Prog Naucz Sp

1. Wprowadzenie 5

2. Założenia programu 6

3. Podstawa programowa nauczania informatyki
na drugim etapie edukacyjnym (klasy 4 – 6) 7

4. Cele edukacji w szkole podstawowej 9

5. Zadania ogólne szkoły 10

6. Materiał nauczania 13

7. Treści nauczania oraz działania uczniów 17

8. Osiągnięcia ucznia 23

9. Ocena pracy ucznia 23

10. Propozycja standardów wymagań edukacyjnych 25

11. Metody pracy 58

12. Wspieranie uzdolnień 62

Bibliografia 68

4 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ

1. Wprowadzenie
Pomysł napisania programu nauczania informatyki dla klas 4. — 6.
szkoły podstawowej zrodził się w czasie licznych dyskusji w gronie
nauczycieli tego przedmiotu. Decyzję o realizacji pomysłu przy-
spieszyły częste wizyty w zaprzyjaźnionej księgarni, połączone z nie-
udanymi próbami wyszukania takiej pozycji na rynku księgarskim,
która spełniałaby moje oczekiwania. Mam na myśli podręcznik,
który zawierałby opis oprogramowania alternatywnego (czyli
środowiska systemu Linux i programu OpenOffice, a nie tylko
Windows i Microsoft Office) oraz informacje, że ten sam pro-
gram (lub jego wersja) może być wykorzystywany do pracy w obu
środowiskach zainstalowanych na tym samym komputerze (np. na
oddzielnych partycjach).
Zdaję sobie sprawę, że próba zamiany środowiska Windows
na środowisko Linux może być obecnie skazana na porażkę. Jednak
coraz częściej można spotkać komputery pracujące w alternatyw-
nym środowisku — uczeń powinien więc zostać tak przygotowany,
by w przyszłości potrafił pracować w różnych środowiskach, nawet
takich, których wcześniej nie znał. Zmiana jednego systemu na
drugi nie nastąpi w szkołach szybko i nie jestem pewna, czy jest to
konieczne. Chodzi mi raczej o to, by oba systemy współistniały
w warunkach szkolnych.
W podręczniku przygotowanym w oparciu o ten program sta-
rałam się skupić uwagę ucznia na ogólnych zasadach posługiwa-
nia się komputerem w zakresie grafiki komputerowej, edycji tek-
stu, opracowania danych w arkuszu kalkulacyjnym, prezentacji
multimedialnej czy wyszukiwania informacji w Internecie. Ćwi-
czenia w podręczniku zostały tak opracowane, by uczniowie ćwi-
czyli jednocześnie korzystanie z systemów Windows i Linux oraz
programów Microsoft Office i OpenOffice. Podkreślone zostały
głównie ich elementy wspólne. Z czasem przestaje mieć znacze-
nie, w jakim systemie operacyjnym i z jakim programem uczeń
pracuje — może to być równie dobrze Microsoft Office, jak
i OpenOffice. Moim zdaniem uczniowie kształceni dwutorowo na
pewno w przyszłości poradzą sobie z nowym oprogramowaniem.
Ponieważ popularność systemu Linux oraz programu OpenOffi-
ce rośnie, warto ich do tego przygotować.


2. Założenia programu
Aby zapewnić uczniom nabycie kompetencji przewidzianych Pod-
stawą programową, w niniejszym programie nauczania zamieściłam
treści umożliwiające poznanie mechanizmów działania progra-
mów komputerowych. Po zrealizowaniu prezentowanego programu
uczniowie będą posiadali podstawowe umiejętności w zakresie:
¨ obsługi i zastosowania komputerów, technologii informacyjnej
i urządzeń opartych na technice komputerowej,
¨ stosowania różnego rodzaju programów użytkowych
i edukacyjnych,
¨ korzystania z dostępnych źródeł informacji.

Celowo pominęłam wiele technicznych zagadnień, gdyż na tym eta-
pie najważniejsze jest opanowanie niezbędnych umiejętności manu-
alnych oraz zdobycie właściwych nawyków związanych z posłu-
giwaniem się programami użytkowymi.
W podręczniku znajdują się przykładowe ćwiczenia, które na-
leży wykonać krok po kroku na lekcji lub w domu, oraz ćwiczenia
utrwalające, przeznaczone do samodzielnego wykonania. W po-
radniku dla nauczyciela opisałam w skrócie zestawy zadań o pod-
wyższonym stopniu trudności, które mogą być zaproponowane
uczniom bardziej zaawansowanym. Zadania i testy umieściłam
na stronie http://edukacja.helion.pl.
Podręcznik powinien służyć zarówno uczniom dopiero roz-
poczynającym pracę z komputerem, jak i tym, dla których jest on co-
dziennością. Nie powinien jednak przerażać stopniem trudności za-
dań, zniechęcać uczniów. Aby zadania nie były oderwane od treści
realizowanych w szkole, polecenia dotyczą zagadnień poruszanych
na lekcjach innych przedmiotów — przyrody, języka polskiego, hi-
storii, plastyki, matematyki. Służą również realizacji ścieżek mię-
dzyprzedmiotowych.
Zagadnienia poruszane w programie powinny być realizowane
w kolejności występowania rozdziałów. Ostateczną decyzję pozo-
stawiam jednak nauczycielowi — bo tylko on wie, z jakim zespołem
klasowym pracuje i jak dostosować program do potrzeb i możliwo-
ści uczniów. Niektóre tematy, na przykład „Relaks z komputerem”,
powinny być rozłożone na cały okres nauki — najlepiej pod koniec
każdej 2. godziny lekcyjnej. Podobnie należałoby podejść do roz-

PODSTAWA PROGRAMOWA NAUCZANIA (KLASY 4 – 6) 7

działu „Nauka pisania na klawiaturze komputera” poruszającego
temat zawsze pomijany w podręcznikach. Wszyscy wiemy, że ucznio-
wie przeważnie piszą jednym lub dwoma palcami, a złe nawyki
bardzo trudno wykorzenić, dlatego uznałam ten rozdział za ważny.
Należy pamiętać, by nie zmęczyć uczniów i nie zniechęcić ich
do pracy przy komputerze. Lekcje informatyki powinny być dla
dzieci przyjemnością, a nie koniecznością. Wiem z doświadczenia,
jak łatwo przekroczyć tę granicę. Głównym celem nauczyciela jest
przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego posługiwania się
komputerem i technologią informacyjną. Głównym zadaniem —
wsparcie ich w dążeniu do pogłębiania wiedzy i umiejętności.
Nauczycielowi pozostawiam swobodę w doborze ćwiczeń oraz
ilości czasu potrzebnego na realizację danego tematu.
Program jest przewidziany do realizacji w dwóch kolejnych
latach nauczania informatyki, w wymiarze dwóch godzin tygo-
dniowo. Wtedy uczniowie będą mieli szansę zdobycia wymienio-
nych kompetencji na poziomie wyższym niż minimalny. Przykła-
dowe rozkłady materiału w kilku wersjach umieściłam na stronie
http://edukacja.helion.pl.
Zakres materiału jest przystosowany do możliwości sprzętowych
większości pracowni komputerowych polskich szkół — uwzględni-
łam jednocześnie szybki rozwój komputeryzacji. Program może być
realizowany przy użyciu dowolnego oprogramowania (MS Office,
OpenOffice, Windows, Linux), jakim dysponuje szkoła. Zadania
i treści mają charakter uniwersalny.

3. Podstawa programowa nauczania
informatyki na drugim etapie
edukacyjnym (klasy 4 – 6)
Podstawa programowa nauczania (klasy 4 – 6)

Przytaczam tu nieco szerzej niż się to zazwyczaj robi Podstawę pro-
gramową, ponieważ chcę zwrócić uwagę na ogólne cele i zadania
edukacyjne w szkole podstawowej, gdyż one właśnie, na równi
z podstawą programową przedmiotu, powinny wyznaczać zawar-
tość przedmiotowego programu nauczania.
Fragment z Podstawy programowej [1] (www.men.waw.pl):


Nauczyciele w szkole podstawowej dostosowują sposób przekazy-
wania odpowiedniej wiedzy, kształtowania umiejętności i postaw
uczniów do naturalnej w tym wieku aktywności dzieci, umożliwiają
im poznawanie świata w jego jedności i złożoności, wspomagają
ich samodzielność uczenia się, inspirują je do wyrażania własnych
myśli i przeżyć, rozbudzają ich ciekawość poznawczą oraz moty-
wację do dalszej edukacji. […] W szkole podstawowej szczególnie
ważne jest stwarzanie przyjaznej atmosfery i pomaganie dziecku
w dobrym funkcjonowaniu w społeczności szkolnej.

Cele edukacyjne
Nauczenie podstawowych zasad posługiwania się komputerem
i technologią informacyjną.

Zadania szkoły
1. Umożliwienie uczniom dostępu do komputera.
2. Przygotowanie uczniów do posługiwania się komputerem
i technologią informacyjną.
3. Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia wychowawcze
związane z niewłaściwym korzystaniem z komputerów
i ich oprogramowania (w szczególności z gier).

Treści nauczania
1. Zasady bezpiecznego posługiwania się komputerem.
2. Komputer jako źródło wiedzy i komunikowania się.
Zastosowania komputera w życiu codziennym.
3. Opracowywanie za pomocą komputera prostych tekstów,
rysunków i motywów.
4. Korzystanie z elementarnych zastosowań komputerów
do wzbogacania własnego uczenia się i poznawania różnych
dziedzin wiedzy.
5. Poznawanie zastosowań komputerów i opartych na technice
komputerowej urządzeń spotykanych przez ucznia w miejscach
publicznych.

Osiągnięcia
1. Posługiwanie się komputerem w przystosowanym dla ucznia
środowisku sprzętowym i programistycznym.
2. Opracowywanie za pomocą komputera prostych tekstów,
rysunków i motywów.
3. Korzystanie z różnorodnych źródeł i sposobów zdobywania
informacji oraz jej przedstawiania i wykorzystania.
4. Stosowanie komputerów do wzbogacania własnego uczenia
się i poznawania różnych dziedzin.

CELE EDUKACJI W SZKOLE PODSTAWOWEJ 9

4. Cele edukacji
w szkole podstawowej
Cele edukacji w szkole podstawowej

Ogólne cele edukacyjne
¨ Poszerzanie i pogłębianie wiedzy.
¨ Rozwijanie pamięci oraz umiejętności myślenia
abstrakcyjnego i logicznego rozumowania.
¨ Kształtowanie wyobraźni przestrzennej.
¨ Rozwijanie zdolności i zainteresowań.
¨ Uczenie dostrzegania prawidłowości w otaczającym świecie.
¨ Kształtowanie pozytywnego nastawienia do podejmowania
wysiłku intelektualnego oraz postawy dociekliwości.
¨ Rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie.
¨ Rozwijanie umiejętności prowadzenia dyskusji,
precyzyjnego formułowania problemów i argumentowania.
¨ Przygotowanie uczniów do pokonywania stresu w sytuacjach
konkursów, olimpiad, sprawdzianów kompetencji.
Nadrzędnym celem działań edukacyjnych szkoły jest wszech-
stronny rozwój ucznia.

Cele edukacji informatycznej
1. Przygotowanie do życia w społeczeństwie informacyjnym.
2. Poznanie historii oraz zastosowań informatyki,
zasad działania i sposobów wykorzystania komputera.
3. Poznanie zasad działania i sposobów wykorzystania
komputera do realizacji określonych zadań.
4. Zdobycie umiejętności poszukiwania, porządkowania
i wykorzystywania informacji z różnych źródeł.
5. Nauczenie czytania ze zrozumieniem.
6. Zaznajomienie z normami prawa przy wykorzystaniu
programów komputerowych oraz komputera.
7. W zakresie wychowania — przygotowanie uczniów do tego, aby:
¨ szanowali pracę innych i własną,
¨ przestrzegali regulaminu pracowni komputerowej,


¨ potrafili pracować w grupie,
¨ znali korzyści i zagrożenia wynikające z rozwoju nauki
i techniki.
8. Przekazywanie wiadomości przedmiotowych w sposób
integralny, prowadzący do lepszego rozumienia świata,
ludzi i siebie.

5. Zadania ogólne szkoły
Zadania ogólne szkoły

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż sformułowane w podstawie za-
dania szkoły wymagają działań nie tylko ze strony nauczyciela,
lecz również dyrekcji szkoły i jej organu prowadzącego.
Fragment z Podstawy programowej [1]:

W szkole uczniowie kształcą swoje umiejętności wykorzystywania
zdobywanej wiedzy, aby w ten sposób lepiej przygotować się do
pracy w warunkach współczesnego świata. Nauczyciele tworzą
uczniom warunki do nabywania następujących umiejętności:
1. planowania, organizowania i oceniania własnej nauki,
przyjmowania za nią coraz większej odpowiedzialności;
2. skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach,
prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględniania
poglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania się
językiem ojczystym, przygotowania do publicznych wystąpień;
3. efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie,
budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych
i grupowych decyzji, skutecznego działania na gruncie
zachowania obowiązujących norm;
4. rozwiązywania problemów w sposób twórczy;
5. poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji
z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się
technologią informacyjną;
6. odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia
potrzebnych doświadczeń i nawyków;
7. rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych
zainteresowań;
8. przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego
rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych.

