6. Ang pagiging bukod tangi sa iba
ay unti unting nilikha habang
ang tao ay nagkakaedad.
7. Tatlong yugto ng pagka-sino
1. Ang tao bilang indibidwal.
Ito ay tumutukoy sa pagiging
hiwalay niya sa ibang tao.
dahil sa kanyang kamalayan at
kalayaan, nasa kanyang mga
kamay ang pagbuo ng
kanyang pagka-sino.
9. 2.Ang tao bilang persona.
Ang persona ay isang proseso
ng pagpupunyagi tungo sa
pagiging ganap na siya.
Ang persona ay tumutukoy sa
paglikha ng pagka-sino ng tao.
10. Napakahalaga ang pagtuklas at
pagpapaunlad niya ng kaniyang
mga talento, hilig, at kakayahan
upang mabuo niya ang kaniyang
pagiging sino.
11. 3. Ang tao bilang
personalidad.
Pagkamit ng tao sa kanyang
kabuuan, ang resulta ng
pagpupunyagi sa pagbuo ng
kanyang pagka-sino.
12. May matibay na pagpapahalaga at paniniwala.
Totoo sa kanyang sarili.
Tapat sa kanyang misyon.
Hindi nagpapadala o naiimpluwensiyahan ng
pananaw ng nakararami dahil sa kaniyang
matibay na paninindigan
Mataas ang antas ng kanyang pagka-persona
13. Ang pagkamit ng personalidad ay
nangangailangan ng pabuo (integration) ng
kanyang pag-iisip, pagkagusto (wilingness),
pananalita, at pagkilos tungo sa isang
pagpapahalagang nagbibigkis sa lahat ng
tao.
14. Mabubuo lamang ang kaniyang sarili kung
itatalaga niya ang kanyang pagkasino sa
paglilingkod sa kaniyang kapuwa.
15. Tatlong Katangian ng Tao Bilang
Persona
(Max Scheler)
1. May kamalayan sa Sarili
may kakayahan ang tao na magnilay o
gawing obheto ng kaniyang isip ang
kaniyang sarili. Dahil dito, alam niya na
alam niya o hindi niya alam.
16. Paliwanag: May kakayahan ang tao na pag-isipan ang
kanyang sarili, suriin ang kanyang damdamin, iniisip, at
kilos.
Halimbawa:
Si Anna ay napagalitan ng kanyang guro dahil sa hindi
pagpasa ng proyekto. Sa halip na magalit o isisi sa iba,
naisip niya na siya mismo ang may pagkukulang.
Napagtanto niya na naging pabaya siya sa oras kaya
hindi niya natapos ang proyekto. Dahil dito, nagpasiya
siyang maging mas responsable sa susunod.
Ang kakayahan ni Anna na kilalanin ang kanyang
pagkukulang at magbago ay halimbawa ng kamalayan sa
sarili.
17. 2. May kakayahang kumuha ng buod o
esensiya ng mga umiiral
• may kakayahan siyang bumuo ng
konklusyon mula sa isang pangyayari.
18. 2. May kakayahang kumuha ng buod o
esensiya ng mga umiiral
• may kakayahan siyang bumuo ng
konklusyon mula sa isang pangyayari.
19. Paliwanag: Nakikita ng tao ang mas malalim
na kahulugan sa mga bagay o karanasan, hindi
lang ang panlabas na anyo.
Halimbawa:
Habang nanonood si Carlo ng balita tungkol sa
mga nasalanta ng bagyo, napagtanto niya na
ang buhay ay maikli at puno ng hindi
inaasahan. Sa halip na magreklamo sa mga
simpleng bagay, pinili niyang maging mas
mapagpasalamat sa kung anong meron siya at
tumulong sa mga nangangailangan.
Ang kakayahan ni Carlo na makita ang mas
malalim na aral sa isang sitwasyon ay halimbawa
ng pagkuha ng buod o esensiya ng umiiral.
20. 3. Umiiral nanagmamahal
• Umiiral na Nagmamahal (ens amans)-
Ang umiiral na nagmamahal ang
pinakamahalagang katangian ng tao
bilang persona. Ang tao ay may
kakayahang magmahal dahil ang puso
niya ay nakalaang magmahal. Lahat ng
mabuting kilos ay kilos ng
pagmamahal. Kumikilos ang tao para
sa kabutihan dahil siya ay umiiral na
nagmamahal.
21. Paliwanag: Ang pinakamataas na
katangian ng tao ay ang magmahal. Ang
tunay na pagkatao ay nahahayag sa
kanyang pagmamahal sa kapwa at sa
kabutihan.
