M4

1
ตอนที่ 1
คาชี้แจงการจัดแผนการจัดการเรียนรู้
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี

2
1. แนวทางการใช้แผนการจัดการเรียนรู้
คู่มือครู แผนการจัดการเรียนรู้ การอาชีพ เล่มนี้จัดทาขึ้นเพื่อเป็นแนวทางให้ครูใช้ประกอบการ
จัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช่วงชั้นที่ 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 46 ตาม
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 โดยแบ่งเนื้อหาออกเป็นหน่วยการเรียนรู้ 5
หน่วย สาหรับจัดทาแผนการจัดการเรียนรู้รายชั่วโมง ซึ่งสามารถใช้ควบคู่กับสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ
สมบูรณ์แบบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 46 และหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน การอาชีพชั้นมัธยมศึกษาปีที่
46 ประกอบด้วยหน่วยการเรียนรู้ ดังนี้
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เปิดโลกอาชีพ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เส้นทางสู่งานอาชีพ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เทคโนโลยีเพื่อการทางานอาชีพ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ประสบการณ์วิชาชีพ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมในการทางาน
แผนการจัดการเรียนรู้นี้ได้นาเสนอรายละเอียดไว้ครบถ้วนตามแนวทางการจัดทาแผนการจัดการ
เรียนรู้ของสานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนให้
นักเรียนได้พัฒนาองค์ความรู้ สมรรถนะสาคัญ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ไว้อย่างครบถ้วนตาม
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ซึ่งครูควรศึกษาแผนการจัดการเรียนรู้นี้
ให้ละเอียด เพื่อปรับใช้ให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม สถานการณ์ และสภาพของนักเรียน
ในแต่ละหน่วยการเรียนรู้จะแบ่งแผนการจัดการเรียนรู้ออกเป็นรายชั่วโมง ซึ่งมีจานวนชั่วโมง
มากน้อยไม่เท่ากันขึ้นอยู่กับความยากง่ายของเนื้อหาสาระ และในแต่ละหน่วยการเรียนรู้มีองค์ประกอบ
ดังนี้
1. ผังมโนทัศน์เป้าหมายการเรียนรู้และขอบข่ายภาระงาน แสดงขอบข่ายเนื้อหาการจัดการเรียนรู้ที่
ครอบคลุมความรู้ ทักษะ/กระบวนการ คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม และภาระงาน/ชิ้นงาน
2. กรอบแนวคิดการออกแบบการจัดการเรียนรู้แบบ BwD (Template Backward Design) เป็นผัง
แสดงแนวคิดในการจัดการเรียนรู้ของแต่ละหน่วยการเรียนรู้ แบ่งเป็น 3 ขั้น ได้แก่
ขั้นที่ 1 ผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียน
ขั้นที่ 2 ภาระงานและการประเมินผลการเรียนรู้ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนมีผลการ
เรียนรู้ตามที่กาหนดไว้อย่างแท้จริง
ขั้นที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้จะระบุว่าในหน่วยการเรียนรู้นี้แบ่งเป็นแผนการจัดการเรียนรู้กี่
แผน และแต่ละแผนใช้เวลาในการจัดกิจกรรมกี่ชั่วโมง
3. แผนการจัดการเรียนรู้รายชั่วโมง เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ตามกรอบแนวคิดการออกแบบการ
จัดการเรียนรู้แบบ BwDประกอบด้วย
3.1 ชื่อแผนการจัดการเรียนรู้ ประกอบด้วยลาดับที่ของแผน ชื่อแผน และเวลาเรียน เช่น
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง อาชีพรับจ้าง เวลา 2 ชั่วโมง

3
3.2 สาระสาคัญ เป็นความคิดรวบยอดของเนื้อหาที่นามาจัดการเรียนรู้ในแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้
3.3 ตัวชี้วัดช่วงชั้น เป็นตัวชี้วัดที่ใช้ตรวจสอบนักเรียนหลังจากเรียนจบเนื้อหาที่นาเสนอใน
แต่ละแผนการจัดการเรียนรู้นั้น ๆ ซึ่งสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ของหลักสูตร
3.4 จุดประสงค์การเรียนรู้ เป็นส่วนที่บอกจุดมุ่งหมายที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียนภาย
หลังจากการเรียนจบในแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้ ทั้งในด้านความรู้ (K) ด้านคุณธรรม จริยธรรม และ
ค่านิยม(A) ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) ซึ่งสอดคล้องสัมพันธ์กับตัวชี้วัดชั้นปีและเนื้อหาในแผนการ
จัดการเรียนรู้นั้น ๆ
3.5 การวัดและประเมินผลการเรียนรู้เป็นการตรวจสอบผลการจัดการเรียนรู้ว่าหลังจากจัดการ
เรียนรู้ในแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้แล้ว นักเรียนมีพัฒนาการ มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ตามเป้าหมายที่
คาดหวังไว้หรือไม่ และมีสิ่งที่จะต้องได้รับการพัฒนา ปรับปรุง หรือส่งเสริมในด้านใดบ้าง ดังนั้น ในแต่
ละแผนการจัดการเรียนรู้จึงได้ออกแบบวิธีการและเครื่องมือในการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ด้านต่าง
ๆ ของนักเรียนไว้อย่างหลากหลาย เช่น การทาแบบทดสอบ การตอบคาถามสั้น ๆ การตรวจผลงาน การ
สังเกตพฤติกรรมทั้งที่เป็นรายบุคคลและรายกลุ่ม เป็นต้นโดยเน้นการปฏิบัติให้
สอดคล้องและเหมาะสมกับตัวชี้วัดและมาตรฐานการเรียนรู้
วิธีการและเครื่องมือในการวัดและประเมินผลการเรียนรู้เหล่านี้ครูสามารถนาไปใช้ประเมิน
นักเรียนได้ทั้งในระหว่างการจัดการเรียนรู้และการทากิจกรรมต่าง ๆ ตลอดจนการนาความรู้ไปใช้ใน
ชีวิตประจาวัน
3.6 สาระการเรียนรู้เป็นหัวข้อย่อยที่นามาจัดการเรียนรู้ในแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้ ซึ่ง
สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้แกนกลาง
3.7 แนวทางบูรณาการเป็นการเสนอแนะแนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในเรื่องที่
เรียนรู้ของแต่ละแผนให้เชื่อมโยงสัมพันธ์กับสาระการเรียนรู้อื่น ๆ ได้แก่ ภาษาไทย คณิตศาสตร์
วิทยาศาสตร์สังคมศึกษาศาสนา และวัฒนธรรม สุขศึกษาและพลศึกษา ศิลปะ และภาษาต่าง-
ประเทศ เพื่อให้การเรียนรู้สอดคล้องและครอบคลุมสถานการณ์จริง
3.8 กระบวนการจัดการเรียนรู้ เป็นการเสนอแนะแนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในเนื้อหา
แต่ละเรื่อง โดยใช้แนวคิดและทฤษฎีการเรียนรู้ต่าง ๆ ตามความเหมาะสม ทั้งนี้เพื่อให้ครูนาไปใช้
ประโยชน์ในการวางแผนการจัดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งกระบวนการจัดการเรียนรู้
ประกอบด้วย 5 ขั้น ได้แก่
ขั้นที่ 1 ขั้นนาเข้าสู่บทเรียน
ขั้นที่ 2 ขั้นสอน
ขั้นที่ 3 ขั้นสรุป
ขั้นที่ 4 ขั้นฝึกฝนนักเรียน
ขั้นที่ 5 ขั้นนาไปใช้
3.9 กิจกรรมเสนอแนะเพิ่มเติมสาหรับกลุ่มสนใจพิเศษและฝึกทักษะเพิ่มเติม เป็นกิจกรรม
เสนอแนะให้นักเรียนได้พัฒนาเพิ่มเติมในด้านต่าง ๆ นอกเหนือจากที่ได้จัดการเรียนรู้มาแล้วในชั่วโมง

4
เรียน กิจกรรมเสนอแนะมี 2 ลักษณะ คือ กิจกรรมสาหรับผู้ที่มีความสามารถพิเศษและต้องการศึกษา
ค้นคว้าในเนื้อหานั้นๆ ให้ลึกซึ้งกว้างขวางยิ่งขึ้น และกิจกรรมสาหรับการเรียนรู้ให้ครบตามเป้าหมาย ซึ่งมี
ลักษณะเป็นการซ่อมเสริมความรู้ให้แก่นักเรียน
3.10 สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ เป็นรายชื่อสื่อการเรียนรู้ทุกประเภทที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้
ซึ่งมีทั้งสื่อธรรมชาติ สื่อสิ่งพิมพ์ สื่อเทคโนโลยีและสื่อบุคคลเช่น หนังสือเอกสารความรู้ รูปภาพ
เครือข่ายอินเทอร์เน็ต วีดิทัศน์ ปราชญ์ชาวบ้าน เป็นต้น
3.11 บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้เป็นส่วนที่ให้ครูบันทึกผลการจัดการเรียนรู้ว่าประสบ
ความสาเร็จหรือไม่ มีปัญหาหรืออุปสรรคอะไรเกิดขึ้นบ้าง ได้แก้ไขปัญหาและอุปสรรคนั้นอย่างไร และ
ข้อเสนอแนะสาหรับการจัดการเรียนรู้ครั้งต่อไป
นอกจากนี้ยังอานวยความสะดวกให้ครูโดยจัดทาแบบทดสอบแบบประเมินผลงาน แบบประเมิน
พฤติกรรมด้านต่างๆ ของนักเรียน และความรู้เสริมสาหรับครูบันทึกลงในซีดี (CD) ประกอบด้วย
1. แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน เป็นแบบทดสอบเพื่อใช้วัดและประเมินผลนักเรียน
ก่อนการจัดการเรียนรู้และหลังการจัดการเรียนรู้
2. แบบทดสอบปลายปี เป็นแบบทดสอบเพื่อใช้วัดและประเมินผลการเรียนรู้ปลายปี
ซึ่งประเมินผล 3 ด้าน ได้แก่
1) ด้านความรู้ มีแบบทดสอบทั้งที่เป็นแบบปรนัยและอัตนัย
2) ด้านคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม เป็นตารางการประเมิน
3) ด้านทักษะ/กระบวนการ เป็นตารางการประเมิน
3. แบบประเมินผลการจัดกิจกรรมต่าง ๆ เช่น แบบสารวจ แบบประเมินผลงาน
แบบบันทึกความรู้
4. ความรู้เสริมสาหรับครู เป็นการนาเสนอความรู้ในเรื่องต่างๆ แก่ครู เช่น
1) หลักการจัดทาแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio) และวิธีการคัดเลือกผลงานเพื่อเก็บใน แฟ้ม
สะสมผลงาน
2) ความรู้เรื่องโครงงาน
5. แบบฟอร์มโครงสร้างแผนการจัดการเรียนรู้ ที่ออกแบบการจัดการเรียนรู้แบบ
Backward Design ครูควรศึกษาแผนการจัดการเรียนรู้เพื่อเตรียมสอนอย่างมีประสิทธิภาพ จัดกิจกรรม
ให้นักเรียนได้พัฒนาครบทุกสมรรถนะสาคัญที่กาหนดไว้ในหลักสูตร กล่าวคือสมรรถนะในการสื่อสาร
การคิด การแก้ปัญหา การใช้ทักษะชีวิต และการใช้เทคโนโลยี รวมถึงคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตาม
หลักสูตรและกิจกรรมเสนอแนะเพื่อการเรียนรู้เพิ่มเติมให้เต็มตามศักยภาพของนักเรียนแต่ละคน ซึ่ง
ได้กาหนดไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้นี้แล้ว
นอกจากนี้ ครูสามารถปรับปรุงแผนการจัดการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับสภาพความพร้อมของ
นักเรียนและสถานการณ์เฉพาะหน้าได้ ซึ่งจะใช้เป็นผลงานเพื่อเลื่อนวิทยฐานะได้ แผนการจัดการเรียนรู้นี้
ได้อานวยความสะดวกให้ครูโดยได้พิมพ์โครงสร้างแผนการจัดการเรียนรู้ที่ออกแบบการจัดการเรียนรู้
แบบ Backward Design ให้ครูเพิ่มเติมเฉพาะส่วนที่ครูปรับปรุงเองไว้ด้วยแล้ว

5
2. สัญลักษณ์ลักษณะกิจกรรมการเรียนรู้
สัญลักษณ์ลักษณะกิจกรรมการเรียนรู้เป็นเครื่องหมายที่ปรากฏอยู่ในสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ
สมบูรณ์แบบ และแบบฝึกทักษะ รายวิชาพื้นฐาน การอาชีพทุกเล่ม โดยกาหนดสัญลักษณ์กากับกิจกรรม
การเรียนรู้ไว้ทุกกิจกรรม เพื่อช่วยให้ครูและนักเรียนทราบลักษณะที่ต้องการเน้นของกิจกรรมนั้น ๆ
เพื่อที่จะจัดกิจกรรมให้บรรลุเป้าหมายสัญลักษณ์ลักษณะกิจกรรมการเรียนรู้มีดังนี้
1. สัญลักษณ์หลักของกลุ่มสาระการงานอาชีพและเทคโนโลยี
โครงงาน เป็นกิจกรรมที่มุ่งพัฒนาการคิด การวางแผน และการแก้ปัญหา
การพัฒนากระบวนการคิด เป็นกิจกรรมที่กาหนดให้นักเรียนได้ใช้กระบวนการคิด
เพื่อเพิ่มพูนทักษะการคิดด้านต่าง ๆ ของตนเอง
การประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน เป็นกิจกรรมที่กาหนดให้นักเรียนนาความรู้
และทักษะไปใช้แก้ปัญหาในสถานการณ์จริงในชีวิตประจาวัน
การปฏิบัติจริง/ฝึกทักษะ เป็นกิจกรรมที่กาหนดให้นักเรียนได้ฝึกปฏิบัติเพื่อให้
เกิดทักษะซึ่งจะช่วยให้การเรียนรู้เป็นไปตามเป้าหมายและเกิดความเข้าใจที่คงทน
ความคิดสร้างสรรค์ เป็นกิจกรรมที่กาหนดให้นักเรียนได้พัฒนาความคิดสร้างสรรค์
ลักษณะต่าง ๆ ได้แก่ ความคิดริเริ่ม ความคล่องในการคิด ความยืดหยุ่นในการคิด
และความคิดละเอียดลออ
2. สัญลักษณ์เสริมของกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
การทาประโยชน์ให้สังคม เป็นกิจกรรมที่กาหนดให้นักเรียนนาความรู้ไปปฏิบัติ
ในการทาประโยชน์แก่ส่วนรวม เพื่อให้อยู่ร่วมกันในสังคมอย่างมีความสุข
การศึกษาค้นคว้า/สืบค้น เป็นกิจกรรมที่กาหนดให้นักเรียนศึกษาค้นคว้าหรือ
สืบค้นข้อมูลจากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เพื่อสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง
การสารวจ เป็นกิจกรรมที่กาหนดให้ผู้เรียนสารวจรวบรวมข้อมูลเพื่อนามาศึกษา
วิเคราะห์หาเหตุ หาผล และสรุปข้อมูล เพื่อให้เกิดองค์ความรู้ด้วยตนเอง
06
01
02
03
04
05
19
07

6
การสังเกต เป็นกิจกรรมที่กาหนดให้นักเรียนรู้จักสังเกตสิ่งที่ต้องการเรียนรู้จน
สามารถสร้างองค์ความรู้ได้อย่างเป็นระบบและมีเหตุผล
ทักษะการพูด เป็นกิจกรรมที่กาหนดให้นักเรียนได้พัฒนาทักษะการพูดประเภทต่าง ๆ
กิจกรรมสาหรับกลุ่มพิเศษ เป็นกิจกรรมสาหรับให้นักเรียนใช้พัฒนาการเรียนรู้
เพื่อเติมเต็มศักยภาพการเรียนรู้ของตนเอง
กิจกรรมสาหรับซ่อมเสริม เป็นกิจกรรมสาหรับให้นักเรียนใช้เรียนซ่อมเสริม
เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ตามตัวชี้วัดชั้นปี
3. การออกแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Backward Design(BwD)
การจัดการเรียนรู้หรือการสอนเป็นงานที่ครูทุกคนต้องใช้กลวิธีต่าง ๆ มากมายเพื่อให้นักเรียน
สนใจที่จะเรียนรู้และเกิดผลตามที่ครูคาดหวัง การจัดการเรียนรู้จัดเป็นศาสตร์ที่ต้องใช้ความรู้
ความสามารถ ตลอดจนประสบการณ์อย่างมาก ครูบางคนอาจจะละเลยเรื่องของการออกแบบการจัดการ
เรียนรู้หรือการออกแบบการสอน ซึ่งเป็นงานที่ครูจะต้องทาก่อนการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้
การออกแบบการจัดการเรียนรู้ทาอย่างไร ทาไมจึงต้องออกแบบการจัดการเรียนรู้
ครูทุกคนผ่านการศึกษาและได้เรียนรู้เกี่ยวกับการออกแบบการจัดการเรียนรู้มาแล้ว ในอดีตการ
ออกแบบการจัดการเรียนรู้จะเริ่มต้นจากการกาหนดจุดประสงค์การเรียนรู้ การวางแผนการจัดการเรียนรู้
การดาเนินการจัดการเรียนรู้ และการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ปัจจุบันการเรียนรู้ได้มีการเปลี่ยนแปลง
ไปตามสภาพแวดล้อม เศรษฐกิจ และสังคม รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่เข้า
มามีบทบาทต่อการเรียนรู้ของนักเรียน ซึ่งนักเรียนสามารถเรียนรู้ได้จากสื่อและแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ ที่มีอยู่
รอบตัว ดังนั้นการออกแบบการจัดการเรียนรู้จึงเป็นกระบวนการสาคัญที่ครูจาเป็น
ต้องดาเนินการให้เหมาะสมกับศักยภาพของนักเรียนแต่ละบุคคล
วิกกินส์และแม็คไท นักการศึกษาชาวอเมริกันได้เสนอแนวคิดเกี่ยวกับการออกแบบการจัดการ
เรียนรู้ ซึ่งเขาเรียกว่า Backward Design ซึ่งเป็นการออกแบบการจัดการเรียนรู้ที่ครูจะต้องกาหนดผลลัพธ์
ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียนก่อนโดยเขาทั้งสองให้ชื่อว่า ความเข้าใจที่คงทน (Enduring
Understandings) เมื่อกาหนดความเข้าใจที่คงทนได้แล้ว ครูจะต้องบอกให้ได้ว่าความเข้าใจที่คงทนของ
นักเรียนนี้เกิดจากอะไร นักเรียนจะต้องมีหรือแสดงพฤติกรรมอะไรบ้าง ครูมีหรือใช้วิธีการวัดอะไรบ้างที่
จะบอกว่านักเรียนมีหรือแสดงพฤติกรรมเหล่านั้นแล้ว จากนั้นครูจึงนึกถึงวิธีการจัดการเรียนรู้ที่จะทาให้
นักเรียนเกิดความเข้าใจที่คงทนต่อไป
12
17
18
09

7
แนวคิดของแนวคิดของ BBaacckkwwaarrdd DDeessiiggnn
Backward Design เป็นการออกแบบการจัดการเรียนรู้ที่ใช้ผลลัพธ์ปลายทางเป็นหลัก ซึ่งผลลัพธ์
ปลายทางนี้จะเกิดขึ้นกับนักเรียนก็ต่อเมื่อจบหน่วยการเรียนรู้ทั้งนี้ครูจะต้องออกแบบการจัดการเรียนรู้
โดยใช้กรอบความคิดที่เป็นเหตุเป็นผลมีความสัมพันธ์กัน จากนั้นจึงจะลงมือเขียนแผนการจัดการเรียนรู้
ขยายรายละเอียดเพิ่มเติมให้มีคุณภาพและประสิทธิภาพต่อไป
กรอบความคิดหลักของการออกแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Backward Design มีขั้นตอนหลักที่
สาคัญ 3 ขั้นตอน คือ
ขั้นที่ 1 กาหนดผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียน
ขั้นที่ 2 กาหนดภาระงานและการประเมินผลการเรียนรู้ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนมีผล
การเรียนรู้ตามที่กาหนดไว้อย่างแท้จริง
ขั้นที่ 3 วางแผนการจัดการเรียนรู้
ขั้นที่ขั้นที่ 11 กาหนดผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียนกาหนดผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียน
ก่อนที่จะกาหนดผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียนนั้น ครูควรตอบคาถามสาคัญ
ต่อไปนี้
นักเรียนควรจะมีความรู้ ความเข้าใจ และสามารถทาสิ่งใดได้บ้าง
 เนื้อหาสาระใดบ้างที่มีความสาคัญต่อการสร้างความเข้าใจของนักเรียน และความเข้าใจ ที่
คงทน (Enduring Understandings) ที่ครูต้องการจัดการเรียนรู้ให้แก่นักเรียนมีอะไรบ้าง
เมื่อจะตอบคาถามสาคัญดังกล่าวข้างต้น ให้ครูนึกถึงเป้าหมายของการศึกษา มาตรฐานการเรียนรู้
ด้านเนื้อหาระดับชาติที่ปรากฏอยู่ในหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551รวมทั้งมาตรฐาน
การเรียนรู้ระดับเขตพื้นที่การศึกษาหรือท้องถิ่น
การทบทวนความคาดหวังของหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน เนื่องจากมาตรฐานแต่ละระดับจะมี
ความสัมพันธ์กับเนื้อหาสาระต่างๆ ซึ่งมีความแตกต่างลดหลั่นกันไป ด้วยเหตุนี้ขั้นที่ 1 ของ Backward
Designครูจึงต้องจัดลาดับความสาคัญและเลือกผลลัพธ์ปลายทางของนักเรียน ซึ่งเป็นผลการเรียนรู้ที่เกิด
จากความเข้าใจที่คงทนต่อไป
ความเข้าใจที่คงทนของนักเรียนความเข้าใจที่คงทนของนักเรียน
ความเข้าใจที่คงทนคืออะไร ความเข้าใจที่คงทนเป็นความรู้ที่ลึกซึ้ง ได้แก่ ความคิดรวบยอด
ความสัมพันธ์ และหลักการของเนื้อหาและวิชาที่นักเรียนเรียนรู้ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งเป็นความรู้ที่อิง
เนื้อหาความรู้นี้เกิดจากการสะสมข้อมูลต่าง ๆและเป็นองค์ความรู้ที่นักเรียนสร้างขึ้นด้วยตนเอง
การเขียนความเข้าใจที่คงทนในการออกแบบการจัดการเรียนรู้
ถ้าความเข้าใจที่คงทนหมายถึงสาระสาคัญของสิ่งที่จะเรียนรู้แล้ว ครูควรจะรู้ว่าสาระสาคัญ
หมายถึงอะไร คาว่า สาระสาคัญ มาจากคาว่า Concept ซึ่งนักการศึกษาของไทยแปลเป็นภาษาไทยว่า
สาระสาคัญ ความคิดรวบยอด มโนทัศน์ มโนมติ และสังกัป ซึ่งการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้นิยมใช้คา
ว่า สาระสาคัญ

8
สาระสาคัญเป็นข้อความที่แสดงแก่นหรือเป้าหมายเกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่งเพื่อให้ได้ข้อสรุป
รวมและข้อแตกต่างเกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่ง โดยอาจครอบคลุมข้อเท็จจริง กฎ ทฤษฎี ประเด็น และการ
สรุปสาระสาคัญและข้อความที่มีลักษณะรวบยอดอย่างอื่น
ประเภทของสาระสาคัญ
1. ระดับกว้าง (BroadConcept)
2. ระดับการนาไปใช้ (Operative Concept หรือFunctionalConcept)
ตัวอย่างสาระสาคัญระดับกว้าง
การประกอบอาชีพควรเลือกตามความชอบ ความสามารถ ความสนใจ ความสามารถ
และความถนัดของแต่ละบุคคล
การประกอบอาชีพแต่ละประเภทจะต้องมีการเตรียมตนเองให้พร้อมที่จะทางาน
ตัวอย่างสาระสาคัญระดับนาไปใช้
การเลือกใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางานมีความสาคัญ ได้แก่ ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทางาน
ช่วยลดค่าใช้จ่ายหรืองบประมาณในการทางาน ทาให้งานมีความเรียบร้อยและสวยงาม ช่วยควบคุม
ปริมาณงาน ช่วยลดแรงงานในการทางานให้น้อยลงและช่วยให้เกิดความกระตือรือร้นในการทางาน
การจาลองอาชีพ ผู้ประกอบอาชีพอิสระจะต้องเตรียมความพร้อมในด้านต่าง ๆ ได้แก่ เงิน-
ลงทุน วัสดุ อุปกรณ์เครื่องมือ วิธีการดาเนินการ และแหล่งจาหน่าย
แนวทางการเขียนสาระสาคัญ
1. ให้เขียนสาระสาคัญของทุกเรื่อง โดยแยกเป็นข้อ ๆ (จานวนข้อของสาระสาคัญจะเท่ากับ
จานวนเรื่อง)
2. การเขียนสาระสาคัญที่ดีควรเป็นสาระสาคัญระดับการนาไปใช้
3. สาระสาคัญต้องครอบคลุมประเด็นสาคัญครบถ้วน เพราะหากขาดส่วนใดไปแล้วจะทาให้
นักเรียนรับสาระสาคัญที่ผิดไปทันที
4. การเขียนสาระสาคัญให้ครอบคลุมประเด็นอีกวิธีหนึ่งคือ การเขียนแผนผังสาระสาคัญ

9
ตัวอย่างการเขียนแผนผังสาระสาคัญ
สาระสาคัญของประเภทอาชีพ : อาชีพแบ่งออกเป็น 2 ประเภทได้แก่ อาชีพรับจ้างและอาชีพ
อิสระ
5. การเขียนสาระสาคัญเกี่ยวกับเรื่องใดควรเขียนลักษณะเด่นที่มองเห็นได้หรือนึกได้ออกมาเป็น
ข้อ ๆ แล้วจาแนกลักษณะเหล่านั้นเป็นลักษณะจาเพาะและลักษณะประกอบ
6. การเขียนข้อความที่เป็นสาระสาคัญ ควรใช้ภาษาที่มีการขัดเกลาอย่างดี เลี่ยงคาที่มีความหมาย
กากวมหรือฟุ่มเฟือย
ตัวอย่างการเขียนสาระสาคัญ เรื่อง สานักงานอัตโนมัติ
สานักงานอัตโนมัติ ลักษณะจาเพาะ ลักษณะประกอบ
ประหยัดงบประมาณค่าใช้จ่าย  
เพิ่มประสิทธิภาพในการทางาน  
ช่วยให้ผู้บริหารสามารถตัดสินใจได้
ถูกต้องและรวดเร็ว
 
หน่วยงานและสานักงานมีภาพลักษณ์ดี  
สาระสาคัญของสานักงานอัตโนมัติ : สานักงานอัตโนมัติมีประโยชน์หลายอย่างได้แก่ ประหยัด
งบประมาณค่าใช้จ่ายเพิ่มประสิทธิภาพในการทางาน ช่วยให้ผู้บริหารสามารถตัดสินใจได้อย่างรวดเร็ว
ทาให้หน่วยงานและสานักงานมีภาพลักษณ์ดี
ประเภทของอาชีพ
ธรรมในการ
ประกอบอาชีพ
อาชีพรับจ้าง
อาชีพอิสระ
ข้อดีและข้อเสียของอาชีพรับจ้าง
ความหมายของอาชีพรับจ้าง
ตัวอย่างอาชีพรับจ้าง
ความหมายของอาชีพอิสระ
ข้อดีและข้อเสียของอาชีพอิสระ
ตัวอย่างอาชีพรับอิสระ

10
ขั้นที่ขั้นที่ 2 กาหนดภาระงานและการประเมินผลการเรียนรู้ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนมี2 กาหนดภาระงานและการประเมินผลการเรียนรู้ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนมี
ผลการเรียนรู้ตามที่กาหนดไว้อย่างแท้จริงผลการเรียนรู้ตามที่กาหนดไว้อย่างแท้จริง
เมื่อครูกาหนดผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับผู้เรียนแล้ว ก่อนที่จะดาเนินการขั้นต่อไป
ขอให้ครูตอบคาถามสาคัญต่อไปนี้
นักเรียนมีพฤติกรรมหรือแสดงออกในลักษณะใด จึงทาให้ครูทราบว่า นักเรียนบรรลุผลลัพธ์
ปลายทางตามที่กาหนดไว้แล้ว
 ครูมีหลักฐานหรือใช้วิธีการใดที่สามารถระบุได้ว่านักเรียนมีพฤติกรรมหรือแสดงออกตาม
ผลลัพธ์ปลายทางที่กาหนดไว้
การออกแบบการจัดการเรียนรู้ตามหลักการ Backward Design เน้นให้ครูรวบรวมหลักฐานการ
วัดและประเมินผลการเรียนรู้ที่จาเป็นและมีหลักฐานเพียงพอที่จะกล่าวได้ว่า การจัดการเรียนรู้ทาให้
นักเรียนเกิดผลสัมฤทธิ์แล้วไม่ใช่เรียนแค่ให้จบตามหลักสูตรหรือเรียนตามชุดของกิจกรรมการเรียนรู้ที่ครู
กาหนดไว้เท่านั้น วิธีการของBackward Design ต้องการกระตุ้นให้ครูคิดล่วงหน้าว่า ครูควรจะกาหนด
และรวบรวมหลักฐานเชิงประจักษ์อะไรบ้างก่อนที่จะออกแบบหน่วยการเรียนรู้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
หลักฐานดังกล่าวควรจะเป็นหลักฐานที่สามารถใช้เป็นข้อมูลย้อนกลับ ที่มีประโยชน์สาหรับนักเรียนและ
ครูได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ผู้สอนควรใช้วิธีการวัดและประเมินแบบต่อเนื่องอย่างไม่เป็นทางการและเป็น
ทางการตลอดระยะเวลาที่ครูจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้แก่นักเรียนเรียน ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดที่ต้องการ
ให้ครูทาการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เรียกว่า สอนไปวัดผลไป
จึงกล่าวได้ว่า ขั้นนี้ครูควรนึกถึงพฤติกรรมหรือการแสดงออกของนักเรียนโดยพิจารณาจาก
ผลงานหรือชิ้นงานที่เป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ ซึ่งแสดงให้เห็นว่านักเรียนเกิดผลลัพธ์ปลายทางตามเกณฑ์
ที่กาหนดไว้แล้ว และเกณฑ์ที่ใช้ประเมินควรเป็นเกณฑ์คุณภาพในรูปของมิติคุณภาพ (Rubrics)อย่างไรก็
ตาม ครูอาจจะมีหลักฐานหรือใช้วิธีการอื่นๆ เช่น การทดสอบก่อนและหลังเรียน การสัมภาษณ์ การศึกษา
ค้นคว้า การฝึกปฏิบัติขณะเรียนรู้ประกอบด้วยก็ได้
การกาหนดภาระงานและการประเมินผลการเรียนรู้ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนมีผลการกาหนดภาระงานและการประเมินผลการเรียนรู้ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนมีผล
การเรียนรู้ตามผการเรียนรู้ตามผลลัพธ์ปลายทางที่กาหนดไว้แล้วลลัพธ์ปลายทางที่กาหนดไว้แล้ว
หลังจากที่ครูได้กาหนดผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียนแล้ว ครูควรกาหนด
ภาระงานและวิธีการประเมินผลการเรียนรู้ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนมีผลการเรียนรู้ตามผลลัพธ์
ปลายทางที่กาหนดไว้แล้ว
ภาระงานหมายถึงงานหรือกิจกรรมที่กาหนดให้นักเรียนปฏิบัติ เพื่อให้บรรลุตามจุดประสงค์
การเรียนรู้/ตัวชี้วัดชั้นปี/มาตรฐานการเรียนรู้ที่กาหนดไว้ ลักษณะสาคัญของงานจะต้องเป็นงานที่
สอดคล้องกับชีวิตจริงในชีวิตประจาวันเป็นเหตุการณ์จริงมากกว่ากิจกรรมที่จาลองขึ้นเพื่อใช้ในการ
ทดสอบ ซึ่งเรียกว่า งานที่ปฏิบัติเป็นงานที่มีความหมายต่อนักเรียน (Meaningful Task) นอกจากนี้งานและ

11
กิจกรรมจะต้องมีขอบเขตที่ชัดเจนสอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้/ตัวชี้วัดช่วงชั้น/มาตรฐานการ
เรียนรู้ที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียน
ทั้งนี้เมื่อได้ภาระงานครบถ้วนตามที่ต้องการแล้ว ครูจะต้องนึกถึงวิธีการและเครื่องมือที่จะใช้วัด
และประเมินผลการเรียนรู้ของนักเรียนซึ่งมีอยู่มากมายหลายประเภท ครูจะต้องเลือกให้เหมาะสมกับภาระ
งานที่นักเรียนปฏิบัติ
ตัวอย่างภาระงานเรื่องเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางานอาชีพ รวมทั้งการกาหนดวิธีการวัดและ
ประเมินผลการเรียนรู้ของนักเรียน (ดังตาราง)

12
ตัวอย่าง ภาระงาน/ผลงาน แผนการจัดการเรียนรู้เรื่อง เทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางานอาชีพ
สาระที่ 4 การอาชีพ มาตรฐาน ง 4.1
จุดประสงค์
การเรียนรู้
สาระการ
เรียนรู้
กิจกรรมการ
เรียนรู้
ภาระงาน/ผลงาน การวัดและประเมินผล สื่อการเรียนรู้
วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์
อธิบาย
วิธีการใช้
เทคโนโลยี
เพื่อการทางาน
อาชีพ
เทคโนโลยีที่ใช้
เพื่อการทางาน
อาชีพ
– ศึกษาค้นคว้า
ข้อมูลเกี่ยวกับ
เครื่องใช้
สานักงานและ
สานักงาน
อัตโนมัติ
– บอกประโยชน์
ของเทคโนโลยี
ที่ใช้เพื่อการ
ทางานอาชีพ
‟ รายงาน 1 ฉบับ
‟ ออกแบบเทคโนโลยี
เพื่อการทางานอาชีพ 1
อย่าง
‟ สาธิตวิธีใช้
เทคโนโลยีเพื่อการ
 ซักถามความรู้
 ตรวจผลงาน
 ตรวจรายงาน
 สังเกตการ
ทางานกลุ่ม
 แบบบันทึกความรู้
 แบบประเมินการนาเสนอ
ผลงาน
 แบบสังเกตการทางานกลุ่ม
 แบบประเมินพฤติกรรมการ
ปฏิบัติกิจกรรม
 เกณฑ์คุณภาพ
4 ระดับ
1. บทความเกี่ยวกับเทคโนโลยี
เพื่อการทางานอาชีพ
2. แบบบันทึกข้อมูลการอภิปราย
จากประเด็นที่ศึกษา
3. แบบบันทึกความรู้
4. ใบกิจกรรมที่ 1 ศึกษาค้นคว้า
ข้อมูลเกี่ยวกับเทคโนโลยี
เครื่องใช้สานักงานและ
สานักงานอัตโนมัติ
5. ใบกิจกรรมที่ 2 ออกแบบ
เทคโนโลยีเพื่อการทางาน
อาชีพ
6. แบบทดสอบเกี่ยวกับเทคโนโลยี
เพื่อการทางานอาชีพ

13
การสร้างความเข้าใจที่คงทน
ความเข้าใจที่คงทนจะเกิดขึ้นได้ นักเรียนจะต้องมีความสามารถ 6 ประการ ได้แก่
1. การอธิบาย ชี้แจง เป็นความสามารถที่นักเรียนแสดงออกโดยการอธิบายหรือชี้แจงในสิ่งที่
เรียนรู้ได้อย่างถูกต้อง สอดคล้อง มีเหตุมีผล และเป็นระบบ
2. การแปลความและตีความ เป็นความสามารถที่นักเรียนแสดงออกโดยการแปลความและ
ตีความได้อย่างมีความหมาย ตรงประเด็น กระจ่างชัด และทะลุปรุโปร่ง
3. การประยุกต์ ดัดแปลง และนาไปใช้ เป็นความสามารถที่นักเรียนแสดงออกโดยการนาสิ่งที่ได้
เรียนรู้ไปสู่การปฏิบัติได้อย่างมีประสิทธิผล มีประสิทธิภาพ และคล่องแคล่ว
4. การมีมุมมองที่หลากหลาย เป็นความสามารถที่นักเรียนแสดงออกโดยการมีมุมมองที่น่าเชื่อถือ
เป็นไปได้ มีความลึกซึ้ง แจ่มชัด และแปลกใหม่
5. การให้ความสาคัญใส่ใจในความรู้สึกของผู้อื่น เป็นความสามารถที่นักเรียนแสดงออกโดยการมี
ความละเอียดรอบคอบ เปิดเผยรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น ระมัดระวังที่จะไม่ให้เกิดความ
กระทบกระเทือนต่อผู้อื่น
6. การรู้จักตนเอง เป็นความสามารถที่นักเรียนแสดงออกโดยการมีความตระหนักรู้ สามารถ
ประมวลผลข้อมูลจากแหล่งที่หลากหลาย ปรับตัวได้รู้จักใคร่ครวญ และมีความเฉลียวฉลาด
นอกจากนี้หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ได้กาหนดสมรรถนะ-
สาคัญของนักเรียนหลังจากสาเร็จการศึกษาตามหลักสูตรไว้ 5ประการ ดังนี้
1. ความสามารถในการสื่อสาร เป็นความสามารถของนักเรียนในการรับและส่งสาร การถ่ายทอด
ความคิด ความรู้ความเข้าใจ ความรู้สึก และทัศนะของตนเอง เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารและ
ประสบการณ์อันจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาตนเองและสังคม รวมทั้งการเจรจาต่อรองเพื่อขจัดและลด
ปัญหาความขัดแย้งต่าง ๆ การเลือกที่จะรับหรือไม่รับข้อมูลข่าวสารด้วยเหตุผลและความถูกต้อง ตลอดจน
การเลือกใช้วิธีการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพโดยคานึงถึงผลกระทบต่อตนเองและสังคม
2. ความสามารถในการคิด เป็นความสามารถของนักเรียนในการคิดวิเคราะห์ การคิดสังเคราะห์
การคิดอย่างมีวิจารณญาณ การคิดอย่างสร้างสรรค์ การคิดเชิงคุณธรรม และการคิดอย่างเป็นระบบ เพื่อ
นาไปสู่การสร้างองค์ความรู้หรือสารสนเทศเพื่อการตัดสินใจเกี่ยวกับตนเองและสังคม ได้อย่าง
เหมาะสม
3. ความสามารถในการแก้ปัญหา เป็นความสามารถของนักเรียนในการแก้ปัญหาและอุปสรรค
ต่าง ๆ ที่เผชิญได้อย่างถูกต้องเหมาะสมบนพื้นฐานของหลักเหตุผล คุณธรรมและข้อมูลสารสนเทศ เข้าใจ
ความสัมพันธ์และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์ต่าง ๆ ในสังคม แสวงหาความรู้ ประยุกต์ความรู้มาใช้ใน
การป้องกันและแก้ไขปัญหา และมีการตัดสินใจที่มีประสิทธิภาพโดยคานึงถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นต่อ
ตนเองสังคม และสิ่งแวดล้อม