ZADANIA OGÓLNE SZKOŁY 11

Nauczyciele w pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresie
obowiązki rodziców, zmierzają do tego, aby uczniowie w szcze-
gólności:
1. znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju
osobowego (w wymiarze intelektualnym, psychicznym,
społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym),
2. rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną
na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie,
3. mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno
poszczególnych przedmiotów nauczania, jak i całej
edukacji na danym etapie,
4. stawali się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobra
w jego wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc dążenie
do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie
z odpowiedzialnością za innych, wolność własną z wolnością
innych,
5. poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy
do osiągnięcia celów życiowych i wartości ważnych
dla odnalezienia własnego miejsca w świecie,
6. uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia
społecznego oraz przygotowywali się do życia w rodzinie,
w społeczności lokalnej i w państwie,
7. przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych,
dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli
możliwość doskonalenia się,
8. kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania
innych i rozumienia ich poglądów; umieli współdziałać
i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów.

Przytoczony fragment pozwala określić te zadania edukacyjne,
które muszą być rozwijane i realizowane na lekcjach. Wytłuszczo-
nym drukiem wskazane zostały te, które na lekcjach informatyki
w szkole podstawowej mogą być rozwinięte.
Trudno dziś wyobrazić sobie rozwijanie umiejętności poznaw-
czych uczniów, poznawanie przez nich otoczenia kulturowego,
technicznego i przyrodniczego bez wykorzystania technologii in-
formacyjnej.
Zgodnie z przytoczonymi fragmentami Podstawy programowej
można powiedzieć, że głównym zadaniem szkoły jest nabycie przez
ucznia umiejętności:


¨ celowego korzystania ze sprzętu komputerowego
oraz urządzeń pomocniczych;
¨ wykonywania typowych zadań za pomocą właściwie
dobranych programów użytkowych;
¨ opracowywania i stosowania prostych algorytmów;
¨ rozwoju własnych zainteresowań, szczególnie informatycznych.

Ważnym zadaniem szkoły jest również:
¨ wzbogacenie środków służących rozwojowi umysłowemu
i duchowemu ucznia,
¨ wskazanie metod wyszukiwania informacji, poznawania
świata, opisywania i badania zjawisk,
¨ ukazywanie sposobów rozwiązywania problemów za pomocą
narzędzi, które oferuje nam technologia informacyjna.
Ponieważ w szkole podstawowej staramy się, aby uczniowie „oswoili
się” z komputerem i poznali sposoby wykorzystania go do wzbo-
gacenia dalszej nauki, realizujemy ścieżki edukacyjne. Najlepiej
widać to na przykładzie Edukacji czytelniczej i medialnej.

EDUKACJA CZYTELNICZA I MEDIALNA
Cele edukacyjne:
1. Przygotowanie do samodzielnego poszukiwania potrzebnych
informacji i materiałów.
2. Przygotowanie do odbioru informacji rozpowszechnianych
przez media.
3. Przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego korzystania
ze środków masowej komunikacji (telewizji, komputerów, prasy).
4. Kształtowanie postawy szacunku dla polskiego dziedzictwa
kulturowego w związku z globalizacją kultury masowej.
5. Wprowadzenie w świat mediów oraz podstawowe sposoby
i procesy komunikowania się ludzi. Przygotowanie
do rozpoznawania różnych komunikatów medialnych
i rozumienia języka mediów.
6. Wprowadzenie do samodzielnego posługiwania się
narzędziami medialnymi.

MATERIAŁ NAUCZANIA 13

Realizację ścieżek międzyprzedmiotowych w programie dostrzec
można w ćwiczeniach przeznaczonych do wykonania na lekcji oraz
w zadaniach (projektach zespołowych), które są przygotowywane
przez zespół klasowy na zakończenie danego cyklu kształcenia.

6. Materiał nauczania
Materiał nauczania

Zgodnie z głównym celem nauczania informatyki w szkole pod-
stawowej, proponowane w tym programie treści dotyczą możliwo-
ści wykorzystania komputerów i stosowania technologii informa-
cyjnej. Jest tu więc sporo tematów z różnych dziedzin.

Rozkład materiału

I rok nauki
Razem: 70 godz.= 66 godz. + 4 godz. do dyspozycji nauczyciela
Rozdziały I – VI

II rok nauczania
Razem: 70 godz. = 66 godz. + 4 godz. do dyspozycji nauczyciela
Rozdziały VII – XI

Proponowana liczba godzin potrzebnych do realizacji treści
rozdziałów:

I. Wprowadzenie, czyli kilka słów o komputerze 6 godz.
II. Środowisko pracy 14 godz.
III. Nauka pisania na klawiaturze komputera 6 godz.
IV. Podstawy edycji grafiki 16 godz.
V. Podstawy edycji tekstu 16 godz.
VI. Komputer w edukacji i rozrywce 8 godz.
VII. Arkusz kalkulacyjny 16 godz.
VIII. Prezentacja multimedialna 16 godz.
IX. Internet jako źródło informacji 16 godz.
X. Komputer w naszym otoczeniu 6 godz.
XI. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości 12 godz.


Treści do realizacji w drugim etapie edukacyjnym

I. Wprowadzenie, czyli kilka słów o komputerze

1. Czym zajmuje się informatyka?
2. Budowa zestawu komputerowego.
3. Prawidłowe rozpoczęcie i zakończenie pracy z komputerem:
¨ włączenie komputera,
¨ wyłączenie komputera (Windows 98, Windows XP, Linux).
4. Podstawowe terminy i pojęcia używane podczas pracy
z komputerem.
5. Bezpieczna praca z komputerem.
6. Komputer a prawo.
7. Wirusy komputerowe i programy antywirusowe.
8. Regulamin szkolnej pracowni komputerowej.

II. Środowisko pracy

1. Podstawowe informacje o popularnych systemach
operacyjnych używanych w komputerach.
2. Opis systemów (Windows, Linux):
¨wprowadzenie,
¨uruchamianie programów,
¨opis okien,
¨praca w kilku otwartych oknach.
3. Pliki i katalogi — najważniejsze czynności:
¨ wprowadzenie,
¨ nośniki informacji,
¨ tworzenie plików i katalogów,
¨ kopiowanie plików i katalogów,
¨ zmiana nazwy pliku lub katalogu,
¨ usuwanie plików i katalogów,
¨ szukanie plików i katalogów w systemie.
4. Korzystanie z wbudowanej pomocy.
5. Akcesoria komputerowe:
¨ Kalkulator,
¨ Notatnik.
¨ Gry w systemach Windows i Linux.

MATERIAŁ NAUCZANIA 15

III. Nauka pisania na klawiaturze komputera

IV. Podstawy edycji grafiki
1. Edytory graficzne.
2. Program Tux Paint:
¨ uruchomienie i opis okna programu,
¨ wykonanie prostego rysunku,
¨ zapisywanie i otwieranie pliku,
¨ drukowanie,
¨ zakończenie pracy z programem.
3. Program Paint:
¨ uruchomienie i opis okna programu,
¨ wykonanie prostego rysunku,
¨ zapisanie pliku,
¨ ustawienie wydruku, wydruk pliku,
¨ otwieranie pliku, modyfikacja, zaznaczanie, kopiowanie,
wklejanie i inne,
¨ wstawianie tekstu,
¨ wykorzystanie funkcji Print Screen.

V. Podstawy edycji tekstu
1. Edytory tekstu.
2. Przykłady edytorów (Notatnik, WordPad, Microsoft Word
i OpenOffice).
3. Tworzenie dokumentu za pomocą edytora tekstu:
¨ kursor tekstowy,
¨ zasady poprawnego wprowadzania tekstu.
4. Zapisywanie i otwieranie dokumentu tekstowego.
5. Operacje na blokach tekstu.
6. Formatowanie i modyfikacja dokumentu tekstowego:
¨ zmiana wyglądu czcionki: jej rodzaju, rozmiaru,
stylu, koloru,
¨ wyrównanie tekstu,
¨ wypunktowanie i numerowanie,
¨ sprawdzanie pisowni — komputerowy słownik
ortograficzny,
¨ szukanie w dokumencie tekstowym zadanego ciągu znaków,
¨ zamiana ciągu znaków.


7. Wstawianie rysunku do dokumentu tekstowego:
¨ galeria ClipArt,
¨ rysunki z edytora grafiki,
¨ napisy WordArt,
¨ autokształty.
8. Numerowanie stron.
9. Wstawianie tabeli.
10. Ustawienia wydruku, wydruk gotowych prac.

VI. Komputer w edukacji i rozrywce

1. Co to są multimedia?
2. Multimedialne programy edukacyjne.
3. Edukacja w Internecie.
4. Relaks z komputerem:
¨ gry w Internecie,
¨ przygotowanie krzyżówki,
¨ przygotowanie rebusu.

VII. Arkusz kalkulacyjny

1. Uruchomienie i opis okna programu (Microsoft Excel
i OpenOffice):
¨ uruchomienie arkusza,
¨ budowa okna arkusza kalkulacyjnego,
¨ wprowadzanie formuł, proste obliczenia.
2. Zapisywanie i otwieranie plików arkusza:
¨ zapisanie plików arkusza,
¨ otwieranie plików arkusza.
3. Proste zastosowania:
¨ działania arytmetyczne,
¨ funkcja SUMA,
¨ średnia arytmetyczna, kopiowanie formuł,
¨ zmiana wyglądu arkusza, podgląd wydruku,
¨ porządkowanie danych.
4. Tworzenie prostego wykresu.
5. Ustawienia wydruku, wydruk gotowych prac.

TREŚCI NAUCZANIA ORAZ DZIAŁANIA UCZNIÓW 17

VIII. Prezentacja multimedialna
1. Charakterystyka programów (Microsoft PowerPoint i OpenOffice).
2. Zasady tworzenia prezentacji multimedialnych.
3. Tworzenie prostej prezentacji:
¨ korzystanie z szablonów,
¨ wprowadzanie i formatowanie tekstu,
¨ dodawanie slajdów,
¨ usuwanie slajdów,
¨ układ slajdu,
¨ efekty specjalne (dodawanie obrazków),
¨ animacja i przejścia slajdów,
¨ uruchamianie pokazu,
¨ zapisanie prezentacji.

IX. Internet jako źródło informacji

1. Co to jest Internet?
2. Uruchomienie i obsługa przeglądarki internetowej.
3. Adres internetowy.
4. Wyszukiwanie informacji z użyciem wyszukiwarek
internetowych.
5. Poczta elektroniczna (e-mail).
6. Netykieta.

X. Komputer w naszym otoczeniu

1. Zastosowania komputerów.
2. Urządzenia oparte na technologii komputerowej.

7. Treści nauczania
oraz działania uczniów
Treści nauczania oraz działania uczniów

Komunikowanie się z komputerem

Treści nauczania
¨ Podstawowe elementy zestawu komputerowego.
¨ Zasady bezpiecznej pracy z komputerem.


¨ Podstawowe zasady posługiwania się systemem:
¨ uruchamianie programów,
¨ operacje w oknach.
¨ Sposoby komunikowania się z komputerem,
korzystanie z pomocy, akcesoria systemowe.
¨ Utrzymywanie porządku na dysku — przechowywanie
wyników pracy:
¨ tworzenie katalogów,
¨ zasady poruszania się po strukturze katalogów,
¨ wykonywanie operacji na plikach,
¨ rodzaje pamięci komputera,
¨ ochrona przed wirusami komputerowymi,
¨ kopie zapasowe dokumentów.
¨ Odczytywanie i prawidłowa interpretacja komunikatów.

Działania uczniów
1. Poznają zasady bezpiecznej pracy przy komputerze.
2. Poznają regulamin pracowni komputerowej.
3. Prawidłowo uruchamiają zestaw komputerowy i kończą
pracę z nim.
4. Poznają skutki działań niezgodnych z prawem.
5. Poznają pojęcie programu, oprogramowania, systemu operacyjnego,
środowiska pracy, dokumentu.
6. Poznają najważniejsze elementy okienkowych systemów
operacyjnych.
7. Obsługują okno programu.
8. Poznają sposoby tworzenia i przeglądania struktury katalogów.
9. Poznają różne operacje wykonywane na plikach
i katalogach.

Stosowanie programów użytkowych

Treści nauczania
¨ Poznanie zasad pracy grupowej.
¨ Łączenie plików różnych typów.
¨ Modyfikacja istniejących dokumentów.


¨ Przygotowanie dokumentu do druku, wybór opcji
drukowania, wydruk.
¨ Podstawowe sposoby tworzenia dokumentu tekstowego:
¨ nauka poprawnego formatowania tekstu (podział
na akapity, ustalenie justowania, wyróżnienia,
stosowanie śródtytułów),
¨ operacje na blokach tekstu, redagowanie i modyfikacja,
szukanie i zastępowanie tekstu, zapisywanie i otwieranie
dokumentów, wstawianie do tekstu rysunków
(klipartów) i tabel, numerowanie i wyliczanie,
¨ tworzenie tekstów użytkowych, redagowanie gazetek
szkolnych.
¨ Tworzenie rysunków, atrybuty obrazu, operowanie kolorem,
kształtem, skalą i przekształcaniem obrazu:
¨ odczytywanie i zapisywanie rysunków w komputerze,
¨ kopiowanie i wklejanie,
¨ wstawianie tekstu oraz gotowych rysunków
do tworzonego obrazu,
¨ działanie menu okna programu.
¨ Tworzenie prostych prezentacji.
¨ Przedstawianie graficzne i interpretowanie zależności
w arkuszu kalkulacyjnym:
¨ podstawowe operacje w arkuszu kalkulacyjnym,
¨ modyfikacja arkusza,
¨ tworzenie wykresów,
¨ wydruk arkusza.
¨ Prawidłowe zakończenie pracy programu komputerowego.
¨ Poznanie sposobu działania programów antywirusowych.