22. Si Aling Rosa ay nagtatrabaho bilang
labandera buong araw para lamang
mapag-aral ang kanyang mga anak.
Kahit pagod, hindi siya nagrereklamo.
Ang tanging hangad niya ay
makapagtapos ang kanyang mga anak
upang magkaroon ng magandang
kinabukasan.
Ito ay pagmamahal na nagsasakripisyo
para sa ikabubuti ng mahal sa buhay.
23. Si Ginoong Dela Cruz ay nananatili
sa paaralan kahit tapos na ang
klase para tulungan ang mga
estudyanteng nahihirapan sa
aralin. Hindi siya binabayaran para
rito, ngunit ginagawa niya ito dahil
mahal niya ang kanyang tungkulin
at ang mga bata.
Ipinapakita nito na ang tunay na
pagmamahal ay nagbibigay, hindi
lang nagtuturo.
24. Si Mark ay laging handang makinig
at tumulong sa kaibigang dumaraan
sa depresyon. Kahit may sarili rin
siyang problema, inuuna niya ang
pakikinig at pagbibigay-lakas sa
kanyang kaibigan.
Ang pagkalinga sa kaibigan sa gitna
ng sariling pagsubok ay kilos ng tunay
na pagmamahal.
28. Sagutin ang mga tanong
1. Ano ang pagkakatulad ng
hayop at tao?
2. Ano ang pagkakaiba ng hayop
at tao?
3. Paano kumikilos ang hayop?
Ang tao?
4. Paano naipakita ni Kesz Valdez
ang kamalayan sa sarili?
30. 1. Ano ang ibig sabihin ng “madaling
maging tao, mahirap magpakatao”?
A. Lahat ng tao ay may kanya-kanyang talento
B. Madaling isilang bilang tao, mahirap
isabuhay ang tunay na katauhan
C. Mahirap sumunod sa utos ng magulang
D. Madaling pumasok sa paaralan
31. 2. Ano ang nagtatangi sa tao kumpara sa
hayop?
A. Pagkakaroon ng maraming kaibigan
B. Kakayahang mag-isip at magpasya para
sa kabutihan
C. Kakayahang maglaro
D. Pagkakaroon ng emosyon
32. 3. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita
ng “pagka-sino” ng tao?
A. Ang timbang at taas ng isang tao
B. Ang lugar kung saan siya ipinanganak
C. Ang kanyang pag-iisip, pagpapasya, at
pagkilos
D. Ang bilang ng kanyang magkakapatid
33. 4. Ang pagkakaroon ng isip at kilos-loob
ay nagpapakita ng anong katangian ng
tao?
A. Emosyonal
B. Reaktibo
C. Rasyonal
D. Makasarili
34. 5. Ano ang unang yugto ng pag-unlad ng
pagka-sino ng tao?
A. Persona
B. Personalidad
C. Indibidwal
D. Komunidad
35. 6. Ano ang bunga ng pagpupunyagi ng tao
sa pagbuo ng kaniyang pagka-sino?
A. Pagkakaroon ng kayamanan
B. Pagkakaroon ng mataas na posisyon
C. Pagkamit ng personalidad
D. Pagkakaroon ng maraming kaibigan
36. 7. Ano ang ibig sabihin ng pagiging
“persona”?
A. Pagkakatulad ng lahat ng tao
B. Pagkakaroon ng sariling katangian at
halaga
C. Pagiging miyembro ng isang grupo
D. Pagkakaroon ng mataas na grado
37. 8. Alin sa mga sumusunod ang hindi
nagpapakita ng pagiging personalidad?
A. May matibay na pagpapahalaga
B. Tapat sa sarili at sa misyon
C. Mahilig sumunod sa uso kahit salungat
sa prinsipyo
D. Pinagbubuklod ang isip, damdamin,
salita, at kilos
38. 9. Ayon kay Scheler, ano ang isang
katangian ng taong may kamalayan sa
sarili?
A. Palaging malungkot
B. Marunong makipagkaibigan
C. Alam niya kung ano ang alam o hindi
niya alam
D. Marunong magtago ng damdamin
39. 10. Ang kamalayan sa sarili ay
nakatutulong sa tao upang...?
A. Maging mas sikat
B. Makabuo ng mas maraming problema
C. Magkaroon ng positibong pagtingin sa
sarili
D. Makalimutan ang mga pagkakamali
40. 11. Anong kakayahan ang tumutukoy sa
pagkuha ng buod o esensiya ng mga
umiiral?