14
4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต เป็นความสามารถของนักเรียนในการนากระบวนการ
ต่าง ๆ ไปใช้ในการดาเนินชีวิตประจาวัน การทางาน และการอยู่ร่วมกันในสังคมด้วยการสร้างเสริม
ความสัมพันธ์อันดีระหว่างบุคคล การจัดการปัญหาและความขัดแย้งต่าง ๆ อย่างเหมาะสม การปรับตัวให้
ทันกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมและสภาพแวดล้อม และการรู้จักหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ที่
ส่งผลกระทบต่อตนเองและผู้อื่น
5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี เป็นความสามารถของนักเรียนในการเลือกและใช้
เทคโนโลยีด้านต่าง ๆ ทั้งด้านวัตถุแนวคิด วิธีการ และมีทักษะกระบวนการทางเทคโนโลยี เพื่อการ
พัฒนาตนเองและสังคมในด้านความรู้ การสื่อสาร การทางานการแก้ปัญหา และการอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้
อย่างถูกต้อง เหมาะสม และมีคุณธรรม
นอกจากสมรรถนะสาคัญของนักเรียนหลังจากสาเร็จการศึกษาตามหลักสูตรที่กล่าวข้างต้นแล้ว
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ยังได้กาหนดคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8
ประการ เพื่อให้นักเรียนสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุขทั้งในฐานะพลเมืองไทยและ
พลเมืองโลก ดังนี้
1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์
2. ซื่อสัตย์สุจริต
3. มีวินัย
4. ใฝ่เรียนรู้
5. อยู่อย่างพอเพียง
6. มุ่งมั่นในการทางาน
7. รักความเป็นไทย
8. มีจิตสาธารณะ
ดังนั้นการกาหนดภาระงานให้ผู้เรียนปฏิบัติ รวมทั้งการเลือกวิธีการและเครื่องมือประเมินผล
การเรียนรู้นั้น ครูควรคานึงถึงความสามารถของนักเรียน 6 ประการ ตามแนวคิดของ Backward Design
สมรรถนะสาคัญ และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนหลังจากสาเร็จการศึกษาตามหลักสูตรที่ได้
กล่าวไว้ข้างต้น เพื่อให้ภาระงาน วิธีการ และเครื่องมือวัดและประเมินผลการเรียนรู้ มีความ
ครอบคลุมสิ่งที่สะท้อนผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับนักเรียนอย่างแท้จริง
โดยสรุปการออกแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดของ Backward design ในขั้นที่ 2 นี้ ครู
จะต้องคานึงถึงภาระงาน วิธีการ เครื่องวัดและประเมินผลการเรียนรู้ที่มีความเที่ยงตรง ความเชื่อถือได้
มีประสิทธิภาพ ตรงกับสภาพจริง มีความยืดหยุ่น และให้ความสบายใจแก่นักเรียนเป็นสาคัญ

15
ขั้นที่ 3 วางแผนการจัดการเรียนรู้ขั้นที่ 3 วางแผนการจัดการเรียนรู้
เมื่อครูมีความรู้ความเข้าใจที่ชัดเจนเกี่ยวกับการกาหนดผลลัพธ์ปลายทางที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับ
นักเรียนรวมทั้งกาหนดภาระงานและการประเมินผลการเรียนรู้ ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนเกิด
การเรียนรู้ตามที่กาหนดไว้อย่างแท้จริงแล้ว ขั้นต่อไปครูควรนึกถึงกิจกรรมการเรียนรู้
ต่าง ๆ ที่จะจัดให้แก่นักเรียน การที่นักเรียนจะนึกถึงกิจกรรมต่าง ๆ ที่จะจัดให้นักเรียนได้นั้น ครูควรตอบ
คาถามสาคัญต่อไปนี้
ถ้าครูต้องการจะจัดการเรียนรู้ให้นักเรียนเกิดความรู้เกี่ยวกับข้อเท็จจริง ความคิดรวบยอด
หลักการและทักษะกระบวนการต่าง ๆ ที่จาเป็นสาหรับนักเรียน ซึ่งจะทาให้นักเรียนเกิดผลลัพธ์
ปลายทางตามที่กาหนดไว้ รวมทั้งเกิดเป็นความเข้าใจที่คงทนต่อไปนั้น ครูสามารถจะใช้วิธีการง่าย ๆ
อะไรบ้าง
กิจกรรมการเรียนรู้ที่จะช่วยเป็นสื่อนาให้นักเรียนเกิดความรู้และทักษะที่จาเป็นมีอะไรบ้าง
สื่อและแหล่งการเรียนรู้ที่เหมาะสมและดีที่สุด ซึ่งจะทาให้นักเรียนบรรลุตามมาตรฐานของ
หลักสูตรมีอะไรบ้าง
กิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ ที่กาหนดไว้ควรจัดกิจกรรมใดก่อนและควรจัดกิจกรรมใน
ภายหลัง
กิจกรรมต่าง ๆ ออกแบบไว้เพื่อตอบสนองความแตกต่างระหว่างบุคคลของนักเรียนหรือไม่
เพราะเหตุใด
การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ เพื่อให้นักเรียนเกิดผลลัพธ์ปลายทางตามแนวคิดของ Backward
Design นั้น วิกกินส์และแม็คไทได้เสนอแนะให้ครูเขียนแผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้แนวคิดของ
WHERE TO(ไปที่ไหน) ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้
Wแทน กิจกรรมการเรียนรู้ที่จัดให้นั้นจะต้องช่วยให้นักเรียนรู้ว่าหน่วยการเรียนรู้นี้จะดาเนินไป
ในทิศทางใด(Where) และสิ่งที่คาดหวังคืออะไร (What)มีอะไรบ้าง ช่วยให้ครูทราบว่านักเรียนมีความรู้
พื้นฐานและความสนใจอะไรบ้าง
H แทน กิจกรรมการเรียนรู้ควรดึงดูดความสนใจนักเรียนทุกคน (Hook)ทาให้นักเรียนเกิดความ
สนใจในสิ่งที่จะเรียนรู้ (Hold)และใช้สิ่งที่นักเรียนสนใจเป็นแนวทางในการจัดการเรียนรู้
E แทน กิจกรรมการเรียนรู้ควรส่งเสริมและจัดให้ (Equip) นักเรียนได้มีประสบการณ์
(Experience) ในแนวคิดหลัก/ความคิดรวบยอด และสารวจ รวมทั้งวินิจฉัย (Explore) ในประเด็น ต่าง ๆ
ที่น่าสนใจ
R แทน กิจกรรมการเรียนรู้ควรเปิดโอกาสให้นักเรียนได้คิดทบทวน (Rethink) ปรับ (Revise)
ความเข้าใจในความรู้และงานที่ปฏิบัติ

16
E แทน กิจกรรมการเรียนรู้ควรเปิดโอกาสให้นักเรียนได้ประเมิน (Evaluate) ผลงานและสิ่งที่
เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้
T แทน กิจกรรมการเรียนรู้ควรออกแบบ (Tailored) สาหรับผู้เรียนเป็นรายบุคคล เพื่อให้
สอดคล้องกับความต้องการ ความสนใจ และความสามารถที่แตกต่างกันของนักเรียน
O แทน การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ต่าง ๆ ให้เป็นระบบ (Organized) ตามลาดับการเรียนรู้ของ
นักเรียนและกระตุ้นให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการสร้างองค์ความรู้ตั้งแต่เริ่มแรกและตลอดไป ทั้งนี้เพื่อ
การเรียนรู้ที่มีประสิทธิผล
อย่างไรก็ตาม มีข้อสังเกตว่า การวางแผนการจัดการเรียนรู้ที่มีการกาหนดวิธีการจัดการเรียนรู้
การลาดับบทเรียนรวมทั้งสื่อและแหล่งการเรียนรู้ที่เฉพาะเจาะจงนั้นจะประสบผลสาเร็จได้ก็ต่อเมื่อ
ผู้สอนได้มีการกาหนดผลลัพธ์ปลายทาง หลักฐาน และวิธีการวัดและประเมินผลที่แสดงว่านักเรียนมีผล
การเรียนรู้ตามที่กาหนดไว้อย่างแท้จริงแล้ว การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เป็นเพียงสื่อที่จะนาไปสู่เป้าหมาย
ความสาเร็จที่ต้องการเท่านั้น ด้วยเหตุนี้ถ้าครูมีเป้าหมายที่ชัดเจนก็จะช่วยทาให้การวางแผนการจัดการ
เรียนรู้และการจัดกิจกรรมการเรียนรู้สามารถทาให้นักเรียนเกิดผลสัมฤทธิ์ตามที่กาหนดไว้ได้
โดยสรุปจึงกล่าวได้ว่า ขั้นนี้เป็นการค้นหาสื่อการเรียนรู้ แหล่งการเรียนรู้ และกิจกรรมการเรียนรู้ที่
สอดคล้องเหมาะสมกับนักเรียน กิจกรรมที่กาหนดขึ้นควรเป็นกิจกรรมที่จะส่งเสริมให้นักเรียนสามารถ
สร้างและสรุปเป็นความคิดรวบยอดและหลักการที่สาคัญของสาระที่เรียนรู้ ซึ่งก่อให้เกิดความเข้าใจที่
คงทน รวมทั้งความรู้สึกและค่านิยมที่ดีไปพร้อม ๆ กับทักษะความชานาญ

17
ผังการออกแบบการจัดการเรียนรู้
ตัวชี้วัดชั้นปี
ความเข้าใจที่คงทนของนักเรียน
นักเรียนจะเข้าใจว่า…
1.
2.
คาถามสาคัญที่ทาให้เกิดความเข้าใจที่คงทน


ความรู้ของนักเรียนที่นาไปสู่ความเข้าใจที่คงทน
นักเรียนจะรู้ว่า…
1.
2.
3.
ทักษะ/ความสามารถของนักเรียนที่นาไปสู่
ความเข้าใจที่คงทน
นักเรียนจะสามารถ...
1.
2.
3.
ขั้นที่ 2 ภาระงานและการประเมินผลการเรียนรู้ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนมีผลการเรียนรู้
ตามที่กาหนดไว้อย่างแท้จริง
1. ภาระงานที่นักเรียนต้องปฏิบัติ


2. วิธีการและเครื่องมือประเมินผลการเรียนรู้
วิธีการประเมินผลการเรียนรู้


เครื่องมือประเมินผลการเรียนรู้


3. สิ่งที่มุ่งประเมิน


ขั้นที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้



18
รูปแบบแผนการจัดการเรียนรู้รายชั่วโมงจากการออกแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิด
Backward Design เขียนโดยใช้รูปแบบของแผนการจัดการเรียนรู้แบบเรียงหัวข้อซึ่งมีรายละเอียดดังนี้
ชื่อแผน...(ระบุชื่อและลาดับที่ของแผนการจัดการเรียนรู้)
ชื่อเรื่อง...(ระบุชื่อเรื่องที่จะทาแผนการจัดการเรียนรู้)
สาระที่...(ระบุสาระที่ใช้จัดการเรียนรู้)
เวลา...(ระบุระยะเวลาที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้ต่อ 1 แผน)
ชั้น...(ระบุชั้นที่จัดการเรียนรู้)
หน่วยการเรียนรู้ที่...(ระบุชื่อและลาดับที่ของหน่วยการเรียนรู้)
สาระสาคัญ...(เขียนความคิดรวบยอดหรือมโนทัศน์ของหัวเรื่องที่จะจัดการเรียนรู้)
ตัวชี้วัดช่วงชั้น...(ระบุตัวชี้วัดช่วงชั้นที่ใช้เป็นเป้าหมายของแผนการจัดการเรียนรู้)
จุดประสงค์การเรียนรู้... (กาหนดให้สอดคล้องกับสมรรถนะสาคัญและคุณลักษณะที่พึง-
ประสงค์ของนักเรียนหลังจากสาเร็จการศึกษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช
2551ซึ่งประกอบด้วย
ด้านความรู้ (Knowledge: K)
ด้านคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม(Affective: A)
ด้านทักษะกระบวนการ (Performance: P))
การวัดและประเมินผลการเรียนรู้... (ระบุวิธีการและเครื่องมือวัดและประเมินผลที่สอดคล้อง
กับจุดประสงค์การเรียนรู้ทั้ง 3 ด้าน)
สาระการเรียนรู้...(ระบุสาระและเนื้อหาที่นามาจัดการเรียนรู้ อาจเขียนเฉพาะหัวเรื่องก็ได้)
แนวทางบูรณาการ...(เสนอแนะและระบุกิจกรรมของกลุ่มสาระอื่นที่บูรณาการร่วมกัน)
กระบวนการจัดการเรียนรู้... (กาหนดให้สอดคล้องกับธรรมชาติของกลุ่มสาระและการ
บูรณาการข้ามกลุ่มสาระ)
กิจกรรมเสนอแนะ...(ระบุรายละเอียดของกิจกรรมที่นักเรียนควรปฏิบัติเพิ่มเติม)
สื่อ/แหล่งการเรียนรู้...(ระบุสื่อ อุปกรณ์ และแหล่งการเรียนรู้ที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้)
บันทึกผลหลังการจัดการเรียนรู้...(ระบุรายละเอียดของผลการจัดการเรียนรู้ตามแผนที่กาหนดไว้
อาจนาเสนอข้อเด่นและข้อด้อยให้เป็นข้อมูลที่สามารถใช้เป็นส่วนหนึ่งของการทาวิจัยใน ชั้น
เรียนได้)
ในส่วนของการเขียนกิจกรรมการเรียนรู้นั้น ให้ครูนาขั้นตอนหลักของวิธีการจัดการเรียนรู้ ที่
เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญเช่น การเรียนแบบแก้ปัญหา การศึกษาเป็นรายบุคคล การอภิปรายกลุ่มย่อย/กลุ่ม
ใหญ่ การฝึกปฏิบัติ การสืบค้นข้อมูล ฯลฯ มาเขียนในขั้นสอน โดยคานึงถึงธรรมชาติของกลุ่มสาระการ
เรียนรู้เป็นสาคัญ

19
การใช้แนวคิดของการออกแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดของ Backward Design จะช่วยให้
ผู้สอนมีความมั่นใจในการจัดการเรียนรู้และใช้แผนการจัดการเรียนรู้ของ บริษัท สานักพิมพ์วัฒนาพานิช
จากัด ในการจัดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
4. เทคนิคและวิธีการจัดการเรียนรู้–การวัดและประเมินผลการเรียนรู้
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 มาตรา 24 (2) และ (3) ได้ระบุแนวทางการจัดการ
เรียนรู้ โดยเน้นการฝึกทักษะกระบวนการคิด การฝึกทักษะการแสวงหาความรู้ด้วยตนเองจากแหล่งเรียนรู้
ที่หลากหลาย การฝึกปฏิบัติจริง และการประยุกต์ใช้ความรู้เพื่อการป้องกันและแก้ปัญหา ดังนั้น เพื่อให้
การจัดการเรียนรู้สอดคล้องกับนโยบายดังกล่าวนี้ การจัดทาแผนการจัดการเรียนรู้ใน คู่มือครู แผนการ
จัดการเรียนรู้ การอาชีพเล่มนี้ จึงยึดแนวทางการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ (Child-Centered)
เน้นการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง และเน้นการเรียนรู้แบบบูรณาการที่ผสมผสานเชื่อมโยงสาระการเรียนรู้
ต่าง ๆ กับหัวข้อเรื่องหรือประเด็นที่สอดคล้องกับชีวิตจริง เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการพัฒนาในองค์รวม เป็น
ธรรมชาติ สอดคล้องกับสภาพและปัญหาที่เกิดในวิถีชีวิตของนักเรียน
แนวทางการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ ได้เปลี่ยนแปลงบทบาทของครูจากการเป็น ผู้
ชี้นาหรือถ่ายทอดความรู้ ไปเป็นผู้ช่วยเหลือ อานวยความสะดวก และส่งเสริมสนับสนุนนักเรียนโดยใช้
วิธีการต่าง ๆ อย่างหลากหลายรูปแบบ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการสร้างสรรค์ความรู้และนาความรู้ไปใช้อย่างมี
ประสิทธิภาพ คู่มือครู แผนการจัดการเรียนรู้ การงานอาชีพเล่มนี้ จึงได้นาเสนอทฤษฎีและเทคนิควิธีการ
เรียนการสอนต่าง ๆ มาเป็นแนวทางในการจัดการเรียนรู้ เช่น
การจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน (Brain–Base Learning–BBL) ที่เป็นวิธีการจัดการเรียนรู้ที่
อิงผลการวิจัยทางประสาทวิทยา ซึ่งได้เสนอแนะไว้ว่า ตามธรรมชาตินั้นสมองเรียนรู้ได้อย่างไร โดยได้
กล่าวถึงโครงสร้างที่แท้จริงของสมองและการทางานของสมองมนุษย์ที่มีการแปรเปลี่ยนไปตามขั้นของ
การพัฒนา ซึ่งสามารถนามาใช้เป็นกรอบแนวคิดของการสร้างสรรค์การจัดการเรียนรู้ได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ
การจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem–Based Learning–PBL) เป็นวิธีการจัดการ
เรียนรู้ที่ใช้ปัญหาที่เกิดขึ้นเป็นจุดเริ่มต้นและเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดกระบวนการเรียนรู้โดยให้นักเรียน
ร่วมกันแก้ปัญหาภายใต้การแนะนาของครู ให้นักเรียนช่วยกันตั้งคาถามและช่วยกันค้นหาคาตอบ โดย
อาจใช้ความรู้เดิมมาแก้ปัญหา หรือศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมสาหรับการแก้ปัญหา นาข้อมูลที่ได้จากการ
ค้นคว้ามาสรุปเป็นข้อมูลในการแก้ปัญหา แล้วช่วยกันประเมินการแก้ปัญหาเพื่อใช้ในการแก้ปัญหาครั้ง
ต่อไปสาหรับขั้นตอนการจัดการเรียนรู้

20
การจัดการเรียนรู้แบบพหุปัญญา (Multiple Intelligences) เป็นการพัฒนาองค์รวมของ
นักเรียน ทั้งสมองด้านซ้ายและสมองด้านขวา บนพื้นฐานความสามารถและสติปัญญาที่แตกต่างกัน
ของแต่ละบุคคล มุ่งหมายให้นักเรียนสามารถแก้ปัญหาหรือสร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆ ภายใต้ความหลากหลาย
ของวัฒนธรรมหรือสภาพแวดล้อม
การจัดการเรียนรู้แบบร่วมมือ (Cooperative Learning) เป็นการจัดสถานการณ์และบรรยากาศให้
นักเรียนเกิดการเรียนรู้ร่วมกัน ฝึกให้นักเรียนที่มีลักษณะแตกต่างกันทั้งสติปัญญาและความถนัดร่วมกัน
ทางานเป็นกลุ่ม ร่วมกันศึกษาค้นคว้า
การจัดการเรียนรู้แบบใช้หมวกความคิด 6 ใบ (Six ThinkingHats) ให้นักเรียนฝึกตั้งคาถามและ
ตอบคาถามที่ใช้ความคิดในลักษณะต่าง ๆโดยสามารถอธิบายเหตุผลประกอบหรือวิเคราะห์วิจารณ์ได้
การจัดการเรียนรู้แบบกระบวนการแก้ปัญหา (Problem Solving) เป็นการฝึกให้นักเรียนเรียนรู้จาก
การแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น โดยการทาความเข้าใจปัญหา วางแผนแก้ปัญหา ดาเนินการแก้ปัญหาและ
ตรวจสอบหรือมองย้อนกลับ
การจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน (Project Work) ซึ่งเป็นวิธีการจัดการเรียนรู้รูปแบบหนึ่งที่
ส่งเสริมให้นักเรียนเรียนรู้ด้วยตนเองจากการลงมือปฏิบัติ โดยใช้กระบวนการแสวงหาความรู้หรือค้นคว้า
หาคาตอบในสิ่งที่ผู้เรียนอยากรู้หรือสงสัยด้วยวิธีการต่าง ๆ อย่างหลากหลาย
การจัดการเรียนรู้ที่เน้นการปฏิบัติ (Active Learning) ให้นักเรียนได้ทดลองทาด้วยตนเอง เพื่อจะ
ได้เรียนรู้ขั้นตอนของงาน รู้จักวิธีแก้ปัญหาในการทางาน
การจัดการเรียนรู้แบบสร้างผังความคิด (Concept Mapping) เป็นการสอนด้วยวิธีการจัดกลุ่ม
ความคิดรวบยอดเพื่อให้เห็นความสัมพันธ์กันระหว่างความคิดหลักและความคิดรองลงไปโดยนาเสนอ
เป็นภาพหรือเป็นผัง
การจัดการเรียนรู้จากประสบการณ์ (Experience Learning) เป็นการจัดกิจกรรมหรือจัด
ประสบการณ์ให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้จากการปฏิบัติ แล้วกระตุ้นให้นักเรียนพัฒนาทักษะใหม่ ๆ เจต
คติใหม่ ๆ หรือวิธีการคิดใหม่ ๆ
การเรียนรู้โดยการแสดงบทบาทสมมุติ (Role Playing) เป็นการจัดกิจกรรมที่ให้นักเรียนได้แสดง
บทบาทในสถานการณ์ที่สมมุติขึ้น โดยอาจกาหนดให้แสดงบทบาทสมมุติที่เป็นพฤติกรรมของบุคคลอื่น
หรือแสดงพฤติกรรมในบทบาทของตนเองในสถานการณ์ต่างๆ
การเรียนรู้จากเกมจาลองสถานการณ์ (Simulation Gaming) เป็นเทคนิคการจัดการเรียนรู้ที่คล้ายกับ
การแสดงบทบาทสมมุติ แต่เป็นการให้เล่นเกมจาลองสถานการณ์โดยครูนาสถานการณ์จริงมาจาลองไว้
ในห้องเรียน โดยการกาหนดกฎกติกาเงื่อนไขสาหรับเกมนั้นๆ แล้วให้นักเรียนไปเล่นเกมหรือกิจกรรม
ในสถานการณ์จาลองนั้น

21
การจัดการเรียนรู้ต้องจัดควบคู่กับการวัดและการประเมินผลตามภาระและชิ้นงานที่
สอดคล้องกับตัวชี้วัด แผนการจัดการเรียนรู้นี้ได้เสนอการวัดและประเมินผลครบทั้ง 3 ด้าน คือ ด้าน
ความรู้ ด้านคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม และด้านทักษะ/กระบวนการ เน้นวิธีการวัดที่หลากหลาย
ตามสถานการณ์จริง การดูร่องรอยต่าง ๆ ควบคู่ไปกับการดูกระบวนการทางานและผลผลิตของงานโดย
ออกแบบการประเมินก่อนเรียน ระหว่างเรียน หลังเรียน และแบบทดสอบประจาหน่วย พร้อมแบบฟอร์ม
และเกณฑ์การประเมิน เพื่ออานวยความสะดวกให้ครูไว้พร้อม ทั้งนี้ครูอาจเพิ่มเติมโดยการออกแบบการ
วัดและประเมินด้วยมิติคุณภาพ(Rubrics)

22
ตารางวิเคราะห์มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดช่วงชั้น
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี การอาชีพ ชั้น ม. 46
มาตรฐานการเรียนรู้
/ตัวชี้วัดชั้นปี
หน่วยการเรียนรู้
สาระที่ 1 สาระที่ 2 สาระที่ 3 สาระที่ 4
สรุปผลการ
ประเมิน
มฐ ง 1.1 มฐ ง 2.1 มฐ ง 3.1 มฐ ง 4.1 ผ่าน
ไม่
ผ่าน
1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 2 3 4
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เปิดโลกอาชีพ √
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เส้นทางสู่งานอาชีพ √
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เทคโนโลยีเพื่อการ
√
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ประสบการณ์
วิชาชีพ
√ √
หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 คุณธรรม
จริยธรรม และค่านิยมในการทางาน
√

23
โครงสร้างการแบ่งเวลารายชั่วโมงในการจัดการเรียนรู้
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เปิดโลกอาชีพ 6 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 อาชีพรับจ้าง 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 อาชีพอิสระ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 แนวทางในการประกอบธุรกิจ 2 ชั่วโมง
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เส้นทางสู่งานอาชีพ 10 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 การเตรียมตัวประกอบอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 5 การตัดสินใจเลือกอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 6 การสมัครงาน 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 7 การสัมภาษณ์งาน 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 8 การปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ 2 ชั่วโมง
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เทคโนโลยีเพื่อการทางานอาชีพ 6 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 9 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเทคโนโลยีเพื่อการทางาน 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 10 เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 11 ปฏิบัติการใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางาน 2 ชั่วโมง
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ประสบการณ์วิชาชีพ 12 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 12 การทางานในการดารงชีวิตสู่งานอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 13 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการจาลองอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 14 วางแผนการจาลองอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 15 ปฏิบัติการจาลองอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 16 กิจกรรมอาชีพ 2 ชั่วโมงแผนการ
จัดการเรียนรู้ที่ 17 โครงงานอาชีพ 2 ชั่วโมง
หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมในการทางาน 6 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 18 คุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 19 จรรยาบรรณวิชาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 20 ค่านิยมในการทางาน 2 ชั่วโมง
40 ชั่วโมงรวม

24
แผนการจัดการเรียนรู้

25
ผังมโนทัศน์เป้าหมายการเรียนรู้
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เปิดโลกอาชีพ 6 ชั่วโมง
ความรู้
„ อาชีพรับจ้าง
„ อาชีพอิสระ
„ แนวทางในการประกอบธุรกิจ
เปิดโลกอาชีพ
ทักษะ/กระบวนการ
„ ทักษะการแสวงหาความรู้
„ ทักษะกระบวนการกลุ่ม
„ ทักษะการอภิปราย
ภาระงาน/ชิ้นงาน
„ ศึกษาลักษณะของงานอาชีพ
„ วิเคราะห์คุณสมบัติของผู้ประกอบ
„ อภิปรายเกี่ยวกับความมั่นคงและ
ความก้าวหน้าในอาชีพ
„ สารวจความพร้อมของตนเอง
„ สัมภาษณ์ผู้ประสบความสาเร็จ
ในการประกอบอาชีพ
„ บทความเกี่ยวกับอาชีพ
„ วิเคราะห์ข่าวเกี่ยวกับธุรกิจ
คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม
„ มีเจตคติที่ดีต่อการประกอบอาชีพ
„ มีเหตุผล
„ มีมารยาทในการทางาน

26
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เปิดโลกอาชีพ
อภิปรายแนวทางเข้าสู่อาชีพที่สนใจ (ง 4.1 ม. 4‟6/1)
นักเรียนจะเข้าใจว่า...
1. อาชีพรับจ้างและอาชีพอิสระมีลักษณะงาน
คุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพ ความมั่นคง และ
โอกาสก้าวหน้าในอาชีพต่างกัน
2. การประกอบธุรกิจจะต้องศึกษาแนวทางประกอบ
ธุรกิจให้เข้าใจก่อนที่จะตัดสินใจเลือกเป็นงานอาชีพ
‟ อาชีพรับจ้างได้แก่อาชีพใดบ้าง
‟ ลักษณะงานอาชีพรับจ้างและอาชีพอิสระ
แตกต่างกันในเรื่องใด
‟คุณสมบัติสาคัญของผู้ประกอบอาชีพอิสระ
คืออะไร
‟ การประกอบธุรกิจมีกี่ประเภท อะไรบ้าง
‟ กลยุทธ์ที่ผู้ประกอบธุรกิจมีอะไรบ้าง
นักเรียนจะรู้ว่า...
1. คาที่ควรรู้ ได้แก่ กิจการ ค่านิยม เลื่อนขั้น
ฝีมือ วิสัยทัศน์ เงินทุน ทัศนคติ มั่นคง กลยุทธ์
2. งานอาชีพรับจ้างมีทั้งงานส่วนภาครัฐและงาน
บริษัท ซึ่งผู้ปฏิบัติงานทาตามคาสั่งของผู้บังคับบัญชา
หรือหัวหน้า โดยได้รับเงินเดือนเป็นค่าตอบแทน ส่วน
อาชีพอิสระเจ้าของกิจการเป็นผู้ดาเนินการด้วยตนเอง
โดยมีรายได้จากผลกาไรของกิจการที่ทา
3. ผู้ประกอบอาชีพรับจ้างควรมีคุณสมบัติ ได้แก่
มีทัศนคติและค่านิยมที่ถูกต้องในเรื่องการทางาน
มีนิสัยพื้นฐานในการทางานที่ดี มีการวางแผนในการ
ทางาน สุขภาพร่างกายแข็งแรง และมีวิสัยทัศน์ที่
กว้างไกล
4. ความมั่นคงและความก้าวหน้าในการประกอบ
ทักษะ/ความสามารถของนักเรียนที่นาไปสู่ความ
เข้าใจที่คงทน
1. เข้าใจลักษณะของงานอาชีพรับจ้างและอาชีพ
อิสระ
2. ศึกษาแนวทางการประกอบอาชีพต่าง ๆ ด้วย
ตนเองได้
3. เห็นความสาคัญของการประกอบอาชีพ

27
อาชีพขึ้นอยู่กับความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์
และนิสัยการทางานที่ดีของผู้ปฏิบัติงานเป็นสาคัญ
5. อาชีพอิสระเป็นอาชีพที่ผู้ประกอบการสามารถ
กาหนดรูปแบบและวิธีการดาเนินการได้อย่างอิสระ
ตามที่เห็นว่าเหมาะสม
‟ศึกษาลักษณะของอาชีพรับจ้าง
‟ วิเคราะห์คุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพรับจ้าง แล้วสรุปผล
‟ อภิปรายเกี่ยวกับความมั่นคงและความก้าวหน้าในการประกอบอาชีพรับจ้าง
‟ สัมภาษณ์ผู้ประสบความสาเร็จในประกอบอาชีพอิสระ
‟ สารวจธุรกิจในชุมชน
‟ วิเคราะห์ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวกับธุรกิจ
‟ การตอบคาถามและอภิปราย
‟ การทดสอบ
‟ การฝึกปฏิบัติระหว่างเรียน
‟ การประเมินตนเองของนักเรียน
‟ แบบบันทึกผลการอภิปราย
‟ แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน
‟ แบบบันทึกผลการปฏิบัติงาน
‟ แบบบันทึกการสารวจ
‟ ใบงาน/ใบกิจกรรม
‟ แบบทดสอบประจาหน่วยการเรียนรู้
‟ แบบประเมินด้านคุณธรรม จริยธรรม
และค่านิยม
‟ แบบประเมินด้านทักษะ/กระบวนการ

28
‟ ความสามารถในการอธิบายเกี่ยวกับการเลือกอาชีพรับจ้างและอาชีพอิสระ
‟ การแสวงหาความรู้เกี่ยวกับอาชีพและแนวทางการประกอบธุรกิจ
‟ ความสามารถวิเคราะห์ปัญหาและแก้ปัญหาในการวางแผนประกอบอาชีพ
‟ พฤติกรรมการปฏิบัติกิจกรรมเป็นรายบุคคลและเป็นกลุ่ม
‟ ความรับผิดชอบ ความมีเหตุผล
‟ มารยาทและลักษณะนิสัยในการทางาน
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 อาชีพรับจ้าง 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 อาชีพอิสระ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 แนวทางในการประกอบธุรกิจ 2 ชั่วโมง

29
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1
สาระที่ 3 การอาชีพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4–6
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เปิดโลกอาชีพ เวลา 2 ชั่วโมง
อาชีพรับจ้างเป็นอาชีพที่มีเจ้าของกิจการ และมีผู้รับจ้างทางานให้และได้รับค่าตอบแทนเป็น
ค่าจ้างหรือเงินเดือน เราควรศึกษาลักษณะงาน คุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพ ความมั่นคงและโอกาส
ก้าวหน้าในอาชีพรับจ้าง เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการเลือกประกอบอาชีพ
1. อธิบายลักษณะของอาชีพและคุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพรับจ้างได้ (K)
2. มีทัศนคติที่ดีต่อการประกอบอาชีพรับจ้าง (A)
3. ปฏิบัติการศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพรับจ้างได้ (P)
ด้านความรู้(K) ด้านคุณธรรม จริยธรรม
และค่านิยม (A)
ด้านทักษะ/กระบวนการ(P)
1. สังเกตจากการอภิปราย
และการเล่าประสบการณ์
2. ตรวจการทาแบบทดสอบ
ก่อนเรียน(Pre-test)
1.สังเกตจากความตั้งใจเรียน
2.สังเกตจากการชี้แจงเหตุผล
1. สังเกตทักษะการค้นคว้า
ข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพ
2. สังเกตพฤติกรรมการให้
ความร่วมมือในการทา
กิจกรรมกลุ่ม
1 สาระสาคัญ
ตัวชี้วัดช่วงชั้น2
3 จุดประสงค์การเรียนรู้
4 การวัดและประเมินผลการเรียนรู้

30
ภาษาไทย การตอบคาถาม การเล่าประสบการณ์ การอภิปราย
สังคมศึกษาฯ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับอัตราค่าจ้างแรงงานในสังคมไทย
ภาษาต่างประเทศ คาศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับอาชีพ
นักเรียนอาสาสมัคร 2‟3 คน ออกมาเล่าประสบการณ์เกี่ยวกับอาชีพที่ผู้ปกครองของตนเองทาอยู่
ให้เพื่อนฟังหน้าชั้นเรียน
1. นักเรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียน (Pre-test)จานวน 10 ข้อ เวลา 10 นาที
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ช่วยกันศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับงานอาชีพอิสระ
3. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับลักษณะของอาชีพรับจ้าง คุณสมบัติของ ผู้
ประกอบอาชีพรับจ้างโดยทั่วไป ความมั่นคงและโอกาสก้าวหน้าในอาชีพ แล้วส่งตัวแทนกลุ่มออกมา
นาเสนอหน้าชั้นเรียน
4. นักเรียนศึกษาเรื่องลักษณะของอาชีพรับจ้างจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์แบบ ม.
4‟6 หรือหนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4‟6
5. นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมสมองช่วยกันวิเคราะห์คุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพรับจ้างกลุ่มละ
1 อาชีพ
6. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาชีพรับจ้าง แล้วเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถาม
7. นักเรียนหาข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพรับจ้างที่น่าสนใจจากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น ห้องสมุด
อินเทอร์เน็ต เป็นต้น แล้วบันทึกความรู้
5 สาระการเรียนรู้
7 กระบวนการจัดการเรียนรู้
6 แนวทางบูรณาการ

31
นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปเกี่ยวกับลักษณะงาน คุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพ ความ
มั่นคงและโอกาสก้าวหน้าในงานอาชีพรับจ้าง
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ศึกษาลักษณะของอาชีพรับจ้าง แล้วร่วมกันอภิปราย
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน วิเคราะห์คุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพรับจ้าง แล้วสรุปผล
3. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน อภิปรายเกี่ยวกับความมั่นคงและโอกาสก้าวหน้า ใน
การประกอบอาชีพรับจ้าง แล้วสรุปผล
นักเรียนสามารถนาความรู้ที่ได้ไปใช้ประกอบอาชีพในการทางานในอนาคต
8.1 กิจกรรมสาหรับกลุ่มสนใจพิเศษ
นักเรียนเลือกอาชีพรับจ้างที่ตนเองสนใจ 1 อาชีพ พร้อมทั้งเขียนบรรยายถึงลักษณะอาชีพ
คุณสมบัติในการประกอบอาชีพ ความมั่นคงและโอกาสก้าวหน้าในอาชีพนั้น ๆ
8.2 กิจกรรมสาหรับฝึกทักษะเพิ่มเติม
ให้นักเรียนทารายงานเกี่ยวกับการประกอบอาชีพรับจ้างที่ตนเองสนใจ
1. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น ตาราหรือวารสารเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ
2. สถานที่ เช่น ห้องสมุด ห้องแนะแนว กรมการจัดหางาน
3. บุคคล เช่น ครูผู้ปกครอง ผู้รู้ ผู้จัดการสถานประกอบการ หัวหน้าสานักงานต่าง ๆ เจ้าหน้าที่
กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
4. เว็บไซต์ที่เกี่ยวข้องกับอาชีพรับจ้างและอาชีพอิสระ เช่น www.doe.go.th, www.archeep.com
5. สื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์แบบ ม. 4‟6 บริษัท สานักพิมพ์วัฒนาพานิช จากัด
6. หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4‟6 บริษัทสานักพิมพ์วัฒนาพานิช จากัด
7. แบบฝึกทักษะรายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4‟6 บริษัท สานักพิมพ์วัฒนาพานิช จากัด
8 กิจกรรมเสนอแนะ
สื่อ/แหล่งการเรียนรู้9

32
1. ความสาเร็จในการจัดการเรียนรู้.....................................................................................
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
2. ปัญหา/อุปสรรคในการจัดการเรียนรู้..............................................................................
3. สิ่งที่ไม่ได้ปฏิบัติตามแผน.............................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
4. การปรับปรุงแผนการจัดการเรียนรู้.................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)
10 บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้

33
อาชีพอิสระเป็นอาชีพที่สามารถทาได้เพียงลาพัง โดยเจ้าของกิจการเป็นผู้ลงทุนคิดและ
ตัดสินใจด้วยตนเอง เราควรศึกษาลักษณะงาน คุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพ และความมั่นคงในอาชีพ
อิสระเพื่อใช้เป็นข้อมูลในการเลือกประกอบอาชีพ
1. อธิบายลักษณะของอาชีพและคุณสมบัติของผู้ประกอบอาชีพอิสระได้ (K)
2. มีทัศนคติที่ดีต่อการประกอบอาชีพอิสระ (A)
3. ปฏิบัติการศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพอิสระได้(P)
1. สังเกตจากการตอบคาถาม
และการอภิปราย
2. ตรวจผลงานการค้นคว้า
ข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพอิสระ
1.สังเกตจากความสนใจเรียน
2.สังเกตมารยาทและความ
รับผิดชอบในการทางาน
1. สังเกตพฤติกรรมในการ
ทางานร่วมกับผู้อื่น
2. สังเกตทักษะการค้นคว้า
ข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพอิสระ

34
ภาษาไทย การตอบคาถาม การอภิปรายแสดงความคิดเห็น
สังคมศึกษาฯ แนวทางในการปฏิบัติทางเศรษฐศาสตร์ในการสร้างรายได้
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาที่เกี่ยวกับอาชีพอิสระ
ครูสุ่มถามนักเรียนเกี่ยวกับอาชีพอิสระที่อยากทาในอนาคต และสาเหตุที่อยากทาอาชีพนั้น
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับความสาคัญของการประกอบ
อาชีพอิสระ แล้วส่งตัวแทนออกมานาเสนอหน้าชั้นเรียน
2. นักเรียนศึกษาเรื่องความสาคัญของการประกอบอาชีพอิสระจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ
สมบูรณ์แบบ ม. 4‟6 หรือหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4‟6
3. นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับโอกาสและการเตรียมความพร้อมในการ
ประกอบอาชีพอิสระที่นักเรียนแต่ละกลุ่มสนใจ
4. นักเรียนศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมเกี่ยวกับการประกอบอาชีพอิสระที่นิยมในปัจจุบันจากแหล่งการ
เรียนรู้ต่าง ๆ เช่น ห้องสมุด อินเทอร์เน็ต
5. นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมานาเสนอผลการศึกษาค้นคว้าหน้าชั้นเรียน พร้อมเปิด
โอกาสให้เพื่อนกลุ่มอื่นซักถามและแสดงความคิดเห็น
6. ครูอธิบายความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการประกอบอาชีพอิสระ
นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับการประกอบอาชีพอิสระ

35
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันวิเคราะห์ข้อดีและข้อเสียของการประกอบอาชีพ
อิสระ
2.นักเรียนเลือกประกอบอาชีพอิสระที่ตนเองสนใจ 1 อาชีพและบอกเหตุผลในการเลือก
ประกอบอาชีพนี้ พร้อมกับสารวจความพร้อมของตนเองในการประกอบอาชีพ
3.นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน สัมภาษณ์ผู้ประสบความสาเร็จในประกอบอาชีพอิสระ
นักเรียนสามารถประกอบอาชีพอิสระที่นักเรียนชอบในอนาคตได้
1. นักเรียนจับคู่กับเพื่อนวางแผนการประกอบอาชีพอิสระ แล้วนาเสนอหน้าชั้นเรียน
2. นักเรียนสัมภาษณ์ผู้ประกอบอาชีพอิสระที่นักเรียนสนใจ แล้วบันทึกผลการสัมภาษณ์
นักเรียนศึกษาค้นคว้าความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการประกอบอาชีพอิสระจากแหล่งการเรียนรู้ ต่าง ๆ
3. บุคคล เช่น ครู ผู้ปกครอง ผู้รู้ ผู้จัดการสถานประกอบการ หัวหน้าสานักงานต่าง ๆ กรมการจัดหา
งาน กระทรวงแรงงาน

36
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ..........................................(ผู้สอน)

37
แนวทางในการประกอบธุรกิจ
การประกอบธุรกิจสามารถเลือกได้ตามความเหมาะสมของแต่ละบุคคลโดยเลือกประกอบ
ธุรกิจเจ้าของคนเดียวหรือรวมกันกับบุคคลอื่นแล้วศึกษาแนวทางในการประกอบธุรกิจให้เข้าใจก่อน
วางแผนประกอบอาชีพ
1. อธิบายแนวทางในการประกอบธุรกิจได้ (K)
2. มีทัศนคติที่ดีต่อการประกอบธุรกิจ (A)
3. วางแผนในการประกอบธุรกิจตามความสนใจของตนเอง (P)
1. สังเกตจากการอภิปราย
หลังเรียน (Post-test)
1. สังเกตจากความเอาใจใส่ในการเรียน
2. เห็นประโยชน์ของการสร้างอาชีพ
3. สังเกตพฤติกรรมนักเรียนตาม
แบบประเมินด้านคุณธรรม
จริยธรรม และค่านิยม
2. สังเกตพฤติกรรม
นักเรียนตามแบบประเมิน
ด้านทักษะ/กระบวนการ

38
แนวทางในการประกอบธุรกิจ
ภาษาไทย การตอบคาถาม การอภิปรายแสดงความคิดเห็น
สังคมศึกษาฯ การปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของสังคมโดยการประกอบ
อาชีพสุจริต
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาที่เกี่ยวกับแนวทางในการประกอบธุรกิจ
ครูซักถามนักเรียนเกี่ยวกับการประกอบธุรกิจในปัจจุบันว่ามีอะไรบ้าง พร้อมกับให้นักเรียน
ช่วยกันยกตัวอย่าง
1. นักเรียนสารวจตนเองด้านความรู้ ความสามารถ ความถนัด ความชอบ ความต้องการ และ
ลักษณะนิสัย แล้ววิเคราะห์ว่าตนเองอยากจะประกอบธุรกิจใด แล้วบันทึกลงในสมุด
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน อภิปรายเกี่ยวกับกลยุทธ์ในการประกอบธุรกิจ แล้วส่ง
ตัวแทนกลุ่มนาเสนอหน้าชั้นเรียน
3. นักเรียนศึกษาเรื่องกลยุทธ์ในการประกอบธุรกิจจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์แบบ ม.
4. ครูยกตัวอย่างแนวทางในการประกอบธุรกิจในลักษณะต่าง ๆ ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มพิจารณา
5. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมความคิดวางแผนการประกอบธุรกิจที่แต่ละกลุ่มสนใจ โดย
เขียนเป็นแผนที่ความคิด
6. ครูอธิบายความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับแนวทางในการประกอบธุรกิจ แล้วให้นักเรียนซักถาม ข้อ
สงสัยที่ยังไม่เข้าใจ
7. นักเรียนทาแบบทดสอบหลังเรียน (Post-test)จานวน 10 ข้อ เวลา 10 นาที

39
นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับแนวทางในการประกอบธุรกิจ
1. นักเรียนศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการประกอบธุรกิจ แล้วเขียนบทความเรื่อง “ธุรกิจกับวิถีชีวิต
ของคนไทย”
2.นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันสารวจธุรกิจในชุมชน
3.นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันวิเคราะห์ข่าวหรือบทความที่เกี่ยวกับธุรกิจ แล้ว
สรุปผลการวิเคราะห์
นักเรียนสามารถนาความรู้เกี่ยวกับแนวทางในการประกอบธุรกิจไปประกอบเป็นธุรกิจของ
ตนเองได้
ครูเชิญวิทยากรผู้มีความรู้มาบรรยายเรื่องแนวทางในการประกอบธุรกิจ โดยเปิดโอกาสให้
นักเรียนซักถามข้อสงสัย
นักเรียนสัมภาษณ์ผู้ประกอบการที่น่าสนใจเกี่ยวกับแนวทางในการประกอบธุรกิจ แล้วบันทึกผล
การสัมภาษณ์
3. บุคคล เช่น ครูผู้ปกครอง ผู้รู้ ผู้จัดการสถานประกอบการ หัวหน้าสานักงานต่าง ๆ เจ้าหน้าที่
กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน

40
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ..........................................(ผู้สอน)

41
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เส้นทางสู่งานอาชีพ 10 ชั่วโมง
„ การเตรียมตัวประกอบอาชีพ
„ การตัดสินใจเลือกอาชีพ
„ การสมัครงาน
„ การสัมภาษณ์งาน
„ การปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ
เส้นทางสู่งานอาชีพ
„ ทักษะการประกอบอาชีพ
„ ทักษะกระบวนการกลุ่ม
„ วิเคราะห์บุคลิกภาพของตนเอง
„ค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งหางานใน
ชุมชน
„ วางแผนศึกษางานอาชีพ 1 อาชีพ
„ ค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับกระบวนการ
ตัดสินใจเลือกอาชีพ
„ ตัดสินใจเลือกอาชีพ โดยปฏิบัติตาม
ขั้นตอนการตัดสินใจ
„ เขียนแผนที่ความคิด
„ศึกษาค้นคว้ากลยุทธ์ที่ทาให้ประสบ
ความสาเร็จในการประกอบอาชีพ
„ มีเจตคติที่ดีต่อการประกอบอาชีพ
„ มีคุณลักษณะที่ดีต่อการประกอบอาชีพ

42
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เส้นทางสู่งานอาชีพ
1. การเตรียมตัวประกอบอาชีพเป็นจุดเริ่มต้นในการ
เรียนรู้เพื่อการประกอบอาชีพเมื่อสาเร็จการศึกษาแล้ว
2. การสมัครงานเป็นจุดเริ่มต้นในการประกอบอาชีพ
3. การสัมภาษณ์งานเป็นการสนทนาเพื่อพิจารณา
ดูท่าทาง วาจา ไหวพริบ และความสามารถของผู้สมัคร
4. การปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพเราจะต้อง
เคารพกฎระเบียบของหน่วยงาน
‟ การเตรียมตัวประกอบอาชีพจะต้องปฏิบัติตน
อย่างไร
‟ การสมัครงานมีขั้นตอนและวิธีการอย่างไร
‟ แนวทางในการสัมภาษณ์งานมีอะไรบ้าง
‟ การปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพมี
ความสาคัญอย่างไร
1. คาที่ควรรู้ ได้แก่ ทักษะ กิจวัตร ทดสอบ
สังเคราะห์ เชาวน์ปัญญา สัมภาษณ์ งานเทคนิค
สื่อโฆษณา ดุลยพินิจ ศักยภาพ ความเสี่ยง
เชี่ยวชาญ สมาคม อ้างอิง
2. การเตรียมตัวประกอบอาชีพจะต้องตั้งเป้าหมายว่า
จะประกอบอาชีพอะไร วางแผนศึกษาตนเอง ศึกษา
ลักษณะงาน แหล่งข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพหรือแหล่งหา
งาน
3. ขั้นตอนในการสมัครงาน ได้แก่ การเขียนใบสมัคร
งานและจดหมายสมัครงานการทดสอบก่อนการทางาน
และการสัมภาษณ์งาน
4. การปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพจะต้องรู้จัก
วิธีการทางานร่วมงานกับผู้อื่นต้องเคารพกฎระเบียบใน
ทักษะ/ความสามารถของนักเรียนที่นาไปสู่ความ
1. มีความพร้อมในการเตรียมประกอบอาชีพ
2. มีทักษะในการเขียนใบสมัครงานและ
จดหมายสมัครงาน
3. มีความขยัน อดทน และความรับผิดชอบ ใน
การทางาน
4. ประพฤติตนให้อยู่ในศีลธรรมของสังคม

43
การปฏิบัติงาน มีกิริยามารยาทที่ดี วาจาไพเราะ มี
มนุษยสัมพันธ์ที่ดี มีความรับผิดชอบ ขยันหมั่นเพียรใน
การศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม และประพฤติตนอยู่ใน
ศีลธรรม
‟ ประเมินความสามารถพิเศษที่เป็นลักษณะเฉพาะของตนเอง
‟ สารวจจุดเด่นของตนเอง
‟ ศึกษาลักษณะความสนใจที่เกี่ยวข้องกับการทางาน
‟ สารวจสิ่งที่คาดหวังว่าจะได้รับจากการทางานหรือค่านิยมในการทางานของตนเอง
‟ สารวจตนเองเกี่ยวกับอดีต ปัจจุบัน และอนาคต จะมีค่านิยม ความต้องการ ความสามารถและ
ความสนใจเป็นอย่างไร
‟ วิเคราะห์บุคลิกภาพของตนเอง
‟ ค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งหางานในชุมชน
‟ วางแผนศึกษางานอาชีพ 1 อาชีพ
‟ ค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับกระบวนการตัดสินใจเลือกอาชีพ
‟ ตัดสินใจเลือกอาชีพโดยปฏิบัติตามขั้นตอนการตัดสินใจ
‟ เขียนแผนที่ความคิด
‟ วิธีการเขียนจดหมายสมัครงานแบบต่างๆ แล้วเขียนจดหมายสมัครงานในตาแหน่งที่ตนเองสนใจ
‟ บอกวิธีการทดสอบก่อนการทางาน
‟ แสดงบทบาทสมมุติเกี่ยวกับการสัมภาษณ์งาน
‟ ศึกษาค้นคว้ากลยุทธ์ที่ทาให้ประสบความสาเร็จในการประกอบอาชีพ
‟ อภิปรายถึงโอกาสในการทางาน
‟ วิเคราะห์ปัญหาเกี่ยวกับการเปลี่ยนงาน

44
‟ ความสามารถในการอธิบายเกี่ยวกับการเตรียมตัวประกอบอาชีพและการสมัครงาน
‟ ศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับการสมัครงาน
‟ ความสามารถวิเคราะห์ปัญหาและแก้ปัญหาในการทางาน
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 การเตรียมตัวประกอบอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 5 การตัดสินใจเลือกอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 6 การสมัครงาน 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 7 การสัมภาษณ์งาน 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 8 การปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ 2 ชั่วโมง

45
การเตรียมตัวประกอบอาชีพ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เส้นทางสู่งานอาชีพ เวลา 2 ชั่วโมง
การเตรียมตัวประกอบอาชีพเป็นจุดเริ่มต้นในการเรียนรู้เพื่อการประกอบอาชีพเมื่อเรียนจบหรือ
สาเร็จการศึกษา โดยจะต้องตั้งเป้าหมายว่าจะประกอบอาชีพอะไร แล้ววางแผนศึกษาตนเอง ศึกษา
ลักษณะงาน แหล่งข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพหรือแหล่งหางาน ก่อนที่จะตัดสินใจเลือกประกอบอาชีพนั้น ๆ
1. อธิบายวิธีการเตรียมตัวประกอบอาชีพได้ (K)
2. มีทัศนคติที่ดีในการเตรียมตัวประกอบอาชีพ (A)
3. มีทักษะในการเตรียมตัวประกอบอาชีพ (P)
และการวิเคราะห์ข้อมูล
2.สังเกตจากพฤติกรรมด้านความ
มีเหตุผลและความรับผิดชอบ
1. สังเกตทักษะในการเตรียม
ความพร้อมประกอบอาชีพ

46
การเตรียมตัวประกอบอาชีพ
ภาษาไทย การตอบคาถาม การวิเคราะห์ข้อมูลต่าง ๆ
สังคมศึกษาฯ บทบาทหน้าที่ในการประกอบอาชีพในสังคมไทย
ภาษาต่างประเทศ การใช้ภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสารขั้นพื้นฐานด้านอาชีพ
ครูซักถามนักเรียนเกี่ยวกับอาชีพที่อยากทาในอนาคต พร้อมบอกเหตุผลประกอบ
2. ครูให้นักเรียนในชั้นศึกษาตนเองเกี่ยวกับความสามารถ ทักษะ และบุคลิกภาพว่าตนเอง
เหมาะสมที่จะประกอบอาชีพใด
3. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพที่นักเรียนแต่ละกลุ่มสนใจจาก
แหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ แล้วส่งตัวแทนกลุ่มออกมานาเสนอหน้าชั้นเรียน
4. นักเรียนศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์แบบ ม. 4‟6 หรือ
หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4‟6
5. นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมสมองช่วยกันวิเคราะห์แหล่งข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพที่นักเรียนแต่ละ
กลุ่มสนใจ แล้วสรุปเป็นแผนที่ความคิด
6. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเตรียมตัวประกอบอาชีพ แล้วเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อ
สงสัย
นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับการเตรียมตัวประกอบอาชีพ

47
1. นักเรียนทาแบบประเมินความสามารถพิเศษที่เป็นลักษณะเฉพาะของตนเอง แล้วสรุปผล
2.นักเรียนสารวจจุดเด่นของตนเองตามรายการในแบบสารวจแล้วสรุปผล
3.นักเรียนศึกษาลักษณะความสนใจที่เกี่ยวข้องกับการทางานแล้วเขียนรายชื่ออาชีพที่เกี่ยวข้อง
กับลักษณะความสนใจของตนเอง 3 อาชีพ แล้วนาเสนอหน้าชั้นเรียน
4. นักเรียนสารวจสิ่งที่คาดหวังว่าจะได้รับจากการทางานหรือค่านิยมในการทางานของตนเอง
แล้วสรุปผล
5. นักเรียนสารวจตนเองว่าในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต จะมีค่านิยม ความต้องการ
ความสามารถ และความสนใจเป็นอย่างไร
6. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันวางแผนศึกษางานอาชีพ 1 อาชีพ แล้ว
สรุปผล
นักเรียนมีความพร้อมและความเข้าใจเกี่ยวกับความพร้อมในการประกอบอาชีพ
1. ครูเชิญวิทยากรที่มีความรู้มาแนะแนวทางในการเตรียมตัวประกอบอาชีพ
2. นักเรียนค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งหางานในชุมชน โดยค้นคว้าจากหนังสือพิมพ์หรือ
นิตยสารสมัครงาน หรือค้นหาจากอินเทอร์เน็ต
นักเรียนวิเคราะห์บุคลิกภาพของตนเองตามบทเรียนที่ได้ศึกษามา แล้วสรุปผลพร้อมทา
รายงานส่งครู

48
1. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น ตาราหรือวารสารเกี่ยวกับการสมัครงาน การสัมภาษณ์งาน
2. สถานที่ เช่น บ้าน โรงเรียน ชุมชน สถานที่ราชการ รัฐวิสาหกิจ บริษัทเอกชน
3. บุคคล เช่น ครูผู้ปกครอง ผู้ประกอบอาชีพทั่วไป เจ้าหน้าที่ฝ่ายบุคคล
4. เว็บไซต์ที่เกี่ยวกับการประกอบอาชีพ การสมัครงาน การสัมภาษณ์งาน
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)
สื่อ/แหล่งการเรียนรู้
9

49
การตัดสินใจเลือกอาชีพ
การตัดสินใจเลือกอาชีพเป็นขั้นตอนหนึ่งในการเลือกประกอบอาชีพให้เหมาะสมกับตนเอง
เพราะการประกอบอาชีพที่ตนเองชอบ มีความถนัด และเหมาะสมกับตนเอง ทาให้มีความสุขและ
เจริญก้าวหน้า
อภิปรายแนวทางเข้าสู่อาชีพที่สนใจ (ง4.1 ม. 4‟6/1)
1. บอกแนวทางในการตัดสินใจเลือกอาชีพได้ (K)
2. มีทัศนคติที่ดีในการตัดสินใจเลือกอาชีพ (A)
3. ตัดสินใจในการเลือกอาชีพได้เหมาะสม (P)
และการแสดงความคิดเห็น
2. ตรวจผลงานการเขียน
แผนที่ความคิด
2.สังเกตจากการมีทัศนคติที่ดี
ต่อการตัดสินใจเลือกอาชีพ
1. สังเกตทักษะกระบวนการ
ตัดสินใจเลือกอาชีพ
แก้ปัญหาในการทางาน

50
การตัดสินใจเลือกอาชีพ
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาที่เกี่ยวข้องกับการเตรียมตัวประกอบอาชีพ
ครูและนักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับอาชีพที่นิยมทาในปัจจุบัน พร้อมแสดงความคิดเห็น
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการตัดสินใจเลือกอาชีพจากแหล่งการ
เรียนรู้ต่าง ๆ แล้วสรุปความรู้
2. นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมความคิดวิเคราะห์แนวทางการตัดสินใจเลือกอาชีพ แล้วอภิปราย
ร่วมกัน
3. นักเรียนศึกษาเรื่องแนวทางการตัดสินใจเลือกอาชีพจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์
แบบ ม. 4‟6 หรือหนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4‟6
4. นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันเขียนแผนที่ความคิดสรุปขั้นตอนการตัดสินใจเลือกอาชีพ
5. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการตัดสินใจเลือกอาชีพ แล้วเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อ
สงสัย
นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับการตัดสินใจเลือกอาชีพ

51
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับกระบวนการตัดสินใจเลือก
อาชีพ แล้วอภิปรายสรุปผล
นักเรียนมีความพร้อมและความเข้าใจในการตัดสินใจเลือกอาชีพที่เหมาะสม
นักเรียนค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งหางานในชุมชน โดยค้นคว้าจากหนังสือพิมพ์หรือ
นิตยสารสมัครงาน หรือค้นหาจากอินเทอร์เน็ต
นักเรียนแต่ละคนตัดสินใจเลือกอาชีพ โดยปฏิบัติตามขั้นตอนการตัดสินใจเลือกอาชีพ แล้ว
สรุปผล

52
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

53
การสมัครงาน
สมัครงานเป็นจุดเริ่มต้นในการประกอบอาชีพ โดยเราต้องทราบข้อมูลเกี่ยวกับวิธีการหรือ
เทคนิคในการสมัครงาน เพื่อให้มีความพร้อมและความมั่นใจในการสมัครงานมากยิ่งขึ้น
1. อธิบายขั้นตอนของการสมัครงานได้ (K)
2. มีเจตคติที่ดีในการสมัครงาน (A)
3. มีทักษะในการสมัครงาน (P)
2. ตรวจผลงานการกรอก
ใบสมัครงาน
1.สังเกตจากความเอาใจใส่ใน
การเรียน
2.สังเกตจากความรับผิดชอบในการ
ทางาน
1. สังเกตทักษะในการเขียน
จดหมายสมัครงาน
2. สังเกตทักษะการปฏิบัติ
งานกลุ่ม

54
การสมัครงาน
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาที่เกี่ยวข้องกับการเตรียมตัวประกอบอาชีพ
ครูนาตัวอย่างเอกสารการสมัครงานและจดหมายสมัครงานมาให้นักเรียนในชั้นดู
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการเตรียมตัวล่วงหน้าในการ สมัคร
งานจากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ แล้วสรุปผล
2. ครูอธิบายความรู้เกี่ยวกับข้อแนะนาในการสมัครงานให้นักเรียนแต่ละกลุ่มฟัง
3. ครูแจกตัวอย่างเอกสารของการสมัครงานให้นักเรียนได้ลองกรอกเอกสาร แล้วให้นักเรียน
ทาการสอบข้อเขียน
4. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับหลักการเขียนจดหมายสมัครงาน แล้วส่งตัวแทน
กลุ่มออกมานาเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน
5. นักเรียนศึกษาเรื่องหลักการเขียนจดหมายสมัครงานจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์
6. นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมสมองช่วยกันเขียนจดหมายสมัครงาน โดยมีครูคอยให้คาแนะนา
7. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการสมัครงานแล้วเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย
นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับการสมัครงาน

55
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ระดมความคิดเพื่อหาแนวทางในการเตรียมตัวสมัครงาน
แล้วสร้างแผนที่ความคิดและนาเสนอหน้าชั้นเรียน
2. นักเรียนจับคู่กับเพื่อนศึกษาวิธีการเขียนจดหมายสมัครงานแบบต่าง ๆ แล้วเขียนจดหมาย
สมัครงานในตาแหน่งที่ตนเองสนใจ
3.นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ค้นคว้าความรู้เกี่ยวกับอาชีพที่สนใจพร้อมบอกวิธีการ
ทดสอบก่อนการทางาน
นักเรียนมีความพร้อมและความเข้าใจในการสมัครงาน
นักเรียนเขียนประวัติย่อ (Resume) เกี่ยวกับเรื่องราวต่าง ๆ ของตนเอง
นักเรียนค้นหาเว็บไซต์เกี่ยวกับการสมัครงานที่น่าสนใจ แล้วนาเสนอข้อมูลที่น่าสนใจให้
เพื่อนในชั้นเรียนฟัง

56
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

57
การสัมภาษณ์งาน
การสัมภาษณ์งานเป็นการสอบสัมภาษณ์โดยสอบถามและสนทนาเพื่อพิจารณาดูท่าทาง วาจา
ไหวพริบ และความสามารถของผู้สมัครงานว่ามีคุณสมบัติตรงตามตาแหน่งที่หน่วยงานกาหนดหรือไม่
ดังนั้นเมื่อถูกเรียกไปสัมภาษณ์งานควรเตรียมตัวล่วงหน้าโดยเตรียมข้อมูลส่วนตัวให้พร้อม และศึกษา
ข้อมูลล่วงหน้าเกี่ยวกับหน่วยงานที่สมัครงานไว้ให้ได้มากที่สุด
1. บอกหลักการเกี่ยวกับการสัมภาษณ์งานได้ (K)
2. มีเจตคติที่ดีต่อการสัมภาษณ์งาน (A)
3. มีทักษะในการสัมภาษณ์งาน (P)
2. สังเกตจากการมีไหวพริบ
ในการสัมภาษณ์งาน
2.สังเกตจากความมีเหตุผลและ
ความอดทน
1. สังเกตทักษะในการ
สัมภาษณ์งาน

58
การสัมภาษณ์งาน
ภาษาไทย การตอบคาถาม การแสดงความคิดเห็น
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาที่เกี่ยวข้องกับการสัมภาษณ์งาน
1. ครูให้นักเรียนทบทวนความรู้เกี่ยวกับการสมัครงานที่ได้เรียนไป
2. ครูซักถามนักเรียนว่าถ้านักเรียนได้ถูกเรียกตัวไปสัมภาษณ์งาน นักเรียนจะมีการเตรียมตัวอย่างไร
1. ครูอธิบายความรู้เกี่ยวกับจุดมุ่งหมายของการสัมภาษณ์งานแล้วซักถามนักเรียนเกี่ยวกับ
ความสาคัญของการสัมภาษณ์งาน
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับรูปแบบและแนวทางในการ
สัมภาษณ์งาน
3. นักเรียนศึกษาเรื่องรูปแบบและแนวทางในการสัมภาษณ์งานจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ
สมบูรณ์แบบ ม. 4‟6 หรือหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4‟6
4. ครูให้ตัวแทนนักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนกลุ่มมาสัมภาษณ์งาน โดยมีครูเป็นผู้สัมภาษณ์
5. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการสัมภาษณ์งาน แล้วเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย
นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับการสัมภาษณ์
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ศึกษาและแสดงบทบาทสมมุติเกี่ยวกับการสัมภาษณ์งาน

59
นักเรียนมีความพร้อมและความเข้าใจในการสัมภาษณ์งาน
ครูเชิญวิทยากรมาบรรยายเกี่ยวกับการสัมภาษณ์งานและการปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ
ให้นักเรียนฟัง
นักเรียนทารายงานเกี่ยวแนวทางในการสัมภาษณ์งานและคาถามที่น่าสนใจในการสัมภาษณ์
งาน
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)
9

60
การปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ
ในการประกอบอาชีพแต่ละประเภทเราต้องรู้จักวิธีการปฏิบัติตนในการทางานและการร่วมงาน
กับผู้อื่น ต้องเคารพกฎระเบียบในการปฏิบัติงาน ซึ่งจะทาให้เราสามารถปฏิบัติงานได้อย่างมีความสุข
1. บอกหลักการปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพได้ (K)
2. มีทัศนคติที่ดีในการประกอบอาชีพ (A)
3. มีทักษะในการปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ (P)

61
การปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน
1. ครูให้นักเรียนทบทวนความรู้เกี่ยวกับการสัมภาษณ์งานที่ได้เรียนไป
2. ครูซักถามนักเรียนว่าถ้านักเรียนได้ทางานในบริษัทแห่งหนึ่ง นักเรียนคิดว่านักเรียนต้องปฏิบัติตน
อย่างไรบ้าง
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับหลักความสาเร็จในการทางาน
แล้วส่งตัวแทนกลุ่มออกมานาเสนอหน้าชั้นเรียน
2. นักเรียนศึกษาเรื่องหลักความสาเร็จในการทางานจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์
3. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันวิเคราะห์ปัญหาเกี่ยวกับการเปลี่ยนงาน แล้ว
สรุปผลการวิเคราะห์
4. ครูอธิบายความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ แล้วเปิดโอกาสให้
นักเรียนซักถามข้อสงสัย
นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับการปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ

62
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันศึกษาค้นคว้ากลยุทธ์ที่ทาให้ประสบความสาเร็จใน
การประกอบอาชีพ
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ร่วมกันอภิปรายถึงโอกาสในการทางาน แล้วสรุปผล
นักเรียนสามารถปฏิบัติงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข
ครูเชิญวิทยากรมาบรรยายเกี่ยวกับการสัมภาษณ์งานและการปฏิบัติตนในการประกอบอาชีพ
ให้นักเรียนฟัง
นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมสมองวิเคราะห์เกี่ยวกับการสร้างกระบวนการเรียนรู้ในการทางาน
แล้วสรุปผล

63
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

64
„ ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเทคโนโลยีเพื่อ
„ เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ
„ ปฏิบัติการใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางาน
เทคโนโลยีเพื่อการ
„ ทักษะกระบวนการทางาน
„ทักษะการจัดการ
„ทักษะการแก้ปัญหา
„ ทักษะการทางานกลุ่ม
„ทักษะการใช้เทคโนโลยี
„ เลือกเทคโนโลยีมาใช้เพื่อการทางาน
1 อย่าง
„ สัมภาษณ์ผู้รู้เกี่ยวกับวิธีการเลือกใช้
„ ออกแบบเทคโนโลยีที่เกี่ยวกับการ
ทางาน
„ สาธิตวิธีการใช้เทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการ
ทางาน
„ ศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับสานักงาน
อัตโนมัติ
„ มีเจตคติที่ดีต่อเทคโนโลยี
„ มีความรับผิดชอบ
„มีความประหยัดและอนุรักษ์
สิ่งแวดล้อม
„มีความเสียสละ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เทคโนโลยีเพื่อการทางานอาชีพ 6 ชั่วโมง

65
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ
เลือกและใช้เทคโนโลยีอย่างเหมาะสมกับอาชีพ (ง 4.1 ม. 4‟6/2)
1. การนาเทคโนโลยีมาใช้เพื่อการทางานมีความสาคัญ
อย่างมากในปัจจุบัน
2. การเลือกใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางานจะต้องคานึงถึง
วัตถุประสงค์ของการนามาใช้และความปลอดภัยใน
เลือกใช้
‟ การนาเทคโนโลยีมาใช้เพื่อการทางานมี
ความ
สาคัญอย่างไร
‟ การเลือกใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางานควร
คานึงถึงวัตถุประสงค์ใด
1. คาที่ควรรู้ ได้แก่ ภาพลักษณ์ ไฮโดรพอนิกส์
วิถีชีวิต ลิขสิทธิ์ เทคโนโลยีสะอาด รีไซเคิล
ระบบดิจิตอล ไมโครโปรเซสเซอร์ การประชุมทางไกล
อิเล็กทรอนิกส์ วิชาชีพ
2. การนาเทคโนโลยีมาใช้เพื่อการทางานมีความ
สาคัญ คือช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทางาน ช่วยลด
ค่าใช้จ่ายหรืองบประมาณในการทางาน ทาให้งานมีความ
เรียบร้อยและสวยงาม ช่วยควบคุมปริมาณงานช่วยลด
แรงงานในการทางานให้น้อยลง และช่วยให้เกิดความ
กระตือรือร้นในการทางาน
3. เครื่องใช้สานักงานเป็นอุปกรณ์ที่ช่วยให้เกิดความ
สะดวกสบายในการทางานเครื่องใช้สานักงานที่สาคัญ
ได้แก่ คอมพิวเตอร์ เครื่องโทรสารหรือแฟกซ์ เครื่องอัด
สาเนาระบบดิจิทัล และเครื่องถ่ายเอกสาร
4. สานักงานอัตโนมัติเป็นสานักที่นาเอาเทคโนโลยีโดย
เฉาะคอมพิวเตอร์ ระบบการสื่อสาร ระบบการจัดการที่ดี
ทักษะ / ความสามารถของนักเรียนที่นาไปสู่
ความเข้าใจที่คงทน
1. มีความรู้ความเข้าใจในการเลือกใช้
2. นาเทคโนโลยีมาใช้ในการทางานได้อย่าง
3. สามารถแก้ไขปัญหาในการทางานได้

66
‟ เลือกเทคโนโลยีมาใช้เพื่อการทางาน 1 อย่าง
‟ สัมภาษณ์ผู้รู้เกี่ยวกับวิธีการเลือกใช้เทคโนโลยี
‟ ออกแบบเทคโนโลยีที่เกี่ยวกับการทางาน
‟ สาธิตวิธีการใช้เทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางาน
‟ ศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับสานักงานอัตโนมัติจากจากแหล่งความรู้ต่าง ๆ
‟ แบบประเมินผลงาน
‟ ความสามารถในการอธิบายเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางาน
‟ ปฏิบัติตนให้มีความสามารถในการเรียนรู้เกี่ยวกับเครื่องใช้สานักงานและสานักงานอัตโนมัติ
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 9 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเทคโนโลยีเพื่อการทางาน 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 10 เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 11 ปฏิบัติการใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางาน 2 ชั่วโมง

67
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางาน
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 เทคโนโลยีเพื่อการทางานอาชีพ เวลา 2 ชั่วโมง
เทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางานเป็นการนาความรู้ทางวิทยาศาสตร์หรือความรู้ทางวิชาการสาขา
ต่าง ๆ มาประยุกต์ใช้ในการทางาน การสร้างชิ้นงาน หรือการผลิตผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ โดยผ่านกระบวนการ
แก้ปัญหา สนองความต้องการ หรือเพิ่มความสามารถในการทางานของมนุษย์ เพื่อให้ทางานนั้นๆ
ประสบความสาเร็จ
1. บอกหลักการเบื้องต้นเกี่ยวกับเทคโนโลยีเพื่อการทางาน (K)
2. เห็นความสาคัญเกี่ยวกับเทคโนโลยีเพื่อการทางาน (A)
3. เลือกใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางานได้อย่างเหมาะสม (P)
1.สังเกตจากความเอาใจใส่ในการเรียน
2.สังเกตจากความรับผิดชอบและ
มารยาทในการทางาน
1. สังเกตพฤติกรรมขณะ
ปฏิบัติงาน
2. สังเกตทักษะในการเลือก

68
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเทคโนโลยีเพื่อการทางาน
สังคมศึกษาฯ ระบบเศรษฐกิจที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยี
วิทยาศาสตร์ การใช้เทคโนโลยีมาช่วยอานวยความสะดวกในการทางาน
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีเพื่อการทางาน
ครูซักถามนักเรียนในชั้นเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานในปัจจุบันมีอะไรบ้าง และมี
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับความสาคัญของเทคโนโลยี แล้ว
ส่งตัวแทนกลุ่มออกมานาเสนอหน้าชั้นเรียน
3. นักเรียนศึกษาเรื่องความสาคัญของเทคโนโลยีจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพสมบูรณ์แบบ ม.
4. นักเรียนแต่ละกลุ่มพิจารณาเกี่ยวกับการเลือกเทคโนโลยีเพื่อการทางานและข้อพิจารณาใน
การเลือกใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางาน แล้วให้นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันแสดงความคิดเห็น
5. นักเรียนหาข้อมูลเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่น่าสนใจ 1 อย่างจากแหล่งความรู้ต่าง ๆ เช่น ห้องสมุด
อินเทอร์เน็ต เป็นต้น แล้วบันทึกความรู้ที่ได้ลงในสมุด
6. ครูอธิบายความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับเทคโนโลยีเพื่อการทางาน

69
นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปเกี่ยวกับความรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีเพื่อการทางาน
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันเลือกเทคโนโลยีมาใช้เพื่อการทางาน 1 อย่าง
พร้อมอธิบายเหตุผลประกอบ
2.นักเรียนไปสัมภาษณ์ผู้รู้เกี่ยวกับวิธีการเลือกใช้เทคโนโลยี บันทึกผลการสัมภาษณ์
นักเรียนมีความเข้าใจเกี่ยวกับเทคโนโลยีและสามารถนามาใช้ได้อย่างถูกต้อง
นักเรียนศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเลือกใช้เทคโนโลยีที่ถูกต้องและปลอดภัย
นักเรียนจับคู่กับเพื่อนทารายงานเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางาน
1. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น เทคโนโลยีในชีวิตประจาวันรายการวิทยุ หรือรายการโทรทัศน์เกี่ยวกับ
2. สถานที่ เช่น ห้องสมุด กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยทั้งภาครัฐและ
เอกชน องค์กรอนุรักษ์ทรัพยากรแลสิ่งแวดล้อม
3. บุคคล เช่น ผู้รู้ อาจารย์มหาวิทยาลัยที่สอนเกี่ยวกับเทคโนโลยี

70
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

71
เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ
เทคโนโลยีที่นามาใช้ในการทางานอาชีพประกอบด้วยเทคโนโลยีที่เป็นวิธีการจัดการและ
เทคโนโลยีที่เป็นวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือซึ่งนามาผสมผสานใช้ในการทางานเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพ
สูงสุด
1. อธิบายวิธีการใช้เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ (K)
2. มีเจตคติที่ดีต่อการใช้เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ (A)
3. มีทักษะในการใช้เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ (P)
2. ตรวจผลงานการใช้
เทคโนโลยีที่ใช้ในการ
มารยาทในการทางาน
1. สังเกตทักษะในการใช้
เทคโนโลยีที่ใช้ในการ

72
เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ
ภาษาไทย การตอบคาถาม การอภิปราย
สังคมศึกษาฯ คุณธรรม จริยธรรมเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยี
วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีที่ทันสมัยในการทางาน
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยี
ครูให้นักเรียนเล่าประสบการณ์เกี่ยวกับกิจกรรมและการทางานที่นาเทคโนโลยีเข้ามาเกี่ยวข้อง
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 3–4 คน ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้ในการทางาน
อาชีพที่เป็นเครื่องใช้สานักงาน แล้วส่งตัวแทนกลุ่มออกมานาเสนอหน้าชั้นเรียน
2. นักเรียนร่วมกันศึกษาค้นคว้าและวิเคราะห์เกี่ยวกับเทคโนโลยีเกี่ยวกับเครื่องใช้สานักงานและ
สานักงานอัตโนมัติ
3. นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมสมองช่วยกันบอกประโยชน์ของเทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ
แล้วส่งตัวแทนกลุ่มออกมานาเสนอหน้าชั้นเรียน
4. นักเรียนศึกษาเรื่องเทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพที่เป็นเครื่องใช้สานักงานและ
สานักงานอัตโนมัติจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์แบบม. 4‟6 หรือหนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน
การอาชีพ ม. 4‟6
5. ครูอธิบายความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพแล้วเปิดโอกาสให้
นักเรียนในชั้นซักถามข้อสงสัย

73
นักเรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพ
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5–6 คน ร่วมกันออกแบบเทคโนโลยีที่เกี่ยวกับการทางานมา
1 อย่างพร้อมกับวาดภาพ ระบุชื่อ วิธีการนาไปใช้ประโยชน์ แล้วนาผลงานไปติดที่ป้ายนิเทศ
2.นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5–6 คน ร่วมกันแสดงบทบาทสมมุติเกี่ยวกับวิธีการใช้เทคโนโลยีที่
ใช้เพื่อการทางานตามหัวข้อที่กาหนดให้ แล้วให้แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนนาเสนอผลงาน
หน้าชั้นเรียน
นักเรียนนาหลักการและวิธีการใช้เทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพไปใช้ในอนาคตได้
นักเรียนหาภาพเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางานอาชีพที่เป็นเครื่องใช้สานักงาน แล้ว
นามาจัดทาเป็นสมุดภาพ พร้อมบอกชื่อและวิธีการใช้
นักเรียนศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้ในการทางานอาชีพที่น่าสนใจจากแหล่ง
ความรู้ต่าง ๆ และผู้รู้