Działania uczniów
1. Poznają układ i przeznaczenie klawiszy na klawiaturze.
2. Ćwiczą pisanie na klawiaturze — za pomocą programu
do nauki pisania na klawiaturze komputera.
3. Poznają pojęcia takie, jak grafika komputerowa, edytor tekstu,
arkusz kalkulacyjny, prezentacja multimedialna, program
komputerowy.


4. Poznają narzędzia wskazanych programów komputerowych
i potrafią je prawidłowo zastosować.
5. Wykonują ćwiczenia sprawdzające poznane umiejętności.
6. Omawiają kolejne etapy przygotowania dokumentu do druku.
7. Drukują wykonane przez siebie prace.
8. Poznają metodę korzystania z Pomocy wbudowanej
w program.
9. Wykorzystują programy antywirusowe.

Rozwiązywanie problemów

Treści nauczania
¨ Zbieranie, przedstawianie, odczytywanie i interpretowanie
danych z życia codziennego.
¨ Praca w zespole, komunikowanie się z kolegami podczas
pracy nad wspólnym projektem.
¨ Sposoby identyfikacji różnych postaci informacji
(tekstowej, graficznej, dźwiękowej, multimedialnej)
i wspólnego ich wykorzystania w ramach jednej aplikacji.
¨ Tworzenie własnych aplikacji (projektów) na podstawie
tematów zaproponowanych przez nauczycieli innych
przedmiotów.

Działania uczniów
1. Poprawnie uruchamiają programy i prawidłowo kończą
ich pracę.
2. Poznają sposoby instalacji prostego oprogramowania
— gier, programów edukacyjnych.
3. Wykorzystują narzędzia i operacje dostępne w poznanych
programach do tworzenia własnych dokumentów.
4. Komunikują się za pomocą poczty elektronicznej.
5. Poznają komunikatory internetowe (np. WPKontakt).


Zastosowanie komputerów

Treści nauczania
¨ Zakres zastosowań komputerów i urządzeń techniki
komputerowej.
¨ Podstawowe terminy i pojęcia stosowane w informatyce.
¨ Komputer jako narzędzie wspomagające uczenie się.
¨ Poczta elektroniczna.
¨ Relaks i zabawa z komputerem.

Działania uczniów
1. Omawiają korzyści wynikające z zastosowania komputerów.
2. Poznają działanie programów użytkowych i systemowych.
3. Poznają przykłady urządzeń opartych na technice
komputerowej.
4. Poznają programy edukacyjne z różnych dziedzin,
uruchamiają je i poznają zasady ich obsługi.
5. Wykorzystują programy edukacyjne do zdobywania wiedzy
i jej utrwalania.
6. Omawiają korzyści wynikające ze stosowania programów
edukacyjnych oraz wybranych gier.
7. Poznają i stosują terminologię informatyczną.
8. Poznają czasopisma i literaturę komputerową.

Poszukiwanie informacji w różnych źródłach
i ich wykorzystywanie

Treści nauczania
¨ Komputer jako narzędzie wspomagające uczenie się
oraz rozwój intelektualny ucznia.
¨ Wykorzystanie informacji z różnych źródeł — m.in.
słowników, encyklopedii, zbiorów bibliotecznych.
¨ Wykorzystanie komputera do przesyłania i odbierania
informacji.
¨ Realizacja wspólnych projektów międzyprzedmiotowych.
¨ Tworzenie i realizacja ścieżek międzyprzedmiotowych.


Działania uczniów
1. Poznają przykłady multimedialnych encyklopedii i słowników.
2. Poznają sposoby i metody wyszukiwania informacji
z wykorzystaniem różnych narzędzi.
3. Wyszukują informacje na zadany temat z encyklopedii
i słowników.
4. Opracowują własną formę wypowiedzi, opierając się
na zgromadzonych informacjach.
5. Poznają sposoby przesyłania i odbierania informacji.
6. Opracowują własny dokument i realizują tematy z zakresu
innych przedmiotów nauczania, wykorzystując informacje
znalezione wcześniej w Internecie.

Zagadnienia etyczne i prawne
związane z ochroną własności intelektualnej
i ochroną danych

Treści nauczania
¨ Zagrożenia wychowawcze, szkodliwe gry, deprawujące treści,
uzależnienie.
¨ Szanowanie pracy własnej i innych przy korzystaniu z tego
samego komputera.
¨ Poufność danych, prawo autorskie.
¨ Poznanie zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu.
¨ Stosowanie licencjonowanego oprogramowania.

Działania uczniów
1. Omawiają prawa i obowiązki użytkowników szkolnej
pracowni komputerowej.
2. Poznają pojęcia: licencja, prawo autorskie.
3. Poznają rodzaje licencji — freeware, shareware.
4. Poznają zagrożenia dla zdrowia i własnego rozwoju,
wynikające z niewłaściwego wyboru gier komputerowych
oraz stron internetowych.
5. Dowiadują się o negatywnym wpływie niektórych
programów na psychikę dziecka.

OCENA PRACY UCZNIA 23

8. Osiągnięcia ucznia
1. W sposób bezpieczny, zgodny z prawem i przeznaczeniem,
posługuje się komputerem.
2. Potrafi zachować prawidłową postawę podczas pracy
z komputerem.
3. Rozwija własne zainteresowania.
4. Potrafi wybierać odpowiednie narzędzia informatyczne
do wykonywania zadań.
5. Potrafi przy użyciu różnych programów wykonać pracę
na zadany temat, służącą realizacji ścieżek
międzyprzedmiotowych.
6. Umie wykonać proste obliczenia i wykresy za pomocą
odpowiedniego programu. Potrafi kojarzyć związek
między problemem a jego opisem matematycznym.
7. Korzysta z różnych źródeł informacji.
8. Posiada rozeznanie w zakresie podstawowych urządzeń
techniki komputerowej.
9. Potrafi uruchomić program z płyty CD, badać możliwości
programu multimedialnego i korzystać z nich, wykorzystywać
multimedialny program edukacyjny do nauki.
10. Zna sposoby komunikowania się przy użyciu
komunikatorów internetowych.
11. Rozumie konieczność odpowiedniego zachowania
w społeczności internetowej oraz konieczność
przestrzegania zasad prawa autorskiego.
12. Ma świadomość ograniczeń prawnych związanych
z Internetem.
13. W trakcie realizacji złożonego zadania potrafi aktywnie
współpracować w grupie rówieśniczej.
14. Potrafi zaprezentować swoją pracę innym.

9. Ocena pracy ucznia
Ocena pracy ucznia

Wiem dobrze, jak trudno jest ocenić obiektywnie i sprawiedliwie
ucznia na lekcji informatyki. Pracujemy często w licznych klasach,
podział na grupy następuje dopiero przy 25 osobach w oddziale


(ilość stanowisk komputerowych nie ma tu znaczenia). Konieczne
jest jednak opracowanie jasnych i czytelnych kryteriów oceniania
z tego przedmiotu oraz systemu oceniania zrozumiałego dla ucznia
i jego rodziców (opiekunów) przyjętego przez nauczyciela. Pamię-
tać jednak należy, że kryteria i oceny muszą być dostosowane do
możliwości intelektualnych i predyspozycji dziecka. Inne trzeba
opracować dla uczniów klas integracyjnych, a inne dla klas o wy-
bitnych osiągnięciach dydaktycznych, np. dla klas, w których jest
wielu olimpijczyków.
Ocena pracy ucznia powinna zatem obejmować:
¨ umiejętność wyboru odpowiedniego oprogramowania
i metody rozwiązania zadania;
¨ znajomość pojęć i metod związanych z danym zagadnieniem;
¨ zrozumienie treści zadania — wykonanie wszystkich
poleceń zgodnie z treścią;
¨ świadomość wykonywanej pracy — działania planowe;
¨ sprawność działania — umiejętność optymalizacji
metod pracy;
¨ umiejętność korzystania z różnych pomocy jako stopień
samodzielności ucznia;
¨ umiejętność realizacji własnych pomysłów.

Gdy wykonywane zadanie jest podsumowaniem całego działu,
w ocenie powinno się uwzględnić również opanowanie wszystkich
wymienionych umiejętności w odniesieniu do danego tematu, me-
todologię rozwiązania, użyte narzędzia oraz efekt końcowy, któ-
rego uzyskanie jest celem pracy z komputerem.
Taka selektywna metoda oceniania pozwala na zorientowanie
się, w jaki sposób została przyswojona przez ucznia wiedza w za-
kresie konkretnych tematów. Moim zdaniem ocena pracy ucznia
powinna zawsze odbywać się w jego obecności — należy również
dokładnie ją omówić.
Ocena pracy ucznia oprócz zagadnień merytorycznych po-
winna uwzględniać także aspekty wychowawcze, takie jak:
¨ umiejętność tworzenia właściwej atmosfery;
¨ umiejętność pracy w grupie;

PROPOZYCJA STANDARDÓW WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH 25

¨ przestrzeganie norm etycznych dotyczących poszanowania
cudzej pracy i własności;
¨ kreowanie postaw ucznia przeciwdziałających
wandalizmowi przejawiającemu się w postaci niszczenia
sprzętu i oprogramowania;
¨ przestrzeganie zasad regulaminu pracowni komputerowej.

Taka metoda oceniania jest obiektywna i uniwersalna.
Przedstawiam propozycję oceniania, którą opracowałam i wyko-
rzystuję na co dzień.

10. Propozycja standardów
wymagań edukacyjnych
Propozycja standardów wymagań edukacyjnych

Na ocenę z informatyki składa się:
¨ sprawdzanie wiadomości i umiejętności na podstawie:
¨ wypowiedzi ustnych ucznia,
¨ ćwiczeń praktycznych,
¨ postaw uczniów.

Ale także:
¨ aktywność twórcza ucznia,
¨ kreatywność,
¨ postępy,
¨ współpraca,
¨ pomysłowość,
¨ nowatorstwo,
¨ pełnienie ról w zespole,
¨ pomysły i ich realizacja.

Oceny dokonuję przez pryzmat tych działań. Mając na względzie
powyższe, proponuję taki oto system oceniania.
Proporcje wpływu oceny z wiadomości i umiejętności oraz z po-
stawy na ocenę śródroczną i roczną wynoszą:
wiadomości i umiejętności 70%
postawa 30%
Wiadomości i umiejętności oceniane są według ogólnych kry-
teriów przyjętych w szkolnym WSKiO.


Kryteria oceniania wypowiedzi ustnych

Ocena:
celująca
Odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie ucznia przed-
miotem, spełnia kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza pro-
gram, zawiera własne, oryginalne przemyślenia i oceny lub treści
zaczerpnięte ze źródeł pozapodręcznikowych.

bardzo dobra
Odpowiedź wyczerpująca (wiedza podstawowa + rozszerzająca +
dopełniająca). Treść nie wykracza poza program.

dobra
Odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawierająca większość wy-
maganych treści (wiadomości podstawowe plus wiedza rozszerza-
jąca), poprawna pod względem języka, dopuszczalne są jedynie
nieliczne — drugorzędne z punktu widzenia tematu — błędy,
nie wyczerpuje zagadnienia.

dostateczna
Uczeń zna najważniejsze fakty dotyczące pracy z komputerem,
zna klawiaturę, umie poruszać się po środowisku Windows, umie
odczytywać pliki graficzne i tekstowe — wiedza podstawowa i po-
trafi je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy niewielkim
ukierunkowaniu ze strony nauczyciela. Występują nieliczne błędy
rzeczowe i językowe.

dopuszczająca
Wymagane przynajmniej 50% wiedzy i umiejętności. Chodzi tu
o tzw. niezbędną wiedzę, konieczną z punktu widzenia realizacji
celów przedmiotu czyli uzyskania przez ucznia wiedzy i umiejęt-
ności niezbędnych do korzystania z komputera jako narzędzia


pracy i rozrywki. Wiedza ta jest nieodzowna w toku dalszego
kształcenia. Podczas odpowiedzi możliwe są liczne błędy, zarówno
w zakresie wiedzy merytorycznej, jak i w sposobie jej prezento-
wania, uczeń zna jednak podstawowe fakty, umie posługiwać się
klawiaturą i przy pomocy nauczyciela potrafi zarówno poruszać
się w środowisku Windows, jak i udzielić odpowiedzi na posta-
wione pytanie.

niedostateczna
Odpowiedź nie spełnia wymagań podanych kryteriów ocen po-
zytywnych.

Kryteria oceniania ćwiczeń praktycznych

Ocena:

celująca
Wykonana praca wskazuje na szczególne zainteresowanie przed-
miotem, uczeń potrafi w swojej pracy wykorzystać wiadomości
i umiejętności wykraczające poza program nauczania.

bardzo dobra
Praca jest samodzielna, zawiera przemyślane przez ucznia elementy
wyczerpujące temat. Uczeń potrafi w pełni wykorzystać możliwości
programu, w którym pracuje.

dobra
Wykonana praca jest samodzielna, spełnia wymagania nauczyciela,
lecz nie widać w niej inwencji twórczej ucznia.

dostateczna
Uczeń wykonuje zadanie na miarę swoich możliwości, zna pod-
stawowe funkcje i opcje programu, w którym pracuje, wykonana
praca nie jest wyczerpująca.


dopuszczająca
Praca mało związana z tematem, uczeń nie potrafi wykorzystać
podanych przez nauczyciela wiadomości, przejawia wręcz niechęć
do większego zaangażowania we właściwe wykonanie zadania.

niedostateczna
Uczeń nie wykonał większości zadań.