A. Kakayahang magtago ng damdamin
B. Kakayahang tumawa sa problema
C. Kakayahang bumuo ng konklusyon
mula sa karanasan
D. Kakayahang makalimot
41. 12. Ayon sa halimbawa ni Buddha, ano
ang buod na kanyang nakuha sa nakita
niyang apat na lalaki?
A. Ang buhay ay puno ng saya
B. Ang buhay ay isang pagdurusa
C. Ang buhay ay para sa mayayaman
D. Ang buhay ay walang katapusan
42. 13. Ano ang tawag sa taong
nakakakita ng esensiya ng mga
bagay sa paligid?
A. Walang pakialam
B. Mapanagutan at malikhain
C. Laging abala
D. Masayahin lamang
43. 14. Ano ang dapat isaalang-alang sa
pagtugon sa mga sitwasyong nakaantig sa
damdamin?
A. Gawaing masaya
B. Solusyong mababaw
C. Mabisang solusyon para sa kabutihan
D. Hindi pagtugon sa problema
44. 15. Ano ang kahulugan ng "ens amans"?
A. Tao na masaya
B. Umiiral na nagmamahal
C. Laging nagagalit
D. Walang damdamin
45. 16. Bakit ang pagmamahal ay hindi
bulag?
A. Dahil may salamin ang nagmamahal
B. Dahil nakikita ng nagmamahal ang tunay
na halaga ng minamahal
C. Dahil walang nakakaalam ng pag-ibig
D. Dahil uso lang ito
46. 17. Sitwasyon: Si Carla ay tinanong kung
ano ang gusto niyang kuning kurso sa
kolehiyo. Sa halip na sumunod sa gusto ng
barkada, pinili niya ang kursong tugma sa
kanyang talento. Anong katangian ang
ipinakita ni Carla?
A. Pagkamapili
B. Kamalayan sa sarili
C. Pagtatakwil sa kaibigan
D. Pagkamasayahin
47. 18. Sitwasyon: Sa kabila ng kahirapan
sa buhay, natutong magbahagi si Bryan
ng kanyang kaalaman sa iba. Anong
katangian ito ng tao bilang persona?
A. Pagseselos
B. Umiiral na nagmamahal
C. Pagiging matipid
D. Pagiging tahimik
48. 19. Sitwasyon: Tuwing may problema sa
paaralan, hindi agad nagagalit si Maria
kundi iniisip muna ang buod ng sitwasyon.
Anong kakayahan ang ipinapakita niya?
A. Pagkamadali
B. Pagtitimpi
C. Pagkuha ng esensiya ng mga umiiral
D. Pagwawalang-bahala
49. 20. Sitwasyon: Si Andrei ay may matibay
na prinsipyo, tapat sa sarili, at
nagsisilbing inspirasyon sa kanyang klase.
Ano ang tawag sa ganitong tao?
A. Indibidwal
B. Personalidad
C. Tagahanga
D. Tagamasid
50. Answer Key:
1. B – Madaling isilang bilang tao, mahirap isabuhay ang
tunay na katauhan
2. B – Kakayahang mag-isip at magpasya para sa kabutihan
3. C – Ang kanyang pag-iisip, pagpapasya, at pagkilos
4. C – Rasyonal
5. C – Indibidwal
6. C – Pagkamit ng personalidad
7. B – Pagkakaroon ng sariling katangian at halaga
8. C – Mahilig sumunod sa uso kahit salungat sa prinsipyo
9. C – Alam niya kung ano ang alam o hindi niya alam
51. 11. C – Kakayahang bumuo ng konklusyon mula sa karanasan
12. B – Ang buhay ay isang pagdurusa
13.B – Mapanagutan at malikhain
14. C – Mabisang solusyon para sa kabutihan
15. B – Umiiral na nagmamahal
16. B – Nakikita ng nagmamahal ang tunay na halaga ng
minamahal
17. B – Kamalayan sa sarili
18. B – Umiiral na nagmamahal
19. C – Pagkuha ng esensiya ng mga umiiral
20. B – Personalidad
52. 1.Paano mo masasabing ikaw ay
nagsisikap na “magpakatao” sa araw-araw
mong buhay?
(Isalaysay ang isang sitwasyon kung
saan pinili mong gawin ang tama kahit
mahirap.)
2. Sa anong paraan mo pinauunlad ang
iyong pagka-sino bilang isang persona?
(Ibigay ang halimbawa ng isang talento o
kakayahan na patuloy mong hinuhubog.)
53. 3. Paano mo naipapakita ang
tunay na pagmamahal (ens
amans) sa iyong kapwa?
(Magbahagi ng karanasan kung
kailan ka tumugon sa isang
sitwasyon dahil sa
pagmamalasakit.)