74
เอกชน องค์กรอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)
9

75
ปฏิบัติการใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางาน
เทคโนโลยีที่นามาใช้ในการทางานอาชีพประกอบด้วยเทคโนโลยีที่เป็นวิธีการจัดการและ
เทคโนโลยีที่เป็นวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือซึ่งนามาผสมผสานใช้ในการทางานเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพ
สูงสุด
1. อธิบายแนวทางปฏิบัติการใช้เทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางานอาชีพ (K)
2. มีเจตคติที่ดีต่อการใช้เทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางานอาชีพ (A)
3. ปฏิบัติการใช้เทคโนโลยีที่ใช้เพี่อกรทางานอาชีพ (P)
1. สังเกตจากการอภิปรายและ
การแสดงความคิดเห็น
1.สังเกตจากความเอาใจใส่ในการเรียน
1. สังเกตทักษะในการใช้
เทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการ

76
ปฏิบัติการใช้เทคโนโลยีเพื่อการทางาน
สังคมศึกษาฯ คุณธรรม จริยธรรมเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยี
วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีที่ทันสมัยในการทางาน
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยี
1. ครูทบทวนความรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางานอาชีพ
2. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่มีอยู่ในปัจจุบัน
1. ครูให้นักเรียนศึกษาเครื่องใช้สานักงานที่มีอยู่ในโรงเรียน
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับการใช้เครื่องใช้สานักงาน แล้วส่ง
ตัวแทนกลุ่มออกมานาเสนอหน้าชั้นเรียน
3. นักเรียนศึกษาเรื่องการใช้เครื่องใช้สานักงานจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์แบบ ม.
4. ครูอธิบายเพิ่มเติมและสาธิตวิธีการใช้เครื่องถ่ายเอกสารให้นักเรียนสังเกต
5. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มสาธิตการใช้เครื่องถ่ายเอกสารตามขั้นตอนกระบวนการทางานแล้ว
บันทึกผลการปฏิบัติงาน
6. ครูให้ข้อเสนอแนะและอธิบายความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางาน

77
นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับการปฏิบัติการใช้เทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางาน
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับสานักงานอัตโนมัติจากจาก
แหล่งความรู้ต่าง ๆ
2.นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันเปรียบเทียบข้อดี-ข้อเสียเกี่ยวกับสานักงาน
อัตโนมัติจากจากแหล่งความรู้ต่างๆ
นักเรียนสามารถเลือกใช้เทคโนโลยีเพื่อใช้ทางานให้เกิดประโยชน์ได้
นักเรียนสัมภาษณ์ผู้รู้เกี่ยวกับการใช้เครื่องใช้สานักงานที่นอกเหนือจากบทเรียน แล้ว
บันทึกผลการสัมภาษณ์
นักเรียนเขียนสรุปขั้นตอนการใช้เครื่องใช้สานักงานตามขั้นตอนกระบวนการทางาน
เอกชน องค์กรอนุรักษ์ทรัพยากรแลสิ่งแวดล้อม
สื่อ/แหล่งการเรียน9

78
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

79
„ การทางานในการดารงชีวิตสู่งานอาชีพ
„ การจาลองอาชีพ
„ กิจกรรมอาชีพและโครงงานอาชีพ
ประสบการณ์
วิชาชีพ
„ ทักษะการทางานเป็นกลุ่ม
„ ทักษะการจัดการ
„ ทักษะการแก้ปัญหา
„ ทักษะการใช้เทคโนโลยี
„ แผนที่ความคิด
„ รายงานผลการศึกษาค้นคว้า
„ การจาลองอาชีพ
„ การทาโครงงานอาชีพ
„ จัดป้ายนิเทศ
„ มีเจตคติที่ดีต่อการทางาน
„ มีมารยาทในการทางาน
„ มีความขยันและอดทน
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ประสบการณ์วิชาชีพ 12 ชั่วโมง

80
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ประสบการณ์วิชาชีพ
1. อภิปรายแนวทางเข้าสู่อาชีพที่สนใจ (ง 4.1 ม. 4–6/1)
2. มีประสบการณ์ในอาชีพที่ถนัดและสนใจ (ง 4.1 ม. 4–6/3)
1. การทางานในการดารงชีวิตสามารถนาความรู้และ
ทักษะไปประกอบอาชีพได้
2. การจาลองอาชีพมีประโยชน์โดยตรงกับนักเรียน
และเป็นการฝึกทักษะในการทางานอาชีพ
3. การจาลองอาชีพต้องมีการวางแผน การจัดเตรียม
ทรัพยากร และดาเนินการเหมือนกันกับการประกอบ
อาชีพ
4. การปฏิบัติกิจกรรมอาชีพและโครงงานอาชีพจะทา
ให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้เกี่ยวกับอาชีพที่หลากหลาย
และเลือกสร้างอาชีพสาหรับตนเองได้
‟ คุณธรรมและจริยธรรมในการทางานมี
‟ จรรยาบรรณวิชาชีพครูมีอะไรบ้าง
‟ ความหมายของค่านิยมคืออะไร
1. คาศัพท์ที่ควรรู้ ได้แก่ ประสบการณ์วิชาชีพ
จาลองอาชีพ กิจการ น้ากร่อย เอกลักษณ์ไทย
สินทรัพย์นโยบาย วิทยาการ นักออกแบบ การจัดแสดง
สินค้า บริหาร
2. งานในการดารงชีวิตเพื่อช่วยเหลือตนเอง
ครอบครัว และสังคม ได้แก่ งานบ้าน งานเกษตร งาน
ช่าง งานประดิษฐ์ และงานธุรกิจ ถ้าทาเป็นประจาวัน
ทุกวันจะทาให้เกิดความรู้ ทักษะ และพัฒนาไปสู่งาน
อาชีพได้
3. การปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพจะทาให้นักเรียน
ทักษะ/ความสามารถของนักเรียนที่นาไปสู่ความเข้าใจที่
คงทน
1. ยึดหลักคุณธรรมและจริยธรรมในการทางาน
2. มีความรู้ด้านคุณธรรม จริยธรรม และ
จรรยาบรรณวิชาชีพมาใช้ในการทางานในชีวิต
ประจาวัน
3. นาความรู้ด้านคุณธรรม จริยธรรม และ

81
รู้จักขอบข่ายงานอาชีพ เข้าใจวิธีการทางาน มี
ความสามารถในการจัดการ และเกิดทักษะในการ
ทางาน ได้แก่ ทักษะกระบวนการทางาน ทักษะการ
ทางานร่วมกัน ทักษะการแก้ปัญหา ทักษะการจัดการ
และทักษะการแสวงหาความรู้
4. การวางแผนการจาลองอาชีพเป็นงานที่ต้องทา
ร่วมกันกับกลุ่ม ได้แก่ การเขียนโครงการ การสารวจ
ตลาด การเตรียมความพร้อมเกี่ยวกับผู้ปฏิบัติหน้าที่ต่าง
ๆ เงินทุน วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือเทคโนโลยีและ
กาหนดขั้นตอนการดาเนินงานก่อนที่จะปฏิบัติงาน
5. กิจกรรมอาชีพมีหลายอย่าง เช่น การจัดนิทรรศการ
การจัดงานแสดงสินค้า การจัดกิจกรรมส่งเสริมการขาย
ส่วนการทาโครงงานอาชีพ เป็นการวางแผนการทางาน
อย่างเป็นระบบ มีลาดับขั้นตอน ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนมี
โอกาสได้เลือกทางานอาชีพตามความสนใจ ความถนัด
และความต้องการของตนเอง
– อภิปรายลักษณะของงานในชีวิตประจาวัน
– วิเคราะห์ลักษณะงานว่าจะนาไปสู่การประกอบอาชีพใดได้บ้าง
– สารวจงานอาชีพที่เข้าข่ายเป็นงานธุรกิจพร้อมกับระบุว่าเป็นธุรกิจประเภทใด
– วิเคราะห์ลักษณะของงานธุรกิจ
– ศึกษาค้นคว้าทักษะที่ใช้ในการทากิจกรรมจาลองอาชีพ
– ระดมความคิดเกี่ยวกับการเตรียมความพร้อมเพื่อประกอบอาชีพ
– แสดงบทบาทสมมุติเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ
‟ จาลองอาชีพกลุ่มละ 1 อาชีพ โดยเริ่มตั้งแต่ขั้นตอนการวางแผนธุรกิจ การจัดการผลผลิต/บริการ
และการจัดการ แล้วปฏิบัติการตามแผนที่วางไว้ และสรุปผลการปฏิบัติงาน
– สร้างแผนผังในการจัดแสดงสินค้าในร้านของตนเอง
– ค้นคว้าเกี่ยวกับโครงงานอาชีพ
– ทาโครงงานอาชีพ 1 โครงงาน ตามขั้นตอนของการทาโครงงานอาชีพ

82
– การทดสอบ
– การสนทนาซักถามโดยครู
– การแสดงความคิดเห็นการอภิปราย
– การฝึกปฏิบัติระหว่างเรียน
– การทดสอบ
– การประเมินตนเองของนักเรียน
– แบบบันทึกการสนทนา
– แบบบันทึกข้อมูลความคิดเห็นและ
การอภิปราย
– ใบกิจกรรม
– แบบบันทึกผลการปฏิบัติงาน
– แบบทดสอบประจาหน่วยการเรียนรู้
– แบบประเมินด้านคุณธรรม จริยธรรม
– แบบประเมินด้านทักษะ/กระบวนการ
‟ ความสามารถในการอธิบายการทางานในการดารงชีวิต
‟ ความสามารถในการนาความรู้และทักษะไปประกอบอาชีพได้
‟ ความสามารถในการทางานอาชีพด้วยการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ
‟ ความสามารถในการวิเคราะห์ปัญหาและแก้ปัญหาเกี่ยวกับการจาลองอาชีพ
‟ ความสามารถในการทาโครงงานอาชีพตามขั้นตอนการทาโครงงาน
‟ พฤติกรรมการปฏิบัติกิจกรรมเป็นรายบุคคลหรือร่วมกับผู้อื่นด้วยความซื่อสัตย์ ความรับผิดชอบ
และความประหยัดจนงานสาเร็จ
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 12 การทางานในการดารงชีวิตสู่การงานอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 13 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการจาลองอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 14 วางแผนการจาลองอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 15 ปฏิบัติการจาลองอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 16 กิจกรรมอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 17 โครงงานอาชีพ 2 ชั่วโมง

83
จัดการเรียนรู้ที่ 12
การทางานในการดารงชีวิตสู่งานอาชีพ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ประสบการณ์วิชาชีพ เวลา 2 ชั่วโมง
การทางานในการดารงชีวิตประจาวัน เช่น การทาความสะอาดบ้าน การเพาะปลูกพืช จะทาให้
เกิดความรู้ ความเข้าใจ และทักษะในการทางาน ซึ่งสามารถนาไปเป็นพื้นฐานในการประกอบอาชีพได้
อภิปรายแนวทางเข้าสู่อาชีพที่สนใจ(ง 4.1 ม. 4–6/1)
1. อธิบายลักษณะงานในการดารงชีวิตได้ (K)
2. มีเจตคติที่ดีต่อการทางานในการดารงชีวิต (A)
3. นาความรู้และทักษะการทางานในการดารงชีวิตไปใช้ในการประกอบอาชีพได้ (P)
1. สังเกตจากการถามและการ
แสดงความคิดเห็น
2. ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียน
(Pre-test)
1. สังเกตจากความสนใจ
และตั้งใจเรียน
2. สังเกตจากการใช้เหตุผล
ประกอบการอธิบาย
1. สังเกตจากการปฏิบัติตาม
กิจกรรม
2. สังเกตจากทักษะในการ

84
1. ตัวอย่างการจาลองอาชีพ
2. การวางแผนการจาลองอาชีพ
ภาษาไทย การตอบคาถาม การเล่าประสบการณ์ การอธิบาย
สังคมศึกษาฯ การปฏิบัติตนตามบทบาทและหน้าที่ของบุคคลในสังคมไทย
สุขศึกษา การนาหลักการและแนวคิดของกิจกรรมนันทนาการไปพัฒนา
คุณภาพชีวิต
ศิลปะ การออกแบบสร้างสรรค์ผลงานที่เกี่ยวข้องกับการดารงชีวิต
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาเกี่ยวกับการทางานในชีวิตประจาวัน
1. ให้นักเรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียน (Pre-test)จานวน 10 ข้อ เวลา 10 นาที
2. นักเรียนช่วยกันจัดกลุ่มงานที่ทาในการดารงชีวิต
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน จับสลากเลือกงานในการดารงชีวิต กลุ่มละ 1 งาน แล้ว
ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับลักษณะของงานนั้น ๆแล้วส่งตัวแทนกลุ่มนาเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน
2. ให้นักเรียนดูวีดิทัศน์เกี่ยวกับการประกอบอาชีพต่าง ๆ พร้อมกับศึกษาลักษณะของงานของ
แต่ละอาชีพ
3. นักเรียนอภิปรายร่วมกันว่า ลักษณะการทางานในแต่ละอาชีพ ผู้ปฏิบัติงานควรมีความรู้และ
ทักษะพื้นฐานด้านใดบ้าง
4. นักเรียนศึกษาเรื่อง การทางานในการดารงชีวิตสู่งานอาชีพจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ
สมบูรณ์แบบ ม. 4–6 หรือหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4–6
5. นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันเสนอแนะเกี่ยวกับงานอาชีพที่ต้องอาศัยพื้นฐานความรู้และทักษะ
จากการทางานในการดารงชีวิตของกลุ่มตนเองให้ได้หลากหลายอาชีพ แล้วส่งตัวแทนกลุ่มนาเสนอหน้า
ชั้นเรียน

85
6. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการนาความรู้และทักษะการทางานในการดารงชีวิตไปใช้ในการ
นักเรียนร่วมกันสร้างแผนที่ความคิดสรุปความรู้เกี่ยวกับการทางานในการดารงชีวิตที่นาไปสู่การ
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันวิเคราะห์ลักษณะงานในการดารงชีวิตว่าสามารถ
นาไปสู่การประกอบอาชีพใดได้บ้าง สรุป และนาเสนอหน้าชั้นเรียน
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันสารวจงานอาชีพธุรกิจที่อาศัยความรู้
และทักษะพื้นฐานจากการทางานธุรกิจในชีวิตประจาวัน
3. นักเรียนวิเคราะห์ลักษณะของงานธุรกิจแล้วสรุปผล
นักเรียนสามารถนาความรู้และทักษะการทางานในการดารงชีวิตไปใช้ในการประกอบอาชีพที่
ตนเองเลือกได้
นักเรียนจับคู่กับเพื่อนไปสัมภาษณ์ผู้ประกอบอาชีพต่าง ๆ ในชุมชน เกี่ยวกับความรู้และ
ทักษะการทางานในอาชีพนั้น ๆ
นักเรียนศึกษาความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับลักษณะของงานอาชีพต่าง ๆ แล้วทารายงาน
1. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น หนังสือ เลือกงานเลือกอาชีพเอกสารแผ่นพับงานอาชีพต่าง ๆ
2. วีดิทัศน์ที่เกี่ยวกับการประกอบอาชีพต่าง ๆ
3. สถานที่ต่าง ๆเช่น กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน สถานประกอบการ หน่วยงาน
ราชการ บริษัท
4. บุคคลต่าง ๆ เช่น ผู้ประกอบอาชีพต่าง ๆ ในชุมชน พ่อแม่ ผู้ปกครอง

86
5. เว็บไซต์เกี่ยวกับอาชีพ เช่น http://www.jobtou.com/nkl/vacational.html
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

87
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการจาลองอาชีพ
การจาลองอาชีพเป็นการจัดกิจกรรมเพื่อให้นักเรียนเรียนรู้เกี่ยวกับการประกอบอาชีพต่าง ๆ โดย
จัดการให้มีลักษณะเหมือนกับการทางานอาชีพนั้น ๆ ตามสภาพที่เป็นจริง เพื่อให้นักเรียนฝึกทักษะการ
ทางาน เห็นคุณค่าของงาน และเห็นแนวทางในการประกอบอาชีพ
1. อภิปรายแนวทางเข้าสู่อาชีพที่สนใจ(ง 4.1 ม. 4–6/1)
2. มีประสบการณ์ในอาชีพที่ถนัดและสนใจ (ง 4.1 ม. 4–6/3)
1. บอกประโยชน์และอธิบายเกี่ยวกับทักษะที่ใช้ในการจาลองอาชีพได้ (K)
2. มีเจตคติที่ดีและเห็นประโยชน์ของการจาลองอาชีพได้ (A)
3. นาความรู้และทักษะไปใช้ในการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพได้ (P)
2. ตรวจแผนที่ความคิด
2.สังเกตจากการให้ความร่วมมือใน
การทางานกลุ่ม
1. สังเกตจากการปฏิบัติ
กิจกรรม
2. สังเกตทักษะในการแสวงหา

88
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการจาลองอาชีพ
1) ประโยชน์ของการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ
2) ทักษะที่ใช้ในกิจกรรมจาลองอาชีพ
ภาษาไทย การตอบคาถาม การอภิปราย การแสดงความคิดเห็น
สังคมศึกษาฯ การรวมกลุ่มที่ประสบความสาเร็จในการแก้ปัญหาทางเศรษฐกิจ
ของชุมชน
วิทยาศาสตร์ ทักษะการวิเคราะห์และกระบวนการแก้ปัญหาตามวิธีการทาง
วิทยาศาสตร์
ภาษาต่างประเทศ คาศัพท์ที่เกี่ยวกับทักษะที่ใช้ในการจาลองอาชีพ
ให้นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการจาลองอาชีพ
1. ครูอธิบายความหมายของการจาลองอาชีพพร้อมยกตัวอย่าง
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับประโยชน์ของการปฏิบัติกิจกรรม
จาลองอาชีพ แล้วส่งตัวแทนนาเสนอหน้าชั้นเรียน
3. ครูอธิบายเพิ่มเติมและนักเรียนช่วยกันสรุปประโยชน์ของการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ
4. ให้นักเรียนดูวีดิทัศน์เกี่ยวกับการประกอบอาชีพต่าง ๆแล้วช่วยกันวิเคราะห์ว่า แต่ละอาชีพ
ต้องนาทักษะใดมาใช้ในการทางานบ้าง
5. นักเรียนศึกษาเรื่องทักษะที่ใช้ในกิจกรรมจาลองอาชีพจากสื่อการเรียนรู้ต่างๆ เช่น หนังสือ
ทักษะการประกอบอาชีพ ผู้ประกอบอาชีพ

89
6. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ช่วยกันสร้างแผนที่ความคิดสรุปเกี่ยวกับทักษะที่ใช้
กิจกรรมจาลองอาชีพ พร้อมยกตัวอย่างสถานการณ์ที่ต้องนาทักษะนั้น ๆ มาใช้ แล้วส่งตัวแทนกลุ่ม
นาเสนอหน้าชั้นเรียน
7. ครูตรวจแผนที่ความคิดและอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการนาทักษะต่าง ๆ มาใช้ให้เกิดประโยชน์
ในสถานการณ์ที่เหมาะสม
นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับประโยชน์ของการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ และทักษะ
ที่จาเป็นต้องนามาใช้ในการปฏิบัติกิจกรรม
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน อภิปรายเกี่ยวกับประโยชน์ของการปฏิบัติกิจกรรมจาลอง
อาชีพ
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ศึกษาค้นคว้าทักษะที่ใช้การปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ
แล้ววางแผนปฏิบัติงานใดงานหนึ่งโดยนาทักษะที่กลุ่มศึกษามาใช้ในการปฏิบัติงานนั้นๆ แล้วสรุปผล
นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปประโยชน์ของการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ และทักษะที่ใช้ใน
การปฏิบัติกิจกรรม
นักเรียนค้นหาข่าวหรือบทความเกี่ยวกับการทางานอาชีพ แล้ววิเคราะห์สภาพการทางานจาก
ข่าวหรือบทความนั้น ๆ
นักเรียนศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับทักษะกระบวนการอื่น ๆนอกเหนือจากในหน่วยการ
เรียนรู้นี้ที่สามารถนามาใช้ในการทางาน แล้วจัดทารายงาน

90
1. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น หนังสือ เลือกงานเลือกอาชีพเอกสารแผ่นพับงานอาชีพต่าง ๆ
2. วีดิทัศน์ที่เกี่ยวกับการประกอบอาชีพต่าง ๆ
3. สถานที่ต่าง ๆเช่น กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน สถานประกอบการ หน่วยงาน
ราชการ บริษัท
4. บุคคลต่าง ๆ เช่น ผู้ประกอบอาชีพต่าง ๆ ในชุมชน พ่อแม่ ผู้ปกครอง
5. เว็บไซต์เกี่ยวกับอาชีพ เช่น http://www.jobtou.com/nkl/vacational.html
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)
9

91
วางแผนการจาลองอาชีพ
การวางแผนการจาลองอาชีพ เป็นการเตรียมคนและทรัพยากรในการดาเนินงาน เช่น สถานที่
วัสดุ อุปกรณ์ งบประมาณ และวิธีการจัดการ เพื่อให้การปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพประสบผลสาเร็จ
มีประสบการณ์ในอาชีพที่ถนัดและสนใจ (ง 4.1 ม. 4‟6/3)
1. อธิบายวิธีการวางแผนการจาลองอาชีพได้ (K)
2. มีความรับผิดชอบและมีเหตุผลในการวางแผนการจาลองอาชีพ (A)
3. วางแผนการจาลองอาชีพได้ (P)
1. สังเกตการแสดงความ
คิดเห็นและการนาเสนอแผน
2. ตรวจแผนงานการจาลอง
อาชีพ
1.สังเกตจากความรับผิดชอบใน
2.สังเกตการใช้เหตุผลประกอบ
แผนงาน
2. สังเกตทักษะกระบวนการ
ในการทางาน

92
1. ตัวอย่างการจาลองอาชีพ
2. การวางแผนการจาลองอาชีพ
ภาษาไทย การแสดงความคิดเห็น การนาเสนอผลงาน
คณิตศาสตร์ การวิเคราะห์ข้อมูล การนาเสนอข้อมูล
สังคมศึกษาฯ การปฏิบัติตามบทบาทหน้าที่ของสมาชิกในกลุ่ม
ภาษาต่างประเทศ การเขียนแผนการจาลองอาชีพเป็นภาษาอังกฤษ
1. ครูทบทวนความรู้เกี่ยวกับการวางแผนในการทางาน
2. ให้นักเรียนอาสาสมัคร 3‟4 คน ออกมาเล่าประสบการณ์เกี่ยวกับการวางแผนในการทางานใดงาน
หนึ่งของตนเอง
1. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับประโยชน์ของการวางแผนในการทางาน
2. นักเรียนศึกษาตัวอย่างการจาลองอาชีพจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์แบบ ม. 4‟6 หรือ
3. นักเรียนช่วยกันวิเคราะห์ตัวอย่างการจาลองอาชีพ แล้วสรุปหัวข้อสาคัญๆ ที่ควรนามาใช้ใน
การวางแผน
4. ครูเชิญวิทยากรมาให้ความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการวางแผนในการทางาน และวางแผนจาลอง
อาชีพ แล้วให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย
5. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน เลือกอาชีพที่กลุ่มสนใจ กลุ่มละ 1 อาชีพ แล้วให้ แต่ละ
กลุ่มช่วยกันวางแผน และนาเสนอหน้าชั้นเรียน โดยครูและเพื่อนกลุ่มอื่นช่วยกันเสนอแนะความคิดเห็น
เกี่ยวกับความสมบูรณ์ของแผน และความเป็นไปได้ในการดาเนินงานตามแผน

93
6. นักเรียนแต่ละกลุ่มปรับแก้ไขแผนการจาลองอาชีพของกลุ่มตนเองแล้วนาเสนอหน้าชั้น
เรียนอีกครั้ง
7. ครูชี้แจงทาความเข้าใจเกี่ยวกับการดาเนินการตามแผนการจาลองอาชีพและมอบหมายให้แต่
ละกลุ่มจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์เครื่องมือ และเทคโนโลยีต่าง ๆให้พร้อม เพื่อที่จะปฏิบัติกิจกรรมจาลอง
อาชีพในสัปดาห์ต่อไป
นักเรียนร่วมกันสรุปการจาลองอาชีพ
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่ม 7–10 คน ร่วมกันจาลองอาชีพมากลุ่มละ 1 อาชีพ โดยเริ่มตั้งแต่ขั้นตอน
การวางแผนธุรกิจ การจัดการผลผลิต/บริการ และการจัดการ แล้วปฏิบัติการตามแผนที่วางไว้ และ
สรุปผลการปฏิบัติงาน
นักเรียนมีความเข้าใจในการประกอบอาชีพที่นักเรียนสนใจ
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ช่วยกันรวมรวมข้อมูลเกี่ยวกับการประกอบอาชีพหรือ
สารวจตลาดเพื่อนาข้อมูลมาใช้ประโยชน์ในการจาลองอาชีพของกลุ่มตนเอง
นักเรียนสอบถามความรู้เกี่ยวกับการประกอบอาชีพที่ตนเองสนใจจากพ่อแม่ ญาติ ผู้ปกครอง
หรือผู้ประกอบอาชีพในชุมชน และบันทึกความรู้

94
1. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น หนังสือหรือเอกสารเผยแพร่เกี่ยวกับการทาโครงงานอาชีพ เช่น คู่มือการทา
โครงงานในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
2. สถานที่ เช่น หน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชนที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการทาโครงงานอาชีพ
มหาวิทยาลัย กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
3. บุคคล เช่น ผู้ที่มีความรู้เรื่องการโครงงานอาชีพ อาจารย์ที่ปรึกษา ผู้ประกอบธุรกิจ
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)
9

95
ปฏิบัติการจาลองอาชีพ
การปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพจะช่วยให้นักเรียนรู้ขอบข่ายของงานอาชีพที่น่าสนใจ เข้าใจ
วิธีการทางานเกิดทักษะในการทางานและสามารถจัดการเกี่ยวกับบุคคลและทรัพยากรในการทางานได้
ใกล้เคียงกับสภาพการประกอบอาชีพในอนาคต
1. อธิบายวิธีการปฏิบัติการจาลองอาชีพในแต่ละขั้นตอนได้ (K)
2. มีความรับผิดชอบและมีมารยาทในการทางานอาชีพร่วมกับผู้อื่น (A)
3. ปฏิบัติการจาลองอาชีพได้ตามขั้นตอนที่วางแผนไว้ (P)
1. สังเกตจากการแสดงความ
คิดเห็นและแนวทาง
2. ตรวจผลการปฏิบัติงานในการ
จาลองอาชีพของแต่ละกลุ่ม
1.สังเกตความรับผิดชอบต่อหน้าที่ที่
ได้รับมอบหมายจากกลุ่ม
2.สังเกตการมีมารยาทในการ
1. สังเกตการมีทักษะในการ
ทางานกลุ่ม
2. สังเกตการใช้ทักษะการ
แก้ปัญหาในการทางาน
3. สังเกตทักษะการจัดการใน

96
ปฏิบัติการจาลองอาชีพ
ภาษาไทย การแสดงความคิดเห็น การเสนอแนะแนวทางปฏิบัติงาน
การสรุปผลงาน
คณิตศาสตร์ ความน่าจะเป็นของเหตุการณ์
สังคมศึกษาฯ การปฏิบัติตนตามบทบาทหน้าที่โดยยึดหลักการทางานร่วมกับ
ผู้อื่น
วิทยาศาสตร์ การสารวจ ตรวจสอบ และการแก้ปัญหาในการใช้ทรัพยากร
สุขศึกษาฯ แนวทางในการเลือกใช้ทักษะต่าง ๆในการป้องกันและลดความ
ขัดแย้ง
ศิลปะ การประยุกต์ใช้สื่อ วัสดุ อุปกรณ์ และเทคโนโลยีในการ
พัฒนางาน
ภาษาต่างประเทศ การให้ข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพในสถานการณ์จาลอง
1. นักเรียนแต่ละกลุ่มทบทวนแผนการจาลองอาชีพของกลุ่มตนเอง
2. นักเรียนแต่ละกลุ่มสารวจความพร้อมของตนเอง สมาชิกในกลุ่ม และทรัพยากรต่าง ๆ ที่
นามาใช้ในการปฏิบัติกิจกรรม
1. ครูทาความเข้าใจและแนะนาวิธีการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพตามลาดับขั้นตอนในแผนการ
จาลองอาชีพของแต่ละกลุ่ม
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 7–10 คน ปฏิบัติกิจกรรมตามกระบวนการกลุ่ม โดยเลือกหัวหน้า
กลุ่ม เลขานุการกลุ่ม และมอบหมายหน้าที่ให้สมาชิกในกลุ่ม

97
3. ครูกาหนดเวลาให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ แล้วบันทึกผลการ
ปฏิบัติงานทุกขั้นตอน ตั้งแต่เริ่มปฏิบัติงานจนสิ้นสุดการปฏิบัติงาน ซึ่งแต่ละกลุ่มอาจใช้เวลาและ
งบประมาณในการทางานแตกต่างกันขึ้นอยู่กับลักษณะของงานอาชีพที่เลือก
4. นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนกลุ่มรายงานผลการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพของกลุ่ม
5. นักเรียนร่วมกันวิพากษ์วิจารณ์ และให้ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ
ของแต่ละกลุ่ม แล้วช่วยกันคัดเลือกกลุ่มที่ปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพได้บรรลุผลตามเป้าหมาย ทางาน
ตามขั้นตอนต่าง ๆ ประสบผลสาเร็จมากที่สุด และมีปัญหาในการทางานน้อยที่สุด
6. นักเรียนร่วมกันอภิปรายแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับข้อดีจากการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพที่
สามารถนาไปใช้ประกอบอาชีพได้
7. ครูให้คาแนะนาและข้อเสนอแนะเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการทางานร่วมกับผู้อื่น การจัดการใน
การทางาน และการแก้ปัญหาในการทางาน
นักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 7–10 คน ร่วมกันระดมความคิดเตรียมความพร้อมในการ
ปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพ
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 7–10 คน ร่วมกันปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพตามแผนที่วางไว้
บันทึกผล และรายงานผลการปฏิบัติงาน
นักเรียนสามารถนาความรู้ ความเข้าใจ และทักษะจากการปฏิบัติกิจกรรมจาลองอาชีพไปใช้ในการ
ประกอบอาชีพของตนในอนาคต

98
เชิญวิทยากรจากสาขาอาชีพต่าง ๆ มาให้ความรู้เกี่ยวกับการประกอบอาชีพและเทคนิค
วิธีการทางานอาชีพให้ประสบผลสาเร็จ
นักเรียนศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับการประกอบอาชีพต่าง ๆ จากแหล่งการเรียนรู้ต่างๆ
แล้วบันทึกความรู้
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)
9

99
กิจกรรมอาชีพ
กิจกรรมอาชีพ คือ สิ่งที่ผู้เรียนปฏิบัติเพื่อให้เกิดการเรียนรู้เกี่ยวกับอาชีพ ทั้งด้านการวางแผน
การใช้ทักษะ นวัตกรรมในอาชีพ การจัดการผลผลิต และการจัดการด้านการตลาด
1. อธิบายเกี่ยวกับกิจกรรมอาชีพได้ (K)
2. มีเจตคติที่ดีต่อการปฏิบัติกิจกรรมอาชีพ (A)
3. ปฏิบัติกิจกรรมอาชีพพร้อมกับผู้อื่นได้ (P)
2. ตรวจแผนงานการปฏิบัติ
1.สังเกตจากความเต็มใจในการ
ปฏิบัติกิจกรรมอาชีพ
2.สังเกตความรับผิดชอบในการ
ทางาน
ปฏิบัติกิจกรรมร่วมกับผู้อื่น
2. สังเกตทักษะในการใช้วัสดุ
อุปกรณ์ เครื่องมือ และ
เทคโนโลยีในการทางาน

100
สังคมศึกษาฯ แนวทางการปฏิบัติตนของสมาชิกในกลุ่มให้สมกับบทบาทหน้าที่
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาเกี่ยวกับการปฏิบัติกิจกรรมอาชีพ
ให้นักเรียนอาสาสมัครเล่าประสบการณ์ที่นักเรียนพบเห็นเกี่ยวกับการทางานอาชีพต่างๆ
1. ครูอธิบายความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกิจกรรมอาชีพ
2. ครูกาหนดอาชีพ 5‟6 อาชีพ แล้วให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ให้แต่ละกลุ่มช่วยกัน
ค้นคว้ารวบรวมกิจกรรมที่ปฏิบัติในการประกอบอาชีพต่าง ๆสรุปแล้วส่งตัวแทนกลุ่มนาเสนอหน้าชั้น
เรียน
3. นักเรียนศึกษาเรื่องกิจกรรมอาชีพจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์แบบ ม. 4‟6
หรือหนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4‟6
4. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน ช่วยกันคิดวางแผนการจัดนิทรรศการแสดงผลงาน สรุปผล
แล้วส่งตัวแทนกลุ่มนาเสนอผลงาน
5. นักเรียนช่วยกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการจัดนิทรรศการแสดงผลงาน
6. นักเรียนทั้งชั้นร่วมกันวางแผนจัดนิทรรศการของห้อง โดยนาทักษะการทางานกลุ่ม ทักษะ
การจัดการ ทักษะการแสวงหาความรู้ ทักษะการใช้เทคโนโลยีและทักษะการแสวงหาความรู้มาใช้ในการ
วางแผนในการทางาน
7. ครูให้คาแนะนาวิธีการปฏิบัติงาน
นักเรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับกิจกรรมอาชีพ

101
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน สมมุติให้แต่ละกลุ่มเป็นเจ้าของร้าน แล้วให้แต่ละกลุ่มสร้าง
แผนผังในการจัดแสดงสินค้าในร้านของตนเอง นาเสนอผลงานหน้าชั้นเรียนพร้อมกับเปิดโอกาสให้
เพื่อน ๆ กลุ่มอื่นวิจารณ์
นักเรียนสามารถนาทักษะในการทากิจกรรมอาชีพไปประกอบอาชีพในอนาคตได้
นักเรียนสัมภาษณ์เกี่ยวกับกิจกรรมอาชีพของพ่อแม่ ญาติ ผู้ปกครอง หรือผู้ประกอบอาชีพ
ต่าง ๆ ในชุมชน แล้วบันทึก
นักเรียนค้นคว้าเพิ่มเติมเกี่ยวกับกิจกรรมอาชีพจากแหล่งความรู้ต่าง ๆ แล้วนามาเล่าให้เพื่อน
ๆ ฟัง

102
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

103
โครงงานอาชีพ
โครงงานอาชีพเป็นการนาความรู้ ความสามารถ และประสบการณ์ของผู้ทาโครงงานมา
บูรณาการเพื่อให้ได้ผลงานที่ก่อให้เกิดประโยชน์ทั้งต่อผู้ทาโครงงาน สังคม และประเทศชาติโดยแบ่ง
ประเภทของโครงงานอาชีพตามจุดประสงค์ของการทาโครงงาน
1. อธิบายความหมายและความสาคัญของโครงงานอาชีพได้ (K)
2. มีความรับผิดชอบและมีมารยาทในการทางานร่วมกับผู้อื่น (A)
3. วางแผนปฏิบัติโครงงานอาชีพที่สนใจได้ (P)

104
2. ตรวจผลงานการวางแผน
ปฏิบัติโครงงานอาชีพ
หลังเรียน(Post-test)
ความคิดสร้างสรรค์ในการ
ยกตัวอย่างโครงงาน
2.ประเมินพฤติกรรมของนักเรียน
จากแบบประเมินด้านคุณธรรม
1. สังเกตทักษะการทางาน
ร่วมกับผู้อื่น
2. สังเกตทักษะการค้นหา
ข้อมูล การแก้ปัญหา
และการจัดทาโครงงาน
3.ประเมินพฤติกรรมของ
นักเรียนจากแบบประเมิน
โครงงานอาชีพ
1) ประเภทของโครงงาน
2) ขั้นตอนการทาโครงงานอาชีพ
ภาษาไทย การตอบคาถาม การอภิปราย และการสรุปข้อมูล
สังคมศึกษาฯ การสร้างโครงงานอาชีพเพื่อแก้ปัญหาทางสังคม
วิทยาศาสตร์ การยกตัวอย่างโครงงานอาชีพที่ส่งเสริมผลงานทาง
วิทยาศาสตร์
สุขศึกษาฯ การสร้างโครงงานอาชีพที่ส่งเสริมสุขภาพของตนเอง
ครอบครัว และสังคม
ศิลปะ การออกแบบผลงานที่ได้จากโครงงานอาชีพตามหลักการทาง
ศิลปะ
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาเกี่ยวกับการปฏิบัติกิจกรรมอาชีพ

105
1. นักเรียนดูตัวอย่างการเขียนโครงงานอาชีพ
2. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ลักษณะชิ้นงาน และคู่มือ ของชิ้นงานที่สร้างจากโครงงานอาชีพนั้น
แล้วยกตัวอย่างโครงงานอาชีพที่นักเรียนรู้จัก
1. นักเรียนศึกษาเรื่อง โครงงานอาชีพจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพสมบูรณ์แบบ ม. 4–6 หรือ
หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4–6
2. แบ่งนักเรียนเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3–4 คน ตัวแทนกลุ่ม 5 คน จาก 5 กลุ่ม ออกมาจับสลากชื่อ
ประเภทของโครงงานที่หน้าชั้นเรียน เมื่อตัวแทนทั้ง 5 คน ได้ชื่อประเภทของโครงงานแล้วจึงใส่สลาก
รายชื่อประเภทของโครงงานกลับลงไปในกล่องใหม่ เพื่อให้ตัวแทนกลุ่มอีก 5 คนมาจับสลากต่อไป
3. สมาชิกแต่ละกลุ่มช่วยกันค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับโครงงานตามหัวข้อที่จับสลากได้ โดยข้อมูล
ที่ค้นหาจะต้องประกอบด้วยจุดประสงค์ ความรู้ที่เกี่ยวข้อง ตัวอย่างโครงงานที่ทาเสร็จแล้ว และข้อมูล
อื่น ๆ
4. สมาชิกแต่ละกลุ่มนาข้อมูลที่ได้จากการค้นหามาเป็นแนวทางในการเขียนโครงงาน พร้อม
วาดภาพผลงานที่คาดว่าจะได้รับ แล้วจัดทาเป็นรายงาน
5. ให้ตัวแทนกลุ่มที่ทาโครงงานชื่อเดียวกันกลุ่มละ 1 คน ออกมานาเสนอข้อมูลเกี่ยวกับ
โครงงานประเภทนั้นร่วมกันหน้าชั้นเรียน
6. นักเรียนคนอื่นๆ ถามและแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับโครงงานที่เพื่อนนาเสนอ
1. นักเรียนร่วมกันสรุปจุดประสงค์ ความรู้ที่เกี่ยวข้อง ตัวอย่างโครงงานและข้อมูลอื่น ๆ ของ
โครงงานทุกประเภท
2. นักเรียนร่วมกันสรุปแหล่งข้อมูลที่นาเสนอเกี่ยวกับโครงงานอาชีพ