Kryteria oceniania w zakresie postaw uczniów

Ocenianie postawy poprzez analizę
działalności ucznia w obszarach takich, jak:
¨ aktywność,
¨ systematyczność,
¨ praca w grupie,
¨ umiejętność współpracy,
¨ prezentacja pracy,
¨ samodzielność pracy
¨ przygotowanie do lekcji,
¨ praca domowa.

Ocena:
celująca
¨ Podczas wykonywania zadań uczeń wykazuje się dużą
starannością i sumiennością.
¨ Dąży do samodoskonalenia i twórczego rozwoju własnych
uzdolnień.
¨ Przygotowuje dodatkowe informacje na zajęcia, wykonuje
prace długoterminowe.
¨ Samodzielnie wykonuje wszystkie zadania teoretyczne
i praktyczne przewidziane programem oraz wykazuje
operatywność w wykorzystaniu wiadomości i umiejętności
do rozwiązywania zadań trudnych, w nowych sytuacjach.


¨ Zaangażowany emocjonalnie w pracę klasy, grupy,
bardzo aktywny, motywuje innych uczestników zajęć
do pokonywania trudności.
¨ Przestrzega wszelkich zasad bezpieczeństwa, higieny
i organizacji pracy.
¨ Przejawia inicjatywę, nauczyciel może na niego zawsze liczyć.
¨ Odnosi sukcesy w konkursach informatycznych.

bardzo dobra
¨ Podczas wykonywania zadań uczeń wykazuje się dużą
starannością i sumiennością.
¨ Podczas wykonywania zadań teoretycznych i praktycznych
stara się być samodzielny.
¨ Zaangażowany w pracę klasy, grupy, stara się być aktywny
i odpowiedzialny.
¨ Zachęca do dobrej komunikacji w grupie, okazuje szacunek
innym jej członkom.
¨ Efektywnie wykorzystuje czas pracy.
¨ Dostosowuje się do obowiązujących zasad bezpiecznej
i higienicznej pracy z komputerem.

dobra
uczeń stara się być samodzielny, brak mu jednak staranności
i systematyczności w działaniu.
¨ Zaangażowany w pracę klasy, grupy, stara się być aktywny.
¨ Nie zawsze okazuje szacunek innym członkom grupy.
¨ Niezbyt efektywnie wykorzystuje czas pracy.
¨ Dostosowuje się do obowiązujących zasad bezpiecznej
i higienicznej pracy z komputerem.

dostateczna
uczeń wymaga czasami mobilizacji i pomocy ze strony
nauczyciela i innych uczniów.


¨ Mało samodzielny przy wykonywaniu ćwiczeń, wykonane
zadania są nieestetyczne.
¨ Słabo zaangażowany w pracę klasy, grupy.
¨ Rzadko wspiera dobrą komunikację w grupie i rzadko
okazuje szacunek innym jej członkom.
¨ Nie zawsze przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej
pracy z komputerem.

dopuszczająca
uczeń wymaga stałej mobilizacji i pomocy ze strony
nauczyciela i innych uczniów.
¨ Praca cechuje się małą samodzielnością, wykonane zadania
są nieestetyczne.
¨ Słabo zaangażowany w pracę klasy, grupy.
¨ Rzadko wspiera dobrą komunikację w grupie i rzadko
okazuje szacunek innym jej członkom.
¨ Nie zawsze przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej
pracy z komputerem.

niedostateczna
¨ Nie potrafi wykonać zadań teoretycznych i praktycznych
nawet przy pomocy ze strony nauczyciela i innych uczniów.
¨ Nie wykonuje prac samodzielnie, wykonane zadania
są nieestetyczne.
¨ Nie jest zaangażowany w pracę klasy, grupy, nie stara się
dostosować do sytuacji.
¨ Rzadko wspiera dobrą komunikację w grupie i nie okazuje
szacunku innym jej członkom.
¨ Nie przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy
z komputerem.
Poniżej przedstawiam propozycję Karty obserwacji postaw ucznia,
a na stronie http://edukacja.helion.pl w wersji bezpośrednio do wy-
drukowania — propozycję Karty pracy ucznia.


Propozycja karty obserwacji postaw ucznia

Okres obserwacji
Imię i nazwisko ucznia: …………………….................................................

I. Praca na lekcji data data
1. Wykonywanie poleceń
2. Staranność wykonywania prac
3. Samodzielność podczas pracy
4. Efektywność wykorzystania czasu pracy
5. Aktywność na zajęciach
II. Praca w grupie
1. Umiejętność pracy w grupie
2. Poszanowanie cudzej pracy i własności
3. Pomoc innym uczniom:
· na ich prośbę
· z własnej inicjatywy
4. Kulturalne komunikowanie się:
· z nauczycielem
· z kolegami
III. Przestrzeganie regulaminu pracowni
komputerowej
IV. Pozostałe obszary oceniania:
· systematyczność
· prezentacja pracy
· przygotowanie do lekcji
· praca domowa

Pozytywną postawę oznaczamy np. +, negatywną postawę
znakiem –.
Propozycja Karty pracy ucznia składa się z dwóch części: tabeli
obserwacji postaw oraz tabeli zaliczenia ćwiczeń praktycznych.
Najwygodniej na bieżąco wypełniać kartę dla jednego bloku
tematycznego, np. w trakcie realizacji edytora (edytorów) grafiki.
Wypełniając kartę na lekcji, przy uczniach, można liczyć na ich
większe zaangażowanie w temat i wykonywanie każdego ćwicze-
nia dużo staranniej.


Przykładowa karta zaliczenia ćwiczeń praktycznych
Karta oraz Zadania Dodatkowe (również z edytora grafiki) zostały
umieszczone na wspomnianej wcześniej stronie internetowej.

Zaliczenie zadań z edytora grafiki Paint

Imię i nazwisko ucznia: ……………………..............................................................

Nr
Zestaw 1 Zestaw 2 Zestaw 3 Zestaw 4 Zestaw 5 Zestaw 6 Zestaw 7
zadania

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.*

* za zadania dodatkowe można zyskać nowe punkty

Poprawnie wykonane zadanie oznaczamy np. +, brak ćwiczenia
lub źle wykonane znakiem –.
Propozycja przeliczenia punktów na ocenę według tabeli:

% ogólnej liczby punktów ocena

do 45% niedostateczny
powyżej 45% do 60% dopuszczający
powyżej 60% do 75% dostateczny
powyżej 75% do 90% dobry
powyżej 90% do 105% bardzo dobry
powyżej 105% celujący


Jeśli uczeń nie odrobi zadania domowego, otrzymuje ocenę
niedostateczną (chyba że ma usprawiedliwienie).
Za źle zrobione zadanie domowe lub próbę odrobienia go (ślad
w zeszycie) nie dostaje oceny.
Jeśli uczeń nie ma zeszytu, podręcznika lub przyborów, otrzy-
muje uwagę — trzy uwagi w semestrze dają ocenę niedostateczną.
Brak uwag daje na koniec semestru dodatkową ocenę bardzo
dobrą.
Udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych daje do-
datkową ocenę celującą.
Uczeń ma prawo do poprawienia ocen zgodnie ze szkolnym
WSKiO.
Ocena końcowa nie jest średnią ocen cząstkowych.
Warto jeszcze wspomnieć o:
¨ samoocenie,
¨ ocenie zespołu (klasy, grupy, zespołu projektowego).

34
34

Kryteria oceniania w zakresie podstawowych i ponadpodstawowych wiadomości i umiejętności ucznia

Dział Zagadnienia Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe
Windows 98, Windows XP, Umiejętności: Umiejętności:
Linux Dokonuje prób organizacji własnego stanowiska Charakteryzuje konsekwencje prawne
Czym zajmuje się pracy z zachowaniem podstawowych zasad piractwa komputerowego.
informatyka? bezpieczeństwa i higieny pracy. Przewiduje skutki nieprawidłowego
Budowa zestawu Klasyfikuje podstawowe urządzenia wejścia zorganizowania komputerowego stanowiska
komputerowego i wyjścia w zestawie komputerowym (mysz, pracy.
Prawidłowe rozpoczęcie klawiatura, monitor, drukarka) i określa ich Porządkuje zawartość tworzonych katalogów.
i zakończenie pracy zastosowanie.
Dokonuje sprawdzenia dysku programem
z komputerem Określa miejsce stacji dyskietek i napędu antywirusowym.
Podstawowe terminy i pojęcia CD-ROM w jednostce centralnej.
Opisuje przyciski rozmieszczone z przodu
używane podczas pracy Korzysta ze wskazanych zbiorów informacji, jednostki centralnej.
z komputerem okazując szacunek dla cudzej własności twórczej.
Łączy elementy zestawu komputerowego.
Bezpieczna praca Dostosowuje stanowisko pracy do wymagań
z komputerem bezpiecznej i higienicznej pracy. Analizuje różnice między pamięcią
operacyjną a pamięciami zewnętrznymi
Komputer a prawo Potrafi uruchomić program antywirusowy komputera.
Wirusy komputerowe według wskazówek nauczyciela.
Instaluje i uruchamia programy z płyty CD
i programy antywirusowe Umie odróżnić pliki i katalogi. dołączonej do podręcznika.

Wprowadzenie, czyli kilka słów o komputerze
Regulamin szkolnej Prawidłowo rozpoczyna i kończy pracę z systemem.
pracowni komputerowej Wykraczające poza program, np.:
Wykorzystuje okienko do zabezpieczania
dyskietki przed przypadkowym zapisem.
PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Wiadomości: Ocenia różnice pracy w systemach Linux
Rozróżnia podstawowe elementy zestawu i Windows.
komputerowego. Określa na podstawie poznanych ikon pliku,
Objaśnia kolejność uruchamiania elementów z jaką jest on skojarzony aplikacją.
zestawu komputerowego. Zmienia wygląd Pulpitu.
Wymienia zasady prawidłowej organizacji pracy Wykorzystuje narzędzia systemowe, takie jak
z komputerem, dotyczące jej czasu i miejsca oraz defragmentator dysków, miernik zasobów,
pozycji ciała. ScanDisk.
Objaśnia zasady korzystania z programów Instaluje i uruchamia nieznane dotychczas
i zbiorów dokumentów w szkolnej pracowni programy komputerowe.
komputerowej.
Zna sposób działania programów
Omawia prawa użytkownika komputera podczas antywirusowych.
korzystania z programów.
Wiadomości:
Potrafi wyjaśnić, czym zajmuje się informatyka.
Opisuje budowę zestawu komputerowego.
Wyjaśnia pojęcia: plik i katalog, wirus

Wprowadzenie, czyli kilka słów o komputerze
komputerowy, piractwo komputerowe,
licencja, prawa autorskie.
Wyjaśnia pojęcia: programy freeware, public
domain, shareware.
PROPOZYCJA STANDARDÓW WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

Opisuje zjawisko uzależnienia od komputera.
35

36
36


Wykraczające poza program, np.:
Omawia krótko historię komputerów.
Omawia zastosowanie karty graficznej
i dźwiękowej.
Wyjaśnia pojęcie dyskietki systemowej,
defragmentacji dysku, pomiarów zasobów.
Wskazuje na zadania polecenia Dodaj/Usuń

o komputerze
programy.
Objaśnia, dlaczego nie należy modyfikować

Wprowadzenie, czyli kilka słów
katalogu WINDOWS.
Omawia pojęcie kompatybilności komputerów.

(Windows 98, Windows XP, Umiejętności: Umiejętności:
Linux) Wykorzystuje mysz do uruchamiania programów. Porównuje rodzaje pamięci zewnętrznych
Podstawowe informacje komputera wykorzystywanych podczas pracy
Określa podstawowe elementy Pulpitu.
o popularnych systemach (dyskietka, dysk twardy, CD-ROM).
operacyjnych używanych Uruchamia programy, korzystając z ikonki
Zmienia rozmiar i położenie okna
w komputerach skrótu na Pulpicie.
według potrzeb.
Otwiera plik według wskazówek nauczyciela.

