ją: – Podmioty prawa cywilnego – Organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej (art. 64 kpc) – W sprawach pracowniczych: pracodawca i organ rentowy Zdolność sądowa w przepisach szczególnych • Organy nadzoru w spółkach z o.o. i akcyjnych – w sprawach o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwał walnego zgromadzenia • Osobny przepis dla organizacji społecznych – wątpliwość, co do sensowności regulacji
- 4. 2011-10-23 4 Brak zdolności procesowej • Przesłanka procesowa brana pod uwagę przez sąd (art. 202) • Braki sanowalne (art. 70) – Termin na uzupełnienie – Możliwość tymczasowego dopuszczenia do działania • Braki niesanowalne – Sąd znosi postępowanie (art. 71) – Umorzenie postępowania (art. 199) Legitymacja procesowa • Udzielenie ochrony możliwe, gdy: – Żąda się jej udzielenia na rzecz osoby mającej uprawnienie materialnoprawne – Z żądaniem występuje osoba uprawniona • Legitymacja procesowa = uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie Rodzaje • Legitymacja czynna i bierna • Legitymacja materialna i procesowa – Zazwyczaj obie legitymacje się pokrywają – Rozdział legitymacji • Powództwo wytacza inny podmiot – Prokurator, wierzyciel egzekwujący dochodzący wierzytelności przysługującej dłużnikowi • Legitymacja zostaje przejściowo odjęta uprawnionemu materialnie – Zarządca majątku, wykonawca testamentu, syndyk
- 5. 2011-10-23 5 Rodzaje - cd • Legitymacja indywidualna i grupowa – Współuczestnictwo materialne – Postępowanie grupowe • Legitymacja łączna – Sprawa może toczyć się tylko przeciw wszystkim podmiotom danego stosunku – Po stronie powodowej występują wszystkie podmioty danego stosunku Legitymacja – źródła i wadliwość • Źródło: przepis prawa materialnego lub procesowego • Wadliwość – Brak uprawnienia lub obowiązku materialnoprawnego po którejś ze stron – Brak uprawnienia ustawowego do występowania w interesie strony materialnoprawnej – Przekroczenie zakresu upoważnienia Skutki braku legitymacji • Materialnej – Oddalenie powództwa • Procesowej – Odrzucenie pozwu • Konwalidacja braku legitymacji – Osoba wezwana do udziału w sprawie (art. 194 kpc) – Osoba zawiadomiona (art. 196 kpc)
- 6. 2011-10-23 6 Zdolność procesowa • Możność działania w postępowaniu • Osoby fizyczne: zdolność pełna lub ograniczona • Osoby prawne: organ lub podmiot uprawniony • Brak zdolności a brak reprezentacji • Zdolność organizacji społecznych – także bez podmiotowości materialnej Brak zdolności • Brak przedstawiciela ustawowego, organu innego uprawnionego – Kurator art. 70 i art. 69 – Kurator osoby prawnej • Utrata zdolności procesowej w trakcie procesu: – Zawieszenie postępowania – Podjęcie po ustanowieniu przedstawiciela ustawowego Zdolność postulacyjna • Samodzielne dokonywanie czynności w procesie • Przeszkody faktyczne • Przymus adwokacko – radcowski – Bezwzględny – Względny