106
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน วางแผนจัดทาโครงงานอาชีพที่กลุ่มสนใจ 1 อาชีพ แล้ว
นาเสนออาจารย์ที่ปรึกษา
2. นักเรียนค้นหาตัวอย่างโครงงานอาชีพในแต่ละประเภทเพิ่มเติมจากที่เพื่อนนาเสนอและทา
รายงาน
1. นักเรียนค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับโครงงานอาชีพในหัวข้อที่กาหนดได้
2. นักเรียนเขียนรายงานเกี่ยวกับโครงงานอาชีพได้
ศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับโครงงานอาชีพด้านการศึกษา แล้วเขียนบทความความยาว 1
หน้ากระดาษขนาดA4 เรื่อง ความสาคัญและแนวโน้มของโครงงานอาชีพด้านการศึกษาของนักเรียน
แล้วนาบทความดังกล่าวไปจัดนิทรรศการ
ศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับลักษณะของโครงงานอาชีพที่ดี จากนั้นนามาวิเคราะห์รายงานของ
นักเรียนว่าเป็นโครงงานอาชีพที่ดีหรือไม่ อย่างไร
1. ตัวอย่างการเขียนโครงงานอาชีพ
2. สลากชื่อประเภทของโครงงาน
3. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น หนังสือ บทความ และเอกสารประกอบการเรียนการสอนเกี่ยวกับโครงงาน
อาชีพ
4. สื่ออิเล็กทรอนิกส์ เช่น คอมพิวเตอร์ช่วยสอน เว็บไซต์ทางการศึกษา และ Hyperbook ที่
นาเสนอเกี่ยวกับโครงงานอาชีพ
5. บุคคล เช่น ผู้ปกครอง ครู นักวิชาการ และผู้เชี่ยวชาญด้านโครงงานอาชีพ

107
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

108
„ คุณธรรมและจริยธรรมสาหรับ
ผู้ประกอบอาชีพ
„ จรรยาบรรณวิชาชีพ
„ ค่านิยมในการทางาน
คุณธรรม จริยธรรม
„ทักษะการจัดการ
„ทักษะการทางานกลุ่ม
„ทักษะการแสวงหาความรู้
„ วิเคราะห์ความสาคัญของคุณธรรมและ
จริยธรรมที่มีต่อการดารงชีวิต
„ สัมภาษณ์บุคคลตัวอย่างด้านคุณธรรม
และจริยธรรมในชุมชน
„สัมภาษณ์ผู้ประกอบอาชีพเกี่ยวกับ
จรรยาบรรณวิชาชีพ
„ รวบรวมค่านิยมเกี่ยวกับการประกอบ
อาชีพต่าง ๆ
„ เขียนแผนที่ความคิด
„ ระดมความคิดเกี่ยวกับค่านิยมที่ควร
สร้างเสริมให้มีขั้นในการทางาน
„ มีคุณลักษณะที่ดีต่ออาชีพ
„ มีความประหยัดและอนุรักษ์
สิ่งแวดล้อม
„ มีความเสียสละ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมในการทางาน 6 ชั่วโมง

109
หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมในการทางาน
มีคุณลักษณะที่ดีต่ออาชีพ (ง 4.1 ม. 4‟6/4)
1. การมีคุณธรรมและจริยธรรมมีความสาคัญ ต่อ
2. จรรยาบรรณวิชาชีพเป็นกฎเกณฑ์หรือแนวทางใน
การประพฤติปฏิบัติที่ผู้ประกอบอาชีพแต่ละอาชีพ
3. ค่านิยมในการทางานเกิดขึ้นจากการเรียนรู้และ
ประสบการณ์ที่ได้รับการบอกเล่าจากบุคคลหรือพบ
ในสื่อต่างๆ ทาให้เกิดความคิดว่าทาอย่างนี้ถูกต้อง
‟ คุณธรรมและจริยธรรมในการทางานมี
‟ จรรยาบรรณวิชาชีพครูมีอะไรบ้าง
‟ ความหมายของค่านิยมคืออะไร
1. คาที่ควรรู้ ได้แก่ ค่านิยม บุญกุศล พิธีกรรม
ศิลปวัฒนธรรม สวนพฤกษชาติ ปึกแผ่น
อารยประเทศ กฎเกณฑ์ จรรยาบรรณ อาฆาตพยาบาท
วิญญูชน ธรรมเนียม กรรมมาชีพ
กัลยาณมิตร
2. การทางานโดยยึดหลักของคุณธรรมและจริยธรรม
จะช่วยให้ชีวิตดาเนินไปด้วยความราบรื่นและสงบ
คุณธรรมสาคัญที่ควรนามาใช้ในการทางาน ได้แก่ มี
สติสัมปชัญญะ ความซื่อสัตย์สุจริต ความ
ขยันหมั่นเพียร ความมีระเบียบวินัย ความรับผิดชอบ
ความมีน้าใจ ความประหยัด และความสามัคคี
3. จรรยาบรรณวิชาชีพเป็นสิ่งที่ผู้ประกอบอาชีพ ต่าง
ๆ ควรยึดถือปฏิบัติ เพื่อส่งเสริมเกียรติยศ ชื่อเสียงและ
ฐานะของวงการอาชีพนั้น ๆ จรรยาบรรณวิชาชีพที่
ทักษะ / ความสามารถของนักเรียนที่นาไปสู่ความ
1. ยึดหลักคุณธรรมและจริยธรรมในการทางาน
2. มีความรู้ด้านคุณธรรม จริยธรรม และ
3. นาความรู้ด้านคุณธรรม จริยธรรม และ

110
น่าสนใจ เช่น จรรยาบรรณครู จรรยาบรรณแพทย์
จรรยาบรรณนักกฎหมาย จรรยาบรรณของผู้ประกอบ
อาชีพค้าขาย เป็นต้น
4. ค่านิยมในการทางานเป็นสิ่งที่บุคคลพอใจ ให้
ความสาคัญ เห็นคุณค่า แล้วยอมรับไว้เป็นความเชื่อ
หรือความรู้สึกนึกคิดของตนเองซึ่งมีผลต่อพฤติกรรม
การประพฤติปฏิบัติของบุคคลที่มักเกิดขึ้นในภาวะที่
ต้องมีการตัดสินใจเลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง
‟ วิเคราะห์ความสาคัญของคุณธรรมและจริยธรรมที่มีต่อการดารงชีวิตของมนุษย์
‟ สัมภาษณ์บุคคลตัวอย่างด้านคุณธรรมและจริยธรรมในชุมชนของตนเอง
‟ ศึกษาคุณธรรมในการทางานจากแหล่งความรู้ต่าง ๆ
‟ แบ่งกลุ่มเลือกทางาน 1 งาน แล้วแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับคุณธรรมที่ควรนามาใช้ในการทางานนี้
‟ อภิปรายเกี่ยวกับจริยธรรมในการทางานทั่วไป แล้วบันทึกผล
‟ วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของงานอาชีพกับจริยธรรมในอาชีพนั้น ๆ
‟ เลือกคุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณเพื่อนาไปใช้ในการประกอบอาชีพของตนเอง
‟ สัมภาษณ์ผู้ประกอบอาชีพเกี่ยวกับจรรยาบรรณวิชาชีพ
‟ แสดงบทบาทสมมุติเกี่ยวกับการมีจรรยาบรรณในการประกอบอาชีพ
‟ วิเคราะห์ข่าวหรือบทความเกี่ยวกับจรรยาบรรณวิชาชีพต่างๆ
‟ รวบรวมค่านิยมเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ
‟ สารวจค่านิยมในการประกอบอาชีพของนักเรียน
‟ ระดมความคิดเกี่ยวกับค่านิยมที่ควรสร้างให้มีขั้นในการทางาน
‟ เขียนแผนที่ความคิด

111
‟ แบบประเมินผลงาน
‟ ความสามารถในการอธิบายเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการทางาน
‟ ปฏิบัติตนให้มีความสามารถในการเรียนรู้เกี่ยวกับเครื่องใช้สานักงานและสานักงานอัตโนมัติ
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 18 คุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 19 จรรยาบรรณวิชาชีพ 2 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 20 ค่านิยมในการทางาน 2 ชั่วโมง

112
คุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพ
หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมในการทางาน เวลา 2 ชั่วโมง
การทางานในชีวิตประจาวันทั้งการประกอบอาชีพ การทางานอดิเรก และการทางานเพื่อ
สังคม ผู้ปฏิบัติงานจาเป็นจะต้องเป็นผู้ที่มีคุณธรรมและจริยธรรม เพราะคุณธรรมและจริยธรรมเป็น
แนวทางในการปฏิบัติที่ยึดถือกันว่าเป็นความดีที่เราพึงประพฤติ ผู้ที่มีคุณธรรมและจริยธรรมในการ
ทางานจะทาให้สามารถอยู่ร่วมกับเพื่อนร่วมงานได้และการทางานประสบความสาเร็จตามที่ต้องการ
1. อธิบายเกี่ยวกับคุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพได้ (K)
2. เห็นความสาคัญของคุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพ (A)
3. สามารถนาคุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพไปใช้ในการทางานได้ (P)
2.สังเกตจากความรับผิดชอบในการ
ทางาน
2. สังเกตทักษะการใช้คุณธรรม
และจริยธรรมสาหรับ

113
คุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพ
สังคมศึกษาฯ คุณธรรมและจริยธรรมในสังคมไทย
ภาษาต่างประเทศ การนาเสนอเรื่องราวและประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องกับคุณธรรม
และจริยธรรมการทางาน
1. ครูให้นักเรียนในชั้นบอกความหมายของคาว่าคุณธรรมและจริยธรรมตามที่นักเรียนเข้าใจ
2. ครูซักถามนักเรียนว่า ถ้านักเรียนไม่มีหลักคุณธรรมและจริยธรรมในสังคมจะเป็นอย่างไร
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ยกตัวอย่างความสาคัญของคุณธรรมและจริยธรรมสาหรับ
3. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับคุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้
4. นักเรียนศึกษาเรื่องคุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพ จากสื่อการเรียนรู้ การ
อาชีพ สมบูรณ์แบบ ม. 4‟6 หรือหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานการอาชีพ ม. 4‟6
5. นักเรียนแต่ละกลุ่มกาหนดงานที่จะช่วยกันทามา 1 เรื่อง แล้วช่วยกันแสดงความคิดเห็นว่าใน
การทางานนี้จะต้องใช้คุณธรรมและจริยธรรมใดบ้าง แล้วส่งตัวแทนกลุ่มออกมานาเสนอหน้าชั้นเรียน
6. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5–6 คน เลือกการประกอบอาชีพในชุมชนมากลุ่มละ 4 อาชีพ แล้ว
ร่วมกันวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของงานอาชีพกับจริยธรรมในงานอาชีพนั้น แล้วสรุปผล
7. ครูอธิบายความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับคุณธรรมและจริยธรรมในการทางาน

114
นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับความสาคัญของคุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพ
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันวิเคราะห์ความสาคัญของคุณธรรมและจริยธรรมที่
มีต่อการดารงชีวิตของมนุษย์
2.นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5–6 คน วางแผนเพื่อไปสัมภาษณ์บุคคลตัวอย่างด้านคุณธรรมและ
จริยธรรมในชุมชนของตนเอง
นักเรียนสามารถนาคุณธรรมและจริยธรรมมาใช้ในการปฏิบัติงานได้
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับคุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้
ประกอบอาชีพ จากแหล่งความรู้ต่าง ๆ เช่น ผู้รู้ แผ่นพับ หนังสือ อินเทอร์เน็ต แล้วอภิปรายเพื่อหา
ข้อสรุปร่วมกัน
นักเรียนทารายงานเกี่ยวกับคุณธรรมและจริยธรรมสาหรับผู้ประกอบอาชีพต่าง ๆ
1. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น เอกสารเผยแพร่ แผ่นพับ หนังสือเรื่องคุณธรรมและจริยธรรมในการทางาน
2. สถานที่ เช่น หน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชนที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการคุณธรรมและ
จริยธรรม เช่น กรมการศาสนา มหาวิทยาลัย วัด
3. เว็บไซต์ เช่นhttp://itd.htc.ac.th/
4. บุคคล เช่น ปราชญ์ชาวบ้านด้านคุณธรรมและจริยธรรม ครู/อาจารย์ที่สอนวิชาจริยศึกษา

115
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

116
แผนการจัดการเรียนรู้ที่
19
จรรยาบรรณวิชาชีพเป็นกฎเกณฑ์หรือแนวทางในการประพฤติปฏิบัติที่ผู้ประกอบอาชีพแต่
ละอาชีพกาหนดขึ้นเพื่อรักษาและส่งเสริมเกียรติ ชื่อเสียง ฐานะ ของสมาชิก และวงการวิชาชีพนั้น ๆ
1. อธิบายความหมายและแนวทางปฏิบัติตามจรรยาบรรณวิชาชีพได้ (K)
2. มีเจตคติที่ดีต่อจรรยาบรรณวิชาชีพ (A)
3. นาแนวทางเกี่ยวกับจรรยาบรรณวิชาชีพไปปฏิบัติในการทางานได้ (P)
2. ตรวจผลงานการศึกษา
ค้นคว้าเกี่ยวกับจรรยาบรรณ
ในการทางานและประกอบ
อาชีพ
1.สังเกตจากความเอาใจใส่ใน
การเรียน
2.สังเกตพฤติกรรมด้านความ
ขยันและอดทนในการปฏิบัติงาน
1. สังเกตทักษะในการแก้ปัญหา
2. สังเกตพฤติกรรมในการทางาน
ร่วมกับผู้อื่น

117
สังคมศึกษาฯ การปฏิบัติตามกฎหมาย กฎเกณฑ์ และระเบียบข้อบังคับต่าง ๆ
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาที่เกี่ยวข้องกับการทางานในกลุ่ม
1. ครูและนักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับจรรยาบรรณของครูที่สาคัญว่ามีอะไรบ้าง
2. ครูซักถามนักเรียนว่าจรรยาบรรณวิชาชีพมีความสาคัญต่ออาชีพต่าง ๆ อย่างไร
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ส่งตัวแทนออกมาจับฉลากเลือกหัวข้อที่กาหนดให้เลือก
หัวข้อที่กาหนดให้ กลุ่มละ 1 หัวข้อ แล้วช่วยกันศึกษาค้นคว้าจากแหล่งความรู้ต่างๆ เช่น ห้องสมุด
อินเทอร์เน็ต โดยมีหัวข้อดังนี้
1) จรรยาบรรณของผู้ประกอบอาชีพค้าขาย 2) จรรยาบรรณแพทย์
3) จรรยาบรรณนักกฎหมาย 4) จรรยาสื่อมวลชน
5) จรรยาบรรณของนักธุรกิจ 6) จรรยาบรรณวิชาชีพคหกรรม
2. นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมานาเสนอผลการศึกษาค้นคว้าหน้าชั้นเรียน พร้อมเปิด
โอกาสให้เพื่อนกลุ่มอื่นซักถามและแสดงความคิดเห็น
3. นักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับจรรยาบรรณวิชาชีพ
4. นักเรียนศึกษาเรื่องจรรยาบรรณวิชาชีพจากสื่อการเรียนรู้ การอาชีพ สมบูรณ์แบบ ม. 4‟6 หรือ
5. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน เลือกแสดงบทบาทสมมุติเกี่ยวกับผู้ประกอบอาชีพที่มี
จรรยาบรรณวิชาชีพ พร้อมกับเปิดโอกาสให้เพื่อน ๆ วิจารณ์ผล แล้วร่วมกันสรุปผล
6. ครูอธิบายความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับจรรยาบรรณวิชาชีพในการทางานและอาชีพต่าง ๆ

118
นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับความสาคัญของคุณธรรมและจริยธรรมในการทางาน
นักเรียนเลือกอาชีพที่ต้องการประกอบอาชีพในอนาคตมา 1 อาชีพ แล้วกาหนดว่าอาชีพที่เลือก
นั้นต้องมีคุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณมรการประกอบอาชีพอย่างไรบ้าง แล้วสรุปเป็นแผนที่
ความคิด
นักเรียนมีความเข้าใจในจรรยาบรรณของการทางานและอาชีพต่าง ๆ ได้
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ช่วยกันเลือกวิเคราะห์ข่าวหรือบทความเกี่ยวกับ
จรรยาบรรณวิชาชีพจากสื่อต่าง ๆ กลุ่มละ 1 เรื่อง แล้วสรุปผลการวิเคราะห์ และส่งตัวแทนนาเสนอ
ผลงานหน้าชั้นเรียน
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 3–4 คน เลือกสัมภาษณ์ผู้ประกอบอาชีพมา 1 ท่านเกี่ยวกับ
จรรยาบรรณวิชาชีพที่ควรยึดถือปฏิบัติ

119
1. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น หนังสือ บทบัญญัติหรือจรรยาบรรณของผู้ที่ประกอบอาชีพต่าง ๆ หรือเอกสาร
เผยแพร่
2. สถานที่ เช่น หน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชนที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการจรรยาบรรณในการ
ประกอบอาชีพ เช่น คุรุสภาที่กาหนดจรรยาบรรณวิชาชีพครู จรรยาบรรณของผู้ประกอบธุรกิจที่กาหนด
โดยสมาคมการจัดการธุรกิจแห่งประเทศไทย (สจธ.) มหาวิทยาลัยที่เปิดสอนวิชา ประสบการณ์วิชาชีพ
ต่าง ๆ
3. บุคคล เช่น ข้าราชการพลเรือน ครู/อาจารย์ แพทย์ ผู้ประกอบธุรกิจ
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)
9

120
แผนการจัดการเรียนรู้ที่
20
ค่านิยมในการทางาน
ค่านิยมเกี่ยวกับอาชีพเป็นความเชื่อเกี่ยวกับการประกอบอาชีพซึ่งมักเกิดขึ้นจากการเรียนรู้
และประสบการณ์ที่ได้รับการบอกเล่าจากบุคคลหรือพบในสื่อต่าง ๆ ซึ่งจะนาไปสู่การประพฤติปฏิบัติ
ตามความเชื่อนั้น ๆ
1. อธิบายความหมายของค่านิยมเกี่ยวกับอาชีพและยกตัวอย่างได้ (K)
2. มีทัศนคติที่ดีต่อค่านิยมเกี่ยวกับอาชีพ (A)
3. ปฏิบัติตนตามค่านิยมที่ดีในการทางานได้อย่างเหมาะสม (P)
1. สังเกตทักษะในการแก้ปัญหา

121
ค่านิยมในการทางาน
สังคมศึกษาฯ ค่านิยมของสังคมไทย
ภาษาต่างประเทศ บทสนทนาที่เกี่ยวข้องกับค่านิยมในการทางาน
ครูสุ่มถามนักเรียนเกี่ยวกับอาชีพที่อยากทาในอนาคต และสาเหตุที่อยากทาอาชีพนั้น
1. ครูให้นักเรียนอาสาสมัครบอกความหมายของคาว่า “ค่านิยม” ตามที่นักเรียนเข้าใจ
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับค่านิยมที่นาไปสู่การประพฤติ
ปฏิบัติตามความเชื่อ แล้วส่งตัวแทนกลุ่มออกมานาเสนอหน้าชั้นเรียน
3. นักเรียนศึกษาเรื่องค่านิยมที่นาไปสู่การประพฤติปฏิบัติตามความเชื่อจากสื่อการเรียนรู้
การอาชีพสมบูรณ์แบบ ม. 4‟6 หรือหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน การอาชีพ ม. 4‟6
4. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ระดมความคิดเกี่ยวกับค่านิยมที่ควรส่งเสริมให้มีขั้นในการ
ทางานอาชีพมากที่สุด แล้วสรุปผล
5. ครูอธิบายความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับค่านิยมในการทางาน
6. นักเรียนทาแบบทดสอบหลังเรียน (Post -test)จานวน 10 ข้อ เวลา 10 นาที
นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เกี่ยวกับค่านิยมในการทางาน

122
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ช่วยกันรวบรวมค่านิยมเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ ต่าง ๆ
มาให้ได้มากที่สุด แล้วบันทึกผล
2. นักเรียนสารวจว่า ถ้าต้องการทางาน (ประกอบอาชีพ) นักเรียนจะให้ความสาคัญต่อค่านิยมแต่
ละรายการมากมากน้อยเพียงใดโดยเขียนเครื่องหมายถูกลงในช่องที่ตรงกับความคิดของตนเอง
นักเรียนมีความเข้าใจเกี่ยวกับค่านิยมในการทางานได้
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ช่วยกันเลือกวิเคราะห์ข่าวหรือบทความเกี่ยวกับค่านิยมใน
การทางานในปัจจุบัน แล้วสรุปผลการวิเคราะห์ และส่งตัวแทนนาเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน
นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 3–4 คน เลือกสัมภาษณ์ผู้ประกอบอาชีพที่น่าสนใจเกี่ยวกับค่านิยมใน
การทางานที่ผู้ปฏิบัติงานคิดว่าเป็นสิ่งทีสาคัญและควรจะได้รับตอบแทนจากการทางานแล้วบันทึกผล
การสัมภาษณ์
1. สื่อสิ่งพิมพ์ เช่น หนังสือ ค่านิยมในการทางาน ค่านิยมของสังคมไทย
2. สถานที่ เช่น มหาวิทยาลัยที่เปิดสอนวิชา ค่านิยมในการทางาน จิตวิทยาในการทางาน
3. บุคคล เช่น ครู/อาจารย์ที่สอนวิชาแนะแนว
4. เว็บไซต์ เช่นhttp://socialscience.igetweb.com/

123
แนวทางการพัฒนา.......................................................................................................
เหตุผล.......................................................................................................................
ลงชื่อ ........................................(ผู้สอน)

124
เอกสาร/ความรู้เสริมสาหรับครู
เอกสาร/ความรู้เสริมสาหรับครู ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้
1. สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
2. ตัวชี้วัดชั้นปีและสาระการเรียนรู้แกนกลางกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
ม. 4–6
3. กระบวนการจัดการเรียนรู้ที่ใช้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
4. แฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)
5. ผังการออกแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Backward Design
6. รูปแบบแผนการจัดการเรียนรู้รายชั่วโมง
7. ใบความรู้การอาชีพ ม. 4‟6
8. ใบงาน การอาชีพ ม. 4‟6
9. เครื่องมือประเมินผลการเรียนรู้
– แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน
– แบบทดสอบปลายภาค/ปลายปี
– แบบบันทึกความรู้
– แบบบันทึกผลการสารวจ
– แบบบันทึกผลการอภิปราย
– แบบบันทึกการสัมภาษณ์
– แบบประเมินผลงาน
– แบบประเมินการนาเสนอผลงาน (รายบุคคล/กลุ่ม)
10. เครื่องมือประเมินผลการเรียนรู้ด้านคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม
11. เครื่องมือประเมินผลการเรียนรู้ด้านทักษะ/กระบวนการ
12. เครื่องมือประเมินสมรรถนะทางการงานอาชีพและเทคโนโลยีและภาระงานของนักเรียน
โดยใช้มิติคุณภาพ (Rubrics)
– แบบประเมินการทางานตามกระบวนการทางาน
–แบบประเมินการทางานตามกระบวนการเทคโนโลยี
– แบบประเมินทักษะการจัดการในการทางาน
–แบบประเมินโครงงาน

125
* สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและ
สาระที่ 1 การดารงชีวิตและครอบครัว
มาตรฐาน ง 1.1 เข้าใจการทางาน มีความคิดสร้างสรรค์ มีทักษะกระบวนการทางาน ทักษะการจัดการ
ทักษะกระบวนการแก้ปัญหา ทักษะการทางานร่วมกัน และทักษะการแสวงหาความรู้
มีคุณธรรมและลักษณะนิสัยในการทางาน มีจิตสานึกในการใช้พลังงาน ทรัพยากร
และสิ่งแวดล้อม เพื่อการดารงชีวิตและครอบครัว
สาระที่ 2 การออกแบบและเทคโนโลยี
มาตรฐาน ง 2.1 เข้าใจเทคโนโลยีและกระบวนการเทคโนโลยี ออกแบบและสร้างสิ่งของเครื่องใช้ หรือ
วิธีการ ตามกระบวนการเทคโนโลยีอย่างมีความคิดสร้างสรรค์ เลือกใช้เทคโนโลยี
ในทางสร้างสรรค์ต่อชีวิต สังคม สิ่งแวดล้อม และมีส่วนร่วมในการจัดการเทคโนโลยี
ที่ยั่งยืน
สาระที่ 3 เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
มาตรฐาน ง 3.1 เข้าใจ เห็นคุณค่า และใช้กระบวนการเทคโนโลยีสารสนเทศในการสืบค้นข้อมูล การ
เรียนรู้ การสื่อสาร การแก้ปัญหา การทางาน และอาชีพอย่างมีประสิทธิภาพ
ประสิทธิผล และมีคุณธรรม
สาระที่ 4 การอาชีพ
มาตรฐาน ง 4.1 เข้าใจ มีทักษะที่จาเป็น มีประสบการณ์ เห็นแนวทางในงานอาชีพ ใช้เทคโนโลยีเพื่อ
พัฒนาอาชีพ มีคุณธรรม และมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพ
เรียนรู้อะไรในการงานอาชีพและเทคโนโลยี
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี มุ่งพัฒนาผู้เรียนแบบองค์รวม เพื่อให้มีความรู้
ความสามารถ มีทักษะในการทางาน เห็นแนวทางในการประกอบอาชีพและการศึกษาต่อได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ โดยมีสาระสาคัญ ดังนี้
● การดารงชีวิตและครอบครัว เป็นสาระเกี่ยวกับการทางานในชีวิตประจาวัน ช่วยเหลือตนเอง
ครอบครัว และสังคมได้ในสภาพเศรษฐกิจที่พอเพียง ไม่ทาลายสิ่งแวดล้อม เน้นการปฏิบัติจริงจนเกิด
ความมั่นใจและภูมิใจในผลสาเร็จของงาน เพื่อให้ค้นพบความสามารถ ความถนัด และความสนใจของ
ตนเอง
● การออกแบบและเทคโนโลยี เป็นสาระเกี่ยวกับการพัฒนาความสามารถของมนุษย์อย่าง
สร้างสรรค์ โดยนาความรู้มาใช้กับกระบวนการเทคโนโลยี สร้างสิ่งของเครื่องใช้ วิธีการ หรือเพิ่ม
ประสิทธิภาพในการดารงชีวิต

126
● เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเป็นสาระเกี่ยวกับกระบวนการเทคโนโลยี
สารสนเทศ การติดต่อสื่อสาร การค้นหาข้อมูล การใช้ข้อมูลและสารสนเทศ การแก้ปัญหาหรือการสร้าง
งาน คุณค่าและผลกระทบของเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
● การอาชีพ เป็นสาระที่เกี่ยวข้องกับทักษะที่จาเป็นต่ออาชีพ เห็นความสาคัญของคุณธรรม
จริยธรรม และเจตคติที่ดีต่ออาชีพ ใช้เทคโนโลยีได้เหมาะสม เห็นคุณค่าของอาชีพสุจริต และเห็น
แนวทางในการประกอบอาชีพ
 ตัวชี้วัดชั้นปีและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ
และเทคโนโลยี ม. 4–6
สาระที่ 4 การอาชีพ
มาตรฐาน ง 4.1 เข้าใจ มีทักษะที่จาเป็น มีประสบการณ์ เห็นแนวทางในงานอาชีพ ใช้เทคโนโลยี
เพื่อพัฒนาอาชีพ มีคุณธรรม และมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพ
ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง
1. อภิปรายแนวทางเข้าสู่อาชีพที่สนใจ
(ง 4.1 ม. 4‟6/1)
2. เลือกใช้เทคโนโลยีอย่างเหมาะสมกับอาชีพ
(ง 4.1 ม. 4‟6/2)
3. มีประสบการณ์ในอาชีพที่ถนัดและสนใจ
(ง 4.1 ม. 4‟6/3)
4. มีคุณลักษณะที่ดีต่ออาชีพ (ง 4.1 ม. 4‟6/4)
• แนวทางเข้าสู่อาชีพ
‟ เตรียมตัวหางานและพัฒนาบุคลิกภาพ
‟ ลักษณะความมั่นคงและความก้าวหน้า
‟ การสมัครงาน
‟ การสัมภาษณ์
‟ การทางาน
‟ การเปลี่ยนแปลง
• การเลือกและใช้เทคโนโลยีอย่างเหมาะสมกับอาชีพ
‟ วิธีการ
‟ หลักการ
‟ เหตุผล
• ประสบการณ์ในอาชีพ
‟ การจาลองอาชีพ
‟ กิจกรรมอาชีพ
• คุณลักษณะที่ดีต่ออาชีพ
‟ คุณธรรม
‟ จริยธรรม

127
* กระบวนการจัดการเรียนรู้ที่ใช้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีเป็นกลุ่มสาระที่ช่วยพัฒนาให้นักเรียนมี
ความรู้ ความเข้าใจ มีทักษะพื้นฐานที่จาเป็นต่อการดารงชีวิต และรู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลง สามารถนา
ความรู้เกี่ยวกับการดารงชีวิต การอาชีพ และเทคโนโลยี มาใช้ประโยชน์ในการทางานอย่างมีความคิด
สร้างสรรค์ เห็นแนวทางในการประกอบอาชีพ รักการทางานมีเจตคติที่ดีต่อการทางาน และสามารถ
ดารงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างเพียงพอและมีความสุข วิธีการหรือเทคนิคที่นามาใช้ในกระบวนการจัดการ
เรียนรู้มีอยู่หลายวิธี แต่ละวิธีจะมีประสิทธิผลในการสร้างความรู้ เจตคติ ทักษะ และประสบการณ์ที่
แตกต่างกันออกไป ดังนั้นในการพิจารณาเลือกวิธีการใดมาใช้ครูต้องวิเคราะห์ตัวชี้วัดและสาระการ
เรียนรู้แกนกลางก่อนว่าต้องการให้นักเรียนเกิดพฤติกรรมใด ในระดับใด จึงจะนามาปรับใช้ให้เหมาะสม
กับนักเรียน ทั้งนี้เพื่อให้การเรียนรู้ของนักเรียนบรรลุตามจุดประสงค์การเรียนรู้ที่กาหนด
ในคู่มือครู แผนการจัดการเรียนรู้เล่มนี้ได้บูรณาการเทคนิควิธีการจัดการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับ
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพไว้เพื่อให้ครูเลือกใช้ให้เหมาะสมกับเนื้อหาที่สอน ซึ่งแต่ละวิธีการ
จัดการเรียนรู้มีสาระพอสังเขป ดังนี้
1. ทักษะกระบวนการทางาน
ทักษะกระบวนการทางานเป็นการลงมือทางานด้วยตนเอง โดยมุ่งเน้นการฝึกวิธีการทางานอย่าง
สม่าเสมอ ทั้งการทางานเป็นรายบุคคล และการทางานเป็นกลุ่ม เพื่อให้สามารถทางานได้บรรลุเป้าหมาย
โดยขั้นตอนของกระบวนการทางานมีดังนี้
1) การวิเคราะห์งาน นักเรียนแต่ละคนหรือแต่ละกลุ่มจะต้องศึกษารายละเอียดของงานที่จะทาว่า
มีลักษณะอย่างไร มีรายละเอียดปลีกย่อยอะไรบ้างเพื่อนาข้อมูลเหล่านี้ไปใช้ในการกาหนดวัตถุประสงค์
การเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือในการทางาน พร้อมกับกาหนดวิธีการทาในขั้นการวางแผนในการ
ทางาน
2) การวางแผนในการทางาน นักเรียนแต่ละคนหรือแต่ละกลุ่มควรร่วมกันวางแผนการทางาน
เพื่อกาหนดแนวทางในการปฏิบัติงานไว้ล่วงหน้าว่าจะทาอะไร ทาเมื่อไร ทาวิธีใด ใครเป็นผู้ทา กาหนด
ระยะเวลาในการทางานเสร็จเมื่อใด แล้วจึงกาหนดภาระงานหรือหน้าที่ความรับผิดชอบของแต่ละคน
ได้แก่รายการงานที่ต้องปฏิบัติ เวลาปฏิบัติงาน และผู้รับผิดชอบ
3) การปฏิบัติงานเมื่อนักเรียนแต่ละคนหรือแต่ละกลุ่มได้รับมอบหมายหน้าที่และความ
รับผิดชอบแล้วให้ลงมือปฏิบัติงานจริงตามแผนที่วางไว้
4) การประเมินผลการทางาน หลังจากนักเรียนแต่ละคนหรือแต่ละกลุ่มปฏิบัติงานเสร็จแล้วให้
ร่วมกันตรวจสอบผลการปฏิบัติงานว่าเป็นไปตามแผนที่วางไว้หรือไม่ ผลงานมีข้อดีหรือข้อบกพร่อง

128
อย่างไร และควรปรับปรุงผลงานส่วนใดบ้าง ถ้าพบข้อบกพร่องในส่วนใดจะต้องร่วมกันหาวิธีการ
ปรับปรุงแก้ไขทันที
2. ทักษะกระบวนการเทคโนโลยี
กระบวนการเทคโนโลยีเป็นกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการคิดแก้ปัญหาการคิดริเริ่มสร้างสรรค์
การออกแบบ เพื่อนาไปสู่การประดิษฐ์ การสร้างสิ่งของเครื่องใช้ อุปกรณ์ และผลิตภัณฑ์ ซึ่งเป็นการ
ปฏิบัติที่ทาให้มนุษย์ใช้สอยประโยชน์ได้ตามความต้องการ และช่วยเพิ่มพูนประสิทธิภาพในการทา
กิจกรรมต่าง ๆอีกด้วย กระบวนการเทคโนโลยีมี 6 ขั้นตอนดังนี้
1) การกาหนดปัญหาหรือความต้องการ เป็นการให้นักเรียนศึกษาและกาหนดปัญหาที่ต้องการ
แก้ไขหรือกาหนดความต้องการที่จะสร้างสิ่งต่าง ๆ โดยการร่วมกันแสดงความคิดเห็นแล้วคัดเลือกปัญหา
หรือความต้องการที่แท้จริงและชัดเจนเพื่อนามาตั้งเป็นวัตถุประสงค์
2) การรวบรวมข้อมูล เป็นขั้นตอนที่ให้นักเรียนร่วมกันสารวจ ค้นหา หรือแสวงหาข้อมูลแล้ว
รวบรวมข้อมูลต่าง ๆ นามาสร้างทางเลือกหลาย ๆ ทางเลือกเพื่อนาไปสู่การแก้ปัญหา
3) การเลือกวิธีการแก้ปัญหา เป็นการพิจารณาทางเลือกแต่ละทางเลือกว่ามีข้อดีและข้อเสีย
อย่างไรบ้าง การนาทางเลือกนี้มาใช้แก้ปัญหาจะทาได้หรือไม่แล้วจึงตัดสินใจเลือกทางเลือกที่ดีที่สุด
4) การออกแบบและปฏิบัติ เป็นการให้นักเรียนร่วมกันนาทางเลือกที่ได้เลือกไว้แล้วมาลาดับ
ความคิดเพื่อกาหนดแนวทางการแก้ปัญหา หรือเพื่อสร้างชิ้นงาน และถ่ายทอดความคิดออกมาเป็นภาพที่
มีรายละเอียด โดยใช้ความรู้ด้านการออกแบบเขียนเป็นภาพร่าง 3 มิติ หรือแผนที่ความคิด จากนั้นจึงลง
มือปฏิบัติการสร้างตามขั้นตอนของการออกแบบจนสาเร็จเป็นชิ้นงาน
5) การประเมินผล เป็นการตรวจสอบประสิทธิภาพของชิ้นงานที่สร้างหรือประดิษฐ์เสร็จแล้ว
โดยให้นักเรียนนาชิ้นงานไปทดลองใช้ แล้วประเมินผลการใช้งานว่ามีข้อบกพร่องหรือไม่ อย่างไร
6) การปรับปรุงหรือพัฒนา เป็นการให้นักเรียนนาข้อบกพร่องของชิ้นงานหรือปัญหาที่พบมา
ดาเนินการปรับปรุงแก้ไขให้ดีขึ้น หรือนาผลงานที่ดีแล้วมาพัฒนาให้มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น
3. ทักษะการจัดการ
ทักษะการจัดการเป็นความพยายามของบุคคลที่จะจัดระบบงาน (ทางานเป็นรายบุคคล) และ
จัดระบบคน (ทางานเป็นกลุ่ม) เพื่อให้ทางานสาเร็จตามเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งทักษะการ
จัดการเป็นวิธีการหรือรูปแบบในการปฏิบัติงานเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด ซึ่งประกอบด้วยขั้นตอน
ต่อไปนี้
1) การตั้งเป้าหมาย เป็นการกาหนดว่าสิ่งที่กลุ่มหรือองค์กรต้องการคืออะไร แต่ละกลุ่มหรือ
องค์กรจะต้องมีเป้าหมายเดียวกัน ซึ่งเป้าหมายจะมีทั้งเป้าหมายระยะสั้นและระยะยาว และเป้าหมายที่
ตั้งขึ้นอาจมีการเปลี่ยนแปลงได้

129
2) การวิเคราะห์ทรัพยากร เป็นการให้พิจารณาว่าทรัพยากรที่มีอยู่ ได้แก่ คน วัสดุ อุปกรณ์
เครื่องมือ งบประมาณ และเวลาจะสามารถทาให้บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้หรือไม่ (ถ้ามี) ทรัพยากรใดไม่
เพียงพอจะต้องรีบจัดหาทรัพยากรนั้นมาเตรียมไว้ให้พร้อมและเพียงพอ
3) การวางแผนและการกาหนดทรัพยากร เป็นการให้นักเรียนกาหนดกิจกรรมไว้ล่วงหน้าว่า
จะต้องทาอะไร สิ่งใดบ้างเพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ โดยใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้เหมาะสม และใช้ให้
เกิดประโยชน์สูงสุดได้แก่ การจัดคนทางานในหน้าที่ต่าง ๆ การค้นหาหรือจัดซื้อวัสดุ อุปกรณ์ และ
เครื่องมือเพิ่มเติม การจัดสรรเงิน เพื่อใช้ในการดาเนินงานด้านต่าง ๆ รวมทั้งการบริหารเวลาในการ
ทางานเพื่อให้งานเสร็จตามกาหนด
4) การปฏิบัติตามแผนและการปรับแผน โดยให้นักเรียนแต่ละคนหรือแต่ละกลุ่มลงมือ
ปฏิบัติงานตามแผนและควบคุมให้เป็นไปตามแผนที่วางไว้ด้วย แต่ถ้าพบปัญหาในขณะที่ปฏิบัติงาน อาจ
มีการปรับเปลี่ยนแผนที่วางไว้ เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาหรือข้อบกพร่องที่อาจจะเกิดขึ้นได้
5) การประเมินผล เป็นการตรวจสอบเพื่อให้ทราบว่าการปฏิบัติงานของตนเองหรือกลุ่มบรรลุ
ตามเป้าหมายที่กาหนดไว้หรือไม่ ซึ่งการประเมินผลนั้นสามารถทาได้ในทุกขั้นตอนของการปฏิบัติงาน
ตามแผนถ้าประสบความสาเร็จเร็วก็แสดงให้เห็นว่าการจัดการของกลุ่มเป็นการจัดการที่ดี แต่ถ้าไม่
ประสบผลสาเร็จกลุ่มจะต้องนาปัญหาหรือข้อบกพร่องเหล่านั้นมาปรับปรุงแก้ไข เพื่อใช้เป็นแนวทางใน
การปฏิบัติงานในครั้งต่อไป
4. การสาธิต
การสาธิตเป็นวิธีการสอนเพื่อให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ตามเป้าหมายที่กาหนด โดยครูแสดงหรือ
ทาสิ่งที่ต้องการให้นักเรียนเรียนรู้ แล้วนักเรียนสังเกต ซักถาม อภิปราย และสรุปความรู้ที่ได้จากการ
เรียนรู้ ซึ่งมีวิธีการดังนี้
1) การเตรียมตัวครู ครูควรเตรียมความพร้อมของตนเองโดยวางแผนการสาธิต ทดลองทาก่อนที่
จะสาธิตให้นักเรียนดู และจัดเตรียมสิ่งต่าง ๆ ได้แก่ วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ และเตรียมสถานที่ที่จะใช้ใน
การสาธิต เพื่อให้การสาธิตดาเนินไปอย่างราบรื่นและป้องกันปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นได้
2) การเตรียมนักเรียน ครูควรให้ความรู้เกี่ยวกับเรื่องที่สาธิตแก่นักเรียนอย่างเพียงพอ เพื่อให้
นักเรียนเกิดความเข้าใจในสิ่งที่สาธิตได้ดียิ่งขึ้น และควรให้คาแนะนาเทคนิคการสังเกตและการบันทึก
การสาธิต
3) ลงมือสาธิต ในขณะที่ครูกาลังสาธิต ครูควรบรรยายประกอบการสาธิตให้เป็นลาดับขั้นตอน
พร้อมกับซักถามนักเรียนเป็นระยะๆ เพื่อกระตุ้นความสนใจของนักเรียน ในกรณีที่การสาธิตอาจเกิด
อันตรายต่อนักเรียน ครูควรหาวิธีการป้องกันอันตรายไว้ให้เรียบร้อย และควรใช้เวลาในการสาธิตให้
เหมาะสมกับเรื่องที่สาธิต