Środowisko pracy
Opis systemów (Windows,
Linux)


Pliki i katalogi Zapisuje pliki na dysku we wskazanym katalogu Uruchamia programy za pomocą aplikacji
— najważniejsze czynności według wskazówek nauczyciela. Mój komputer.
Korzystanie z wbudowanej Zakłada katalog i tworzy nowy plik. Przełącza się między kilkoma
pomocy uruchomionymi aplikacjami.
Otwiera okno katalogu.
Akcesoria komputerowe Tworzy skrót do programu na Pulpicie
Porusza się po strukturze katalogów.
i zmienia jego nazwę.
Kopiuje i usuwa pliki, katalogi.
Dokonuje poprawek w pracy i zapisuje
Obsługuje okna programów z wykorzystaniem zmiany na dysku.
poznanych elementów.
Tworzy strukturę katalogów według potrzeb.
Obsługuje okna dialogowe i menu.
Zmienia nazwę katalogu i pliku.
Uruchamia programy, korzystając z przycisku Start.
Wybiera optymalną metodę kopiowania
Wyszukuje pliki i katalogi, korzystając z przycisku i usuwania katalogów, plików ze zmianą

Środowisko pracy
Start. lokalizacji.
Wyszukuje zapisane pliki we wskazanych Prawidłowo reaguje na pojawiające się
katalogach. w programie komunikaty.
Tworzy nowe katalogi i struktury katalogów Wyszukuje pliki i katalogi.
(jednym z poznanych sposobów) na podstawie
Wyszukuje dowolny plik lub katalog
wzoru.
za pomocą funkcji Wyszukaj z menu Start.
Opróżnia Kosz i odzyskuje z niego skasowane
Korzysta z wbudowanej Pomocy programu.
pliki, katalogi.
37

38
38


Uruchamia aplikację Notatnik. Przewiduje na podstawie poznanych
rozszerzeń pliku (.txt, .bmp, .doc),
Oblicza wartości prostych wyrażeń
z jaką aplikacją jest on skojarzony.
arytmetycznych.
Tworzy nowy katalog podczas zapisu pliku.
Wykorzystuje do obliczeń klawisze na klawiaturze
numerycznej. Tworzy nową wersję pliku na dysku
za pomocą polecenia Zapisz jako ze zmianą
Uruchamia gry komputerowe według wskazówek
lokalizacji lub nazwy pliku.
nauczyciela i prawidłowo kończy z nimi pracę.
Kopiuje i usuwa grupę plików optymalną
Wiadomości:
metodą.
Wskazuje przyciski sterujące.
Wykonuje wielokrotne działania na tej samej
Podaje przykłady aplikacji poznanych na lekcji. liczbie.
Rozróżnia katalogi otwarte i zamknięte. Kopiuje wyniki obliczeń do Notatnika.

Środowisko pracy
Objaśnia zasady przechowywania dyskietki
i płyty CD.
Wykorzystuje aplikację Kalkulator
Omawia sposoby uruchamiania poznawanych do rozwiązywania zadań tekstowych.
na lekcji aplikacji.
Wykonuje złożone operacje z wykorzystaniem
Wykonuje proste obliczenia z wykorzystaniem pamięci aplikacji Kalkulator.
aplikacji Kalkulator: dodawanie, odejmowanie,
Wykonuje działania: zmiany znaku liczby
mnożenie, dzielenie dwóch liczb.
na przeciwny, obliczanie odwrotności liczby,
obliczanie procentu z liczby.


Wyjaśnia pojęcia takie, jak oprogramowanie, Wiadomości:
okno, Pulpit, ikonka, przycisk, okno programu, Wyjaśnia pojęcia takie, jak program,
pasek zadań, dokument, kursor tekstowy, plik, środowisko pracy, wskazywanie, system
nazwa pliku, katalog otwarty, Kosz. operacyjny, zawieszenie komputera,
Omawia budowę okna programu. kliknięcie, przeciąganie myszą, pasek menu,
okna dialogowe, okna komunikatów,
Wymienia rodzaje pamięci zewnętrznych
katalog, drzewo katalogów, wielozadaniowość,
komputera, wykorzystywanych podczas pracy
rozszerzenie, plik wykonywalny, pliki danych,
(dyskietka, dysk twardy, CD-ROM)
opcja.
Objaśnia funkcje klawiszy aplikacji Kalkulator
Omawia rolę wbudowanej Pomocy
w postaci standardowej.
w programie.

Środowisko pracy
Omawia rolę Schowka podczas operacji
kopiowania.

Omawia zadania systemu operacyjnego.
Omawia pojęcie wielozadaniowości systemu.
39

40
40


Budowa klawiatury Umiejętności: Umiejętności:
Układ rąk na klawiaturze Obsługuje klawiaturę. Samodzielnie uruchamia program do nauki
pisania na klawiaturze komputera
Ćwiczenia do nauki pisania Uruchamia program do nauki pisania
wykorzystywany na lekcji.
na klawiaturze komputera wgwedług wskazówek
nauczyciela. Sprawnie posługuje się klawiaturą.

Wiadomości: Prezentuje prawidłowy układ rąk
na klawiaturze.
Opisuje przeznaczenie klawiszy.
Wiadomości:
Omawia budowę klawiatury.

Nauka pisania na klawiaturze komputera


Edytory graficzne Umiejętności: Umiejętności:
Program Tux Paint Uruchamia program graficzny wykorzystywany Samodzielnie uruchamia program graficzny wykorzystywany
na lekcji z pomocą nauczyciela. na lekcji.
Program Paint
Wypełnia kolorem gotowe elementy Wykorzystuje klawisz Shift podczas rysowania linii
w edytorze grafiki. poziomych, pionowych, pod kątem 450, kwadratów i kół.
Rysuje proste elementy graficzne Korzysta ze Schowka do kopiowania elementów rysunku.
z zastosowaniem myszki. Przekształca elementy rysunku (obraca je, pochyla, tworzy
lustrzane odbicie).
Rysuje proste elementy graficzne
z wykorzystaniem Przybornika. Posługuje się poleceniem Cofnij do zmiany wykonanej
pracy.Ustala atrybuty rysunku w edytorze grafiki.
Kopiuje pojedyncze elementy rysunku.
Korzysta z Lupy do likwidowania przerw (szczelin)
Zapisuje pracę z pomocą nauczyciela. w konturze rysunku.
Wykonuje samodzielnie proste rysunki Dołącza do rysunku napisy wykonane w edytorze grafiki.
według określonego wzoru.Operuje kolorem Świadomie podejmuje decyzję o zapisywaniu lub rezygnacji
rysowania i tła. z zapisu zmian w pliku na dysku.

Podstawy edycji grafiki
Dokonuje poprawek w pracach graficznych. Tworzy prace graficzne na zadany temat z wykorzystaniem
Zmienia rozmiary elementów rysunku. poznanych narzędzi i funkcji programu graficznego.
Dokonuje trafnego wyboru koloru, zwracając uwagę
Wiadomości: na estetykę i walory artystyczne tworzonego obrazu.
Nazywa poznane edytory graficzne.
Wyjaśnia pojęcia: grafika komputerowa, Wykorzystuje programy graficzne inne niż poznane na lekcji.

edytor grafiki. Tworzy na Pulpicie tapety z własnych prac lub zrzutów ekranów.
Wskazuje elementy okna edytora grafiki. Dostosowuje elementy okna programu do własnych potrzeb.
41

42
42


Wiadomości:
Wskazuje inne niż poznane na lekcji
programy do edycji grafiki.
Objaśnia zastosowanie elementów okna
edytora grafiki.
Rozpoznaje pliki graficzne na podstawie ich
rozszerzeń i ikonek.
Wskazuje podobieństwa i różnice występujące
podczas pracy w poznanych programach
graficznych.

Podstawy edycji grafiki
Wskazuje podobieństwa i różnice występujące
podczas pracy w różnych programach
graficznych.
Wyjaśnia pojęcia: mapa bitowa, piksel.


(Notatnik, WordPad, Microsoft Umiejętności: Umiejętności:
Word i OpenOffice) Uruchamia edytor tekstu wykorzystywany Samodzielnie uruchamia edytor tekstu
Edytory tekstu na lekcji z pomocą nauczyciela. wykorzystywany na lekcji.

Przykłady edytorów Pisze prosty tekst z zastosowaniem małych Redaguje i formatuje proste teksty według
i wielkich liter oraz polskich znaków. podanego wzoru.
Tworzenie dokumentu
za pomocą edytora tekstu Wyszukuje usterki w gotowym tekście Redaguje i formatuje tekst na zadany temat
i wprowadza poprawki. z wykorzystaniem różnych narzędzi i funkcji
Zapisywanie i otwieranie
poznanego edytora tekstu.
dokumentu tekstowego Wybiera czcionkę i ustala jej atrybuty
przed napisaniem tekstu. Dzieli tekst na akapity.
Operacje na blokach tekstu
Zapisuje pracę we wskazanym katalogu. Formatuje akapit według podanego wzoru.
Formatowanie i modyfikacja
dokumentu tekstowego Pisze tekst z zachowaniem zasad poprawnego Umieszcza w tekście rysunki, tabele i inne
wpisywania tekstu. obiekty.
Wstawianie rysunku do
dokumentu tekstowego Posługuje się poleceniem Cofnij do zmiany Wykorzystuje tabulatory do wyrównania

Podstawy edycji tekstu
wykonanej operacji. tekstu w kolumnach.
Numerowanie stron
Dokonuje zmian w tekście i zachowuje zmieniony Numeruje strony w dokumencie tekstowym.
Wstawianie tabeli
plik na dysku.
Ustawienia wydruku,
Zaznacza dowolny fragment tekstu w edytorze
wydruk gotowych prac Wykorzystuje inny niż poznany na lekcji
tekstowym.
edytor tekstu.
Wykonuje operacje na bloku — usunięcie,
Dostosowuje paski narzędzi do własnych

przeniesienie w inne miejsce, kopiowanie.
potrzeb.
43

44
44


Dokonuje podstawowych operacji formatowania Samodzielnie ustawia wydruk i drukuje
tekstu, takich jak wyrównywanie, zmiana rodzaju dokument tekstowy.
czcionki i jej atrybutów.
Wiadomości:
Drukuje dokument według wskazówek.
Wskazuje inne niż poznane na lekcji
Wiadomości: programy do edycji tekstów.
Nazywa poznane edytory tekstu. Wyjaśnia pojęcia takie, jak redagowanie
i formatowanie tekstu.
Wskazuje elementy okna edytora tekstu.
Wskazuje klawisze edycyjne i klawisz Enter Wykraczające poza program, np.:
na klawiaturze oraz kursor tekstowy i kursor Wskazuje podobieństwa i różnice występujące
myszy. podczas pracy w różnych programach

Podstawy edycji tekstu
tekstowych.
Wyjaśnia pojęcia: edytor tekstów, blok, wiersz,
akapit.
Omawia zadania edytora tekstu.
Objaśnia zastosowanie elementów okna edytora
tekstu.


Co to są multimedia? Umiejętności: Umiejętności:
Multimedialne Obsługuje programy multimedialne poznawane Samodzielnie obsługuje programy
programy edukacyjne na lekcji według wskazówek nauczyciela. multimedialne poznawane na lekcji.
Edukacja w Internecie Obsługuje programy multimedialne bez zmiany Wybiera i wykorzystuje dostępne opcje
opcji. w programach multimedialnych.
Relaks z komputerem
Uruchamia wybraną przeglądarkę internetową. Otwiera w przeglądarce stronę WWW
o podanym adresie.
Wprowadza w polu adresowym przeglądarki
podany adres internetowy. Wykorzystuje programy multimedialne
i dostępne strony internetowe do znalezienia
Przegląda otwartą stronę WWW.
konkretnej informacji.
Określa źródło informacji jako program
Tworzy proste formy wypowiedzi na zadany
edukacyjny, encyklopedię, słownik, stronę WWW.
temat z wykorzystaniem zgromadzonych
Wiadomości: informacji.
Wymienia poznane programy edukacyjne, Ocenia wykorzystanie komputera jako źródła
encyklopedie, słowniki multimedialne, gry. informacji i rozrywki.

Komputer w edukacji i rozrywce
Wymienia elementy zestawu komputerowego Tworzy proste krzyżówki i rebusy
niezbędne do prezentacji multimedialnych. z wykorzystaniem edytora tekstu i grafiki.
Wyjaśnia pojęcia: multimedia, programy Wykraczające poza program, np.:
multimedialne, programy edukacyjne, Internet.
Wykorzystuje informacje wyszukane
Opisuje charakterystyczne cechy programów w zbiorach multimedialnych i Internecie

multimedialnych. do tworzenia własnych form wypowiedzi.
45

46
46


Omawia ogólne zasady pracy z programami Obsługuje dowolne programy multimedialne.
multimedialnymi.
Przewiduje skutki zagrożeń związanych
Wymienia rodzaje programów multimedialnych. z grami komputerowymi.

Wiadomości:
Omawia pojęcie multimediów.
Omawia zalety płynące z wykorzystania
informacji ze źródeł multimedialnych.
Wyjaśnia pojęcia: programy demo, pokaz
multimedialny.
Opracowuje własną formę wypowiedzi,
opierając się na zgromadzonych informacjach.


Komputer w edukacji i rozrywce
Omawia rolę elementów multimedialnych
programów edukacyjnych, encyklopedii
i słowników multimedialnych
w przekazywaniu informacji.


(Microsoft Excel i OpenOffice) Umiejętności: Umiejętności:
Uruchomienie i opis okna Uruchamia arkusz kalkulacyjny wykorzystywany Samodzielnie uruchamia arkusz kalkulacyjny
programu na lekcji według wskazówek nauczyciela. wykorzystywany na lekcji.

Zapisywanie i otwieranie Prawidłowo kończy pracę z arkuszem Wykonuje w arkuszu obliczenia, tworząc
plików arkusza kalkulacyjnym wykorzystywanym na lekcji. proste formuły.