130
4) การสรุปผลการสาธิต เมื่อครูสาธิตเสร็จแล้วควรสรุปและเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถาม
ข้อสงสัยหรือให้นักเรียนแต่ละคนแสดงความคิดเห็น หรือครูอาจเตรียมคาถามไว้ถามนักเรียนเพื่อกระตุ้น
ให้นักเรียนคิด แล้วให้นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้ที่ได้จากการชมการสาธิตของครู
5. การฝึกปฏิบัติ
การฝึกปฏิบัติเป็นวิธีการสอนที่เน้นให้นักเรียนได้รับประสบการณ์ตรงจากสถานการณ์จริงที่จะ
ทาให้นักเรียนได้ฝึกคิด ฝึกลงมือทา ฝึกการแก้ปัญหา ฝึกการทางานร่วมกัน ซึ่งจะส่งผลให้นักเรียนเรียนรู้
อย่างมีความสุข เกิดการพัฒนารอบด้าน มีอิสระที่จะเลือกเรียนรู้ในสิ่งที่เหมาะสมกับตนเอง และยัง
สามารถนาความรู้ที่ได้รับไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจาวันได้ด้วย ซึ่งมีวิธีการจัดการเรียนรู้ดังนี้
1) การนาเข้าสู่เนื้อหา ก่อนจัดการเรียนรู้ครูจะต้องกระตุ้นนักเรียนให้เกิดความกระตือรือร้นและ
สนใจอยากค้นคว้าหาความรู้ด้วยวิธีการต่าง ๆเช่น การซักถามเกี่ยวกับความสาคัญของเรื่องที่จะเรียนหรือ
การทบทวนความรู้เดิมเพื่อเชื่อมโยงให้เข้ากับความรู้ใหม่ที่นักเรียนจะต้องเรียนรู้ โดยครูควรแจ้ง
จุดประสงค์การเรียนรู้และร่วมกาหนดขอบข่ายหรือประเด็นความรู้ใหม่
2) การศึกษา/วิเคราะห์ เป็นการแบ่งกลุ่มนักเรียนเพื่อทากิจกรรมกลุ่มร่วมกันโดยการแสวงหา
ความรู้ แสดงความคิดเห็นร่วมกันวิเคราะห์และหาข้อสรุปในประเด็นที่ตั้งไว้ ซึ่งครูจะต้องออกแบบกลุ่ม
ให้เหมาะสมเพื่อให้นักเรียนทุกคนมีส่วนร่วมมากที่สุด พร้อมกับเปิดโอกาสให้นักเรียนได้กาหนด
บทบาทหน้าที่ของสมาชิกในกลุ่ม
3) การปฏิบัติ นักเรียนฝึกปฏิบัติตามขั้นตอน ฝึกคิดวิเคราะห์ จินตนาการสร้างสรรค์โดยมีครู
คอยอานวยความสะดวกในด้านต่าง ๆ เพื่อให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ที่กาหนดไว้
4) การสรุปและเสนอผลการเรียนรู้ เป็นขั้นที่นักเรียนแต่ละกลุ่มนาผลที่ได้จากการปฏิบัติ มา
วิเคราะห์ สังเคราะห์ เป็นความรู้ใหม่ วิธีการใหม่ สรุป และนาเสนอความรู้ใหม่ต่อกลุ่มใหญ่ในรูปแบบที่
หลากหลาย ซึ่งเป็นการแลกเปลี่ยนความรู้ซึ่งกันและกัน ทาให้เกิดการขยายเครือข่ายความรู้อย่าง
กว้างขวางมากขึ้น
5) การปรับปรุงการเรียนรู้และการนาไปใช้ประโยชน์ เป็นขั้นที่นักเรียนแต่ละกลุ่มนา
ข้อบกพร่องหรือปัญหาที่พบจากการนาเสนอผลงานมาปรับปรุงแก้ไข หรือพัฒนาผลงานของตนเองให้ดี
ขึ้น รวมถึงการได้รับแนวคิดจากข้อเสนอแนะของครูมาประยุกต์สร้างผลงานใหม่ ๆ ที่สามารถนาไปใช้
ประโยชน์ในชีวิตได้จริง
6) การประเมินผล เป็นการนาวิธีการวัดผลประเมินตามสภาพจริงมาใช้โดยเน้นการวัดผลจาก
การปฏิบัติจริง จากแฟ้มสะสมผลงานชิ้นงาน/ผลงาน ผู้ประเมินอาจเป็นครู นักเรียนประเมินตนเอง
สมาชิกในกลุ่ม หรือผู้ปกครอง
6. การอภิปรายกลุ่มย่อย

131
วิธีนี้เป็นกระบวนการที่ครูใช้ในการช่วยให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ที่กาหนด
โดยการจัดนักเรียนเป็นกลุ่มเล็ก ๆ ประมาณ 48 คน ให้นักเรียนในกลุ่มพูดคุยแลกเปลี่ยนข้อมูล ความ
คิดเห็น และประสบการณ์ในเรื่องหรือประเด็นที่กาหนด แล้วสรุปผลการอภิปรายออกมาเป็นข้อสรุปของ
กลุ่ม ซึ่งการจัดการเรียนรู้โดยใช้การอภิปรายกลุ่มย่อยนี้ จะช่วยให้นักเรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการ
เรียนรู้อย่างทั่วถึง มีโอกาสแสดงความคิดเห็นและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ จะช่วยให้นักเรียนเกิดการ
เรียนรู้ในเรื่องที่เรียนกว้างขึ้น
ขั้นตอนของการจัดการเรียนรู้โดยใช้การอภิปรายกลุ่มย่อย มีดังนี้
1) การจัดกลุ่ม ครูจัดนักเรียนออกเป็นกลุ่มย่อย ๆ ประมาณ 48 คน ควรเป็นกลุ่มที่ไม่
เล็กเกินไปและไม่ใหญ่เกินไป เพราะถ้ากลุ่มเล็กจะไม่ได้ความคิดที่หลากหลายเพียงพอ ถ้ากลุ่มใหญ่
สมาชิกกลุ่มจะมีโอกาสแสดงความคิดเห็นได้ไม่ทั่วถึง ซึ่งการแบ่งกลุ่มอาจทาได้หลายวิธี เช่น วิธีสุ่ม
เพื่อให้นักเรียนมีโอกาสได้ร่วมกลุ่มกับเพื่อนไม่ซ้ากัน จาแนกตามเพศ วัย ความสนใจ ความสามารถ หรือ
เลือกอย่างเจาะจงตามปัญหาที่มีก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของครูและสิ่งที่จะอภิปราย
2) กาหนดประเด็น ครูหรือนักเรียนกาหนดประเด็นในการอภิปราย ให้มีวัตถุประสงค์ของการ
อภิปรายที่ชัดเจน โดยที่การอภิปรายแต่ละครั้งไม่ควรมีประเด็นมากจนเกินไป เพราะจะทาให้นักเรียน
อภิปรายได้ไม่เต็มที่
3) อภิปราย นักเรียนเริ่มอภิปรายโดยการพูดแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและประสบการณ์กัน
ตามประเด็นที่กาหนด ในการอภิปรายแต่ละครั้งควรมีการกาหนดบทบาทหน้าที่ที่จาเป็นในการอภิปราย
เช่น ประธานหรือผู้นาในการอภิปราย เลขานุการ ผู้จดบันทึก และผู้รักษาเวลา เป็นต้น นอกจากนี้ครูควร
บอกให้สมาชิกกลุ่มทุกคนทราบถึงบทบาทหน้าที่ของตน ให้ความรู้ ความเข้าใจ หรือคาแนะนาแก่กลุ่ม
ก่อนการอภิปราย และควรย้าถึงความสาคัญของการให้สมาชิกทุกคนในกลุ่มมีส่วนร่วมในการอภิปราย
อย่างทั่วถึง เพราะวัตถุประสงค์หลักของการอภิปรายคือ การให้นักเรียนมีโอกาสแสดงความคิดเห็นอย่าง
ทั่วถึง และได้รับฟังความคิดเห็นที่หลากหลาย ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนมีความคิดที่ลึกซึ้ง
และรอบคอบขึ้น ในกรณีที่มีหลายประเด็น ควรมีการจากัดเวลาของการอภิปรายแต่ละประเด็นให้มีความ
4) สรุปผลการอภิปราย นักเรียนสรุปสาระที่สมาชิกกลุ่มได้อภิปรายร่วมกันเป็นข้อสรุป
ของกลุ่ม ครูควรให้สัญญาณแก่กลุ่มก่อนหมดเวลาเพื่อที่แต่ละกลุ่มจะได้สรุปผลการอภิปรายเป็นข้อสรุป
ของกลุ่ม หลังจากนั้นอาจให้แต่ละกลุ่มนาเสนอผลการอภิปรายแลกเปลี่ยนกันหรือดาเนินการในรูปแบบ
อื่นต่อไป
5) สรุปหน่วยการเรียนรู้ หลังจากการอภิปรายสิ้นสุดลง ครูจาเป็นต้องเชื่อมโยงความรู้ที่
นักเรียนได้ร่วมกันคิดกับหน่วยการเรียนที่กาลังเรียนรู้ โดยนาข้อสรุปของกลุ่มมาใช้ในการสรุปหน่วยการ
เรียนรู้ด้วย

132
7. โครงงาน
โครงงานเป็นการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้นักเรียนได้ศึกษาค้นคว้าและลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง
ตามแผนการดาเนินงานที่นักเรียนได้จัดขึ้นโดยครูช่วยให้คาปรึกษา แนะนา กระตุ้นให้คิด และติดตาม
การปฏิบัติงานจนบรรลุเป้าหมายโครงงานแบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ
– โครงงานประเภทสารวจ รวบรวมข้อมูล
– โครงงานประเภททดลอง ค้นคว้า
– โครงงานประเภทศึกษาความรู้ ทฤษฎี หลักการ หรือแนวคิดใหม่
– โครงงานประเภทสิ่งประดิษฐ์
การเรียนรู้ด้วยโครงงาน มีวิธีการดังนี้
1) กาหนดหัวข้อที่จะทาโครงงาน โดยให้นักเรียนคิดหัวข้อโครงงาน ซึ่งอาจได้มาจากปัญหา
คาถาม ความอยากรู้อยากเห็นของนักเรียนเอง หรือได้จากการอ่านหนังสือ บทความ การไปทัศนศึกษาดู
งาน เป็นต้นโดยนักเรียนต้องตั้งคาถามว่า “จะศึกษาอะไร” “ทาไมต้องศึกษาเรื่องดังกล่าว”
2) ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้อง เป็นการศึกษาเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อที่ทาโครงงาน
การขอคาปรึกษาจากครู หรือผู้ที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญในสาขานั้น ๆ รวมถึงการสารวจวัสดุ อุปกรณ์
และเครื่องมือต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย ซึ่งการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องนี้จะช่วยให้นักเรียนได้แนวคิดที่จะ
กาหนดขอบข่ายของเรื่องที่จะศึกษาให้เฉพาะเจาะจงมากขึ้น
3) เขียนเค้าโครงของโครงงานหรือสร้างแผนผังความคิด โดยทั่วไปเค้าโครงของโครงงานจะ
ประกอบด้วยหัวข้อต่าง ๆ ดังนี้
 ชื่อโครงงาน
 ชื่อผู้ทาโครงงาน
 ชื่อที่ปรึกษาโครงงาน
 หลักการและเหตุผลของโครงงาน
 จุดประสงค์/วัตถุประสงค์ของโครงงาน
 สมมุติฐานของการศึกษา (ในกรณีที่เป็นโครงงานทดลอง)
 ขั้นตอนการดาเนินงาน
 แผนปฏิบัติงาน (ระบุรายการงานที่ปฏิบัติและระยะเวลาดาเนินการ)
 ผลที่คาดว่าจะได้รับ
 เอกสารอ้างอิง/บรรณานุกรม
4) การปฏิบัติโครงงาน เป็นการลงมือปฏิบัติงานตามแผนงานและขั้นตอนที่กาหนดไว้ โดย

133
จัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ และสถานที่ให้พร้อม ในระหว่างปฏิบัติงานควรคานึงถึงความ
ประหยัด ความปลอดภัยในการทางาน และมีความรอบคอบ รวมทั้งมีการจดบันทึกข้อมูลต่าง ๆ ไว้อย่าง
ละเอียดว่าทาอย่างไร ได้ผลอย่างไร มีปัญหาหรืออุปสรรคอะไร และมีแนวทางแก้ไขอย่างไร
5) การเขียนรายงาน เป็นการรายงานสรุปผลการดาเนินงาน เพื่อให้ผู้อื่นได้ทราบแนวคิด วิธี
ดาเนินงาน ผลที่ได้รับ และข้อเสนอแนะต่างๆ เกี่ยวกับโครงงาน ซึ่งการเขียนรายงานนี้ควรใช้ภาษาที่สื่อ
ความเข้าใจได้ง่าย ชัดเจน และครอบคลุมประเด็นที่ศึกษา
6) การแสดงผลงาน เป็นการนาผลของการดาเนินงานโครงงานมาเสนอ เพื่อให้ผู้อื่นรับรู้และ
เข้าใจ โดยจัดได้หลายรูปแบบ เช่น การอธิบาย การบรรยาย การเขียนรายงาน การจัดนิทรรศการ การ
จัดทาสื่อสิ่งพิมพ์ สื่อมัลติมีเดีย การสาธิตผลงาน เป็นต้น
8. กระบวนการเรียนรู้แบบร่วมแรงร่วมใจ
วิธีการนี้เป็นการผสมผสานหลักการอยู่ร่วมกันในสังคมและความสามารถทางวิชาการเข้า
ด้วยกัน โดยให้นักเรียนที่มีความรู้ความสามารถแตกต่างกันมาทางานร่วมกัน คนที่เก่งกว่าจะต้อง
ช่วยเหลือคนที่อ่อนกว่า ทุกคนต้องมีโอกาสได้แสดงความสามารถ ร่วมแสดงความคิดเห็น และปฏิบัติ
จริง โดยถือว่าความสาเร็จของแต่ละบุคคล คือ ความสาเร็จของกลุ่ม การเรียนแบบร่วมแรงร่วมใจมีดังนี้
1) ขั้นเตรียม นักเรียนแบ่งกลุ่ม แนะนาแนวทางในการทางานกลุ่ม บทบาทหน้าที่ของสมาชิก
ในกลุ่ม และแจ้งวัตถุประสงค์ของการทางาน
2) ขั้นสอน นาเข้าสู่บทเรียน แนะนาเนื้อหาสาระ แหล่งความรู้ แล้วมอบหมายงานให้นักเรียน
แต่ละกลุ่ม
3) ขั้นทากิจกรรม นักเรียนร่วมกันทากิจกรรมในกลุ่มย่อย โดยสมาชิกแต่ละคนมีบทบาท
หน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมายซึ่งในการทากิจกรรมกลุ่มครูจะใช้เทคนิคต่าง ๆ เช่น คู่คิด เพื่อนเรียน
ปริศนาความคิด กลุ่มร่วมมือ เป็นต้น การทากิจกรรมแต่ละครั้งจะต้องเลือกเทคนิคให้เหมาะสมกับ
วัตถุประสงค์ในการเรียนแต่ละเรื่อง โดยอาจใช้เทคนิคเดียวหรือหลายเทคนิครวมกันก็ได้
4) ขั้นตรวจสอบผลงานเมื่อทากิจกรรมเสร็จแล้ว ต้องมีการตรวจสอบการปฏิบัติงานว่า
ถูกต้องครบถ้วนหรือไม่ โดยเริ่มจากการตรวจภายในกลุ่มและระหว่างกลุ่ม เพื่อนาข้อบกพร่องในการ
ปฏิบัติงานไปปรับปรุงให้ดีขึ้น
5) ขั้นสรุปบทเรียนและประเมินผล ครูและนักเรียนช่วยกันสรุปบทเรียน ครูอธิบายเพิ่มเติม
ในส่วนที่นักเรียนยังไม่เข้าใจ และช่วยกันประเมินผลการทางานกลุ่มว่า จุดเด่นของงานคืออะไร และ
อะไรคือสิ่งที่ควรปรับปรุงแก้ไข
ตัวอย่างเทคนิคการเรียนแบบร่วมแรงร่วมใจ
1) เพื่อนเรียน(Partners) ให้นักเรียนเตรียมจับคู่กันทาความเข้าใจเนื้อหาและ

134
สาระสาคัญของเรื่องที่ครูกาหนดให้ โดยคู่ที่ยังไม่เข้าใจอาจขอคาแนะนาจากครูหรือคู่อื่นที่เข้าใจดีกว่า
เมื่อคู่นั้นเกิดความเข้าใจดีแล้ว ก็ถ่ายทอดความรู้ให้เพื่อนคู่อื่นต่อไป
2) ปริศนาความคิด(Jigsaw) แบ่งกลุ่มนักเรียนโดยคละความสามารถเก่ง–อ่อน
เรียกว่า“กลุ่มบ้าน” (Home Groups) ครูแบ่งเนื้อหาออกเป็นหัวข้อย่อย ๆ เท่ากับจานวนสมาชิกกลุ่ม ให้
สมาชิกในกลุ่มศึกษาหัวข้อที่แตกต่างกัน นักเรียนที่ได้รับหัวข้อเดียวกันมารวมกลุ่มเพื่อร่วมกันศึกษา
เรียกว่า“กลุ่มผู้เชี่ยวชาญ” (Expert Groups) เมื่อร่วมกันศึกษาจนเข้าใจแล้ว สมาชิกแต่ละคนออกจากกลุ่ม
ผู้เชี่ยวชาญกลับไปกลุ่มบ้านของตนเอง จากนั้นถ่ายทอดความรู้ที่ตนศึกษามาให้เพื่อนๆ ในกลุ่มฟังจน
ครบทุกคน
3) กลุ่มร่วมมือ (Co-op)แบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่มคละความสามารถกัน แต่ละ
กลุ่มเลือกหัวข้อที่จะศึกษา เมื่อได้หัวข้อแล้วสมาชิกในกลุ่มช่วยกันกาหนดหัวข้อย่อย แล้วแบ่งหน้าที่กัน
รับผิดชอบ โดยศึกษาคนละ 1 หัวข้อย่อย จากนั้นสมาชิกนาผลงานมารวมกันเป็นงานกลุ่มช่วยกันเรียบ
เรียงเนื้อหาให้สอดคล้องกันและเตรียมทีมนาเสนอผลงานหน้าห้องเรียน เมื่อนาเสนอผลงานแล้ว ทุก
กลุ่มช่วยกันประเมินผลการทางานและผลงานกลุ่ม
9. กระบวนการคิดสร้างสรรค์
ความคิดสร้างสรรค์เป็นความสามารถทางสมองของมนุษย์ที่คิดได้กว้างไกล หลายแง่มุม และ
นาไปสู่การคิดประดิษฐ์สิ่งใหม่ ๆ เพื่อนาไปใช้ประโยชน์ได้อย่างเหมาะสม ความคิดสร้างสรรค์จึงถือว่า
เป็นคุณลักษณะทางความคิดอย่างหนึ่งที่มีความสาคัญต่อนักเรียนความคิดสร้างสรรค์มีองค์ประกอบที่
สาคัญ 4 อย่างได้แก่
1) ความคิดริเริ่ม หมายถึง ความสามารถในการคิดแปลกใหม่แตกต่างจากความคิดธรรมดาหรือ
ความคิดง่าย ๆ ความคิดริเริ่มอาจจะเกิดจากการนาความรู้เดิมมาดัดแปลงและประยุกต์ให้เกิดเป็นสิ่งใหม่
ขึ้น
2) ความคล่องในการคิด หมายถึง ความสามารถในการคิดตอบสนองต่อสิ่งเร้าให้ได้มากที่สุด
เท่าที่จะมากได้ หรือความสามารถคิดหาคาตอบที่เด่นชัดและตรงประเด็นมากที่สุดซึ่งจะนับปริมาณ
ความคิดที่ไม่ซ้ากันในเรื่องเดียวกัน
3) ความยืดหยุ่นในการคิด หมายถึง ความสามารถในการปรับสภาพของความคิดในสถานการณ์
ต่าง ๆ ได้ ความยืดหยุ่นเน้นในเรื่องของปริมาณที่เป็นประเภทใหญ่ ๆ ของความคิดแบบคล่องแคล่ว ความ
ยืดหยุ่นในการคิดจึงเป็นตัวเสริมและเพิ่มคุณภาพของความคล่องในการคิดให้มากขึ้นด้วยการจัดเป็น
หมวดหมู่และมีหลักเกณฑ์มากขึ้น
4) ความคิดละเอียดลออ หมายถึง ความสามารถในการมองเห็นรายละเอียดในสิ่งที่คนอื่นมองไม่
เห็น และยังรวมถึงการเชื่อมโยงสัมพันธ์สิ่งต่างๆ อย่างมีความหมาย

135
การจัดการเรียนการสอนที่ส่งเสริมให้นักเรียนเกิดกระบวนการคิดสร้างสรรค์ มีวิธีการดังนี้
1) ขั้นสร้างความตระหนัก เป็นขั้นที่ครูจะต้องกระตุ้นให้นักเรียนเกิดความอยากรู้อยากเห็นด้วย
วิธีการหรือเทคนิคต่างๆ เช่น เกม เพลง นิทาน
2) ขั้นระดมพลังความคิด ครูจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นกระบวนการคิด เช่น คิด
จินตนาการ คิดวิเคราะห์ คิดแปลกใหม่ คิดหลากหลาย เพื่อดึงศักยภาพของนักเรียนโดยมีครูคอยอานวย
ความสะดวกทุกขั้นตอน
3) ขั้นสร้างสรรค์งาน เมื่อนักเรียนได้ผ่านกระบวนการเรียนรู้แล้ว ครูควรจัดกิจกรรมที่ให้
นักเรียนได้สร้างสรรค์ชิ้นงานด้วยตนเองหรือทาเป็นกลุ่ม เช่นประดิษฐ์ชิ้นงานประเภทต่าง ๆ
4) ขั้นนาเสนอผลงาน เป็นขั้นที่เปิดโอกาสให้นักเรียนได้นาชิ้นงานที่สร้างเสร็จแล้วมาแสดงให้
คนอื่นได้รับรู้ วิพากษ์วิจารณ์ แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการนาเสนอผลงานของผู้อื่น ซึ่งเป็นขั้นที่
ส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมที่พึงประสงค์ การรู้จักการยอมรับ การมีเหตุผล การประยุกต์ การ
นาไปใช้ซึ่งจะทาให้นักเรียนเกิดความภาคภูมิใจ
5) ขั้นวัดและประเมินผล ครูประเมินผลงานของนักเรียนตามสภาพจริงและให้เกิดความ
หลากหลายพร้อมกับเปิดโอกาสให้นักเรียนได้ประเมินผลร่วมกับผู้อื่น มีการยอมรับ และเสนอแนะแนว
ทางแก้ไขบนพื้นฐานของหลักการทางประชาธิปไตย
6) ขั้นเผยแพร่ผลงาน เป็นการจัดกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้นักเรียนได้นาชิ้นงานมาเผยแพร่ใน
รูปแบบต่าง ๆ เช่น การจัดนิทรรศการ และการนาผลงานสู่สาธารณชนซึ่งเป็นการนาเสนอความรู้และ
ความคิดสร้างสรรค์ของนักเรียน เพื่อให้เพื่อนผู้ปกครองชุมชน และบุคคลที่เกี่ยวข้องได้ชื่นชมผลงาน
ของนักเรียน

136
* แฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio)
แฟ้มสะสมผลงาน หมายถึง แหล่งรวบรวมเอกสาร ผลงาน หรือหลักฐาน เพื่อใช้สะท้อนถึง
ผลสัมฤทธิ์ ความสามารถ ทักษะ และพัฒนาการของนักเรียน มีการจัดเรียบเรียงผลงานไว้อย่างเป็นระบบ
โดยนาความรู้ ความคิด และการนาเสนอมาผสมผสานกัน ซึ่งนักเรียนเป็นผู้คัดเลือกผลงานและมีส่วน
ร่วมในการประเมิน แฟ้มสะสมผลงานจึงเป็นหลักฐานสาคัญที่จะทาให้นักเรียนสามารถมองเห็น
พัฒนาการของตนเองได้ตามสภาพจริงรวมทั้งเห็นข้อบกพร่องและแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขให้ดี
ขึ้นต่อไป
ลักษณะสาคัญของการประเมินผลโดยใช้แฟ้มสะสมผลงาน
1. ครูสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการติดตามความก้าวหน้าของนักเรียนเป็นรายบุคคลได้เป็น
อย่างดีเนื่องจากมีผลงานสะสมไว้ ครูจะทราบจุดเด่น จุดด้อยของนักเรียนแต่ละคนจากแฟ้มสะสมผลงาน
และสามารถติดตามพัฒนาการได้อย่างต่อเนื่อง
2. มุ่งวัดศักยภาพของนักเรียนในการผลิตหรือสร้างผลงานมากกว่าการวัดความจาจากการ ทา
แบบทดสอบ
3. วัดและประเมินโดยเน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง คือ นักเรียนเป็นผู้วางแผน ลงมือปฏิบัติงาน
รวมทั้งประเมินและปรับปรุงตนเอง ซึ่งมีครูเป็นผู้ชี้แนะ เน้นการประเมินผลย่อยมากกว่าการประเมินผล
รวม
4. ฝึกให้นักเรียนรู้จักการประเมินตนเอง และหาแนวทางปรับปรุงพัฒนาตนเอง
5. นักเรียนเกิดความมั่นใจ ภาคภูมิใจในผลงานของตนเองและรู้ว่าตนเองมีจุดเด่นในเรื่องใด
6. ช่วยในการสื่อความหมายเกี่ยวกับความรู้ ความสามารถ ตลอดจนพัฒนาการของนักเรียนให้ผู้
ที่เกี่ยวข้องทราบ เช่น ผู้ปกครองฝ่ายแนะแนว ตลอดจนผู้บริหารของโรงเรียน
ขั้นตอนการประเมินผลโดยใช้แฟ้มสะสมผลงาน
การจัดทาแฟ้มสะสมผลงานมี 10 ขั้นตอน ซึ่งแต่ละขั้นตอนมีรายละเอียด ดังนี้
1) การวางแผนจัดทาแฟ้มสะสมผลงาน การจัดทาแฟ้มสะสมผลงานต้องมีส่วนร่วมระหว่างครู
นักเรียนและผู้ปกครอง
ครู การเตรียมตัวของครูต้องเริ่มจากการศึกษา และวิเคราะห์หลักสูตร คู่มือครู คาอธิบาย
รายวิชา วิธีการวัดและประเมินผลในหลักสูตรรวมทั้งครูต้องมีความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการ
ประเมินโดยใช้แฟ้มสะสมผลงาน จึงสามารถวางแผนกาหนดชิ้นงานได้
นักเรียน ต้องมีความเข้าใจเกี่ยวกับจุดประสงค์การเรียนรู้เนื้อหาสาระ การประเมินผลโดยใช้
แฟ้มสะสมผลงาน การมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนรู้ การกาหนดชิ้นงาน และบทบาทในการทางาน
กลุ่ม โดยครูต้องแจ้งให้นักเรียนทราบล่วงหน้า

137
ผู้ปกครอง ต้องเข้ามามีส่วนร่วมในการคัดเลือกผลงาน การแสดงความคิดเห็น และรับรู้
พัฒนาการของนักเรียนอย่างต่อเนื่อง ดังนั้น ก่อนทาแฟ้มสะสมผลงาน ครูต้องแจ้งให้ผู้ปกครองทราบ
หรือขอความร่วมมือ รวมทั้งให้ความรู้ในเรื่องการประเมินผลโดยใช้แฟ้มสะสมผลงานแก่ผู้ปกครองเมื่อ
มีโอกาส
2)การรวบรวมผลงานและจัดระบบแฟ้ม ในการรวบรวมผลงานต้องออกแบบการจัดเก็บหรือแยก
หมวดหมู่ของผลงานให้ดี เพื่อสะดวกและง่ายต่อการนาข้อมูลออกมาใช้ แนวทางการจัดหมวดหมู่ของ
ผลงาน เช่น
– จัดแยกตามลาดับ วัน เวลา ที่สร้างผลงานขึ้นมา
– จัดแยกตามความซับซ้อนของผลงาน เป็นการแสดงถึงทักษะหรือพัฒนาการของนักเรียนที่
มากขึ้น
– จัดแยกตามวัตถุประสงค์ เนื้อหา หรือประเภทของผลงาน
ผลงานที่อยู่ในแฟ้มสะสมผลงานอาจมีหลายเรื่อง หลายวิชา ดังนั้นนักเรียนจะต้องทาเครื่องมือ
ในการช่วยค้นหา เช่น สารบัญ ดัชนีเรื่อง จุดสี แถบสีติดไว้ที่ผลงานโดยมีรหัสที่แตกต่างกัน
3) การคัดเลือกผลงาน ในการคัดเลือกผลงานนั้นควรให้สอดคล้องกับเกณฑ์หรือมาตรฐานที่
โรงเรียน ครู หรือนักเรียนร่วมกันกาหนดขึ้นมา และผู้คัดเลือกผลงานควรเป็นนักเรียนเจ้าของแฟ้มสะสม
ผลงาน หรือมีส่วนร่วมกับครู เพื่อน และผู้ปกครอง
ผลงานที่เลือกเก็บเข้าแฟ้มสะสมผลงานควรมีลักษณะดังนี้
‟สอดคล้องกับเนื้อหาและวัตถุประสงค์ของการเรียนรู้
–เป็นผลงานชิ้นที่ดีที่สุดและมีความหมายต่อนักเรียนมากที่สุด
–สะท้อนให้เห็นถึงพัฒนาการของนักเรียนในทุกด้าน
– เป็นสื่อที่จะช่วยให้นักเรียนมีโอกาสแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับครู ผู้ปกครองและ
เพื่อน ๆ ส่วนจานวนชิ้นงานนั้นให้กาหนดตามความเหมาะสม ไม่ควรมีมากเกินไป เพราะอาจจะทาให้
ผลงานบางชิ้นไม่มีความหมาย แต่ถ้ามีน้อยเกินไปจะทาให้การประเมินไม่มีประสิทธิภาพ
4) สร้างสรรค์แฟ้มสะสมผลงานให้มีเอกลักษณ์ของตนเอง โครงสร้างหลักของแฟ้มสะสม
ผลงานอาจเหมือนกัน แต่นักเรียนสามารถตกแต่งรายละเอียดย่อยให้แตกต่างกันตามความคิดสร้างสรรค์
ของแต่ละบุคคล โดยอาจใช้ภาพ สี หรือสติกเกอร์ตกแต่งให้สวยงามและเน้นเอกลักษณ์ของเจ้าของแฟ้ม
สะสมผลงาน
5) การแสดงความคิดเห็นหรือความรู้สึกต่อผลงาน ในขั้นตอนนี้นักเรียนจะได้รู้จักการ
วิพากษ์วิจารณ์ หรือสะท้อนความคิดเกี่ยวกับผลงานของตนเองตัวอย่างข้อความที่ใช้แสดงความรู้สึกต่อ
ผลงาน เช่น
– ได้แนวคิดจากการทาผลงานชิ้นนี้มาจากไหน

138
– เหตุผลที่เลือกผลงานชิ้นนี้คืออะไร
– จุดเด่น จุดด้อยของผลงานชิ้นนี้คืออะไร
– รู้สึกพอใจกับผลงานชิ้นนี้มากน้อยเพียงใด
– ได้ข้อคิดอะไรจากการทาผลงานชิ้นนี้
6) ตรวจสอบความสามารถของตนเอง เป็นการเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ประเมินความสามารถ
ของตนเองโดยพิจารณาตามเกณฑ์ย่อย ๆ ที่ครูและนักเรียนช่วยกันกาหนดขึ้น เช่น นิสัยการทางาน
ทักษะทางสังคม การทางานเสร็จตามระยะเวลาที่กาหนด การขอความช่วยเหลือเมื่อมีความจาเป็น เป็น
ต้น นอกจากนี้ยังมีวิธีตรวจสอบความสามารถของตนเองอีกวิธีหนึ่ง คือ การให้นักเรียนเขียนวิเคราะห์
จุดเด่น จุดด้อยของตนเอง และสิ่งที่ต้องปรับปรุงแก้ไข
7) การประเมินผลงาน เป็นขั้นตอนที่สาคัญเนื่องจากเป็นการสรุปคุณภาพของงานและ
ความสามารถหรือพัฒนาการของนักเรียน การประเมินแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ การประเมินโดยไม่ให้
ระดับคะแนน และการประเมินโดยให้ระดับคะแนน
การประเมินโดยไม่ให้ระดับคะแนน ครูกลุ่มนี้มีความเชื่อว่าแฟ้มสะสมผลงานมีไว้เพื่อศึกษา
กระบวนการทางานศึกษาความคิดเห็น ความรู้สึกของนักเรียนที่มีต่อผลงานของตนเอง ตลอดจนดู
พัฒนาการหรือความก้าวหน้าของนักเรียนอย่างไม่เป็นทางการ ครู ผู้ปกครอง และเพื่อนสามารถให้คา
ชี้แนะแก่นักเรียนได้ ซึ่งวิธีการนี้จะทาให้นักเรียนได้เรียนรู้และปฏิบัติงานอย่างเต็มที่ โดยไม่ต้องกังวลว่า
จะได้คะแนนเท่าไร
การประเมินโดยให้ระดับคะแนน มีทั้งการประเมินตามจุดประสงค์การเรียนรู้ การประเมิน
ระหว่างภาคเรียน และการประเมินปลายภาคเรียน ซึ่งจะช่วยในวัตถุประสงค์ด้านการปฏิบัติเป็นหลัก การ
ประเมินแฟ้มสะสมผลงานต้องกาหนดมิติการให้คะแนน (Scoring Rubrics) ตามเกณฑ์ที่ครูและนักเรียน
ร่วมกันกาหนดขึ้น การให้ระดับคะแนนมีทั้งการให้คะแนนเป็นรายชิ้นก่อนเก็บเข้าแฟ้มสะสมผลงาน
และการให้คะแนนแฟ้มสะสมผลงานทั้งแฟ้ม ซึ่งมาตรฐานคะแนนนั้นต้องสอดคล้องกับวัตถุประสงค์การ
จัดทาแฟ้มสะสมผลงาน และมุ่งเน้นพัฒนาการของนักเรียนแต่ละคนมากกว่าการนาไปเปรียบเทียบกับ
บุคคลอื่น
8)การแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับผู้อื่น มีวัตถุประสงค์เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนได้รับฟัง
ความคิดเห็นจากผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ได้แก่ เพื่อน ครู และผู้ปกครองอาจทาได้หลายรูปแบบ เช่น การจัด
ประชุมในโรงเรียนโดยเชิญผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องมาร่วมกันพิจารณาผลงาน การสนทนาแลกเปลี่ยนระหว่าง
นักเรียนกับเพื่อน การส่งแฟ้มสะสมผลงานไปให้ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องช่วยให้ข้อเสนอแนะหรือคาแนะนา
ในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์นั้นนักเรียนจะต้องเตรียมคาถามเพื่อถามผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ซึ่ง
จะเป็นประโยชน์ในการปรับปรุงงานของตนเอง ตัวอย่างคาถาม เช่น
– ท่านคิดอย่างไรกับผลงานชิ้นนี้

139
– ท่านคิดว่าควรปรับปรุงแก้ไขส่วนใดอีกบ้าง
– ผลงานชิ้นใดที่ท่านชอบมากที่สุดเพราะอะไร
ฯลฯ
9)การปรับเปลี่ยนผลงาน หลังจากที่นักเรียนได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็น และได้รับคาแนะนา
จากผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องแล้ว จะนามาปรับปรุงผลงานให้ดีขึ้น ซึ่งนักเรียนสามารถนาผลงานที่ดีกว่าเก็บเข้า
แฟ้มสะสมผลงานแทนผลงานเดิม ทาให้แฟ้มสะสมผลงานมีผลงานที่ดี ทันสมัย และตรงตามจุดประสงค์
ในการประเมิน
10) การประชาสัมพันธ์ผลงานของนักเรียน เป็นการแสดงนิทรรศการผลงานของนักเรียนโดย
นาแฟ้มสะสมผลงานของนักเรียนทุกคนมาจัดแสดงร่วมกัน และเปิดโอกาสให้ผู้ปกครอง ครู และ
นักเรียนทั่วไปได้เข้าชมผลงาน ทาให้นักเรียนเกิดความภาคภูมิใจในผลงานของตนเอง
ผู้ที่เริ่มต้นทาแฟ้มสะสมผลงานอาจไม่ต้องดาเนินการทั้ง 10 ขั้นตอนนี้ แต่ใช้ขั้นตอนหลัก ๆ คือ
การรวบรวมผลงานและการจัดระบบแฟ้ม การคัดเลือกผลงานและการแสดงความคิดเห็นหรือความรู้สึก
ต่อผลงาน
องค์ประกอบสาคัญของแฟ้มสะสมผลงาน มีดังนี้
1)ส่วนนา ประกอบด้วย ปก คานา สารบัญ ประวัติส่วนตัว จุดมุ่งหมายของการทาแฟ้มสะสม
ผลงาน
2)ส่วนเนื้อหาแฟ้ม ประกอบด้วย ผลงาน ความคิดเห็นที่มีต่อผลงาน และ Rubrics ประเมินผล
งาน
3) ส่วนข้อมูลเพิ่มเติม ประกอบด้วย ผลการประเมินการเรียนรู้ การรายงานความก้าวหน้าโดยครู
และความคิดเห็นของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง เช่น เพื่อน ผู้ปกครอง

140
* ผังการออกแบบการจัดการเรียนรู้แบบ Backward Design
นักเรียนจะเข้าใจว่า…
1.
2.


นักเรียนจะรู้ว่า…
1.
2.
3.
ทักษะ/ความสามารถของนักเรียนที่นาไปสู่ความเข้าใจที่คงทน
1.
2.
3.
ขั้นที่ 2 ภาระงานและการประเมินผลการเรียนรู้ซึ่งเป็นหลักฐานที่แสดงว่านักเรียนมีผลการเรียนรู้ตามที่กาหนดไว้
อย่างแท้จริง











141
* รูปแบบแผนการจัดการเรียนรู้รายชั่วโมง
เมื่อครูออกแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิด Backward Design แล้ว ครูสามารถเขียนแผนการ
จัดการเรียนรู้รายชั่วโมงโดยใช้รูปแบบของแผนการจัดการเรียนรู้แบบเรียงหัวข้อซึ่งมีรายละเอียดดังนี้
ชื่อแผน...(ระบุชื่อและลาดับที่ของแผนการจัดการเรียนรู้)
ชื่อเรื่อง...(ระบุชื่อเรื่องที่จัดการเรียนรู้)
สาระที่...(ระบุสาระที่ใช้จัดการเรียนรู้)
เวลา...(ระบุระยะเวลาที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้ต่อ 1 แผน)
ชั้น...(ระบุชั้นที่จัดการเรียนรู้)
หน่วยการเรียนรู้ที่...(ระบุชื่อและลาดับที่ของหน่วยการเรียนรู้)
สาระสาคัญ...(เขียนความคิดรวบยอดหรือผังมโนทัศน์ของหัวเรื่องที่จัดการเรียนรู้)
ตัวชี้วัดช่วงชั้น...(ระบุตัวชี้วัดช่วงชั้นที่ใช้เป็นเป้าหมายของแผนการจัดการเรียนรู้)
จุดประสงค์การเรียนรู้...กาหนดให้สอดคล้องกับสมรรถนะสาคัญและคุณลักษณะอันพึง
ประสงค์ของนักเรียนหลังจากสาเร็จการศึกษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช
2551ซึ่งประกอบด้วย
 ด้านความรู้ (Knowledge: K)
 ด้านคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม (Affective: A)
 ด้านทักษะ/กระบวนการ (Performance: P)
การวัดและประเมินผลการเรียนรู้...(ระบุวิธีการและเครื่องมือวัดและประเมินผลที่สอดคล้อง
กับจุดประสงค์การเรียนรู้ทั้ง 3 ด้าน)
สาระการเรียนรู้...(ระบุสาระและเนื้อหาที่ใช้จัดการเรียนรู้โดยเขียนเฉพาะหัวเรื่องก็ได้)
กระบวนการจัดการเรียนรู้...(กาหนดให้สอดคล้องกับธรรมชาติของกลุ่มสาระและการ
บูรณาการข้ามสาระ)
กิจกรรมเสนอแนะ...(ระบุรายละเอียดของกิจกรรมที่นักเรียนควรปฏิบัติเพิ่มเติม)
แนวทางบูรณาการ...(เสนอแนะและระบุกิจกรรมของกลุ่มสาระอื่นที่บูรณาการร่วมกัน)
สื่อ/แหล่งการเรียนรู้...(ระบุรายการสื่อ อุปกรณ์และแหล่งการเรียนรู้ที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้)
บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้...(ระบุรายละเอียดของผลการจัดการเรียนรู้ตามแผนที่
กาหนดไว้ อาจนาเสนอข้อเด่นและข้อด้อยให้เป็นข้อมูลที่สามารถนาไปใช้เป็นส่วนหนึ่งของการทาวิจัย
ในชั้นเรียนได้)

142
* ใบความรู้การอาชีพ
ใบความรู้ที่1
เรื่อง บรรษัทข้ามชาติกับเศรษฐกิจของไทย
บรรษัทข้ามชาติ(Multi NationalCorporation : MNC) หมายถึง บรรษัทธุรกิจเอกชน
ในประเทศใดประเทศหนึ่ง ซึ่งมีอานาจการบริหารและการกาหนดนโยบายสูงสุดในประเทศแม่ และมี
การ
ดาเนินกิจการหรือสาขาครอบคลุมในหลาย ๆ ประเทศ
บรรษัทข้ามชาติมีบทบาทที่สาคัญ ดังนี้
1. บทบาทด้านการเมือง การขยายตัวของบรรษัทข้ามชาติส่งผลต่ออานาจหน้าที่ของรัฐ การ
ลงทุน
โดยตรงกับต่างประเทศ ก่อให้เกิดการแข่งขันในด้านอานาจรัฐกับบรรษัทข้ามชาติ ยิ่งเงินลงทุนเพิ่ม
มากขึ้นเท่าใด อานาจรัฐยิ่งลดลงฉะนั้นถ้ามีการขยายตัวของเงินทุนต่างชาติมากเท่าใด บทบาททาง
การเมืองของบรรษัทข้ามชาติก็เพิ่มมากขึ้น
2. บทบาทด้านเศรษฐกิจ บรรษัทข้ามชาติมีบทบาทต่อระบบเศรษฐกิจระหว่างประเทศและ
ระบบ
เศรษฐกิจของบางประเทศเพิ่มมากขึ้น กล่าวคือ บรรษัทข้ามชาติเป็นเครื่องมือในการสร้างความสัมพันธ์
ทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศที่พัฒนาแล้วกับประเทศที่กาลังพัฒนา การขยายการดาเนินงานไปทั่วโลก
ของบรรษัทข้ามชาติเป็นผลมาจากการขยายการลงทุนโดยอาศัยการลงทุนในต่างประเทศ
3. บทบาทด้านสังคม เมื่อบรรษัทข้ามชาติให้ความร่วมมือทางด้านเศรษฐกิจซึ่งจะนาไปสู่การ
สร้างความเข้าใจอันดีต่อกัน เกิดการเรียนรู้ทางวัฒนธรรมระหว่างบรรษัทข้ามชาติกับรัฐบาลและ
ประชาชนของประเทศที่บรรษัทข้ามชาติเข้าไปดาเนินธุรกิจ อย่างไรก็ตาม หากเกิดความไม่เท่าเทียมกัน
ทางเศรษฐกิจจะก่อให้เกิดการพึ่งพาประเทศพัฒนาแล้ว เพิ่มขึ้น ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อวัฒนธรรมของ
ประเทศที่กาลังพัฒนา บรรษัทข้ามชาติเป็นองค์กรธุรกิจเอกชนที่มุ่งแสวงหากาไร โดยผ่านการลงทุนข้าม
ชาติในกิจกรรมการผลิตการค้าและการเงิน ซึ่งเป็นที่ต้องการของประเทศกาลังพัฒนา บทบาทที่สาคัญอีก
ประการ คือ การเผยแพร่แนวคิดและทฤษฎีผ่านการสนับสนุนด้านวิชาการ การศึกษา ในรูปแบบของ
มูลนิธิ เช่น มูลนิธิโตโยต้า มูลนิธิร็อกกี้เฟลเลอร์ เป็นต้นสาหรับกลุ่มนักลงทุนต่างประเทศที่เข้ามาลงทุน
ทาการค้าในประเทศไทยที่เรารู้จัก คือบริษัทเกี่ยวกับอาหารและเครื่องดื่ม ได้แก่แมคโดนัลด์เคเอฟซีโค
คาโคล่า และเป๊ปซี่เป็นต้น

143
เรื่อง คุณลักษณะ 8 ประการที่นายจ้างต้องการ
คุณลักษณะในที่นี้ หมายถึง คุณสมบัติของผู้ปฏิบัติงานในฐานะพนักงาน หรือลูกจ้างของบริษัท
โดยผู้ที่จะไปสมัครงานควรสารวจว่าตนเองมีคุณลักษณะพื้นฐานตามที่นายจ้างต้องการหรือไม่ ซึ่งนักการ
ศึกษาได้สรุปคุณลักษณะที่นายจ้างต้องการไว้ 8 ประการ ดังนี้
1. คุณค่าเฉพาะตัว หมายถึง มีความซื่อสัตย์ นับถือตนเองและภาพพจน์ที่ดีต่อตนเอง มีเป้าหมาย
มั่นคงในอารมณ์ มีทัศนคติที่ดี และไม่จากัดความสามารถของตนเอง
2. มีทักษะในการแก้ปัญหาและการตัดสินใจ โดยมีความยืดหยุ่น มีความคิดสร้างสรรค์ และมี
แนวทางแปลกใหม่ สามารถปรับตัวเข้ากับความต้องการของงานที่เปลี่ยนแปลงได้ สามารถวางแผนและ
จัดการระบบการทางานได้สามารถใช้เหตุผล และตัดสินใจได้อย่างมีเหตุผล
3. ความสัมพันธ์กับผู้อื่น สามารถเข้ากับเพื่อนร่วมงานได้ดี มีไหวพริบ เป็นที่ยอมรับของผู้อื่น
ยอมรับข้อติชมต่าง ๆ ทางานเป็นทีมได้ มีความเป็นมิตร มีความเสมอต้นเสมอปลาย เต็มใจรับมอบหมาย
งานด้วยความยินดี ยอมรับการปกครองและคาปรึกษาแนะนาของหัวหน้า เคารพในสิทธิของผู้อื่น และมี
ความเป็นผู้นา
4. มีทักษะในการสื่อสาร รู้จักถามคาถาม รู้จักขอความช่วยเหลือผู้อื่นเมื่อจาเป็น แจ้งหัวหน้าเมื่อ
ต้องการหยุดงานพร้อมเหตุผล พูดจาฉะฉานชัดเจน และเป็นผู้ฟังที่ดี
5. มีทักษะในการทางาน สามารถทางานสาเร็จสมบูรณ์ตามกาหนด ปฏิบัติตามคาสั่งได้อย่างไม่
บกพร่อง มีสมาธิในการทางาน ทางานเป็นระเบียบเรียบร้อย ทางานอย่างจริงจังและต่อเนื่องและ
ปรับปรุงการทางานให้ดีขึ้นอยู่ตลอดเวลา
6. มีวุฒิภาวะ สามารถทางานได้ดีโดยไม่ต้องควบคุมหรือตรวจตรา น่าเชื่อถือ ไว้วางใจได้
มีความรับผิดชอบ ไม่นาปัญหาส่วนตัวมายุ่งเกี่ยวกับงาน ยินดีทางานพิเศษหรือทางานล่วงเวลาเมื่อมีงาน
ที่ต้องทาเร่งด่วน สุขุม และควบคุมตนเองได้
7. มีสุขนิสัยที่ดีและสร้างความปลอดภัยในการทางาน โดยปฏิบัติตามกฎความปลอดภัย รักษา
สุขนิสัยส่วนบุคคลอย่างดี มีความแข็งแรงทั้งด้านร่างกายและจิตใจเหมาะสมกับงานที่ทา
8. มีความรับผิดชอบงานโดยปฏิบัติตามนโยบายต่าง ๆ ของหน่วยงาน ให้ความสาคัญกับงานไม่
ถือว่าเป็นเพียงหน้าที่ ต้องการเรียนรู้อยู่ตลอดเวลา มีความซื่อสัตย์ต่อองค์กร เพื่อนร่วมงานและพยายาม
ทางานเต็มความสามารถเพื่อให้งานสาเร็จ
* สมชาติ กิจยรรยง. คิดใหม่ ทาใหม่ ก้าวไกลในอาชีพ. กรุงเทพฯ: อินฟอร์มีเดีย บีคส์, 2546.
หน้า 102.

144
เรื่อง เครื่องบันทึกเงินสดและไมโครฟิล์ม
เครื่องบันทึกเงินสด(Cash Register) เป็นเครื่องใช้สานักงานที่นิยมนามาใช้ในร้านค้า
เช่นร้านสะดวกซื้อ ร้านสรรพสินค้า ตลอดจนร้านค้าขนาดใหญ่ เครื่องบันทึกเงินสดสามารถบวก
ลบ คูณ หารได้ในเครื่อง มีแถบบันทึกรายการ 2 ส่วน คือส่วนที่หนึ่งให้กับลูกค้าแทนใบเสร็จรับเงิน
ส่วนที่สองจะบันทึกอยู่ภายในตัวเครื่องเพื่อแสดงหลักฐานการรับเงินและการตรวจสอบหากมีการ
ซื้อขายพนักงานขายจะกดบันทึกรายการทุกครั้ง เครื่องจะบันทึกแต่ละรายการทั้งปริมาณสินค้า
และจานวนเงิน เมื่อเสร็จสิ้นการรับเงินในแต่ละวันฝ่ายตรวจสอบจะรวมจานวนเงินและแถบ
บันทึก
ในเครื่องว่าถูกต้องตรงกันหรือไม่ ซึ่งจะต้องตรงกัน ถ้าจานวนเงินที่ได้รับต่ากว่าจานวนเงินที่
ปรากฏในแถบบันทึก พนักงานเก็บเงินจะต้องรับผิดชอบจานวนที่ขาดหายไป
ไมโครฟิล์ม(Microfilm)เป็นเครื่องใช้สานักงานที่องค์กรประเภทสถาบันการเงิน เช่น
ธนาคารนามาใช้เป็นเครื่องมือสาหรับการเก็บและบันทึกข้อมูลประจาวันไว้ในแผ่นฟิล์มเล็ก ๆ มี
อัตราความเร็วสูง โดยวิธีการถ่ายภาพถูกต้อง สมบูรณ์และรวดเร็ว เมื่อต้องการใช้ข้อมูลจะนาแผ่นฟิล์มมา
ขยายบนจอภาพซึ่งจะทาให้ได้รายละเอียดทุกอย่างครบถ้วนเหมือนจริงทุกประการ
ปัจจุบันเทคโนโลยีสมัยใหม่ได้ทาให้การจัดเก็บมีความก้าวหน้า แผ่นฟิล์มจะมีลักษณะเป็นม้วน
(Roll หรือReel) แมกกาซีนหรือแผ่นสี่เหลี่ยม(Magazine) ไมโครฟิช (Microfiche) ไมโคร
แจ๊กเกต(Microjacket) ฯลฯ การจัดเก็บข้อมูลเป็นหลักฐานสมัยใหม่ โดยระบบคอมพิวเตอร์
เอกสารหรือภาพจะถูกย่อเป็นเศษหนึ่งส่วนสี่ของขนาดเดิม ดังนั้น เครื่องไมโครฟิล์มจึงสามารถบันทึก
ข้อมูลได้เป็นจานวนมากแผ่นฟิล์มสามารถเก็บไว้ได้นานนับร้อยปี มีความปลอดภัย สามารถป้องกันการ
สูญหาย ประโยชน์ของไมโครฟิล์มคือ ประหยัดเวลาในการเก็บรักษาและการค้นหา ตลอดจนประหยัด
สถานที่และแรงงานในการจัดเก็บเอกสาร เป็นต้น ปัจจุบันธนาคารนามาใช้หาสถิติของลูกค้า เพื่อใช้เป็น
ข้อมูลในการพิจารณาสินเชื่อ บันทึกข้อมูลเกี่ยวกับเช็ค เป็นต้น

145
เรื่อง ข้อคิดก่อนประกอบอาชีพธุรกิจ
การประกอบธุรกิจมีความจาเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเรียนรู้จากข้อคิดเห็นของผู้ประกอบธุรกิจ
ที่ประสบความสาเร็จ ซึ่งสรุปได้ดังนี้
1. มีความรู้ความชานาญในการประกอบธุรกิจ ผู้ประกอบการควรเป็นผู้ที่มีความรู้ความชานาญ
และประสบการณ์มาก่อน ต้องหมั่นแสวงหาความรู้และประสบการณ์ใหม่ ๆ เพิ่มเติม ได้แก่ ความรู้
เกี่ยวกับสินค้าการสั่งซื้อสินค้า การขาย การรักษาลูกค้า การเงิน และการบัญชี อย่างไรก็ตาม การมี
ประสบการณ์และความรู้ไม่ถือว่าเป็นสิ่งที่เพียงพอ แต่ผู้ประกอบการจะต้องใช้ประสบการณ์ให้เกิด
ประโยชน์สูงสุด
2. เริ่มต้นธุรกิจจากเงินทุนของตนเอง การเริ่มต้นธุรกิจด้วยเงินกู้ยืมย่อมไม่ใช่วิธีการที่ดี
เพราะการลงทุนน้อยแต่กู้ยืมมากจะทาให้กาไรหายไป โดยกาไรที่ผู้ประกอบการควรจะได้กลับต้อง
นาไปใช้คืนให้แก่เจ้าของเงินกู้ในรูปของดอกเบี้ย ผู้ประกอบการที่ประสบความสาเร็จจากการเริ่มลงทุน
ของตนเองมักเป็นผู้ที่ยอมทางานหนักและใช้จ่ายอย่างประหยัด ดังนั้นผู้เริ่มต้นประกอบธุรกิจควรคานึง
ในหลักการปฏิบัติง่าย ๆ คือ รู้จักประมาณการค่าใช้จ่ายทั้งหมดอย่างละเอียด กาหนดราคาขาย
หาจุดคุ้มทุน และกาหนดกลยุทธ์การบริหารงานขาย
3. การเลือกทาเลที่ตั้งที่เหมาะสมกับธุรกิจโดยทั่วไปคนจะเข้าใจอยู่เสมอว่าทาเลที่ตั้งที่ดีเป็นเรื่อง
จาเป็นสาหรับการค้าปลีกเท่านั้น แต่ในความเป็นจริงร้านค้าส่งและโรงงานอุตสาหกรรมก็มีความจาเป็นที่
จะต้องเลือกทาเลที่ตั้งให้เหมาะสมด้วย เพราะทาเลที่ดีจะทาให้ลูกค้าสามารถติดต่อได้สะดวก และขนส่ง
ได้รวดเร็ว
4. มีความชานาญในการนาเสนอสินค้า คุณสมบัติสาคัญของผู้ที่มีความชานาญในการนาเสนอ
สินค้าจะต้องรู้จักตลาดของลูกค้าและตลาดของผู้ขายสินค้า ต้องรู้จักสร้างอานาจการซื้อซึ่งหมายถึงการ
กระตุ้นให้ลูกค้าหรือผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อได้ทุกเวลาที่ต้องการ
5. สามารถควบคุมเงินทุนหมุนเวียน ธุรกิจแต่ละประเภทมีความต้องการระดับเงินทุนหมุนเวียน
แตกต่างกันไปเมื่อนาเงินไปซื้อสินทรัพย์ถาวร เงินหมุนเวียนจะลดลงทันที ผลที่ตามมาก็คือ ขาดสภาพ
คล่องทางการเงิน หรือมีเงินไม่เพียงพอชาระหนี้ทางการค้า ธุรกิจที่มีการขยายตัวอยู่ตลอดเวลาจึง
จาเป็นต้องใช้เงินหมุนเวียนมากขึ้นอยู่เสมอ
6. ตรวจสอบกาไรและฐานะการเงิน ผู้ประกอบธุรกิจจาเป็นต้องคานึงถึงกาไรและฐานะการเงิน
ของกิจการควบคู่กันไป โดยตรวจสอบทุน กาไร และหนี้สินอยู่เสมอ เพื่อป้องกันความผิดพลาดเพราะ
อาจทาให้ขาดความเชื่อถือเป็นผลให้ธุรกิจหยุดชะงักได้

146
เรื่องอริยวัฑฒิ 5 หลักปฏิบัติที่นาไปสู่อารยชน
อริยวัฑฒิ 5 หมายถึง หลักปฏิบัติที่นาไปสู่ความเจริญงอกงามหรือความเป็นอารยชน มี 5
ประการ ได้แก่
1. งอกงามด้วยศรัทธา หมายถึง มีความเชื่อในสิ่งที่ควรเชื่อ เชื่ออย่างมีเหตุผลเชื่อว่าทาดีได้ดี ทา
ชั่วได้ชั่ว เชื่อมั่นในคาสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ความเชื่อหรือศรัทธาชั้นสูงขึ้นไปก็คือควรเชื่อมั่นในพระ
รัตนตรัยและในหลักความจริง ความดีงามอันมีเหตุผล ความเชื่อจึงนับว่าเป็นสื่อสาคัญที่จะทาให้ความ
เจริญให้เกิดขึ้น
2. งอกงามด้วยศีล หมายถึง รักษากาย จาจาให้เรียบร้อยเป็นปกติ ไม่สร้างความเดือดร้อนแก่
ตนเองผู้อื่น และสังคม ศีลถือเป็นหลักปฏิบัติเบื้องต้นของความดีงาม จะเห็นว่าก่อนการทาบุญทุกครั้ง
จะต้องมีการรับศีล 5ศีลในความหมายที่กว้างออกไปคือ วินัยวินัยทางศาสนา ได้แก่ ศีล วินัยของ
บ้านเมือง ได้แก่ กฎหมาย วินัยของสังคม ได้แก่ ขนบธรรมเนียมประเพณี ศีลหรือวินัยทาให้ผู้ปฏิบัติตาม
เป็นคนน่ารักสังคมสงบเรียบร้อย เพราะสมาชิกมีระเบียบวินัยรักใคร่ สามัคคีกัน
3. งอกงามด้วยสุตะ หมายถึง หมั่นศึกษาหาความรู้ เอาใจใส่ในการสดับตรับฟัง และรักการอ่าน
หนังสือ ปัจจุบันมีสื่อหลากหลายที่ทาให้เกิดสุตะ เช่น วิทยุโทรทัศน์โทรศัพท์ หนังสือพิมพ์
อินเทอร์เน็ต เป็นต้น คนที่มีสุตะดี เป็นคนที่มีโอกาสดีเป็นคนทันคน ทันโลก และทันต่อเหตุการณ์
4. งอกงามด้วยจาคะ หมายถึง รู้จักเสียสละ แบ่งปันสิ่งของที่มีอยู่แก่ผู้อื่น การเสียสละเป็นการ
แสดงถึงความมีน้าใจ ความรักเคารพ ความเห็นอกเห็นใจ เช่นพ่อแม่ให้ลูก ลูกให้พ่อแม่ หรือเพื่อน
ช่วยเหลือกัน เป็นต้น การเสียสละจะต้องเป็นสิ่งที่เรามีอยู่อย่าเกินกาลัง ข้อที่สาคัญ คือ ต้องมีความจริงใจ
และเต็มใจเสียสละจึงจะมีผลดี
5. งอกงามด้วยปัญญา หมายถึง มีความรู้ความเข้าใจในสิ่งต่างๆ จนสามารถนาความรู้นั้นไปใช้
ให้เกิดประโยชน์ได้ ทาให้เป็นคนที่มีเหตุผล รู้จักผิดชอบชั่ว ดี คุณ โทษ ประโยชน์ มิใช่ประโยชน์ผู้ที่มี
ปัญญาสามารถดาเนินชีวิตได้อย่างมีความสุขและความเจริญ พระพุทธเจ้าจึงตรัสสรรเสริญว่า ปัญญาเป็น
แสงสว่างในโลก

147
* ใบงาน การอาชีพ ม. 4‟6
กลุ่มสาระฯ การงานอาชีพฯ
ใบงานที่ 1
ชื่องาน วิเคราะห์ผลกระทบในการ
ประกอบอาชีพกับภาวะ
เศรษฐกิจปัจจุบัน
การอาชีพ
1. วิเคราะห์ผลกระทบในการประกอบอาชีพกับภาวะเศรษฐกิจปัจจุบันได้
2. ตระหนักถึงผลกระทบในการประกอบอาชีพกับภาวะเศรษฐกิจปัจจุบัน
3. นาข้อมูลไปเผยแพร่ต่อผู้ประกอบอาชีพแต่ละประเภทได้
วัสดุอุปกรณ์
ป้ายนิเทศ ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับผลกระทบในการประกอบอาชีพกับภาวะเศรษฐกิจปัจจุบัน
บทสรุปผลกระทบในการประกอบอาชีพกับภาวะเศรษฐกิจปัจจุบัน ภาพประกอบการจัดป้าย
นิเทศ กระดาษกาว เครื่องเย็บกระดาษ กรรไกร ดินสอ สีเมจิกไม้บรรทัด
วิธีการปฏิบัติงาน
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน แต่ละกลุ่มรวบรวมข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับผลกระทบในการ
ประกอบอาชีพกับภาวะเศรษฐกิจปัจจุบัน เพื่อนาไปจัดป้ายนิเทศ
2. ศึกษาวิธีการจัดป้ายนิเทศ เช่น การวางภาพ การนาเสนอข้อมูล การออกแบบตกแต่ง
3. วางแผนการปฏิบัติงานและกาหนดหน้าที่ความรับผิดชอบของสมาชิกแต่ละคน
4. ปฏิบัติงานตามแผนที่วางไว้
5. แต่ละกลุ่มหมุนเวียนกันจัดป้ายนิเทศกลุ่มละ 1สัปดาห์ จนครบทุกกลุ่ม
ข้อเสนอแนะ
หลังจากทุกกลุ่มได้จัดป้ายนิเทศเสร็จแล้ว ควรมีการประเมินผลงานของแต่ละกลุ่มเพื่อนาไปปรับปรุง
หรือพัฒนาวิธีการจัดป้ายนิเทศในครั้งต่อไป

148
การมอบหมายงาน การประเมินผล
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน
2. ศึกษาใบงานให้ละเอียด
3. จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ให้เรียบร้อย
4. ปฏิบัติงานตามขั้นตอน
1. สังเกตผลจากการวิเคราะห์และผลงานการจัด
ป้ายนิเทศ
2. การประเมินผลการจัดป้ายนิเทศของแต่ละ
กลุ่ม
3. การจัดเก็บวัสดุอุปกรณ์ได้อย่างถูกต้อง
ใบงานที่ 2
ชื่องาน การวางแผนประกอบอาชีพ
อิสระการอาชีพ
1. วางแผนการประกอบอาชีพอิสระได้
2. มีทักษะในการเลือกประกอบอาชีพอิสระได้เหมาะสมกับตนเอง
3. มีเจตคติที่ดีต่อการประกอบอาชีพอิสระ
ภาพและข้อมูลเกี่ยวกับการประกอบอาชีพอิสระ กระดาษบันทึก ปากกา ดินสอไม้บรรทัด
1. นักเรียนแต่ละคนวิเคราะห์ตนเอง แล้วเลือกประกอบอาชีพอิสระที่ชอบมากที่สุดคนละ 1 อาชีพ
2. วางแผนการประกอบอาชีพอิสระที่เลือกตามกระบวนการจัดการ ดังนี้
1) การตั้งเป้าหมาย
2) การวิเคราะห์ทรัพยากร
3) การวางแผนและการกาหนดทรัพยากร
4) การปฏิบัติตามแผนและการปรับแผน
5) การประเมินผล
3. นาเสนอผลงานและร่วมกันประเมินความเป็นไปได้ในการประกอบอาชีพของนักเรียนแต่ละคน

149
1. ศึกษาใบงานให้เรียบร้อย
2. จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ในการปฏิบัติงาน
1. ตรวจผลการวางแผนการประกอบอาชีพอิสระ
2. สังเกตทักษะในการตัดสินใจเลือกประกอบ
3. ความตั้งใจในการปฏิบัติงาน
ใบงานที่ 3 ชื่องาน แหล่งข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพ
1. บอกแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพได้
2. มีทักษะในการรวบรวมแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพ
3. เห็นประโยชน์ในการรวบรวมแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพ
แบบบันทึกข้อมูล ปากกา ดินสอ ไม้บรรทัด ยางลบ หนังสือพิมพ์ คอมพิวเตอร์
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน แต่ละกลุ่มรวบรวมแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพ เช่น หนังสือพิมพ์
คอมพิวเตอร์
2. แต่ละกลุ่มนาข้อมูลที่ได้มาสรุปเป็นรายงานกลุ่ม
3. แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนนาเสนอรายงานหน้าชั้นเรียนและร่วมกันอภิปราย
4. แต่ละกลุ่มหมุนเวียนกันจัดป้ายนิเทศเกี่ยวกับแหล่งข้อมูลกลุ่มละ 1 สัปดาห์ จนครบทุกกลุ่ม
1. ควรรวบรวมข้อมูลจากแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ และสามารถนามาอ้างอิงได้

150
2. ในการอภิปรายควรให้นักเรียนแต่ละกลุ่มเตรียมคาถามและคาตอบในเรื่องแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับ
อาชีพ เพื่อแสดงความคิดเห็นร่วมกัน
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4‟5 คน
2. ศึกษาใบงานให้ละเอียด
3. จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ให้เรียบร้อย
1. สังเกตจากการแสดงความคิดเห็นและ
การอภิปราย
2. สังเกตทักษะในการรวบรวมแหล่งข้อมูล
เกี่ยวกับอาชีพ
3. ตรวจรายงานผลการปฏิบัติงาน
ใบงานที่ 4 ชื่องาน การวางแผนสมัครงาน
1. วางแผนการสมัครงานได้
2. มีทักษะในการสมัครงาน
3. นาความรู้เกี่ยวกับการสมัครงานไปใช้ในชีวิตประจาวัน
ข้อมูลเกี่ยวกับการสมัครงาน กระดาษบันทึก ปากกา ดินสอ ไม้บรรทัด
1. นักเรียนแต่ละคนศึกษาข้อมูลการสมัครงาน
2. วางแผนการสมัครงานตามกระบวนการจัดการ ดังนี้
1) การตั้งเป้าหมาย
2) การวิเคราะห์ตนเอง
3) การวางแผนสมัครงาน
4) การปฏิบัติตามแผนและการปรับแผน

151
3. นาเสนอผลงานและร่วมกันประเมินความเป็นไปได้ในการสมัครงานของนักเรียนแต่ละคน
ควรศึกษาข้อมูลการสมัครงานจากแหล่งความรู้ต่าง ๆเพื่อใช้เป็นแนวทางในการวางแผน
สมัครงาน
1. ศึกษาใบงานให้เรียบร้อย
2. จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ในการปฏิบัติงาน
1. ตรวจผลการวางแผนการสมัครงาน
2. สังเกตทักษะในการสมัครงาน
3. ความตั้งใจในการปฏิบัติงาน

152
กลุ่มสาระฯ การงานอาชีพฯ ใบงานที่ 5 ชื่องาน แนวโน้มของเทคโนโลยี
1. อธิบายเกี่ยวกับแนวโน้มของการนาเทคโนโลยีมาใช้ในการทางานได้
2. มีทักษะในการรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับการนาเทคโนโลยีมาใช้ในการทางานจากแหล่งความรู้ต่างๆ
3. เห็นประโยชน์ของการศึกษาแนวโน้มของการนาเทคโนโลยีมาใช้ในการทางาน แล้วนาไปประยุกต์ใช้
ในชีวิตประจาวันได้
วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือ
1. แบบบันทึกข้อมูล
2. ปากกา ดินสอไม้บรรทัดยางลบ
3. ภาพข้อมูลเกี่ยวกับแนวโน้มของการนาเทคโนโลยีมาใช้ในการทางานจากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่ม 4–5 คน รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับการนาเทคโนโลยีมาใช้ในการทางานจากแหล่ง
ความรู้ต่าง ๆ เช่น กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
2. แต่ละกลุ่มรวบรวมข้อมูลแล้วร่วมกันวิเคราะห์แนวโน้มการนาเทคโนโลยีมาใช้ในการทางาน
3. แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนนาเสนอรายงานหน้าชั้นเรียนและนาผลงานไปติดที่ป้ายนิเทศ
1. ในการรวบรวมข้อมูลจากแหล่งความรู้ต่างๆ ควรเป็นแหล่งความรู้ที่น่าเชื่อถือ และสามารถนามาอ้างอิง
ได้
2. ในการอภิปรายควรให้แต่ละกลุ่มเตรียมคาถามและคาตอบเกี่ยวกับแนวโน้มการนาเทคโนโลยีมาใช้ใน
การทางานเพื่อแสดงความคิดเห็นร่วมกัน

153
1. ให้นักเรียนศึกษาใบงาน
2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน ระดม
ความคิด วางแผน และแบ่งหน้าที่ความ
รับผิดชอบในการปฏิบัติงาน
1. สังเกตจากการนาเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน
และรายงาน
2. สังเกตทักษะในการรวบรวมข้อมูลสถิติจาก
แหล่งข้อมูลต่าง ๆ
3. สังเกตความตั้งใจและการนาข้อมูลไป
ประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน
กลุ่มสาระฯ การงานอาชีพฯ ใบงานที่ 6 ชื่องาน วิธีการใช้เครื่องใช้
สานักงานการอาชีพ
1. อธิบายวิธีการใช้เครื่องใช้สานักงานได้
2. มีทักษะในการใช้เครื่องใช้สานักงาน
3. เห็นประประโยชน์ของการนาเครื่องใช้สานักงานมาใช้
1. เครื่องใช้สานักงาน เช่นเครื่องถ่ายเอกสาร เครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องโทรสาร
2. สมุดบันทึก ปากกา ยางลบ สาหรับบันทึกความรู้
1. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน จับสลากเลือกสาธิตการใช้เครื่องใช้สานักงานตามที่ครู
กาหนดให้
2. นักเรียนแต่ละกลุ่มสาธิตการใช้เครื่องใช้สานักงานให้เพื่อน ๆ กลุ่มอื่นสังเกต และวิจารณ์ ผลการ
สาธิตหน้าชั้นเรียนและร่วมกันอภิปราย
3. นักเรียนบันทึกผลการสาธิต และร่วมกันสรุปวิธีการใช้เครื่องใช้สานักงาน
1. ครูควรให้คาแนะนาเบื้องต้นเกี่ยวกับการใช้เครื่องใช้สานักงาน
2. ควรให้นักเรียนได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับการแสดงบทบาทสมมุติของแต่ละกลุ่มอย่าง
เต็มที่

154
2. นักเรียนศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับการใช้
เครื่องใช้สานักงาน
3. ปฏิบัติงานตามขั้นตอนของกระบวนการทางาน
1. ตรวจสอบผลการสาธิตและผลงาน
2. สังเกตทักษะในการใช้เครื่องใช้สานักงานแต่ละ
ชนิด
3. สังเกตจากพฤติกรรมความขยัน ความซื่อสัตย์
และความรับผิดชอบในขณะปฏิบัติงาน
กลุ่มสาระฯ การงานอาชีพฯ ใบงานที่ 7 ชื่องาน อาชีพจาลองจาหน่าย
สินค้าพื้นเมืองหรือสินค้าใน
ท้องถิ่น
1. อธิบายเกี่ยวกับการจาลองอาชีพจาหน่ายสินค้าพื้นเมืองหรือสินค้าในท้องถิ่นได้
2. มีทักษะกระบวนการทางาน และกระบวนการจัดการในการจาหน่ายสินค้าพื้นเมืองหรือสินค้าใน
ท้องถิ่น
3. เห็นคุณค่าของการจาลองอาชีพเพื่อนาไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวันได้
1. แบบสารวจสินค้าพื้นเมือง หรือสินค้าในท้องถิ่น
2. สินค้าพื้นเมืองหรือในท้องถิ่นประเภทต่าง ๆ
3. สมุดบัญชีบันทึกรายรับ-รายจ่าย ปากกาไม้บรรทัดน้ายาลบคาผิด
4. อื่น ๆ เช่น ป้ายโฆษณาสินค้า อุปกรณ์ตกแต่งสถานที่จาหน่ายสินค้า
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 7–8 คน ศึกษาค้นคว้าหาข้อมูลเกี่ยวกับสินค้าพื้นเมืองในท้องถิ่นจาก
หนังสือตารานักวิชาการ ปราชญ์ชาวบ้าน ร้านค้าย่อยต่าง ๆ และระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต
2. ทาการสารวจสินค้าพื้นเมืองที่มีจาหน่ายอยู่ทั่วไป โดยใช้การสังเกตสอบถาม และแบบสารวจ
3. ทาการวิเคราะห์ความพร้อมของผู้ประกอบอาชีพ เงินลงทุนรายได้ วัสดุ อุปกรณ์และเครื่องมือ แหล่ง
จาหน่าย
4. ดาเนินงานตามกระบวนการทางาน ได้แก่ การวิเคราะห์งานการวางแผนในการทางาน การปฏิบัติงาน
และการประเมินผลการทางาน
1. สินค้าพื้นเมืองที่นามาจาหน่าย ไม่ควรเป็นสินค้าที่ทามาจากวัสดุธรรมชาติที่หายาก หรือ
ไม่สามารถสร้างหรือปลูกขึ้นมาทดแทนได้ เพราะจะเป็นการทาลายทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อม
2. ควรให้ครู/อาจารย์ที่ปรึกษาเป็นผู้ควบคุมการเงินและการบัญชี

155
ความคิด วางแผนและแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ
ในการปฏิบัติงาน
1. สังเกตจากการนาเสนอผลงานหน้าชั้นเรียนและ
รายงาน
2. สังเกตทักษะการจัดการจาหน่ายสินค้า
กลุ่มสาระฯ การงานอาชีพฯ ใบงานที่ 8 ชื่องาน โครงงานอาชีพธุรกิจการ
พิมพ์การอาชีพ
1. อธิบายวิธีการทาโครงงานอาชีพธุรกิจการพิมพ์
2. มีทักษะพื้นฐานที่จาเป็นต่อการประกอบอาชีพ
3. สร้างเจตคติที่ดีต่อโครงงานอาชีพ
1. เครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องพิมพ์เอกสาร กระดาษพิมพ์เอกสาร
2. เครื่องเขียนได้แก่ปากกา ดินสอยางลบสีเมจิก
3. สมุดบัญชีบันทึกรายรับ-รายจ่ายแบบฟอร์มการรับ-ส่งงาน
1. ศึกษาวิธีเขียนโครงงาน เนื้อหาเสนอครู/อาจารย์ที่ปรึกษา
2. ศึกษาค้นคว้าวิธีการพิมพ์เอกสารประเภทต่าง ๆ จากหนังสือคู่มือหรือซีดีรอมเกี่ยวกับการใช้
โปรแกรมการพิมพ์เอกสาร (Word Processor) และจากครู/อาจารย์ผู้สอนด้านคอมพิวเตอร์
3. เตรียมความพร้อมด้านวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือ
4. วางแผนการปฏิบัติงานและกาหนดหน้าที่ความรับผิดชอบเกี่ยวกับเรื่องต่าง ๆ
5. ปฏิบัติงานตามขั้นตอนที่วางแผนไว้
6. ประเมินผลการปฏิบัติงานและสรุปผลงานร่วมกันกับเพื่อนในชั้นเรียนหลังสิ้นสุดโครงงาน
1. ควรปรับปรุงและพัฒนารูปแบบการพิมพ์รายงานให้อ่านง่าย ชัดเจน และสวยงาม
2. ควรตั้งราคาพิมพ์ด้วยราคาที่ยุติธรรมทั้งผู้ประกอบการและผู้ใช้บริการ