Proste zastosowania Otwiera nowy dokument. Umieszcza w komórkach arkusza dane
i prawidłowo zapisuje gotowe formuły.
Tworzenie prostego wykresu Odczytuje adres komórki.
Wykorzystuje różne sposoby wprowadzania
Ustawienia wydruku, Zmienia zawartość komórki.
zmian do komórek arkusza.
wydruk gotowych prac Zaznacza obszar komórek.
Wybiera optymalny sposób poruszania się
Umieszcza w komórkach dane przez kopiowanie po arkuszu kalkulacyjnym.
lub wypełnianie.
Charakteryzuje różnicę między
Tworzy proste formuły, stosując cztery odpowiednimi typami danych.

Arkusz kalkulacyjny
podstawowe działania matematyczne.
Wybiera optymalną metodę zaznaczania
Potrafi wykonać podstawowe operacje w arkuszu obszaru.
kalkulacyjnym. Przegląda zawartość arkusza
Wykonuje obliczenia, wykorzystując
kalkulacyjnego.
w formułach poznane funkcje.
Zapisuje arkusz na dysku.
Dostrzega potrzebę stosowania funkcji
Zapisuje arkusz we wskazanym katalogu. do wykonywania omawianych operacji.

Umieszcza w komórkach formuły przez Umieszcza w komórkach serie danych
kopiowanie i wypełnianie. (ciąg wartości).
47

48
48


Modyfikuje arkusz, dodając lub usuwając wiersze Ocenia wygląd i czytelność wzorcowo
i kolumny. sformatowanych arkuszy.
Zmienia format danych według wzorca. Dobiera właściwy format danych.
Drukuje dokument według wskazówek. Nadaje arkuszom odpowiedni format, dbając
o ich czytelność, przejrzystość i estetykę.
Wiadomości:
Przygotowuje dokumenty do wydruku.
Potrafi opracować dane w arkuszu według
wskazówek nauczyciela. Stosuje optymalne metody wprowadzania
danych i formuł do komórek arkusza
Nazywa poznany na lekcji arkusz kalkulacyjny.
kalkulacyjnego.
Wskazuje charakterystyczne elementy okna
Tworzy wykresy do wykonywanych zadań.
arkusza kalkulacyjnego.
Analizuje dane z gotowych wykresów.
Rozróżnia w arkuszu kursor komórki aktywnej,
tekstowy i myszy. Samodzielnie ustawia wydruk i drukuje

Arkusz kalkulacyjny
arkusz.
Rozróżnia arkusz kalkulacyjny rozumiany jako
program i jako dokument. Wykraczające poza program, np.:
Wyjaśnia pojęcia: arkusz kalkulacyjny, kolumna, Zapisuje złożone wyrażenia arytmetyczne
wiersz, pasek formuły, komórka, obszar, pole w postaci formuł.
nazwy, obszar roboczy, siatka, zakładka, adres
Wykorzystuje kombinacje klawiszy
komórki, zakres komórek, komórka aktywna,
i skróty klawiaturowe w pracy z arkuszem
formuła.
kalkulacyjnym.


Objaśnia zastosowanie charakterystycznych Wykorzystuje poznane narzędzia i dostępne
elementów okna arkusza kalkulacyjnego. w arkuszu kalkulacyjnym operacje do
rozwiązywania zadań z różnych dziedzin
Wymienia typy danych wprowadzanych do arkusza.
i do właściwego prezentowania ich wyników.
Wykonuje obliczenia w innym niż omawiany
na lekcji arkuszu kalkulacyjnym.

Wiadomości:
Omawia przeznaczenie i zalety arkusza
kalkulacyjnego.
Objaśnia zasady wykonywania obliczeń
w arkuszu. Modyfikuje istniejące arkusze.
Przedstawia graficznie i interpretuje
zależności w arkuszu.

Arkusz kalkulacyjny
Wskazuje, jakie zmiany zachodzą w formule
po jej skopiowaniu.
Omawia zasady tworzenia i przeznaczenie
formuł.
Wymienia elementy formatowania.


Wyjaśnia potrzebę stosowania w formułach
różnego typu adresowania komórek.
49

50
50


Wyjaśnia, na czym polega adresowanie względne
komórek.
Wskazuje inne niż poznane na lekcji operacje,

Arkusz
których wykonywanie wymaga stosowania funkcji.

kalkulacyjny
Wyjaśnia pojęcia: funkcja, argument.

(Microsoft PowerPoint Umiejętności Umiejętności
i OpenOffice) Uruchamia program do tworzenia prezentacji Samodzielnie uruchamia program do tworzenia
Charakterystyka programów multimedialnych wykorzystywany na lekcji prezentacji multimedialnych wykorzystywany
z pomocą nauczyciela. na lekcji.
Zasady tworzenia prezentacji
multimedialnych Zna zasady tworzenia prezentacji Tworzy prostą prezentację multimedialną.
multimedialnych.
Tworzenie prostej prezentacji Wybiera sposób, w jaki mają zmieniać się slajdy;
Tworzy prezentację multimedialną według stosuje różne efekty.
wskazówek.
Dobiera i wprowadza efekty animacji
Tworzy slajd według wskazówek. poszczególnych obiektów slajdów.
Uruchamia prezentację według wskazówek. Ustala kolejność i sposób uruchamiania
animacji elementów slajdów.
Wstawia na slajd elementy tekstowe i graficzne

Prezentacja multimedialna
z pliku. Korzysta z kreatora zawartości lub z szablonów
przy tworzeniu nowej prezentacji.
Ustala tło slajdu.
Modyfikuje gotową prezentację.
Charakteryzuje prezentację multimedialną.
Przegląda prezentację w różnych widokach.
Analizuje budowę przykładowej prezentacji.


Zmienia według wskazówek kolejność slajdów Gromadzi i opracowuje wszystkie składniki
w różnych widokach. zaprojektowanej prezentacji.

Wiadomości: Sprawnie przeprowadza pokaz własnej
prezentacji.
Przy użyciu gotowych szablonów potrafi stworzyć
prostą prezentację. Wykraczające poza program, np.:
Wymienia narzędzia niezbędne do opracowania Projektuje prezentację multimedialną
i przeprowadzenia prezentacji multimedialnej. na dowolny temat.
Wyjaśnia pojęcie slajdu w odniesieniu Ustala powiązania między slajdami
do prezentacji multimedialnej. z zastosowaniem umieszczonych na nich
elementów graficznych lub tekstowych.
Wymienia tekstowe i graficzne elementy slajdu.
Dobiera sposób sterowania przebiegiem
Objaśnia różnicę między pokazem
pokazu.
automatycznym i sterowanym za pomocą myszki.
Obsługuje inny niż poznany na lekcji
Wskazuje elementy okna programu.
program do tworzenia prezentacji i

Objaśnia zasady pracy z poznanym programem przeprowadzania jej pokazu.
do tworzenia prezentacji i przeprowadzania jej
pokazu oraz sposób obsługi tego programu. Wiadomości:
Omawia różne rodzaje przejść między
slajdami i sposób ich ustalania.
Przy użyciu gotowych szablonów potrafi

stworzyć prostą prezentację z wykorzystaniem
bardziej zaawansowanych opcji programu.
51

52
52


Wymienia cechy dobrze opracowanej
prezentacji.
Omawia różne efekty animacji i sposób ich
stosowania dla poszczególnych elementów
slajdów.
Opisuje budowę przykładowej prezentacji.

Samodzielnie tworzy własny szablon
do prezentacji.

Omawia elementy projektu prezentacji.
Objaśnia obsługę innego programu do tworzenia
prezentacji i przeprowadzania jej pokazu.

Co to jest Internet? Umiejętności: Umiejętności:
Uruchomienie i obsługa Łączy się z Internetem według wskazówek Wykorzystuje podstawowe funkcje
przeglądarki internetowej nauczyciela. przeglądarki do przeglądania stron WWW.

Adres internetowy Uruchamia wybraną przeglądarkę internetową. Korzysta z odsyłaczy.

Wyszukiwanie informacji Otwiera w przeglądarce stronę WWW Korzysta z różnych przeglądarek
o podanym adresie. i wyszukiwarek internetowych.

informacji
z użyciem wyszukiwarek
internetowych Przegląda otwartą stronę WWW. Wykorzystuje zgromadzone informacje

Internet jako źródło
do opracowania w edytorze tekstu pisemnej
Wprowadza w polu adresowym przeglądarki
wypowiedzi na zadany temat.
podany adres internetowy.


Poczta elektroniczna Otwiera i obsługuje wyszukiwarkę internetową. Korzysta z komunikatora internetowego.
(e-mail)
Z pomocą nauczyciela korzysta z komunikatorów Charakteryzuje elementy strony WWW.
Netykieta internetowych.
Wykorzystuje podstawowe funkcje
Odpowiada na zadane pytania z zakresu wiedzy przeglądarki do przeglądania stron WWW.
o przeglądarkach i wyszukiwarkach, korzystając
Otwiera strony WWW z dysku i przegląda
ze zdobytych informacji.
je w trybie offline.
Zna i stosuje zasady netykiety.
Otwiera i obsługuje wskazane wyszukiwarki
Określa źródło informacji jako program internetowe.
edukacyjny, encyklopedię, słownik, stronę WWW.
Tworzy proste formy wypowiedzi na zadany
Korzystając z odsyłaczy, odczytuje informacje temat z wykorzystaniem zgromadzonych
zgromadzone na stronach WWW. informacji.
Odpowiada na zadane pytania z zakresu netykiety, Porównuje pocztę tradycyjną i elektroniczną.
korzystając ze zdobytych informacji.
Redaguje i wysyła list elektroniczny.
Odbiera i odczytuje pocztę elektroniczną
Wyszukuje w Internecie informacje z różnych
według wskazówek.

Internet jako źródło informacji
dziedzin według zainteresowań.
Wiadomości: Optymalnie dobiera sposób pozyskiwania
Wyjaśnia pojęcia: hasło, Internet, netykieta. informacji z programów multimedialnych
i Internetu na dowolny temat.
Potrafi nazwać elementy składowe adresu
internetowego. Korzysta z różnych wyszukiwarek

internetowych.
Wyjaśnia pojęcia: multimedia, programy
multimedialne, programy edukacyjne, Internet.
53

54
54


Nazywa przeglądarkę internetową Wykorzystuje programy multimedialne
wykorzystywaną na lekcji. i strony WWW do uzupełniania, utrwalania
i weryfikowania swoich wiadomości
Nazywa program pocztowy wykorzystywany
i umiejętności z różnych dziedzin.
na lekcji.
Pozyskuje i gromadzi elementy
Wskazuje poznane elementy okna redagowania
multimedialne z różnych źródeł.
wiadomości.
Korzysta ze zgromadzonych informacji
Nazywa przeglądarkę internetową
w celu opracowania własnych różnych
wykorzystywaną na lekcji.
form wypowiedzi.
Wymienia nazwy najczęściej używanych
Tworzy dokumenty multimedialne
przeglądarek.
na zadany temat.
Omawia przeznaczenie paska adresowego
Przesyła różnego rodzaju dokumenty
w oknie przeglądarki.
w formie załączników do listów e-mail.
Rozróżnia charakterystyczne elementy strony
WWW. Wykraczające poza program, np.:

Wykorzystuje w większym zakresie programy
Wymienia charakterystyczne elementy okna
multimedialne i strony WWW do
programu pocztowego.
uzupełniania swoich wiadomości i rozwijania
umiejętności z różnych dziedzin.
Wybiera sposób wyszukiwania informacji
w Internecie i ocenia skuteczność tego sposobu.


Wykorzystuje do tworzenia własnych
prezentacji informacje wyszukane
w zbiorach multimedialnych oraz Internecie.
Tworzy własną stronę WWW.

Wiadomości:
Wyjaśnia pojęcia: przeglądarka, wyszukiwarka.
Wskazuje charakterystyczne elementy
strony WWW.
Wymienia rodzaje przeglądarek
i wyszukiwarek internetowych.
Wskazuje gry o dużych walorach
intelektualnych i kształcących.
Wymienia rodzaje programów

multimedialnych.
Wyjaśnia pojęcia: odsyłacz (hiperłącze), sieć
WWW, strona WWW, adres strony WWW,
przeglądarka, wyszukiwarka, poczta
elektroniczna, e-mail, program pocztowy,
adres e-mail.
55

56
56


Opracowuje własny dokument i realizuje
tematy z zakresu innych przedmiotów
nauczania.
Korzysta z różnych przeglądarek
i wyszukiwarek internetowych.
Korzysta z zaawansowanych opcji
wyszukiwarki internetowej.
Wykorzystuje wyszukane informacje
ze zbiorów multimedialnych i Internetu
do tworzenia własnych prezentacji.
Omawia charakterystyczne elementy
okna przeglądarki.
Objaśnia rolę strony głównej.

Wymienia poznane wyszukiwarki.
Omawia zasady korzystania z wyszukiwarki
internetowej.
Omawia elementy okna redagowania
wiadomości.
Omawia zalety i wady poczty elektronicznej.


Omawia korzyści wynikające z zastosowania
programów edukacyjnych do zgłębiania,
rozszerzania i sprawdzania swojej wiedzy
i umiejętności.

Internet jako
Omawia historię Internetu oraz sieci

źródło informacji
stron WWW.