156
2. นักเรียนศึกษาค้นคว้าข้อมูลการประกอบธุรกิจ
หรือโครงงานอาชีพที่เกี่ยวกับการพิมพ์
3. ปฏิบัติงานตามขั้นตอนของโครงงานอาชีพ
1. ตรวจสอบผลการปฏิบัติงานและผลงาน
2. สังเกตทักษะในการใช้วัสดุ อุปกรณ์ และ
เครื่องมือแต่ละชนิด
3. สังเกตจากพฤติกรรมความขยัน ความซื่อสัตย์
และความรับผิดชอบในขณะปฏิบัติงาน
กลุ่มสาระฯ การงานอาชีพฯ ใบงานที่ 9 ชื่องาน สถานการณ์คุณธรรม
และจริยธรรมของคนใน
สังคมไทย
1. อธิบายเกี่ยวกับสถานการณ์คุณธรรมและจริยธรรมของคนในสังคมไทยได้
2. มีทักษะในการแสวงหาความรู้จากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ
3. เห็นประโยชน์ของการศึกษาสถานการณ์คุณธรรมและจริยธรรมในสังคมไทย
1. แบบบันทึกข้อมูล
3. ภาพข้อมูลเกี่ยวกับสถานการณ์คุณธรรมและจริยธรรมในสังคมไทยจากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 8–10 คน รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับการสถานการณ์คุณธรรมและจริยธรรมใน
สังคมไทยจากแหล่งความรู้ต่าง ๆ เช่น กระทรวงศึกษาธิการ ผลงานวิจัย บทความทางวิชาการ
2. แต่ละกลุ่มรวบรวมข้อมูลแล้วร่วมกันวิเคราะห์สถานการณ์คุณธรรมและจริยธรรมในสังคมไทย
3. แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนนาเสนอรายงานหน้าชั้นเรียนและนาผลงานไปติดที่ป้ายนิเทศ
1. ในการรวบรวมข้อมูลจากแหล่งความรู้ต่างๆ ควรเป็นแหล่งความรู้ที่น่าเชื่อถือ และสามารถนามา
อ้างอิงได้
2. ในการอภิปรายควรให้สมาชิกทุกคนในกลุ่มร่วมกันแสดงความคิดเห็นเพื่อหาข้อสรุปร่วมกัน และควร
ให้ครู/อาจารย์ผู้สอนตรวจสอบความถูกต้องอีกครั้งหนึ่ง

157
ความคิด วางแผนและแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ
ในการปฏิบัติงาน
1. สังเกตจากการนาเสนอผลงานหน้าชั้นเรียนและ
รายงาน
2. สังเกตทักษะการแสวงหาความรู้
กลุ่มสาระฯ การงานอาชีพฯ ใบงานที่ 10 ชื่องาน สารวจค่านิยมในการ
ทางานของเพื่อน ๆการอาชีพ
1. อธิบายค่านิยมที่ดีต่อการทางานได้
2. มีทักษะในการศึกษาค้นคว้า
3. มีค่านิยมที่ดีในการทางาน
1. แบบสารวจค่านิยมในการทางาน
1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5–6 คน เพื่อสารวจค่านิยมของเพื่อน ๆ ในโรงเรียนเกี่ยวกับค่านิยมในการ
ทางาน
2. ศึกษาวิธีเขียนแบบสัมภาษณ์เพื่อให้ได้ข้อมูลที่แท้จริงจากครู/อาจารย์ที่ปรึกษา
3. ศึกษาค้นคว้าค่านิยมในการทางานจากแหล่งความรู้ต่าง ๆ เพื่อนาข้อมูลมาใช้ในการสร้าง
แบบสอบถาม แล้วนาเสนอครู/อาจารย์ที่ปรึกษาอีกครั้งหนึ่ง
4. เตรียมความพร้อมด้านวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือ
5. วางแผนการปฏิบัติงานและกาหนดหน้าที่ความรับผิดชอบเกี่ยวกับเรื่องต่าง ๆ
6. ปฏิบัติงานตามขั้นตอนที่วางแผนไว้
7. ประเมินผลการปฏิบัติงานและสรุปอภิปรายผลงานร่วมกันกับเพื่อนในชั้นเรียนหลังสิ้นสุด
โครงงาน

158
2. นักเรียนศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับค่านิยมใน
การทางานเพื่อนาข้อมูลมาประกอบการสรุปผล
1. ตรวจสอบผลการการปฏิบัติงานและผลงาน
2. สังเกตทักษะในการใช้วัสดุ อุปกรณ์ และ
เครื่องมือที่ใช้แต่ละชนิด
3. สังเกตจากพฤติกรรมความขยัน ซื่อสัตย์ และ
ความรับผิดชอบในขณะปฏิบัติงาน

159
แบบบันทึกความรู้
เรื่องที่ศึกษา บันทึกเมื่อ
แหล่งค้นคว้า 1) จากหนังสือ ผู้แต่ง
โรงพิมพ์ ปีที่พิมพ์ หน้า
2) จากรายการวิทยุ–โทรทัศน์ชื่อรายการ
ออกอากาศเมื่อวันที่ เดือน พ.ศ.
3) จากเว็บไซต์
สรุปความรู้
ประโยชน์ที่ได้รับ
การนาไปใช้
แนวทางที่จะปฏิบัติต่อไป

160
แบบบันทึกผลการสารวจ
รายการ แหล่งที่พบ การนาไปใช้ประโยชน์
แบบบันทึกผลการอภิปราย
หัวข้อ/ประเด็นอภิปราย
สรุปผล
การนาไปใช้
ข้อเสนอแนะ/ความคิดเห็นเพิ่มเติม

161
แบบบันทึกการสัมภาษณ์
เรื่องที่สัมภาษณ์
ชื่อผู้ให้สัมภาษณ์ อาชีพ
ชื่อผู้สัมภาษณ์
สรุปผลการสัมภาษณ์
ประโยชน์ที่ได้รับจากการสัมภาษณ์
การนาความรู้ไปใช้

162
แบบประเมินผลงาน
1. แบบประเมินคุณภาพของชิ้นงาน
ที่
ชื่อ–นามสกุล
รายการประเมิน คะแนน
ระดับ
คุณภาพ
การออกแบบ ความประณีต
สวยงาม
ความถูกต้อง
ของผลงาน
ความคิด
สร้างสรรค์
5 5 5 5 20
4 = ดีมาก 3 = ดี 2 = พอใช้ 1 = ควรปรับปรุง
เกณฑ์การประเมินและระดับคุณภาพ
18–20 หมายถึง ดีมาก
15–17 หมายถึง ดี
9–14 หมายถึง พอใช้
1–8 หมายถึง ควรปรับปรุง
จานวนนักเรียนที่ผ่านระดับคุณภาพ คน
จานวนนักเรียนที่ไม่ผ่านระดับคุณภาพ คน
ลงชื่อ ผู้ประเมิน

163
2. แบบประเมินการนาเสนอผลงาน
ที่
ชื่อ–นามสกุล
รายการประเมิน
คะแนน ระดับ
คุณภาพ
ความ
พร้อมใน
การ
นาเสนอ
วิธีการ
นาเสนอ
น่าสนใจ
เนื้อหา
ถูกต้อง
ครบถ้วน
การใช้สื่อ
ประกอบ
การตอบ
คาถาม
ตรง
ประเด็น
4 4 4 4 4 20
4 = ดีมาก 3 = ดี 2 = พอใช้ 1 = ควรปรับปรุง
เกณฑ์การประเมินและระดับคุณภาพ
18–20 หมายถึง ดีมาก
15–17 หมายถึง ดี
9–14 หมายถึง พอใช้
1–8 หมายถึง ควรปรับปรุง
จานวนนักเรียนที่ผ่านระดับคุณภาพ คน ร้อยละ
จานวนนักเรียนที่ไม่ผ่านระดับคุณภาพ คน ร้อยละ
ลงชื่อ ผู้ประเมิน

164
ตัวอย่าง
แบบประเมินการทางานตามกระบวนการทางาน
เรื่อง กลุ่มที่
ภาคเรียนที่ ชั้น
รายการประเมิน ระดับคุณภาพ
1 2 3 4
1. การวิเคราะห์งาน
2. การวางแผนในการทางาน
3. การปฏิบัติงานตามลาดับขั้นตอน
4. การประเมินผลการทางาน
เกณฑ์การประเมิน แยกตามขั้นตอนของกระบวนการทางาน 4ขั้นตอน ดังนี้
1. การวิเคราะห์งาน
4 หมายถึง วิเคราะห์รายละเอียดของงานได้ครบถ้วนด้วยตนเอง
3 หมายถึง วิเคราะห์รายละเอียดของงานได้ครบถ้วนและต้องการความ
ช่วยเหลือจากครูเป็นบางครั้ง
2 หมายถึง วิเคราะห์รายละเอียดของงานได้ครบถ้วนแต่ต้องได้รับความช่วยเหลือจาก
ครูบ่อยครั้ง
1 หมายถึง วิเคราะห์รายละเอียดของงานไม่ครบถ้วน ต้องการความช่วยเหลือจากครู
ตลอดเวลา
2. การวางแผนในการทางาน
4 หมายถึง กาหนดวิธีการทางานตามลาดับก่อน–หลังได้ถูกต้องเหมาะสมกับเวลาที่กาหนดได้
ด้วยตนเอง
3 หมายถึง กาหนดวิธีการทางานตามลาดับก่อน–หลังได้ถูกต้องเหมาะสมกับเวลาที่กาหนด
และต้องการความช่วยเหลือจากครูเป็นบางครั้ง
2 หมายถึง กาหนดวิธีการทางานตามลาดับก่อน–หลังได้ถูกต้อง แต่ใช้เวลาเกินที่กาหนด
และต้องการความช่วยเหลือจากครู
1 หมายถึง กาหนดวิธีการทางานตามลาดับก่อน–หลังได้ไม่ถูกต้องและไม่เหมาะสมกับเวลาที่
กาหนดจึงต้องการความช่วยเหลือจากครูตลอดเวลา

165
3. การปฏิบัติงานตามลาดับขั้นตอน
4 หมายถึง ปฏิบัติงานตามแผนที่วางไว้ได้อย่างถูกต้อง รวดเร็วและปลอดภัย
3 หมายถึง ปฏิบัติงานตามแผนที่วางไว้ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย
2 หมายถึง ปฏิบัติงานตามแผนที่วางไว้ได้อย่างถูกต้อง แต่ต้องมีครูคอยดูแลและแนะนาเป็น
บางครั้ง
1 หมายถึง ปฏิบัติงานตามแผนที่วางไว้ได้อย่างถูกต้อง แต่ต้องมีครูคอยดูแลและแนะนา
บ่อยครั้ง
4. การประเมินผลการทางาน
4 หมายถึง ตรวจสอบผลการปฏิบัติงานและปรับปรุงแก้ไขข้อบกพร่องในการปฏิบัติงานได้
ด้วยตนเอง
แต่ครูต้องคอยดูแลและแนะนาเป็นบางครั้ง
แต่ครูต้องคอยดูแลและแนะนาบ่อยครั้ง
1 หมายถึง ตรวจสอบผลการปฏิบัติงานและปรับปรุงแก้ไขข้อบกพร่องในการปฏิบัติงานได้บ้าง
โดยครูต้องคอยดูแลและแนะนาตลอดเวลา

166
ทักษะกระบวนการเทคโนโลยี เป็นกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการคิดแก้ปัญหา การคิดริเริ่ม
สร้างสรรค์ การออกแบบ เพื่อนาไปสู่การประดิษฐ์และการปฏิบัติที่ทาให้มนุษย์ใช้สอยประโยชน์ได้ตาม
ความต้องการ และช่วยเพิ่มพูนประสิทธิภาพในการทากิจกรรมต่าง ๆ อีกด้วย ขั้นตอนของกระบวนการ
เทคโนโลยีมี 6 ขั้นตอนได้แก่ กาหนดปัญหาหรือความต้องการ รวบรวมข้อมูล เลือกวิธีการแก้ปัญหา
ออกแบบและปฏิบัติ ประเมินผลและปรับปรุงหรือพัฒนา
แบบประเมินการทางานตามกระบวนการเทคโนโลยี
1 2 3 4
1. กาหนดปัญหาหรือความต้องการ
2. รวบรวมข้อมูล
3. เลือกวิธีการแก้ปัญหา
4. ออกแบบและปฏิบัติ
5. ประเมินผล
6. ปรับปรุงหรือพัฒนา
เกณฑ์การประเมิน แยกตามขั้นตอนของกระบวนการเทคโนโลยี 6 ขั้นตอน ดังนี้
1. กาหนดปัญหาหรือความต้องการ
4 หมายถึง กาหนดปัญหาหรือความต้องการด้วยตนเองได้ตรงประเด็น ชัดเจน และเหมาะสม
กับเวลาได้ดีมาก
กับเวลาได้ดี
กับเวลาได้พอใช้
1 หมายถึง กาหนดปัญหาหรือความต้องการด้วยตนเองได้ตรงประเด็น เหมาะสม แต่ต้อง
ได้รับคาแนะนาจากครู

167
2. รวบรวมข้อมูล
4 หมายถึง มีการศึกษาค้นคว้าข้อมูลหรือข้อเท็จจริงที่เกี่ยวข้องกับปัญหาหรือความต้องการ
อย่างชัดเจนและครอบคลุม
แต่ยังไม่ครอบคลุม
เพียงบางส่วน
1 หมายถึง มีการศึกษาค้นคว้าข้อมูลหรือข้อเท็จจริงที่ไม่เกี่ยวข้องกับปัญหาหรือความต้องการ
3. เลือกวิธีการแก้ปัญหา
4 หมายถึง วิเคราะห์ข้อดี–ข้อเสียของแต่ละวิธีได้ถูกต้องและตัดสินใจเลือกวิธีการแก้ปัญหา
ที่ดีที่สุดได้ด้วยตนเอง
3 หมายถึง วิเคราะห์ข้อดี–ข้อเสียของแต่ละวิธีได้ถูกต้องและตัดสินใจเลือกวิธีการแก้ปัญหาที่
ดีได้ด้วยตนเอง
2 หมายถึง วิเคราะห์ข้อดี–ข้อเสียของแต่ละวิธีได้ถูกต้องแต่ต้อง มีครูคอยแนะนาในการ
ตัดสินใจเลือกวิธีการแก้ปัญหาในบางครั้ง
1 หมายถึง วิเคราะห์ข้อดี–ข้อเสียของแต่ละวิธีได้ถูกต้อง แต่ตัดสินใจเลือกวิธีการแก้ปัญหา
ไม่ได้เลย
4. ออกแบบและปฏิบัติ
4 หมายถึง ออกแบบชิ้นงานได้ตรงกับความต้องการและดาเนินการสร้างชิ้นงานได้ถูกต้อง
ครบถ้วน
เป็นส่วนใหญ่
เป็นบางส่วน
1 หมายถึง ออกแบบชิ้นงานได้ตรงกับความต้องการและดาเนินการสร้างชิ้นงานได้ไม่เหมาะสม

168
5. ประเมินผล
4 หมายถึง วิเคราะห์ข้อดี–ข้อเสียของชิ้นงานได้ถูกต้อง ตรงประเด็นและรวดเร็ว
ได้ด้วยตนเอง
3 หมายถึง วิเคราะห์ข้อดี–ข้อเสียของชิ้นงานได้ถูกต้อง และตรงประเด็น แต่ต้องมีครูคอย
ดูแลและแนะนาเป็นบางครั้ง
2 หมายถึง วิเคราะห์ข้อดี–ข้อเสียของชิ้นงานได้ถูกต้องแต่ต้องได้รับความช่วยเหลือจาก
ครูบ่อยครั้ง
1 หมายถึง วิเคราะห์ข้อดี–ข้อเสียของชิ้นงานได้แต่ต้องได้รับความช่วยเหลือจาก
ครูตลอดเวลา
6. ปรับปรุงหรือพัฒนา
4 หมายถึง ดาเนินการปรับปรุงหรือพัฒนาจุดบกพร่องของชิ้นงานได้ถูกต้องและเหมาะสมกับ
เวลาได้ด้วยตนเอง
เวลาได้ แต่ต้องมีครูคอยดูแลและแนะนาเป็นบางครั้ง
เวลาได้ด้วยตนเอง แต่ต้องได้รับความช่วยเหลือจากครูบ่อยครั้ง
1 หมายถึง ดาเนินการปรับปรุงหรือพัฒนาจุดบกพร่องของชิ้นงานไม่ได้เลยจึงต้องการความ
ช่วยเหลือจากครูตลอดเวลา
ทักษะการจัดการ เป็นความพยายามของบุคคลที่จะจัดระบบงาน (ทางานเป็นรายบุคคล) และ
จัดระบบคน (ทางานเป็นกลุ่ม) เพื่อให้ทางานสาเร็จตามเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งทักษะการ
จัดการ เป็นวิธีการหรือรูปแบบในการปฏิบัติงานเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด ประกอบด้วยขั้นตอนการ
ตั้งเป้าหมาย การวิเคราะห์ทรัพยากร การวางแผนและการกาหนดทรัพยากร การปฏิบัติตามแผนและการ
ปรับแผน การประเมินผล

169
แบบประเมินทักษะการจัดการในการทางาน
1 2 3 4
1. การตั้งเป้าหมาย
2. การวิเคราะห์ทรัพยากร
3. การวางแผนและการกาหนดทรัพยากร
4. การปฏิบัติตามแผนและการปรับแผน
5. การประเมินผล
เกณฑ์การประเมิน แยกตามขั้นตอนของทักษะการจัดการ 5 ขั้นตอน ดังนี้
1. การตั้งเป้าหมาย
4 หมายถึง กาหนดเป้าหมายสอดคล้องกับความต้องการด้วยตนเองได้ตรงประเด็น ชัดเจน
และเหมาะสมกับเวลาได้ดีมาก
และเหมาะสมกับเวลาได้ดี
และเหมาะสมกับเวลาได้พอใช้
1 หมายถึง กาหนดเป้าหมายสอดคล้องกับความต้องการด้วยตนเองได้ตรงประเด็น เหมาะสม
แต่ต้องได้รับคาแนะนาจากครู

170
2. การวิเคราะห์ทรัพยากร
4 หมายถึง วิเคราะห์รายละเอียดของทรัพยากรได้ครบถ้วน ชัดเจน และถูกต้องได้ด้วย
ตนเอง
3 หมายถึง วิเคราะห์รายละเอียดของทรัพยากรได้ครบถ้วนและถูกต้องแต่ต้องได้รับ
คาแนะนา ช่วยเหลือจากครูเป็นบางครั้ง
2 หมายถึง วิเคราะห์รายละเอียดของทรัพยากรได้ครบถ้วน แต่ต้องได้รับความ
ช่วยเหลือจากครูบ่อยครั้ง
1 หมายถึง วิเคราะห์รายละเอียดของทรัพยากรได้ไม่ครบถ้วนต้องการความช่วยเหลือจาก
ครูตลอดเวลา
3. การวางแผนและการกาหนดทรัพยากร
4 หมายถึง วางแผนการทางานได้ถูกต้อง ชัดเจน เหมาะสมกับเวลา และเลือกใช้ทรัพยากรที่มี
อยู่ได้ถูกต้อง เหมาะสม และคุ้มค่าได้ด้วยตนเอง
3 หมายถึง วางแผนการทางานได้ถูกต้อง ชัดเจน เหมาะสมกับเวลา แต่การเลือกใช้
ทรัพยากรที่มีอยู่ยังไม่ถูกต้อง เหมาะสม และคุ้มค่า
2 หมายถึง วางแผนการทางานได้ถูกต้อง เหมาะสมกับเวลา แต่การเลือกใช้ทรัพยากรที่มี
อยู่ยังไม่ถูกต้องและคุ้มค่าจึงต้องได้รับคาแนะนาบ่อยครั้ง
1 หมายถึง ไม่สามารถวางแผนการทางานและเลือกใช้ทรัพยากรได้ถูกต้องและเหมาะสม
กับเวลาจึงต้องได้รับคาแนะนาอยู่ตลอดเวลา
4. การปฏิบัติตามแผนและการปรับแผน
4 หมายถึง ดาเนินการและใช้ทรัพยากรตามแผนที่วางไว้ได้และเมื่อเกิดปัญหาสามารถ
ปรับเปลี่ยนแผนได้ถูกต้องและเหมาะสมได้ด้วยตนเอง
3 หมายถึง ดาเนินการและใช้ทรัพยากรตามแผนที่วางไว้ได้แต่เมื่อเกิดปัญหาไม่สามารถ
ปรับเปลี่ยนแผนได้ถูกต้องหรือไม่เหมาะสม
2 หมายถึง ดาเนินการและใช้ทรัพยากรตามแผนที่วางไว้ไม่ได้ และเมื่อเกิดปัญหาไม่สามารถ
ปรับเปลี่ยนแผนได้เหมาะสมจึงต้องได้รับคาแนะนาบ่อยครั้ง
1 หมายถึง ไม่สามารถดาเนินการและใช้ทรัพยากรตามแผนที่วางไว้ได้และเมื่อเกิดปัญหาไม่
สามารถปรับเปลี่ยนแผนได้จึงต้องได้รับคาแนะนาอยู่ตลอดเวลา

171
4 หมายถึง มีการประเมินความสามารถและประสิทธิภาพการปฏิบัติงานและผลงานและ
ปรับปรุงข้อบกพร่องของงานได้ถูกต้องเหมาะสมได้ด้วยตนเอง
ปรับปรุงข้อบกพร่องของงานได้เหมาะสม
ปรับปรุงข้อบกพร่องของงานได้แต่ต้องได้รับคาแนะนาบางครั้ง
1 หมายถึง ไม่สามารถประเมินความสามารถและประสิทธิภาพการปฏิบัติงานและผลงานได้
และไม่สามารถปรับปรุงข้อบกพร่องของงานได้จึงต้องได้รับคาแนะนาอยู่
ตลอดเวลา
โครงงาน เป็นการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติและศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง
ตามแผนการดาเนินงานที่นักเรียนได้จัดขึ้นโดยครูช่วยให้คาแนะนาปรึกษา กระตุ้นให้คิด และติดตาม
การปฏิบัติงานจนบรรลุเป้าหมาย

172
แบบประเมินโครงงาน
ชื่อโครงงาน กลุ่มที่
เลขที่ ชื่อ–สกุล
รวม
จานวน
รายการ
ที่ผ่าน
เกณฑ์
ขั้นต่า
สรุป
กาหนดประเด็นปัญหาชัดเจน
วางแผนกาหนดขั้นตอนการ
แก้ปัญหาได้เหมาะสม
ลงมือปฏิบัติตามแผน
สามารถนาไปใช้แก้ปัญหาใน
ชีวิตประจาวัน
เขียนรายงานนาเสนอ
ผ่าน
ไม่
ผ่าน
1
2
3
4
5
เกณฑ์การประเมิน แยกตามองค์ประกอบย่อย 5 ด้าน
1. กาหนดประเด็นปัญหาชัดเจน
4 หมายถึง กาหนดประเด็นปัญหาได้ด้วยตนเอง ปัญหาที่กาหนดมีความเฉพาะเจาะจงชัดเจนดี
มาก
3 หมายถึง กาหนดประเด็นปัญหาได้ด้วยตนเอง ปัญหาที่กาหนดมีความเฉพาะเจาะจงชัดเจนดี
2 หมายถึง กาหนดประเด็นปัญหาได้ด้วยตนเองเป็นบางส่วนปัญหาที่กาหนดมีความ
เฉพาะเจาะจงชัดเจนพอใช้
1 หมายถึง กาหนดประเด็นปัญหาด้วยตนเองไม่ได้
2. วางแผนกาหนดขั้นตอนการแก้ปัญหาได้เหมาะสม
4 หมายถึง ออกแบบวิธีการ ขั้นตอนการแก้ปัญหาระบุควบคุมตัวแปรได้ถูกต้องเหมาะสม
3 หมายถึง ออกแบบวิธีการ ขั้นตอนการแก้ปัญหาระบุควบคุมตัวแปรได้ค่อนข้างเหมาะสม
2 หมายถึง ออกแบบวิธีการ ขั้นตอนการแก้ปัญหาระบุควบคุมตัวแปรได้เหมาะสมพอใช้
1 หมายถึง ออกแบบวิธีการ ขั้นตอนการแก้ปัญหาระบุควบคุมตัวแปรได้ไม่เหมาะสม

173
3. ลงมือปฏิบัติตามแผน
4 หมายถึง ลงมือแก้ปัญหาตามขั้นตอนที่กาหนดไว้อย่างครบถ้วนจริงจังสามารถค้นพบความรู้
ข้อคิด แนวทางการปฏิบัติตามประเด็นปัญหาที่ตั้งไว้ด้วยตนเองทั้งหมด
3 หมายถึง ลงมือแก้ปัญหาตามขั้นตอนที่กาหนดไว้อย่างครบถ้วนจริงจังสามารถค้นพบความรู้
ข้อคิด แนวทางการปฏิบัติตามประเด็นปัญหาที่ตั้งไว้ด้วยตนเองเป็นส่วนใหญ่
2 หมายถึง ลงมือปฏิบัติตามขั้นตอนที่กาหนดบ้าง แต่ไม่ครบถ้วน สามารถค้นพบความรู้
ข้อคิด แนวทางการปฏิบัติตามประเด็นปัญหาที่ตั้งไว้ด้วยตนเองเป็นบางส่วน
1 หมายถึง ลงมือปฏิบัติตามขั้นตอนที่กาหนดได้น้อยมาก ไม่สามารถค้นพบความรู้ ข้อคิด
แนวทางการปฏิบัติตามประเด็นปัญหาที่ตั้งไว้
4. สามารถนาไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจาวัน
4 หมายถึง นาข้อค้นพบ วิธีปฏิบัติไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจาวันได้ครบถ้วน ถูกต้อง และ
ต่อเนื่อง
3 หมายถึง นาข้อค้นพบ วิธีปฏิบัติไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจาวันได้ครบถ้วน ถูกต้อง แต่ขาด
ความต่อเนื่อง
2 หมายถึง นาข้อค้นพบ วิธีปฏิบัติไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจาวันได้เป็นบางส่วน และต้อง
กระตุ้นเตือนให้ปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง
1 หมายถึง นาข้อค้นพบ วิธีปฏิบัติไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจาวันได้น้อยมาก หรือไม่นาไปใช้
เลย
5. เขียนรายงานนาเสนอ
4 หมายถึง บันทึกผลการศึกษาค้นคว้าและนาเสนอข้อมูลได้ถูกต้องชัดเจน แสดงให้เห็นถึง
ขั้นตอนการวางแผน การลงมือแก้ปัญหาและข้อค้นพบที่ได้ครบถ้วน
3 หมายถึง บันทึกผลการศึกษาค้นคว้าและนาเสนอข้อมูลได้ถูกต้องชัดเจน แสดงให้เห็นถึง
ขั้นตอนการวางแผน การลงมือแก้ปัญหา และข้อค้นพบที่ได้ค่อนข้างครบถ้วน
2 หมายถึง บันทึกผลการศึกษาค้นคว้าและนาเสนอข้อมูลได้บ้าง แสดงให้เห็นถึงขั้นตอนการ
วางแผน การลงมือแก้ปัญหา และข้อค้นพบที่ได้เพียงบางส่วน
1 หมายถึง บันทึกผลการศึกษาค้นคว้าและนาเสนอข้อมูลได้น้อยมาก เห็นขั้นตอนการวางแผน
การลงมือแก้ปัญหา และข้อค้นพบที่ได้ไม่ชัดเจน

174
เกณฑ์การตัดสินผลการประเมิน
นักเรียนต้องมีพฤติกรรมในแต่ละรายการอย่างน้อยระดับ 2 ขึ้นไป จานวน 3 ใน 5 รายการ
แฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio) เป็นแหล่งรวบรวมผลงานของนักเรียนอย่างเป็นระบบ ที่นามาใช้
ประเมินสมรรถภาพของนักเรียน เพื่อช่วยให้นักเรียน ครูผู้ปกครอง หรือผู้ที่เกี่ยวข้องเกิดความเข้าใจและ
มองเห็นอย่างเป็นรูปธรรมได้ว่า การปฏิบัติงานและผลงานของนักเรียนมีคุณภาพมาตรฐานอยู่ในระดับใด
แฟ้มสะสมผลงานเป็นเครื่องมือประเมินผลตามสภาพจริงที่ให้โอกาสนักเรียนได้ใช้ผลงานจาก
ที่ได้ปฏิบัติจริงสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจถึงความสามารถที่แท้จริงของตน ซึ่งผลงานที่เก็บสะสมในแฟ้ม
สะสมผลงานมีหลายลักษณะ เช่น การเขียนรายงาน บทความ การศึกษาค้นคว้า สิ่งประดิษฐ์ การทา
โครงงาน บันทึกการบรรยาย บันทึกการทดลอง บันทึกการอภิปราย บันทึกประจาวัน แบบทดสอบ

175
แบบบันทึกความคิดเห็นเกี่ยวกับการประเมินชิ้นงานในแฟ้มสะสมผลงาน
ชื่อชิ้นงาน วันที่ เดือน พ.ศ.
หน่วยการเรียนรู้ที่ เรื่อง
รายการประเมิน บันทึกความคิดเห็นของนักเรียน
1. เหตุผลที่เลือกชิ้นงานนี้ไว้ในแฟ้มสะสมผลงาน
2. จุดเด่นและจุดด้อยของงานชิ้นนี้มีอะไรบ้าง
3. ถ้าจะปรับปรุงงานชิ้นนี้ให้ดีขึ้นควรปรับปรุง
อย่างไร
4. งานชิ้นนี้ควรได้คะแนนเท่าใด เพราะเหตุใด (ถ้า
กาหนดให้คะแนนเต็ม 10 คะแนน)
ความเห็นของครูหรือที่ปรึกษา ความเห็นของผู้ปกครอง
ผลการประเมินของครูหรือที่ปรึกษา

176
แบบประเมินแฟ้มสะสมผลงาน
ระดับคุณภาพ
1 2 3 4
1. โครงสร้างและองค์ประกอบ
2. แนวความคิดหลัก
4. การนาเสนอ
เกณฑ์การประเมิน แยกตามองค์ประกอบย่อย 4 ด้าน
ระดับคุณภาพ รายการประเมิน
1. โครงสร้างและองค์ประกอบ
4 ผลงานมีองค์ประกอบที่สาคัญครบถ้วนและจัดเก็บได้อย่างเป็นระบบ
3 ผลงานมีองค์ประกอบที่สาคัญเกือบครบถ้วนและส่วนใหญ่จัดเก็บอย่างเป็นระบบ
2 ผลงานมีองค์ประกอบที่สาคัญเป็นส่วนน้อยแต่บางชิ้นงานมีการจัดเก็บที่เป็นระบบ
1 ผลงานขาดองค์ประกอบที่สาคัญและการจัดเก็บไม่เป็นระบบ
2. แนวความคิดหลัก
4 ผลงานสะท้อนแนวความคิดหลักของนักเรียนที่ได้ความรู้ทางการงานอาชีพและ
เทคโนโลยี มีหลักฐานแสดงว่ามีการนาความรู้ไปใช้ประโยชน์ได้มาก
3 ผลงานสะท้อนแนวความคิดหลักของนักเรียนที่ได้ความรู้ทางการงานอาชีพและ
เทคโนโลยี มีหลักฐานแสดงว่าสามารถนาความรู้ไปใช้ในสถานการณ์ตัวอย่างได้
2 ผลงานสะท้อนแนวความคิดหลักของนักเรียนว่าได้ความรู้ทางการงานอาชีพและ
เทคโนโลยี บ้าง มีหลักฐานแสดงถึงความพยายามที่จะนาไปใช้ประโยชน์
1 ผลงานจัดไม่เป็นระบบ มีหลักฐานแสดงว่ามีความรู้ทางการงานอาชีพและเทคโนโลยีน้อย
มาก
4 มีการประเมินความสามารถและประสิทธิภาพการปฏิบัติงานและผลงาน รวมทั้งมีการ
เสนอแนะโครงการที่เป็นไปได้ที่จะจัดทาต่อไปไว้อย่างชัดเจนหลายโครงการ

177
3 มีการประเมินความสามารถและประสิทธิภาพการปฏิบัติงานและผลงาน รวมทั้งการ
เสนอแนะโครงการที่ควรจัดทาต่อไป
2 มีการประเมินความสามารถและประสิทธิภาพการปฏิบัติงานและผลงานบ้าง รวมทั้งมีการ
เสนอแนะโครงการที่จะทาต่อไปแต่ไม่ชัดเจน
1 มีการประเมินประสิทธิภาพการปฏิบัติงานและผลงานน้อยมากและไม่มีข้อเสนอแนะใด
ๆ
4. การนาเสนอ
4 เขียนบทสรุปและรายงานที่มีระบบดี มีขั้นตอน มีข้อมูลครบถ้วน มีการประเมินผล
ครบถ้วน แสดงออกถึงความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
3 เขียนบทสรุปและรายงานแสดงให้เห็นว่ามีขั้นตอนการจัดเก็บผลงาน มีการประเมินผล
งานเป็นส่วนมาก
2 เขียนบทสรุปและรายงานแสดงให้เห็นว่ามีขั้นตอนการจัดเก็บผลงาน มีการประเมินผล
เป็นบางส่วน
1 เขียนบทสรุปและรายงานแสดงให้เห็นว่ามีขั้นตอนการจัดเก็บผลงาน แต่ไม่มีการ
ประเมินผล
เกณฑ์การประเมินโดยภาพรวม
4 ผลงานมีรายละเอียดมากเพียงพอ ไม่มีข้อผิดพลาดหรือแสดงถึงความไม่เข้าใจ มีความ
เข้าใจในเรื่องที่ศึกษาโดยมีการบูรณาการหรือเชื่อมโยงแนวความคิดหลักต่าง ๆ เข้า
ด้วยกัน
3 ผลงานมีรายละเอียดมากเพียงพอและไม่มีข้อผิดพลาดหรือแสดงถึงความไม่เข้าใจ แต่
ข้อมูลต่าง ๆ เป็นลักษณะของการนาเสนอที่ไม่ได้บูรณาการระหว่างข้อมูลกับ
แนวความคิดหลักของเรื่องที่ศึกษา
2 ผลงานมีรายละเอียดที่บันทึกไว้ แต่พบว่าบางส่วนมีความผิดพลาดหรือไม่ชัดเจน หรือ
แสดงถึงความไม่เข้าใจเรื่องที่ศึกษา
1 ผลงานมีข้อมูลน้อย ไม่มีรายละเอียดบันทึกไว้

178
การนาเสนอผลงาน เป็นการนาผลจากการศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่รวบรวม
ไว้ในรูปของรายงานหรือชิ้นงาน มานาเสนอให้ผู้อื่นได้รับทราบและเข้าใจรูปแบบ เนื้อหา และวิธีคิดที่
เกี่ยวข้องกับผลงานนั้น ๆ
รูปแบบการประเมินต่อไปนี้เป็นตัวอย่างที่ใช้ประเมินผลการปฏิบัติงานหรือชิ้นงานที่ครู
กาหนดให้นักเรียนทา
แบบประเมินการนาเสนอผลงาน
เรื่อง
ผู้ปฏิบัติ/กลุ่ม ภาคเรียนที่ ชั้น
ระดับคุณภาพ
1 2 3 4
1. ความรู้ในเนื้อหา
2. รูปแบบการนาเสนอ
3. การใช้สื่อประกอบการนาเสนอ
4. การตอบคาถาม
เกณฑ์การประเมิน จาแนกตามประเด็นรายการประเมินดังนี้
1. ความรู้ในเนื้อหา
4 หมายถึง นาเสนอเนื้อหาถูกต้อง ครบถ้วนหรือมากกว่าที่กาหนด พร้อมทั้งอธิบายและขยายความ
เนื้อหาได้
3 หมายถึง นาเสนอเนื้อหาถูกต้อง ครบถ้วน แต่อธิบายรายละเอียดบางเรื่องไม่ได้
2 หมายถึง นาเสนอเนื้อหาถูกต้อง แต่ไม่ครบถ้วน และอธิบายรายละเอียดได้เล็กน้อย
1 หมายถึง นาเสนอเนื้อหาเป็นบางเรื่อง และไม่สามารถอธิบายรายละเอียดเพิ่มเติม
2. รูปแบบการนาเสนอ
4 หมายถึง มีวิธีการนาเสนอที่น่าสนใจ ชวนติดตาม และนาเสนอข้อมูลหรือผลงานเป็นลาดับขั้นตอน
อย่างชัดเจน
3 หมายถึง มีวิธีการนาเสนอที่น่าสนใจ และนาเสนอข้อมูลหรือผลงานเป็นลาดับขั้นตอน
2 หมายถึง นาเสนอข้อมูลหรือผลงานโดยการอ่าน และจัดหัวข้อไว้ไม่เป็นระบบ
1 หมายถึง ไม่มีการจัดลาดับข้อมูลที่นาเสนอ ทาให้ผู้ฟังไม่เข้าใจเนื้อหาที่นาเสนอ

179
3. การใช้สื่อประกอบการนาเสนอ
4 หมายถึง ใช้เทคโนโลยีในการนาเสนอ ใช้ภาพ แผนภูมิ แผนผัง ประกอบการนาเสนออย่าง
ชัดเจน สื่อที่ใช้ช่วยสนับสนุนเนื้อหาและการอธิบายได้เป็นอย่างดี
3 หมายถึง ใช้ภาพ แผนภูมิ แผนผัง ประกอบการนาเสนอ สื่อที่ใช้ช่วยสนับสนุนเนื้อหาและการ
อธิบายได้
2 หมายถึง ใช้ภาพ แผนภูมิประกอบการนาเสนอบ้างเป็นบางครั้ง และสื่อนั้นไม่ค่อยสนับสนุน
เนื้อหาสาระที่นาเสนอ
1 หมายถึง ไม่ใช้สื่อประกอบการนาเสนอเลย
4. การตอบคาถาม
4 หมายถึง เปิดโอกาสให้ผู้ฟังแสดงความคิดเห็นหรือซักถาม โดยสามารถตอบคาถามได้ถูกต้อง
พร้อมทั้งอธิบายขยายความได้
3 หมายถึง สามารถตอบข้อซักถามได้ แต่ไม่สามารถอธิบายรายละเอียดเพิ่มเติม
2 หมายถึง ตอบคาถามง่าย ๆ เกี่ยวกับเนื้อหาที่นาเสนอได้
1 หมายถึง ไม่สามารถตอบคาถามเกี่ยวกับเนื้อหาที่นาเสนอ

M4

More Related Content

What's hot (19)

Similar to M4 (20)

M4