Wiadomości: Wiadomości:
Wymienia zastosowania komputera Omawia organizację stanowiska pracy przy
w najbliższym środowisku. komputerze w różnych miejscach szkoły.
Wyjaśnia pojęcie urządzenia opartego na technice Wskazuje zastosowanie techniki
komputerowej. komputerowej w urządzeniach innych
niż omawiane na zajęciach.

otoczeniu
Wymienia poznane dziedziny zastosowania
komputerów w najbliższym otoczeniu i wskazuje Prezentuje inne niż poznane na zajęciach

Komputer w naszym
korzyści wynikające z ich zastosowania. dziedziny życia, w których stosuje się
komputery.
57


11. Metody pracy
Metody pracy

Lekcje informatyki odbywają się zawsze w pracowni komputero-
wej, gdzie uczniowie pracują bezpośrednio przy komputerach.
Materiał nauczania jest tak zróżnicowany, że niezbędne jest sto-
sowanie różnych metod nauczania. Ważnym elementem jest rów-
nież dobre porozumiewanie się z uczniami na każdym etapie
kształcenia oraz zapewnienie im jak najlepszych warunków do
nauki.
W pracy z uczniami w szkole podstawowej bardzo dobrze
sprawdzają się metody nauczania oparte na wykonywaniu czyn-
ności praktycznych, gdyż wymagają one od ucznia zaangażowania
i działania. Dzięki temu oswaja się on z zagadnieniami i widzi, że
„coś działa lub nie”, uczy się więc przez osobiste doświadczenia.
Uważam, że metody praktyczne w odniesieniu do informatyki
są jak najbardziej celowe. Komputer to w końcu narzędzie, a naj-
lepszym sposobem jego poznania jest używanie go w typowych za-
stosowaniach. Myślę, że takie podejście jest wystarczające na eta-
pie szkoły podstawowej. Na teorię przyjdzie czas później, kiedy
uczeń z pewnością będzie w stanie lepiej połączyć nowe wiadomości
z własnym doświadczeniem i obyciem ze sprzętem komputerowym
i oprogramowaniem.
Uczenie się przez osobiste doświadczenia wdrażam dwustop-
niowo. Najpierw uczniowie pod moim kierunkiem wykonują ty-
powe operacje i czynności (na przykład dla programu Paint może
to być wybór określonego koloru tła i czyszczenie tym kolorem ob-
szaru roboczego). Następnie otrzymują zadania w formie elektro-
nicznej (np. jako dokument html), które wykonują indywidualnie.
Przez cały czas mogą liczyć na moją pomoc. Zadania opierają się
oczywiście na czynnościach wykonywanych wcześniej podczas
ćwiczeń wprowadzających.
Tematyka przykładów i zadań jest powiązana z innymi przed-
miotami i z otaczającą nas rzeczywistością. Problemy interdyscy-
plinarne pokazują bardziej realny obraz otaczającego nas świata.
Uczniowie mogą dostrzec powiązania między różnymi dzie-
dzinami, możliwości zastosowania podobnych rozwiązań do wielu
zadań. W ten sposób pomagam również nauczycielom innych
przedmiotów i realizuję treści ścieżek międzyprzedmiotowych.

METODY PRACY 59

Analizuję zawsze z uczniami wyniki ich pracy, omawiam z nimi
mocne i słabe strony proponowanych rozwiązań. Dyskusja uczy
ich formułować własne uwagi i wnioski.
Bardzo ważne jest również planowanie niektórych działań jako
pracy zespołowej i wspieranie współdziałania uczniów. Jest to
jedna z istotnych umiejętności potrzebnych współczesnemu czło-
wiekowi.
Metoda nauczania określa sposób pracy nauczyciela z uczniem.
Czesław Kupisiewicz [3] przez metodę nauczania rozumie „celowo
i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami,
umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętno-
ściami posługiwania się nią w praktyce, a także rozwijanie zdolności
i zainteresowań poznawczych”. Dobór metod nauczania jest zależny
od wielu czynników, np.:
¨ specyfika przedmiotu (konkretnych jednostek lekcyjnych)
wyrażona między innymi w celach i treściach kształcenia,
¨ dotychczasowy poziom wiedzy uczniów i ich wiek,
¨ wyposażenie pracowni w środki dydaktyczne,
¨ stworzone uczniom warunki samokształcenia,
¨ indywidualne predyspozycje nauczyciela.

Na lekcjach informatyki można zastosować metody wymienione
w dalszej części rozdziału. W. Okoń [2], opierając się na „koncepcji
wielostronnego nauczania — uczenia się”, dokonał następują-
cego ich podziału:
Metody podające to uczenie się gotowych treści poprzez stoso-
wanie opowiadania, wykładu, odczytu, pogadanki, dyskusji oraz
pracy z książką.
Metody ćwiczeń praktycznych stosuje się na każdej lekcji infor-
matyki podczas omawiania poszczególnych zagadnień oraz:
¨ korzystania z różnych źródeł informacji;
¨ prezentowania efektów swojej pracy.

Metody eksponujące (przeżywanie określonych wartości) mają za-
stosowanie na zajęciach, podczas których za pomocą komputera
wykonuje się pokaz czynności, programów, zjawisk, przebiegu
procesów. Pokaz wykonanych przez uczniów prezentacji multi-
medialnych i stron WWW zamieszczonych w Internecie (zadania


wykraczające poza program) to także sposób na wyeksponowanie
osiągniętych przez uczniów umiejętności.
Założeniem metod problemowych jest rozwiązywanie zagadnień.
Na lekcjach informatyki w szkole podstawowej może to być na
przykład poszukiwanie rozwiązania danego problemu poprzez
tworzenie schematów rozwiązania.
Klasyfikację tę warto, jak sądzę, uzupełnić o metodę opartą na
nauczaniu programowym, które polega na zwiększaniu trudno-
ści pracy ucznia przez racjonalne zmniejszanie liczby wskazówek
naprowadzających. Przy stosowaniu tej metody nauczania obo-
wiązują następujące zasady [3]:
¨ małych kroków,
¨ aktywizowania ucznia,
¨ natychmiastowej oceny odpowiedzi ucznia i korekty
popełnionych błędów,
¨ indywidualizowania tempa i treści nauczania,
¨ empirycznej weryfikacji.

Ta metoda nauczania zmusza nauczyciela do precyzyjnego opra-
cowania i dawkowania materiału lekcyjnego, a uczniowi pozwala
samemu kontrolować trafność rozumowania.
Ciekawą metodą pracy jest aktywizująca ucznia metoda pro-
jektów. Ma ona za zadanie pobudzać do aktywności i zaangażo-
wania. Umożliwia jednoczesne osiąganie wielu celów kształcenia.
Uczniowie realizujący dany projekt mogą być podzieleni na grupy.
Każda z grup może przygotowywać inne zadanie. Koordynatorem
wspierającym i ukierunkowującym pracę uczniów jest nauczyciel.
Praca w poszczególnych grupach kończy się zaprezentowaniem
efektów przed całą klasą. Przykładem projektu może być realizacja
dowolnego tematu, chociażby takiego, jak „Moja szkoła w Europie”.
Realizując projekt, uczniowie układają plan pracy, dobierają
tło, grafikę, redagują teksty, tworzą animacje obiektów, przejścia
między slajdami, wstawiają dźwięki (zadanie wykraczające poza
program). Mogą korzystać z różnych źródeł oraz wykorzystywać
różne programy. Jedne grupy mogą przygotować projekt pod
kątem historycznym, inne pod kątem statystycznym (z zaprezen-
towaniem obliczeń i wykresów wykonanych w arkuszu kalkulacyj-
nym), jeszcze inne pod kątem geograficznym itd.

METODY PRACY 61

Na zajęciach z informatyki można również zastosować metodę
debaty, podczas której powinna wywiązać się dyskusja, prezento-
wanie poglądów „za” i „przeciw”. Oczywiście, nie oznacza to, że
cała jednostka lekcyjna ma być prowadzona tylko z wykorzysta-
niem tej metody, szczególnie w szkole podstawowej. Zagadnie-
niami, które można wykorzystać do takich zajęć, są:
¨ zagrożenia i korzyści wynikające z zastosowania
komputerów;
¨ różne aspekty powszechnego dostępu do informacji;
¨ rozmowy przez Internet, czyli jak zachować bezpieczeństwo
w sieci;
¨ prawo autorskie.

Z innych metod nauczania wspomnieć warto o [16]:
¨ prowadzeniu pogadanki (logicznie powiązany ciąg pytań
nauczyciela i odpowiedzi ucznia),
¨ prowadzeniu wykładu, np. temat historia komputera,
¨ kierowaniu dyskusja, np. temat: korzyści i zagrożenia wynikające
ze stosowania gier komputerowych,
¨ kierowaniu obserwacją, np. temat: programy multimedialne,
¨ kierowaniu korzystaniem z materiałów źródłowych,
np.temat: wyszukiwanie informacji, łączenie informacji z różnych
źródeł,
¨ kierowaniu kształtowaniem się wartości, np. temat: prawo
autorskie,
¨ kierowaniu nabywaniem umiejętności praktycznych,
np. temat: obsługa drukarki, czyszczenie myszki.
Uzupełnieniem podanej klasyfikacji są metody przedstawione we
wzajemnej opozycji do siebie [15]:
¨ Nauczanie pogadankowe — na początku każdego działu
podaje się „odpowiednią liczbę podstawowych pojęć. Po tym
następują przykłady”.
¨ Uczenie się przez osobiste doświadczenie — ogranicza się
liczbę podawanych informacji do niezbędnego minimum
i dąży do tego, aby uczeń mógł rozpocząć samodzielną
pracę.


Najczęściej jednak podczas zajęć nauczyciel wykorzystuje kilka me-
tod pracy (metoda mieszana, kombinowana), dzięki czemu realizo-
wany temat (a raczej wiadomości i umiejętności z danego zakresu) są
przez ucznia lepiej przyswajane i rozwijane. Zajęcia takie są ciekaw-
sze i atrakcyjniejsze dla ucznia, dzięki czemu pracuje on efektywniej.

Zasady nauczania informatyki
Podczas zajęć z informatyki powinno występować stopniowanie
trudności, czyli przechodzenie od zagadnień prostych, zrozu-
miałych, do trudniejszych i bardziej złożonych, które wymagają
wcześniejszego zaznajomienia z podstawami.
Ważną zasadą jest również łączenie teorii z praktyką. Po zazna-
jomieniu z podstawowymi pojęciami dotyczącymi danego zagad-
nienia należy przejść do ćwiczeń praktycznych. Uczniowie po-
winni również dostrzegać celowość wykonywania danych ćwiczeń.
Ważne jest, aby nie były one oderwane od rzeczywistości, lecz by
dotyczyły spraw bliskich uczniom, na przykład klasowych, szkol-
nych („Tworzenie klasowej lub szkolnej witryny WWW”, „Koszty
wycieczki klasowej do…”).
Bezpośrednie poznawanie programów, zaznajamianie się z ich
funkcjami i rozwiązywanie konkretnych problemów to stosowa-
nie zasady poglądowości. Systematyczność w nauczaniu każdego
przedmiotu jest nie tylko zasadą, ale ważnym zadaniem.

12. Wspieranie uzdolnień
Wspieranie uzdolnień

Uczeń ponadprzeciętnie (szczególnie) uzdolniony to chluba dla
nauczyciela i szkoły. Ale często bywa kłopotliwą jednostką, po-
tencjalnym źródłem konfliktu w klasie. Nauczyciel prowadzący
lekcje musi umiejętnie wyważyć proporcje — wiedzieć, na ile
zajmować się grupą jako całością, a na ile zwrócić uwagę na po-
trzeby edukacyjne poszczególnych uczniów. Podstawowym celem
kształcenia uczniów uzdolnionych jest poszerzanie i pogłębianie
ich wiedzy. Praca z uczniem zdolnym często wymaga od nauczy-
ciela większego zaangażowania oraz rozległej wiedzy nie tylko
z jego własnej dziedziny, ale także z psychologii i pedagogiki.

WSPIERANIE UZDOLNIEŃ 63

Jak pracować z uczniem zdolnym? Jakie cechy posiada uczeń
uzdolniony? Jak ustalić, czy uczeń posiada określone zdolności?
Jak umiejętnie prowadzić ucznia? Jak rozwinąć jego zdolności? Są
to bardzo trudne pytania i wielu nauczycieli, a nawet większość,
nie zna na nie odpowiedzi. Jednak trzeba sobie na nie odpowie-
dzieć, aby w pełni wykorzystać możliwości ucznia przy realizacji
zadań, zarówno na lekcjach, jak i na zajęciach pozalekcyjnych.
Zdolności, to według Z. Pietrasińskiego: takie różnice indywidu-
alne, które sprawiają, że przy jednakowej motywacji i uprzednim
przygotowaniu poszczególni ludzie osiągają w porównywalnych wa-
runkach niejednakowe rezultaty w uczeniu się i działaniu [14].
Uczeń zdolny to taki, który w podobnych warunkach przewyż-
sza innych uczniów w wykonywaniu tych samych działań; osią-
gnięcia ucznia zdolnego w nauce i w innych dziedzinach są najczę-
ściej wysokie, oryginalne i twórcze; legitymuje się on prawie zawsze
wysokim lub bardzo wysokim poziomem zdolności ogólnych
i specjalnych.
Uczniowie uzdolnieni przejawiają wysokie zdolności do okre-
ślonej działalności, tzn. szybkiego uczenia się pod kierunkiem
nauczyciela, skutecznego uczenia się, samodzielnego, rozległego
i swobodnego przenoszenia wyników nauki na dziedziny i sytuacje
pokrewne, osiąganie w wyniku nauki więcej niż przeciętnej spraw-
ności działania.
Ale nie tylko. Uczeń uzdolniony może wykazywać na lekcji
informatyki wybitne zdolności tylko w wąskim zakresie, na przy-
kład rysowania lub sprawnego pisania i redagowania tekstów itd.
Kiedy się już określi uzdolnienia uczniów, należy je rozwijać. Uwa-
żam, że w każdym dziecku tkwią określone zdolności, trzeba je
„tylko” dostrzec i umiejętnie rozwijać.

Cechy charakterystyczne uczniów zdolnych
W szkole podstawowej zdolności ucznia ujawniają się w toku pracy
nad materiałem nauczania. Uczniowie zdolni z reguły:
¨ uczą się szybciej,
¨ opanowują szerszy zakres materiału,
¨ uczą się inaczej, swobodniej zestawiają wiadomości, sięgają
po dodatkowe informacje, potrzebują większej liczby
i lepszych argumentów,


¨ ich wyniki uczenia się sięgają głębiej, obejmują rozumienie
materiału,
¨ jeśli tylko uznają sens pracy nad danym materiałem,
czytają dużo i chętnie,
¨ bardziej zależy im na nagrodach,
¨ są zdolni do koncentracji i wytrwałości w rozwiązywaniu
problemów,
¨ charakteryzuje ich bogatsze niż u rówieśników słownictwo,
¨ są zdolni do samodzielnej i efektywnej pracy,
¨ wcześniej niż inni (często w wieku przedszkolnym)
opanowują umiejętność czytania i pisania (i potrafią z niej
korzystać),
¨ wykazują zdolność wnikliwej obserwacji,
¨ wykazują inicjatywę i oryginalność w pracy umysłowej,
¨ wykazują wysoką sprawność umysłową i szybką reakcję
na nowe pomysły,
¨ szybko uczą się na pamięć (zapamiętują nowe rzeczy),
¨ interesują ich problemy natury człowieka i świata,
¨ mają niezwykłą wyobraźnię,
¨ z łatwością stosują się do skomplikowanych instrukcji,
¨ charakteryzuje ich wyższy poziom wiary we własne siły,
¨ mają większe poczucie humoru, łatwiej dostrzegają
komiczne aspekty rzeczywistości,
¨ są na ogół lepsi od innych w matematyce.

Metody i formy pracy z uczniami zdolnymi
Specjalna opieka nad uczniami zdolnymi stale jest postrzegana
jako kontrowersyjna. Budzi emocje zarówno wśród zwolenników,
jak i przeciwników poglądu, że nawet najzdolniejszym potrzebna
jest troska, a często wyraźna pomoc. Tymczasem z gromadzo-
nych danych wynika, że wiele dzieci zdolnych pozbawionych wła-
ściwej opieki i do tego jeszcze dostrzegających niechęć otoczenia
nie rozwija się na miarę swoich możliwości. Rozpoczynając pracę
z uczniami, należy przede wszystkim dobrze rozeznać ich potrzeby
i ustalić zgodny z nimi plan działania. Dobór treści, metod na-
uczania, form organizacyjnych dydaktyki oraz oddziaływań wy-
chowawczych jest bardzo ważny.


W zakresie pracy dydaktycznej postuluje się wprowadzenie
metod badawczych i problemowych przy uwzględnieniu indywi-
dualnych możliwości, zainteresowań oraz potrzeb ucznia. Pod-
kreśla się konieczność formułowania takich zadań, które miałyby
optymalny poziom trudności i motywowały ucznia dzięki od-
powiednio wprowadzonej ocenie. Ważne jest, by nawiązując do
indywidualnych predyspozycji ucznia, umożliwić mu pełny roz-
wój zdolności.
Jeśli chodzi o warunki wychowawcze stworzone przez szkołę,
należy dążyć do właściwej i bezstronnej postawy wobec dziecka
zdolnego, tolerancji dla jego ewentualnej nietypowości w zacho-
waniu. Warto docenić samodzielność jego myślenia i działania,
oryginalność w rozwiązywaniu zadań. Trzeba też ustrzec się przed
traktowaniem go jako uciążliwego członka zespołu klasowego,
który albo za dużo wie, albo za dużo chciałby wiedzieć. Wywiera-
nie presji lub nadmierne chwalenie także są zbędne podczas pracy
z dzieckiem zdolnym.

Najlepszą metodą jest życzliwa, poparta argumentami dyskusja i ocena.
W pracy z uczniem zdolnym można wyodrębnić kilka etapów:
¨ Organizacja wstępna. Pracę należy rozpocząć od wyłonienia
uczniów zdolnych i wdrożenia ich do samodzielnej
i indywidualnej pracy. Następny etap to praca z całym
zespołem podzielonym na podgrupy pracujące pod ich
kierunkiem. Ważne jest, aby uczniowie od początku nauki
wiedzieli, skąd i jakie informacje oraz instrukcje będą uzyskiwać,
w jaki sposób będą kontrolowani i jak będą egzekwowane
od nich wiadomości. Uczniowie powinni samodzielnie
proponować sposoby wykonywania pracy i podział zadań.
¨ Praca samodzielna i niezależna oraz w różnym stopniu
indywidualna. Uczniowie realizują swój plan pracy
indywidualnej i grupowej: pracują w czytelni, prowadzą
eksperymenty, zbierają potrzebne materiały. Poza
konsultacjami z nauczycielem, który może nadzorować
pracę grup poprzez współpracujących z nim uczniów,
odbywają się wspólne spotkania poświęcone omawianiu
przebiegu pracy i ocenie jej rezultatów.


¨ Podsumowanie wyników i sformułowanie wniosków
— spotkanie zamykające. Przygotowując się do niego,
uczniowie muszą krytycznie ocenić pracę własną i pracę
innych. Zmusza ich to do nabywania i doskonalenia
umiejętności, argumentowania, prezentowania własnego
dorobku i poglądów, a co najważniejsze — nowych
pomysłów.
Metody nauczania są podporządkowane celom kształcenia z uwagi
na to, że są zamierzonymi sposobami pracy nauczyciela. Ogólnie
metody można podzielić na dwie grupy:
I — oparte na przyswajaniu gotowych informacji,
II — oparte na tworzeniu wiedzy teoretycznej.
Do metod z I grupy należą między innymi wykład, pokaz, ob-
serwacja, opis, pogadanka, metoda algorytmiczna, praca z lekturą,
nauczanie programowane.
Wykład to metoda, której jedynie pewne elementy mogą być
wykorzystane na zajęciach w szkole podstawowej.
Pokaz w pracy z uczniem zdolnym pełni dwie role — ekspo-
nującą i inspirującą.
Obserwacja to metoda podobna do pokazu. Zadaniem ucznia
jest analizowanie szczegółowych operacji.
Opis u uczniów zdolnych ma wyzwolić wyobraźnię i zastąpić
im demonstrację omawianego obiektu.
Pogadanka uczy samodzielnego i prawidłowego pod względem
logicznym myślenia uczniów. Proces ten jest sterowany przez na-
uczyciela poprzez zadawanie odpowiednich pytań.
Metoda algorytmiczna to metoda, dzięki której uczeń drogą
samodzielnej analizy dochodzi do potwierdzenia pełnej skutecz-
ności i jednoznaczności algorytmu.
Praca z lekturą to metoda pogłębiająca wiadomości z zakresu
tematu omawianego na zajęciach. Praca z książką wyrabia u uczniów
nawyk samodzielnej pracy, studiowania.

Do metod z II grupy należą analiza wyników obserwacji, pro-
jektowanie, sporządzanie planu rozumowania, nauczanie proble-
mowe, metoda heurystyczna.


Analiza wyników obserwacji — w wyniku obserwacji uczeń
jest zdolny wytworzyć swoją wizję modelu czy procesu.
Projektowanie to metoda pozwalająca uczniom przewidywać
wygląd modelu ilustrującego zależność matematyczną.
Sporządzanie planu rozumowania to stwarzanie uczniom
możliwości wielokierunkowego myślenia.
Nauczanie problemowe to wykorzystywanie rozwiązania jed-
nego problemu do tworzenia i rozwiązywania innego.
Metoda heurystyczna umożliwia rozwój twórczego działa-
nia w zakresie formułowania zadań, wykrywania nowych faktów,
związków zachodzących między nimi, budowania i weryfikacji
hipotez.

Innymi metodami mającymi na celu dogłębne przyswojenie
wiedzy są gry dydaktyczne i modelowanie.
¨ Gry dydaktyczne rozwijają sprawność instrumentalną
i kierunkową.
¨ Modelowanie wyzwala u uczniów kreatywność zarówno
w sferze teorii, jak i praktyki.
Praca z uczniem uzdolnionym wymaga od nauczyciela również
stosowania wielu zróżnicowanych form. Do najciekawszych moż-
na zaliczyć pracę w grupach, konkurs, pracę indywidualną, tur-
niej, ligę zadaniową, projekt, krótki wykład, konkurs zadaniowy
i konsultacje.
Praca w grupach. W grupach o składzie uczniowskim zróż-
nicowanym uczeń zdolny ma do odegrania ważną rolę, która wy-
maga wielu umiejętności.
Podczas konkursu funkcję kapitana w drużynie powierza się
uczniowi wybranemu przez kolegów.
Praca indywidualna to najczęściej stosowana forma pracy.
Należą do niej rozmowy ucznia z nauczycielem, zadawanie prac
dodatkowych, asystowanie nauczycielowi.
Turniej (mecz informatyczny lub inny) to szczególna forma
pracy międzyszkolnego koła.
Liga zadaniowa to cotygodniowa lista zadań do samodzielne-
go rozwiązania. Rozwiązania omawiane są później przez uczniów
na zajęciach dodatkowych.


Projekt to dłuższa forma umożliwiająca przeprowadzenie
badań, obliczeń i analizę ciekawego zagadnienia.
Krótki wykład jest najczęściej przygotowywany przez uczniów
w oparciu o podaną przez nauczyciela literaturę.
Konkurs zadaniowy — za rozwiązanie zadań uczniowie otrzy-
mują punkty, nagrody i dyplomy.
Konsultacje — nauczyciel ustala dla uczniów zainteresowa-
nych stały termin, w którym uzyskują oni dodatkowe informacje
oraz odpowiedzi na nurtujące ich pytania.

Nauczyciel informatyki może wspomagać i wzbogacać wszech-
stronny rozwój uczniów poprzez udział w realizacji większości
zadań stawianych przed szkołą przez Podstawę programową. Może też
zwiększyć możliwości rozwijania umiejętności uczniów. Zdoby-
wanie podstawowej wiedzy przez ucznia i jej utrwalenie odbywa
się na zajęciach obowiązkowych, ale pogłębianie wiadomości to
praca pod kierunkiem nauczyciela na zajęciach koła informa-
tycznego w szkole lub praca samodzielna w domu.

Bibliografia
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z dnia 6 listopada 2003 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego
oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(Dz.U. nr 210, poz. 2041).
2. W. Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1996,
Wyd. "Żak"
3. Cz. Kupisiewicz, Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1996,
OW "BGW".
4. Wł. Puślecki, Dydaktyka - zeszyt 1 i 2, Warszawa Wyd. WSSE.
5. Wł. Puślecki, Superdydaktyka i jej trendy w: Człowiek i świat,
Warszawa 2001, Wyd. Fundacja Innowacja.
6. T. Buzan i B. Buzan, Mapy twoich myśli, Łódź 1999,
Wyd. „Ravi”.
7. R. Fisher, Uczymy się jak uczyć, Warszawa 1999, WSiP.

BIBLIOGRAFIA 69

8. Bolesław Niemierko, ABC testów osiągnięć szkolnych, WSziP,
Warszawa 1975.
9. Bolesław Niemierko, Pomiar sprawdzający w dydaktyce, PWN,
Warszawa 1990.
10. Andrzej E. Sękowski, Osiągnięcia uczniów zdolnych, Towarzystwo
Naukowe KUL 2000.
11. Materiały XX Konferencji, Informatyka w szkole, Wrocław,
6-9 września 2004.
12. Zdzisław Nowakowski, Dydaktyka informatyki w praktyce,
EDU-MIKOM,Warszawa, lipiec 1996.
13. Beata Samoraj, Wewnątrzszkolny system kształcenia i oceniania.
Informatyka. Szkoła podstawowa, Instytut Badań Kompetencji,
Wałbrzych 2005.
14. T. Tomaszewski, Psychologia,WP, Warszawa 1978
15. Andrzej Walat, Wybrane problemy dydaktyki informatyki, OFEK,
Jelenia Góra 1991.
16. Krzysztof Kraszewski, Sztuka nauczania — czynności nauczyciela,
PWN, Warszawa 1995.

Program nauczania, przeznaczony dla II etapu edukacyjnego
szkoły podstawowej, na podstawie opinii rzeczoznawców
dr. Jacka Stańdo i prof. dr. hab. Józefa Pólturzyckiego.

Numer dopuszczenia: DKOS-5002-38/05

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości
lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie
książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje
naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi
bądź towarowymi ich właścicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak
żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym
ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz
Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności
za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 032 231 22 19, 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
WWW: http://helion.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://helion.pl/user/opinie?pronau
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

ISBN: 83-246-0227-5

Copyright © Helion 2006

Printed in Poland.

Prog Naucz Sp

More Related Content

What's hot (11)

Viewers also liked (20)

Similar to Prog Naucz Sp (20)

More from Szkoła Podstawowa w Kotomierzu (20)

Prog Naucz Sp